KKTCMB Bülten ( Mayıs 1993 No:21 )
Transkript
KKTCMB Bülten ( Mayıs 1993 No:21 )
Kuzey K ı brı s Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Bülten May ı s 1993 No:21 iÇiNDEK İ LER I. BÖLÜM KKTC. Merkez Bankas ı Aleyhine Ingiltere Yüksek Mahkemesinde Aç ı lan Dava 2 II. BÖLÜM K.K.T.C. Merkez Bankas ı ve Bankac ı l ı k Faaliyetleri 3 - 29 ili. BÖLÜM Ekonomik Geli ş meler 1. Üretim, Istihdam ve Fiyatlar a) Üretim Art ışı ve Kaynaklar ı n Kullan ımı b) Istihdam c) Fiyat Hareketleri ve Ücretler 30 - 53 31 31 35 37 2. Mali ve Parasal Geli ş meler a) Mali Geli ş meler b) Parasal Geli ş meler 40 40 45 3. Ticaret, Pazarlama ve Ödemeler Dengesi a) Ticaret ve pazarlama b) Ödemeler Dengesi 45 45 46 IV. BÖLÜM Merkez Bankas ın ı n Y ı llı k Hesaplar ı Bilânço Kâr ve Zarar Hesab ı Hesaplar Hakk ı nda Aç ı 54 - 59 55 56 57 - 59 klamalar V. BÖLÜM Bankac ı lı k İ statistikleri 60 - 70 VI. BÖLÜM Bankac ılı k Kesiminin Özel Ilgi Duyaca ğı Mevzuat 71 - 103 v ıı . BÖLÜM Tablolar ı n listesi 105 t I. BÖLÜM N TERNATIONAL P-LC KAYYUMLARINI POLLY PECK t Ğ I DAVA YÜKSEMAHDÇTI LONDRA'DA nda Temyiz Mahkem'esi, Mahkeme nin yetki yetersizli - n mahkemece daha ön ı leri aras ı racaat ıCı 2 Mart ve 8 Mart 1593 tari air Banka taraf ı ndan yap ı lan rr kayy umlar ın da dinledi: Temyiz Mahkemesi n reddine ı ve savu n yapt ığı istinaf ıIngilterede deva etmek için sa ğ larığı ğ i nedeniyle davan nı Bank şı kar ı bozarak kay ve Bankay ı ce reddolunmas ı nanda tatmin Imad ı . Neticede Mahkeme daha-öbceki karar ı hakk ı n kayyumlarca ödenmesini vas ın ı n esas ın ı nı atad ı ığı n dava masraflar ondradaki döviz he nulabilir bir tezleri olmad keme Bankan ı ınd aras reddetti. M k ı Ekim 1991 ve Mart 1992 tarihleri r a ta ra kar şılı Banka yumlar ı n davas ın u zar ğ n duçar oldu ı de emretti. Halen bu masrafla Imas ı neticesi Bankan ı nca izlenmektedir. z yere dondur saplann ın haks ı ı n Londradaki avukatlar ankan n tazminat talebi ile birlikte nı „ 6ÖLUm KUZEY KIBRIS;TÜRK CUMHüRlYETINDE MRKE±,BANKASI,VE BANKACILIK FAALIYETI .• 35/1987 Say ıl ı Kuzey Kı brts.Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas çevede bankalar taraf ı ndan getirilen. k ı sa vadeli senet ve vesikaları Yasas ı nda belirtilen çerı reeskonta kabul ederek veya Kam ılKurum ve Kurulu şları na Hazine Kefaleti kar şı lığı nda avans vermek suretiyle, piyasaya para sürme ve tı ankaPara.kaynk sa ğ lama görevleri bankam ı zca sürdürülmü ştür. 31 Aral ık 1992 tarihi itibanWe avans Ve reeskont iş Tablo 1'de avans ve reeskont iş lemlerinden doğ an borç Dakiyelerinin 31 Aral ı k 1991, 31lemleri Aral ı k 1992 ve 31 May ı s 1993 itibariyle karş ifaştı rmM ı ise Tablo 2'de gösterilmi ştir. Tablo 1 lemleri 31 Aral ı k 199 Itibariyle Avans ve Reeskont Iş Hazine Kefaletine Haiz Bonolar üzerine avans Borç Bakiyesi 33.772.7 K.M.S Cypfruvex Işl. Lt Tarı m al Donat ı m Kurumu K.T. T rizm I şletmeleri Ltd. Senet Adedi 4 Milyon TL. Senet Toplam ı 13.000.0 1.557.6 4 220.0 100.0 35.430.3 1 9 100.0 13.320.0 734 6.907.2 Hazineye K ısa Vadeli Avans Hazin - ve Muhasebe Dairiesi Küçük Esnaf ve Sanatkâr Senetleri K.Va ıflar Bankas ı Ltd. 6.907.2 K.Va ıflar Bankas ı Ltd. K.T. oop, Merkez Bankas ı Ltd. K.Kr di Bankas ı Ltd. K.Tic ret Bankas ı Ltd. Asba k Ltd. Akdeniz Garanti Bankas ı Ltd. T.Ha k Bankas ı A.Ş . K.Ikt sat Bankas ı Ltd. K. E düstri Bankas ı Ltd. K. Y :t ı rım Bankas ı Ltd. fiş ankası A. Ş . 1.257.8 1.010.0 3,058,7 2.825.0 3.900.0 1.844.5 50.0 300.0 130.0 400.0 168.0 14.944.0 18 12 39 36 43 19 1 3 2 5 2 180 1.263.0 1.010.0 3.092.0 2.825.0 3.900.0 1.900.0 50.0 300.0 130.0 400.0 184.0 15.054.0 K.Ti aret Bankas ı Ltd. K.T. Koop. Merkez Bankas ı Ltd. 500.0 20.000.0 20.500.0 6 1 7 20.000.0 20.500.0 K.T. Koop. Merkez Bankas ı Ltd. K. T caret Bankas ı Ltd. Asb nk Ltd. K. ak ıflar Bankas ı Ltd. K. at ı rı m Bankas ı Ltd. 195.0 380.0 280.0 3.300.0 200.0 2 4 4 6 3 195.0 380.0 280.0 3.300.0 200.0 4.355.0 19 4.355.0 735.1 635.6 180.1 255.0 1.485.5 385.2 750.0 20 16 5 6 19 1 4 8 981.3 1.138.7 277.5 382.2 1.604.8 100.0 400.0 750.0 4.426.5 79 .-.. 5.634.5 82.3 15 82.3 161.645.3 1.043 65.853.0 Sanayi Senetleri 11 /1 11 11 11 /1 11 1/ 1/ 51 11 1ş 11 /1 11 75.000.0 - Ticari Senetler /1 11 Ihracat Senetleri 11 „ 11 11 11 11 11 Turizm Senetleri 11 „ 11 11 Tar ı m Senetleri K.V k ıflar Bankas ı Ltd. Tür Bankas ı Ltd. K. Kredi Bankas ı Ltd. K. icaret Bankas ı Ltd. As•ank Ltd. A k. eniz Garanti Bankas ı Ltd. Tü kiye Iş Bankas ı A. Ş . K. aisal Islam Bankas ı Ltd. K. ak ıflar Bankas ı Ltd. GENEL TOPLAM 4 500.0 Diğ er Kaynaklardan Kulland ı rı lan Turizm Kredileri Erteleme Destekleme Fonu ' Kı brıs Vakı flar Bankas ı Ltd. Türk Bankas ı Ltd. Limasol T.Koop. Bankas ı Ltd. K. Kredi Bankas ı Ltd. 99 91 91 19 11 71 99 Turizm Te ş vik Fonu 91 91 91 19 11 71 9/ 99 77 97 91 19 79 11 91 99 19 17 91 71 79 Sanayi Teş vik Fonu 11 99 99 11 91 97 91 19 99 91 99 91 91 71 19 11 91 11 11 K.Vak ı flar Bankas ı Ltd. K.T.Koop. Merkez Bankas ı Ltd. Türk Bankas ı Ltd. Kı brı s Kredi Bankas ı Ltd. Kı brı s Ticaret Bankas ı Ltd. Asbank Ltd. Türkiye Iş Bankas ı A. Ş . K.Faisal Islâm Bankas ı Ltd. K.Yat ı rı m Bankası Ltd. K. Vak ıflar Bankas ı Ltd. K.T.Koop. Merkez Bankas ı Ltd. K. Kredi Bankas ı Ltd. K.Ticaret Bankas ı Ltd. K. Endüstri Bankas ı Ltd. Asbank Ltd. Akdeniz Garanti Bankas ı Ltd. T.Halk Bankas ı A. Ş . Türk Bankas ı Ltd. Kı brı s Iktisat bankas ı Ltd. Kı brıs Yat ı rı m Bankas ı Ltd. K.Faisal islam Bankas ı Ltd. GENEL TOPLAM Borç Bakiyesi Senet Adedi Senet Toplam ı 164.6 26.8 83.8 154.4 429.6 2 7 185.2 30.2 94.3 193.0 502.7 3.590.0 7.365.0 2.780.0 480.0 2.900.0 1.200.0 730.0 3.250.0 1.000.0 23.295.0 11 32 9 2 13 12 2 7 3 91 3.590.0 7.365.0 2.780.0 480.0 2.900.0 1.200.0 730.0 3.250.0 1.00.0 23.295.0 1.580.0 1.586.0 3.728.0 1.707.0 200.0 894.0 3.195.0 24.0 85.0 90.0 1.465.0 775.0 15.329.0 3 8 11 12 10 7 9 1 5 2 68 1.580.0 1.586.0 3.728.0 1.707.0 200.0 894.0 3.195.0 24.0 85.0 90.0 1.465.0 775.0 15.329.0 39.053.6 166 39.126.7 161.645.3 39.053.6 1.043 166 65.853.0 39.126.7 200.698.9 1209 104.979.7 ÖZET Banka Kaynaklar ı ndan Kulland ı rı lan Diğ er Kaynaklardan Kulland ı rı lan 5 t Tablo 2 ı k 1992 Avans ve Reeskont Bor Bakiyelerinin 31 Aral ı k 1991, 31 Aral ı ve 31 May ı - 1993 Itibariyle Kar şda şt ı rılmas Borclu Kredi Türü Hazine Kefaletini Haiz Bonolar Üz.Av. 11 11 11 11 11 11 11 11 It 11 11 K.T. Sa ayi i ş letmeleri Holdin• Ltd. K.M.S. ypfruvex Ltd. Tarı m I Donat ı m Kurumu Kıbrı s ürk Turizm i ş letmeleri Limited 31 Aral ık 1991_ 31 Aral ık 1992 31 May ıs 6.194.0 14.344.6 906.8 94.2 21.539.6 33.772.7 1.557.6 100.0 35,4$QŞ 34.537.1 1.557.6 1.093.4 37.188.1 25.000.0 75.000.0 128.000.0 Iffl Hazineye K ısa Vadeli Avans Hazine ve Muhasebe Dairesi Küçük Esnaf ve Sanatkâr Senetleri K.Vakı lar Bankas ı Ltd. 3.404.7 6.907.2 12.671.3 K. Va ıflar Bankas ı Ltd. K.Kr • i Bankas ı Ltd. K. Tic ret Bankas ı Ltd. Asbank Ltd. Akde iz Garanti Bankas ı Ltd. Türki e Halk Bankas ı A. Ş . K.T. oop Merkez Bankas ı Ltd. K.ikti at Bankas ı Ltd. Kıbr ı s Endüstri Bankas ı Ltd. TAŞ =ankas ı A. Ş . Kıbrı Yat ırı m Bankas ı Ltd. 593.0 1.981.0 860.0 650.0 750.0 100.0 1.257.8 3.058.7 2.825.0 3.900.0 1.844.5 50.0 1.010.0 300.0 130.0 168.0 400.0 14.944.0 2.045.6 3.163.1 2.576.0 3.150.0 2.503.9 Sanayi Senetleri 11 11 I/ 11 11 „ „ 11 11 II 11 11 11 11 11 11 „ „ Ticari Senetler ihracat Senetleri 11 11 /1 51 Turizm Senetleri 11 11 11 11 11 11 11 11 11 /1 11 11 Kıbrı • Ticaret•Bankas ı Ltd. KT. erkez Bankas ı Ltd. 4.934.0 300.0 300.0 K.T. oop. Merkez Bankas ı Ltd. Kıbrı Ticaret Bankas ı Ltd. Asb nk Ltd. Kıbrı Vakı flar Bankas ı Ltd. Kıbrı s Yatırı m Bankas ı Ltd. Kıbr s Vak ıflar Bankas ı Ltd. Tür Bankas ı Ltd. Kıb ı s Kredi Bankas ı Ltd. Kıb ı s Ticaret Bankas ı Ltd. Asbank Ltd. Ak• eniz Garanti bankas ı Ltd. T. ürkiye i ş Bankas ı A. Ş . Kıb ı s Faisal isâm Bankas ı Ltd. Kı b ıs Yatı rı m Bankas ı Ltd. K. .Koop. Merkez Bankas ı Ltd. 866.5 1.158.7 1.019.9 523.4 382.5 561.9 950.0 17.679.2 500.0 500:0 20.000.0 20.500.0 500.-0 195.0 360.0 280.0 3.300.0 200.0 4.355.0 3.000.0 735.1 635.6 180.1 255.0 1,485.5 385.2 750.0 4.512.9 6 , 1.402.0 1.508.6 380.0 4.426.5 3.000.0 1.083.3 470.4 31.2 59.3 1.783.5 311.1 750.0 1.400.0 751.8 6.640.6, • Tarı m Senetleri 71 K.T. Koop. Merkez Bankas ı Ltd. K.Vak ıflar Bankas ı Ltd. 1/ 37.9 181.6 82.3 82.3 219.5 GENEL TOPLAM 92.5 92.5 60.100.7 161.645.3 205.771.7 31 Aralı k 1991 31 Aral ı k 1992 164.6 26.8 83.8 154.4 429.6 Diğ er Kaynaklardan Kulland ırılan Turizm Kredileri Erteleme Destek . Fonu 77 7/ 91 91 1I 77 71 Turizm Te şvik Fonu 79 19 71 Sanayi Teşvik Fonu 77 IV 79 Kıbrı s Vakı flar Bankas ı Ltd. Türk Bankas ı Ltd. Limasol T. Koop. Bankas ı Ltd. K.Kredi Bankas ı Ltd. Kıbrı s Vakı flar Bankas ı Ltd. K.T.Koop. Merkez Bankas ı Ltd. Türk Bankas ı Ltd. Kı brdı s Kredi Bankas ı Ltd. Kı brı s Ticaret Bankas ı Ltd. Asbank Ltd. T.Iş Bankası A. Ş. Kıbrı s faisal islâm Bankas ı Ltd. Kıbrıs Yat ırı m Bankası Ltd. 3.590.0 7.365.0 2.780.0 480.0 2.900.0 1.200.0 730.0 3.250.0 1.000.0 23.295.0 Kıbrı s Vak ı flar Bankas ı Ltd. K.T. Koop. Merkez Bankas ı Ltd. Türk Bankas ı Ltd. K.Kredi Bankas ı Ltd. Kıbrı s Ticaret Bankas ı Ltd. Kbrı s Endüstri Bankas ı Ltd. Asbank Ltd. Akdeniz Garanti Bankas ı Ltd. Türkiye Halk Bankas ı A. Ş. Kı brı s Iktisat Bankas ı Ltd. K. Yat ırı m Bankas ı Ltd. Kıbrı s Faisal Islam Bankas ı Ltd. T. Iş Bankası A. Ş. 1.580.0 1.586.0 85.0 3.728.0 1.707.0 200.0 894.0 3.195.0 24.0 90.0 1.465.0 775.0 15.329.0 Eximbank ihracat Kredileri 91 p 11 11 91 11 99 q 11 11 91 fl Eximbank ihracat Hazı rl ık Kredileri 1f 11 91 19 11 K.T.Koop. Merkez Bankas ı Ltd. Kredileri K.Kredi Bankas ı Ltd. Kı brıs Vak ıflar Bankas ı Ltd. Everest Bank Ltd. Kı brıs Yat ırı m Bankası Ltd. Akdeniz Garanti Bankas ı Ltd. 3.590.0 7.115.0 .2.780.0 480.0 700.0 1.200.0 730.0 3.250.0 19.845.0 1.750.0 541.0 85.0 3.728.0 1.707.0 200.0 894.0 3.195.0 24.0 90.0 1.500 572.4 175.0 14.461.4 215.0 3.727.0 3.667.0 500.0 1.000.0 9.109.0 39.053.6 61.498.1 - 161.654.3 39.053.6 205.771.7 61.498.1 60.100.7 200.698.9 267.269.8 60.100.7 7 110.2 700.0 124.0 5.280.5 1.000.0 1.088.0 9.780.0 17.972.5 K.T.Koop. Merkez Bankas ı Ltd. Akdeniz Garanti Bankas ı Ltd. Kı brıs Yat ı rı m Bankas ı Ltd. Kı brıs vak ı flar Bankas ı Ltd. Asbank Ltd. GENEL TOPLAM ÖZET : Banka Kaynaklar ı ndan Kulland ı rı lan Diğ er Kaynaklardan Kulland ı rı lan 31 Mayıs 1993 68.7 10.1 31.4 FAIZ FARKI FONU ı n ı n uygulanmas ı n ı kolayla şt ı rvik öngörülen sektörler ve kon lar için tercihli faiz oranlar ı lı Teş bünyesinde Faiz Fark ı Fonu kurulmas ı /1987 saylt ı yla KKTC Merkez Ban as mak amac ı ştür. Yasan ın 53.35maddesi a ınn '3. maddesinde öngörülmü ı ın Yasas ı KKTC Merkez Bankas ü'nün 7. maddesine ı Faiz Fark ı Fonu Olu ş turulmas ı Tüzüğ lan "KKTC Merkez Bank s karı ı da ç göre Fonun kaynaklar ı ş unlard ı r: ödenek; k olarak Banka bütçesin a) Devlet Bütçesine bu amaçla konulacak ' Hazine fonlar ı faizlerine kar şı lı nezdin ı b) KKTC Merkez Bankas den ayr ı lacak belirli bir ödenek;ile ooperatif bankalar ı ve mevcut ysalar alt ında kre di vermekkurulu şlar ı er hariç) c) Bankalar ve yan müesseselerin erecekleri her türlü nakdi krediler (kontrollu kredil ış le yetkili k ı lınm ın ı n tahsil edilerek banüzerinden uygulanacak azami y sal faiz oran ı içinden 