Endüstriyel Sistemler için Soğutma Kompresörü Yağı Seçimi
Transkript
Endüstriyel Sistemler için Soğutma Kompresörü Yağı Seçimi
Mobil Endüstriyel Yağları Uygulama Uzmanlığı Sonuç Mobil markalı soğutma kompresörü yağları ve çeşitli soğutucu sıvılar için karışabilirlik ve VPT eğrileri Teknik Destek Mühendisinden edinilebilir. Uygulamanız için doğru yağ tercihini yapmada size ve yağ satış temsilcinize yardımcı olacak bir seçim kılavuzu da ayrıca mevcuttur. Yüksek kaliteli soğutma kompresörü yağı seçimi; kompresör tipi, uygulama parametreleri ve en önemlisi de soğutma sıvısına göre yapılır. ExxonMobil, ekipman üreticisi onaylı ve birçok endüstriyel soğutma uygulaması için uygun çok sayıda sentetik ve mineral yağ bazlı soğutma kompresörü yağı sunar. Teknik Konu Endüstriyel Sistemler için Soğutma Kompresörü Yağı Seçimi Endüstriyel Sistemler için Mobil Soğutma Kompresörü Yağı Seçme Kılavuzu Sisteminiz için gereken uygun soğutma kompresörü yağını tespit etmenize yardımcı olması için, ExxonMobil Teknik Destek Mühendisinden temin edebileceğiniz Mobil Marka Soğutma Kompresörü Yağı Seçme Kılavuzumuzu kullanın. Endüstriyel Soğutma Sistemleri: Giriş Mobil Gargoyle Arctic SHC 200 Series Supreme performance synthetic lubricants for refrigeration compressors and heat pumps Features and Benefits Superb low temperature capability provides excellent fluidity at low temperatures. Resistance to viscosity loss due to refrigerant absorption under pressure for excellent bearing-film thickness and shaft-sealing properties. N° Lubricant Technology ISO VG 1 Mobil Gargoyle Arctic SHC 224 PAO (Polyalphaolefin) 32 2 Mobil Gargoyle Arctic SHC 226 E PAO (Polyalphaolefin) 68 3 Mobil Gargoyle Arctic SHC 228 PAO (Polyalphaolefin) 100 4 Mobil Gargoyle Arctic SHC 230 PAO (Polyalphaolefin) 220 5 Mobil Gargoyle Arctic SHC 234 PAO (Polyalphaolefin) 400 cSt at 40°C Mobil-branded Refrigeration Lubricant Selection Guide for Industrial Systems High performance Mobil Industrial Lubricants for refrigeration applications are listed below, each one formulated to offer outstanding equipment protection and extended oil life. These charts are designed to help you determine which lubricant is most suitable for your system, based on the type of refrigerant fluid, evaporator temperature and compressor type. Please visit www.mobilindustrial.com for more information. See other side for additional charts. TABLE 1: Refrigeration Lubricant Selector REFRIGERANT FLUID Mobil Gargoyle Arctic SHC NH 68 Supreme performance synthetic lubricant for refrigeration compressors with ammonia refrigerant Features and Benefits Wax-free for excellent low temperature fluidity and evaporator efficiency. Outstanding thermal/oxidative and chemical stability for long oil life and extended drain intervals. Compatibility with seals previously used with mineral lubricant for limited risk of oil leakage. N° 6 Lubricant Technology ISO VG Mobil Gargoyle Arctic SHC NH 68 PAO/AB (Alkylbenzene) 68 ASHRAE Name Type R12 High performance naphthenic mineral oils for refrigeration compressors Features and Benefits Low pour point