Egemen KAYMAZ - Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği
Transkript
Egemen KAYMAZ - Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği
Dünyadan ve Bursa’dan Kent Parkı Örnekleri Uludağ Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Doktora Öğrencisi Y. Mimar Egemen Kaymaz 2/50 Giriş ‘Yeşil Bursa’ Osmanlı İmparatorluğu’nun başkentliğini yapmış, pek çok tarihi değere sahip, kıyı olanakları, kaplıcaları ve Uludağ’ı ile turistik; Marmara bölgesinin tarım ürünleri ihtiyacını sağlayan verimli ovasıyla bir tarım ve sanayi kentidir. Bursa özellikle 1960’tan sonra ekonomik ve sosyal kalkınmaya paralel olarak aldığı iç ve dış göçlerle hızlı bir nüfus artışına sahne olmuş, çarpık kentleşme sonucu verimli ova topraklarının bir bölümünü sanayi ve konut alanlarıyla kaybetmiştir. Kentleşme olgusu yeşil alanların oluşturduğu doğal dokuyu da tahrip etmiştir, öte yandan özellikle Cumhuriyet sonrası dönemde Bursa’nın yeşil kimliğine katkı sağlayacak önemli çalışmalar yapılmıştır. Aksoy, E. ve Özsoy, G., 2007. Kentleşme ve Arazi Etkileşimleri Bursa İli Örneği, TMMOB Bursa Kentine Çözümler Sempozyum Bildiri Kitabı, 2007 3/50 Çalışma Kapsamı Bu çalışmada; Kent parkı tanımı, Yurt içi ve yurt dışındaki çeşitli kentsel yeşil alan örnekleri incelenecek, Bursa’daki büyük ölçekli kent parklarından; Reşat Oyal Kültürparkı, Soğanlı Botanik Park Hüdavendigar Kent Parkı ele alınacaktır. 4/50 Kent Parkı Tanımı "Kent parkları kentin ekolojik dengesini korumak ve kentlinin rekreasyon ihtiyacını karşılamak üzere kentin odak noktalarında bulunması gereken, içinde toplumu oluşturan her yaştan insanın aktif ve pasif rekreasyon gereksinimlerini karşılamaya yönelik tesis ve olanaklara yer veren, kent içi açık ve yeşil alanlardır“. Kentlerde açık ve yeşil alanların yeterliliğini etkileyen doğal ve kültürel faktörler bulunmaktadır. Gündoğu S., 2003. Tarihi Süreç İçinde Kültürparklar ve Bursa Örneği, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara. Atanur S. G., 2002. Bursa Kentinde Yeşil Alan İhtiyacı, Bursa Defteri Üç Aylık Kent Kültürü ve Düşün Dergisi, Bursa. 5/50 Kent Parkları Kent parkları işlevlerine göre; Milli parklar ve kent ormanları Botanik parklar Eğlence parkları Çocuk Parkları Tematik parklar Doğrusal (linear) parklar vb. Kültürparklar ise içerdiği mekanlar, kullanım amaçları ve tarihsel gelişim süreçlerine bağlı olarak ülkemize özgü bir kent parkı modelidir. şeklinde çeşitlendirilebilir. Atanur S. G., 2002. Bursa Kentinde Yeşil Alan İhtiyacı, Bursa Defteri Üç Aylık Kent Kültürü ve Düşün Dergisi, Bursa. Atanur S. G., 2007. Kültürparklar ve Bursa Kültürpark Örneği, TMMOB Bursa Kentine Çözümler Sempozyum Bildiri Kitabı TARİHSEL SÜREÇ İÇİNDE DÜNYA ÜZERİNDEKİ KENT PARKI ÖRNEKLERİ 16. – 17. Yüzyıl Avrupa Park ve Bahçe Örnekleri 19. ve 20. Yüzyıl Avrupa Kent Parkı Örnekleri 19. ve 20. Yüzyıl Amerika Kent Parkı Örnekleri 19. ve 20. Uzak Doğu Kent Parkı Örnekleri 16. - 17. Yüzyıl Avrupa Park ve Bahçe Örnekleri Rönesans Dönemi 7/50 16. – 17. y.y. arasında Avrupa’da saray bahçeleri, av parkları, şato bahçeleri gibi yarı kamusal yeşil alan tasarımları görülmektedir. 19. y.y’a doğru yeşil alanlar kapalı kutulardan genel alan tasarımına doğru bir geçiş yaparak kamuya hitap edecek şehir planları oluşturulmuş, peyzaj mimarlığı kent planlamasındaki etkilemiştir. Villa Lante Bahçeleri 16. yy. İtalyan Rönesansı Villandry-Jardins Şato Bahçeleri 17. yy. Fransız Rönesansı Atanur S. G., 2007. Kültürparklar ve Bursa Kültürpark Örneği, TMMOB Bursa Kentine Çözümler Sempozyum Bildiri Kitabı, 5 - 7 Ninan 2007 http://en.wikipedia.org/wiki/History_of_gardening http://v3.arkitera.com/g70-peyzaj-mimarligi.html?year=&aID=882&o=874 17. Yüzyıl Avrupa Kent Parkı Örnekleri Londra Sanayi devrimi sonrasında sağlıksızlaşan kentlerin, nitelikli