4 - Çaycuma Ticaret ve Sanayi Odası
Transkript
4 - Çaycuma Ticaret ve Sanayi Odası
Çaycuma Ticaret ve Sanayi Odası Ekonomi Dergisi u Yıl: 1 • Sayı: 4 u Sahibi Çaycuma Ticaret ve Sanayi Odası Adına Yönetim Kurulu Başkanı Rıfat SARSIK u Sorumlu Müdür Önder ALKAN u Yayın Kurulu Rıfat SARSIK Önder ALKAN Mehmet KÖKTÜRK Alper PÜREN Kâmuran MISIRLI u Reklam ve Mali İşler Recep ACAR u Yönetim Yeri Çaycuma Ticaret ve Sanayi Odası Atatürk Bulvarı No: 12 Çaycuma / ZONGULDAK Tel: 0372 6151073 Faks: 0372 6157326 www.caycumatso.tobb.org.tr e-mail: caycumatso@tobb.org.tr u Yapım EKOL Medya Ltd. Şti. 435. Sokak No:5/7 Yüzüncüyıl/ANKARA Baskı Aydoğdu Ofset: Baskı Tarihi: 28.12.2009 u Çaycuma Ticaret ve Sanayi Odası Ekonomi Dergisi 3 ayda bir yayınlanmakta olup, 1500 adet basılmaktadır. u Çaycuma Ticaret ve Sanayi Odası Ekonomi Dergisi’nde yer alan yazılar aksi belirtilmedikçe Çaycuma Ticaret ve Sanayi Odası’nın görüşünü yansıtmaz, imzalı yazılarda belirtilen görüşler sadece yazarlarına aittir. u Dergiden kaynak belirtilerek alıntı yapılabilir. içindekiler 3 Çaycuma TSO Anadolu Öğretmen Lisesi’nin temeli atıldı 9 23 13 Hisarcıklıoğlu: “Filyos projesi, Türkiye’ye katkı sağlayacak” Ticarette esas olan devamlılıktır 15 Çaycuma TSO, TOBB’nin 65. Genel Kurulu’na katıldı 16 “Beceri 10” ile İş Edindirme Seferberliği başlatıldı! Kadıoğlu kazı çalışmaları yeniden başladı Antik Tiyatro ortaya çıkarılıyor 19 KOSGEB Destek programları 22 36 21 28 Proje Döngüsü Yönetimi 42 KOBİ’lerde İnovasyon Yaklaşım ve Politikaları Göz Kapağı Estetiği Ç aycuma Ticaret ve Sanayi Odası olarak yapımını üstlendiğimiz Anadolu Öğretmen Lisesi’nin temeli TOBB Başkanımız Sayın Rifat HİSARCIKLIOĞLU’nun da katıldığı törenle atıldı. İnşaatı da büyük bir hızla devam ediyor. Böylece üyelerimizden ve halkımızdan aldığımız destekle amacımızı gerçekleştirmenin ilk adımını atmış bulunmaktayız. Artık Çaycuma, Anadolu Öğretmen Lisesi’ne kavuştu. Ülkemizin kalkınmasında eğitimin önemini ve her geçen gün artan eğitim ihtiyaçlarını en çok bilen bir bölgenin insanları olarak gelecek nesillerin kaliteli eğitime ulaşabilmeleri için bu okulun yapımını başlattık. Anadolu Öğretmen Lisesi konusunda taleplerin yoğunluğu, Çaycuma’da orta öğretim düzeyindeki okul ihtiyacı ve pek çok öğrencimizin Çaycuma dışında okullarda bazı sıkıntılara katlanarak eğitim ve öğretime devam etmesi bizim bu kararı almamızda oldukça etkili olmuştur. Bizler yetkililerle yaptığımız görüşmelerde Çaycuma’da okul yaptırmak isteğimizi dile hep getirmekteydik. Bu görüşmeler sonucunda yaptığımız değerlendirmelerle Anadolu Öğretmen Lisesi konusunda karar aldık. Sayın Belediye Başkanımız da Belediye Sosyal Tesisleri’nde bulunan binalardan 4 bloğu 200 öğrenci için yurt olarak tahsis ettiler. Kendilerinin bu konuda bizleri yalnız bırakmaması ve isteklerimizi geri çevirmemesi de bizleri mutlu etmiştir. Bu vesile ile bir kez daha teşekkür etmek isteriz. Yaptığımız çalışmalarda gördük ki, Anadolu Öğretmen Liselerinin başarı grafiği her geçen gün artmakta. 90’lı yıllardan itibaren eğitim hayatına giren Anadolu öğretmen liselerinin gerek öğrenci başarısı, gerek eğitim ve yönetim kadrosu, gerekse altyapı imkânları ile yıldızı hep yükselmekte. Anadolu öğretmen liseleri sadece öğretmen yetiştiren yüksek öğretim kurumlarına öğrenci hazırlamakla kalmıyor. Anadolu Öğretmen Liseleri öğrencilerine öğretmenlik mesleğini sevdiriyor, mesleğinin gerektirdiği bilgi, beceri ve davranışları kazandırıyor, genel kültür seviyelerini artırıyor. Ayrıca; ülke kalkınmasına ekonomik, sosyal ve kültürel yönden katkıda bulunma bilinçlerini ve gücünü kazandırıyor, iyi seviyede yabancı dil öğrenmelerini sağlayarak dünyadaki tüm gelişmeleri 2 ve değişimleri yakından takip edebilmelerine olanak tanıyor. En önemlisi de özgüvenlerini ve özdenetimleri geliştirerek sorumlukluk duygusu aşılıyor ve ekip çalışması ile ortak başarıya yönlendiriyor. Çaycuma Ticaret ve Sanayi Odası Anadolu Öğretmen Lisesi 2010 eğitim öğretim yılında 60 öğrenci ile geçici binasında eğitim ve öğretime başladı. Kendi eşitlerine göre oldukça yüksek bir taban puanla öğrencilerin yerleştiği okulumuz en kısa zamanda Odamız tarafından yaptırılan kendi binasına da kavuşacaktır. Bu çalışmamızın ardından en kısa zamanda Çaycuma’ya bir Fen Lisesi yaptırmak için de çalışmalarımız devam etmektedir. Bu konuda yaptığımız görüşmelerde Fen Lisesi için sözümüzü aldık. Büyük bir eğitim kampüsü şeklinde yeni okulların açılması için önemli bir yol aldık. Fen Lisesi, Sosyal Bilimler Lisesi gibi yeni okulların da Çaycuma’ya kazandırılması gerekmektedir. Bununla ilgili müjdeli haberleri de en kısa zamanda sizlerle paylaşmak istiyoruz. Çaycuma Ticaret ve Sanayi Odasının kendi imkânlarını ortaya koyarak, üyelerinden ve halkımızdan aldığı destekle başladığı bu eğitim seferberliğinde tüm kurum ve kuruluşlara, Çaycumalılara da görev düşmektedir. Çaycuma Ticaret ve Sanayi Odası olarak üyelerimiz başta olmak üzere halkımızın desteği ve Allah’ın izniyle Çaycuma’ya hem Anadolu Öğretmen Lisesi hem de Fen Lisesi’ni kazandıracağız. Oda olarak okulları Çaycuma’ya kazandıracağımıza dair inancımız tamdır. Bu inanca herkesin ortak olduğunu bilmek de bizleri çalışmalarımız konusunda daha fazla teşvik etmektedir. Saygılarımla… Rıfat SARSIK Başkan Ekonomi / Kapak Çaycuma TSO Anadolu Öğretmen Lisesi’nin temeli atıldı Hisarcıklıoğlu: “İnsanlar için yapılacak en hayırlı iş, eğitim tesisleri inşa etmektir” 3 Ekonomi / Kapak Ekonomi Çaycuma Ticaret ve Sanayi Odası Anadolu Öğretmen Lisesi’nin temel atma töreni TOBB Başkanı M. Rifat HİSARCIKLIOĞLU, Zonguldak Valisi Erdal ATA, Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme ve Eğitim Genel Müdürü Ömer BALIBEY, Zonguldak Milletvekili Fazlı ERDOĞAN, Zonguldak ve yakın illerin çeşitli yöneticileri ve sivil toplum kuruluşlarının temsilcilerinin katılımı ve halkın büyük ilgisiyle yapıldı. Törenin açılış konuşmasını yapan Çaycuma Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Rıfat SARSIK Çaycuma adına bir ilki başardıklarının altını çizerek törene katılanlara teşekkür etti ve “Çaycuma Ticaret ve Sanayi Odası ilçenin her ihtiyacına duyarlıdır. Eğitim konusunda da böyle bir hizmetin Çaycuma’ya kazandırılması bizler için gurur vericidir. Üyelerimiz başta olmak 4 üzer Çaycumalıların desteği ile Odamız en kısa zamanda inşaatı tamamlayacaktır. Hepimize hayırlı olsun” dedi. TOBB Başkanı M. Rifat HİSARCIKLIOĞLU, temel atma töreninde yaptığı konuşmada, insanlar için yapılacak en hayırlı işin eğitim tesisleri inşa etmek olduğunu ifade ederken, “Bundan daha iyi bir yatırım olamaz” dedi ve Çaycuma TSO Yönetim Kurulu Başkanı, üyeleri, meclisi ve sanayicilerini hayırlı bir eseri Türkiye’ye kazandırdığı için kutladığını belirterek, şöyle devam etti: ‘’İnsanlara en hayırlı yapılacak iş eğitim tesisleri inşa ettirmektir. Bu eser sadece EkonomiEkonomi / Kapak Türkiye’nin geleceğine değil, aynı zamanda inşallah hayırlı eserler bıraktığımız zaman öbür tarafa gittiğinizde burada eğitim alanlar arttıkça size artı yazacak. Bundan daha iyi bir yatırım olamaz. Bugün Avrupa’daki şirketler sosyal sorumluluğu yeni tartışmaya başladı. Ama bizim kültürümüzde hayır yapmak var. Onlar zenginliği buldular, nasıl hayır yaparız diye tartışıyorlar. Biz geleneğimizde ve kültürümüzde var olan bir şeyi devam ettiriyoruz. Buradan sadece insanlar yetişmeyecek, çocuklarımızı eğitecek gençler de yetişecek. Eğer bunları iyi yetiştirirsek buraya gelen öğretmen adayı arkadaşlarımızın yetişmesi açısından çok önemlidir.’’ HİSARCIKLIOĞLU, 11 ağustosun ramazanın ilk günü olduğunu, Türkiye’ye ve bütün İslam alemine hayırlı olması dileğinde bulundu. Zonguldak Valisi Erdal ATA, yaşanan yüzyılda geleceğe güvenle bakmak için eğitim yatırımlarının önem taşıdığını ifade ederek, şöyle dedi: ‘’Çağdaş medeniyetler seviyesine ulaşabilmek için eğitim imkanlarını artırmalıyız. Türkiye Cumhuriyeti devleti iyi eğitim almış gençlerin mevcudiyetiyle çağ- 5 Ekonomi / Kapak daşlaşmasını sürdürecektir. Her alanda gelişmenin göstergesi iyi eğitim almış bireylerdir.” AK Parti Zonguldak Milletvekili Fazlı Erdoğan, kentin kabuğunu kırdığını, gelişmeye yönelik bütün çalışmaların eğitimden geçtiğini kaydetti. Öğretmen Yetiştirme ve Eğitim Genel Müdürü Ömer BALIBEY, Anadolu Öğretmen Lisesi’ni her yerde açmadıklarını, bunların önemli eğitim kurumları olduğuna işaret ederek, ‘’Eğitilmiş insan yetiştiremezseniz zenginliklerinizi başkaları paylaşır. 21. yüzyılda çağdaş mücadele vermek için mutlaka iyi insan yetiştirmek lazım” dedi. Çaycuma Belediye Başkanı Mithat GÜLŞEN, ilçenin 2004’ten itibaren çok önemli mesafeler kat ettiğini, belediye olarak eğitime önem verdiklerini bildirdi. HİSARCIKLIOĞLU’na Çaycuma TSO Meclis Başkanı Zeki YURTBAY ve Yönetim 6 Kurulu Başkanı Rıfat SARSIK tarafından bir plaket takdim edildi. Ayrıca Belediye Başkanı Mithat GÜLŞEN’in, bakraç içinde manda yoğurdu armağan ettiği HİSARCIKLIOĞLU’na Vali ATA da dünyaca ünlü Devrek bastonu verdi. Temel atma butonuna protokol üyeleriyle basan HİSARCIKLIOĞLU, daha sonra dua etti, kurban kesiminin ardından okulun bahçesinde Zonguldak Orman Bölge Müdürlüğünce hazırlanan fidanların dikimine katıldı. Ekonomi Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Sistemi 1981 yılında çıkarılan 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu gereği daha önce Millî Eğitim Bakanlığı ve Üniversitelere bağlı olarak faaliyet gösteren öğretmen yetiştiren yüksekokul, enstitü, akademi ve fakülteler, 20 Temmuz 1982’de Yükseköğretim Kurulu (YÖK) çatısı altında üniversiteler bünyesinde toplanmıştır. 1989-1990 öğretim yılından itibaren öğretmen yetiştiren bütün yükseköğretim kurumlarının öğretim süresi en az dört yıllık lisans düzeyine çıkarılmıştır. Okulu programları ise 4+1,5=5,5 yıllık tezsiz yüksek lisans düzeyine getirilmiştir. Ülke gereksinimi doğrultusunda Bakanlığımız ve Yükseköğretim Kurulu (YÖK) iş birliğinde, 1998-1999 eğitim-öğretim yılından itibaren öğretmen yetiştiren yüksek öğretim kurumlarında yeniden bir yapılanmaya gidilmiştir. 4. Bu kurumlara merkezi sınavla genel ve meslekî teknik orta öğretim kurumları mezunlarından öğrenci alınmaktadır. 1. Bu yapılanma ile; • İlköğretim alanlarına sınıf ve branş öğretmeni yetiştiren programlar 4 yıllık lisans, • İlköğretim ve orta öğretime ortak branş öğretmeni yetiştiren programlar (Resim-iş, Müzik, Beden Eğitimi, Yabancı Dil) ile meslekî ve teknik eğitim kurumları meslek dersleri öğretmenliği programları dört yıllık lisans, • Eğitim fakülteleri bünyesindeki orta öğretim alan öğretmenliği ile ilgili programlar 3,5+1,5=5 yıllık tezsiz yüksek lisans, • Orta öğretim kurumlarına alan öğretmeni yetiştiren Edebiyat, Fen, Fen-Edebiyat Fakülteleri, Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, İlahiyat Fakülteleri ile Beden Eğitimi ve Spor Yüksek 2. Yeniden yapılanma ile ilköğretim kurumları öğretmenliklerine yan alan zorunluluğu getirilmiştir. 3. Türk Eğitim Sistemine öğretmen yetiştiren kurumların tamamı üniversiteler yapı içinde olup; eğitim, meslekî eğitim, teknik eğitim, fen, edebiyat fakülteleri ile beden eğitimi ve spor yüksek okulları adı altında gruplanmıştır. 5. Yeni öğretmen yetiştirme sisteminin uygulamaya girdiği 1998-1999 eğitim-öğretim yılından itibaren orta öğretim branş öğretmenliğine yönelik Pedagojik Formasyon Programı durdurulmuştur. 6. Sınıf Öğretmenliği Bölümü mezunları gereksinimi karşılanması nedeniyle 20012002 eğitim-öğretim yılı başından itibaren Sınıf Öğretmenliği Sertifika Programı uygulamasına son verilmiştir. 7. Üniversitelerin ilgili Enstitülerinde sadece İngilizce Öğretmenliği Sertifika Programı sürdürülmektedir. Bu programa İngilizce öğretim yapan tüm lisans mezunları başvurabilmektedir. 8. MEB Talim ve Terbiye Kurulunun 340 sayılı Kararına göre atamada öncelik sırası eğitim fakültesi mezunlarına verilmiştir. 7 Ekonomi / Kapak (1) HAZIR BETON Yüksek teknoloji kullanılarak hazırlanan, içindeki karışım oranları bilgisayarlarla kontrol edilen, malzeme kalitesi standartlara uygun, taşınması ve gerekli yerlere ulaşması transmikser ve pompalar vasıtasıyla iyice kolaylaşan ve bütün bunları hızlı ve ekonomik şekilde gerçekleştiren hazır beton teknolojisidir. (2) KUM - ÇAKIL - KIRMA TAŞ - MICIR - BALAST - FİLLER İnce, elenmiş ve çakıllı kum çeşitleri, çakıl çeşitleri, mıcır çeşitleri, kırma taş , balast, filler, duvar örme taşı bulunmaktadır. (3) ÇİMENTO Bu çimento yüksek dayanımlı betonlarda veya ilk dayanımı yüksek beton yapımında kullanılır. Prefabrik, ön gerilmeli betonlar, tünel-kalıp uygulamaları ve sanat yapıları için kullanımı uygundur. Soğuk havada beton dökümü için tercih edilir. (4) PIRELLI OTO LASTIKLERI Her türlü oto lastik satışı yapılmaktadır. (5) PETROL ÜRÜNLERI Petrol Ofisi Ürünleri olan Her türlü akaryakıt ve madeni yağları tesislerimizden temin edebilirsiniz KURUMSAL PROFIL Şirketimiz 1993 yılında Devrek/Çaydeğirmeni kasabasında kum, çakıl üretimi ve satışı olarak faaliyete geçirildi. . Daha sonra 1998 yılında bölgedeki kalite ve hız eksikliğini görerek ilk hazır beton tesisimizi kurduk faaliyeti başlamıştır. Yine aynı dönemde bolu çimento bayiliği alarak üretimlerimizde Bolu Çimento kullanarak devam ettik. 2001 Yıllında Devrek hazır beton üretim tesislerine 1km “Sayılı Petrol Ltd Şti” Şirketimiz bünyesinde satışa başlamıştır. 2003 Yıllında Pirelli Lastik Bayiliğini ile lastik ihtiyaçlarımız Pirelliden karşılanmış ve müşterilerime satış işlemleri başlamıştır. 2004 Yılında Devrek’teki hazır beton üretim tesisimiz ihtiyaçları karşılamadığı için aynı tesis içinde yeni bir üretim ünitesi ile saatlik kapasite 140m3 çıkartılmıştır. 2006 Yılında Şirketimiz Zonguldak Kozlu’da daha hızlı ve daha iyi hizmet verebilmek için bu bölgede 120m3 kapasiteli yeni bir tesis kurmuştur. 