2 puan faiz fark ı lan miktarlar; ı k yüzde 8 ka nezdinde ç ı lan Faiz Fark ı Fon na yat ı r mayanlara veya eksik yat ı ranlara uygulanacak ayl ı nda yat ı zaman ı ın Faiz farklar d) cezai faiz ve ı ndan yap ı lacak katk ı lar. e) Türkiye Cumhuriyeti Devleti t raf ı kredi türleri itibariyle ş öyledir: Tüzü ğ ün 5. maddesi alt ı nda faiz iadesi oranlar %31 Tar ı m (Ayni) Tarı m (Nakdi): 0/016 Miktar ı 1 milyon TL'y • kadar olanlar %7 Miktar 1 milyon TL'ni üstünde olanlar %26 Küçük Esnaf ve Sanatkar ı redisi %31 Turizm Kredisi 0/020 Sanayici kredisi %31 Ihracatcl Kredisi ı Foı reeskont kayna ğı ndan hem de Faiz Fark Tabiat ı yle ayni kredi için hem erkez Bankas nundan yararlanma olana ğı yo tur. zca Yasada belirtildi ğ i üzere Kamu Kurum ve KuBöylece faiz iadesi uygulamas ı le, bankam ı ı reesbankalarca ibraz edilen k ı sa vadeli senet ve vesikalar ruluş ları na avans verilerek vey lanan kredi olanaklar ı yan ı nda bankalara kendi kaynaklar ı nkonta kabul etmek suretiyle sa tı r. dan tercihli sektörlere kredi ve me olana ğı yarat ı lmış Tablo 3'te özet halinde gösterilmektedir. Faiz Fark ı Fonu uygulam s ı 8 Tablo 3 Faiz Fark ı Fonu Uygulamalar 198 7-1993 ı Harcamalar Milyon TL Gelirler 1987 Tar ı m (Ayni) 1.6 803.6 805.2 1844.0 2878.9 Dönem Sonu Bakiyesi 1988 Tar ı m (Ayni) Dönem Sonu Bakiyesi 1987 KKTC Merkez Bankas ı katk ısı Bankalardan 1988 Dönem Ba şı Bakiyesi KKTC Merkez Bankas ı Katk ısı Bankalardan 4722.9 1241.9 7134.2 1989 Tar ı m (Ayni) Dönem Sonu Bakiyesi 1990 Tar ı m (Ayni) 1990 Turizm 1990 Sanayi Dönem Sonu Bakiyesi 1991 Tar ı m ayn ı 1 991Turizm 1991 Sanayi Dönem Sonu Bakiyesi 1992 Tarı m (ayni) 1992 Turizm 1992 Sanayi 1992 Ihracat 1992 Reeskont Kredileri için düzeltme Dönem Sonu Bakiyesi 500.0 305.2 805.2 803.6 3000.0 919.3 1989 Dönem Ba şı Bakiyesi KKTC Merkez Bankas ı Katk ısı Bankalardan TC Yard ım ı 8376.1 2388.4 459.2 0.9 1352.8 15201.3 5019.1 926.7 29.1 17909.6 23884.5 8694.3 658.0 160.9 67.6 1990 Dönem Ba şı Bakiyesi KKTC Merkez Bankas ı Katk ısı Bankalardan TC Yard ım ı 1991 Dönem Ba şı Bakiyesi KKTC Merkez Bankas ı Katk ısı Bankalardan TC Yard ım ı 1992 Dönem Ba şı Bakiyesi KKTC Merkez Bankas ı Katkı sı Bankalardan T.C. Yard ı mı 8937.6 20312.1 4722.9 2878.9 3500.0 1678.1 319.1 8376.1 7134.2 4000.0 3254.5 812.6 1 5201.3 1352.8 3000.0 6250.1 2281.6 23884.5 1 7909.6 9000.0 1 0399.3 1521.6 38830.5 1.1.93 - 31.3.93 Tarı m (Ayni) 3 8830.5 3075.5 1.1.1993 Dönem Ba şı 1.1.93 - 31.3.93 Turizm 31 " Sanayi Ihracat 13 Dönem Sonu Bakiyesi Bakiyesi Bankalardan T.C. Yard ı m ı 116.5 282.1 102.6 20312.1 4728.9 591.5 22055.8 25_632,5 2 5632.5 1.4.1993 Dönem Ba şı Not: Faiz Farkı Iadesi taahhüt Bakiyesi 2 2.055.8 bakiyesi 31 Mart 1993 tarihinde 18 milyar TL. olarak hesaplanm 9 ışt ı r. YETKILI BANKALAR ıbr ı s Türk Cumhuriyegöre "Yetkili Bankalar" Kuzey K ma g yapmaya, döviz almaya, döviz bulundurmaya, döı ndaki tan ılemleri ı velveya makbuz Para ve Kambiyo i ş leri Yas t ihracat i ş ı m bordrolar r. KKTC Merkez Ban kil eden turistlere mahsus döviz al ti'nde faaliyette bulunan ve ithal t teş nan bankalar ı anlat ı na mesn te ş ılı ışı kça yetkili k ı viz satmaya, döviz sat leri ile g revli bakanl tanzim etmeye Maliye I ş rd ı r: nda yetkili bankalar ş unl kas ı d ışı - TC Ziraat Bankas ı Türk Bankas ı Ltd. Ş. Türkiye i ş Bankas ı A. ı Ltd. s Türk Koop. Merkez =ankas ı br Kı ı Ltd. Kı br ı s Kredi Bankas ı A. Ş Türkiye Halk Bankas ı Lt• Kıbr ı s Vak ı flar Bankas Ltd. Limasol Türk Koop. Bank.: s ı Lt• ı Kı br ı s Ticaret Bankas ı d. Kı br ı s Endüstri Bankas sı Ltd. Kı br ı s Faisal islam Bank Asbank Ltd. Akdeniz Garanti Bankas Ltd. ı Lt Kı br ı s iktisat Bankas ı L d. m Bankas Kı br ı s Yat ırı s Hür Bank Ltd. Kı br ı Rumeli Bank Ltd. Kı br ı s Eurobank Ltd. Finba Finansal Bank Lt Everest Bank Ltd. Offshore Bankac ıl ığı ki-l'zmetleri Yasas ı Offshore Bankac ıl ı bankalar ş unlard ı r: East Mediterranean The European Busin The European Com The Euro Textile Ba Cyprus United Trad Atlas Bank Offshore imar Bank Offshore Pasifik Bank Offsho özbank Offshore Lt Arabia Cyprus Ban Oki Bank Offshore ı p tescil edilmi (4811990) alt ı nda izin al rust and Banking Corporation Ltd. ss Bank Ltd. erce Bank Ltd. k (ETB) Ltd. and lnvestment Bank Ltd. Ltd. td. e Ltd. (Offshore) Ltd. td. ş ve çal ış an "Yetkili Müesseseler" Para ve Kambiyo I şleri Yasas ı Kurallar ı uyarı nca döviz al ı p satmaya ve bulundurmaya yetkili kılı nan müesseseleri anlat ı r. Bu müsseselerin Maliye I ş leriyle görevli bakanl ıktan çal ış ma izni almalar ı zorunludur. Halen faaliyette bulunan yetkili müesseselerin isimleri ve kay ıtl ı büro adresleri a şağı da gösterilmi ştir. Birinci Döviz Al ım Sat ım Şirketi Ltd. 158 A Girne Caddesi Lefko şa. Fırı ncıoğullar ı Co. Ltd. 2-4 Asmaalt ı Sokak, Lefko şa. Elmaslar Yat ırım Ş irketi Ltd. 89 D Taner Küçük I ş Hani Girne Caddesi Lefko şa. Ertuğ rul Akbel and Sons Ltd. Osman Pa ş a Caddesi, Mustafa Hac ı Ali Apt., No:2, Lefko şa. Sun Döviz Bürosu Ltd. Abdi Ipekçi Caddesi, Lefko şa. Nafa Döviz Al ım Sat ım Ş irketi Ltd. Zafer Çarşı sı No:. 10 Atatürk Caddesi, Girne. Free Mountain Exchange Ltd. 3 Hacı Ali Apt. Zemin Kat 20 Temmuz Caddesi, Girne Forex Management Services Ltd. Il. Selim Caddesi, Arabac ıoğ ulları Apt. Dükkan No: 4, Lefko şa. Er-TemYat ı rım Ş irketi Ltd. 2 G Kış la Yolu, Ma ğ usa. Batu Exchange Co. Ltd. 52 Istiklal Caddesi, Ma ğusa. Gesfi Ş irketi Ltd. 40 Abdi Çavu ş Sokak, Lefko şa. Aktif Döviz Ltd. Bardak Iş Hani, Kat 1, No. 1, Lefko şa. DEVLET KURU DÖVIZLERI KKTC merkez Bankas ı ve Diğ er Bankalar s ı n ı fland ı rması na göre Devlet Kuru Hesab ı nda tutulan tir. 2 Nisan 1993 tarihi itibariyle toplam Devlet Kuru Dövizi 30.893.1 bin ABD dolar dövizler nun 28.215.6 bin ABD dolar ı serbesttir. ı olup buTablo 4'te gösterilmi ş 11 Tablo 4 ı nda KKTC Merkez Bankas ı ve Di ğ er Bankalar Tasnifine Göre Devlet Kuru Hesab Tutulan Dövizin A B D $ Kar şı l ığı ve Mevcut Taahhütler Bin ABD $ Tarih 31 Aral ı k 1988 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar 30 Aral ı k 1989 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar 31 Aral ı k 1990 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar 31 Aral ı k 1991 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar 31 Aral ı k 1992 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar 29 Ocak 1993 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar 26 Ş ubat 1993 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar 2 Nisan 1993 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar Toplam Döviz Toplam Taahhüt Serbest Banka) • r Toplam 42.779.1 3.611.9 46.391.0 2.929.2 2.929.2 42.779.1 682.7 43.461.8 Toplam 51.089.5 7.581.2 58.679.7 3.483.7 3.483.7 51.098.5 4.097.5 55.196.0 Topl 42.981.1 2.639.1 45.620.2 2.197.2 2.197.2 42.981.1 441.9 43.423.0 Toplam 25.314.2 2.830.6 28.144.8 1.357.0 1.357.0 25.314.2 1.473.6 26.787.8 Toplam 7.121.2. 1.599.1 8.720.3 2.921.6 2.921.6 7.121.2 (1.322.5) 5.798.7 Toplam 4.556.3 1.412.5 5.968.8 2.863.6 2.863.6 Toplam 25.074.5 806.7 25.881.2 2.296.3 2.296.3 25.074.5 (1.489.6) 23.584.9 Toplam 29.726.1 1.167.0 30.893.1 2.677.5 2.677.5 29.726.1 (1.510.5) 28.215.6 12 4.556.3 (1.451.1) 3.1052 BANKALAR KURU DÖVIZLERI Yine KKTC Merkez Bankas ı ve Di ğ er Bankalar s ın ıfland ı rması na göre bankalar kurunda özel ve tüzel ki ş iler ad ına aç ı lan döviz tevdiat ve döviz mevduat hesaplar ı Tablo 5'te verilmi ştir. 28 Ş ndaki dövizlere ait bilgiler ubat 1993 tarihi itibariyle Bankalar Kurundaki toplam döviz 164.642.6 bin ABD dolar ı miktar ı ndad ı r. 13 Tablo 5 KKTC Merkez Bankas ı ve Özel ve Tüzel Ki ş iler A Hesaplar ı n ı n ABD Tarih Bankalar iğ er Bankalar Tasnifine Göre Bankalar kurunda ı na Tutulan Döviz Tevdiat ve Döviz Mevduat Karşı l ığı ve Hesap Türünü Göre Dökümü Bin ABD $ Döviz Mevduat Miktar H esa Adedi D; iz Tevdiat Miktar Hesa • Ad $ 31 Aral ı k 1988 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar 6.903.0 55.778.8 6.903.0 76.603.1 34188 70.472.5 6.657.1 79.048.5 85.705.6 9.366.9 36962 9.705.4 70.854.4 80.559.8 9.705.4 80.221.3 : 9.926.7 15.203.4 15.203.4 1002 42269 43271 10.062.0 98.715.0 108.777.0 10.062.0 113.918.4 123.980.4 14.628.8 14.628.8 1007 431 69 44176 9.889.9 98.648.9 108.538.7 9.889.8 113.277.7 123.167.5 15.100.8 15.100.8 1000 44252 45252 9.812.3 99.829.6 109.641.9 9.812.3 114.930.4 124.742.7 13.561.9 13.561.9 1018 45023 46041 9.817.0 106.051.5 115.868.5 9.817.0 119.613.4 129.430.4 14.652.0 14.652.0 1035 45589 46624 10.029.6 113.522.1 123.551.7 10.029.6 128.174.1 138.203.7 15.068.7 15.068.7 1045 46893 47938 10.176.6 124.136.1 134.312.7 10.176.6 139.204.8 149.381.4 15.129.2 15.129.2 1075 49214 50289 10.401.5 134.794.3 145.195.8 10.401.5 149.923.5 160.325.0 27648 20.824.3 Toplam 30 Aral ı k 1989 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar 15.233.1 Toplam 31 Aral ı k 1990 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar Toplam 31 Aral ı k 1991 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar Toplam 29 Ocak 1992 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar Toplam 29 Ş ubat 1992 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar Toplam 31 Mart 1992 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar Toplam 30 Nisan 1992 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar Toplam 31 May ı s 1992 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar Toplam 30 Haziran 1992 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar Toplam 628 628 4716 4716 4828 4828 5048 5048 5090 5090 5264 5264 3485 3485 Toplam Döviz 14 31 Temmuz 1992 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar Toplam 31 Ağ ustos 1992 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar Toplam 30 Eylül 1992 KKTC Merkez Bankas ı Diğer Bankalar Toplam 31 Ekim 1992 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar Toplam 30 Kası m 1992 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar Toplam 31 Aral ı k 1992 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar Toplam 31 Ocak 1993 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar Toplam 28 Ş ubat 1993 KKTC Merkez Bankas ı Diğ er Bankalar Toplam 4947 4947 15.596.5 15.596.5 1085 47445 48530 10.583.1 141.721.0 152.304.1 10.583.1 157.317.5 167.900.6 5466 5466 17.136.9 17.136.9 1085 48.909 49994 10.911.8 153.532.0 164.443.8 10.911.8 170.668.9 181.580.7 5668 5668 16.318.5 16.318.5 1087 50314 51401 13.531.1 148.610.9 162.142.0 13.531.1 164.929.4 178.460.5 5823 5823 17.179.6 17.179.6 1087 52004 53091 11.939.0 138.852.2 150.791.2 11.939.0 156.031.8 167.970.8 5796 5796 16.210.8 16.210.8 1098 52086 53184 11.790.2 135.447.0 147.237.2 11.790.2 151.657.8 163.448.0 5984 5984 16.881.7 16.881.7 1083 51832 52915 11.469.7 145.761.6 157.231.3 11.469.7 162.643.3 174.113.0 5985 5985 16.099.0 16.099.0 1084 51420 52504 11.401.4 145.313.3 156.714.7 11.401.4 161.412.3 172.813.7 5936 5936 15.375.8 15.375.8 1118 58573 59691 12.664.5 136.602.3 149.266.8 12.664.5 151.978.1 164.642.6 15 DÖVIZ REZERVLERI Döviz Rezervlerimiz devlet kuru ile bankalar kuru olarak iki ba şl ı k alt ı nda görülmektedir. Devşl ığı alt ında göslet Kuru hesab ı nda tutulan dövizle tahsise tabi dövizlerdir. Bankalar Kuru ba ı ile bankalar ı n terilen dövizler ise özel ve tüzel ki ilere ait döviz tevdiat ve mevduat hesaplar ğ i üzere kendi nam ve hesaplar ı na tuttukl rı dövizlerden olu şmaktad ı r. Tablo 6 dan görülece ı tutar ı nda28 Ş ubat 1993 tarihi itibariyle topl m döviz rezervlerimiz 252.166.2 bin ABD dolar d ı r. . 