Nörofibromatozis Tip l`de klinik ve nöroradyolojik bulgular: 23 olgu
Transkript
Nörofibromatozis Tip l`de klinik ve nöroradyolojik bulgular: 23 olgu
"_..u.., Tiir/., rnfiiilr: :\r~Il" lU'iI'. 33 L:;Q-Ii,c Nörofibromatozis ve nöroradyolojik Tip l'de klinik bulgular: 23 olgu# Nur A YDlNLI n, Mine ÇALiSKAN Meral ÖZMEN ("""'U) (U), Ahmet AKÇA Y (U"'), Erdem TONGUÇ SUMMARY ÖZET Bu çalismada Ocak 1994-Aralik 1997 yiIlan arasinda nörofibromatozis tip 1 (Nfli tanisi alan ve kranial magnetik rezonans görüntülerneleri olan ::J olgu sunulmustur. NFl tanisi 1987'de "National Institutes of Health Consensus Conference" de tanimlanan kriterlere göre konuldu. Olgularda en sik rastlanilan klinik bulgular sirasi ile; kafeole lekeleri ('le 100), çilIinme (~~ .i7.S) ve Lisch nodü!len ('i, 3.i.81 idi. Iki olguda optik gliom saptandi. Bunlardan birinde ayrica astrasi lom da mevcuttu. ~FL 'de kr;:in ial magnetik rezonans göri..inlülemede rastlanan diger bir bulgu T2 de sgn';l artisidir. Bu buiguya serimizde H olguda (':~ iiO.9) r;:istlandi, en sik yerlesim serebelbr beyaz m;:idde (~; -t7.S), beyin sapi iri -t7.51 ve baz.:i! gClnglionlClr «;; 39.11 idi. Farkli yaslarea degisik bulguLHL) karsimiza çik.:in ',,'FJ'li haslalann düzgün .1rCll,klarL:i izlenmesi gereklidir ii (UU), \.'eurofibromatosis Type 1: a descriptive analysis the disorder and MRI finclings: 23 patients of ~eurofibromalosis type 1 (Nfl) is a relatively comman autosomal dominant genetic disorder with variable clinic;:i! manifestations. We present a descriptive analysis of data with special emphasis on \1RI findings on 23 patients examined in our child neurology uni! between january 1994 and December 1997. All patients included in this sludy h;:id \JFl ;:is defined bv the \.'aiional Inslitules of Health Consensus Co'nference in 1987. The most comman clinical manifest;:itions are six or more cClfe-ciu-bit ~pols (100~,). freckling in the axilbr)' or inguinCl' rl'gion (-t7.S ~.~).Lisch nodules (3-t.8 ':,1. Crani.11 \.IRI scans were nonnal in 9 children (39.1 '~I, reve,lled increased T2-weignted signals loc;iled priinMi!\ in tne cerebelbr wnite matter in 11 (-175 '~) children. br;iinstem in 11 (-t7.S S,) ;ind follawed bv b.i5.11 ;:::,in~Ii;i in 9 139.1 Cci of ihem. Opiic ~liomas'were secen in 2 of the children. Belter knowled;:::e of the nCltur.!1 history of "Fi m;:i)' help improve our ;ibility lo rredicl the likelihood of complications of patients. Key "'ords: Neurofibrom;:ilosis magnetic resonance imaging type 1, GIRIs tasyondur (II. NF1 tanisi 1987'de "National Institutes gÜnÜmüzde halen of Hcalth Conscn- Nörofibwmatozis tip 1 (NF1) otosomal dominant geçisli bir hastalik olup, sik.iigi 1/3000-1/ 4000 arasindadir Geni 17. kromazamda ver iil- sus Conference" da tanimlanan konulmaktadir C~)- Anahl;:ir kelimeler. manyetik rezonans maktadir ~örofibromatosis lip 1, görüntülerne, optik gliom i17q11.2). Olgulilrin ;',ms! veni mu- Tal11 içIn n:;agidaki/aden . bul~ulara giirc 2 ~'cyndoha (0:/051 sc/'Ckl IdIr: ~ :.