2007 Yılında Zonguldak Kozludaki hazır beton tesisinin ve bölgedeki agrega , kırma taş , filler gibi malzemeler için hazır beton tesisinin bitişiğine Taş ocağı ve taş kırma eleme tesisi kurulmuştur. ÜRETIM KAPASITESI - TS 706 EN 12620 Standartlarında saatlik 1.000 Ton Kırma Taş ve Agrega Üretimi * Kum Çakıl – Kırma Taş – Duvar Taşı – Balast – Filler Alt Yapı Malzemeleri - TS EN 206-1 Standartlarında 260 m3 Hazır Beton Üretimi * C20/25 – C25/30 – C30/37 – C37/45 – C40/50 Hazır Beton Üretim Bugünkü kapasitemizle Zonguldak’taki en yüksek kapasiteli ve son teknoloji üretim tesisleri ile müşterilerimize hizmet vermekten gurur duyuyoruz. Bize bugünü yaşatan kalitemize ve markamıza güvenen tüm müşterilerimize sonsuz saygı ve teşekkürlerimizi sunarız. SAYILI ŞİRKETLER GRUBU Bizimle irtibat kurabilmeniz için aşağıda bulunan İletişim adreslerinden bilgi edinebilirsiniz; Telefonlarımız 0.372 594 41 53 - 594 41 56 Zonguldak Devrek Hazır Beton ve Kum Çakıl Tesisleri 0.372 693 74 29 - 693 74 30 Zonguldak Çaycuma Kum Çakıl Tesisleri 0.372 266 86 46 - 266 86 34 Zonguldak Kozlu Hazır Beton ve Kum Çakıl Tesisleri 0.533 208 19 40 - 0544 710 49 65 Devrek Hazır Beton ve Kum Çakıl Tesisleri 0.533 208 19 41 Kozlu Hazır Beton ve Kum Çakıl Tesisleri Fax: 0.372 594 54 71 8 Ekonomi / Röportaj Karademir Mobilya A.Ş. Genel Müdürü Bülent Karademir dergimizin sorularını cevaplandırdı Ticarette esas olan devamlılıktır ölgemizin önemli kuruluşlarından biri olan Karademir Mobilya A.Ş. Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve Genel Müdürü Bülent Karademir dergilerimizin sorularını cevaplandırarak firma olarak yaptıkları çalışmaları dergimize anlattı. Bülent Karademir’in dergimizin sorularına verdiği cevaplar şöyle: Öncelikle firmanızı kendinizi tanıtır mısınız okurlarımıza? Karademir Mobilya A.Ş 1989 yılında Gökçebey ilçesinde Yönetim Kurulu Başkanımız babam Satılmış Karademir tarafından küçük bir atölyede kuruldu. 1980 yılından sonra o zamanki hükümetin aldığı kararlar doğrultusunda Türkiye ekonomisi özel sektörün desteklenmesi ile büyümeye başlamış, Zonguldak’ın devlete dayalı ekonomisi küçülmeye başlamıştı. Babam, kuyumculuk ve akaryakıt istasyonu işletmesine rağmen üretime geçiş yapmamız gerektiğini düşünerek mobilya üretimine ağırlık vermeye başladı. 5 yıl boyunca aynı atölyede siparişe göre yapıldıktan sonra, 1994 yı- B Türk ekonomi yapısı son 10 yıldır özellikle enflasyonun düşmesi nedeniyle çok değişti. Enflasyonlu dönemde üretilen her mal kalite standardına dahi bakılmadan ne olursa olsun satılıyordu. Türk ekonomisi üreticiler, satıcılar bu sayede büyüdü. Son 10 yıldır ise daha çok çeşitliliğe, kalite anlayışının yüksekliğine, müşteri memnuniyetine ve daha sayabileceğim birçok etken talebin yönünü değiştirmeye başladı. Bu 10 yıllık dönem bence herkesin her işi yaptığı dönemden herkesin kendi işinde yoğunlaştığı, uzmanlaştığı döneme geçiş yapmasını sağladı. lında bizim “Almancı Masası” dediğimiz, Türkiye’nin “Zonguldak masası” dediği üzeri fayanslı masanın üretimine başladık. Firmamız Karademir Mobilya A.Ş.’yi sektöre tanıtan ve Türkiye’de tanınmasını sağlayan o masadır. Halen fayanslı masa, tesislerimizin bir üretim hattında üretilmekte ve Türkiye’de mobilya mağazalarında satılan kullanılışı kolay bir ürün olarak yer almaktadır. 2000 yılında ahşap kereste9 Ekonomi / Röportaj den mamul mobilyaların (sehpalar, zigonlar, masalar, sandalyeler) üretimine başlandı. En son 2005 yılında panel mobilya (yatak, yemek ve genç odaları) üretimine yatırım yapıldı. Firmamız ürettiği yatak, yemek ve genç odaları, fayanslı masa ve sehpalar, ahşap sehpalar, zigon sehpalar, masa ve sandalyeleri Türkiye’nin 81 ilinin en az 70’inde ve 15’e yakın ülkeye yaptığı ihracatla satmaktadır. Bu amaçla ulusal ve uluslararası düzenlenen fuarlarda ürünlerini teşhir edip Pazar payını arttırmak için çalışmalarına devam etmektedir. Karademir Mobilya A.Ş. bir aile şirketidir. Firmamız babam, 10 ben ve kardeşlerim Erol Karademir ile Koray Karademir tarafından yönetilmektedir. 1989 yılında 250 m2 alanda üretime başlayan Karademir Mobilya A.Ş. bugün Gökçebey ve Çaycuma organize sanayi de toplam 12.000 m2 kapalı alanda üretimine devam etmektedir. Ben firmanın Yönetim Kurulu Başkan Yardımcılığı ve Genel Müdürlük görevlerini yürütmekteyim. İlkokulu Gökçebey’de, ortaokulu yatılı olarak TED Karabük kolejinde, liseyi de TED Zonguldak Koleji’nde okudum. 2000 yılında ise Bilkent Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi bölümünden mezun ol- dum. Evliyim ve 2 çocuk babasıyım. Ürünlerinizin özelliği nedir? Ürün çeşitlendirmede nelere dikkat edersiniz? “Innavasyon” diye bir kitap okumuştum. Meğer biz inovasyonu kullanmışız ama bilmiyormuşuz. Türkiye‘nin en canlı, en çok üreticini bulunduğu sektör mobilya sektörüdür. Çoğunluğu da merdiven altı diye tabir ettiğimiz üretim yoğunluğuna sahip üreticilerdir. Bu rekabet ortamında Zonguldak gibi üretimden uzak bir bölgede üretim yapıp Türkiye çapında satış ağına sahip olmak ilk önce firmamızın farkını ortaya koymaktadır. İlk önce kendimize özgü bir ürün ürettik, daha sonra üretimi zor ürünlerin üretimini tercih ettik ve ismimizi pekiştirdik. Daha sonra da müşteri memnuniyeti odaklı ve hizmete dayalı kalıcı üretimler yaptık. Prensiplerimizden taviz vermedik. Para kaybettik ama kolay kolay müşteri kaybetmedik. Verdiğimiz her sözün taahhüdün sahibi olduk. O günü kurtarmak için yalana dolana başvurmadık. Her şeyin ötesinde sabrettik, her önümüze çıkan zorlukta pes etmedik. Ticarette esas olan devamlılıktır. Devamlılığı elimizden geldiği sürece sağladık. Gerek yurt içi pazarda, gerekse ihracat yaptığımız diğer ülke pazarlarında nelerle karşılaşıyorsunuz? Farklılıklar elbette vardır ama en belirgin farklar neler? Türk ekonomi yapısı son 10 yıldır özellikle enflasyonun düşmesi nedeniyle çok değişti. Enflasyonlu dönemde üretilen her mal kalite stan- Ekonomi / Röportaj dardına dahi bakılmadan ne olursa olsun satılıyordu. Türk ekonomisi üreticiler, satıcılar bu sayede büyüdü. Son 10 yıldır ise daha çok çeşitliliğe, kalite anlayışının yüksekliğine, müşteri memnuniyetine ve daha sayabileceğim birçok etken talebin yönünü değiştirmeye başladı. Bu 10 yıllık dönem bence herkesin her işi yaptığı dönemden herkesin kendi işinde yoğunlaştığı, uzmanlaştığı döneme geçiş yapmasını sağladı. Bu uzmanlaşma ve yoğunlaşma firmaların ihracatçı konuma yükselmesine sebep oldu. Yurtdışındaki tedarikçiler karşılarında daha profesyonel ve konusunda uzmanlaşmış firmalar buldu. Bugün Türk malı satılmaz tabelası takan çoğu ülke, kaliteli Türk ürünlerinden almak için ülkemize gelmeye başladı. Bu değişen ekonomik koşullara uyum sağlayan firmalar özellikle şu son ekonomik krizde ayakta kaldı hatta büyüdü. Her işi yapar anlayışında olan firmalar kapandı. Firma olara Çaycuma OSB’den memnun muzunuz? Dürüst olmak gerekirse Çaycuma OSB Türkiye’ de elindeki olanaklar bakımından en şanslı OSB’dir. Demiryolu, havayolu, karayolu ve limana sahip Türkiye ‘de kaç OSB mevcut. Yatırımcı az olduğu için OSB’nin bütün yükü mevcut yatırımcının üzerine kalıyor. Bu bazen de serzenişlere sebep olabiliyor. Buna rağmen bence, Çaycuma OSB gelecek vadeden Türkiye’nin önemli OSB’lerinden biridir. Çaycuma TSO’dan beklentileriniz var mı? Bir bölgenin ekonomisin gelişimine, TSO’ları çok önemli konumdadır. Çok aktif çalışmalı ve üyelerini bölgedeki veya dünyadaki çoğu gelişim ve değişim konusunda bilgilendirmelidir. Bu konuda başkanımız Sayın Rıfat Sarsık’ı TSO yönetimi ve çalışanlarını tebrik ediyorum. Fuar gezileri yapılıyor, tarım ve hayvancılık gelişmesi konusunda çalışmalar ve geziler yapılıyor, en son duyduğum okul yapımına başlıyor. Her şeyin ötesinde başkan ve yönetim Filyos vadisi projesi konusunda çok aktif çalışmalar yapıyor. Benim medyadan ve sohbet toplantılarından öğrenebildiğim bunlar. Bu konuda da çok bilgililer. 11 Ekonomi / Röportaj Bölge ekonomisi ile ilgili genel bir değerlendirme alabilir miyiz? Bundan 2 - 3 sene önce bölgenin çekim merkezi çekim merkezi olacak diye biz gazeteci arkadaşlara röportaj vermiştim. Bu ekonomik kriz ister istemez bu tür projeleri de hasıraltına itiyor. Son dönemde duyduklarım hızla çalışmalar başlamış önümüzdeki 5 – 10 sene içerisinde 100 yıllık Filyos Vadi Projesi’nin hayata geçirileceği kesinleşmiştir. Birçok firmanın yatırım yapma konusunda sırada beklediği söyleniyor. Bence bunlar iyi gelişmeler. İnşallah göç problemimiz tersine döner. Son olarak okurlarımıza iletmek istediğiniz mesajınız var mı? Doğruyu söylemek gerekirse, ülke olara çok zengin değiliz. Bizim bu yüzden daha çok çalışmamız lazım. Çalışmadan yaşayan ya miras yiyordur ya da haram yiyordur. Onlarında sonu tarih boyunca görülmüş “ yok olmak”… 12 Ekonomi / Haber Hisarcıklıoğlu: “Filyos projesi, Türkiye’ye katkı sağlayacak” onguldak’ta düzenlenen 2009 yılı gelir ve kurumlar vergisi plaket töreninde konuşan TOBB Başkanı M. Rİfat Hisarcıklıoğlu, Filyos Projesi’nin önemine dikkat çekerek “Filyos’a yatırımcı hazır. İnşallah şu mevzuat ve bürokrasiyi de çözersek, proje Türkiye’ye katkı sağlayacaktır” dedi. Kayıt dışı ekonomiye de vurgu yapan Hisarcıklıoğlu, ‘’Türkiye zengin olacaksa kayıt dışı ekonomiyi bitirmemiz lazım” ifadesini kullandı. TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, şöyle konuştu: ‘’Türkiye’nin en demokratik kurumuyuz. İki dönemden fazla hiç kimse oda başkanı ve odalar birliği başkanlığı yapamayacak. Bu bizim demokrasiye olan bağlılığımızın göstergesidir. Türkiye, eğer zengin olmak istiyorsa, 5,2 milyon işsizine iş bulacaksa, bunun yolu da girişimci sayısını arttırmaktır. Japonya’nın nüfusu 120 küsur milyon ama 6 milyon 200 bin girişimcisi var. Türkiye’nin nüfusu 72 milyon toplam girişimci sayısı 1 milyon 300 bindir. Japonya niye zengin, bundan daha iyi gösteren rakam olamaz. Neredeyse Türkiye’nin nüfusunun yarısı, 36 milyon kişi 28 yaş üstünde. Her 6 kişiden 1’i işsiz. Tek çare girişimci sayısını arttırmak.’’ Hisarcıklıoğlu, büyüklerin kendilerini yetiştirirken israfın Z Hisarcıklıoğlu, Türkiye’de en çok kayıt dışı ekonomiye kendisinin karşı olduğunu vurgulayarak, ‘’Türkiye zengin olacaksa kayıt dışı ekonomiyi bitirmemiz lazım. İki sihirli sözcük var, kaliteli demokrasi ve güçlü ekonomidir. haram olduğunu söylediğine işaret ederek, şöyle devam etti: ‘’İsraf haramsa, Türkiye’nin nüfusunun 36 milyonu erkek, 36 milyonu da kadın. 36 milyon kadını niye görmezden geliyoruz? 36 milyon erkekten çıkarttığımız girişimci sayısı 1 milyon 220 bin, diğer 36 milyon kadından çıkarttığımız girişimci sayısı sadece 80 bindir. Bütün dünya ortalamasında kadınların iş hayatına katılma oranı yüzde 44, Avrupa’da yüzde 62, bizde yüzde 25’tir. Girişimcilik oranı ise sadece yüzde 7’dir. Kadınlara destek olmak lazım. İkinci israf ettiğimiz yer de gençler. Türkiye nüfusunun 13 Ekonomi / Haber yüzde 50’si 28 yaş altında. Müthiş bir dinamizm. Önümüzdeki dönem bilişim sektörü revaçta. Bu sektörle uğraşacak nüfusun yaş ortalaması 30’un altında olmalıdır. Türkiye’de 28 yaş altında da 36 milyon nüfus var. Müthiş bir dinamizm.’’ -Filyos projesi Kentte hayata geçirilmesi planlanan Filyos Projesi’nin Osmanlı Padişahı 2. Abdülhamit zamanına kadar gittiğine dikkati çeken Hisarcıklıoğlu, şunları kaydetti: ‘’Yaşadığımız coğrafya her bakımdan müthiş, her tarafında nimet var. Filyos’a yatırımcı da hazır. İnşallah şu mevzuat ve bürokrasiyi de çözersek, proje Türkiye’ye katkı sağlayacaktır. Sakın yılmayın, yıldığınız an golü yersiniz. Filyos için bildiğimiz kadarıyla 13 firma, 12 milyar dolar kaynak ayırmıştır. Müthiş bir şey bu. Türkiye’nin derdi olması lazım. Türkiye İstatistik Kurumu, ‘Her 50 bin dolarlık yatırıma 1 istihdam’ diyor. Burada 60 bin kişiye istihdam var. Ailelerle birlikte 240 bin kişinin kurtuluşu demektir. Bu Türkiye’nin zenginliğidir.’’ -Kayıt dışı ekonomi Hisarcıklıoğlu, Türkiye’de en çok kayıt dışı ekonomiye kendisinin karşı olduğunu vurgulayarak, ‘’Türkiye zengin olacaksa kayıt dışı ekonomiyi bitirmemiz lazım. İki sihirli sözcük var, kaliteli demokrasi ve güçlü ekonomidir. Bu ikisinin olabilmesi için kayıt dışı ekonomiyi bitirmemiz şart. Kayıt dışı ekonomi nasıl bitecek? Sistemin yenilenmesi gerekir. Kayıtlı ekonomiyi en fazla sizin istiyor olmanız lazım. Korkacağımız bir şey yok. Kafayı 14 yastığa koyduğumuzda rahat uyumamız lazım’’ diye konuştu. Bu sırada töreni izleyen iş adamlarından birisinin ‘’devlete vergisini doğru ödeyen işletme ya 2 ya da 4 yılda iflas eder’’ demesi üzerine Hisarcıklıoğlu, ‘’Doğru söylüyor. O yüzden sistemin değiştirilmesi gerekli’’ dedi. Hisarcıklıoğlu, 2023’te Cumhuriyet’in 100. yılında Türkiye’nin dünyanın ilk 10 büyük ekonomisi arasında olacağına inandığını kaydetti. -Diğer konuşmacılar Vali Erdal Ata, ülkelerin refah seviyesinin yükselmesinde ödenen vergilerin önem taşıdığını ifade ederek, ‘’Vatandaşların hizmet alma şansı da o kadar fazla olur. Kayıt altına alınan ekonomi, vergi mükelleflerinin yükünü azaltacaktır. Devlete hizmetleri de artacaktır’’ dedi. AK Parti Zonguldak Milletvekili Polat Türkmen de Türkiye’nin kalkınmasının özel sektör eliyle gerçekleşeceğini, dünya devleti olabilmek için önemli mesafelerin katedildiğini belirtti. Zonguldak Belediye Başkanı İsmail Eşref ise kentin tek sektör kömüre bağımlı bulunmasının sıkıntısının yaşandığını belirterek, ‘’Eski kömür yıkama alanını kent meydanı, ticaret tesisleri ve sosyal alanlar olarak projelendirdik. Buradaki yatırım tutarı 20-25 milyon lirayı buluyor. İş adamlarımızdan destek bekliyoruz’’ diye konuştu. TOBB Kadın Girişim Kurulu Başkanı Aynur Bektaş da kadınların ekonomik özgürlüklerini kazandığı zaman Türkiye’nin önemli yere geleceğini kaydetti. Zonguldak TSO Başkanı Mehmet Salih Demir ise Zonguldak’ın ekmeğin en zor kazandığı kent olduğunu, burada istihdam yaratan, ekonomiye katkı veren ve vergisini ödeyenlere plaket vermekten mutluluk duyduğunu bildirdi. En çok vergi veren mükelleflere plaketleri Vali Ata, Hisarcıklıoğlu, Türkmen ve protokol üyeleri tarafından verildi. Hisarcıklıoğlu, törenden önce de Zonguldak Valisi Erdal Ata’yı makamında ziyaret etti. Ekonomi / Haber Çaycuma TSO, TOBB’nin 65. Genel Kurulu’na katıldı ürkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) 65. Genel Kurulu 22 Mayıs’ta TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi’nde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, CHP MYK Üyesi Tekirdağ Milletvekili Faik Öztrak, Başbakan Yardımcısı ve Devlet Bakanı Ali Babacan, Devlet Bakanı Zafer Çağlayan, Sanayi ve Ticaret Bakanı Nihat Ergün, Devlet Bakanı Cevdet Yılmaz, sivil toplum örgütü temsilcileri ile delegelerin katılımıyla gerçekleştirildi. Genel Kurula Çaycuma Ticaret ve Sanayi Odası adına Oda Başkanı Rıfat Sarsık, TOBB Delegesi Ahmet Sadi Baruönü ve Genel Sekreter Alper Püren katıldı. Genel Kurul sırasında katılımcılar ve diğer oda borsa başkanlarının yanı sıra TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu ile de bölge hakkında görüşmelerde bulunuldu. Genel Kurulda konuşan T TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, Türkiye’nin önümüzdeki 10 yılda, sadece ‘bölgesel güç’ olmakla kalmayıp, ‘küresel güç’ konumuna yükseleceğini söyledi. Hisarcıklıoğlu, işsizlik sorununun Türkiye’nin en büyük sorunu olduğuna işaret ederek, “Türkiye’nin geleceğine ortak olan bizler, sorunlara da, çözümlere de ortağız.” dedi. Çaycuma Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Rıfat Sarsık Genel Kurul sonrası şunları söyledi: “Türkiye’nin en güçlü sivil toplum örgütü olan TOBB çatısı altında birlik ve beraberlik içinde hareket etmekteyiz. 