16 Tablo 6 Döviz Rezervlerinin Art ış H ızı Tarih-Döviz Niteli ğ i Bin ABD $ Bir Önceki dönemle karşı laştı rmas ı Miktar Aralık 1988 Devletin Kur Hesab ı nda Bankalar Kurunda Tutulan: a) Özel ve Tüzel Ki ş iler b) Bankaları n Kendileri 46.391.0 83.506.1 19.825.8 103.331.9 149.722.9 Toplam Aralık 1989 Devletin Kur Hesab ı nda Bankalar Kurunda Tutulan: a) Özel ve Tüzel Ki şiler b) Bankaları n Kendileri 85.705.6 38.781.3 Toplam Aralık 1990 Devletin Kur Hesab ı nda Bankalar Kurunda Tutulan: a) Özel ve Tüzel Ki şiler b) Bankaları n Kendileri 89.926.7 48.112.0 Toplam Aralık 1991 Devletin Kur Hesab ı nda Bankalar Kurunda Tutulan: a) Özel ve Tüzel Ki şiler b) Bankaları n Kendileri 123.980.4 65.654.8 Toplam Aralık 1992 Devletin Kur Hesab ı nda Bankalar Kurunda Tutulan: a) Özel ve Tüzel Ki şiler b) Bankaları n Kendileri 174.113.0 51.102.2 Toplam 58.679.7 126.48 124.486.9 183.166.6 120.47 122.33 45.620.2 77.73 138.038.7 183.658.9 110.88 100.26 28.144.8 61.70 189.635.2 217.780.0 137.37 118.57 8.720.3 30.99 225.215.2 233.935.5 118.76 107.41 5.968.8 68.45 230.058.9 236.027.7 102.15 102.96 25.881.2 433.60 226.285.0 252.166.2 98.36 106.83 Ocak 1993 Devletin Kur Hesab ı nda Bankalar Kurunda Tutulan: a) Özel ve Tüzel Ki şiler b) Bankaları n Kendileri 172.813.7 57.245.2 Toplam Şubat 1993 Devletin Kur Hesab ı nda Bankalar Kurunda Tutulan: a) Özel ve Tüzel Ki şiler b) Bankaları n Kendileri 164.642.6 61.642.4 Toplam 17 DÖVIZ TEVDIAT E DÖVIZ MEVDUAT HESAPLARININ CINS VE ADELERINE GÖRE DÖKOMO 28 Ş ubat 1993 tarihinde Döviz T dökümünü gösteren Tablo 7, va da gerekse Döviz Mevduat hesa tedir. Döviz cinsine göre en pop" gözlenmektedir. vdiat ve Döviz Mevduat hesaplar ı n ı n cins ve vadelerine göre e yönünden incelendi ğ inde gerek Döviz Tevdiat hesaplar ı n ları nda ilk s ı ran ı n bir y ı l vadeli hesaplarda oldu ğ u görülmekler paran ı n Sterlin, daha sonra ABD Dolar ı ve DM oldu ğ u 18 Tablo 7 28 Ş ubat 1993 Tarihi Itibariyle Döviz Tevdiat ve Döviz Mevduat Hesaplar ını n Cins ve Vadelerine göre Dökümü Bin ABD Doları Döviz Tevdiat Hesaplar ı Sterlin ABD Doları Alman Mark ı K.Lirası Toplam $ Karşılığı Vadesiz 6 Ay Vadeli 1 Yı l Vadeli 1.588.8 1.243.0 3.012.8 1.291.1 323.4 2.953.8 1.594.8 874.7 975.5 207.8 - 4.904.7 2.626.3 7.838.4 5.844.6 8.322.7 4.568.3 4.568.3 3.445.0 2.098.8 207.8 379.6 Kur Fark ı 15.369.4 Toplam $ 6.4 15.375.8 Döviz Mevduat Hesaplar ı Vadesiz 6 Ay Vadeli 1 Yı l Vadeli Toplam 22.276.6 11.991.8 38.400.2 12.844.0 2.194.8 14.598.2 10.081.4 2.059.9 8.172.0 1.173.9 228.9 570.1 52.851.9 20.944.1 75.300.0 72.668.6 $ 103.480.1 29.637.0 29.637.0 20.313.3 12.375.6 1.972.9 3.603.3 Kur Fark ı 149.096.0 170.8 149.266.8 Genel Toplam 78.513.2 $ 111.802.8 34.205.3 34.205.3 23.758.3 14.474.4 2.180.7 3.982.9 Kur Fark ı 164.465.4 177.2 164.642.6 19 DÖVIZ KREDILER Elde etti ğ imiz bilgilere gö e 31 Aral ı k 1992 tarihi itibariyle bankalarca kulland ı rı lan döviz kredileri bakiyesi, sterlin türünden £ 17.094.641 Alman Mark ı türünden 4.669.575 DM ve ABD $ türünden 11.035.161 ABD $ olmak üzere toplam olarak 29.820.000 ABD $ de ğ erindedir. TÜRK LIRASI ME DUAT Bankalardaki TL mevdua ı bir y ı ll ı k uygulamaya göre Aral ı k 1988 deo/053.41, Aral ı k 1989 da ise 0/0101.66 oran ı nda art ış göstermi ştir. Hayat pahal ı l ığı 1988 de %62.57 ve 1989 da ı l ı ndaki dü şüşe karşı n 1989'da 0/051.81 oldu ğ una göre topla mevduatta reel anlamda 1988 y önemli bir art ış mevcuttur. Ar. Ilk 1990 itibariyle 549.0 milyar TL miktar ı nda olan toplam mevduat ı n Aral ı k 1989 bazı na gör- %59.22 oran ı nda art ış gösterdi ğ i gözlenmektedir. Bu dönemin ık hayat pahal ı l ığı o/069.41 oldu ğ una göre mevduatta reel anlamda dü şüş keydedilmi ştir. Aral 1991 itibariyle 872.0 milyar T miktar ı nda olan toplam mevduat ı n Aral ı k 1990 baz ı na göre %58.83 oran ı nda art ış göster. i ğ i gözlenmektedir. Bu dönemin hayat pahal ı l ığı %46.33 olduğ una göre mevduatta reel art ış gerçekleşmi ştir. ı na Aral ı k 1992 itibariyle 1.550.2 ilyar TL miktar ı nda olan toplam mevduat ı n Aral ı k 1991 baz göre %77.78 art ış gösterdi ğ i ı!özlenmektedir. Bu dönemin hayat pahal ı l ığı %63.37 olduğ una göre reel art ış gerçekleşmi şti (Tablo 8) 20 Tablo 8 Türk Lirası Mevduatın Art ış H ızı Milyon TL Mevduat Niteliğ ine Göre Dökümü Aralık 1987 Resmi Ticari Tasarruf Toplam Aralık 1988 Resmi Ticari Tasarruf Bir Önceki dönemle Karşı laşt ı rmas ı 49.057.3 9.812.0 52.580.8 111.450.1 73.369.4 16.044.4 81.564.3 Toplam 170.978.1 149.55 163.51 155.12 153.41 Toplam 98.851.6 30.190.5 215.758.9 344.801.0 134.73 188.16 264.52 201.66 Toplam 140.010.5 25.524.3 383.466.5 549.001.3 141.63 84.55 177.73 159.22 127.94 153.86 163.52 Toplam 179.125.1 39.272.9 627.031.2 26.532.4 871.961.6 158.83 Toplam 227.419.4 35.481.9 645.446.5 24.593.6 932.941.4 126.96 90.35 102.94 92.69 106.99 Toplam 202.081.4 38.429.9 673.947.0 25.535.7 939.994.0 88.86 108.31 104.42 103.83 100.76 Toplam 176.213.7 45.708.3 711.051.3 26.988.6 959.961.9 87.20 118.94 105.51 105.69 102.12 Aralık 1989 Resmi Ticari Tasarruf Aralık 1990 Resmi Ticari Tasarruf Aralık 1991 Resmi Ticari Tasarruf Diğer Ocak 1992 Resmi Ticari Tasarruf Di ğer Şubat 1992 Resmi Ticari Tasarruf Di ğer Mart 1992 Resmi Ticari Tasarruf Diğ er 21 Nisan 1992 Resmi Ticari Tasarruf Di ğ er Toplam 224.316.5 47.070.8 735.143.2 27.944.8 1.034.475.3 127.30 102.98 103.39 103.54 107.76 Toplam 247.042.0 57.887.7 754.938.1 34.581.6 1.094.449.4 110.13 122.98 102.69 123.75 105.80 Toplam 278.948.2 49.649.2 787.056.4 32.367.6 1.148.021.4 112.92 85.77 104.25 93.60 104.89 Toplam 261.126.1 58.620.1 829.767.9 37.549.8 1.187.063.9 93.61 118.07 105.43 116.01 103.40 Toplam 307.045.1 74.987.9 859.821.4 39.745.2 1.281.599.6 117.58 127.92 103.62 105.85 107.96 Toplam 390.161.3 65.882.2 857.373.1 38.819.4 1.352.236.0 127.07 87.86 99.72 97.67 105.51 Toplam 346.627.0 68.940.8 895.251.0 36.713.3 1.347.532.1 88.84 104.64 104.42 94.57 99.65 Toplam 334.153.9 79.074.4 982.848.8 62.535.5 1.458.612.6 96.4 114.69 109.78 170.33 108.24 Mayıs 1992 Resmi Ticari Tasarruf Di ğ er Haziran 1992 Resmi Ticari Tasarruf Di ğ er Temmuz 1992 Resmi Ticari Tasarruf Di ğer Ağustos 1992 Resmi Ticari Tasarruf Di ğ er Eylül 1992 Resmi Ticari Tasarruf Diğ er Ekim 1992 Resmi Ticari Tasarruf Diğ er Kasım 1992 Resmi Ticari Tasarruf Di ğ er 22 Aral ık 1992 Resmi Ticari Tasarruf Diğer Toplam 375.017.3 91.309.8 1.002.221.9 81.686.3 1.550.235.3 112.22 115.47 101.97 130.62 106.28 Toplam 389.726.4 77.350.1 1.134.749.9 76.976.1 1.678.802.5 103.92 97.82 113.22 94.24 108.29 Toplam 385.475.9 90.755.4 1.201.466.9 96.918.9 1.774.617.1 98.91 117.33 105.87 125.90 105.70 Toplam 408.860.2 104.262.8 1.283.405.5 94.555.8 1.891.084.3 106.06 114.88 106.81 97.57 106.56 Ocak 1993 Resmi Ticari Tasarruf Diğ er Ş ubat 1993 Resmi Ticari Tasarruf Di ğ er Mart 1993 Resmi Ticari Tasarruf Di ğer 23 RESMI MEVDUAT Resmi mevduat ı n KKTC Men ez Bankas ı ile di ğ er bankalar aras ı ndaki bölümünü Tablo n ı n payı 9'da gösterilmi ştir. Aral ı k 1986'da ı Ocak 1990'a kadar KKTC Merkez Bankas ı ış ve %50'nin üzerinde iken bu oran Ş ı bat 1990'dan Ş ubat 1991'e kadar %50'nin alt ı nda kalm Mart 1991'de %50.9'a ula şm ışt ı r. Müteakip dönemde önemli dü şüş ler kaydedilmi ştir. Ekim 1992'deki oran o/01.71, Mart 1993 de ise Wo0.50 olarak görülmektedir. 24 Tablo 9 KKTC Merkez Bankas ı ve Di ğ er Bankalar Nezdinde Resmi Mevduat Tarih Aral ı k 1986 Aral ı k 1987 Aral ı k 1988 Aral ı k 1989 Ocak 1990 Ş ubat 1990 Mart 1990 Nisan1990 Mayıs 1990 Haziran 1990 Temmuz 1990 Ağ ustos 1990 Eylül 1990 Ekim 1990 Kası m 1990 Aral ı k 1990 Ocak 1991 Ş ubat 1991 Mart 1991 Nisan 1991 Mayıs 1991 Haziran 1991 Temmuz 1991 Ağ ustos 1991 Eylül 1991 Ekim 1991 Kası m 1991 Aral ı k 1991 Ocak 1992 Ş ubat 1992 Mart 1992 Nisan 1992 Mayıs 1992 Haziran 1992 Temmuz 1992 Ağ ustos 1992 Eylül 1992 Ekim 1992 Kas ı m 1992 Aral ı k 1992 Ocak 1993 Ş ubat 1993 Mart 1993 Milyon TL KKTC Merkez Bankası cyo Diğ er Bankalar 18.374.7 31.644.9 48.415.3 49.495.8 62.800.4 57.856.6 41.668.4 32.284.8 31.896.4 20.872.0 19.442.2 41.688.1 29.436.8 47.663.1 41.547.8 54.336.9 59.282.1 65.041.9 97.745.4 86.596.6 86.354.6 71.054.0 65.814.2 63.325.9 62.750.9 64.897.4 57.778.8 26.423.9 73.786.7 49.630.1 1.986.1 34.964.7 34.600.0 39.095.3 9.431.8 46.414.7 27.137.5 5.934.9 31.087.2 25.578.4 56.227.5 2.761.3 2.195.4 66.7 64.5 66.0 50.1 51.6 49.7 40.0 34.1 30.9 23.0 18.0 33.8 28.3 38.5 33.5 38.8 38.4 41.7 50.9 46.9 46.9 41.6 37.7 36.2 34.6 36.9 29.2 14.75 32.45 24.56 1.13 15.59 14.01 14.02 3.61 15.12 6.96 1.71 9.30 6.82 14.42 0.70 0.50 9.191.0 17.412.4 24.954.1 49.355.8 59.001.0 58.603.7 62.507.9 62.351.0 71.361.8 70.081.8 88.746.9 81.617.7 74.667.6 76.277.4 82.316.4 85.673.6 94.943.0 91.020.7 94.414.3 98.002.1 97.929.9 99.564.9 108.898.3 111.507.9 118.820.3 111.052.5 139.833.8 152.701.2 153.632.7 152.451.4 174.227.6 189.351.8 212.442.0 239.852.9 251.694.3 260.630.5 363.023.8 340.692.1 303.066.7 349.438.9 333.498.9 382.714.6 406.664.8 25 Toplam 0/0 33.3 35.5 34.0 49.9 48.4 50.3 60.0 65.7 69.1 77.0 82.0 66.2 71.7 61.5 66.5 61.2 61.6 58.3 49.1 53.1 53.1 58.4 62.3 63.8 65.4 63.1 70.8 85.25 67.55 75.44 98.87 84.41 85.99 85.98 96.39 84.88 93.04 98.29 90.70 93.18 85.58 99.30 99.50 27.565.7 49.057.3 73.369.4 98.851.6 121.801.4 116.460.3 104.176.3 94.635.8 103.258.2 90.890.8 108.189.1 123.305.9 104.104.4 123.940.5 123.846.2 140.010.5 154.225.1 156.062.6 192.159.7 184.598.9 184.284.5 170.618.9 174.712.5 174.833.8 181.571.2 175.949.9 197.612.6 179.125.1 227.419.4 202.081.5 176.213.7 224.316.5 247.042.0 278.948.2 261.126.1 307.045.2 390.161.3 346.627.0 334.153.9 375.017.3 389.726.4 385.475.9 408.860.2 PLASMANLAR Türk Liras ı mevduat art ış h ızı ile •lasman art ış h ı zı n ı n karşı laşt ı rması Tablo 10'da gösterilmi ş tir. Tablo 11'de Türk Liras ı ve döviz plasmanlar ı n ı n Türk Liras ı karşı l ı kları n ı Aral ı k 1992 ve Mart 1993 tarihleri itibariyle, Tablo 12' • e ise döviz plasmanlar ı n ı n TL karşı l ı kları n ı ayn ı tarihler itibariyle kar şı laşt ı rması olarak veri oruz. 26 Tablo 10 Türk Liras ı Mevduat Art ış H ızı ile Türk Liras ı Plasman Artış H ızı n ı n Karşı laşt ı rması Milyon TL Tarih Aral ı k 1986 Aral ı k 1987 Aral ı k 1988 Aral ı k 1989 Ocak 1990 Ş ubat 1990 Mart 1990 Nisan 1990 Mayıs 1990 Haziran 1990 Temmuz 1990 Ağ ustos 1990 Eylül 1990 Ekim1990 Kas ı m 1990 Aral ı k 1990 Ocak 1991 Ş ubat 1991 Mart 1991 Nisan 1991 May ıs 1991 Haziran 1991 Temmuz 1991 Ağ ustos 1991 Eylül 1991 Ekim 1991 Kası m 1991 Aral ı k 1991 Ocak 1992 Ş ubat 1992 Mart 1992 Nisan 1992 Mayıs 1992 Haziran 1992 Temmuz 1992 Ağ ustos 1992 Eylül 1992 Ekim 1992 Kas ı m 1992 Aral ı k 1992 Ocak 1993 Şubat 1993 Mart 1993 Toplam TL Mevduat 62.671.3 111.450.1 170.978.1 344.801.0 286.002.0 399.433.4 410.075.2 436.674.7 455.597.8 465.133.8 484.279.6 503.832.3 486.946.0 511.424.3 515.618.2 549.001.3 571.165.6 588.297.0 642.366.2 650.007.3 662.867.8 674.033.9 702.411.9 722.179.8 804.200.3 813.043.9 843.256.8 871.961.6 932.941.4 939.994.0 959.961.9 1.034.475.3 1.094.449.4 1.148.021.4 1.187.063.9 