and good fluidity at very low temperatures. Good chemical stability. Suitable for both cylinder and bearing lubrication. EVAPORATOR TEMPERATURE Transition or Substitute of COMPRESSOR TYPE From (°C) To (°C) CFC -40 +40 7 R502 CFC -50 -20 7 16 R22 HCFC -25 +10 7 16 2* R22 HCFC -30 +10 16 2* R22 HCFC -40 +10 16 R22 Mobil Gargoyle Arctic 155 & 300 HCFC -50 Piston Centrifugal 5 8 18 8 18 8 18 8 18 8 17 8 8 HCFC R11 0 +20 HCFC R114 0 +80 8 R401a HCFC R12 -20 +10 7 Lubricant Technology ISO VG R402a HCFC R502 -50 -30 16 Mobil Gargoyle Arctic Oil 155 MN (Mineral Naphthenic) 32 R408a HCFC R502 -50 -30 16 8 Mobil Gargoyle Arctic Oil 300 MN (Mineral Naphthenic) 68 R409a HCFC R12 -20 +10 7 R290 C3H8 (propane) -30 +20 8 High performance Polyol Ester (POE) for refrigeration compressors and systems R600/600a Butane, Iso Butane -30 +20 8 Features and Benefits Specifically designed for use with ozone-friendly HFC refrigerant fluids. Formulated from synthesized Polyol Esters to provide outstanding lubricity and wear protection, as well as chemical and thermal stability. R717 NH3 (ammonia) -30 +10 8 R717 NH3 (ammonia) Mobil EAL Arctic Series Screw 8 16 +10 R123 R124 7 N° 18 16 18 16 15 15 15 2* 6** 2* 6** 8 15 2* 6** 8 2* 6** 8 -50 +10 Lubricant Technology ISO VG R744 CO2 -55 -10 9 Mobil EAL Arctic 22 or 22CC*** POE (Polyol Ester) 22 R23 HFC -100 -40 9 10 Mobil EAL Arctic 32 POE (Polyol Ester) 32 11 Mobil EAL Arctic 46 POE (Polyol Ester) 46 R134a HFC R12 -20 +10 10 14 12 12 Mobil EAL Arctic 68 POE (Polyol Ester) 68 R134a HFC R12 -30 +10 9 13 12 13 Mobil EAL Arctic 100 POE (Polyol Ester) 100 R404a HFC R502 -40 -30 10 14 12 14 Mobil EAL Arctic 220 POE (Polyol Ester) 220 12 N° R404a HFC R502 -50 -30 9 13 Mobil Glygoyle 22 R407c HFC R22 0 +10 12 14 Synthetic Polyalkylene Glycol–based (PAG) lubricant suitable for specific refrigeration applications R410a HFC -45 +10 9 13 12 R410a HFC -25 +10 10 14 12 R410b HFC -25 +10 10 14 12 R417a (Isceon M059) HFC R22 -15 +15 12 14 R422a (Isceon M079) HFC R22 -45 -5 9 13 12 R422a (Isceon M079) HFC R22 -25 -5 10 14 12 Mobil Zerice S Series R422d (Isceon M029) HFC R22 -45 +10 9 13 12 Premium synthetic refrigeration compressor lubricants for ultralow temperature applications R422d (Isceon M029) HFC R22 -25 +10 10 14 12 R427a (FX 100) HFC R22 -40 +10 9 13 12 R427a (FX 100) HFC R22 -20 +10 11 14 12 R507/507a HFC -40 0 9 13 12 R507/507a HFC -20 0 11 14 12 Features and Benefits Shear-stable with outstanding resistance to thermal degradation and the formation of sludge and deposits. Suitable for HC (hydrocarbon) or CO2 refrigerant fluid applications. N° Lubricant Technology ISO VG 15 Mobil Glygoyle 22 PG (Polyglycol) 150 Features and Benefits Outstanding solubility with halocarbon refrigerants, helping avoid oil separation and congealing on the valve and heat-transfer surfaces of the refrigeration system. Very low pour and floc points prevent harmful wax precipitation blocking expansion valves. N° Lubricant Technology ISO VG 16 Mobil Zerice S 32 AB (Alkylbenzene) 32 Mobil Zerice S 68 AB (Alkylbenzene) 68 Mobil Zerice S 100 AB (Alkylbenzene) 100 17 18 * For new units ** For existing units *** For Emerson Copeland pistons compressors or where indicated ***, use only 22CC This guide is for refrigeration lubricant selection for industrial systems with dry type evaporators (i.e., oil carryover into evaporator is less than 15%). To select a lubricant for other types of refrigeration systems, please contact the Technical Help Desk on TechDeskEurope@exxonmobil.com or visit www.mobilindustrial.com 12 HOW TO USE THIS REFRIGERATION LUBRICANT SELECTOR 1. Obtain/confirm the following information: a. REFRIGERANT FLUID in use (ASHRAE designation) b. Evaporator is of dry type (oil carryover less than 15%) and EVAPORATOR TEMPERATURE in °C c. COMPRESSOR TYPE and outlet temperature 2. To identify the suitable Mobil-branded lubricant(s) refer to the row that corresponds to the refrigerant fluid and the evaporator temperature. 3. If mineral and synthetic lubricants are both indicated, synthetic lubricants will in general offer a higher level of performance than mineral oils with respect to equipment protection, particularly at high and low operating temperatures, compressor efficiency, and oil life. 4. For information on builder approvals for Mobil-branded refrigeration lubricants, please refer to Table 2 on the back page. 5. For further clarification, please contact your local ExxonMobil lubricants representative or the Technical Help Desk. Günümüzün endüstriyel soğutma sistemlerinin çoğu, soğutmanın Freon, amonyak veya karbondioksit (CO2) gibi bir soğutma sıvısının buharlaşmasıyla sağlandığı (emilimin aksine) sıkıştırma tipli sistemlerdir. Aşağıdaki resim, bir soğutma ünitesinin dört temel elemanı olan kompresör, yoğuşturucu, genleşme valfı ve buharlaştırıcıyı göstermektedir. Soğutma sıvısı, genleşme valfından buharlaştırıcıya basınç altında akar ve burada, soğutma etkisini yaratmak için sıvı halden buhar haline dönüşür. Düşük basınçlı soğuk soğutma buharı daha sonra sıkıştırılarak sıcaklığı ve basıncı arttırılır. Ardından, soğutulduğu ve sıvılaştırıldığı yoğuşturucuya geçer. Soğutulmuş akışkan, sonraki döngü için genleşme valfından yüksek basınç altında yeniden akar. NOTE: a. For equipment under warranty, please refer to equipment builder recommendations. b. In changing refrigeration oil technology or brands, ensure thorough flushing of the system to minimize contamination with the previous technology or brand. Temel Soğutma İşlemi (kompresör uygulaması) Gaz – Yüksek basınç + yağ buharı (yağ taşıma) Buharlaştırıcı (yağ kompresöre geri döner) Some products may not be available locally. © 2009 Exxon Mobil Corporation Mobil, Mobil EAL Arctic, Mobil Gargoyle Arctic, Mobil Glygoyle, Mobil SHC, and Mobil Zerice are trademarks of Exxon Mobil Corporation or one of its subsidiaries. In this document, the terms ExxonMobil and Mobil are used for convenience only and may refer to Exxon Mobil Corporation or one of its affiliates. Nothing in this material is intended to override the corporate separateness of local entities. Soğutucu (gaz + yağ) Kompresör (aşınma önleyici) Code Transflow