-i. Türk redi;:itri med Konsrl's: nde mustur. i" ~.(: 'Isi.inbu! Tir F.Ü,ü !icsi Ç",il;'; Sai: iii: i ','c Hast.,iiki",: An.ibilim D,il, Gclisim !\i',-"I"ji,,: Giiim D.ili. Uz. Dr. (U) Ll: Çocuk S.li';ligl Bilim Dal:. Prof. Dr ("') (U"I ('UU) Kurumu K,'".:'-e~! "e n. Tran~:\iis.:in ]098. ;;:anbui c.:i sunul- Enstitüsü. G"lio;;im !\ürolojisi 1.(;. Ist.:inbul TiF F.:ikü!lesi Çocuk Sagligi ve H.:is:.iliklari Anabilim Dali. Dr. Ll'. Istanbul Tip Fakültesi Ç'>Luk S.ii';Ii~1 "e H.bl.lI:kbri Anabilim D,lll. Rad"olob L'/. Dr I.U. Tip FakÜ!ksi (ocuk S.igli.;;i "c Hasi.ilikJ.iri An.,bilim D,lll. Geli~im Ni\rt'lojisi Bilim Dali. Prof. Dr. Alti veva dilha fazla bfeole (cafe-au-lait) kke (prepubertill dönemde en genis ç'ap>5 mm, postpubertal dÖnemde> 15 mm). Iki veya dClha filzla nÖrofibrom veya bir pkksi form nörofibrom. . .. Abiller ve inguinal bi)i~ede çillenme. Optik glii)m. Iki veya d.iha. fazla Lisch nodli}Ü (iris h.ll11,irtomu). . 159 Tiirk Per/ini ri Ar~i/1i 1998;33:159-162 . Sfcnoid displazi veya psÖdoartroz gibi kemik lezyonu. NF1'Ii birinci derecede akraba varligi. . Hastaligin diger bulgulari; makrosefaIi, erken puberte, büyüme geriligi, hipertansiyon, Ögrenme güçlügü, skolyoz, basagrisi ve artmi~ ma)ignite riskidir. Bu çaJi~madCl 1994-1997 yillari arasindCl NF1 tanisi cilan ve kr<iniaJ mClgnetik rezon~ns görüntülemelerj (MRG) olan 23 hastanin bUlgDIan sunulmustur. GEREÇ ve YÖNTEM Tüm hastalarin tanisi yukandCl hildirilen kriter]ere uygun olClrak konuJdu. OlgulClrin fizik vc nörolojik mUClyenesi YClpildl, tClrtl, boy, bCl~çevresi ve kan basinçlan kaydedildi. Tüm hastalarin gÖ7.. muayeneleri, bCltin ultr<isonogreifi ve renal \'riskü!cr Doppler ultrrisonogr<ifi incelemesi yapildi. MRC'dc Ti ve T2 asirJikJi koronCll, ciksival Ve sClgittClIplandi1 kesitJer riJindi. BULGULAR ÇClli:;;maya 23 olgu (ll ki7.., 12 crJ ck) aJindi. 01gu]arin orteilamci yci;;! 6.S yi] idi (j 1 ay-13 yci:;;). Dokuz olguda aiJe hikayesi pozitifti ('i; 39.1). OlguLinn klinik bulguIcin TcibJo ) 'de özetlenmistir. Olgulôrm birinde 4 yasinda ei:?;zoftalmi nedeniyle çekikn BBT'dc optik gliom saptanmis, olgu takip ediJmemi:;. \'c ) 2 yasinda sag. akut hcmjpJeji tablosund" nÖrosirürjiye b?s\'urmus, MRC'sinde so] optik sinir, optik kiazma Tablo 1. Çalisma Klinik bulgulaT K~k"h- kkelcTi - .. grubunun klinik ---------_. bulgulari ri -----_.-------- Çillennw ("k~ilkT ve i])f:lIi,,~i Liseh n"dülü Ni,rnfibT0m' Kon\'ülsi"on 13,1 ~,Li:nSJ . 