yaşam çevrelerine dönüşmesine yönelik kent idealleri kent parkı kavramını doğurmuştur. Londra’daki kent içi yeşil alanlar (Hyde Park, Green Park, St.James’s Park) toplam 250 ha’lık alanı kaplamaktadır. Londra kraliyet parklarından en büyüğü olan Hyde Park 142 ha alana sahiptir ve 1637 yılında halkın kullanımına açılmıştır. http://en.wikipedia.org/wiki/Hyde_Park,_London http://www.shedexpedition.com/hyde-park-london 8/50 19. Yüzyıl Avrupa Kent Parkı Örnekleri Münih 9/50 Münih İngiliz Bahçesi kapladığı 370 ha alanla dünyanın en büyük şehir parkları arasında yer almaktadır. 19 yy.'da Karl Theodor Parkı ismiyle açılan parkın peyzajı İngiliz Bahçesi akımına uygun olarak tasarlanmıştır. Günümüzde parka gelen ziyaretçiler, yürümek, koşmak, piknik, güneşlenmek, bira bahçelerini ziyaret etmek gibi aktivitelerde bulunmaktadır. http://en.wikipedia.org/wiki/Englischer_Garten http://www.google.com.tr/imphillipgray.files.wordpress.com http://commons.wikimedia.org/wiki/File:M%C3%BCnchen_Englischer_Garten_Aerial.png 19. Yüzyıl Avrupa Kent Parkı Örnekleri Paris 10/50 1850’li yıllarda Paris’te, Londra’daki yeşil alanlara eşdeğer olarak Boulougne ve Vincennes Parkı tasarlanmıştır. http://en.wikipedia.org/wiki/Bois_de_Vincennes http://europeantrips.org/bois-de-vincennes-paris.html Solda; 995 ha Vincennes parkı & hayvanat bahçesi Yukarıda: 846 ha Boulougne Parkı 20. Yüzyıl Avrupa Kent Parkı Örnekleri Kopenhag 11/50 20. yy.’da Kopenhag’da yapılan parklar oyun, spor, vb. çeşitli aktivitelere ve rekreasyon alanlarına sahiptir. Doğal sit özelliği gösteren kamusal yeşil alanlar kentlinin boş zamanını değerlendirme gereksinimine uyumlu şekilde tasarlanmıştır. Parklar, şehri doğudan batıya saran akarsuyla bütünleşen bir yeşil kuşak oluşturmaktadır. Kopenhag'da belediye politikası olarak 2015 yılına kadar tüm kentlilerin 15 dakikadan daha az sürede, yürüyerek bir parka veya kıyıdaki yeşil alanlara ulaşımının sağlanması hedeflemiştir. http://en.wikipedia.org/wiki/Utterslev_Mose http://en.wikipedia.org/wiki/Copenhagen#Parks.2C_gardens_and_zoo 20. Yüzyıl Avrupa Kent Parkı Örnekleri Stockholm 12/50 Stockholm, kent içi ve kent dışı yeşil doku sisteminde, geniş orman ve su öğelerinden yararlanılmış, yerleşim alanının batısında kişi basına 35 m² düzenlenmiş yeşil mekan ile yine kişi basına 70 m² doğal yeşil alanlar ve spor alanları yaratılmıştır. http://www.nationalstadsparken.se/default.aspx?id=1777 20. Yüzyıl Avrupa Kent Parkı Örnekleri Amsterdam 13/50 Amsterdam’da 895 ha’lık bataklık bir arazi park alanına dönüştürülerek kentlinin dinlenme, eğlenme ve boş zamanlarını değerlendirmesine ayrılmıştır. Park her yıl 4,5 milyon ziyaretçi almaktadır. Nieuwe ve Poel gölleri arasındaki Polder (Amsterdamse Bos) bölgesi http://www.maartensport.nl/amsterdamse-bos-route/ http://www.aerophotostock.com/-/galleries/blog 20. Yüzyıl Avrupa Kent Parkı Örnekleri Varşova 14/50 Polonya, Varşova kent planlaması yeşil alanlar yaratılması ve düzenlenmesi üzerine kuruludur. Mevcut sit alanlarının doğal zenginliklerini korunmuş ve bu alanlar halka hitap edecek ormanlar, akarsu kenarları vb. rekreatif bütünlerden oluşturmuştur. Skaryszewski Park’ı, 58 ha http://www.skyscrapercity.com/showthread.php?p=110416819 http://www.shutterstock.com/video/aerial-view-of-warsaw.html Şehre 15 km mesafedeki Kampinos Orman kompleksi 20. Yüzyıl Avrupa Kent Parkı Örnekleri Barselona 15/50 Barselona’da, 1900-1914 tarihleri arasında Güell ailesinin soyluluk göstergesi olarak yaptırılan Park Güell, 1926‘da halka açılmıştır. Park 1984’te UNCESCO dünya mirası listesine alınmıştır. Park Güell hava fotoğrafı ve Gaudi’nin yapıları http://en.wikipedia.org/wiki/Park_Guell http://commons.wikimedia.org/wiki/Spain.Catalonia.Barcelona.Park_Guell 20. Yüzyıl Avrupa Kent Parkı Örnekleri Bükreş 16/50 Romanya’nın başkenti Bükreş’in kuzeyinde, Herastrau Gölü çevresinde 190 ha’lık alana yayılan büyük park Avrupa‘daki diğer bir yeşil alan örneğidir. Herastrau Park http://tr.wikipedia.org/wiki/Herastrau_Park http://www.skyscrapercity.com/showthread.php?t=1242501&page=2 19. Yüzyıl Amerika Kent Parkı Örnekleri New York 17/50 Central Park, New York şehrinde Manhattan'da yer alan 341 ha alana sahip bir kent parkıdır. 