65. Genel Kurulumuzda da Türkiye’nin en önemli konuları TOBB çatısı altında gündeme geldi ve görüşüldü. Sayın Başkan Hisarcıklıoğlu’nun da belirttiği gibi ülkemizin geleceğine hep birlikte ortağız, sorunlarımıza da hep birlikte sahip çıkmak zorundayız.” 15 Ekonomi / Haber “Beceri 10” ile İş Edindirme Seferberliği başlatıldı! TOBB Başkanı, köyden kente göç, düşük teknolojiden orta teknolojili üretime geçiş, hizmet sektörlerinin yeniden yapılandırılması, sektörlerde yaşanan yapıcı yıkım süreci ve ekonomik krizler gibi faktörlerin Türkiye’deki istihdam piyasasının yapısını kalıcı bir biçimde değiştirdiğini ve işsizliğin yapısal bir soruna dönüşmesine neden olduğunu vurguladı. OBB, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı ve TOBB ETÜ arasında imzalanan protokol ile hayata geçirilen ve BECERİ’10 olarak adlandırılan Uzmanlaşmış Meslek Edindirme Merkezleri Projesi’nin, tanıtım toplantısına; Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Ömer Dinçer, Milli Eğitim Bakanı Nimet Çubukçu,Sanayi ve Ticaret Bakanı Nihat Ergün ve İŞKUR temsilcileri katıldı. T Tanıtım toplantısında konuşan TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, projenin bir beceri kazandırma ve iş edindirme seferberliği olduğuna işaret etti. 16 Hisarcıklıoğlu, 5 yılda 1 milyon kişiye iş kazandırmayı hedeflediklerini anlattı. Projeyle, mesleki eğitim ihtiyaçları Odaların aktif katılımıyla TOBB-ETÜ tarafından belirlenecek. İhtiyaç analizi ilk aşamada pilot olarak seçilen 19 ilde uygulanacak. TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu açılış konuşmasında; istihdam meselesinin, Türkiye’nin uzun süredir çözüm arayan konularından biri olduğunu bildirirken, Türkiye’de her yıl çalışma yaşına gelen 800 bin genç bulunduğunu, ancak yeterli eğitimin verilmediği bu genç nüfusun, ekonominin büyümesine istenen katkıyı veremediğini söyledi. Bu durumun insanlarla ilgili değil, sistemle ilgili olduğunu vurgulayan Hisarcıklıoğlu, zira Türkiye’de gereken beceri kazandırılan insanların, dünya çapında isim yapabildiğini kaydetti. TOBB Başkanı, köyden kente göç, düşük teknolojiden orta teknolojili üretime geçiş, hizmet sektörlerinin yeniden yapılandırılması, sektörlerde yaşanan yapıcı yıkım süreci ve ekonomik krizler gibi faktörlerin Türkiye’deki istihdam piyasasının yapısını kalıcı bir biçimde değiştirdiğini ve işsizliğin yapısal bir soruna dönüşmesine neden olduğunu vurguladı. - İşsizliğin en önemli nedenlerinden biri mesleksizlik İstihdam sorunun altında yatan en önemli nedenlerden birinin de ‘’mesleksizlik’’ olduğunu kaydeden M. Rifat Hisarcıklıoğlu, iş dünyasının duyduğu becerilerin, iş arayanlarda bulunmadığını bildirdi. Ekonomi / Haber Anadolu’da kahvelerin işsiz dolu olduğunu, buna karşılık işletmelerin ise çalıştıracak eleman bulamadığını söyleyen Hisarcıklıoğlu, ‘’Zira bizim işletmelerimizde ihtiyaç duyduğumuz beceriler, okullarımızda öğretilmemekte, okullarımızda öğretilen becerilerse, işletmelerimizde kullanılmamaktadır’’ dedi. Beceri 2010 projesi ile mesleki eğitim kursları meselesine bir neşter atıldığını ifade eden Hisarcıklıoğlu, şöyle konuştu: ‘’Türk özel sektörünün asli mekanizması olan ticaret ve sanayi odalarımız, TOBB, İş-Kur, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığımız ve TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitemiz bir araya gelerek, meslek eğitiminde yeni bir modeli başlatıyoruz. Aktif işgücü politikasının ilk büyük adımı atıyoruz. Beceri-2010 Projesi, bir beceri kazandırma ve iş edindirme seferberliğidir. Ama aynı zamanda rekabetçilik projedir, bir umut projedir. Bu projede, nitelikleri yetersiz olan ya da teknolojik değişimler sonucu nitelikleri güncelliğini yitiren işsizlerimiz için iş bulma umududur. Aynı zamanda bu proje, nitelikli insan kaynağı bulamadığı için verimsiz çalışan şirketlerimiz için rekabet gücü kazanma umududur.’’ İlk aşamada 19 ilde uygulanacak Proje çerçevesinde bölgesel ve sektörel mesleki eğitim ihtiyaçlarının odaların aktif katılımıyla TOBB ETÜ tarafından belirleneceğini ve ihtiyaç analizinin ilk aşamada pilot olarak seçilen 19 ilde uygulanacağını belirten Hisarcıklıoğlu, bu ihtiyaçlar doğrultusunda da kurslar açılacağını söyledi. Hisarcıklıoğlu, sonra buna uygun mesleki ve teknik programlar hazırlanacağını, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı 111 teknik ve endüstri meslek liselerindeki donanımın yenileneceğini, öğretmenlerin bilgi ve becerilerinin güncelleneceğini, kurslar başlamadan önce işyerleri ve kursiyerler arasında eşleştirme yapılacağını, tespit edilen işgücü ihtiyacına uygun nitelikte teorik ve pratik mesleki eğitim programlarının uygulanmaya başlayacağını bildirdi. 5 yılda 1 milyon kişiye iş imkanı Projenin sonucunda 111 okula 106 milyon liralık makineteçhizat yatırımı yapılacağını, 6 binin üzerinde eğiticinin modern tekniklere göre eğitileceğini kaydeden Hisarcıklıoğlu, 5 yıl sürecek projede, her yıl yaklaşık 200 bin kişiye iş piyasanın ihtiyaç duyduğu niteliklerin kazandırılması, böylece 5 yılda 1 milyon kişinin beceri kazanması ve iş bulmasının hedeflendiğini söyledi. Hisarcıklıoğlu, bütün bunları yanı sıra katılımcılara eğitim dönemleri süresince günlük 15 lira (aylık 360 lira) ödeneceğini, ayrıca katılımcıların Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu gereği ödenmesi gereken iş kazası ve meslek hastalığı sigorta prim giderlerinin de İŞKUR tarafından karşılanacağını dile getirdi. Özel sektörün istihdama katkısı Küresel kriz nedeniyle 2009 yılında geniş tanımlı işsiz sayısının 1,1 milyon kişi arttığını ve 5,5 milyona çıktığına işaret eden TOBB Başkanı, işsizlik konu- 17 Ekonomi / Haber sunda ciddi problem olduğunu, fakat bu sorunun giderilmesi için umut da olduğunu kaydetti. iş ve yatırım ortamı düzeldikçe, ekonomi büyüdükçe, bizim de istihdamı artırdığımız ortadadır. Son yıllarda istihdam üzerindeki mali yükleri azaltan önemli adımlar atıldığına dikkat çeken Hisarcıklıoğlu, Türk özel sektörünün bu adımları boşa çıkarmadığını, 2002-2008 yılları arasında 2,8 milyonu çalışan, 200 bini girişimci ve işveren olarak, toplam 3 milyon kişiye yeni istihdam sağlandığını bildirdi. Öte yandan, istihdam konusunda özel sektör şirketlerimize de buradan seslenmek istiyorum; bizler ‘insanların en hayırlısı, insanlara faydalı olandır’ düsturu ile yetişmiş bir milletiz. Küresel krizin getirdiği sıkıntı ve ıstırabı, ancak işverenler ve çalışanlar birlikte durarak aşabiliriz.’’ Aynı dönemde sigorta istihdamının da 3,6 milyon kişi arttığını anlatan Hisarcıklıoğlu, konuşmasına şöyle devam etti: Proje ilk yıl İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Antalya, Kocaeli, Adana, Konya, Tekirdağ, Mersin, Manisa, Kayseri, Gaziantep, Denizli, Samsun, Trabzon, Diyarbakır, Malatya ve Erzurum illerinde uygulanacak. ‘’Bakın istihdamı son rakamlara, Nisan itibariyle son 1 yılda özel sektördeki istihdam artışı 1 milyonu geçmiştir. Özel sektörümüz, küresel krizin açtığı yaraları sarmaktadır. İşte, ülkemizin 18 -Proje nasıl işleyecek? Kamu-özel sektör işbirliği ile yürütülecek proje TOBB ETÜ analiz kapasitesiyle destek vere- cek. Milli Eğitim Bakanlığı proje ile meslek teknik liselerinin eğitim altyapısını mesleki eğitim kurslarına daha uygun hale getirecek. Proje çerçevesinde ticaret ve sanayi odaları işgücü piyasalarında yerel ihtiyaçların belirlenmesi için anketler yapacak, toplantılar düzenleyecek ve ilgili taraflarla mülakatlar yapacaklar. Bunun sonucunda da sektörlerin ihtiyaçları ortaya çıkacak. Kurslar teorik ve pratik olarak iki aşamalı olarak başlatılacak. Teorik eğitimler Uzmanlaşmış Meslek Edindirme Merkezlerinde, pratik eğitimler ise eşleştirme yapılan özel sektör kuruluşlarında gerçekleştirilecek. Proje ile yılda 9 bin 858 kursta 197 bin 160 işsiz eğitilebilecek. Başaralı kursiyerlerin yüzde 90’ı istihdam edilecek. Ekonomi / Haber Antik Tiyatro ortaya çıkarılıyor F ilyos beldesinde, M.Ö. 4. yy. da kurulduğu tahmin edilen TİON Antik kentine ait tiyatro bölümünde kazı çalışmaları Karabük Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim üyesi Sümer Atasoy’un Başkanlığı’nda 30 kişilik kazı ekibi tarafından yürütülüyor. 2006 yılından itibaren ödenek oldukça ve üniversitelerin tatile girmesi ile yapılabilen kazı çalışmaları ile 2.500 kişilik antik tiyatronun ortaya çıkarılması amaçlanıyor. Dört yıldır süren çalışmalarda, M.S. 12. ve 13. yüzyıllarda yaşayan insanlara ait olabileceği tahmin edilen kafatası, Bizans, Roma ve Ortaçağ dönemlerine ait renkli çanak, çömlek sikke ile yazılı eserler, kale, sahil surları, su kemeri, tonozlu galeri, tiyatro, savunma kulesi ve çeşitli mezarlar bulunmuştu. Tios, Billaios/Filyos ırmağının batı yakınındaki, Zonguldak İline bağlı Hisarönü’nün bulunduğu yerde idi. Tios’un tarihçesi, İ.Ö. 4. yüzyıl sonuna, 3. yüzyıl başına kadar uzanmaktadır. Byzantion’lu Stephanos’a göre, kenti Miletos’lu bir rahip olan Tios kurmuş ve kente de Tion adı verilmiştir. Tios antik kentinden günümüze oldukça sağlam bir durumda ulaşan kale ortaçağda yapılmıştır. Kalenin kitabesi günümüze gelemediğinden yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Kale moloz taş ve tuğladan yapılmış olup, günümüze oldukça iyi bir durumda gelmiştir. Ortaçağ’da yapılan bu kale çevresinde Roma dönemine tarihlenen mabet, tiyatro ve büyük bir yapıya ait olduğu sanılan üç kemerli bir duvar günümüze gelebilmiştir. Ayrıca ya- kınındaki Çayır Mağarası’ndan kaleye ve kente su taşıyan su kemerleri kalıntıları da günümüze gelebilmiştir. Kale ve yanındaki tiyatro 2001 yılından itibaren başlayan çalışmalar sonucunda kısmen restore edilmiş olup, çalışmalar halen sürdürülmektedir. Mezarlık bitişiğindeki İlkçağ amphitheatron’u alanında, vomitorium’un tonozlu üst bölümüne açılan bir parça ve izleyici sıralarından birkaç taş parçası görünmektedir. Ayrıca büyük bir yapının, üç kemerli duvarı da bugün hala ayaktadır. Bunun güneybatı yakınında bir tapınak bulunmaktadır. Bu kalıntıların çevresinde çok sayıda İlkçağa ait çanak-çömlek kırıntılarına rastlanmaktadır ki, bu da İlkçağ kenti çok geniş bir alana yayılmıştır. 19 Ekonomi / Haber Kazı Başkanı Prof Dr. Sümer ATASOY’un kazı başkanlığında, Yrd. Doç. Dr. Şahin YILDIRIM’ın başkan yardımcılığında Trakya Üniversitesi öğrencilerinin de yer aldığı kazı çalışmalarında, kentin mimari yapısı ve tarihi kalıntıları yönünde önemli buluntulara ulaşıldı. Bölgede büyük bir yerleşim yeri tespit edilmesi üzerine Filyos Antik Şehir kalıntıları bölgenin tüm ilgileri üzerine topladı. Bölge, Persler, Romalılar, Cenovalılar ve Osmanlılara kadar çok sayıda dönemde bölge yerleşim merkezi olmuştur. Burada modern yerleşim alanları antik kentlerin üstüne kurulmuştur. Roma dönemine ait toprak üstü kalıntılardan, liman surları, su kemeri, tiyatro, savunma kulesi ile antik liman ve mendireğiyle Filyos’daki antik kent bu açıdan bozulmamış tek yer konumundadır. Filyos’ta görülebilen ve kısmen de olsa korunabilmiş. Arkeolojik yapı kalıntıları, beldenin arkeolojik önemini ortaya koyan bir başka unsurdur. Burada bir sur duvarı yer almaktadır. Bu surun devamlılığı ve yapı temellerinin belirlenmesi 20 durumunda surun özgün mimarisi ortaya çıkarılacaktır. Tiyatronun önemli bir kısmı tahrip olmuş ve taşları yapı taşı olarak sonradan kullanılmıştır. Oturma sıralarının bir bölümü ile skenesi, paradosları ve batıdaki Analemna duvarının bir bölümü korunmuş olan diazomalı tiyatro yapısıdır. Tiyatro binasının kuzeyindeki aguadak’ın (su kemeri) birkaç kemeri korunabilmiştir. Bu yapı, kentin suyunun uzak mesafelerden getirildiğini göstermektedir. Tiyatro çevresindeki taş yapının etrafından GPR ölçümleri yapılarak mimarisine ait bulguların saptanması hedeflenmiştir. Mağara olarak isimlendirilen yapı aslında dehlizli bir mimari yapı kalıntısıdır. Mağaranın iç duvarları harçlı ve derhizlidir. İçinde bir çok bölümler ve odalar bulunun bu yapının üzerinde jeoelektirik ölçümler yapılarak girişin uzanımı araştırılıyor. Denizin içine doğru uzanan ve sular altında kalan antik limana ait kalıntılar mevcuttur. Aynı zamanda, limanın varlığı antik çağlarda Filyos’un önemli bir yerleşim alanı olduğunun kanıtıdır. Ekonomi / Haber Kadıoğlu kazı çalışmaları yeniden başladı 008 yılında Çaycuma Kadıoğlu Köyü’nde bulunan tarihi kalıntılarla ilgili kazı çalışmaları yeniden başladı. Kültür Bakanlığı ve Özel İdare’den gelen toplam 35 bin TL’lik ödenek ile 12 kişilik ekip iki ay kazı yaparak tarihi kalıntı arayacak. Çaycuma Kadıoğlu Köyü’nde 2008 yılında Nizamettin Oral adlı vatandaşın bahçesine sera kurarken ortaya çıkardığı Zeugma benzeri taban döşemesi ve çevresindeki tarihi kalıntıları ortaya çıkarmak amacıyla kazılar dün itibariyle başladı. Geçen yıl olduğu gibi bu yılda Ereğli Müze Müdürlüğü Arkeologlarından Handan Özalpay başkanlığında 12 kişilik bir ekiple başlatılan kazı çalışmalarının Kültür Bakanlığı’ndan gelen 30 bin ve Özel İdare Müdürlüğü’nden gelen 5 bin TL’lik ödenek ile yaklaşık iki ay kadar devam etmesi planlanıyor. Alanda mozaik villa bulunduğunu tahmin ettiklerini söyleyen kazı ekibi başkanı Arkeolog Handan Özalpay; “Kazıya başladığımız ilk yıl bir mozaik oda, geçen yılda bir mozaik oda ortaya çıkardık. Bulduğumuz gümüş sikkelerin MS. 250 yılına ait olduğunu belirledik. Mozaiklerde aynı tarihe denk geliyor. Yani yaklaşık 1700 yıllık bir geçmişi kazıyoruz. Tabanların yanı sıra su oluğu, 4 basamaklı merdiven, su borusu, bulundu. Ayrıca çok sayıda kırık, pişmiş eşya, kase, testi parçaları çıkıyor. Bir tahri- 2 bat belirtisi var. Bahçede çakıştığımız için koşullar biraz zor. Bir an önce Kadıoğlu kazısını sonlandırmak istiyoruz. Neler çıkacağını bizde merak ediyoruz” şeklinde konuştu. Geçen yıl bulunan Zeugma benzeri mozaiğin üzerinin şu anda toprakla örtülü olduğunu belirten Özalpay güvenlik nedeniyle mozaiğin kaldırılmasını talep edeceğini söyledi. Bahçe sahibi Nizamettin Oral ise Kültür Bakanlığı’nın daha fazla ödenek ayırıp kazıların bu yıl sonlandırılmasını istedi. 