13il\'iin1l' geli~n1l' gerilig' S~i:. hL'mip,lTL'zi Corm," bozuklu;:,u M,lkr,)~i'I~1i 160 ~ ~; n_____100 ~7.i-: :"4$ -~,'-';::\0 )?Ii opiik glikom (OC, ,',' düzeyinde yerlesim gÖsleren, suprascJ\nr sisler' nciyi dolduran bilater,,1 hipolnlamik VL'III. \'enlriküJ üzerine basiya yol açan !ezyon (oplik g]iom) ve so] hipot?l?mik bazaJ g?ngha du/.eyindc yer kaplayan kitJc saplnnmist] (Sekil 1). Skreotaktik biyop5i sonucu piJositik nslmsillini olarak deger1cndiriJdi Optik gJiom Snplani1n digcr o]gu 7 ynsindnydi ve klinik buJgu göslL'rmivordu. Bir olguda NFl 'de d?hei önce t?niml<inmnmis olan ve tesadüfi bulgu olduf;u düsünÜ1cn ektnpik bÖbrek saplnndi. Diger bir olgunun b"tin uJtr?sonografisinde mesam' üzerinde hipoeb')cn, homojen, 38:>;49:>;61 mm bo:i'utl:irind? hipo\'asküJcr kitle sapteindi. Beitin MRG'sinde nil'sanenin pasieriorunda rcktumun anleriorunda en büyük .aksiyel boyulbm 3Ch80 mm obn 1,'büle konturJu ycr bpleiyici !ezvon izlendi. Le/yonun içi nodülcr brnklerde Jil'icnijen giirÜnumdc idi. Çocuk cerrahisinde opcrc ediJcn hastanin peiioloji sonucu pkksiform niirofibrll1/1 obrnk degerlendirildi 1 ?(' 4.~ 4? .' ~ .' 4.' Eklori\.. gcl'c') i).. B~tind~ kiile . /iirl ,,1:~/,1,.);.<1" /irnkioh,li- 2? il ~ (n:231 Sekil 1. Tl ;i;:,irlikli koro]),il MRGd,' .i~tro~ilom V,i. 4 ; NFl 'in sik r;istL!n:in agirIJkh ke~itJerdl' bu Jczypn]arin tir. MI~C'ler l/('il"~I"IIJ kri1ni,l] ,irtmi~ di1~lliml ':J di'gerJcnd irileii. olguda ~1)~C buJ).',iisli sign,lJ T:: oJup (SL'kil 2,:\1, Ti1bl,1 2'di' giisteri)mi~- (':; Y!.l) norni,! i o]:ir;i i-.. " N- Ay,i",ii l't' nrk. Niirofilmlllltl'n:;i.< Sekil 2, T2 ;igirlikli aksiy;il sim',)1 arti~i. Tablo 2. KranialMRC'de Til' I 'il.. kliiiik MRGdc s;ig globus Iidnirndi,ir>ln;ik Iiiilgl/lar: 2J olSII p;illidusd.) ';>ckil3, T2 ,)girlikli de sign,11 ,)rtl~L aksiY,11 MRGdL' ".,rd,dl.ir 11L"misfcrk-r- T2'de siny Yerlesim n Screbell;ir bey;iz madde Beyin s;ip' ' B;iz;il g;inglia/t.11;imus Screbral beyaz m;idde 11 11 '1 4 --------------------------- 1y .- n % --------- 47.8 47.8 39.1 17.4 TARTISMA NF1'in klinik bulgularinin dagilimi degisken olup, bult,'Lllarin ortaya çikisi yasla birlikte farklilik gösterir. Kafeole lekeleri, pleksiform nörofibrom ve psödoartroz korijenitaldir. Okul öncesi yillarda optik gliomlar siktir, ayrica bu yas grubunda aksiller ve inguinal çillenme belirgin olur. AdoJesan döneminde dermal nörofibromlar ve skolyoz ortaya çikabilir. Hipertansiyon ve artmis malignite riski tüm yasam boyunca devam eder (1,3,4), Kafeole lekesi NFl için tipiktir. Sayilari ilk 2 yastan sonra geneiiikle artmaz- Ailede NFl Öyküsü olmayan sadece kafeole lekeleri nedeniyle basvuran küçük çocuklar tanida güçlük yaratir. Bu olgularin ailderine NF1'in en olasi tani oldugunu sölemek ve olguxu takip etmek gere- kir. NFl tanisi için gerekli diger bulgular smdan önce, siklikla 6 yas civarinda çikar <3,4) 10 y:iortaya Çalismamizda en sik rastlanan bulgu kafeale lekeleri (% 100), çilJenme (% 47,8) ve Lisch nodülleri idi «(k 34-8)- Basagrisi olan üç olgunun birinde optik