1.281.599.6 1.352.236.0 1.347.532.1 1.458.612.6 1.550.235.3 1.678.802.5 1.774.617.1 1.891.084.3 Bir Önceki Dönemle karşı laştı rmas ı % 177.83 153.41 201.66 111.94 103.47 102.66 106.48 104.33 102.09 104.11 104.03 96.64 105.02 100.82 106.47 104.03 102.99 112.10 101.19 101.98 101.68 104.21 102.81 111.36 101.10 103.72 103.40 107.00 100.00 102.12 107.76 105.80 104.89 103.40 107.96 105.51 99.65 108.24 106.28 108.29 105.70 106.56 27 Toplam TL Plasman 43.998.7 65.986.4 98.354.2 196.967.7 203.703.5 203.569.5 255.583.2 207.507.1 210.035.6 242.591.2 258.308.9 255.437.2 283.836.5 288.748.7 322.618.8 368.871.9 386.345.7 368.438.3 379.574.5 374.772.9 376.239.6 387.864.4 407.933.1 408.427.7 430.329.3 420.858.7 428.445.6 483.614.7 1.862.046.0 1.875.715.1 2.162.984.8 2.194.231.2 2.189.056.0 2.543.622.3 2.593.098.9 2.647.068.5 3.059.628.6 3.042.780.3 3.076.081.1 3.655.135.1 3.656.059.0 3.652.241.5 3.795.501.1 Bir Önceki Dönemle karşı laşt ı rmas ı Wo 149.97 149.05 200.26 103.41 99.93 110.81 91.98 101.21 115.50 106.47 98.88 111.11 101.73 111.72 114.33 104.73 95.36 103.02 98.74 100.39 103.09 105.17 100.12 105.36 97.80 101.80 112.88 385.03 100.73 115.32 101.44 99.76 116.20 101.95 102.08 115.59 99.45 101.09 118.82 100.02 99.90 103.92 Tablo 11 Iskonto Senetleri ve Bankalar Türk Liras ı ve Döviz Plasmanlar ın ın Sektörel Bacia ve Geçmi ş Dönemle Karşılaştı rması Milyon TL Mart 1993 Miktar Aral ık 1992 0/0 Kamu Kurum ve Kurulu şları Tarı m Sanayi Nakliye ve Ulaşı m Yurt içi ve Yurt D ışı Ticaret Turizm Bina va In şaat Şahsi ve Mesleki Borçlar Iskonto Senetleri Miktar 71.58 1.68 1.51 0.55 17.81 1.71 0.52 3.97 1.03 2.900.611.5 68.224.5 46.667.3 22.309.2 721.530.4 69.087.0 20.861.3 160.699.8 42.166.9 68.02 1.96 1.33 1.32 19.39 1.54 0.46 4.90 1.08 2.939.562.5 84.634.1 57.477.4 57.073.9 838.227.5 66.614.3 19.816.4 211.896.7 46.545.7 100.00 4.052.107.9 100.00 4.321.848.5 Not: Kamu Kurum ve Kurulu ş lar ı kalemi kar şısı nda gösterilen miktar Bankam ızca çeşitli sektörlerdeki kamu kurum ve kuruluşları na Hazine Kefaleti Karşı l ığı verilen avanslar ı da içermektedir. (Bak Tablo 2). 28 Tablo 12 Bankalar Döviz Plasmanlar ın ı n TL Karşılıklar Sektöre' Bazda ve Geçmi ş Dönemle Karşılaştı ının rması Aralı k 1992 Miktar Kamu Kurum ve Kurulu ş ları Tarı m Sanayi Nakliye ve Ula şı m Yurt içi ve Yurt D ışı Ticaret Turizm Bina va in şaat Ş ahsi ve Mesleki Borçlar 5.4 0.0 1.1 4.6 75.1 5.0 0.6 8.2 100.00 21.289.4 106.3 4.255.7 18.055.4 298.212.2 19.944.4 2.436.5 32.672.9 396.972.8 29 13A, 4.2 0.0 1.4 10.2 74.2 2.4 1 .5 6.1 100.0 Milyon TL Mart 1993 Miktar 22.139.1 82.7 7.339.6 53.407.8 390.469.6 12.850.2 7.893.2 32.165.3 526.347.5 III. BÖLÜM EKONOMIK GELI Ş MELER EKONOMIK GELI Ş MELER 1) Üretim, Istihdam ve Fiyatlar a) Üretim Art ışı ve Kaynaklar ın Kullan ım ı 1990, 1991 ve 1992 y ıllar ı nda GSMH'n ın da ğı lım ı ve sektöre! katma de ğ erlerinin büyüme hızlar ı Tablo 13'de cari üretici fiyatlar ı ve Tablo 14'de sabit üretici fiyatlar ı ile karşılaşt ırmal ı olarak gösterilmi ştir. 1977 sabit fiyatlar ı yla 1990'da 6977.4 milyon TL olan GSMH 1991'de 6549.3 milyon TL olarak gerçekleş miş tir. 1992 y ı lı için sabit fiyatlarla GSMH ön tahmini 7026.7 milyon TL olarak saptanm ıştı r. Bu itibarla sabit fiyatlarla 1991'de %6.1 büyümeye kar şı lı k 1992'de %7.3 art ış beklen mektedir. Sabit üretici fiyatlar ı ile hesaplanan 1990, 1991 ve 1992 y ı lları GSYIH's ını n sektör paylar ı na göz att ığı mı zda 1990'da ilk dört s ıran ı n Ticaret, Kamu Hizmetleri, Sanayi ve Ula ştı rma-Haberleş me sektörlerince i ş gal edildi ğ ini görürüz. 1991 ve 1992'de trend de ğiş miş ve Kamu Hiz metleri ön safa geçmi ştir. 1991 ve 1992 y ıllar ı na ait karşı laştı rmalı Kaynaklar-Harcamalar Dengesi Tablo 15'tedir. Gayri Safi Milli Has ıla'n ı n Toplam Kaynaklar içindeki pay ı 1991'de %95.2'den 1992'de %97.1'e yükselmiş ve netice itibariyle D ış Aç ığın pay ı %4.8'den %2.9'a dü şmü ş tür. 1991'de Toplam Kaynaklar ın 0/015.9'u Yat ı rı mlara ve 0 /084.11 Tüketime Bitmi ş Bu oranlar 1992'de s ı ra ile 0/015.6 ve 0/084.4 olarak gerçekle şmiş tir. Sabit Sermaye yat ı rıtir, mları nda Kamunun pay ı %24.0'den %23.8'e dü ş erken, Özel Sektörün Pay ı %76.0'dan %76.2'ye yükselmi ştir. Tablo 13 G.S.M.H'n ın Dağılım ı ve Sektörel Katma De ğ 1992* 187.975.5 173.777.1 884.5 13.313.9 426.957.4 403.564.9 1.264.8 22.127.7 2.262.5 31.580.7 365.854.2 64.827.6 264.832.9 778.999.6 131.2 363.800.9 19.189.6 248.395.2 37.874.3 159.562.6 464.169.2 1285.356.3 376.902.0 629.386.11 I 78.444.6 87 267.2 1990 142.136.1 ca N) 5. Ulaştı rmaHaberleşme 6. Mali Müesseseler 7. Konut Gelirleri 8. Serbest Meslek ve Hizmetler 9. Kamu Hizmetleri Ithalat Vergileri G.S.Y.I.H (a.f.) Net D ış Alem Faktör Gelirleri G.S.M.H. fail 1990 9.2 8.7 Dağılı m Yüzdesi 1992* 1991 11.5 8.5 10.9 7.9 0.512.4 0.613.8 0.6 12.4 84.7 27.6 64.6 47.3 71.2 66.0 67.8 0.8 10.6 1.0 5.6 23.7 0.9 11.2 1.7 7.2 20.9 0.9 9.8 1.7 7.1 20.9 132.1 67.0 18.6 17.0 16.9 11.21 71.4 5.1 3.9 4.0 149.613.5 146.729.9 78.225.1 22.891.3 190.540.8 148.801.3 43.082.5 317.598.8 242.450.0 67.381.0 29.9 90.2 88.2 66.7 62.9 56.4 9.5 5.1 1.5 8.6 6.7 1.9 8.5 6.5 1.8 83.903.4 259.767.2 163.736.2 1.538.574.2 135.615.4 435.069.9 147.718.7 2.217.995.0 231.809.1 721.333.3 216.784.2 3.730.408.8 61.6 67 .5 -9 .8 44.2 70.9 65.8 46.8 . 682 5.5 16.9 10.6 100.0 6.1 19.6 6.7 100.0 6.2 19.3 5.8 100.0 18.520.6 2.236.515.6 68.725.6 3.799.134.4 100.9 44.5 271.1 69.9 0.6 100.6 0.8 100.8 1.8 101.8 c) Bal ı kçı l ık 2-.-Sanayi a) Maden ve Taşocakcılığı b) Imalat Sanayii c) Elektrik - Su 3. Inşaat 4. Ticaret a) Toptan ve Perakende Ticaret b) Otelcilik ve Lokantac ılık 1 134.683 456.6 7.061.2 (Cari Üretici Fiyatlar ıyla Milyon TL.) Büyüme H ızı % 1991-1992* 1990-1991 127.1 32.3 132.2 29.1 43.0 93.7 66.2 88.6 51.3 59.9 1991 Sektörler 1. Tarım a) Çiftçilik b) Ormanc ılık erlerin Büyüme H ızı • ,o: 1 11.584.6 163.038.5 16.382.7 86.37 9.218.8 1.547.793.0 Kaynak : KKTC Başbakanl ık DP ■0 * Gerçekle ş me Ön Tahmini 65.6 52.4 Tablo 14 G.S.M.H'n ın Dağılı mı ve Sektörel Katma De Sektörler c.) 1. Tarım a) Çiftçilik b) Ol rmancı lık c) Balıkçı lık 2. Sanayi a) Maden ve Taşocakcı liği I b) Imalat Sanayii c) Elektrik - Su 3. Inşaat 4. Ticaret a) Toptan ve Perakende Ticaret b) Otelcilik ve Lokantac ılık 5. Ulaştı rma Haberleşme 6. Mali Müesseseler 7. Konut Gelirleri 8. Serbest Meslek ve Hizmetler 9. Kamu Hizmetleri İ fı I Vr'Ir" G.S.Y. .H (a.f. Net Dış Alem aktör Gelirleri .M.H 1990 1991 639.7 591.0 6.4 42.3 947.3 24.2 805.2 117.9 506.3 1.334.1 1992* 580.4 530.2 42.5 925.3 821.0 769.5 8.8 42.7 949.6 24.5 774.2 126.6 540.4 1.192.0 25.2 790.0 134.4 561.7 1.276.7 I 7. I 1.173.2 1.066.2 160.9 125.8 I 1.2 -3.8 7.4 6.6 -10.7 686.4 327.8 394.6 259.3 1.278.1 417 6.935.8 263.1 1.292.6 14 6.495.1 285.9 1.303.0 2. 6.899.6 2.9 2.0 6.2 3.9 7.1 1990 I 9.2 8.5 0.1 0 .6 13.7 0.41 11.6 1.7 7.3 19.2 Dağılı m Yüzdesi 1991 1992* 8.9 11.9 8.2 11.2 0.1 0.1 0 0.6 14.3 13.8 0.4 11.9 2.0 8.3 18.4 '7.1j 135.0 675.3 326.0 386.1 Kaynak : KKTC Ba şbakanl ık DP Ğ0 * Gerçekleşme Ön Tahmini (1977 Üretici Fiyatlar ıyla Milyon TL) Büyüme H ızı (0/0) 1990-1991 1991-1992* -9.3 41.5 10.31 45.1 20.3 14.3 0.5 0.5 -2.3 2.6 1.141.71 791.8 310.0 377.3 54.2 ğ erlerin Büyüme H ızı 7. -14.7 5.2 2.3 -6.4 0.4 11.4 2.0 8.1 18.5 16.5 2.3 2.0 2.0 1.6 0.6 2.2 11.4 4.5 5.5 10.4 5.0 5.9 10.0 4.8 5.7 8.7 0.8 3.7 18.4 7.1 100.0 4.1 19.9 4.: 100.0 4.1 18.9 4 100.0 6.2 Tablo 15 Kaynaklar - Harcamalar Dengesi Cari Fi atlarla c.) I. TOPLAM KAYNAKLAR (1) GSMH (a.f.) (2) Dış Açık Il. TOPLAM YATIRIMLAR (1) Sabit Sermaye (a) Kamu (b) özel (2) Stok De ğişmeleri (a) Kamu (b) Özel III. TOPLAM TÜKETIM (1) Kamu Tüketimi (2) Özel Tüketim VI. TOPLAM YURTIÇI TASARRUFLAR 2.348.226.3 2.236.515.6 111.710.7 372.913.4 350.594.5 84.132.2 266.462.3 22.318.9 9.400.1 12.918.8 1.975.312.9 591.644.5 1.383.668.4 261.202.7 * Gerçekleş me tahmini Kaynak : KKTC Ba şbakanl ık DK:, Deği şme (0/0) GSMH'ya Oran ı 1992* 1991 1977 Sabit Fi atlar ı la 6.876.4 6.549.3 327.1 1.092.0 1.026.7 246.4 780.3 65.3 27.5 37.8 5.784.4 1.732.5 4.051.9 764.9 Cari Fi atlarla 3.912.609.4 3.799.134.4 113.475.0 610.944.7 568.143.2 135.139.4 433.003.8 42.801.5 17.976.6 24.824.9 3.301.664.7 940.609.7 2.361.055.0 497.469.7 (Milyon TL.) 1977 Sabit Fi atlar ı la 7.236.6 7.026.7 209.9 1.130.0 1.050.8 249.9 800.9 79.2 33.3 45.9 6.106.6 1.739.7 4.366.9 920.1 Cari 69.9 1.6 63.8 62.1 60.6 62.5 91.8 91.2 92.2 67.1 59.0 70.6 90.5 Sabit 7.3 -35.8 3.5 2.3 1.4 2.6 21.3 21.1 21.4 5.6 0.4 7.8 20.3 1991 1992* ee ee 100.0 5.0 16.7 15.7 3.8 11.9 1.0 0.4 0.6 88.3 26.4 61.9 11.7 100.0 3.0 16.1 15.0 3.6 11.4 1.1 0.5 0.6 86.9 24.8 62.1 13.1 b) istihdam 1990,1991 ve 1992 y ı lları nda istihdam ı n sektöre! da ğı l ı m ı karşı laşt ı rmal 16'da verilmi ş tir. Her üç y ı lda Tar ı ı olarak Tablo m yakla şı k %26 payla birinci s ı rayı iş gal etmekte bunu yakla şı payla Kamu Hizmetleri ve %11 payla Sanayi Sektörü izlemektedir. Istihdam ğı lı mk ı %22 nda in şaat ın pay ı ortalama %10.6 ve Ticaret- Turizm'in pay ı n daı %9.7 olarak görülmektedir. 1992 y ı lı ortalama i şsiz say ısı nda bir önceki y ı la oranla dü şü ş gözlenmektedir. Tablo 16 istihdam ı n Sektörel Da ğılım ı ve Nüfus Sektörler 1992* 1991 1990 Toplam Çal ışan Say ı Toplam Çal ışan Sayı Toplam Çal ışan Say ı Nüfus Oran ı Nüfus Oran ı Nüfus Oran ı 0/0 0/0 19094 8034 1. Tar ı m 2. Sanayi a) Madencilik ve Ta şocakc ı l ığı 6845 b) Imalat Sanayii 1189 c) Elektrik-Su 7451 3. Inş aat 6942 4. Ticaret-Turizm a) Toptan ve Perakende Ticaret 5172 1770 b) Otelcilik- Lokantac ı l ı k 5728 5. Ula ştı rma-Haberle şme 1968 6. Mali Müesseseler 6329 7. Serbest Meslek ve Hizmetler 8. Kamu Hizmetleri (KIT ve 15979 Belediyeler dahil) Toplam Çal ış an Nüfus işsiz Say ısı Toplam Nüfus * Gerçekle ş me Ön Tahmini Kaynak : KKTC Ba ş bakanl ı k D 71525 849 171469 Ö • 26.7 11.3 18846 8062 26.2 11.2 18690 8231 25.8 11.2 9.6 1.7 10.4 9.7 7 .2 2.5 8.0 2.8 8.8 6845 1217 7820 6942 5172 1770 5728 2040 6397 9.5 1.7 10.9 9.6 7.2 2.4 8.0 2.8 8.9 7000 1231 7862 7185 5322 53 1863 5913 2092 7025 9.5 1.7 10.7 9.8 7.2 2.6 8.0 2.8 9.6 22.3 16106 22.4 16267 22.1 100.0 71941 1027 173756 100.0 73535 800 176127 100.0 c) Fiyat Hareketleri ve Ücretler 1986-1992 y ı lları ile 1993 y ı l ı n ı n ilk, beş ayı ndaki fiyat hareketleri kar şı laşt ı rmal ı olarak Tablo 17'de verilmi ştir. Devlet Planlama Örgütünce yeni bir tüketim harcamalar anketi yap ı lm ış ve bu anket sonucu belirlenen e ğ ilimlere göre a ğı rl ı kl ı , yeni bir tüketim kal ı b ı ıhaz ı rlanarak 1 Ocak 1988'den itibaren baz olarak kullan ı lmaya baş lanm ışt ı r. Hayat pahal ı l ığı 1984'de %70.72, 1985'de %43.04, 1986'da %48.09, 1987'de %43.01, 1988'de o/062.57, 1989'da o/051.81, 1990'da %69.41, 1991'de %46.33, 1992'de %63.37 ve 1993'ün ilk be ş ayl ı k döneminde %22.35 olarak saptanm ış olup bunun mal ve hizmet gruplar ı na göre da ğı l ı m ı Tablo 18'de gösterilmektedir. Yüksek enflasyonist ortamda maa ş ve ücretlerin sat ı n alma gücünü korumak dü ş üncesiyle 1983 yı l ı ndan beri eş el mobil sistemi uygulanmaktad ı r. 1985 y ı l ı sonuna kadar her dört ay sonundaki hayat pahal ı l ığı artışı dikkate al ı narak maa ş ve ücretlere yans ıt ı lan artış lar 1986 y ı l ı n dan itibaren her üç ve 1 Nisan 1990'dan