Düşük sıcaklıkta sıvı soğutucuya karışabilirlik (örn: -30°C) Yüksek sıcaklıkta soğutucu gazın çözünürlüğü Genleşme Valf Tank © 2009 Exxon Mobil Corporation ExxonMobil, Mobil, Mobil Gargoyle Arctic, Mobil EAL Arctic, Mobil SHC, Mobil Zerice ve Pegasus tasarımı, Exxon Mobil Corporation’ın veya bağlı kuruluşlarından birinin ticari markalarıdır. Bu belgede “ExxonMobil” ve “Mobil” terimleri sadece okuma kolaylığı sağlamak için kullanılmıştır ve bu terimlerle Exxon Mobil Corporation ya da bağlı kuruluşlarından biri kastedilebilir. Bu materyaldeki hiçbir şey yerel kişilerin şirket ayrılığını geçersiz kılmak amacında değildir. 04.09.TEC.REF.TR.XTR Bu ve diğer Mobil endüstriyel yağlar ve hizmetlerle ilgili daha fazla bilgi için lütfen Teknik.destek@ exxonmobil.com adresinden Teknik Destek Mühendisi ile temas kurun veya www.mobilindustrial.com adresindeki web sitemizi ziyaret edin Yüksek sıcaklıkta (60°C civarı) sıvıya karışabilirlik Yoğuşturucu Yağ Sıvı Soğutucu Gaz Soğutucu Teknik açıdan, bir soğutma sistemi için seçilen yağ: •• soğutma sisteminde kullanılan kompresör tipini etkili şekilde yağlamak için uygun olmalıdır •• soğutma sıvısı ile uygun karışabilirlik ve çözünürlük özelliklerine sahip olmalıdır CFC’ler, Ozonu Yok etme Potansiyeli(ODP) dolayısıyla Montreal Protokolü (1989) uyarınca yasaklanmıştır. HCFC’ler, Küresel Isınma Potansiyeli(GWP) nedeniyle iptal edilme sürecindedir. Aşağıdaki grafik, soğutma sıvılarının ODP ve GWP derecelerini göstermektedir. Soğutma Kompresörün Yağlanması Endüstriyel soğutma sistemlerinde ağırlıklı olarak üç tip kompresör kullanılır: •• Pistonlu — yağ silindirleri, piston kollarını, kaymalı ve baskı yataklarını yağlar; soğutucuyu sıkıştırarak iyi sızdırmazlık sağlar •• Vidalı — yağ vidayı (kuru vidalı üniteler hariç), kaymalı ve baskı yataklarını yağlar; iyi sızdırmazlık sağlar; sıkıştırılmış gazı soğutur •• Santrifüjlü — yağ kaymalı, rulmanlı ve baskı yataklarını, şaft contasını ve dişlileri yağlar; uygun sızdırmazlığı sağlar; kompresör parçalarını soğutur Bazı soğutma sistemlerinde scroll veya döner paletli kompresörler de kullanılır. Yağın Soğutma Sıvısı ile Uyumluluğu ODP (R-11’E GÖRE) GWP (CO2’YE GÖRE) Önemli tek bileşenli soğutucular için ozon inceltme potansiyelinin (ODP) global ısınma potansiyeliyle (GWP) karşılaştırması. CFC’ler genellikle yüksek ODP ve GWP değerine sahiptir. HCFC’ler genellikle çok daha düşük ODP ve GWP değerine sahiptir. HFC’lerin ODP değeri sıfıra yakındır, fakat bazılarının GWP değerleri nispeten daha yüksektir. Belli bir uygulama için soğutma sıvısı aşağıdaki kriterlere göre seçilir: •• Uygulama gereksinimleri — soğutmanın yapısı ve miktarı, buharlaştırıcı sıcaklık aralığı, vs. •• Soğutucu sıvının termodinamik özellikleri •• Yanıcılık ve toksisite gibi güvenlik özellikleri •• Maliyet — soğutucu sıvı ve işletme maliyetleri •• Yönetmeliklere uygunluk Karışabilirlik (buharlaştırıcıda önemlidir): Büyük soğutma sistemlerinde, özellikle soğutucu olarak amonyak kullanılanlarda yağ ayırıcılar bulunur. Bu nedenle soğutma sıvısı ile karışmayan veya karışabilirliği düşük olan bir yağın