1857 yılında açılmış ve 1873 yılında genişletilmiştir. ABD sınırları içinde en çok ziyaret edilen park olan Central Park’ın, yıllık ortalama 37,5 milyon ziyaretçisi olduğu tahmin edilmektedir. http://en.wikipedia.org/wiki/Central_Park http://www.google.com.tr/getyourguide.com 19. Yüzyıl Amerika Kent Parkı Örnekleri San Francisco 18/50 Kalifornia Eyaletinde bulunan ve 1860’larda inşa edilen Golden Gate parkı yıllık 13 milyon ziyaretçi almaktadır. Dikdörtgen şeklinden dolayı çoğunlukla Central Park’la karşılaştırılır, boyut olarak ondan % 20 daha büyük bir alan (412 ha) kaplar. Parkın içinde bir çok yapı ve bahçe bulunmaktadır. http://en.wikipedia.org/wiki/Golden_Gate_Park http://www.atilalparslan.com/wp-content/uploads/golden-gate-san-francisco.jpg 19. Yüzyıl Amerika Kent Parkı Örnekleri 19/50 Vancouver 1888 yılında Kanada’da kurulan Stanley Park 405 ha’lık bir alana sahiptir. Park alanının tamamına yakını Büyük Okyanus çevrelemektedir.1800’lü yılların sonundan kalan, 100 yaşın üzerinde ve boyu 76 m’yi bulan yarım milyon ağacın olduğu tahmin edilmektedir. Parkta ayrıca orman parkurları, plajlar, göller, çocuk oyun alanları, akvaryumlar yer almaktadır. Yılda ortalama olarak 8 milyon kişi tarafından ziyaret edilmektedir. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Vancouver_from_Air_Stanley_Park.jpg http://en.wikipedia.org/wiki/Stanley_Park 20. Yüzyıl Amerika Kent Parkı Örnekleri Sao Paulo 20/50 1954 yılında Sao Paulo şehrinin 400. kuruluş yıldönümünde açılan Ibirapuera Parkı ünlü mimar Oscar Niemeyer ve peyzaj mimarı Roberto Burle Marx tarafından tasarlanmıştır. Yaklaşık 200 ha alana yayılan park, Sao Paulo halkının günlük yaşamında önemli bir yer edinmiştir. http://pt.wikipedia.org/wiki/Parque_Ibirapuera http://forum.skyscraperpage.com/showthread.php?t=177349&page=23 20. Yüzyıl Amerika Kent Parkı Örnekleri Meksiko City 21/50 686 ha’lık bir araziye yayılan Chapultepec Parkı Latin Amerika'nın da en büyük parkdır. Parkı yılda ortalama olarak 15 milyon kişi ziyaret etmektedir. Parkın geçmişi Aztek kabilesine kadar dayanır. Chapultepec tepesi etrafına kurulan parkın esas amacı Meksiko şehirinin içinde ekolojik bir alan yaratarak şehrin akciğerleri olmaktır. Park içerisinde kale ve bir kaç müze de yer almaktadır. http://en.wikipedia.org/wiki/Chapultepec http://arquitecturadepaisaje.blogspot.com.tr/2010/06/chapultepec-park-mexico-city-mexico.html 19. Yüzyıl Avustralya Kent Parkı Örnekleri Melbourne 22/50 Flagstaff Bahçesi Melbourne’ün 1862 yılında açılan en eski parkıdır. 7,2 ha alana sahiptir. http://www.panoramio.com/photo/34902842 http://en.wikipedia.org/wiki/Flagstaff_Gardens 19. Yüzyıl Uzakdoğu Kent Parkı Örnekleri Tokyo 23/50 Tokyo’da bulunan yaklaşık 54 ha alana sahip Ueno Park 1873 yılında açılmıştır. Batılı örnekler ile yerel unsurların bir birleşimi şeklinde ifade edilen parkın içerisinde pek çok müze yer almaktadır. Özellikle kiraz ağaçlarının çiçek açma zamanında park ziyaretçi akınına uğrar. http://fineartamerica.com/featured/japan-tokyo-shinjuku.html http://www.world-insider.com/travel-tokyo-2020-summer-olympics-winner/ http://www.thousandwonders.net/Ueno+Park 20. Yüzyıl Uzakdoğu Kent Parkı Örnekleri Bangkok 24/50 1920 yılında Tayland Kralı VI Rama tarafından 57,6 ha arziye inşa edilmiş olan Luphini Parkı özellikle akşam spor yapan kentliler için idealdir. Bisiklet sürmek isteyenler için saat kısıtlamakları bulunmaktadır ve köpek vb. evcil hayvanların parka girişine izin verilmemektedir. Parkın tamamında sigara içmek yasaktır. http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/3e/Aerial_view_of_Lumphini_Park.jpg http://www.atilalparslan.com/wp-content/uploads/lumphini-park-bankok.jpg 20. Yüzyıl Uzakdoğu Kent Parkı Örnekleri Pekin 25/50 Çin’in en büyük bahçelerinden biri olan Beihai Parkı, yasak şehrin kuzey batısında 11. yy’da inşa edildi ve bir imparatorluk bahçesi olarak hizmet vermekteydi. 