itibaren her iki aydaki duruma göre ayarlanmaya ba ş lanm ışt ı r. Bakanlar Kurulu 7/1979 say ı l ı Kamu Görevlileri Yasas ı n ı 121. Maddesi uyar ı nca ödenmekte olan ayl ı k maaş ve ücretlerin 1.5.1990 tarihinden geçerli n olmak üzere her ay ı n ilk mesai günü peş in olarak ödenmesini karara ba ğ lad ı . Asgari Ücret Saptama Komisyonunda al ı nan tavsiye kararlar ı uyarı nca asgari ücret, 1 Ocak 1987'den itibaren ayda 90.000. - TL 1 Ocak 1988'den itibaren ayda 121.000. -TL 1 Ocak 1989'den itibaren ayda 205.000. - TL 1 Ocak 1990'den itibaren ayda 340.000. - TL 1 Ocak 1991'den itibaren ayda 520.000. - TL 1 Ocak 1992'den itibaren ayda 806.000. - TL 1 Ocak 1993'den itibaren ayda 1.373.000. - TL olarak saptanm ışt ı r. 37 Tablo 17 Hayat Pahal ıl ığı Ocak Ş ubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağ ustos Eylül Ekim Kası m Aral ı k 1986 % 1987 0/0 1988 % 7.10 11.54 19.01 19.15 20.69 21.07 31.75 36.47 36.68 38.81 41.48 48.09 3.18 4.43 9.05 10.00 11.35 17.12 19.33 19.77 24.43 34.54 38.40 43.01 8.08 17.09 24.11 26.58 28.53 31.45 36.44 44.73 48.11 53.54 57.86 62.57 1989 5.71 14.07 16.47 20.78 24.09 25.17 32.82 40.43 41.73 43.97 47.98 51.81 Kaynak : KKTC Ba şbakanl ı k, DPÖ. 38 1990 6.44 16.89 20.82 25.02 28.30 32.22 35.44 50.99 58.19 61.98 65.63 69.41 1991 3.33 6.43 10.68 15.21 17.98 23.82 26.78 29.17 34.86 39.06 42.51 46.33 1992 1993 7.42 18.28 22.29 25.55 28.12 30.50 34.62 39.05 44.20 50.14 55.92 63.37 4.93 12.12 17.86 20.50 22.35 Tablo 18 Hayat Pahal ıl ığını n Mal ve Hizmet Gruplar ı na Göre Da ğıl ı mı Yiyecek ve içecek Ev ve ev masraf ı Giyim Ilaç ve Tı p Eğ itim Taşıt Hizmetler Eğ lence ve Okuma Sigara Şahsi Harcamalar Toplam 1984 0/0 1985 0/0 1986 % 1987 % 45.48 6.70 5.53 0.62 0.60 6.63 1.32 0.93 3.03 0.15 70.72 16.89 5.03 12.34 0.46 0.33 3.93 1.25 0.35 2.31 0.15 43.04 30.83 3.23 7.74 0.41 0.11 1.45 1.34 0.92 1.88 0.18 48.09 19.63 6.11 7.68 0.39 0.47 3.47 0.79 0.66 3.63 0.18 43.01 1 Ocak 1988 den itibaren yeni döküm uygulanm ıştı r, şöyleki: G ı da Giyim Eşyas ı Ev Eşyas ı Sağl ı k ve Kiş isel Bak ı m ile ilgili Harcamalar Ulaştı rma ve Haberleş me Kültür, E ğ itim ve Eğ lence Konut ve Konut ile ilgili Harcamalar Sigara Toplam 1988 1989 1990 1991 1992 0/0 cyo 0/0 % % 1993 ( Ocak - May ıs) % 27.53 5.57 6.49 27.87 5.66 3.10 21.71 7.88 5.96 22.44 3.62 4.04 22.83 6.57 5.39 10.29 3.18 0.95 3.63 9.62 4.78 2.21 6.96 1.66 2.61 19.46 5.17 2.56 5.63 3.06 3.45 13.73 4.22 1.25 4.00 1.67 3.15 2.07 2.88 1.47 4.53 2.09 3.30 1.68 4.93 2.25 0.63 0.38 62.57 51.81 69.41 46.33 63.37 22.35 Kaynak : KKTC Ba şbakanl ı k DPÖ 39 2. Mali ve Parasal Geli ş eler a) Mali Geliş meler 257.4 milBütçe harcamalar ı 1987'de 106 1 milyar TL, 1988'de 150.7 milyar TL, 1989'da ştir. Bu ş mi yar TL, 1990'da 524.7 milyar T ve 1991'de 891.5 milyar TL olarak gerçekle da 1987'de %55.6,1988'de %72.5,1989'da o/076.0 oranlaharcamalar ı n yerel gelir katk ı sı ya 0/058.6 %74.4 ve 1991'de ı tir. 1990'da yerel katk ş rı yle istikrarl ı bir geli ş me kaydeoebilmi şı ştir. Yerel gelirleri G.S.M.H. ile kar düşmüştür. 1992 y ı l ı nda yerel katk ı 0/066.3'e yükselmi laşt ı rd ığ ı m ı zda yerel gelirlerin e .S.M.H.'ya oran ı n ı n 1989'da o/021.5, 1990'da %25.2 ve 1991'de %23.3 oldu ğ unu görürüz (Tablo 19 ve 20). olmuştur. 1993 y ı 1992 yı l ı sonu itibariyle birikmi ş bütçe aç ı kları 751.2 milyar TL'na bali ğ l ı nda üç ayl ı k bütçe aç ığı 161.5 milyar TL olarak görülmektedir (Tablo 21). 1991 y ı l ı Bütçe aç ı kları na karşı l ı k TC Zir at Bankas ı ndan sağ lanan krediler, faizler hariç sonunda 55.9 milyar TL tutar ı n ı ad ı r. 1987 y ı l ı ndan sonra T.C. Ziraat Bankas ı ndan borç şağı daki al ı nmam ıştı r (Tablo 22). 1992 ali y ı l ı toplam bütçe aç ığı 295.1 milyar TL olup a şekilde karşı lanm ışt ı r: TC Baş bakanl ı k Toplu Konut F•nundan 104.6 Milyar TL " 190.5 iç Borçlanma 91 " 51 11 295.1 40 Tablo 19 G.S.M.H. Ile Karşı laştırmal ı Bütçe Analizi 1989 - 1992 Milyar TL. 1989 Gerçekleşme 1990 G.S.M.H. Gerçekleşme G.S.M.H. Yüzdesi I. Bütçe Yerel Gelirleri 1. Vergi Gelirleri a) Dolays ı z Vergiler b) Dolayl ı Vergiler 2. Di ğ er Gelirler Il. Bütçe Giderleri 1. Cari Giderler a) Personel Giderler b) Diğ er Cari Giderler c) Transferler - Sosyal - Diğer 2. Savunma Giderleri 3. Yat ı rı mlar III. D ış Yard ı m ve Borçlanmalar - D ış Yard ı mlar - Borçlanmalar (Aç ı k) Not: G.S.M.H. 1989 910.1 1990 1.547.8 1991 2.236.5 195.7 163.0 84.4 78.6 32.7 257.4 214.7 108.1 21.0 85.6 64.6 21.0 12.6 30.1 61.7 37.7 24.0 21.5 17.9 9.3 8.6 3.6 28.3 23.6 11.9 2.3 9.4 7.1 2.3 1.4 3.3 6.8 4.1 2.6 1991 1992 1993 Gerçekleş me G.S.M.H. Gerçekleş me Gerçekleşr e 3 Ayl ı k Yüzdesi 390.3 331.7 166.1 165.6 58.6 524.7 430.2 206.9 40.7 182.6 144.9 37.7 20.1 74.4 134.4 50.9 83.5 25.2 21.4 10.7 10.7 3.8 33.9 27.8 13.4 2.6 11.8 9.4 2.4 1.3 4.8 8.7 3.3 5.4 Yüzdesi 521.9 425.8 243.6 182.2 96.1 891.1 731.7 341.8 58.4 331.5 231.7 99.8 47.0 112.4 369.2 113.7 255.5 Kaynak : Ekonomi ve Maliye Bakanl ığı . KKTC Baş bakanlk DPÖ. 23.3 19.0 10.9 8.1 4.3 39.8 32.7 15.3 2.6 14.8 10.3 4.5 2.1 5.0 16.5 5.1 11.4 877.0 728.8 392.7 336.1 148.2 1.322.8 1.145.6 557.7 96.9 491.0 398.9 92.1 84.2 93.0 445.8 150.7 295.1 262.2 220.7 126.3 94.4 41.5 468.1 419.8 193.3 33.1 193.4 155.6 37.8 26.1 22.2 205.9 44.4 161.5 Tablo 20 Karşılaştı rmal ı Bütçe Özeti 1988-1992 Gerçekleşme Bütçe Finansman ı Y erel Kaynakl ar D ış Yard ı m Borçlanma Cari Harcamalar Savunma Harcamaları Yat ı r ı m Harcamalar ı % Gerçekleşme % % Gerçekleş me 1993 1992 1991 1990 1989 1988 Gerçekleş me % Gerçekleşme % Gerçekleşme 3 Ayl ı k % 74,4-521-9-58.6 12.8 113.7 9.7 28.7 255.5 15.9 877.0 150.7 295.1 66 3 11.4 22.3 262 2 44.4 161.5 56.0 9.5 34.5 891.1 100.0 1.322.8 100.0 468.1 100.0 82.0 3.8 14.2 731.7 47.0 112.4 82.1 5.3 12.6 1.145.6 84.2 93.0 86.6 6.4 7.0 419.8 26.1 22.2 89.7 5.6 4.7 100.0 891.1 100.0 1.322.8 100.0 468.1 100.0 109.2 22.1 19.4 72.5 14.7 12.8 195.7 37.7 24.0 76.0 14.7 9.3 390:3 50.9 83.5 150.7 100.0 257.4 100.0 524.7 100.0 131.1 8.6 11.0 87.0 5.7 7.3 214.7 12.6 30.1 83.4 4.9 11.7 430.2 20.1 74.4 150.7 100.0 257.4 100.0 524.7 Not:Ankara'da ödenen yat ı rı m harcamalar ı yukarıdaki rakamlara dahil edilmemi ştir. Kaynak : Ekonomi ve Maliye Bakanl ığı . KKTC Başbakanl ı k, DPÖ. Tablo 21 Yı llar itibariyle Bütçe Aç ı kları Milyar TL. 1975 Yı l ı aç ığı 1976 " 1977 1978 1979 " 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 " 1992 11 " " 71 99 " 77 " 99 " " " " " 11 " 11 " " 71 " 99 99 Bütçe Aç ığı 0.1 0.2 0.3 0.3 0.7 1.5 2.0 2.9 3.7 6.8 12.5 22.6 20.1 19.4 24.0 83.5 255.5 295.1 1992 sonu birikmi ş bütçe açğı 751.2 1993 yı l ı 3 ayl ı k bütçe aç ığı 161.5 G.S.M.H. Yüzdesi 8.6 5.8 7.2 5.5 7.8 8.8 8.3 8.3 7.9 9.2 9.9 11.6 7.0 4.0 2.6 5.4 5.4 Kaynak : Ekonomi ve Maliye Bakanl ığı KKTC Başbakanl ı k DPÖ. 43 Tablo 22 T.C. Ziraat Bankas ı ndan Sağ lanan Kredilerin (Faizler Hariç) Y ı llar itibarıyla Dökümü Milyar TL. 0.1 0.1 0.1 0.3 0.4 1.4 2.0 3.0 5.3 6.4 8.8 18.8 10.0 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 55.9 Kaynak : Ekonomi ve Maliye Bakanl ığı KKTC Başbakanl ı k, DPÖ. 44 b) Parasal Gelişmeler Kuzey Kı brı s Türk Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti aras ı nda imzalanan Ekonomik İş birliğ i Protokolünün Para, Kambiyo, Bankac ı l ı k Bölümü alt ı nda yer alan maddeler peyder pey uygulama alan ı na konulmaktad ı r. 26/1987 sayı l ı Kuzey Kı brı s Türk Cumhuriyeti Bankalar (De ğ iş iklik) Yasas ı 1 Haziran 1987, 35/1987 say ı l ı yeni Merkez Bankas ı Yasas ı 26 Haziran 1987 ve 22/1987 say ı l ı Para ve Kambiyo İşleri (Değ iş iklik) Yasas ı ise 1 Kas ı m 1987 tarihinden itibaren yürürlü ğ e konmuş tur. 22/1987 sayı l ı yasa ile değ iş ik ş ekliyle 38/1982 say ı l ı Para ve Kambiyo İş leri Yasas ı alt ı nda verilen yetkilere dayan ı larak Bakanlar Kurulunca yap ı lan Para ve Kambiyo I ş leri Tüzü ğ ü de 2 Kas ı m 1987 tarih ve 116 sayı l ı Resmi Gazetede yay ı mlanarak ayn ı gün yürürlü ğ e girmi ş tir. Bu cümleden olmak üzere 48/1990 say ı l ı Offshore Bankac ı l ı k Hizmetleri Yasas ı 26 Kas ı m 1990 tarih ve 117 say ı l ı Resmi Gazete, Offshore Bankac ı l ı k Hizmetleri Tüzü ğ ü ise 9 Ocak 1991 tarih ve 3 say ı l ı Resmi Gazetede yay ı mlanarak yürürlü ğ e girmiştir. 3. Ticaret, Pazarlama ve Ödemeler Dengesi a) Ticaret ve Pazarlama Toptan ve perakente ticaret KKTC Ekonomisinde önemli bir yer i ş gal etmektedir. Bu sektörden do ğ an katma değ er cari fiyatlarla 1989'da 158.136.0 milyon TL, 1990'da 285.356.3 milyon TL ve 1991'de 376.902.2 milyon TL olarak gerçekle ş miş ve 1992'de 629.386.1 milyon TL olarak tahmin olmu ştur. Böylece sektörün G.S.Y. İ .H içindeki pay ı 1990'da%18.6, 1991'de %17.0 ve 1992'de 0/016.9 olarak görülmektedir. istihdam aç ıs ı ndan bak ı ld ığı nda toptan ve perakente ticaret sektöründe çal ış anlar 1989'da 4948 ve 1990 ile 1991'de 5172 olarak saptanm ışt ı r. Bu suretle ki ş i başı na katma değ er 1989'da 31.9 milyon TL, 1990'da 55.2 milyon TL ve 1991'de 72.9 milyon TL ş eklinde ortaya ç ı kmaktad ı r. Tablo 23 incelendi ğ inde 1981-1992 y ı lları itibariyle d ışal ı m ı n 0/040- 48 aras ı ndaki bölümünün Türkiye'den ve 0/052 - 60 aras ı ndaki bölümünün di ğ er ülkelerden, d ış sat ı m ı n ise 0/012 - 22 arası ndaki bölümünün Türkiye'ye, o/078-88 aras ı ndaki bölümünün ise di ğ er ülkelere yap ı ld ığı nı görürüz. Dış al ı mları m ı zda Türkiye birinci s ı rayı al ı rken, d ış sat ı mları m ı zda en büyük pay Birle ş ik Krall ığa gitmi ş tir. (Tablo 24) Tarı m ürünleri d ışsat ı mları m ı z ı n %45 ve %55 aras ı nda değ işen bir oran ı n ı olu ştururken, %45 ile %54 aras ı nda değ işen bir oran ı da sanayi ürünlerinden olu ş muştur. D ış al ı mda ise yakşı k 0/010 tarı msal ürünlere kar şı l ı k, %90 sanayi ve mineral ürünleri görülmektedir. (tablo 25 ve 6) D ış ticaret aç ığı m ı z Dolar baz ı nda yı lda 248.6 milyon ABD dolar ı olarak görülmektedir. 1979-1991 döneminde d ışsat ı m ı n d ış al ı m ı karşı lama oran ı n ı n 0/017 ve %47 aras ı nda değ i şti ğ i görülmektedir. (Tablo 27) 2 45 l' ıl t rı I I ı I ııı I D ış ticaretimizin geli şmesin »e ulaşı m ve haberleş me en büyük etkenlerdendir. Politik ve ekonomik nedenlerle KKTC den z ve hava limanlar ı na uluslararas ı ticarette mevcut koş ulları n gerektirdi ğ i ş ekilde düzenli uçak ve gemi seferleri yap ı lamamaktad ı r. D ış dünya ile haberle şme imkânlar ı m ı z da arzu edilen dü•eyde de ğ ildir. Bütün bunlara kar şı n çok say ıda yabancı ülke ile ticari ilişkiler tesis edilmi ş olup d rumun iyile ştirilmesi yönünde çal ış malar sürdürülmektedir. b) Ödemeler Dengesi 1990, 1991 ve 1992 y ı lları nda ti aret aç ığı 248-328 milyon ABD dolar ı dolayları nda seyretmi ş tir. (Tablo 28) Genelde d ış sat ı mları m ız d ış al ı ları m ı zı n yüzde 31'ini kar şı layabilmiştir. 1979-1990 dönemi d ış ticaretini gösteren Tablo 27 celendiğ inde en iyi performans ı n, ihracat ın ithalat ı n 0/047.1'ini karşı lad ığı 1980 y ı l ında,en kötü erformans ı n ise ithalat ı n sadece %17.2'sini kar şı layabildi ğ i 1990 yı l ı nda olduğ u görülür. Görünmeyen i şlemlerde Turizm n katkısı 1990'da 224.8 milyon ABD dolar ı , 1991'de 153.6 milyon ABD dolar ı ve 1992'de 160. milyon ABD dolar ı olarak görülmektedir. Di ğer görünmeyen !erin etkisiyle Cari I şlemler Den esindeki aç ı k 1990-1992 y ı llar ında sı ra ile 16.4, 26.6 ve 16.6 milyon ABD dolar ı olarak gerçe leşmiştir. 