M. Akif CEVİZ VIII. Arıza Tespit Sistemleri
Transkript
M. Akif CEVİZ VIII. Arıza Tespit Sistemleri
VIII. Arıza Tespit Sistemleri OTOMOTİV TEKNOLOJİLERİ Prof. Dr. M. Akif CEVİZ Atatürk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Makina Mühendisliği Bölümü, Erzurum M. Akif CEVİZ Arıza Tespit Sistemleri, Parçalar VIII. Arıza Tespit Sistemleri Üç temel parçadan oluşur; • Sensörler – Motorun durumu hakkında kontrol ünitesine bilgi gönderir. • Kontrol ünitesi (PCM) – Sensör verilerini analiz eder ve çıkış aktüatörlerine sinyal gönderir. • Aktüatörler – Motor çalışmasını düzenler. M. Akif CEVİZ Arıza Tespit Sistemleri, Parçalar VIII. Arıza Tespit Sistemleri M. Akif CEVİZ Çalışma prensibi VIII. Arıza Tespit Sistemleri – Sensörler, aktüatörler ve kontrol ünitesi elektronik devreler sayesinde iletişim halindedir. – Soğutma suyu sensöründen gelen voltaj sinyali PCM’e motorun sıcaklığının arttığını bildirir, PCM soğutma fanına bir sinyal göndererek çalıştırır. – PCM, soğutma fanı röle devresini tetikler ve akımın geçmesini sağlayarak fanın çalışmasını sağlamış olur. M. Akif CEVİZ PCM VIII. Arıza Tespit Sistemleri • PCM, Powertrain Control Module M. Akif CEVİZ PCM VIII. Arıza Tespit Sistemleri • PCM Bellek – Random Access Memory (RAM), sensör bilgilerini kaydetmek, sonuçları hesaplamak ve motor çalışırken değişen diğer bilgileri toplamak için kullanılır. – Uçucu bellek, kontak anahtarı kapatıldığında bilgilerin silindiği bellek türüdür. – Uçucu olmayan bellek, enerji kaynağı hattı kesildiğinde verilerin kaybedildiği bellektir. M. Akif CEVİZ PCM VIII. Arıza Tespit Sistemleri • PCM Bellek – Sabit bellek verileri ROM belleğe (read only memory) veya PROM (programmabel read only memory) belleğe depolar. – Uçucu olmayan belleklerdekinin aksine ROMve PROM’daki veriler enerji kesildiğinde silinmez. – ROM ve PROM bellekler kontrol sistemi stratejisini ve kalibrasyon tablolarını depolamak için kullanılır. – PROM’da araca özel bilgiler de kaydedilir. M. Akif CEVİZ PCM, Kalibrasyon VIII. Arıza Tespit Sistemleri – Örneğin MAP sensöründen 508 mm Hg basınç bilgisi gelsin. – Ayrıca devir sayısı bilgisi de alınsın. – Bu iki bilgi kullanılarak ateşleme avansı açısı bilgisi PCM tarafından üretilir ve kontrol edilir. M. Akif CEVİZ PCM VIII. Arıza Tespit Sistemleri • Açık devre – Önceden programlanmış bilgiler ışığında yakıt püskürtme stratejisi belirlenir. • Kapalı devre – Sensör bilgileri kullanılarak (oksijen sensörü dahil) yakıt püskürtme stratejisi belirlenir. • Acil durum modu – Sensörlerden birisi veya birkaçı arızalandığında motorun çalışmasını sağlar. M. Akif CEVİZ Ana Sensörler – – – – – – – VIII. Arıza Tespit Sistemleri Motor soğutma suyu sıcaklık sensörü (ECT) Krank mili pozisyon sensörü (CKP) Kam mili pozisyon sensörü (CMP) Gaz kelebeği pozisyon sensörü (TP) Manifold mutlak basınç sensörü (MAP) Hava debi sensörü (MAF) Oksijen sensörü(leri) (HO2S) M. Akif CEVİZ Diğer Sensörler • • • • • • • Klima sensörü Akü voltaj sensörü Fren sivici EGR teşhis sivici EGR pozisyon sensörü EGR basınç sensörü Isıtılmış ön cam modülü VIII. Arıza Tespit Sistemleri • Emme havası sıcaklık sensörü • Vuruntu sensörü • Direksiyon sivici • Transmisyon pozisyon sensörü • Taşıt hız sensörü M. Akif CEVİZ Aktüatörler • • • • VIII. Arıza Tespit Sistemleri Hava (sıcaklık/nem) ayarlama selenoidleri Buharlaşmalı (evaporatif) emisyon sistemi valfi EGR valfi Yakıt enjektörleri M. Akif CEVİZ VIII. Arıza Tespit Sistemleri OBD II • SAE tarafından geliştirilmiştir. • Motor