69 ha alana sahip park 1925’ten itibaren halkın kullanıma açılmıştır. Parkta çok sayıda tapınak, saray ve tarihi değeri olan yapı yer almaktadır. http://en.wikipedia.org/wiki/Beihai_Park http://viajarfull.com/parque-beihai-pekin/ TARİHSEL SÜREÇ İÇİNDE TÜRKİYE’DEKİ KENT PARKI ÖRNEKLERİ 19. Yüzyıl Yurt İçi Kent Parkı Örneği - Gülhane Parkı 20. Yüzyıl Yurt İçi Kent Parkı Örnekleri - İstanbul Gezi Parkı - Ankara Gençlik Parkı - İzmir Kültüparkı ve Fuar Alanı 19. Yüzyıl Yurtiçi Kent Parkı Örneği İstanbul 27/50 Ülkemizde ilk kent parkı hareketleri, Osmanlı İmparatorluğu’nun son döneminde batılılaşmanın etkisiyle eski mesire yerlerinin yeniden düzenlenmesi şeklinde gerçekleşmiştir. Gülhane parkı Osmanlı İmparatorluğu döneminde Topkapı Sarayı’nın dış bahçesi olarak kullanılmıştır. 16,3 ha alan sahip park 1912 yılında halka açılmıştır. Park içinde koru alanı, gül bahçeleri, müzeler, çeşitli heykeller ve Bizans sütunu bulunmaktadır. Atanur S. G., 2011. Bir Cumhuriyet Projesi Olarak Kent Parkları ve Bursa Kültürpark, Cumhuriyet Döneminde Bursa’da Kentleşme Sempozyumu Kitabı, Uludağ Üniversitesi KETAM, Bursa. http://tr.wikipedia.org/wiki/G%C3%BClhane_Park%C4%B1 20. Yüzyıl Yurtiçi Kent Parkı Örnekleri İstanbul 28/50 Cumhuriyet’in idealindeki çağdaş kent yaşamı ve modern Türk halkını yaratmak için, sosyal değişimin gündelik yaşama yansıtılabileceği kamusal mekanlara ihtiyaç duyulmuştur. Bu bağlamda Gezi Parkı, İstanbul’un Cumhuriyet döneminde yapılan ilk kent parkı örneğidir. 3,8 ha alana sahiptir. Park İstanbul valisi Lütfi Kırdar döneminde, şehir plancısı Henri Prost’un imar planı çerçevesinde Topçu Kışlası ve Taksim Stadı’nın yerine 1940’ta inşa edilmiştir. Çevrede yapılan otellere tahsis edilen alanlar ve düzenlemeler ile parkın kapladığı alan zaman içinde küçülmüştür. Atanur S. G., 2011. Bir Cumhuriyet Projesi Olarak Kent Parkları ve Bursa Kültürpark, Cumhuriyet Döneminde Bursa’da Kentleşme Sempozyumu Kitabı, Uludağ Üniversitesi KETAM, Bursa. http://tr.wikipedia.org/wiki/Taksim_Gezi_Park%C4%B1 20. Yüzyıl Yurtiçi Kent Parkı Örnekleri Ankara 29/50 Ankara Ulus’ta bulunan 28 ha alana sahip tarihi Gençlik Parkı 1943 yılında hizmete açılmıştır. Park içinde gezi yolları, açık hava tiyatrosu, labirent, yüzme havuzu, lunapark, nikah salonu ve bilim merkezi bulunmaktadır. Ankara’daki Gençlik parkı ile başlayan kent parkı inşa etme hareketini Anadolu kentlerindeki diğer parklar izlemiştir. ‘Cumhuriyet’ veya ‘Atatürk’ isimlerini taşıyan çok sayıda park kurulmuştur. Atanur S. G., 2011. Bir Cumhuriyet Projesi Olarak Kent Parkları ve Bursa Kültürpark, Cumhuriyet Döneminde Bursa’da Kentleşme Sempozyumu Kitabı, Uludağ Üniversitesi KETAM, Bursa. http://tr.wikipedia.org/wiki/Gençlik_Parkı 20. Yüzyıl Yurtiçi Kent Parkı Örnekleri İzmir 30/50 İzmir Fuar Alanı olarak da bilinen kültürpark 1936 yılında diğer ülkelerle ekonomik bağlantı kurulmak amacıyla 42 ha’lık alana inşa edilmiştir. Park içinde sergi ve konferans salonları, açık hava tiyatrosu, sanat merkezi, nikah salonu, spor salonu, lunapark, hayvanat bahçesi, paraşüt kulesi, müzeler, yüzme havuzu, tenis kortları ve halı saha gibi pek çok işlevi barındırmaktadır. İzmir Kültürpark ile başlayan ve sonraki yıllarda ‘kültür’ kelimesi ile tanımlanan