21 Ekonomi / Araştırma KOSGEB destek programları 1. KOBİ PROJE DESTEK PROGRAMI Programın Amacı ve Gerekçesi • İşletmelere özgü sorunların işletmeler tarafından projelendirildiği ve projelendirilen maliyetlerin desteklenebildiği bir programa ihtiyaç duyulması, • KOBİ’lerde proje kültürü ve bilincinin oluştu- rulması, • İşletmelerin proje yapabilme kapasitelerinin geliştirilmesi, • Esnek destekleme sistemine ihtiyaç duyul- ması. Program ve Proje Limitleri Program Süresi 3 yıl Proje Süresi 6-24 ay(+12ay) Destek Üst Limiti 150.000 TL Destek Oranı 1.ve 2. Bölge için %50 3.ve 4. Bölge için %60 Desteklenecek Proje Konuları • İşletmelerin; üretim, yönetim-organizasyon, pazarlama, dış ticaret, insan kaynakları, mali işler ve finans, bilgi yönetimi ve bunlarla ilişkili alanlarda sunacakları projeler desteklenir. Desteklenecek Proje Giderleri • Bu program kapsamında desteklenecek proje giderlerine Kurul karar verir. Ancak, arsa, bina, inşaat, tadilat, tefrişat ve benzeri, taşıt aracı, vergi, resim ve harçlar, sosyal güvenlik primleri, haberleşme giderleri, proje ile ilgili olmayan personel giderleri, enerji ve su giderleri, kira giderleri, finansman giderleri, proje ile ilişkilendirilmemiş diğer maliyetler desteklenmez. • Proje ile ilişkilendirilmiş makine-teçhizat, hammadde ve malzemeye ilişkin KOSGEB Tematik Proje Destek Programı Destek Unsurları Başvuru Yapabilecekler Program Süresi Proje Süresi Destek Oranı Destek Ödemesi Destek Üst Limiti 22 Çağrı Esaslı Tematik Program Meslek Kuruluşu Proje Destek Programı KOBİ’ler ve Meslek Kuruluşları Meslek Kuruluşları Proje Teklif Çağrısında Belirlenir 1. ve 2. Bölgede % 50 3. ve 4. Bölgede % 60 Geri Ödemeli ve Geri Ödemesiz seçeneklerle Proje Teklif Çağrısında Belirlenir 3 Yıl 24 Ay (+12 Ay) 1. ve 2. Bölgede %50 3. ve 4. Bölgede % 60 Geri Ödemesiz 150.000 TL Ekonomi / Araştırma desteği, Kurul tarafından karar verilen toplam KOSGEB destek tutarının % 10 (on)’unu aşamaz. Proje kapsamında alınacak yazılım için sağlanacak KOSGEB desteği bu sınırlamaya dahil değildir. 2. TEMATİK PROJE DESTEK PROGRAMI Programın Amacı ve Gerekçesi KOBİ’lerin kendi işletmelerini geliştirmeleri ve Meslek Kuruluşları tarafından küçük ve orta ölçekli işletmelerin geliştirilmesi amacıyla daha fazla proje hazırlamalarının teşvik edilmesi, • Makro strateji dokümanlarında işaret edilen öncelikler dikkate alınarak belirlenen tematik alanlarda bölgesel ve sektörel ihtiyaçların karşılanması, • KOBİ’lerin uluslararası mevzuat ve önceliklere uyumunun sağlanması. Çağrı Esaslı Tematik Program Desteklenecek Proje Giderleri • Personel ücretleri ve seyahat giderleri, • Makine-ekipman, yazılım ve donanım alımı veya kiralanması giderleri (azami %25), • Sarf malzemesi giderleri, • Hizmet alım giderleri, • Genel idari giderler (azami %10). Meslek Kuruluşu Proje Destek Programı Desteklenecek Proje Giderleri Kurul tarafından uygun bulunan ve aşağıda belirtilenler dışında kalan giderler destek kap- samındadır; Bina inşaat yapımı, tadilatı, gayrimenkul alımı, makine-teçhizat, tefrişat, taşıt aracı, vergi, resim ve harçlar, sosyal güvenlik primleri, haberleşme giderleri, finansman giderleri, proje ile ilgili olmayan personel giderleri, enerji, su, kira giderleri, proje ortaklarından alınan danışmanlık ve hizmet alımı giderleri ve proje ile ilişkilendirilmemiş maliyetler. Çağrı Esaslı Tematik Program Desteklenecek Proje Giderleri • Personel ücretleri ve seyahat giderleri, • Makine-ekipman, yazılım ve donanım alımı veya kiralanması giderleri (azami %25), • Sarf malzemesi giderleri, • Hizmet • Genel alım giderleri, idari giderler (azami %10). Meslek Kuruluşu Proje Destek Programı Desteklenecek Proje Giderleri Kurul tarafından uygun bulunan ve aşağıda belirtilenler dışında kalan giderler destek kapsamındadır; Bina inşaat yapımı, tadilatı, gayrimenkul alımı, makine-teçhizat, tefrişat, taşıt aracı, vergi, resim ve harçlar, sosyal güvenlik primleri, haberleşme giderleri, finansman giderleri, proje ile ilgili olmayan personel giderleri, enerji, su, kira giderleri, proje ortaklarından alınan danışmanlık ve hizmet alımı giderleri ve proje ile ilişkilendirilmemiş maliyetler. 23 Ekonomi / Araştırma 3. İŞBİRLİĞİ - GÜÇBİRLİĞİ DESTEK PROGRAMI Programın Amacı ve Gerekçesi • KOBİ’lerin işbirliği-güçbirliği anlayışında bir araya gelerek “Ortak Sorunlara Ortak Çözümler” üretilmesi, • KOBİ’lerin tedarik, pazarlama, düşük kapasite kullanımı, rekabet gücü zayıflığı, finansman başta olmak üzere tek başlarına çözümünde zorlandıkları birçok soruna çözüm bulunması, • KOBİ’lerin bir araya gelerek kapasite ve rekabet gücü yüksek işletmelere dönüşmesi, • Ölçek ekonomisinden yararlanılarak kaynak tasarrufu sağlanması, • KOBİ’ler arasında ortaklık ve işbirliği kültürü- nün geliştirilmesi. İşbirliği - Güçbirliği Ortaklık Modelleri • Proje ortağı işletmelerin mevcudiyetlerini koruyarak kurulacak olan işletici kuruluşa ortak olmaları, • Proje ortağı işletmelerin bir kısmının ya da tamamının kendilerini feshederek kurulacak işletici kuruluşa ortak olmaları, • Proje ortağı işletmelerin bir kısmının kendilerini feshederek ortaklardan birinin bünyesinde birleşmesi, Her bir ortaklık modelinde en az 5 işletmenin bir araya gelmesi şartı aranır. Desteklenecek Proje Konuları Hammadde, ara mamul, mamul, lojistik ve diğer hizmetleri daha hızlı ve ucuz temin edebilmeleri amacıyla ortak tedarik, AR-GE, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı AR-GE, İNOVASYON VE ENDÜSTRİYEL Destek Üst Limiti DESTEK ORANI UYGULAMA DESTEK PROGRAMI (TL) (%) Ar-Ge ve İnovasyon Programı İşlik Desteği İşliklerden bedel alınmaz Kira Desteği 12.000 75 Makine-Teçhizat, Donanım, Hammadde, Yazılım ve 100.000 75 Hizmet Alımı Giderleri Desteği Makine-Teçhizat, Donanım, Hammadde, Yazılım ve 200.000 75 Hizmet Alımı Giderleri Desteği (Geri Ödemeli) Personel Gideri Desteği 100.000 75 Başlangıç Sermayesi Desteği 20.000 100 Proje Danışmanlık Desteği 25.000 Eğitim Desteği 5.000 Sınai ve Fikri Mülkiyet Hakları Desteği 25.000 Proje Proje Tanıtım Desteği 5.000 Geliştirme 75 Yurtdışı Kongre/Konferans/Fuar Desteği Ziyareti/Teknolojik İşbirliği Ziyareti 15.000 Desteği Test, Analiz, Belgelendirme Desteği Endüstriyel Uygulama Programı Kira Desteği Personel Gideri Desteği Makine-Teçhizat, Donanım, Sarf Malzemesi, Yazılım ve Tasarım Gid. Desteği 18.000 100.000 75 75 150.000 75 Makine-Teçhizat, Donanım, Sarf Malzemesi, Yazılım ve Tasarım Giderleri Desteği (Geri Ödemeli) 200.000 75 24 25.000 Ekonomi / Araştırma • Müşteri istekleri ve pazarın talebi doğrultusunda ürün ve hizmet geliştirmeleri, ürettikleri ürün ve hizmetleri yeni pazarlara sunmaları amacıyla ortak tasarım, • Ürün ve hizmet kalitelerini yükseltmek ulusal ve uluslararası pazar paylarını artırmak, marka imajı oluşturmak, uluslar arası pazarın ihtiyaçlarına cevap vermeleri amacıyla ortak pazarlama, • Ürün ve hizmet standartlarını geliştirmeleri amacıyla ortak laboratuar, • Üretim ve hizmet kapasitelerini, çeşitlerini, verimliliğini ve kalitelerini artırmak amacıyla ortak imalat ve hizmet sunumu konularında sunacakları projeler desteklenir. Program ve Proje Limitleri Proje Süresi 6-24 ay (+ 12 ay) Destek Üst Limiti 250.000 TL (Geri Ödemesiz), 500.000 TL (Geri Ödemeli) Destek Oranı 1. ve 2. Bölge için %50 3. ve 4. Bölge için %60 4. AR-GE, İNOVASYON VE ENDÜSTRİYEL UYGULAMA DESTEK PROGRAMI Programın Amacı ve Gerekçesi • Bilim ve teknolojiye dayalı yeni fikir ve buluşlara sahip KOBİ ve girişimcilerin geliştirilmesi, • Teknolojik fikirlere sahip tekno-girişimcilerin desteklenmesi, • KOBİ’lerde Ar-Ge bilincinin yaygınlaştırılması ve Ar-Ge kapasitesinin artırılması, • Mevcut Ar-Ge desteklerinin geliştirilmesi, • İnovatif faaliyetlerin desteklenmesi, • Ar-Ge ve İnovasyon proje sonuçlarının ticarileştirilmesi ve endüstriyel uygulamasına yönelik destek mekanizmalarına ihtiyaç duyulması. Proje Süresi • Ar-Ge ve İnovasyon Programı için en az 12 (on iki), en çok 24 (yirmi dört) ay, • Endüstriyel Uygulama Programı için en çok 18 (on sekiz) ay, • Her iki program için de Kurul kararı ile 12 (on iki) aya kadar ek süre verilebilir. 5. GİRİŞİMCİLİK DESTEK PROGRAMI PROGRAMIN AMACI VE GEREKÇESİ • Ekonomik kalkınma ve istihdam sorunlarının çözümünün temel faktörü olan girişimciliğin desteklenmesi ve yaygınlaştırılması, • Başarılı ve sürdürülebilir işletmelerin kurulması, • Girişimcilik kültürünün yaygınlaştırılması, • İş Geliştirme Merkezlerinin kurulması ile girişimciliğin geliştirilmesi, • İstihdamın artırılması, • Yerel dinamiklere dayalı girişimciliğin desteklenmesi. Girişimcilik Destek Programı 3 alt programdan oluşur: • Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi • Yeni Girişimci Desteği • İş Geliştirme Merkezi (İŞGEM) Desteği Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi • Minimum 60 saatlik eğitim ve atölye çalışmasından oluşan eğitim programını kapsar (giri25 Ekonomi / Araştırma Yeni Girişimci Desteği Destek Unsurları DESTEK UNSURU ÜST DESTEK ORANI DESTEK ORANI LİMİT (%) (1. ve 2 . Bölge) (%) (3. ve 4. Bölge) (TL) İşletme Kuruluş Desteği Geri ödemesiz Kuruluş Dönemi Makine, Geri ödemesiz Teçhizat ve Ofis Donanım Desteği 10.000 İşletme Giderleri Desteği Geri ödemesiz 12.000 Sabit Yatırım Desteği 70.000 Geri Ödemeli 5.000 60 (Kadın veya özürlü girişimci:70) 70 (Kadın veya özürlü girişimci:80) İş Geliştirme Merkezi Desteği Destek Unsurları DESTEK UNSURU ÜST LİMİT DESTEK DESTEK ORANI (TL) ORANI (%) (1. (%) (3. ve 4. ve 2 . Bölge) Bölge) İŞGEM Kuruluş Desteği (18 ay) • Bina tadilatı • Mobilya Donanım • İŞGEM Yönetim Geri ödemesiz İŞGEM İşletme Desteği (36 ay) • Personel • Eğitim, Danışmanlık • Küçük tadilat Geri ödemesiz şimcilik özelliklerinin sınanması, iş fikri egzersizleri yapılması ve iş planı hazırlanması) • Uygulamalı Girişimcilik Eğitimleri KOSGEB veya diğer kurum ve kuruluşlar (üniversite, İŞKUR, meslek kuruluşu, belediye v.b. tarafından düzenlenebilir, • Eğitimler, genel ve özel hedef grupları (gençler, kadınlar, dezavantajlı gruplar) için düzenlenir, • Eğitimlere katılanlardan ücret alınmaz. Yeni Girişimci Desteği Bu destekten; • Uygulamalı girişimcilik eğitimini tamamlayarak işini kuran girişimciler ve • İŞGEM 26 girişimcileri faydalanabilir. 750.000 600.000 125.000 25.000 100.000 30.000 50.000 20.000 60 70 60 70 Ekonomi Program Destek Üst Limit ve Oranları GENEL DESTEK PROGRAMI DESTEKLERİ DESTEK ORANI (%) DESTEK ÜST 3. ve 4. LİMİTİ (TL) 1. ve 2. Bölgeler Bölgeler 30.000 1 Yurt İçi Fuar Desteği 2 Yurt Dışı İş Gezisi Desteği 10.000 3 Tanıtım Desteği 15.000 4 Eşleştirme Desteği 15.000 5 Nitelikli Eleman İstihdam Desteği 20.000 6 Danışmanlık Desteği 15.000 7 8 Eğitim Desteği 10.000 Enerji Verimliliği Desteği 30.000 9 Tasarım Desteği 15.000 10 Sınai Mülkiyet Hakları Desteği 20.000 11 Belgelendirme Desteği 10.000 12 Test, Analiz ve Kalibrasyon Desteği 20.000 İş Geliştirme Merkezi Desteği • İş Geliştirme Merkezleri, bünyesinde barındırdığı işletmelere, işletme geliştirme danışmanlığı, uygun koşullarda iş yeri mekânı, ortak ofis ekipmanı, ofis hizmetleri gibi hizmetler sunarak işletmelerin en kırılgan oldukları ilk yıllarını sağlıklı bir şekilde aşmalarını ve büyümelerini sağlamak amacıyla kurulan ve işletilen merkezlerdir. • İşletme Geliştirme Merkezlerinin kuruluş başvurusu; belediyeler, üniversiteler, özel idareler, kalkınma birlikleri, meslek kuruluşları ve kar amacı gözetmeyen kooperatifler tarafından münferiden veya birlikte yapılabilir. 6. GENEL DESTEK PROGRAMI PROGRAMIN AMACI VE GEREKÇESİ • Proje hazırlama kapasitesi düşük KOBİ’ler ile KOSGEB hedef kitlesine yeni dahil olmuş sektörlerdeki KOBİ’lerin de mevcut KOSGEB desteklerinden faydalanması, • KOBİ’lerin kaliteli ve verimli mal/hizmet üret- melerinin sağlanması, • Mevcut KOSGEB desteklerinin revize edilerek % 50 % 60 daha fazla KOBİ’nin bu desteklerden yaygın şekilde faydalanması, • KOBİ’lerin rekabet güçlerini ve düzeylerini yükseltmek amacıyla genel işletme geliştirme faaliyetlerinin teşvik edilmesi, • KOBİ’lerin yurt içi ve yurt dışı pazar paylarını artırmak amacıyla tanıtım ve pazarlama faaliyetlerinin geliştirilmesi. BAŞVURU VE DEĞERLENDİRME: Destek Programlarından yararlanacakların KOSGEB Veri Tabanında yer alması gerekmektedir. KOSGEB Veri Tabanında yer almak ve desteklerden yararlanmak için KOSGEB’in www. kosgeb.gov.tr internet adresinde belirtilen belgelerle birlikte KOSGEB Birimine başvuru yapılması gerekmektedir. Başvurular; ilgili destek programı ve uygulama esaslarına göre değerlendirilmektedir. 