ya da parçalardan birisi arızalandığında ortaya çıkan emisyon problemlerini azaltmak amacı ile ilk olarak üretilmiştir. • Ayrıca standart servis prosedürlerini içermektedir. Hata Kodları M. Akif CEVİZ OBD II • • • • • • • VIII. Arıza Tespit Sistemleri Üniversal teşhis bağlantı konektörü (DLC) DLC için standart yer Arıza kodlarının standart listesi Standart bağlantı protokolleri Tarama araçları Teşhis modları Otomatik araç tanıma sistemi M. Akif CEVİZ OBD II VIII. Arıza Tespit Sistemleri 16-Pinli OBD-II DLC görünüşü M. Akif CEVİZ OBD II Standartları VIII. Arıza Tespit Sistemleri • Cihaz ile arıza kodu silinebilmeli • Çalışma verileri görüntülenebilmeli. • Emisyonları etkileyen bir arıza oluştuğunda kaydedilebilmeli ve arıza lambası yanmalı. • Terminoloji, kısaltma ve tanımlamalar standart olmalı. M. Akif CEVİZ OBD II Standartları VIII. Arıza Tespit Sistemleri Standart arıza lambası M. Akif CEVİZ OBD II Göstergeleri VIII. Arıza Tespit Sistemleri • Katalitik konvertör • Buharlaşmalı verimi emisyon sistemi • Motor eksik • İkinci hava yanma bilgisi reaksiyon sistemi • Yakıt sistemi • Karşılaştırmalı parça göstergesi • Oksijen sensörü • EGR sistemi M. Akif CEVİZ OBD II Göstergeleri VIII. Arıza Tespit Sistemleri • Arıza tespit cihazı M. Akif CEVİZ OBD II Çevrimi VIII. Arıza Tespit Sistemleri M. Akif CEVİZ Karşılaştırmalı parça göstergesi VIII. Arıza Tespit Sistemleri • Emisyonları etkileyebilecek tüm elektronik girdiler gözlenir. • Normal aralığın dışında olan girdi sinyalleri algılanır. • Ayrıca aktüatörlerden arızalı olup sistem üzerinde olumsuz etkili olabilecekler algılanır. M. Akif CEVİZ Karşılaştırmalı parça göstergesi • Gözlenen girdiler – Hava debi sensörü – Ön ve arka HO2S sensörü – Vites konumu – Kelebek konumu – Motor soğutucu sıcaklığı VIII. Arıza Tespit Sistemleri – Emme havası sıcaklığı – Krank mili pozisyonu – Kam mili pozisyonu – Çıkış mili devir sayısı – Ateşleme sistemi – Taşıt hızı M. Akif CEVİZ Karşılaştırmalı parça göstergesi VIII. Arıza Tespit Sistemleri • Gözlenen çıktılar – Yakıt enjektörleri – Ateşleme – Tork konvertör kavrama selenoidi – HO2S ısıtıcısı – Fan kontrolü – Elektronik basınç kontrol selenoidi – Transmisyon selenoidleri M. Akif CEVİZ Katalitik Konvertör Verim Göstergesi VIII. Arıza Tespit Sistemleri • OBD II olan araçlarda en az iki adet oksijen sensörü bulunur; – Birincisi yakıt kontrolü için PCM’e bilgi gönderir. Katatilik konvertörün arkasında bulunur ve konvertör verimi hakkında bilgi üretir. – Diğeri ise katalitik konvertörün önünde bulunur. M. Akif CEVİZ Katalitik Konvertör Verim Göstergesi VIII. Arıza Tespit Sistemleri – Konvertör normal çalışıyorsaön sensörden gelen sinyal salınım halindedir, arka sensörden gelen sinyal ise nispeten daha düzdür. – Arka sensörün sinyali ön sensörün sinyaline yakın ise bir arıza kodu üretilir ve kontrol edilmesi gerekir. M. Akif CEVİZ Katalitik Konvertör Verim Göstergesi VIII. Arıza Tespit Sistemleri M. Akif CEVİZ Motor Eksik Yanma Bilgisi VIII. Arıza Tespit Sistemleri – Bir silindirde eksik yanma varsa HC emisyonları artar. – Katalitik konvertör fazladan oluşan bu HC emisyonlarını dönüştürürken aşırı ısınır. – Konvertörün bal peteği yapısı ergiyebilir ve bu durum verimi aşırı düşürür. M. Akif CEVİZ Motor Eksik Yanma Bilgisi VIII. Arıza Tespit Sistemleri • Neler yapılır? – Her bir silindirin motor gücüne olan katkısı ölçülür. – Krank milinin ivmesi çok kısa zaman aralıklarında ölçülür, bu ölçüm için krank mili açısı verileri kaydedilir. M. Akif CEVİZ