gliom ve astrositom mevcuttuAyni olguda konvülsiyon, sag hemipleji ve gÖrme kaybi da vardi. Basagrisi ya da konvülsiyonu olan diger iki olgunun kranial MRI'Jari narmaldi. NF1 'de makrosebIi sik görülen bir bulgu olmasina karsin hidrosefali olagan de~ildir. Bu nedenle makrosefali olan olgularda krClnial görüntüleme kafa varsa önerilmektedir. içi basinç artisi bulgulari Çalismamizda sadece bir olguda saptandi. makrosefali NFl geninin tümör baskilayici ozellik tasid i~i bilinmektedir. Çocukluk çaginda NFl 'li olgularda en sik rastlan:in tümör optik yol gliomlaridir ('Ye 15-40), Bunlar optik yolun herhangi bir kisminda yerlesmis olabilir, tek bir optik sinirde ola,bilecegi gibi ikisine yaYlli1bilir, kiasn1i1 ve optik traktusl:ir etkilenmis olabilir, Optik gliomlarin 'iO20-30 semptomatiktiL Optik gliomlu 161 ./ // Tiirk Pcdintri Arsii.i 1998; 33:159-162 olgularda en sik basvuru sikayet görme keskinliginin azalmasidir. Diger bulgular egzoftalmL nistagmus, görme alan defektIeri ve disk degisiklikleri (5,6,7,8).Aynea kiazmatik yerlesimi olanlarda erken puberteye de rastlanabilir (9). Optik gliomu olan 2 olgumuzun biri 4 yasinda semptomatik idi. 7 yasindaki diger olgumuz ise asemptomatikti. . NF1'Ii olgularin kranial MRG'lerinde 1'2 agirlikli kesillerde signal artisindan söz edilmektedir (UBO: unidentified bright objects). Siklikla serebellum, beyin sapi, orta beyin, internel kapsül ve bazal gangIionlarda özellikle (globus pallidus) yerlesim gösterirler. Özellikleri; kitle etkisi göstermez, kontra st tutmaz ve 10-12 yasindan sonra kaybolurlar. Serilerde sikligi % 43-79 arasindeidir (10.15). Histopatolojik olarak spongioform myelinopati oldugu düsünülmektedir 06). Olgularimizdei da MRG'ce en sik rastlanan bulgu idi (14/23, ey, 60.9). En sik yerlesim serebeIlar beyaz madde, beyin sapi ve bazal ganglionda idi. NF1 tanisi halcn klinik bulgulara dayanarak konulmaktadir, ilerde UBO'Iarin da bir tani kriteri olabilecegi düsünülmektedir. NF1'in diger nadir intrakrania] bulgulari vasküler displazi, sfenoid kanat diplazisi ve lambdoid süf'..ir boyunca kemik displazisidir (1o.m. Olgularimizda bu bulgulara ve yine NF1'lj hastalarda sikça görülen hipertansiyona rastlanmadi. Sonuç olarak NF1'in spesifik tedavisi yoktur. Izlemde aile danismanligi ve egitimi önemlidir. Hastaligin degisken ve ilerleyici öz.enikleri aileye anlatilmalidir. Genetik danisma zordur, çünkü prenatal tanisi olan bu hastaligin agirlik derecesini saptamak mümkün degildir. Gelecekteki çalismalar kamplikasyon gelisebilecek hastalarin belirlenmesini amaçlamaktadir. KAYNAKLAR 1. Gutmann DH, Aylsworth A, Carey }C, Korl B, Marks ), Pyeritz RE, Rubenslcin A, Viskochil D. The diagnostic evaluiltion and multidisciplinilry ma- Yazisma adresi: Uz. Dr. Nur Aydinli, I.