1992 y ı l ı nda KKTC'ye gelen turist say ısı 267.618 olup, bunun %78.5'i Türkiye'de 0/021.5'i ise di ğ er ülkelerdendir. (Tablo 29) 46 Tablo 23 KKTC'nin Türkiye ve Di ğ er Ülkelerle olan D ış Ticareti 1981 - 1992 Dış Al ı m Dış Satı m Yı llar Türkiye ok 1981 44.2 42.5 59.9 57.5 1041 7.1 1982 49.5 65.3 61.5 41.3 70.4 80.0 74.8 77.9 119.9 145.3 7.3 45.0 45.1 58.7 55.0 54.9 1983 1984 1985 1986 1987 65.1 70.1 94.3 1988 1989 101.9 112.5 1992 178.7 Kaynak : KKTC Başbakanl ı k, DPÖ. 45.5 45.8 42.7 46.7 42.9 48.1 Diğer Ülkeler 83.1 126.7 116.2 149.9 192.7 ok 54.5 54.2 57.3 53.3 57.1 51.9 Toplam 136.3 143.0 153.2 221.0 218.1 262.4 371.4 Türkiye 6.5 8.4 5.4 7.7 7.9 6.3 9.2 9.1 % Diğ er Ülkeler % Toplam 19.3 29.8 80.8 36.9 18.5 16.1 21.6 32.2 81.5 34.2 30.4 83.9 78.4 39.5 40.7 40.9 44.3 47.2 88.3 85.2 11.7 14.8 14.3 12.0 17.5 16.7 46.1 46.0 45.5 85.7 88.0 82.5 83.3 38.8 46.3 52.0 55.1 52.4 55.2 54.6 Ülkeler Itibariyle Di ş Ticaret Tablo 24 1989-1992 0/0 D ış al ı m Değ er % D ış sat ı m Değ er % 7.3 13.9 178.7 48.1 9.1 16.7 52.5 45.2 86.1 192.7 51.9 45.5 83.3 45.7 15.2 35.4 67.4 45.5 12.2 36.3 66.5 10.7 47.2 15.7 6.6 12.6 45.9 12.4 5.5 10.1 1.6 2.4 4.7 1.6 0.7 1.3 2.3 0.6 1.5 2.7 13.7 - - 32.4 10.7 - - 37.9 10.2 0.1 0.2 38.2 10.0 5.0 7.6 28.1 9.3 2.5 4.8 61.1 16.5 2.1 3.8 381.5 100.0 65.5 100.0 301.1 100.0 52.5 100.0 371.4 100.0 54.6 100.0 % D ış sat ı m Değ er % Dış al ı m Değ er % 153.5 40.2 7.9 12.1 143.0 47.5 83.3 228.0 59.8 57.6 87.9 158.1 35.2 63.8 67.1 17.6 44.0 67.2 17.2 5.0 9.0 64.0 16.8 7.0 4.2 1.6 3.4 6.2 6.4 1.7 4.Uzak Do ğ u Ülkeleri 29.5 11.2 - - 52.3 5.Di ğ er 21.5 8.2 2.4 4.3 262.4 100.0 41.7 100.0 D ış al ı m Değ er % D ış sat ı m Değ er % (.Türkiye 112.5 42.9 9.2 16.7 II.Diğ er Ülkeler 149.9 57.1 46.0 1.Birleşik Krall ı k 49.6 18.9 2.Di ğ er AET Ülkeleri 45.1 3.0rta Doğ u İ slam Ülkeleri Toplam Kaynak KKTC Başbakanl ı k, DPÖ 1992 1991 1990 1989 Ülkeler Milyon ABD $ Dış al ı m Değ er Diş sat ı m Değ er Tablo 25 Dışsatım ın Yapısı 1989-1992 Grup Milyon ABD $ 1989 % 1990 % 1991 % 1992 % 1.Tarı m Ürünleri 30.2 54.7 29.8 45.5 27.0 51.4 31.0 56.8 a) Narenciye 21.6 39.1 24.5 37.4 21.6 41.3 22.2 40.7 b) Patates 1.7 3.1 2.4 3.7 2.4 4.6 3.3 6.0 c) Canl ı hayvanlar 0.3 0.5 0.3 0.4 0.1 0.2 0.5 0.9 d) Di ğ er Tar ı m Ürünleri 6.6 12.0 2.6 4.0 2.9 5.5 5.0 9.2 2. Sanayi Ürünleri 24.6 44.6 35.2 53.7 25.2 48.0 23.4 42.8 6.8 12.3 11.9 18.1 8.2 16.0 7.1 13.0 17.8 32.3 23.3 35.6 16.8 32.0 16.3 29.8 3. Mineraller 0.4 0.7 0.5 0.8 0.3 0.6 0.2 0.4 TOPLAM 55.2 100.0 65.5 100.0 52.5 100.0 54.6 100.0 a) i şlenmiş Tarı m b) Di ğ er Sanayi Ürünleri Kaynak: KKTC Başbakanl ı k, DPÖ. - İ t I Tablo 26 Dışal ı m ve D ışs t ı m ı n Mal Grupları na Göre Tasnifi Milyon ABD $ 1992 1991 Mal Grubu % D ışsat ı m % Dışal ı m % D ışsatı m 0/0 2.' 22. ' 2. 0.9 7.4 0.9 1.4 27.9 - 2.6 53'.1 4.4 19.0 2.7 1.2 5.1 0.7 2.4 30.4 1.8 4.4 55.8 3.3 32. 40.10 21. , 10.7 13.3 7.1 5.5 0.1 0.3 10.5 0.2 0.6 29.4 34.2 21.0 7.9 9.2 5.6 3.1 0.4 0.5 5.6 0.7 0.9 10. • 3.5 0.1 0.2 9.8 2.6 - - 0.: 0.2 1.0 1.9 0.8 0.2 0.6 1.1 .• 2.7 1.2 2.3 6.7 1.8 0.1 0.2 10.• 3.4 0.2 0.4 9.7 2.6 - - 30.• 10.0 14.0 26.7 29.1 7.8 13.2 24.2 4.• 1.5 - 4.8 1.3 1.4 2.5 15 • 5.1 - - 11.0 3.0 - - 1.1 0.4 - - 1.3 0.4 - - 19 • 6.6 0.3 0.6 19.3 5.2 0.4 0.7 45.6 22.0 15.1 7.3 0.5 - 0.9 - 121.3 33.4 32.7 9.0 0.3 - 0.6 3.2 1.1 - - 3.3 0.9 03 72 0.1 2.4 - - 0.4 8.4 09 0.3 - - 301 1 100.0 52.5 100.0 D şal ı Canl ı Hayvanlar ve Hayvansal Ürünler Bitkisel Ürünler Hayvansal ve bitkisel Ya ğ lar G ıda Sanayii Ürünleri, Içkiler ve Tütün Mineral Maddeler Kimya Sanayi Ürünleri Plastikler ve Mamülleri; Kauçuk ve Mamülleri Deri, Kösele, Post ve Kürkler ile Bunlardan Mamül E şya; Saraciye Eşyası ; Seyahat Eşyası Ağ aç ve Ağaçtan Mamül E şya; Odun Kömürü, Mantardan E şya, Hası rc ı ve Sepetci Eşyası Odun Hamuru, Kağıt, Karton ve Mamülleri Dokunmaya Elveri şli Maddeler ve Bunlardan Mamül Eşya Ayakkab ı lar, Başl ı klar, Bastonlar, Kı rbaçlar ve Aks; Tüyler, Yapma Çiçek. Taş , Alç ı , Çimento, Amyant, Mika v.b. Maddelerden Cam ve Cam E şya lnciler, Kıymetli Taşlar ve Metaller, Metal Paralar Adi Metaller ve Bunlardan Mamül Eşya Makineler ve Mekanik Cihazlar; Elektrik Malzemeleri Elektrik Ayg ıt ve Cihazlar ı Nakil Vas ıtaları - Optik alet ve Cihazlar ı Saatçı Eşyası : Müzik Aletleri ve Aksamlan Silahlar ve Mühimmat ile Bunlar ı n aksam ve parçalar ı Çeşitli Mamül eşya San. Eserleri, Koleksiyon E şya. ve Antika. TOPLAM Kaynak : KKTC Başbakanl ı k DPÖ. 50 - - 0.1 2.3 - - 1.4 0.4 - - 371.4 100.0 54.6 100.0- Tablo 27 Dış Ticaret 1979 - 1992 Milyon ABD $ Yı llar 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 Kaynak : KKTC Başbakanl ı k DPÖ. Dış Al ı m 90.8 94.4 104.1 119.9 145.3 135.6 141.7 153.2 221.0 218.1 262.5 381.5 301.1 371.4 Dış Sat ı m 35.8 44.5 36.9 39.5 41.0 38.4 45.8 52.0 55.1 52.4 55.2 65.5 52.5 54.6 Açı k 55.0 49.9 67.2 80.4 104.3 97.2 95.9 101.2 165.9 165.7 207.3 316.0 248.6 316.8 Dışsatı m ı n Dışal ı m ı Karşı lama Oran ı %39.4 %47.1 %35.4 %32.9 %28.2 0/028.3 %32.3 %33.9 %24.9 0/024.0 0/021.0 %17.2 %17.4 %14.7 tt t ■ ı • iı Tablo 28 Ödemeler Dengesi Milyon ABD $ Değ işme 0/0 1990 1991 1992* 1990-91 1991-92* 65.5 -381.5 -316.0 52.5 -301.1 -248.6 61.6 -390.2 -328.6 -19.8 -21.0 -21.3 17.3 29.6 32.2 224.8 74.8 229.6 -16.4 153.6 68.4 222.0 -26.6 160.8 151.2 312.0 -16.6 -31.7 -8.5 -25.9 62.2 4.7 121.0 40.5 -37.6 22.5 2.1 169.9 49.6 2.4 113.1 37.0 1.9 118.4 120.4 14.3 -33.4 -25.4 -20.8 4.7 -169.3 25.2 8.8 -106.7 58.4 31.8 -111.6 45.7 29.1 -37.0 131.7 261.4 4.6 -21.7 -8.5 III. Rezerv Hareketleri (-Art ış + Azal ış) -6.5 -32.8 -27.8 404.6 -15.2 IV. Net Hata ve Noksan -2.3 1.0 -1.3 143.5 -30.0 I. Cari I ş lemler A : D ış Ticaret 1. Dış sat ı m 2. D ış al ı m Dış Ticaret Dengesi B: Görünmeyen I şlemler 1. Turizm (net) 2. Diğer Görünmeyenler (net) Görünmeyen i şlemler dengesi Cari I şlemler Dengesi Il. Sermaye Hareketleri 1. TC Yard ı m ve Kredileri 2. Di ğ er D ış yard ı mlar 3. Bedelsiz D ışal ı m 4. Kı sa Vadeli Di ğer Sermaye Hareketleri Sermaye Hareketleri Dengesi Genel Denge * Gerçekleşme Tahmini Kaynak : KKTC Başbakanl ı k, DPÖ. 52 Tablo 29 Türkiye ve Di ğ er Ülkelerden Gelen turistler 1978-1992 Yı llar 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 TC'den Turist 104738 95115 69808 62660 65018 78467 93413 103791 107064 147965 173599 214566 243269 179379 210178 % Payı 92.8 87.7 82.6 80.2 74.2 79.3 82.4 83.0 80.0 80.3 75.6 78.3 80.9 81.4 78.5 Kaynak : Ulaştı rma, Bayı nd ı rl ı k ve turizm Bakanl ığı KKTC Başbakanl ı k, D.P.O. 53 Diğ er Ülkelerden Turist %Pay ı 8172 7.2 13286 12.3 14703 17.4 15474 19.8 20611 25.8 20467 20.7 19905 17.6 21284 17.0 26766 20.0 36372 19.7 55907 24.4 59507 21.7 57541 19.1 40858 18.6 57440 21.5 Toplam 112910 108401 84511 78134 87629 98934 113318 125075 133830 184337 229506 274073 300810 220237 267618 IV. BÖLÜM Nı RKEZ BANKASININ 31.12.1992 I IBARIYLE YILLIK HESAPLARI 54 Tablo 30 KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURIYETI MERKEZ BANKASI'NIN 31.12.1992 TARIHLI BILANÇOSU Aktif Döner De ğ erler (1) (.11 C.31 Krediler (2) Bina ve Teçhizat (3) Diğ er Aktifler (4) 1 992 9 84.152.0 1 62.409.7 1991 510.506.0 808.5 58.447.1 60.100.8 798.7 4.093.3 1.205.817.3 575.498.8 Pasif Hazine Cari Hesab ı (5) Mevduat (6) Mevduat Munzam Kar. (7) Fonlar (8) Diğ er Pasifler (9) Öz Kaynaklar Milyon TL 1992 Aral ı k 1991 Aral ı k 24.335.2 547.271.2 455.264.3 106.859.4 6.614.1 65.473.1 24.426.5 226.469.9 213.916.3 59.338.9 5.485.9 45.861.3 1.205.817.3 575.498.8 Tablo 31 KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURIYETI MERKEZ BANKASI'NIN 1.1.1992-31.12.1992 DÖNEMI KAR VE ZARAR HESABI G İ DER Personel Giderleri (11) idari Giderler (12) Hukuk Dan ış . ve Dava Mas. Verilen Faizler (13) Vergi Resim ve harçlar ı ile Sosyal Kültürel ve Resmi Kurulu ş lara Yard ı mlar Verilen Komisyonlar Amortismanlar Faiz Fark ı Fonu Kasadaki TL Efektif Sigortas ı Sair Giderler Kâr 1992 1.1.92-31.12.92 . . 28.769.9 9.558.2 71.708.1 1991 1.1.91-31.12.91 .0 14.467.2 39.929.6 51.0 946.3 60.8 6.000.0 10.000.0 306.2 19.611.8 0.7 855.3 53.8 6.000.0 3.000.0 3.423.3 19.928.1 155.820.0 91.140.0 GELIR Alinan Fizler (14) Al ı nan Komisyonlar (15) Kambiyo İş leri Gelirleri Sair Gelirler 1992 1.1.92-31.12.92 52.308.2 2.342.3 751.1 418.4 155.820.0 Milyon TL 1991 1.1.91-31.12.91 88.409.3 1.586.0 1.027.4 117.3 91.140.0 HESAPLAR HAKKINDA AÇIKLAMALAR 1992 Aral ı k (1) DÖNER DE Ğ ERLER Kasa Yoldaki Paralar Altı n Kasas ı Efektif Deposu (Dolar Kar şı l ı kları 31.12.91 de 17,640,626 31.12.92'de 8,186,857 ABD Dolar ıd ı r) Hariçteki Bankalar (TL) Hariçteki Bankalar (Yabanc ı Para) (Dolar Kar şı lı kları 31.12.91 de 58.694.448 31.12.92'de 74.250.233 ABD Dolar ı d ı r) 61.754.8 536.4 69.975.4 Milyon TL. 1991 Aral ı k 12.665.4 194.7 536.4 89.430.3 217.247.1 109.814.8 634.638.3 297.864.4 984.1520 510.506.0 (2) KREDILER Hazineye K ı sa Vadeli Avans Hazine Kefaletini Haiz Bonolar Üzerine Avans Ihracat Senetleri Üzerine Avans Küçük Sanat Erbab ı Senetleri Üzerine Avans Ticaret Senetleri Üzerine Avans Sanayi Senetleri Üzerine Avans Tarı m Senetleri Üzerine Avans Turizm Senetleri Üzerine Avans 75.000.0 36.194.7 4.355.0 6.907.2 20.500.0 14.944.0 82.3 4.426.5 162.409.7 25.000.0 21.539.6 190.0 3.404.7 300.0 4.934.0 219.5 4.513.0 60.100.8 (3) BINA VE TEÇHIZAT Teçhizat Eksi: Amortisman Bina Eksi: Amortisman 380.6 146.8 310.0 106.4 233.8 203.6 679.0 104.3 679.0 83.9 574.7 808.5 595.1 798.7 58374.6 72.5 58.447.1 4.044.5 48.8 4.093.3 4) DI Ğ ER AKT İ FLER Muvakkat Borçlular Kı rtasiye ve Matbua Deposu 57 ı ı I 1992 Aral ı k 1991 Aral ı k (5) HAZINE CARI HESABI 24.335.2 Türk Paras ı 24.426.5 24.335.2 24.65 166.320.7 380.950.5 547.271.2 151.451.1 226.469.9 195.724.4 259.539.9 107.618.5 106.297.8 455.264.3 213.916.3 (6) MEVDUATLAR Türk Paras ı Yabanc ı Paras ı 75.018.8 (7) MEVDUAT MUNZAM KA Ş ILIKLARI Türk Paras ı Yabanc ı Parası Bankalar aras ı mevduat harf TL mevduatlar ın ı n %15'i ile mevduatlar ı n ı n 0/020'sinin M yatı rı lacağı hakkı nda 35/198 24. maddesi uyar ı nca yatı rı l tüm Bankalar ı n öviz tevdiat ve rkez Bankas ına sayı l ı Yasası n ı n n miktarları gösterir. (8) FONLAR Faiz Fark ı Fonu Tasarruf Mevduat ı Sigorta onu: Türk Paras ı Yabanc ı Paras ı BANKA SIGORTA FONLA I: ı ve a- Banknot, Efektif vb K ı y et Yollamas Getirilmesi Dahili Sigort. Fonu b- Kasadaki TL ve Efektifler dahili Sigorta Fonu c- Personel Dahili Sigorta onu d- Menkuller ve Gayr ı men uller Dahili Sigorta Fonu BANKA DI Ğ ER FONLARI: a- Emekli Sand ığı b- Kefalet Sand ığı (9) DI Ğ ER PASIFLER Muvakkat Alacakl ı lar TL v: Kby, ile Alacakl ı Transituar Hesab n ı gösterir (10) ÖZ KAYNAKLAR Sermaye Ihtiyatlar 1.1.92-31.12.92 Devresi ar ı 20.312.1 20.909.6 2.875.0 3.371.0 705.2 684.9 46.426.0 17.850.0 10.100.0 7.0 25.426.0 7.850.0 3.100.0 5.5 5907.9 10.4 106.859.4 636.3 21.4 59.338.9 6.614.1 5.485.9 45.861.3 19.611.8 65.473.1 58 2.000.0 43.861.3 45.861.3 1992 1.1.92 - 31.12.92 1991 1.1.91 - 31.12.91 (1) PERSONEL GIDERLERI Yönetim Kurulu Maa şları Personel Maaş lar (Asli Maa ş + Mem. Öd. + H.P.) sosyal Güvenlik Fonlar ı na Ödenen Diğer 334.8 210.8 3.020.9 268.7 5.183.3 8.472.9 8.807.7 1.875.2 140.0 1.202.0 3.217.2 3.428.0 