1, 2, 3 ve 4. Bölgeler hakkında bilgi almak için tıklayınız. (16.07.2009 tarih ve 27290 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkındaki Bakanlar Kurulu Kararı) 27 Ekonomi / Araştırma Proje Döngüsü Yönetimi roje; Belirli bir yerde, belirli bir zaman ve bütçe çerçevesinde, bir başlama ve bitiş noktasına sahip, hedeflenen belirli amaçlara ulaşılmasını sağlayacak olan faaliyetler topluluğudur. Proje Döngüsü Yönetimi; mantıksal çerçeve yaklaşımı ile bütünsel yaklaşım (integrated approach) temeline dayanan, proje ve programların hazırlanması, uygulanması ve değerlendirilmesinde kullanılan bir yöntem ve sistematik bütünüdür Projelerin planlaması ve yürütülmesi, Proje Döngüsü adı verilen ve birbirini takip eden 6 aşamada gerçekleştirilir: Proje Fikrini Belirleme: Projeye İlişkin ilk fikirlerin ortaya konduğu tasarım aşaması Proje fikrinin Analizi: Projenin teknik ve ope- P 28 rasyonel açıdan detaylı olarak tasarlandığı aşama Ön Değerlendirme: Tasarımı tamamlanmış olan projenin teknik, mali, ekonomik, kadın-erkek eşitliği, sosyal, kurumsal, çevresel faktörler açısından tutarlılığının, bütünselliğinin ve işlevselliğinin değerlendirildiği aşama Finansman: Proje önerisinin yazılması ve finansmanın sağlanması aşaması Uygulama: Projede öngörülen faaliyetlerin hayata geçirilmesi, izlenmesi, denetlenmesi ve değerlendirilmesi aşaması Değerlendirme: Proje sonuçlarının gözden geçirilmesi ve değerlendirilmesi aşaması Neden Proje Döngüsü Yönetimi • Mevcut durumun yetersiz analizi Ekonomi / Araştırma • Projelerin hedef gruplarla ilgili olmaması • Stratejik çerçevenin belirsizliği • Risklerin yeterince dikkate alınmaması • Kısa vadeli bakış açısı • Geçmiş deneyimlerin yeni projelerde dikkate alınmaması • Faaliyet tabanlı uygulama ve planlama • Doğrulanabilir olmayan proje çıktıları • Yetersiz proje dokümanları MANTIKSAL ÇERÇEVE YAKLAŞIMI Mantıksal çerçevede; - Müdahale Mantığı-Projenin Kapsamı (Proje Genel Hedefi, Projenin Amacı, Sonuçlar, Faaliyetler) - Objektif Olarak Doğrulanabilir Göstergeler (Araçlar) - Doğrulama Kaynakları (Maliyet) - Varsayımlar (Ön-koşullar) Projenin en önemli yönleri, 16 kutulu bir matris içerisinde özetlenir : • Projenin neden gerçekleştirildiği (Projenin Kapsamı) • Projenin neyi başarmasının beklendiği (Projenin Kapsamı ve Göstergeler) • Projenin bunu nasıl başaracağı (Faaliyetler ve Araçlar) • Projenin başarısı için hangi faktörlerin önemli olduğu (Varsayımlar) • Projenin başarısının değerlendirilmesi için gerekli bilginin nereden bulunacağı (Doğrulama Kaynakları) • Projenin maliyetinin ne olacağı (Maliyetler) • Projenin başlayabilmesi için hangi unsurların ya da şartların gerçekleştirilmesinin gerektiği (Ön koşullar) Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – Mantıksal çerçeve: Proje \ program yapısının tanımlanması, aralarındaki iç mantıksal tutarlılığın test edilmesi, amaçların ölçülebilir şekilde formüle edilmesi ile araçların ve maliyetlerin genel olarak tanımlanması – Faaliyet çizelgesi: Faaliyetlerin sıralarının ve birbirlerine bağımlılığının belirlenmesi; sürelerinin tahmin edilmesi ve kilometre taşları belirlenerek sorumlulukların dağıtılması – Kaynak çizelgesi: Faaliyet çizelgesinden hareketle girdilerin seçikleştirilmesi ve bütçenin hazırlanması Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı Adımları • Problem Analizi • Paydaş Analizi • Hedef Analizi • Strateji Analizi • Mantıksal Çerçeve Matrisinin Hazırlanması • Faaliyet Planı • Kaynak Planı (Bütçe) ANALİZ EVRESİ • Paydaş (Stakeholder) Analizi – (Paydaş Tanımlama) Önemli proje taraflarının, hedef grup ve projeden fayda sağlayacakların belirlenmesi ve tanımlanması; hangi problemler ilerde ortaya çıkacak ve hangi potansiyeller kullanılabilecek • Problem Analizi – (Tanımlama analiz) Ana problemlerin, sınırlamaların ve olanakların tanımlanması ve sebep-sonuç ilişkilerinin belirlenmesi • Hedef Analizi – (sonuç çıkarma) Tanımlanan problemlerden amaçların oluşturulması ve araçsonuç ilişkilerinin belirlenmesi • Strateji analizi – (alternatifleri seçme) Amaçları gerçekleştirecek farklı stratejilerin tanımlanması ve en uygun stratejilerin seçilmesi. Ayrıca, ana amaçların belirlenmesi (genel amaç ve proje amacı) PLANLAMA EVRESİ • Mantıksal çerçeve – (proje mantığını belirleme) Proje\program yapısının tanımlanması, aralarındaki iç mantıksal tutarlılığın test edilmesi, amaçların ölçülebilir şekilde formüle edilmesi ile araçların ve maliyetlerin genel olarak tanımlanması • Faaliyet çizelgesi – (belirleme ve işlevselleştirme) Faaliyetlerin sıralarının ve birbirlerine bağımlılığının belirlenmesi; sürelerinin tahmin edilmesi ve kilometre taşları belirlenerek sorumlulukların dağıtılması • Kaynak çizelgesi –(belirleme ve işlevselleştirme) Faaliyet çizelgesinden hareketle girdilerin seçikleştirilmesi ve bütçenin hazırlanması Mevcut Durumumuz Nedir? - Değiştirmek istediğimiz durum, Değişmesini istediğimiz şeylerin içinde bulundukları koşullar, özellikler, ilgili tarafların durumları, düşünce ve tavırları bu aşamada netleşmelidir. Adım 1: Problem Analizi Niçin Yapılır? Ana problemin ve buna neden olan problemler ile sebep olduğu sonuçların tarafların üzerinde uzlaşabileceği bir netlikte ortaya çıkarılması için yapılır Nasıl Yapılır? • Katılımcıların bakış açılarından problemler formüle edilir • Konuyla ilgili tüm problemlerin ortaya çıkıp çıkmadığı incelenir 29 Ekonomi / Araştırma • Ortaya çıkanların önemli problemler olduğu konusunda görüş birliği oluşturulur • Bir başlangıç problemi seçilerek, problemler sebep-sonuç ilişkisine göre hazırlanan problem ağacıyla gösterilir Problem analizi Bu aşamada kendimize sormamız gereken sorular: - Değiştirmek istediğimiz, istemediğimiz ya da problem olarak gördüğümüz şey nedir? - Bu problemin kaynağı nedir? - Problemler arasında neden-sonuç analizi yapıldı mı? Problem analizi sırasında neler yapılmalı? – Konu ile ilgili görünen problemleri ve varlığı istenmeyen durumları gelişigüzel sıralayın. – Ana problemi en üst seviyede tutarak, onu doğrudan etkileyen problemleri sıralayın. – Şemada yer alan problemlerin hepsinin gerçek olmasına ve gelecekte ortaya çıkması beklenen problemlerin belirtilmemesine dikkat edin. – Problem ağacı içerisindeki genel problemler problem ağacından ayıklayın. – Bu tür genel problemler sonraki aşamalarda varsayım ya da önkoşul olarak kullanılabilir. Problem Ağacı; problemler arasında nedensonuç ilişkilerinin kurulmasıdır. Problemleri Hiyerarşik Sırada Düzene Koymak • Mevcut durumdaki ana problemleri tanımla (beyin fırtınası) • Bir başlangıç problemi seç • Başlangıç problemi ile bağlantılı diğer problemleri araştır • Neden-sonuç ilişkisini kur • Başlangıç problemine doğrudan sebep olan problemleri aşağı yaz • Başlangıç probleminden doğrudan etkilenen problemleri yukarı yaz • Benzer şekilde diğer tüm problemleri birbirleriyle karşılaştırarak yerleştir • Problemleri sebep-sonuç oklarıyla ilişkilendir • Ağacın tamamını gözden geçir ve tamamlılığını ve geçerliliğini kontrol et Örnek: Güllühisar İstanbul’un bir semtidir. • Yoksulluk, • İşsizlik, • Eğitim düzeyi düşük • Altyapı yetersiz, belediyenin öncelikleri farklı • Kanalizasyon şehrin içinden açıkta akıyor ve içme suyu kaynaklarına karışıyor • Lastik Fabrikasının arıtma tesisi yok ve atıklar 30 içme suyuna karışıyor • Bölgedeki lastik fabrikasının sağlık heyeti var • Hijyenik içme suyu yok, • Salgın hastalık var, • Gelir düzeyi düşük, • Annelerin çocukları beslenme konusundaki bilgisizliği (anneler bilinçsiz), • Çocuklarda beslenme yetersizliği, • Sağlık ocağı ve klinikler yetersiz, • Yeterli sağlık taraması yok • Çocuklara gerekli ve yeterli aşılar yapılamıyor, • Kayıtlara göre 0-5 yaş grubundaki bebek ve çocuk ölümleri son bir yıl içinde %10 oranında artmış, • Bebek ve çocuklarda görülen enfeksiyon oranları yüksek, Paydaş (İlgili Taraflar) Analizi Niçin Yapılır? – Şahısları, grupları ve organizasyonları projeyle ilgilerine göre belirlemek – Bunların proje için önemli olan ilgi ve beklentilerini tanımlamak PAYDAŞLAR Kimlerdir? – Proje ile ilişkisi olan kişiler, gruplar, kurumlar ya da işletmeler. – Paydaşlar, doğrudan ya da dolaylı biçimde proje sürecinden ve sonuçlarından olumlu ya da olumsuz biçimde etkilenecek olanlardır. Paydaş Katılımı ve Projelerin Kalitesi • Projenin toplumsal, ekonomik ve siyasal gerçekliklere uygun hale getirilmesine izin verir, • Projenin geçerliliğini, uygunluğunu ve sürdürülebilirliğini artırır, • Yerel kapasiteleri güçlendirir, • Sivil toplumu ve demokratik süreçleri güçlendirir. Birincil Paydaşlar Projeden doğrudan olumlu ya da olumsuz etkilenecek olanlardır. Projenin temel yararlanıcıları da hedef gruplar ve nihai yararlanıcılar olarak bu gurupta yer alır. Ekonomi / Araştırma Yararlanıcılar Kimlerdir – Hedef grup(lar): Projenin doğrudan ve olumlu bir biçimde etkilediği grup ya da varlıklardır. – Nihai yararlanıcılar: Projenin amacının yerine getirilmesi ile gerçekleştirilen etkiden uzun dönemde yararlananlar Paydaş Katılımı ve Projenin Kalitesi • Projenin toplumsal, ekonomik ve siyasal gerçekliklere uygun hale getirilmesine izin verir, • Projenin geçerliliğini, uygunluğunu ve sürdürülebilirliğini artırır, • Yerel kapasiteleri güçlendirir, • Sivil toplumu ve demokratik süreçleri güçlendirir. İkincil Paydaşlar Birincil paydaşlara hizmet sağlamada aracılık edecek olanlardır. Bunlar, fon kuruluşları, uygulama, izleme ve destekçi kuruluşlardır. PAYDAŞLAR ANALİZİ Paydaşlar Analizi • Proje ile bir bağı olan kişileri, grupları, örgütsel yapıları tanımlar, • Proje açısından önemli olabilecek grupların ve kişilerin çıkarlarını ve beklentilerini tanımlar. Paydaşlar Analizi için yapılması gerekenler • Temel grupları/kişileri tanımla • Sınıflandır (yararlanıcılar, uygulayıcılar, vs) • Karakteristik özelliklerini belirle ve analiz et • Proje açısından sonuçları tanımla Paydaşlara Sorulacak Sorular 1- Grup Özellikleri açısından • Sosyal özellikleri • Grup statüleri (formel/enformel) • Grup yapıları (liderlik/etkililik) • Sorunları nasıl algıladıkları 2- İlgileri ve motivasyonları açısından • İhtiyaçlar • Çıkarları(açık/gizli) • Beklentileri • Projeye karşı yaklaşımları 3- Potansiyelleri Açısından • Güçlü yanları, zayıf yanlar • Olası katkıları Planlama için Sonuç Çıkarma – Bu grubun hangi beklentileri ve ihtiyaçları giderilmeli? Adım 2: Paydaş Analiz Tablosu - Paydaşlar - Karakteristikler (Sosyal, ekonomik, Cinsiyet, Yapı, organizasyon, statü, Politika, davranış kalıpları) - İlgi-Beklentiler (İlgiler, hedefler, Beklentiler) - Önemli sosyal konulara duyarlılıkları (cinsiyet, çevre vs) - Potansiyeller- Yetersizlikler (Kaynak sınırlılığı, Bilgi-deneyim, Potansiyel katkı) - Proje için uygulama ve sonuçlar (Gerekli olan olası faaliyet, Grup ile ilgisi) Kontrol Listesi 1. Birincil ve ikincil paydaşların hepsi listede yer aldı mı? 2. Projenin potansiyel destekçileri ve karşıtları belirlendi mi? 3. Birincil paydaşlar meslek ya da gelir gruplarına ayrıldı mı? 4. Birincil paydaşların çıkarları ve beklentileri belirlendi mi? Adım 3: Hedeflerin Analizi Gelecekte olması istenen durumun gerçekleştirilmesi için potansiyel çözümlerin analiz edilmesidir. Nasıl Yapılır ? • Problem ağacındaki problemler pozitif olarak yeniden ifade edilir • Problem ağacıyla karşılaştırılır ve yapılması gerekenler veya başarılması gerekenler yeniden ifade edilir • Geçekçi bir şekilde revize edilmesi gereken ve/veya ekleme/çıkarma yapılması gereken hususlar tamamlanır • Bağlantıların tutarlı olmasına dikkat edilerek Hedef Ağacı oluşturulur Hedef Ağacı Adım 3: Hedef Analizi Problem: Yüksek Oranlı Bebek ve Çocuk Ölümleri Hedef: Bebek ve Çocuk Ölümleri Azaltıldı Problem: Bebek ve Çocuklarda Görülen Yüksek Enfeksiyon Oranı 31 Ekonomi / Araştırma Hedef: Bebek ve Çocuklarda Görülen Yüksek Enfeksiyon Oranı Azaltıldı Adım 4: Strateji Analizi Hedef ağacındaki aynı türden hedef kümelerine stratejiler denir. Nasıl Yapılır? – Amaç ağacındaki arzu edilmeyen amaçlar elenir – Bir proje oluşturacak olası alternatif stratejiler ortaya konur – Bir veya birden fazla strateji seçilir – Belirlenen kriterlere (maliyet, aciliyet, politik durum vb.) göre optimum stratejinin hangisi olduğunu konusunda değerlendirme yapılır – Projeyi oluşturacak stratejiye karar verilir – Proje Genel Amacı ve Proje Amacı net olarak ifade edilir Bu aşama, kendi kapasitemizi tanıdığımız ve tanımladığımız aşamadır. Yeteneklerimizi, gücümüzü, güçsüz yanlarımızı ortaya koymamız gerekir. Strateji Seçiminde Dikkate Alınacak Kriterler – Maliyetler – Farklı Paydaşların Bakış Açıları – Faydaların Zaman Perspektifi – Mevcut Kaynaklar – Mevcut Potansiyel ve Kapasiteler – Politik Yapılabilirlik – Verimlilik ve Etkinlik – Sosyal Kabul Edilebilirlik – Eşitsizliklerin (Kadın-Erkek) Giderilmesine Katkısı – Diğer Projeleri Tamamlayıcılık – Aciliyet Adım 5: MANTIKSAL ÇERÇEVE MATRİSİNİN HAZIRLANMASI Mantıksal Çerçevenin Hazırlanması için Yaklaşım - Müdahale Mantığı-Projenin Kapsamı (Proje Genel Hedefi, Projenin Amacı, Sonuçlar, Faaliyetler) - Objektif Olarak Doğrulanabilir Göstergeler (Araçlar) - Doğrulama Kaynakları (Maliyet) - Varsayımlar (Önkoşullar) Adım 5.1.:Strateji Analizinden Mantıksal Çerçeve Matrisine – Hedeflerin nasıl yazılması gerektiğine karar verin – Stratejiyi seçin – Seçtiğiniz stratejinin ağacını tamamlayın – Hedeflerin nasıl ifade edileceğine karar verin 32 – Hedefleri mantıksal çerçeveye aktarın (genel amaç, proje amacı, sonuçlar) – Hedefleri gözden geçirin (araç-amaç ilişkisi) – Olası etkinlikleri tanımlayın Hedeflerin Seviyeleri • Genel Hedefler: Projenin katkıda bulunacağı üst düzey hedefler (İdeal durum- uzun dönemde gerçekleşir) • Projenin amacı: Hedef gruplar için sürdürülebilir yarar sağlama açısından projenin ana hedefi (Projenin sonucunda ulaşılır. Özgün, ölçülebilir, ulaşılabilir, gerçekçi olan ve belli bir zaman ve yere bağlı olarak tanımlanmalıdır.) • Sonuçlar: Gerçekleştirilecek faaliyetlerin ürünleri (Projenin amacına ulaşılması için yerine getirilmesi gereken alt hedefler - ölçülebilir, gerçekleştirilebilir olarak tanımlanmalıdır.) • Faaliyetler: Projenin sonuçlarını üretmek için projenin parçası olarak uygulanacak görevler (Belirli bir zamana ve bütçeye dayalı olarak kaynakların kullanılması ve proje amacına ulaşmayı sağlayacak sonuçların üretilmesi) Projenin Genel Hedefi • HEDEF AĞACININ ÜST KISMINDA YER ALAN VE PROJENİN KATKIDA BULUNACAĞI HEDEFLER Genel hedefler aynı zamanda ideal durumu tanımlar. Ulaşılması uzun dönemlidir. Her bir projenin amacına erişmesi, genel hedeflere bir adım daha yaklaşmayı olanaklı kılar. Proje Amacı Projenin gerçekleştirilmesiyle erişilecek olan ve projenin kendisinden daha uzun ömürlü olması beklenen hedef. Proje Sonuçları Hedef Ağacından Elde Edilir ve Proje Amacına Erişilmesini Sağlayan Hedefleri İçerir Proje Faaliyetleri FAALİYETLER: Sonuçları Elde Etmek İçin Yapılması Gerekenler – Hedefler Şemasından Çıkarılır – Özel Teknik İncelemelerle Ortaya Çıkar – Paydaşlar Analizinde Belirlenir Adım 5.2: Varsayımlar Varsayımlar nedir? Projenin başarısını etkileyen veya belirleyen dışsal faktörlerdir Niçin gereklidirler? Müdahale mantığı asla gerçek durumu kapsayamaz. Dışsal faktörler başarı üzerinde önemli etkilere sahiptirler ve tanımlanarak dikkate alınma- Ekonomi / Araştırma lıdırlar. Önkoşullar nelerdir? Faaliyetler başlamadan önce aşılması gereken koşullardır Varsayımların Oluşturulması • Proje faaliyetlerine başlanabilmesi için gerekli önkoşulları belirlenmesi, • Hiyerarşik sıralamada, seçilen strateji ile tam olarak kapsanamayan ancak projenin başarısı açısından önemi bulunan dışsal faktörlerin ifade edilmesi, • Bu faktörlerden hangilerinin Genel Amacın, Proje Amacının veya Sonuçların gerçekleştirilmesi için gerekli olduğunun belirlenmesi