kullanılması tercih edilir. Yağ ayırma özelliği bulunmayan sistemlerde, kompresörden buharlaştırıcıya taşınan yağ, soğutucu/yağ sıvı karışımının buharlaştırıcıdaki genleşmeden sonra bir fazda ve kompresörden geçmek için yeterince düşük viskozitede kalması için buharlaştırıcı sıcaklığında soğutucu ile yeterli ölçüde karışabilir olmalıdır. Yağ, soğutma sıvısı ile karışabilirliğinin yetersiz olmasından dolayı buharlaştırıcıda ayrılırsa veya karışım viskozitesi yüksekse, sıvı buharlaştırıcıda kalabilir ve soğutma kapasitesini ve verimliliğini olumsuz şekilde etkileyebilir. Çizelge B R-134a ile Mobil EAL Arctic 22 KİNEMATİK VİSKOZİTE, cSt Soğutma sıvısı teknolojileri genellikle ASHRAE sınıflandırması ile anılır (ANSI-ASHRAE Standardı 34-2001). İşte bazı örnekler: •• R717 — Amonyak •• R12 — Kloroflorokarbon(CFC) •• R22 — Hidrokloroflorokarbon(HCFC) •• R600a — İzobütan •• R744 — Karbondioksit (CO2) •• R134a, R404a, R507 — Hidroflorokarbonlar (HFC) Karışabilirlik eğrileri, seçilen yağın uygulamaya yönelik karışabilirlik gereksinimlerine uygun olduğundan emin olmak için kullanılır ve bu eğriler yağ-soğutucu kombinasyonlarına özeldir. Bunlar, buharlaştırıcı sıcaklığına ve buharlaştırıcıya taşınan yağın yüzdesine bağlı olarak belirlenir. Tipik endüstriyel sistemler için taşınan yağ %15 veya daha azdır. Buharlaştırıcı sıcaklığında ve beklenen yağ taşıma yüzdesinde yağ/soğutucu karışımı tek fazda kalmalıdır. Örneğin, Çizelge A, Mobil EAL Arctic 46’nın -40ºC ve +57ºC arasındaki buharlaştırıcı sıcaklığında ve %15 oranında beklenen yağ taşımada R-410a soğutucu ile kullanım için uygun olduğunu göstermektedir. Çizelge A mobil EAL Arctic 46 ve Soğutucu R-410a basınç, bar Soğutma Kompresörü Yağlarının Seçimi Karışmaz faz ayırma sıcaklığı (°C) Soğutma Sıvıları sıcaklık (°C) Mobil marka Yağ Teknolojileri Karışır Her soğutucu tipi için, aşağıdaki tablo uyumlu yağ teknoloji seçeneklerini ve Mobil markalı soğutma ürününü göstermektedir. karışmaz Soğutucu Tipi Yağ Teknolojisi Mobil Markalı Ürün CFC ve HCFC Mineral Naftenik Mobil Gargoyle Arctic Soğutucudaki yağ yüzdesi (% cinsinden hacmen) Mineral Parafin Çözünürlük (kompresörde önemlidir): Gaz halindeki soğutucunun yüksek kompresör sıcaklığında emiliminden sonra, yağın viskozitesinin kompresörün etkili biçimde yağlanması için yeterli olduğundan emin olunması önem taşır. Çizelge B’de gösterilen Viskozite/Basınç/Sıcaklık (VPT) eğrileri bu amaç için kullanılır ve yağ/soğutucu kombinasyonlarına özeldir. Kompresör çıkışının sıcaklığı ve basıncında, yağ/soğutucu karışımının viskozitesi çizelgeden okunur ve kompresörün yağlanması için üretici tarafından önerilen en uygun viskozite değeri ile karşılaştırılarak doğrulanır. Polialfaolefin Mobil Gargoyle Arctic PAO) SHC 200 Alkilbenzen (AB) Mobil Zerice S HFC Polyol Ester Mobil EAL Arctic Amonyak Mineral Naftenik Mobil Gargoyle Arctic Mineral Parafin PAO/AB Mobil Gargoyle Arctic SHC NH 68 Carbon Dioxide PAO Mobil Gargoyle Arctic SHC 200 Esterler Polialkilen Glikol (PAG) Hidrokarbon PAG Mineral Naftenik Tüm ürünler bölgesel olarak mevcut olmayabilir Mobil Gargoyle Arctic