27.500.0 523.2 157.8 47.8 541.1 28.769.9 14.013.8 315.0 30.6 19.6 88.2 14.467.2 18.255.5 34.296.6 19.156.0 71.708.1 15.097.9 17.428.0 7.403.7 39.929.6 117.180.1 35.128.1 152.308.2 74.888.5 13.520.8 88.409.3 1.106.4 1.235.9 2.342.3 777.4 808.6 1.586.0 (12) IDARI G İ DERLER Sigorta Kı ymet Yollama Giderleri k ı rtasiye, matbua Telex, Telefon Diğer (13) VERILEN FAIZLER Banka Mevduatlar ı Mevduat Munzam Kar şı l ı kları Döviz Hesaplar ı (14) ALINAN FAIZLER Dış Muhabirler Yerel Faizler (15) ALINAN KOMISYONLAR Yabancı Para Türk Liras ı 59 V. BÖLÜM BAN < ACILIK İSTAT İSTİ KLERİ BANKACILIK İSTAT İST İ KLER İ Müteakip sayfalardaki tablolar a şa ğı da listesi verilen bankalar ı n verilerinden derlenmi ştir. K.K.T.C. Merkez Bankas ı T.C. Ziraat Bankas ı Türk Bankas ı Ltd. Türkiye i ş Bankas ı A. Ş . K.T. Kooperatif Merkez Bankas ı Ltd. K.Kredi Bankas ı Ltd. Türkiye Halk Bankas ı A. Ş . K.Vak ı flar Bankas ı Ltd. K.Ticaret Bankas ı Ltd. K. Endüstri Bankas ı Ltd. K. Faisal İ slam Bankas ı Ltd. Asbank Ltd. (Haziran 1986 tarihinden itibaren faaliyete ba ş lam ışt ı r) Akdeniz Garanti Bankas ı Ltd. (Mart 1989 tarihinden itibaren faaliyete ba şlam ıştı r.) K. Iktisat Bankas ı Ltd. (Aral ı k 1990 tarihinden itibaren faaliyete ba şlam ışt ı r.) K. Yat ı rı m Bankas ı Ltd. (Ekim 1992 tarihinden itibaren faaliyete ba ş lam ıştı r.) K. Hürbank Ltd. (Ocak 1993 tarihinden itibaren faaliyete ba ş lam ıştı r.) Rumeli Bank Ltd. ( Ocak 1993 tarihinden itibaren faaliyete ba şlam ışt ı r.) K. Eurobank Ltd. ( Ş ubat 1993 tarihinden itibaren faaliyete ba şlam ıştı r.) Finba Finansal Bank Ltd. (Nisan 1993 tarihinden itibaren faaliyete ba şlam ışt ı r.) Everest Bank Ltd. (Nisan 1993 tarihinden itibaren faaliyete ba şlam ışt ı r.) 61 Tablo 32 BANKALARIN AKTIF ÖZETLERI Değ erler Cr> sp 1992 Ocak Ş ubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağ ustos Eylül Ekim Kasım Aral ık 1993 Ocak KTC Merkez Bankas ı 50.280.0 54.825.4 73.420.9 58.366.0 57.147.8 69.497.6 67.165.4 73.834.4 79.043.3 67.286.5 87.774.6 117.466.1 124.655.6 128.626.4 146.436.7 163.728.0 168.863.2 171 .956.9 193.495.8 216.151.4 237.784.5 247.140.1 267.864.0 345.065.3 95.234.9 341.577.5 Menkul Mevduat Bankalar Yurtd ışı an a ar Cüzdan ı Karşı l ı kları 9.375.4 15.287.6 18.49.1 19.572.5 23.347.5 22.066.9 10.205.2 11.158.9 22.558.2 26.267.9 2 27.89.6 34.21 2.3 685.339.8 741 .020.2 754.303.8 822.612.7 847.269.7 830.474.3 853.103.8 937.152.7 883.723.0 861.370.8 875.650.6 951.156.7 109.699. 108 .653.19 108.06.9 108.795.5 110.210.7 139.453.2 13.466.0 9 137 .755.4 137.763 .3 92 136.4.1 136.439.8 163.493.4 35.272.5 1030.469.4 163.886.2 Yurtiçi Not: Yukar ı daki tabloya KKTC Merkez Bankas ı rakamlar ı dahil edilmemi ştir. Milyon TL. İ skonto Kredi ve Avanslar Sabit Kı ymetler Diğ er Aktifler Aktifler Toplam ı 2567.90.2 10.861.6 1.963.11.6 9 86.860.0 600.393.8 3.887.576.1 24 9 653.574.8 4.052.376.7 11.112.4 1.994.55 7.3 86.939.1 . 780.4 0.345.4 4.486.760.8 0.392.3 97.567.0 72 274.399.9 12.598.8 2.28 2.312.952.5 98.125.2 746.411.9 4.644.675.4 302.674.9 11.436.2 .246.3 98.841.2 785.791.2 4.745.758.7 10 .797.4 2.316 327.243.7 81.510.2 98.333.5 867.788.1 5.246.529.2 11.550.7 2.6 353.897.8 0 2.147.3 5.404.458.0 374.52.9 23.266.0 2.73 9. 856.0 101.0927 6 991 8.095.7 5.612.939.2 6 9..1 2.791 .1 06.2 101.7 401. 118.3 24.839.1 33.169.2 3.241.815.3 100.95.2 997.683.4 6.151.594.6 9 28.059.1 4 4417. 196.1 1.235.197.0 6.307.56.5 37.213.3 3.163.129.6 105. 163.1 117.9 443.782.8 42.238.9 3.268.458.2 112.585.5 1.372.430.9 6.635. 470.563.0 43.462.9 3.883.913.7 130.790.2 977.610.7 7.117.734.3 496.347.4 46.162.1 3.805.366.2 134.213.0 1.214.875.2 7.363.404.4 Tablo 33 BANKALARIN PASIF ÖZETLERI Tarih Mevduat Milyon TL Kullan ılan Krediler Faiz ve Gider Reeskontlar ı Ödenecek Vergi Resim ve Harçlar Ödenecek Senet ve Havaleler Diğer Pasifler Öz Kaynaklar Pasifler Toplam ı 1992 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağ ustos Eylül Ekim Kas ım Aral ı k 1.478.144.4 1.562.378.2 1.725.020.0 1.852.999.8 2.020.493.6 2.137.904.1 2.295.915.7 2.426.551.5 2.540.053.3 2.566.230.3 2.728.865.9 2.954.484.2 77.056.4 81.958.9 70.112.9 69.927.0 69.550.2 67.564.6 81.510.0 123.476.4 125.007.9 146.957.9 137.848.5 124.619.9 88.721.2 86.050.7 111.333.0 90.228.0 90.373.3 120.375.8 77.534.2 76.845.9 127.130.2 91.121.1 95.154.3 104.960.4 1.892.9 2.285.7 4.809.8 5.208.4 5.669.1 3.147.3 3.579.2 3.479.5 4.841.3 2.522.6 2.054.8 8.857.3 12.866.7 3.789.7 4.559.4 5.992.2 14.389.7 22.987.3 15.537.9 17.001.4 21.016.9 24.002.1 29.251.7 30.699.0 1.979.374.1 2.062.714.3 2.064.607.6 2.106.782.2 2.033.906.1 2.065.708.3 2.089.288.5 2.131.558.7 2.166.750.7 2.133.083.3 2.166.989.8 2.225.703.4 249.520.4 253.199.2 506.318.1 513.537.8 511.376.7 828.841.8 841.092.5 834.025.8 1.166.794.3 1.343.539.2 1.474.952.9 1.668.410.1 1993 Ocak 3.887.576.1 4.052.376.7 4.486.760.8 4.644.675.4 4.745.758.7 5.246.529.2 5.404.458.0 5.612.939.2 6.151.594.6 6.307.456.5 6.635.117.9 7.117.734.3 3.130.351.5 100.077.6 109.501.7 6.765.9 14.694.9 3.582.783.0 419.229.8 7.363.404.4 Not: Yukar ı daki tabloya KKTC Merkez Bankas ı rakamlar ı dahil edilmemi ştir. Tablo 34 ISKONTO SENETLERI VE BANKALAR PLASMANLARININ SEKTÖREL DAĞ ILIMI - TÜRK PARASI Milyon TL Tarih cp .1=. 73.334.7 82.585.9 92.515.7 94.858.7 94.482.6 110.278.7 102.962.7 119.065.5 116.731.6 116.397.4 111.799.9 128.026.9 10.861.6 11.112.4 12.598.9 11.436.2 10.797.4 11.550.6 23.266.0 24.839.1 33.169.2 24.854.5 42.238.9 42.116.9 1.862.046.1 1.875.715.1 2.162.984.8 2.194.231.2 2.189.056.0 2.543.622.3 2.593.098.8 2.647.068.5 3.059.628.5 3.042.780.3 3.076.081.1 3.655.135.1 9.847.5 50.694.5 9.919.1 50.642.6 53.764.1 11.923.2 128.248.7 144.428.3 179.731.5 41.387.0 43.640.4 46.545.7 3.656.059.0 3.652..241.5 3.795.501.1 Turizm 1.442.852.6 1.438.638.4 1.686.770.1 1.712.577.3 1.723.847.7 2.017.192.8 2.074.205.2 2.109.743.0 2.462.957.2 2.451.551.6 2.445.131.4 2.879.322.1 53.333.0 51.904.9 53.694.6 55.115.3 48.299.5 54.543.6 35.853.9 29.101.5 23.471.2 30.403.9 49.393.2 68.118.2 38.362.8 33.724.8 34.464.6 35.524.2 31.331.6 58.728.1 30.728.4 39.207.6 44.970.1 46.724.9 49.772.1 42.411.6 4.414.7 3.598.8 3.647.4 4.167.6 3.316.4 3.365.0 2.942.2 2.751.9 2.488.8 2.779.4 2.367.3 4.253.8 204.540.1 220.614.0 245.526.8 246.262.4 241.998.8 254.874.3 289.747.0 287.018.2 327.105.0 318.658.0 323.084.1 423.318.2 25.396.5 25.491.8 26.068.4 26.336.8 26.706.8 23.246.6 24.717.1 26.374.3 38.764.4 41.722.8 42.515.7 49.142.6 2.872.664.5 2.854.835.0 3.917.423.4 77.364.7 85.264.7 84.551.4 44.571.3 53.457.6 50.137.8 3.928.1 4.043.7 3.666.1 427.807.7 406.010.1 447.757.9 Ve 1992 Ocak Ş ubat Mart Nisan May ıs H aziran Temmuz Ağ ustos Eylül Ekim Kas ı m Aral ı k 1993 Ocak Ş ubat Mart 8.953.1 8.044.1 7.698.3 7.952.7 8.275.2 9.842.6 8.676.3 8.967.4 9.971.1 9.687.8 9.778.5 18.424.8 Yurtiçi ve Yurtd ışı ıcare Kuruluşlar ı Toplam Şahsi ve M e . Nakliye ve Ulaşı m Tar ı m İ skonto Bina ve inşaat Sanayi Kamu Kurum Tablo 35 ISKONTO SENETLERI VE BANKALAR PLASMANLARININ SEKTÖREL YÜZDE (%) DAĞ ILIMI - TÜRK PARASI VE DÖVIZ Tarih CS) oi 1992 Ocak Ş ubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağ ustos Eylül Ekim Kas ı m Aral ı k 1993 Ocak Ş ubat Mart Kamu Kurum ve Kurulu ş ları Tarı m Sanayi Nakliye ve Ulaşı m Yurtiçi ve Yurtd ışı Ticaret Turizm Bina ve inşaat Şahsi ve Mesleki Borçlar İskonto Senetleri Toplam 71.33 70.16 72.14 71.64 71.87 72.75 72.98 72.63 73.47 73.35 72.02 71.58 2.63 2.53 2.29 2.30 2.01 1.97 1.26 1.01 0.70 0.90 1.45 1.68 2.06 1.84 1.67 1.67 1.46 2.24 1.20 1.47 1.44 1.50 1.57 1.15 1.07 1.05 0.88 0.93 0.90 0.74 0.71 0.68 0.55 0.58 0.58 0.55 15.66 16.72 15.66 16.17 16.49 15.30 16.85 16.60 16.79 16.63 16.90 17.81 1.96 2.04 1.82 1.85 1.89 1.54 1.54 1.50 1.54 1.79 1.81 1.71 0.64 0.64 0.55 0.53 0.53 0.55 0.52 0.50 0.46 0.46 0.47 0.52 4.12 4.48 4.45 4.43 4.40 4.50 4.12 4.76 4.07 4.05 3.97 3.97 0.53 0.54 0.54 0.48 0.45 0.41 0.82 0.85 0.98 0.74 1.23 1.03 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 71.47 70.55 68.02 1.91 2.09 1.96 1.21 1.48 1.33 0.54 1.35 1.32 17.72 17.05 19.39 1.77 1.71 1.54 0.44 0.42 0.46 3.92 4.28 4.90 1.02 1.07 1.08 100.0 100.0 100.0 Tablo 36 BANKALAR TÜRK PARASI MEVDUATLARININ NITELI Ğ INE GÖRE ANALIZI Milyon TL Tarih 1992 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağ ustos Eylül Ekim Kas ı m Aral ı k 1993 Ocak Ş ubat Mart Resmi Mevduat Ticari Mevduat Tasarruf Mevduat ı Diğ er Mevduat Toplam Mevduat 227.419.4 202.081.4 176.213.7 224.316.5 247.042.0 278.948.2 261.126.1 307.045.1 390.161.3 346.627.0 334.153.9 375.017.3 35.481.9 38.429.9 45.708.3 47.070.8 57.887.7 49.649.2 58.620.1 74.987.9 65.882.2 68.940.8 79.074.4 91.309.8 645.446.5 673.947.0 711.051.3 735.143.1 754.938.1 787.056.4 829.767.9 859.821.4 857.373.1 895.251.0 982.848.8 1.002.221.9 24.593.6 25.535.7 26.988.6 27.944.9 34.581.6 32.367.6 37.549.8 39.745.2 38.819.4 36.713.3 62.535.5 81.686.3 932.941.4 939.994.0 959.961.9 1.034.475.3 1.094.449.4 1.148.021.4 1.187.063.9 1.281.599.6 1.352.236.0 1.347.532.1 1.458.612.6 1.550.235.3 389.726.4 385.475.9 408.860.2 77.350.1 90.755.4 104.262.8 1.134.749.9 1.201.466.9 1.283.405.5 76.976.1 96.918.9 94.555.8 1.678.802.5 4 1.774.617.1 1.891.084.3 Tablo 37 BANKALAR TÜRK PARASI MEVDUATLARININ VADELERINE GÖRE ANALIZI Tarih (3) 1992 Ocak Ş ubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağ ustos Eylül Ekim Kası m Aral ı k 1993 Ocak Ş ubat Mart Vadesiz Mevduat Milyon TL 1 Ay Vadeli Mevduat 3 Ay Vadeli Mevduat 6 Ay Vadeli 175.737.9 153.012.2 117.693.0 153.995.3 188.826.3 205.472.2 197.032.9 248.654.5 259.274.1 200.099.4 256.117.4 292.155.0 36.002.9 42.228.8 60.163.3 68.506.6 72.097.0 81.049.9 89.582.0 97.622.7 119.634.6 131.711.0 158.525.3 162.225.3 268.635.4 293.775.6 334.196.8 374.355.2 408.571.7 453.046.5 493.224.1 530.085.7 563.737.6 516.961.9 482.967.4 444.159.2 27.036.0 27.002.4 24.408.3 26.612.4 28.654.4 28.439.3 27.416.4 26.398.0 29.027.4 33.498.6 36.840.6 47.250.6 425.529.2 423.975.0 423.500.5 411.005.8 396.300.0 380.013.5 379.808.5 378.838.7 380.562.3 465.261.2 524.161.9 604.445.2 932.941.4 939.994.0 959.961.9 1.034.475.3 1.094.449.4 1.148.021.4 1.187.063.9 1.281.599.6 1.352.236.0 1.347.532.1 1.458.612.6 1.550.235.3 307.706.3 279.098.9 275.486.6 195.340.1 252.188.2 261.694.9 453.767.0 521.982.2 595.967.6 50.535.6 64.210.0 70.978.4 671.453.5 657.137.8 686.956.8 1.678.802.5 1.774.617.1 1.891.084.3 Mevduat 1 Yı l Vadeli Toplam Mevduat Mevduat Tablo 38 BANKALAR DÖVIZ MEVDUATLARININ NITELI Ğ INE GÖRE ANALIZI iLv on TL Tarih co 1992 Ocak Ş ubat Mart Nisan Mayıs H aziran Temmuz Ağ ustos Eylül Ekim Kas ı m Aral ı k 1993 Ocak Ş ubat Mart Resmi Mevduat Ticari Mevduat Tasarruf Mevduat ı Di ğ er Mevduat Toplam Mevduat 27.861.3 35.124.0 34.086.7 30.206.5 30.492.5 30.609.9 31.971.6 33.198.0 53.882.6 50.204.1 50.062.4 49.463.2 34.870.1 35.925.2 24.682.9 28.639.8 63.869.0 62.421.3 55.864.6 69.922.3 81.717.4 86.452.8 81.544.2 84.271.2 585.739.1 613.409.8 714.751.5 810.570.9 884.794.4 956.710.7 1.045.822.1 1.109.675.6 1.123.520.6 1.115.207.2 1.159.553.3 1.245.269.4 1.753.8 15.529.9 8.863.1 9.307.7 9.715.6 11.401.7 11.841.8 13.547.8 5.465.1 16.174.7 15.794.8 16.838.2 650.224.3 699.988.9 782.384.2 878.724.9 988.871.5 1.061.143.6 1.145.500.1 1.226.343.7 1.264.585.7 1.268.038.8 1.306.954.7 1.395.842.0 51.608.3 66.502.9 67.758.7 82.129.9 85.880.7 79.563.9 1.265.186.3 1.251.300.5 1.337.867.6 20.214.5 6.173.2 21.140.7 1.419.139.0 1.409.857.3 1.506.330.9 Tablo 39 BANKALAR DÖVIZ MEVDUATLARININ VADELERINE GÖRE ANALIZI Tarih cp co 1992 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağ ustos Eylül Ekim Kası m Aral ı k 1993 Ocak Ş ubat Mart Vadesiz Mevduat 3 Ay Vadeli Mevduat 6 Ay Vadeli Mevduat 250.908.1 269.283.2 297.814.6 340.466.9 389.251.7 419.670.5 439.399.0 485.298.1 520.614.8 541.429.7 529.360.6 571.103.8 13.956.2 112.1 12.438.1 1.458.0 17.760.5 200.6 68.687.2 79.355.7 96.431.9 107.183.2 132.513.2 142.146.6 156.048.8 172.467.3 ‘ 171.036.9 169.920.4 184.713.1 212.534.5 2125345 . 