diğer park örneklerinde park ve kültür arasında ilişki kurma çabası görülmektedir. Atanur S. G., 2011. Bir Cumhuriyet Projesi Olarak Kent Parkları ve Bursa Kültürpark, Cumhuriyet Döneminde Bursa’da Kentleşme Sempozyumu http://tr.wikipedia.org/wiki/Kültürpark 20. Yüzyıl Yurtiçi Kent Parkı Örnekleri Bursa 31/50 Açıldığı Yıl Kapladığı Alan Reşat Oyal Kültür Parkı 1955 39,3 ha Uludağ Milli Parkı 1961 27300 ha Bursa Hayvanat Bahçesi 1998 20 ha 67 türde 600’e yakın hayvan, su kuşları için büyük bir kafes, seyir alanları, gölet, gezinti yolları Soğanlı Botanik Park 1998 40 ha 150 tür ağaç, 27 çeşit gül,76 tür çalı, 20 tür örtücü bitki, koşu, yürüyüş, bisiklet yolları, masa tenisi alanları, model araba pisti Mihraplı Park 2004 8 ha Şehitler abidesi, forum alanı, Osmanlı bahçeleri, çocuk oyun alanları, çok amaçlı yeşil alan Azerbaycan – Türkiye Kardeşlik Parkı 2007 1,4 ha kafeterya, seyir terasları, çocuk oyun alanı, basketbol sahası, yaya yolları, süs havuzu ve gezinti alanları Atatürk Kent Ormanı 2007 150 ha Orman alanı, mesire - piknik yerleri, yürüyüş ve bisiklet yolu, seyir terasları Merinos Parkı 2008 25,25 ha Kaplıkaya Cazibe Merkezi 2011 27 ha Akvaryum, balık tutma göletleri, spor alanları, tenis kortları, kaykay pistleri, restoran, amfi tiyatro Hüdavendigar Kent Parkı 2014 51 ha Spor alanları; yüzme havuzu, basketbol ve futbol sahaları, tenis kortu, kaykay pisti, yürüyüş ve bisiklet yolları, buz pateni pisti vb. Parkın Adı İçerik Büfe ve kafeler, çay bahçeleri, lokantalar, açık hava tiyatrosu, arkeoloji müzesi, gölet alanı, yürüyüş alanları Oteller, kayak merkezleri, kamp merkezleri, tabiat tarihi müzesi, teleferik hattı Nikah salonu, opera ve konser salonu, kültür ve kongre merkezi, gölet süs havuzu, kapalı otopark, yürüyüş, koşu ve bisiklet yolu, http://tr.wikipedia.org/wiki/Bursa#B.C3.BCy.C3.BCk_Parklar http://www.bursa.bel.tr/ http://www.bursahaber.com/ http:// www.ogm.gov.tr/ekutuphane/Yayinlar/Kent _Ormanları TARİHSEL SÜREKLİLİK İÇİNDE BURSA İLİ KENT PARKI ÖRNEKLERİ 1950’li yıllar - Cumhuriyet ideallerinin yansıması, Kültürpark 1990’lı yıllar - Temalı park anlayışı, Soğanlı Park 2000’li yıllar - Sağlıklı yaşam farkındalığı, Hüdavendigar Kent Parkı Tarihsel Süreklilik İçinde Bursa Kent Parkları Reşat Oyal Kültürparkı 33/50 Kültürpark’ın bulunduğu arazinin kamulaştırılmasına ilişkin çalışmalar 1940’lı yıllarda başlamıştır. Kültürpark’ın çekirdeğini oluşturan Yağcılar Mesiresi bu döneme kadar semt çocuklarının oyun alanı olarak kullanılmıştır 19.yy’ın sonu Çekirge’den Bursa ovasına bakış (Sebah & Joaillier) Atanur S. G., 2011. Bir Cumhuriyet Projesi Olarak Kent Parkları ve Bursa Kültürpark, Cumhuriyet Döneminde Bursa’da Kentleşme Sempozyumu Kitabı, Dostoğlu N., 2001. Osmanlı döneminde Bursa 1. Cilt., Akmed Yayınları, İstanbul. 34/50 Tarihsel Süreklilik İçinde Bursa Kent Parkları Reşat Oyal Kültürparkı Haşim İşcan’ın valiliği sırasında (1945 – 1950) 26 dönümlük Yağcılar Pınar’ı mevkii park yapılması amacıyla kamulaştırılmıştır. Reşat Oyal’ın Belediye Başkanlığı döneminde (1954 - 1960) parkı inşa etme çalışmaları hızlanmış, 33 dönümlük bir bölge kamulaştırılarak park alanına eklenmiştir. Park 6 1955’te açılmıştır. Temmuz hizmete (Olay 1998) Atanur S. G., 2011. Bir Cumhuriyet Projesi Olarak Kent Parkları ve Bursa Kültürpark, Cumhuriyet Döneminde Bursa’da Kentleşme Sempozyumu Kitabı, Uludağ Üniversitesi KETAM, Bursa. Kemankaş İ., 1998. 