ve mantıksal çerçevenin uygun seviyesine yerleştirilmesi, • Varsayım Değerlendirme Algoritması’nı kullanarak dışsal faktörlerin önemleri konusunda karar oluşturulması, • Mantıksal çerçevenin tamamını gözden geçirerek müdahale mantığının ve varsayımların tam olarak belirlenip belirlenmediğini kontrol edilmesi. Varsayımların yerleştirilmesi • Sonuçları elde etmek için gerekli olan varsayımlar • Proje amacına ulaşmak için gerekli olan varsayımlar • Üst hedeflere erişmek için gerekli olan varsayımlar • Sonuçlarla ilgili olan Faaliyetler seviyesine yerleştirilir • Sonuçlar seviyesine yerleştirilir • Proje amacı seviyesine yerleştirilir Adım 5.3.: Göstergeler Nedir? Proje amaçlarını operasyonel olarak ölçebilen, performans ölçüm olanağı sağlayan ve projenin her aşamada izlenmesine olanak sağlayan araçlardır. Her bir gösterge kısaca müdahaleye ilişkin Nicelik, Nitelik, Zaman ve Yer konusunda bilgi içermelidir. Ayrıca göstergeler SMART olmalıdır Ne İşe Yararlar? • Genel Amacın, Proje Amacının ve Sonuçların karakteristiklerini açıklığa kavuştururlar • Projeyi daha objektif bir şekilde yönetmeyi sağlarlar • Performans ölçümü, izleme ve değerlendirme için bir baz oluştururlar Not: Sıklıkla, bir amaç için birden fazla gösterge kullanmak gereklidir. Böylece, amacın başarılıp başarılmadığı konusunda daha güvenilir bilgi elde edilir. Tarafsız Doğrulanabilir Göstergeler “Smart” Olmalı • SPECIFIC (Spesifik), ölçmesi gereken şeyi ölçen • MEASURABLE (Ölçülebilir) AGREED UPON (Üzerinde uzlaşılan) Kabul edilebilir maliyetler içerisinde tarafsız olarak doğrulanabilir olmalı, Bütün taraflar göstergenin özelikleri konusunda uzlaşmış olmalı • REALISTIC & SENSITIVE (gerçekçi ve duyarlı), Proje hedefleri ile ilgili ve değişime duyarlı olmalı • TIME BOUND & COST EFFECTIVE (Süreli ve maliyet etkin) Adım 5.4.: Doğrulama Kaynakları Doğrulama Kaynakları, göstergelerin kontrol edilmesi için gerekli bilgiyi sağlayacak dokümanlar, raporlar ve diğer kaynaklardır. Göstergelerin formüle edilmesiyle eş zamanlı olarak doğrulama kaynakları da belirtilmelidir. Doğrulama kaynakları şu bilgileri vermelidir: • Bilginin sağlanacağı format (örn: İlerleme raporları, proje hesapları, proje kayıtları, resmi istatistikler vs.), • Bilgiyi kimin sağlayacağı, • Bilginin hangi sıklıkta sağlanacağı (örn: Aylık, üç aylık, yıllık vs.). Adım 5.5: Mantıksal Çerçeve Matrisi Araçlar (Means) Araçlar, projenin yürütülmesi ve planlanan faaliyetlerin yapılması için gereken fiziksel ve fiziksel olmayan kaynaklardır. İkiye ayrılır: – İnsan Kaynakları 33 Ekonomi / Araştırma – Fiziksel Kaynaklar (Büro, Ekipman, Malzeme vb.) Adım 5.6: Mantıksal Çerçeve Matrisi Maliyetler (Cost) Maliyetler, tüm belirlenmiş kaynakların (araçlar) finansal olarak ifade edilmesidir. Özel dikkat gerektirecek alanlardan birisi de Nesnel Olarak Doğrulanabilir Göstergelerle ilgili toplanacak verinin maliyetidir. Faaliyet ve Kaynak Planları Adım 6:Faaliyetlerin Planlaması - Faaliyetleri gerçekleştirmek için gerekli detayları tanımlar - Faaliyetlerin sırasını, süresini ve önceliğini belirler - Uygulama ve yönetim sorumluluklarını tayin eder Bir faaliyet Planı: • Hedefe Yönelik Mantıksal Çerçeve Yaklaşımını Sürdürür • Faaliyetleri Operasyonel Detaylara Ayırır • Faaliyetlerin Sırasını, Süresini ve Önceliğini Netleştirir • Kilometre Taşlarını Belirler • Yönetim ve Uygulama Sorumlulukları ile Yönetim Görevlerini Dağıtır Faaliyet Planının Hazırlanma Aşamaları: - Ana faaliyetlerin listelenmesi; MÇ’deki faaliyetler operasyonel detayda faaliyet planının hazırlanması için bir baz olarak kullanılabilir. - Faaliyetleri detaylandırmak; faaliyetleri detaylandırmanın amacı onları organize etme ve yönetme işlerini kolaylaştırmaktır. Bunun kritik noktası detaylandırmayı doğru yapmaktır. En yaygın hata fazla detaylandırmaktır. Planlamacı gerekli zaman ve kaynakları öngörür ve sorumlulukların dağıtılması için yeterli ayrıntıya sahip olur olmaz detaylandırmayı durdurmalıdır. - Sıralama ve bağımlılıkların belirlenmesi; faaliyetler yeterince detaylandırıldıktan sonra birbirleriyle ilişkilerine karar verilmelidir. Sıralama bir faaliyetin hangi faaliyeti izleyeceğini, bağımlılık ise birisi bitmeden başlayamayacak veya tamamlanamayacak faaliyetler dizinini gösterir. Bağımlılıklar aynı kişi tarafından yapılacak faaliyetler arasında da olabilir. Faaliyet Planının Hazırlanma Aşamaları: Faaliyetlerin başlama, uygulanma süreci ve tamamlanma zamanını belirlemek; detaylandırılmış faaliyetlerin başlama ve bitiş zamanlarının belirlenmesiyle Faaliyet Planı oluşturulabilir. Zamanı 34 doğru öngörmek genellikle güçtür, bunda deneyim ve teknik bilgiden faydalanılmalıdır. Bu konuda yeterli bilgi sahibi olunamaması, karşı karşıya kalınan yaygın bir durumdur ve gerekli zamanı doğru öngörememeye neden olur. Öngörülerde sapmalar aşağıda belirtilen diğer nedenlere de bağlıdır: Faaliyet Planının Hazırlanma Aşamaları: Faaliyetlerin başlama, uygulanma süreci ve tamamlanma zamanını belirlemek; detaylandırılmış faaliyetlerin başlama ve bitiş zamanlarının belirlenmesiyle Faaliyet Planı oluşturulabilir. Zamanı doğru öngörmek genellikle güçtür, bunda deneyim ve teknik bilgiden faydalanılmalıdır. Bu konuda yeterli bilgi sahibi olunamaması, karşı karşıya kalınan yaygın bir durumdur ve gerekli zamanı doğru öngörememeye neden olur. Öngörülerde sapmalar aşağıda belirtilen diğer nedenlere de bağlıdır: n Gerekli bazı detay faaliyetleri ihmal etmek, n Faaliyetlerin bağımlılıkların yeterince ortaya konamaması, n Kaynak dağılımda etkinsizlik (aynı kişi /kurum veya aynı malzemeyi aynı anda iki veya daha fazla sayıda işin yapılması için tahsis etmek), n Hızlı sonuç alma isteği. Faaliyet Planı Adım 7: Kaynak Planlama n Sonuç üretmeye dayalı bütçelemeyi ve maliyet-faydayı izlemeyi kolaylaştırır n Planlanmış kaynakların harekete geçirilmesine dayanak oluşturur n Maliyetin ve finansman kaynaklarının belirlenmesine kolaylık sağlar Ekonomi / İnceleme Merkez : Cumhuriyet Caddesi Pelenkoğlu İş Merkezi Zemin Kat No: 12/1 BARTIN Telefon : (0.378) 227 93 71 • Faks : (0.378) 227 36 56 E-Posta : hazirbeton@pelenkoglu.com.tr Bartın Beton Tesisi Zonguldak İrtibat Bürosu Adres : Telefon : Faks : E-Posta : Adres Büro: Telefon : Faks : E-Posta : Gölbucağı Mahallesi Gölbucağı Caddesi No: 78-80 BARTIN (0.378) 227 93 65 (0.378) 227 93 75 bartinhazirbeton@gmail.com Acılık Cad. Belediye Bulvarı 13/C ZONGULDAK (0.372) 253 13 10 (0.372) 253 13 10 kozlu_hazir_beton@hotmail.com Çaycuma Beton Tesisi Çatalağzı Beton Tesisi Adres : Telefon : Faks : E-Posta : Adres : Telefon : Faks : E-Posta : Akyamaç Köyü Altı Çaycuma Bartın Karayolu 6.Km. P.K.: 11 Çaycuma-ZONGULDAK (0.372) 615 90 46 - 615 90 47 (0.372) 615 90 48 caycumahazirbeton@hotmail.com Kuzyaka Mevkii Çatalağzı - ZONGULDAK (0.372) 264 10 30 (0.372) 264 10 30 catalagzi_hazirbeton@hotmail.com Kozlu Beton Tesisi Muslu Beton Tesisi Adres : Telefon : Faks : E-Posta : Adres : Telefon : Faks : E-Posta : Taşbaca Mahallesi Nur Sokak Kozlu-ZONGULDAK (0.372) 269 06 94 - 269 06 95 (0.372) 269 09 93 kozlu_hazir_beton@hotmail.com Cumhuriyet Caddesi Demiryolu Sokak Muslu - ZONGULDAK (0.372) 216 43 13 (0.372) 216 43 13 info@pelenkoglu.com.tr 35 Ekonomi / İnceleme KOBİ’lerde İnovasyon Yaklaşım ve Politikaları Yrd. Doç. Dr. Hatice ÇALPINAR Hacettepe Üniversitesi İşletme Bölümü Küreselleşme ve hızlı değişen teknoloji, işletmelerin ulusal ve uluslararası pazarlarda rekabet şartlarını değiştirmektedir. Bu nedenle işletmelerin mevcut rekabet düzeylerini korumak ya da diğer işletmeler üzerinde üstünlük sağlamak için kullandıkları teknolojileri ve uyguladıkları stratejileri yeniden değerlendirmeleri gerekmektedir. 36 İşletmeler için hızlı değişimi yakalamanın ve devam ettirmenin temelindeki unsur ise inovasyondur. Bu nedenle inovasyonun işletmeler için gün geçtikçe artmaktadır. Özellikle KOBİ’lerin yapılarından dolayı sahip oldukları dezavantajların üstesinden gelip, rekabetçi ve hızlı değişen ortamda fark yaratarak sürekliliklerini devam ettirebilmeleri, onların İnovas- yon yaklaşımları ile yakından ilişkilidir. İç ve özellikle dış çevredeki radikal değişimlerin olduğu ortamlarda KOBİ’lerin faaliyetlerine devam etmeleri ve sürekliliklerini sağlamaları, ancak değişimleri yakından takip ederek uygulayıcısı olmaları ile mümkündür. KOBİ’ler yeni pazarlara girmek, var olan pazar paylarını artırmak ve rekabet üstünlüğü sağlamak için müşteri taleplerine hızlı cevap vermeli, yeni ürün ve hizmet tasarlamalı, ürün ve hizmet kalitesini ve güvenilirliğini artırmalı ve uygun fiyatla bu ürünleri müşterilerine sunmalıdırlar. İnovasyona önem veren KOBİ’lerde pazar payının ve satışların, verimliliğin, kalitenin arttığı, dağıtım performansının geliştiği ve iyileştiği, kaynakların, zamanın daha iyi kullanıldığı ve maliyetlerin düştüğü görülmektedir. İnovasyon Kavramı ve Kapsamı İnovasyon, bir buluşla başlayan, bir buluşun geliştirilmesi ile devam eden ve pazara yeni bir ürün, süreç ya da hizmet olarak girmesiyle sonuçlanan bir süreçtir (7). Bir diğer tanım ise yeni veya önemli ölçüde değiştirilmiş ürün veya sürecin; yeni bir pazarlama yönteminin; ya da iş uygulamalarında, işyeri organizasyonunda veya dış ilişkilerde yeni bir organizasyonel yöntemin uygulanmasıdır (11). Günümüzde inovasyon yaklaşımı, inovasyonun bir kez değil sistemli ve sürekli şekilde yapılarak işletme kültürü olarak benimsenmesini öngörmektedir. İnovasyon kapsamına giren Ekonomi / İnceleme konular üç başlıkta gruplandırabilir; organizasyonel İnovasyon, çalışma yöntemlerinin geliştirilmesi veya yeni yöntemlerin bulunması ile işletmenin rekabet gücünün yükseltilmesidir. Teknolojik İnovasyon ise hem teknolojik ürün veya hizmeti, hem de süreci içerir. Yeni bir ürünün veya sürecin geliştirilmesi ile birlikte mevcut ürün ve süreçlerde yapılan önemli teknolojik değişiklikler de teknolojik İnovasyon kapsamına girer. Sunumsal inovasyon ise yeni pazarlama yöntemlerinin ve tasarımların oluşturulması veya uygulanarak kullanılması ile işletmenin rekabet gücünün yükseltilmesidir (2). İnovasyonun bir diğer sınıflandırması: ürün inovasyonu, süreç inovasyonu, pazarlama inovasyonu ve organizasyonel inovasyon şeklinde yapılmaktadır (11). Ürün inovasyonu; farklı ve yeni bir ürünün geliştirilmesi veya mevcut bir üründe değişiklik, farklılık veya yenilik yapılması sürecidir. Süreç inovasyonu; üretim ve dağıtım maliyetlerinin azaltılması amacıyla yeni ve önemli derecede değiştirilen bir üretim süreci, bir üretim ve dağıtım yönteminin uygulanmasıdır. Pazarlama inovasyonu; ürün tasarımında veya paketinde, ürün yerleştirmede, ürün promosyonunda ya da fiyatlandırmasında önemli değişiklikler içeren yeni bir pazarlama yönteminin uygulanma sürecidir. Organizasyonel inovasyon ise işletmenin iş pratiklerinde, işyeri organizasyonunda veya dış ilişkilerinde yeni bir örgütsel yöntemdir. Türkiye’de KOBİ’lerin Genel Yapısı ve Önemi İnovasyon pek çok işletme için rekabet üstünlüğünün altında yatan sebeptir. KOBİ’lerin daha esnek, teknik yeniliklere daha yatkın, bölgelerarası büyümeye yönelik olumlu etkileri, bürokratik yapılarındaki dinamiklik, istihdam artışına yaptıkları katkılar, daha yakın yönetici-yönetilen ilişkileri gibi genel yapısal özellikleri KOBİ’leri büyük işletmelere göre daha güçlü işletmeler haline getirmektedir. Bununla birlikte KOBİ’lerin büyük işletmeler kadar araştırma ve geliştirme kapasitelerinin olmayışı, teknoloji eksikliği, teknolojiyi doğru kullanacak bilgi birikimi ve nitelikli elemana sahip olmamaları, kaliteli üretim yapma, pazar ve yer seçimi konusunda yapılan hatalar, sınırlı bir çerçevede faaliyetlerini sürdürmeleri, iş sahibi ve yöneticinin aynı kişi olması, genellikle aile işletmesi olmaları, eğitimin düşük olması, ölçek ekonomisinden yararlanamamaları gibi zayıf yönleri bulunmaktadır. KOBİ’ler bu zayıf yönlerinden dolayı yaptıkları ürün ve süreç geliştirme faaliyetlerini sistematik hale getirememekte, Ar-Ge ve yenilik projelerine dönüştürememektedirler. KOBİ’ler istihdam ve ihracat açısından ülke ekonomilerinde stratejik bir öneme sahiptir ve devlet tarafından desteklenmektedirler. Özellikle büyük işletmeler için yan sanayi görevini üstlenmektedirler. KOBİ’ler, gelişmiş ülkelerde toplam işletmelerin %95’ini oluştururken, toplam istihdamın %50’sini, toplam yatırımların %40’ını gerçekleştirmektedirler (4). Türkiye’de ise işletmelerin %98’i KOBİ niteliğindedir ve istihdamın %76,7’sini sağlarken, yatırımların %26.5’ini gerçekleştirmektedir (2). İnovasyon kapasitesinin önemli bir belirleyicisi olan Ar-Ge faaliyetlerine yapılan yatırımlar, ülkelerin bu konuya verdikleri önemin bir göstergesidir. Türkiye’deki işletmelerin, işletme içi Ar-Ge harcamalarının düşük olması nedeniyle ürün yenilik oranı da düşüktür. İşletme büyüklüğü arttıkça ArGe harcaması da artmaktadır. Türkiye’de GSYİH içinde ArGe harcamaları 2006 yılında %0.8 iken, Kore’de %9, ABD ve Japonya’da %3 düzeyindedir. TUBİTAK “1507 – KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı” (AGY201-02) projesinde bu oranın %2’ye çıkarılması hedeflenmektedir (18). AB ülkelerinde KOBİ’ler istikrarlı biçimde destek ve teşvik programlarından yararlanmaktadırlar. Özellikle devlet, yenilikçi politikaları teşvik etmekte, ticari rekabet ortamını desteklemektedir. Ayrıca özel finans kuruluşları da KOBİ’lere mali destek sağlamaktadır. Gelişmiş ülkelerden ABD’de ise her yıl istihdamın %80’i küçük işletmeler tarafından sağlanmaktadır. Yine ileri teknoloji alanında çalışan uzmanların %39’u bu işletmelerde istihdam edilmektedir. Aynı zamanda bu işletmelerde büyük işletmelere oranla, çalışan başına 14 kez daha fazla patent üretilmektedir. Bu işletmelere çok önemli teşvikler verilmekte, destekleme programlarının belirli aşamalarında hibe yapılmaktadır. ABD’de inovasyon politikası olarak küçük işletmeleri yüksek teknolojiye dayalı inovasyona yönlendirmek ve bu şekilde geliştirilen ürün 37 Ekonomi / İnceleme ve teknolojilerin ticarileşmesini sağlamak hedeflenmektedir (5). Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne alınması gündeme geldikten sonra hükümet tarafından KOBİ’lere yönelik inovasyonu geliştirmek amacıyla çeşitli düzenlemeler getirilmiştir. Avrupa inovasyon puanları dikkate alındığında Türkiye’nin ilerlediği görülmektedir. Ancak 2004 inovasyon indeksinde Türkiye diğer ülkelerin oldukça gerisinde kalmaktadır (6). Türkiye nüfus başına düşen Ar-Ge araştırmacı sayısı ve üniversite-firma işbirliği alanlarında yetersiz olmasına rağmen bilimsel ve teknik makale sayıları ve patent uygulanmalarında yeterlidir. İnovasyonu destekleyen uygulamalara rağmen hâlâ Türkiye’de KOBİ2lerin ağır vergi yükümlülükleri gibi sorunları bulunmaktadır. Bununla birlikte yenilikçi firmaların oluşum ve gelişimini destekleyen özel teşvik mekanizmaları çok yetersizdir. Bu gibi sorunları dikkate alarak Uluslar arası Bilgi Ekonomisi ve Girişim Destekleme Örgütü’nün (IKED) yaptığı çalışmalar sonucunda Türkiye’de KOBİ’lerin gelişimi ve inovasyon geliştirilmesine yönelik ekonomik ve siyasal istikrarın sürdürülmesi, ulusal bilişim altyapı koşullarının iyileştirilmesi, mali kaynakların ve dağıtım kanallarının güçlendirilmesi, tedarik zincirlerinin güçlendirilmesi ve yerel / bölgesel inovasyon politikaları geliştirilmesi önerilmektedir (10) (2). İnovasyona Yönelen KOBİ’lerin Organizasyon Yapılarının Belirlenmesi 38 İnovasyon için farklı kültür ve anlayışla birlikte farklı bir organizasyon yapısı da gerekmektedir. İnovasyona yönelen KOBİ’ler esnek, hiyerarşik olmayan bir organizasyon yapısını seçmelidirler. Bu yapı içinde etkin takım çalışmasını, sürekli kişisel gelişimi, etkin iletişimi, iç ve dış müşterilerle yakın ilişkiyi ve yaratıcılığı destekleyen bir yapı oluşturulmalıdır. Aynı zamanda bu organizasyonel yapı içinde yer alan KOBİ’ler stratejik hedeflerini; inovasyonla rekabet avantajı yakalamak, korumak ve artırmak şeklinde belirlemelidirler. İnovasyon bir işletme kültürü olarak yöneticilerin, çalışanların, gerekli makine teçhizatın, bilgi birikiminin ve stratejinin olduğu ve bunların bütünleştiği bir atmosferdir. Herhangi bir inovasyon girişimi başarısız olsa dahi sonraki hedefe ulaşmak için öğretici olmaktadır. KOBİ’lerde inovasyon konusunda önemli bir diğer konu ise farkındalıktır. İnovasyonun günümüz şartlarında işletmeler için elzem olduğunu fark eden KOBİ sahip ve / veya yöneticileri olanaklarını zorlayarak bu süreci başlatmalıdırlar. Günümüzde ülke içinde artan rekabetle birlikte uluslar arası pazarlarda rekabet etmek zorunda kalan işletmeler, ürün ve hizmetlerinin kalitesini çeşitliliğini de bu ölçülerde sağlamak zorundadırlar. KOBİ’ler ekonomik büyümelerini, rekabet güçlerini ve istihdam olanaklarını sürdürebilmek için yeni fikirleri hızla teknik ve ticari başarıya dönüştürmelidir (14). Geleneksel büyük işletmelerle iş yapan KOBİ’ler, bu işletmelerin her türlü desteği sağlamasından dolayı yenilikçi uygulamalara ihtiyaç duymayabilirler. Buna karşı rakibe, müşteri ihtiyaçlarına ve uluslararası piyasaya yönelmiş modern üretim hedeflerini taşıyan işletmelerle entegrasyona giren KOBİ’lerde ise inovasyon sistemine yönelmek ve uygulamak kaçınılmaz olmaktadır. KOBİ’lerde İnovasyon Süreci ve Süreçte Karşılaşılan Sorunlar KOBİ’lerin inovasyon sürecini başlatabilmeleri için bazı özelliklere sahip olmaları gerekmektedir. Özellikle KOBİ sahibi ve / veya yöneticisinin bunu istemesi ve desteklemesi önemlidir. İşletmede iyi iletişimin olması, işbirliği ve ekip çalışmasının olması, olaylara farklı bakan, yaratıcı bireylerin bulunması başarısızlığın hoş görülmesi, olaylar karşısında “neden, nasıl, neden olmasın, neyi daha iyi yapabiliriz, nasıl daha iyi yapabiliriz?” sorularının sıkça sorularak cevaplarının aranması, en önemlisi de risk alınabilmesi, KOBİ’lerde inovasyon için gereken ortamı hazırlamaktadır. İnovasyon stratejisini ve sürecini, işletmenin pazardaki müşteri talebini ve bu talebi cazip hale getirecek yenilikçi ürün fikri ile talep edilen bu ürünün üretim teknolojisi ve bu teknolojinin finansal imkânları ve rasyonel tahsisi önemli oranda belirlemektedir (12) (13). Yenilikler işletmelerde farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Temelinde bilgi ve araştırmanın olduğu inovasyon her zaman bu şekilde ortaya çıkmaz. Bazen de düzenleme ve taklit biçiminde oluşmaktadır (3). Ekonomi / İnceleme Bir icadın inovasyona dönüştürülebilmesi ancak farklı beceri, yetenek, bilgi ve kaynakla mümkündür. Genelde KOBİ’lere önerilebilecek inovasyon modeli seçiminde iki temel faktör ortaya çıkmaktadır. Bunlar sıçramalı (radikal) inovasyon ve aşamalı inovasyondur (8). Sıçramalı inovasyon, ileri teknoloji gerektiren ve dolayısıyla yüksek yatırım gerektiren ve sonucunda yeni ürün üretilen bir süreçtir. KOBİ’ler yapıları gereği genel olarak bu tip inovasyona uygun değillerdir. Finansal, personel ve diğer kısıtlarından dolayı daha çok pazar için yeni olan ürünlerden ziyade kendileri için yeni olan ürünlere yönelmekte, taklit etmektedirler veya çok küçük değişiklikler yaparak aşamalı inovasyonu gerçekleştirmektedirler (3). KOBİ’lerin inovasyon sürecine başlamaları ve devam ettirebilmeleri için yurt içi ve yurt dışı fuar ve geziler, paneller, toplantılar, eğitim programları, seminerler gibi bazı etkinliklere katılmaları, onların daha aktif ve bilinçli duruma gelmelerine katkıda bulunmaktadır. Hem böylece faaliyette bulundukları konularla ilgili bir çevre edinmekte ve inovasyon sonucu elde ettikleri çıktıları değerlendirmeleri için yeni fırsatlar oluşmaktadır. Aynı zamanda DTM’nin TUBİTAK’ın verdiği Ar-Ge teşviklerinden yararlanmalıdırlar. Bilgi ve bilgili birikimi, inovasyonun temel kaynağıdır. Entelektüel sermaye ise bu bilgi birikimini kapsamaktadır. Entelektüel sermaye ise bu bilgi birikimini kapsamaktadır. Entelektüel sermaye, kârâ dönüştürülebilen bilgi olup, işletmenin beşeri, örgüt ve ilişkisel sermayesinden oluşmaktadır. İşletmenin kültürü, normları, değerleri, bireylerin yeterlik ve yetenekleri, grup dinamik- leri, süreç haritaları, bilgisayar programları ve yazılımlar entelektüel sermayeyi oluşturmaktadır (9) (16). İnovasyon sistemi için kurum içi bilgi birikiminin olması ve gelenek hale gelmesi gerekmektedir. Bilgiyle birlikte diğer konu farkındalıktır. Çünkü KOBİ’ler yenilik yaptıklarının farkında olmamaktadırlar. Bununla birlikte çoğu zaman bilgileri işletme içinde saklı tutmakta ve patent aldıklarında bunun deşifre olacağı korkusunu yaşamaktadırlar. KOBİ’lerde inovasyon uygulamaları, her zaman yapısal özelliklerinden dolayı iç dirençlerle karşılaşılabilmektedir. Özellikle Türk KOBİ’lerinde bu dirençler personel, ekonomik ve teknik yönlerden yoğun biçimde görülmektedir. Genel olarak inovasyon için uygun iklimin olmaması, yenilikçiliğe karşı direnç bulunması, işletmede sürekli iyileştirme yaklaşımına önem verilmemesi, iç dirençler arasında yer almaktadır. Entelektüel sermayeye yönetimin önem vermesi, iç direnci azaltabilir. Entelektüel sermaye konusunda farkındalığın sağlanması ile KOBİ’ler çalışanların fikirlerine, eğitimlerine, niteliklerinin artırılmasına, patent başvurularına, Ar-Ge’ye, müşterilerle, tedarikçilerle, kamu kurumlarıyla, rakiplerle olan ilişkilerine daha çok önem vermekte ve böylece işletme içinde elde edilen bilgi kâra dönüştürülebilmektedir (17). KOBİ’lerin İnovasyon Sürecinde Başarı Performansının Belirlenmesi KOBİ’lerin inovasyon sürecindeki performanslarının ölçülmesinde farklı değerlen39 Ekonomi / İnceleme dirmeler yapılabilir. Genel olarak bunu iki bölüm olarak ele almak mümkündür. 1- Fonksiyonel Performans Başarısının Analizi: İşletmenin fonksiyonlarında inovasyonun geliştirilmesi ve uygulanması, performans ölçümünde önemlidir. Özellikle KOBİ’ler açısından üretim, pazarlama ve finansman fonksiyonlarının inovasyon gelişimi için önem kazanmaktadır. Performans ölçümü, bu fonksiyonel kriterler göz önüne alınarak değerlendirilmelidir. Bunlardan ilki, pazar payı ve itibar kazanılması ile pazar performansı, ikincisi kârın artırılması ile finansal performansı, üçüncüsü işletmenin etkinliğinin ve verimliliğinin artırılması ile üretim performansıdır (12). 2- Genel Performans Başarısı Analizi: KOBİ’lerin inovasyon kapasite belirleyicileri olarak eğitimli işgücü, Ar-Ge harcamaları, patent sayısı ve kalite belgesi sayısı dikkate alınmaktadır (1). Bunun dışında KOBİ’lerin inovasyon kapasitesi / belirleyicileri iç ve dış kaynaklar olmak üzere iki temel başlıkta incelenebilir. İç kaynaklar arasında işletmenin yaşı, büyüklüğü gibi genel işletme özellikleri, kurum kültürü, idari özellikler, liderlik, işletme içi iletişim kanallarının açıklığı gibi üretim işletme yapısı ve teknoloji yönetimi, bilgi yönetimi, yatırım ve maliyet stratejileri, rekabet unsurlarının baskısı gibi işletme stratejileri yer almaktadır. Dış kaynaklar ise kamu düzenleme ve teşvikleri, sektör ve pazar yapısı, yeniliği engelleyici unsurlar gibi sektörle ilgili koşullar ve ilişkilerden oluşmaktadır (13) (15). 40 KOBİ’lerde İnovasyonu Destekleyen Kurum ve Kuruluşlar KOBİ’lerin teknolojik olarak yüksek standartlarda Ar-Ge bölümlerini kurmaları mümkün olmamaktadır. Bu nedenle teknolojik altyapı desteğini veren belirli birimlerin varlığı önem kazanmaktadır. Gerçekte KOBİ’lerin inovasyon yapmalarında ve bu yönlerini geliştirmede yaşadıkları zorlukların temel nedenleri arasında destek verecek araştırma ve aracı kurumların olmaması, uzun süredir aynı teknolojiyle aynı pazarlar için çalışıyor olmaları, bölgedeki ilgili kuruluşlarla iletişim, koordinasyon ve işbirliği eksikliği sayılabilir. KOBİ’lerin bu süreçte daha aktif olabilmeleri için; tedarikçiler, müşteriler, rakipler, sektördeki firmalar, aracı kurumlar, yüksek öğretim ku- rumları, kamu destek kuruluşları (Bakanlıklar, KOSGEB, DPT, TUBİTAK, TTGV vb.), özel destek kuruluşları (Dünya Bankası, Avrupa Yatırım Bankası) ile birlikte hareket etmesi gerekir. Bu kuruluşlarla teknolojik olarak yeni ekipman veya malzemenin işletmeye adaptasyonu, teknolojik olarak yeni fikrin işletmeye adaptasyonu, ileri teknolojili malzemenin dış kaynaklardan temin edilmesi, kamu kuruluşlarından yüksek bilimsel nitelikli uzmanların istihdamı veya hizmet alımı, kamu kuruluşları ile Ar-GE iş birliği yapılabilir. KOBİ’lerin desteklenmesi konusundan kamu destek kurumlarına önemli görev düşmektedir. Günün şartlarına uygun olarak ihtiyaç duyulan alanlara yönelik çalışmalara destek verilmeli ve bu konuda KOBİ sahip ve yöneticileri bilinçlendirilmelidir. Ekonomi/ Görüş Sonuç Gelişen ve şeffaflaşan rekabetçi dünya piyasalarında en büyük güç kaynağı yenilikçi teknoloji ve yenilikçi üründür. KOBİ’lerin ulusal ve uluslararası pazarlarda varlıklarını koruyabilmek ve faaliyetlerine devam süreklilik kazandırabilmek için inovasyon kapasitelerini geliştirmeleri ve uygulamaları gerekmektedir. KOBİ’lerin inovasyon kapasitesi, üretim teknolojilerinin verimli şekilde kullanılması, tüketici ihtiyaçlarının doğru analiz edilmesi, üst yönetimin istekli olması ve liderlik etmesi gibi pek çok faktöre bağlıdır. Özellikle tüketici istek ve ihtiyaçlarının hızla tespit edilerek bu doğrultuda girişimlerde bulunulması, esnek bir yapısı olmayan büyük işletmelere kıyasla KOBİ’lerde daha kolay olmaktadır. KOBİ’ler inovasyonu kısa süreli bir politika olarak değil, yaşamları boyunca vazgeçemeyecekleri bir parçaları olarak kabul etmelidirler. Dış çevredeki hızlı değişimi takip ederek buna uygun hareket etmek, tek adımda değil küçük ve emin adımlarla olmalıdır. Aynı zamanda pazarlama, dağıtım, ihracat gibi konularda KOBİ’lerin yaşadıkları darboğazlara çözüm olarak bireysel hareket değil son yıllarda öne çıkan bir kavram olan inovasyon kümeleri ve açık inovasyon önerilmektedir. Ar-Ge faaliyetleri için üniversitelerle iş birliğine gidilmeli, teknoparklardan yararlanılmalıdır. Sonuç olarak inovasyon felsefesinin temeli canlı tutulmalı ve sistem sürekli geliştirilmelidir. Kaynaklar 1- Armatlı-Köroğlu, Bilge; “Innovativeness in Industrial districs of Turkey an Indicators of Innovation Activities in SMEs”, G. Ü. Fen Bilimleri Dergisi 18 (4), 2005, 693-706. 2- Çalıpınar, Hatice ve Uğru Baç; “KOBİ’lere İnovasyon Yapmayı Etkileyen Faktörler ve Bir Alan Araştırması”, Ege Akademik Bakış / Ege Academic Review 7 (2), 2007, 445-458 3- Damanpour, Fariborz and J. Daniel Wischnevsky; “Researc on Innovation in Organizations: Distinguishin Innovation – Generating From Innovation – Adopting Organizations” Journal of Engineering and Tecnology Managemenet Jet – M, 23 , 2006, 269–291 4- Demirel, M. Mesut ve Selime Sezgin; “KOBİ’lerin Dış Pazarlara Açılma Problemleri”, İTÜ Dergisi/d, Cilt: 5, Sayı: 2, Kısım: 1, Nisan 2006, 116-124 5- Elçi, Şirin; “İnovasyon: Kalkınmanın ve Rekabetin Anahtarı”, Technopolis Group, Ankara, 2006 6- EU – EuropeanCommission, Annual Innovation Policy for Turkey. European Trend Chart on Innovation 2003-2004, A publication from the İinnovation / SMEs Programme, 1-5 7- Keith, E.L.; Theodore, G.J.; “Characterization of Innovations Intruduced on the U.S.: Market in 1982”, The Futures Group, US: Smal Business Administration, Contract No: SBA-6050-0A-82, March, 1984 8- Kufmann, Alexander and Franz Tödtling; “How Effective is Innovation Support for SMEs? An Analysis of The Region of Upper Austria”, Technovation, 22, 2002, 147-159 9- Nagah, Rohana an Abdul Razak İbrahim; “The Relationship of Intellectual Capital, Innovation and Organizational Performance: a Preliminary Study in Malaysian SMEs”, International Journal of Management Innovation Systems, Vol: 1, No: 1, 2009 10- Napier, G; Serger, S.S.; Hanson, E. W.; “Strengthening Innovation and Technology Policies for SME Development in Turkey – Opportinities for Private Sector Involvemen”, Report of International Organization for Knowledge Economy and Enterprise Development (IKED), Malmö, Sweden, 2004. 11- OECD; Oslo Manual: Proposed Guidelines for Collecting and Interpreting Technologial Innovation Data. Paris, 2005. 12- Peeters, Carine and Van Pottelsberghe, Bruno; “Measuring Inoovation Competencies and Performances: A survey of R & D Firms in Belgium”, Institute of Innovation Research, Hitotsubashi University, Working Papers, CEB 04-05, 2003. 