Ü. Çocuk S,,~Ii~i ve Hasi"likl"ri !,nabilim Dali. Gdi~im Nörolojisi Bilim Dali. ~390 Çapa-Istanbul J62 nagement of ncurofibromalosis 1 and ncurofibromatosis 2. }AMA 1997; 278:51-7. 2. National Institutes of Health Consensus Development Conference Neurofibromatosis: Conference Stalemenl. ATm Neurol 1988; 45:575-78. 3. Korf BR. Diagnostic dutcome in children with multiple cafe-au-lait spots. Pediatrics 1992; 90:924-27. 4. Obringer AC, Meaddows AT, Zackai EH. The diagnosis of ncurofibromatosis-l in the child under the age C?f6 years. AJDC 1989; 143:717-19. 5, Listernick R, Charrow J, Greenwald M, Mets M. Natural history of optic pathway tumors in children with neurofibromatosis type 1: A longitudinal study. J Pediati' 1994; 125:63-6. 6, Kuenzle CH, Weissert M, Roulet E, Bode H, Schefer S, Huisman TH, Landau K, Boltshauser E. Follow-up of optk pathway gliomas in children wiih neurofibromatosis type 1. Neuropediatrics 1994; 25:295-300. . . 7. Listernick R, DarIing C, Greenwald M, Strauss L, Charrow ). Optic pathway tumors in children: the effeci of neurofibromatosis 1 on clinicci] manifestatiom and natural history. J Pediatr 1995; 127:718-22. 8. Lislernick R, Louis DN, Packer RJ, Gutmann DH. Opiic pathway gliomas in children with neurofibromatosis 1: consensus statement from the NFl optic pathway glioma task force. Ann Neurol 1997; 41:14349. 9. Habiby R, Silvennan B, Listernick R, Charl'Ow ). Precoccious puberiy in children with neurafibromiltosis type 1. J Pediilir 1995; 126:364-67. 10. Aoki S, Barkovich A), Nishimura K, Kjos BO, Machida T, Cogen P, Edwards M, Nonnan D. Neurofibromatosis types 1 and 2: cranial MR findings. Radiolog)' 1989; 172:527-34. 11. Duffnner PK, Cohen ME, Scidel FG, el aL. The significance of MR! abnormalities in children wtih neurofibromiltosis. Neurology 1989; 39:373-78. 12. Mirowitz SA, Sartor K, Gado M. High-intensity basal ganglia lesiom on Tl-weighied MR images in neurofibromiltosis. AJNR 1989; 10:1159-63. 13. Seviek R}, Barkovieh AJ, Edwards MSB, Koeh T, Berg B, Lempert T. Evolution of white matter lesions in neurofibromaiosis type 1: MR findings. AJR 1992; 159:171-75. 14. Yamanouchi H, Kato T, Matsuda H, Takashima S, Sakuragawa N, Arima M. MRI in neurofibromatosis type 1: using fluid-attenualed inversion recovery pulse sequences. Pediati' Neurol 1995; 12:286-90. 15. Van Es S, North KN, Mc Hugh K, De Silva M. MR! findings in children wiih neurofibromatosis type 1: ii prospeclive study. PediiilI' Radiol 1996; 26:478-87. 16. Di Paolo DP, Zimmennan RA, Rorke LB, Zackai EH, Bilaniuk LT, Yachnis AT. Neurofibromiltosis Iype 1: paihologic subslrille of high sign;il intensily foci in the brilin. Rildiology 1995; 195:721-24. 17. lnoue Y, Nemolo Y, Tashiro T, Nakavama K, Nakayama T, Daikokuya H. Neurofibr;miltosis type 1 and Iypc 2: rcview of the centrilI ncrvous system and related struclurcs. Brain Dcv 1997; 19:112.