50 Bine Kültürpark, Olay Gazetesi 21 Haziran 1998 tarihli yazısı, Bursa. Tarihsel Süreklilik İçinde Bursa Kent Parkları Reşat Oyal Kültürparkı 35/50 İzmir Kültürpark’ta mimari programından haretketle benzer bir sistemin Kültürpark’ta da kurulması düşünülmüş ve hayata geçirilmiştir. Parkın İzmir fuarından sonra ikinci uluslararası fuar olması hedeflenmiştir. Ayrıca parka suyun getirilmesi için belediye Yağcılar pınarı, kaplıca suyu gibi farklı su kaynakları araştırması yapmıştır. Atanur S. G., 2011. Bir Cumhuriyet Projesi Olarak Kent Parkları ve Bursa Kültürpark, Cumhuriyet Döneminde Bursa’da Kentleşme Sempozyumu Kitabı, Uludağ Üniversitesi KETAM, Bursa. Tarihsel Süreklilik İçinde Bursa Kent Parkları Reşat Oyal Kültürparkı 36/50 1957 yılında kent planı hazırlamak üzere Bursa’ya gelen İtalyan Şehir Plancısı Piccinato’nun önerisiyle bir proje yarışması düzenlenmiştir. 1965 yılında parkta 104 firmanın katılımıyla Birinci Bursa Milli Fuarı açılmıştır. Sonraki yıllarda çeşitli ihtisas fuarları düzenlenmiştir. 1987 yılı Kültürpark Moda – Tekstil Fuarından Görüntüler 1970’li yıllarda kamulaştırmalar devam etmiş, Gaziakdemir mahallesinin kalan bölümü boşaltılarak parka eklenmiştir. Atanur S. G., 2007. Kültürparklar ve Bursa Kültürpark Örneği, TMMOB Bursa Kentine Çözümler Sempozyum Bildiri Kitabı Bursa Büyükşehir Belediyesi 1987 Yılı Başkanlık Çalışma Raporu, Bursa Bursa Büyükşehir Belediyesi 1987 Yılı Başkanlık Çalışma Raporu, Bursa Tarihsel Süreklilik İçinde Bursa Kent Parkları Reşat Oyal Kültürparkı 1972 yılında parkın göleti 11.000m²’ye çıkmış, altyapısı kurulmuş ve parkın giriş kapısı sayısı 7’ye çıkarılmıştır. Kültürpark 1973 yılına ait hava fotoğrafı 37/50 1977 yılında lunapark parkın alt bölümüne taşınmıştır. Bursa Büyükşehir Belediyesi 1987 Yılı Başkanlık Çalışma Raporu, Bursa Bursa Yıllığı,1973 Kültürpark su ve ışık gösterileri, 1987 Tarihsel Süreklilik İçinde Bursa Kent Parkları Reşat Oyal Kültürparkı 38/50 1980 yılında 5000 kapasiteli Açıkhava Tiyatrosu’nun yapımı tamamlanmıştır. 1986 yılında ‘Kültürpark Çevre Düzenleme, Kongre Binası ve Fuar Yapıları’ başlıklı bir proje yarışması düzenlenmiştir. Bugünkü Kültürpark düzenlemesinin temel öğeleri (gölet, ağaçlandırma, eski hayvanat bahçesi, nikah salonu vb.) kısmen bu yarışmayla elde edilen plana göre uygulanmıştır. Atanur S. G., 2007. Kültürparklar ve Bursa Kültürpark Örneği, TMMOB Bursa Kentine Çözümler Sempozyum Bildiri Kitabı, 5 - 7 Nisan 2007 http://gezipgordum.com/bursa-kulturpark/ Tarihsel Süreklilik İçinde Bursa Kent Parkları Reşat Oyal Kültürparkı 39/50 1997 yılında yeni Bursa Fuar Alanı’nın açılmasıyla fuar alanı Kültürpark’tan taşınmıştır. 27 dönüm alanı kapsayan fuar yapıları işlevlerini yitirmiştir. 1998 yılında park tekrar ulusal bir yarışma projesine konu olmuştur ancak birinci proje uygulanamamıştır. (Olay 1998) Kültürpark’ın adı 1999 yılında Büyük Şehir Belediyesi Meclis kararıyla ‘Reşat Oyal Kültür Parkı’ olarak değiştirilmiş ve parka Reşat Oyal’ın büstü konulmuştur. Atanur S. G., 2007. Kültürparklar ve Bursa Kültürpark Örneği, TMMOB Bursa Kentine Çözümler Sempozyum Bildiri Kitabı Kemankaş İ., 1998. 50 Bine Kültürpark, Olay Gazetesi 21 Haziran 1998 tarihli yazısı, Bursa. Tarihsel Süreklilik İçinde Bursa Kent Parkları Reşat Oyal Kültürparkı 40/50 Kültürpark İzmir’den sonra kültür adını taşıyan ikinci parktır ve doğal sit ilan edilmiştir. 2004 - 2005 yılında Büyükşehir Belediyesi, ‘Kültürpark Sağlıklılaştırma ve Yenileme Projesi’ başlıklı bir proje uygulamış ve parktaki yapı yoğunluğunu ve işlev karmaşasını önlemeyi hedefleyen bir çalışma yapmıştır. 