13- Radas Sonja and Ljiljana Bozic; “The Antecedents of SME Innovativeness in an Emerging Transistion Economy”, Technovation, 29, 2009, 438-450 14- Raymond Louis and Josee St-Pierre: “R & D as Determinent of Innovation in Manufacturing SMEs: an Attempt at Empricial Clarification”, Technovationa, 20, 2010, 4856 15- Rominj, Henny and Manuel Albaladaja; “Determinent of Innovation Capability in Small UK Firms: An Empricial Analysis”, QEH Working Paper Series – QEHWPS40, 1999 16- Ruth, L. Williams and Wendi. R. Bukowıtz. “The Yin anda Yang Intellectual Capital Management: Thelmpact of Ownership on Realizing Value from Intellectual Capital”, Journal of Intellectual Capital, Vol: 2, Number: 2, 2001, 96-110 17- Skuras, Dimitris; Kyriaki, Tsegenidi and Kostas Tsekoura; “Product Innovation and The DEcision to Invest in Fixed Capital Assest: Evidence From an SME Survey in Six European Union Members States”, Research Policy, 37, 1778/1789. 18- TUBİTAK; www.tubit a k . g o v. t r / t u b i t a k _ c o n t e n t _ f i les//..../AGY201_02_Kilavuz.doc, 18.01.2010 * Standart Dergisi Mart 2010 sayısından alınmıştır. 41 Ekonomi / Sağlık aşın ilerlemesiyle birlikte göz kapağı derisinde kırışıklıklar, sarkmalar ile göz küresi etrafında gözü çevreleyen ve destekleyen yağ torbacıklarının bombeleşmesine bağlı torbalanmalar oluşur. Bazen genetik faktörlere bağlı olarak daha genç yaşlarda görülebileceği gibi gözlerin fazla yorulmasına bağlı olarak da göz kapakları torbalanabilir ya da bollaşabilir. Bu durum, estetik olarak görüntü bozukluğu yapmasının yanı sıra sarkık haldeki üst göz kapaklarının gözün önünü kapatması ile kişinin görmesini de engelleyebilir. Göz kapağı estetiği ameliyatı, göz kapaklarına uygulanan estetik cerrahi girişimdir. Göz çevresindeki fazla, sarkan veya torbalar oluşturan deri ve deri altı yağ dokusunun kısmen çıkartılarak kısmen de onarılarak daha sağlıklı ve estetik bir görünüme kavuşturulduğu ameliyatlara verilen genel addır. Yağ torbalarının düzeltilmesi işleminde bombeleşmeye neden olan dokulara gerginleştirme işlemi yapılır veya bu yağ torbalarının bir kısmı çıkarılır. Bleforaplasti göz kapağı ve göz dışı kenarındaki kırışıklıkları azaltmasına karşın tamamen yok etmeyebilmektedir. Bu ameliyat kişinin görünümünü ve kendine olan güvenini olumlu etkiler. Göz kapağı operasyonu yaptırmaya aday olabilecek kişiler; beden sağlığı yerinde, psikolojik sağlığı dengeli ve beklentileri konusunda gerçekçi olan erişkin yaştaki tüm kadın ve erkeklerdir. Göz kapakları, yaşlanma belirtilerinin erken başladığı bir bölgedir. Bu nedenle Y Göz Kapağı Estetiği Göz kapağı operasyonları tecrübeli plastik cerrahlar tarafından yapıldığında komplikasyonlara çok nadir rastlanır. Ancak, her zaman operasyona bağlı bir komplikasyon olması olasılığı da vardır. Bunlar arasında enfeksiyon ya da anesteziye karşı reaksiyon oluşmasını sayabiliriz. Prof. Dr. Eksal KARGI 42 Ekonomi / Sağlık bleforaplasti orta yaşlarda erken yapılan operasyonlardandır. Ancak, sarkık ve torbalı göz kapakları olan bir aileden gelen kişiler daha genç yaşta da bu operasyonu olabilirler. Bleforaplasti, genel anestezi veya damardan verilen sakinleştirici altında lokal anestezi ile yapılabilir. Operasyon yaklaşık 1,5–2 saat kadar sürer. Bleforaplastide farklı operasyon tipleri vardır. Standart olarak bu operasyonda üst göz kapakları kapak kıvrımından, alt göz kapakları kirpiklerin 1–2 mm altından açılarak bombeleşmeye neden olan fazla yağ dokuları alınır veya gerekli takviyeler yapılıp, deri ve kas fazlalıkları alınarak kapaklar gerginleşmiş bir şekilde dikilir. Göz kapağı kenarı kırışıklıkları (kaz ayağı) için alt kapaktaki operasyon sınırını yana doğru kaydırmak gerekir. Bu yolla yanağın üst dış kısmı bir miktar gerilmektedir. Alt göz kapaklarında deri çıkarılmasını gerektirmeyen yağ torbacıkları varsa, transkonjuktivital bleforaplasti adı verilen yöntem ile kesi alt göz kapağının içinden, görünen bir iz bırakmadan yapılır. Genellikle daha derin daha elastik derili genç hastalarda uygulanır. Göz kapağı derisi ince olduğundan ameliyat sonrası şişme ve morarma eğilimindedir. Cerrahi sonrası ilk iki günde her iki göz kapağı ve çevresi şişer. Bu şişliklerin azaltılması amacıyla cerrahi sonrası ilk gün gözlere soğuk kompresler uygulanır. Bununla birlikte antibiyotik, şişlik azaltıcı ve ağrı kesici ilaçlar verilir. Morluklar kişiden kişiye farklılık göstermekle beraber ilk hafta yoğun olup, bir hafta sonrasında geriler ve 2 hafta - 1 ay içerisinde kaybolur. Ayrıca hastanın gözünün korunması için antibiyotikli göz damlaları ve merhemleri uygulanabilir. Hasta taburcu olduktan sonra ilk iki gün ev istirahatı ve dikişlerinin alınması için 5. gün kontrole gelmesi önerilir. Hastaya 7. günden itibaren masaj verilir. Kişinin kontak lensleri 2 gün süreyle takılmasına izin verilmez. Uygun bir iyileşmeye izin vermek için aşırı aktiviteden 2–3 hafta kaçınılmalıdır. Ameliyatın kesi izleri üst kapakta kapak kıvrımlarının içinde kalır ve görünmez. Alt kapakta kirpiklerin gölgesinde kaldığı için fark edilmez. Operasyon sonrasında, ilk iki hafta süresince tüm gelişmeler doktorlar tarafından yakından izlenir. Hasta her geçen gün çok daha iyi görünür ve çok daha iyi hisseder. İşe başlama zamanı kişinin kendine bağlı olmakla birlikte genellikle 10 gün ile 2 hafta civarındadır. Üç ay süre ile güneş koruyucu kremler ile güneşten korunmak gerekir. Bazı tıbbi durumlar bleforaplasti, operasyonunu daha riskli kılabilir. Bunlar arasında, hipotiroidizm ve Gravez hastalığı gibi tiroit problemlerini, göz kuruluğu veya yeterli gözyaşı üretmeyen gözleri, yüksek tansiyonu ve diğer dolaşım bozukluklarını, kalp ve damar hastalıklarını ve şeker hastalıklarını sayabiliriz. Göz kapağı operasyonları tecrübeli plastik cerrahlar tarafından yapıldığında komplikasyonlara çok nadir rastlanır. Ancak, her zaman operasyona bağlı bir komplikasyon olması olasılığı da vardır. Bunlar arasında enfeksiyon ya da anesteziye karşı reaksiyon oluşmasını sayabiliriz. Seyrek olarak da alt göz kapağında aşağıya doğru çekilme ve göz kapağının tam kapanmaması söz konusu olabilir. Bu durum genellikle geçicidir ancak, düzelmezse ikinci bir cerrahi girişim gerekebilir. Herhangi bir cerrahi girişimin teorik komplikasyonları olan kanama, enfeksiyon, yara yeri açılması ve ağır derecede yara izi de mümkündür, ancak çok nadirdir. Sonuçta hastaya fazla bir zahmet vermeyen fakat gözlerin ve yüzün görünümünde ciddi düzelme ve daha canlı, genç, güzel ve dinamik görünmesini sağlayan bir işlemdir. 43 Ekonomi FUAR TAKVİMİ EKİM - KASIM EKİM BROADCAST, CABLE SATELLİTE EURASIA 2010 - A CEBIT EVENT (BİLGİSAYAR, BİLGİ TEKNOLOJİLERİ, TELEKOMÜNİKASYON); 06.Ekim.2010 - 10.Ekim.2010 tarihleri arasında, Tüyap Fuar ve Kongre Merkezi, İSTANBUL BURTARIM 2010 – 8. TARIM, TOHUMCULUK, FİDANCILIK VE SÜT ENDÜSTRİSİ FUARI; 06.Ekim.2010 - 10.Ekim.2010 tarihleri arasında, Tüyap Bursa Uluslararası Fuar ve Kongre Merkezi, BURSA BURSA 3. HAYVANCILIK VE EKİPMANLARI FUARI; 06.Ekim.2010 - 10.Ekim.2010 tarihleri arasında, Tüyap Bursa Uluslararası Fuar ve Kongre Merkezi, BURSA MAKİNE FUARI (METAL İŞLEME, KESME, KAYNAK, AKIŞKAN, DÖKÜM, KALIP, YAN SANAYİLER); 06.Ekim.2010 - 10.Ekim.2010 tarihleri arasında, Çorum TSO Fuar Merkezi, ÇORUM TURKCHEM 2010 – 4. ULUSLARARASI KİMYA SANAYİ GRUP FUARI; 07.Ekim.2010 - 10.Ekim.2010 tarihleri arasında, İstanbul Fuar Merkezi – Yeşilköy MÜSİAD 2010 – 13. MÜSİAD TİCARET FUARI; 07.Ekim.2010 - 10.Ekim.2010 tarihleri arasında, İstanbul Fuar Merkezi – Yeşilköy TÜRKİYE’DE MOBİLYA VE DEKORASYON 2010; 09.Ekim.2010 - 17.Ekim.2010 tarihleri arasında, ANFA Altınpark Fuar Merkezi, ANKARA TATEF 2010 – 13. ULUSLARARASI METAL İŞLEME VE TEKNOLOJİLERİ FUARI; WINDTECH - İSTANBUL RÜZGÂR ENERJİSİ FUARI; 12.Ekim.2010 - 17.Ekim.2010 tarihleri arasında, İstanbul Fuar Merkezi – Yeşilköy 13.Ekim.2010 - 16.Ekim.2010 tarihleri arasında, Lütfi Kırdar Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı, İST. İSTANBUL JEWELRY SHOW II - 31. İSTANBUL ULUSLARARASI 14.Ekim.2010 - 17.Ekim.2010 tarihleri arasında, MÜCEVHER, TAKI, GÜMÜŞ, SAAT VE MALZEMELERİ FUARI; İstanbul Fuar Merkezi – Yeşilköy, İSTANBUL 16. ULUSLARARASI YAPI 2010 İZMİR FUARI; 14.Ekim.2010 - 17.Ekim.2010 tarihleri arasında, Uluslararası İzmir Fuar Alanı, İZMİR AĞAÇ İŞLEME MAKİNESİ 2010 – 23. ULUSLARARASI AĞAÇ 16.Ekim.2010 - 20.Ekim.2010 tarihleri arasında, İŞLEME MAKİNELERİ, KESİCİ TAKIMLAR, EL ALETLERİ FUARI; Tüyap Fuar ve Kongre Merkezi; İSTANBUL INTERMOB 2010 - 13. ULUSLARARASI MOBİLYA YAN SANAYİ, AKSESUARLARI, ORMAN ÜRÜNLERİ VE AHŞAP TEKN. FUARI; 9. İSTANBUL PERAKENDE FUARI; 16.Ekim.2010 - 20.Ekim.2010 tarihleri arasında, Tüyap Fuar ve Kongre Merkezi; İSTANBUL 20.Ekim.2010 - 21.Ekim.2010 tarihleri arasında, Lütfi Kırdar Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı, İST. AYSAF - 5. AYAKKABI YAN SANAYİ FUARI; 20.Ekim.2010 - 23.Ekim.2010 tarihleri arasında, İstanbul Fuar Merkezi – Yeşilköy, İSTANBUL BOAT SHOW 2010 29. ULUSLARARASI İSTANBUL BOAT SHOW FUARI;20.Ekim.2010 - 25.Ekim.2010 tarihleri arasında, Marinturk İstanbul City Port, İSTANBUL SAM- GIDA VE TEKNOLOJİLERİ; 21.Ekim.2010 - 24.Ekim.2010 tarihleri arasında, Sevgi Park Fuar Alanı, SAMSUN AGROTEC 2010 14. ULUSLAR ARASI TARIM VE TARIM 21.Ekim.2010 - 24.Ekim.2010 tarihleri arasında, TEKNOLOJİLERİ FUARI; ANFA Altınpark Fuar Merkezi; ANKARA 3. A PLUS GAYRİMENKUL VE FİNANS HİZMETLERİ FUARI; 23.Ekim.2010 - 24.Ekim.2010 tarihleri arasında, Hilton Kongre ve Sergi Merkezi, İSTANBUL KONYA GIDA VE GIDA TEK 2010 - 8. GIDA VE İÇECEK, 27.Ekim.2010 - 31.Ekim.2010 tarihleri arasında, GIDA İŞLEME, İÇECEK VE UNLU MAMULLER TEKNOLOJİLERİ, KTO Tüyap Konya Uluslararası Fuar Merkezi, KONYA MAĞAZA MARKET EKİPMANLARI FUARI; KONYA İDEAL EV 2010; 27.Ekim.2010 - 31.Ekim.2010 tarihleri arasında, KTO Tüyap Konya Uluslararası Fuar Merkezi, KONYA SAM TARIM SAMSUN TARIM, HAYVANCILIK, ZİRAİ DONATIM; 28.Ekim.2010 - 31.Ekim.2010 tarihleri arasında, Sevgi Park Fuar Alanı, SAMSUN 4. KABLO VE TEL, KABLO AKSESUARLARI VE GRUPLAMA, 28.Ekim.2010 - 31.Ekim.2010 tarihleri arasında, ELEKTRO İZOLASYON MALZEMELERİ VE EKİPMANLARI FUARI; İstanbul Fuar Merkezi – Yeşilköy, İSTANBUL 18. ULUSLARARASI BAUCON YAPEX – YAPI MALZEMELERİ, İNŞAAT TEKNOLOJİLERİ VE YAPI YENİLEME FUARI; 28.Ekim.2010 - 31.Ekim.2010 tarihleri arasında, Antalya Fuar Merkezi, ANTALYA 7. YAPEX WINDOOR; 7. YAPEX TADİLAT; 4. YAPEX SERAMİK BANYO; 28.Ekim.2010 - 31.Ekim.2010 tarihleri arasında, Antalya Fuar Merkezi, ANTALYA Ekim-Kasım 2010 tarihlerinde gerçekleştirilecek olan yurtiçi fuarlar listesi yukarıdaki gibidir. Fuarlara katılmak isteyenlerin; davetiye temini, ulaşım ve toplu katılım gibi organizasyonları için Odamıza müracaatlarını bekleriz. 44 Ekonomi FUAR TAKVİMİ EKİM - KASIM TÜRKİYE TOHUM TEKNOLOJİLER,TOHUMCULUK, FİDANCILIK VE SÜS BİTKİLERİ FUARI; 28.Ekim.2010 - 31.Ekim.2010 tarihleri arasında, İstanbul Fuar Merkezi – Yeşilköy, İSTANBUL ANADOLU HAYVANCILIK, HAYVANCILIK TEKNOLOJİLERİ, ET VE SÜT ENDÜSTRİSİ FUARI, ANADOLU TARIM, TARIM MAKİNELERİ VE TARIM ENDÜSTRİSİ FUARI, ANADOLU TAVUKÇULUK, TAVUKÇULUK TEKNOLOJİLERİ VE YUMURTA ENDÜSTRİSİ FUARI; 28.Ekim.2010 - 31.Ekim.2010 tarihleri arasında, Çorum TSO Fuar Merkezi, ÇORUM AUTOSHOW 2010; 29.Ekim.2010 - 07.Kasım.2010 tarihleri arasında, İstanbul Fuar Merkezi – Yeşilköy, İSTANBUL KASIM MODEF 2010 - MOBİLYA VE DEKORASYON FUARI; 01.Kasım.2010 - 07.Kasım.2010 tarihleri arasında, İnegöl Belediyesi Fuar Merkezi, İSTANBUL MANİSA 4. TARIM, GIDA VE HAYVANCILIK FUARI; 03.Kasım.2010 - 07.Kasım.2010 tarihleri arasında, Manisa Belediyesi Fuar Merkezi, MANİSA YADEX 2010 (İNŞAAT MALZEMELERİ, BANYO, MUTFAK, SERAMİK, NALBURİYE, HIRDAVAT, TESİSAT, ISITMA, SOĞUTMA, HAVALANDIRMA, DOĞALGAZ VE SİSTEMLERİ); BURSA TEKSTİL MAKİNELERİ VE İPLİK FUARI 2010 (8.), BURSA 3. TEKSTİL KİMYASALLARI FUARI; 03.Kasım.2010 - 06.Kasım.2010 tarihleri arasında, Muğla Belediyesi Kültür ve Fuar Tesisleri Alanı, MUĞLA 03.Kasım.2010 - 07.Kasım.2010 tarihleri arasında, Tüyap Bursa Uluslararası Fuar ve Kongre Merkezi, BURSA IWES - 2. ATIK TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU VE SERGİSİ; 04.Kasım.2010 - 05.Kasım.2010 tarihleri arasında, WOW Kongre Merkezi - İDTM Yeşilköy, İSTANBUL WEM ELEKTRİK, MAKİNE FUARI; 04.Kasım.2010 - 07.Kasım.2010 tarihleri arasında, İstanbul Fuar Merkezi – Yeşilköy, İSTANBUL FLORİST PET SHOW 2010 (BAHÇE, BAHÇE MOBİLYALARI, PEYZAJ, 04.Kasım.2010 - 07.Kasım.2010 tarihleri arasında, ÇİÇEKÇİLİK, SÜS BİTKİLERİ, EVCİL HAYVANLAR); İstanbul Fuar Merkezi – Yeşilköy, İSTANBUL GÖLLER BÖLGESİ YAYLA ŞARTLARINDA TARIM VE HAYVANCILIK FUARI; 11.Kasım.2010 - 14.Kasım.2010 tarihleri arasında, Süleyman Demirel Kongre ve Sergi Sarayı, ISPARTA TURKCAST 2010 – 4. DÖKÜM ÜRÜNLERİ İHTİSAS FUARI; 11.Kasım.2010 - 14.Kasım.2010 tarihleri arasında, Tüyap Fuar ve Kongre Merkezi, İSTANBUL ANNOFER 2010 – 9. ULUSLARARASI DEMİR DIŞI METALLER TEKNOLOJİLERİ, MAKİNE VE ÜRÜNLERİ FUARI, ANKİROS 2010 – 10. ULUSLARARASI DEMİR-ÇELİK VE DÖKÜM TEKNOLOJİLERİ, MAKİNE VE ÜRÜNLERİ FUARI; 11.Kasım.2010 - 14.Kasım.2010 tarihleri arasında, Tüyap Fuar ve Kongre Merkezi, İSTANBUL EKSPONUT AND DRIEDFRUIT (GIDA, GIDA İŞLEME, İÇECEK, 11.Kasım.2010 - 13.Kasım.2010 tarihleri arasında, TEKNOLOJİ VE ENDÜSTRİLERİ - TARIM, SERACILIK, HAYVANCILIK İstanbul Fuar Merkezi - Yeşilköy, İSTANBUL VE TEKNOLOJİLERİ); MADEN TÜRKİYE 2010 (4.); 11.Kasım.2010 - 14.Kasım.2010 tarihleri arasında, Tüyap Fuar ve Kongre Merkezi, İSTANBUL COMPEX 2010 – 35. ULUSLARARASI BİLGİSAYAR VE TÜKETİCİ ELEKTRONİĞİ FUARI; 11.Kasım.2010 - 14.Kasım.2010 tarihleri arasında, Lütfi Kırdar Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı, İSTANBUL PRINTTEK 2010 – 11. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ VE KAĞIT FUARI; 24.Kasım.2010 - 28.Kasım.2010 tarihleri arasında, Tüyap Fuar ve Kongre Merkezi, İSTANBUL INTERSHOP İSTANBUL 2010 – 13. PERAKENDECİLİK FUARI; 25.Kasım.2010 - 28.Kasım.2010 tarihleri arasında, Tüyap Fuar ve Kongre Merkezi, İSTANBUL ÇATI VE CEPHE 2010 – 6. ÇATI CEPHE, SİSTEMLERİ VE TEKNOLOJİLERİ FUARI; 25.Kasım.2010 - 28.Kasım.2010 tarihleri arasında, İstanbul Fuar Merkezi – Yeşilköy, İSTANBUL NATURAL STONE 2010 – 7. ULUSLARARASI MERMER, DOĞALTAŞ ÜRÜNLERİ VE TEKNOLOJİLERİ FUARI; 25.Kasım.2010 - 28.Kasım.2010 tarihleri arasında, İstanbul Fuar Merkezi – Yeşilköy, İSTANBUL OTOMOTİV 2010 (16.); 25.Kasım.2010 - 28.Kasım.2010 tarihleri arasında, İstanbul Fuar Merkezi – Yeşilköy, İSTANBUL Ekim-Kasım 2010 tarihlerinde gerçekleştirilecek olan yurtiçi fuarlar listesi yukarıdaki gibidir. Fuarlara katılmak isteyenlerin; davetiye temini, ulaşım ve toplu katılım gibi organizasyonları için Odamıza müracaatlarını bekleriz. 45 Ekonomi / Fuar Takvimi 46 Ekonomi / Fuar Takvimi 47