143 dönüm yeşil alan miktarı 170 dönüme çıkarılmıştır. Kültür Park 39,3 ha’lık alana sahiptir ve 61 türde yaklaşık 5000 adet bitkiye ev sahipliği yapar. Tarihsel anıt niteliği tescil edilmiş 2 adet manolya, 1 Uludağ göknarı ve 1 Yağcılar çınarı bulunmaktadır. Atanur S. G., 2007. Kültürparklar ve Bursa Kültürpark Örneği, TMMOB Bursa Kentine Çözümler Sempozyum Bildiri Kitabı Bursa Ansiklopedisi 2002, Reşat Oyal Kültür Parkı; 4. Cilt sf. 1454 – 1455 41/50 Botanik Park Kavramı Bitki türleri için kırsal alanda çoğunlukla doğa koruma alanı, mutlak koruma alanı, milli park, doğa parkı gibi mekanlarda yürütülen koruma çalışmaları, kentsel mekanlarda botanik bahçelerle sürdürülmektedir. İlk botanik bahçeler 16. y.y.’da tıbbi amaçla kurulmuş ve botanik araştırmalar amaçlı genişletilerek dünyanın diğer bölgelerine yayılmıştır. Günümüzde dünya genelinde 150 ülkede 1800’ün üzerinde Botanik bahçe bulunmaktadır ve yarıdan fazlası ılıman iklim bölgelerinde kurulmuştur. Kraliyet Botanik Bahçeleri, İngiltere Köksal N., Kelkit A., Sağlık A., 2011. Soğanlı Botanik Parkının Mekansal Kullanım Açısından Değerlendirilmesi, Bursa 3. Kent Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 29-30 Nisan 2011. http://en.wikipedia.org/wiki/Botanical_garden Tarihsel Süreklilik İçinde Bursa Kent Parkları Soğanlı Botanik Parkı 42/50 İzmir – Yalova yolu üzerinde Bursa Hayvanat Bahçesi’nin bitişiğindeki 40 ha’lık bir alan üzerine kuruludur. 1998 yılında kullanıma açılan park, Bursa ovası korunma sınırı oluşturulmasının yanı sıra bitkisel araştırma ve çalışmalara açıktır. 1. derece doğal sit olarak belirlenmiştir. 3 giriş kapısı bulunan parkta; 4 adet gölet, su oyunları havuzu, çocuk oyun alanları, köy çadır alanı, büfeler ve 500 araçlık otopark alanı bulunmaktadır. Park içinde koşu, yürüyüş ve bisiklet yolları, masa tenisi alanı ve bir model otomobil pisti yer almaktadır. Köksal N., Kelkit A., Sağlık A., 2011. Soğanlı Botanik Parkının Mekansal Kullanım Açısından Değerlendirilmesi, Bursa 3. Kent Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 29-30 Nisan 2011. Tarihsel Süreklilik İçinde Bursa Kent Parkları Soğanlı Botanik Parkı 43/50 Parkta pek çok türde ve sayıda ağaç, çalı, yer örtücü bitki ve gül örneklerini görmek mümkündür. Alan doğu - batı aksında çınar, kuzey - güney aksında ıhlamur ağaçlarıyla sınırlandırılmıştır. Japon, Fransız ve İngiliz bahçeleri, tema bahçeleri ve arboratum alanı mevcuttur. Arboratumda ülkenin öncelikli meşe ve akçaağaç türleri öne çıkmaktadır Botanik Park göçmen kuşlar için yeni bir dinlenme alanı yaratmıştır. Köksal N., Kelkit A., Sağlık A., 2011. Soğanlı Botanik Parkının Mekansal Kullanım Açısından Değerlendirilmesi, Bursa 3. Kent Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 29-30 Nisan 2011. Tarihsel Süreklilik İçinde Bursa Kent Parkları Soğanlı Botanik Parkı 44/50 Parkın güneydoğu bölümünde 17, 18 ve 19. yüzyılda Bursa’da bulunan tarihi yapıların bire bir uygulaması ile oluşturulan Bursa Evleri restaurant olarak hizmet vermektedir. Yukarıda; Soğanlı Botanik Park hava fotoğrafı Sağda; Bursa Evleri Projesi Paçacı, G., 1996. Tarihi Osmanlı Evleri Soğanlı Kent Parkında Yaşatılacak, 21.10.1996 Tarihli Olay Gazetesi Köşe Yazısı, Bursa Ertekin, R., 1999. İşte Bursa’nın Yeni Akciğerleri, 5 Mayıs 1999 Tarihli Olay Gazetesi Köşe Yazısı, Bursa Tarihsel Süreklilik İçinde Bursa Kent Parkları Hüdavendigar Kent Parkı 45/50 Bursa kent parkı projesi Dikkaldırım ve Odunluk Mahalleleri arasında, 50 ha’lık bir alanda gerçekleştirilmektedir. Nilüfer deresi taşkın alanı olması nedeniyle kullanıma kapalı olan alan Bakanlar Kurulu kararıyla taşkın alanından çıkarılmış, Bursa Büyük Şehir Belediye tarafından dolgu ve ağaçlandırma çalışmaları yürütülürek kent parkına dönüştürülmüştür. Gündoğan, S., 2012. Bursa’ya çok yakışacak, 29.09.2012 Tarihli Olay Gazetesi Köşe Yazısı, Bursa http://www.bursa.bel.tr/bursa-nin-en-buyuk-kent-parki-sekilleniyor/haber/8516/ Tarihsel Süreklilik İçinde Bursa Kent Parkları Hüdavendigar Kent Parkı 46/50 Hüdavendigar Kent parkında inşa edilen spor tesisleri, sosyal donatı alanları ve çevre düzenlemesiyle birlikte Timsah Arena Stadyumu ve Mihraplı Parkı bütününde yaklaşık 100 ha’lık alanda çevre düzenlemesi yapılmaktadır. Hüdavendigar Parkı’na 70 Tır ağaç dikiliyor, 13.06.2013 Tarihli Olay Gazetesi Yazısı, Bursa http://www.bursa.bel.tr/bursa-nin-en-buyuk-kent-parki-sekilleniyor/haber/8516/ Tarihsel Süreklilik İçinde Bursa Kent Parkları Hüdavendigar Kent Parkı Parkın tasarımında; kendini temizleyecek biyolojik gölet ve spor alanları öne çıkmaktadır. Parkın mimari programında; Buz pateni pisti Bisiklet evi Güneş evleri Yürüyüş ve bisiklet yolları Spor tesisleri (futbol, voleybol ve basketbol sahaları, tenis kortları, kaykay ve paten pistleri, tırmanma duvarı, mini golf alanları, jimnastik alanları, yüzme havuzu, kano alanı) Çocuk oyun alanları Gözlem kulesi Paraşüt kulesi Çim amfi gibi farklı etkinliklerin yapılacağı alanlar da planlanmıştır. Kente Nefes Aldıracak, 22.11.2011 Tarihli Olay Gazetesi Yazısı, Bursa http://www.bursa.bel.tr/bursa-nin-en-buyuk-kent-parki-sekilleniyor/haber/8516/ 47/50 Nilüfer Deresi üzerindeki köprü 48/50 Sonuç Bursa ilinde kişi başına düşen aktif yeşil alan miktarının arttırılması, tüm ilçelerin imar yönetmeliğinde belirlenen aktif yeşil alan miktarını sağlanması, Yeşil alana dönüşüm potansiyeline sahip kentsel alanların tespit edilerek halkın nefes alabileceği yeni rekreasyon alanları oluşturulması, Kentsel ekosistemin kent içinde devamlılığının sağlanması; "Yeşil Bursa"nın kent içinde de yaşanması, Bursa için sağlıklı ve sürdürülebilir strateji planları ve kent politikaları oluşturulması ve Gelecek nesillere daha sağlıklı ve yaşanılabilir kentler bırakılması hedeflenmelidir. Teşekkürler... Uludağ Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Doktora Öğrencisi Y. Mimar Egemen Kaymaz Kaynakça Ademoğlu A., 2011. Gül Sayan Atanur’un sözlü görüşmesi Aksoy, E. ve Özsoy, G., 2007. Kentleşme ve Arazi Etkileşimleri Bursa İli Örneği, TMMOB Bursa Kentine Çözümler Sempozyum Bildiri Kitabı, 5 - 7 Nisan 2007 Atanur S. G., 2011. Bir Cumhuriyet Projesi Olarak Kent Parkları ve Bursa Kültürpark, Cumhuriyet Döneminde Bursa’da Kentleşme Sempozyumu Kitabı, Uludağ Üniversitesi KETAM, Bursa. Atanur S. G., 2002. Bursa Kentinde Yeşil Alan İhtiyacı, Bursa Defteri Üç Aylık Kent Kültürü ve Düşün Dergisi, Bursa. Atanur S. G., 2007. Kültürparklar ve Bursa Kültürpark Örneği, TMMOB Bursa Kentine Çözümler Sempozyum Bildiri Kitabı, 5 - 7 Nisan 2007 Baykal K., 1976. 2000 Yıllık Bursa’nın Belediyesi, Öz Kardeşler Matbaası, Bursa. Bursa Büyükşehir Belediyesi 1987 Yılı Başkanlık Çalışma Raporu, Bursa Bursa Yıllığı,1973 Dostoğlu N., 2001. Osmanlı döneminde Bursa 1. Cilt., Akmed Yayınları, İstanbul. Erler Ş., 1978. Bursa’da Eski Eserler, Eski Şöhretler ve İl Çevre İncelemeleri, Doğru Hakimiyet Matbaası, Bursa. Ertekin, R., 1999. İşte Bursa’nın Yeni Akciğerleri, 5 Mayıs 1999 Tarihli Olay Gazetesi Köşe Yazısı, Bursa Gündoğan, S., 2012. Bursa’ya çok yakışacak, 29.09.2012 Tarihli Olay Gazetesi Köşe Yazısı, Bursa Gündoğu S., 2003. Tarihi Süreç İçinde Kültürparklar ve Bursa Örneği, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara. Köksal N., Kelkit A., Sağlık A., 2011. Soğanlı Botanik Parkının Mekansal Kullanım Açısından Değerlendirilmesi, Bursa 3. Kent Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 29-30 Nisan 2011. Kemankaş İ., 1998. 50 Bine Kültürpark, Olay Gazetesi 21 Haziran 1998 tarihli yazısı, Bursa. Özkan B., M., 2001. Kentsel Rekreasyon Alan Planlaması Ders Notları, E.Ü.Z.F. Peyzaj Mimarlığı Bölümü, İzmir Paçacı, G., 1996. Tarihi Osmanlı Evleri Soğanlı Kent Parkında Yaşatılacak, 21.10.1996 Tarihli Olay Gazetesi Köşe Yazısı, Bursa WEB KAYNAKLARI http://tr.wikipedia.org/wiki/Bursa Kent_Parklar http://www.atilalparslan.com/dunyanin-en-guzel-parklari/ http://onedio.com/haber/10-buyuksehrin-10-guzide-parki-399458 http://v3.arkitera.com/g70-peyzaj-mimarligi.html?year=&aID=882&o=874 http://www.bursahaber.com/ http:// www.ogm.gov.tr/ekutuphane/Yayinlar/Kent _Ormanları http://www.bursa.bel.tr/ http://tr.wikipedia.org/wiki/Bursa