544.891.8 520.038.5 587.793.4 42.108.9 32.594.8 5.163.6 189.877.9 211.386.2 221.212.4 Milyon TL 1 Yı l Vadeli Mevduat Toplam Mevduat 330.629.0 351.350.0 388.137.7 431.074.8 467.106.6 499.326.5 536.096.1 568.466.2 560.495.9 555.230.7 575.120.5 612.003.1 650.224.3 699.988.9 782.384.2 878.724.9 988.871.5 1.061.143.6 1.145.500.1 1.226.343.7 1.264.585.7 1.268.038.8 1.306.954.7 1.395.842.0 642.260.4 645.837.8 692.161.5 1.419.139.0 1.409.857.3 1.506.330.9 Tablo 40 İ SKONTO SENETLER İ VE BANKALAR PLASMANLARININ SEKTÖREL DA Ğ ILIMI - DÖV İZ Milyon TL Tarih -.4 o 1992 Ocak Ş ubat Mart Nisan May ıs Haziran Temmuz Ağ ustos Eylül Ekim Kası m Aral ı k 1993 Ocak Şubat Mart Kamu Kurum ve Kuruluşlar ı Tarım Sanayi Nakliye ve Ulaşı m Yurtiçi ve Yurtd ışı Ticaret Turizm Bina ve inşaat Ş ahsi ve Mesleki Borçlar İ skonto Senetleri Toplam 8.229.0 8.214.2 8.113.9 8.571.9 8.866.4 8.241.9 8.470.6 8.461.0 21.728.8 20.986.3 21.596.2 21.289.4 98.8 163.3 1 72.3 186.1 199.4 254.0 214.0 221.6 205.2 51.3 72.7 106.3 3.516.6 4.131.7 4.807.3 4.612.9 3.750.0 3.536.7 3.633.8 3.603.0 3.692.9 3.874.6 4.075.5 4.255.7 17.368.5 18.140.5 17.041.7 18.048.6 18.364.8 17.218.8 17.241.6 17.122.5 16.093.7 16.920.0 17.541.4 18.055.4 114.027.2 124.082.8 122.382.1 142.223.3 154.300.9 170.914.2 190.999.0 197.079.7 240.707.8 241.763.9 255.747.4 298.212.2 14.480.2 16.601.1 16.745.3 17.999.8 18.831.7 19.486.1 19.288.4 17.419.0 13.156.2 18.623.9 19.320.7 19.944.4 3.999.4 5.241.8 5.160.5 4.841.3 4.607.3 5.505.3 6.208.7 5.629.5 5.726.3 5.906.0 6.257.6 2.436.5 10.553.2 9.801.9 11.926.3 11.618.9 12.980.3 15.017.2 14.707.1 19.836.2 21.025.7 20.069.7 24.033.2 32.672.9 172.272.9 186.377.3 186.349.4 208.102.8 221.900.8 240.174.2 260.763.2 269.372.5 322.336.6 328.195.7 348.644.7 396.972.8 21.286.6 22.094.4 22.139.1 92.7 92.8 82.7 4.359.4 6.843.9 7.339.6 18.107.5 50.857.2 53.407.8 289.773.4 289.355.6 390.469.6 20.990.6 18.955.7 12.850.2 8.048.8 7.476.7 7.893.2 30.615.6 29.897.0 32.165.2 393.274.6 425.573.3 526.347.4 VI. BÖLÜM BANKACIL1K KESIMININ ÖZEL ILGI DUYACA Ğ I MEVZUAT - KKTC Merkez Bankas ı Faiz Fark ı FonuOlu şturulmas ı Tüzü ğ ü (Değ iştirilmi ş şekliyle) - Para ve Kambiyo i şleri Tüzü ğ ünün değ iştirilmi ş 30. ve 31. maddeleri - ithalat ı ve ihracat ı (Düzenleme ve Denetim) Tüzü ğ ü (Değ iştirilmi ş şekliyle) -KKTC Merkez Bankas ı Yönetim Kurulu Kararlar ı : Reeskont ve Avans i ş lemlerinde uygulanacak faiz oranlar ı (Karar say ısı 280) Döviz Tevdiat ve Döviz Mevduat Faiz Oranlar ı (Karar Say ısı 285) Döviz Tevdiat ve Döviz Mevduat Faiz Oranlar ı (Karar Say ısı 286) Döviz Tevdiat ve Döviz Mevduat Munzam Kar şı l ı k Oranları (Karar Say ısı 287) Disponibilite (Karar Say ısı 288) 71 KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHUR İYET İ MERKEZ BANKASI YASASI (35/1987 VE 44/1992 Say ı l ı Yasalar) Madde 23 ve 53 Taht ı nda Yap ı lan Tüzük A.E.454 R.G.13.10.88 A.E.260 R.G.15.06.89 A.E.502 R.G.13.11.89 A.E.274 R.G.23.05.91 KKTC Mer ez Bankas ı Faiz Farkı Fonu Olu turulmas ı Tüzü - ü A.E.286 R.G.24.05.91 A.E.525 R.G.22.10.91 A.E.242 R.G.05.06.92 A.E.373 R.G.13.08.92 A.E.70 R.G.24.02.93 ı brıs Kuzey K ı brı s Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Yönetim Kurulu, Kuzey Kı nca n 23. ve 53. maddeleri uyar 'n ı ı Yasas ı Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas daki Kuzey K ı brı s Türk Cumhuriyeti Bakanlar Kurulunca tasvip olunan a şağı tüzü ğ ü yapar: 1.Bu Tüzük 'Kuzey K ı br ı s Türk Cumhuriyeti Faiz Fark ı Fonu Olu şturulmaKısa isim sı Tüzü ğ ü" olar k isimlendirilir. Tefsir 2. Bu Tüzü te metin baş ka türlü gerektirmedikçe: "Bakanlar urulu" Kuzey K ı brı s Türk Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu 'nu anlat ı r. "Banka" Ku ey Kı brı s Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı n ı anlat ı r. "Bankalar" uzey Kı brı s Türk Cumhuriyeti Bankalar Yasas ı alt ı nda faaliyet gösteren bank ları anlat ı r. "Devlet"Ku ey Kı brı s Türk Cumhuriyetini anlat ı r. "Fon" Kuze Kı br ı s Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Faiz Fark ı Fonunu anlat ı r. "Kooperatif Bankalar ı " Kuzey Kı brı s Türk Cumhuriyeti Kooperatifler yasas ı anlat ı r. alt ı nda kurulm ş ve mevduat kabulü ile kredi i ş lemi yapan Bankalar ı şlemi ve kredi i "Yan Kurul şlar" Bankalar ı n bir i ştiraki olarak kurulmu ş yapan Kurulu ş arı anlat ı r. "Yasa" 35/ 987 say ı l ı Kuzey Kı br ı s Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Yasası n ı anlat ı r. "Yönetim urulu" Kuzey K ı brı s Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Yönetim Kurulunu anlat ı r. . Fon Tesisi Amaç 3. Banka b nyesinde Faiz Fark ı Fonu ad ı nda bir fon tesis edilir. 4. Fonun a ac ı Devletçe teşviki öngörülen kontrollu tar ı m (ayni), tar ı m (nakdi) ve limi i içinde kalmak ko ş ulu ile Küçük Esnaf ve Sanatkârlar ile Sanayici ve ihraç tglara ve Turizm sektörüne kontrollü faiz uygulanmas ı n ı sağ lamakt ı r. 72 Faiz Iadesi 5.Faiz iadesi Oranlar ı kredi türleri itibariyle a şağıdaki şekilde saptanm ıştı r: Oranlar ı -Tarı m (Ayni) %31 -Tar ı m (Nakdi) a) Miktarı azami 1 milyon TL'ye kadar olanlar %16 b) Miktarı 1 milyon TL'nin üzerinde olanlar %7 - Küçük Esnaf ve Sanatkar Kredisi %26 (Miktar ı 20 milyon TL'ye kadar)( İ lk iş yeri açacak yeni üniversite, yüksekokul mezunları na 30 Milyon TL'ye kadar) -Turizm Kredileri %31 (Devlet Planlama Örgütü ve Turizm Bakanl ığı n ı n onaylayacağı Projelere) (Azami 2.000.000.000. - TL'ye kadar) -Sanayi Kredileri %20 (Makine Al ı m ı 1.200.000.000. -TL'ye kadar) - ihracatc ı Kredileri %31 Reeskont 6. Bankalar, Merkez Bankas ı reeskont kaynağı ndan kulland ı kları krediler için faiz farkı isteminde bulunamaya caklar ı gibi faiz fark ı ndan yararland ı kları krediler için de reeskont kredisi talebinde bulunamazlar. Işleri Yasağı Fonun Kaynakları 7. Fonun Kaynaklar ı : (a) Devlet Bütçesine bu amaçla konulacak ödenek, (b) Banka nezdindeki hazine fonlar ı faizlerine karşı l ı k olarak Banka bütçesinden ayrı lacak belirli bir ödenek, (c) Bankalar ve yan kurulu şları ile Kooperatif Bankalar ı ve Mevcut Yasalar alt ı nda kredi vermekle yetkili k ı l ı nm ış müesseselerin verecekleri her türlü nakdi krediler (Kontrollu krediler hariç) üzerinden uygulanacak geçerli faiz oran ı içinden iki puan faiz fark ı n ı n tahsil edilerek Banka nezdinde aç ı lan Faiz Fark ı Fonu'na yat ı rı lan miktarlar, (d) Faiz Farklar ı n ı zaman ı nda yatı rmayanlara veya eksik yat ı ranlara uygulanacak ayl ı k yüzde 8 cezai faiz, ve (e) Türkiye Cumhuriyeti Devleti taraf ı ndan yap ı lacak katk ı lardan olu şur. Bu maddenin (c) f ı krası gereğ inci Bankalar ve yan kurulu şları ile Kooperatif Ban kaları ve mevcut yasalar alt ı nda kredi vermekle yetkili k ı l ı nm ış müesseselerce tahakkuk ettirilen 2 puanl ı k faiz farklar ı , tahakkuku izleyen ay ı n 15'ine kadar fon'a ödenir. Bu madde amaçlar ı bak ı m ı ndan tahsil ve fon'a yat ı rma yükümlülü ğ ü, kredi veren bankalar ve müesseselere ait olup, tahsil edilmeyen miktarlar ı n ilgili Bankalar ve müesseseler taraf ı ndan yat ı rı lmas ı zorunlulu ğ u vard ı r. Banka ayni kaynaktan verilen kredilerde mükerrer fon kesintilerini önlemeye yönelik önlemler almaya yetkilidir. M ükellefiyet 8.Kontrollü Faiz uygulamas ı fon kaynaklar ı ile s ı n ı rl ı d ı r. Mevcut kaynaklar ı aşan mükellefiyetlere giri şilemez. Sı n ı rı 73 Esas ve 9. Fon, bu Tüz"kteki esas ve ş artlar ile Banka talimatlar ı na uygun olarak çal ışı r. Şartlar 10. Krediyi ver n bankalar veya kurulu ş lar kontrollü, faiz uygulamas ı nda bu Tüzük ve Banka araf ı ndan ve Müeyyideler ç ı karı lacak tal matlara uymakla yükümlüdürler. Aksine hareket eden bankalar ve kuruluş lardan ödenen faiz fark ı derhal tahsil olunur ve müteakip faiz fark ı ve reeskont taleple i kabul edilmez. Sorumluluk Talimatlar 11. Banka, bu Tüzükteki esas ve ş artlar dahilinde uygulamaya müteallik talimatlar ç ı karmay yetkilidir. Geçici Madde 1. ilk uygulamada banka birikmi ş faiz farklar ı n ı n taksitle ödenmesini onaylayabilir. Bu gibi hall 'rde cezai faiz istenmeyec ktir. A.E. 525 22.10.1991 Yürürlü ğe Giriş 12. Bu Tüzük esmi gazete'de yay ı mland ığı tarihten itibaren yürürlü ğe girer. 74 A.E. 154 R.G. 12.4.1993 PARA VE KAMBIYO I ŞLERI YASAS! (38/1982, 22/1987 ve 46/1992 Say ı l ı Yasalar) Madde 3,5,6,7,10,14,17,19,21,24,25,27,30,31 ve 51 Alt ı nda Yap ı lan Tüzük Kası m 1992 tarih ve 20 say ı l ı bültende değ iştirilmiş şekliyle yay ı nlanan Para ve Kambiyo i şleri Tüzü ğ ü aşağıdaki şekilde tadil edilmi ştir. ithalât Bedellerinin Transferi Türkiye Cumhuriyeti'nden Ithal Edilecek Mallar 30. " İ thalât bedelleri, ithalâta arac ı l ı k edecek bankalar taraf ından ban kac ı l ı k teamüllerine ve al ıcı ile sat ıc ı arası ndaki anlaş malara uygun olarak Akreditifli, Vesaik mukabili, Mal Mukabili, Takas, Pe şin veya Kredili ödeme şekillerine göre gerçekle ştirilir. Devlet kur hesab ı ndan yapı lacak ithalâtlarda banka teminat mektubu al ın ı r. Aval gerektirmeyen ithalâtlarda ithalâtc ı lar doğ rudan doğ ruya gümrük idarelerine ba şvurabilirler. Bu madde alt ında belirtilen ödeme şekilleri Bakanl ı kça ç ı karı lacak bir genelge ile dü zenlenir. 31. Türkiye Cumhuriyetinden do ğ rudan veya transit olarak ithal edilecek Türkiye ve üçüncü ülke men şeli mallar al ı cı ile sat ıcı arası ndaki anlaşmaya uygun olarak Türk Liras ı veya Döviz olarak ödene bilir." Sözü edilen tadiller Resmi Gazetede yay ı mland ığı 12 Nisan 1993 tarihinde yürürlüğ e girmi ştir. 75 R.G.35 6.4.1993 Sayı :135 DI Ş TICARET ( ıl ÜZENLEME VE DENETIM) YASASI (12 1983 ve 46/1990 Say ı l ı Yasalar) Madde , 8, 9 ve 13 Taht ı nda Yapı lan Tüzük Bakanlar Kurulu, D ışti•aret (Düzenleme ve Denetim) Yasas ı n ı n, 4, 8, 9, ve 13. maddelerinin kendisine ve mi ş oldu ğ u yetkiye dayanarak aşağı daki Tüzü ğ ü yapar. 1. Bu Tüzük, ithalât ı ve ihracat ı (Düzenleme ve Denetim) Tüzü ğ ü olarak isimlendirilir. 76 KISIM I BAŞ LANGIÇ HÜKÜMLERI Tefsir 2. Bu Tüzükte metin ba ş ka türlü gerektirmedikçe: "Bakanl ı k", Ticaret iş leriyle ilgili Bakanl ığı anlat ı r. "Devlet", Kuzey K ı brı s Türk Cumhuriyeti Devletini anlatı r. " İ hrac", Herhangi bir mal ı n Devlet s ı n ı rlar ı d ışı na ç ı karı lmasın ı anlat ı r. "ithal", Herhangi bir mal ı n gümrükten geçirilmesi kayd ı yle kara, hava ve deniz yoluyla Devlet s ı n ı rları d ışı ndan Devlet s ı n ırları dahiline getirilmesini anlat ı r. "Katma Değ er", Hammadde ve/veya bir yar ı mamülün i şlenip şekil değ iş tirilmesi ile ana mal ı n, tüketim mal ı veya yat ı rı m mal ı na dönüş türülmesi i şleminde i şletme tarafı ndan yarat ı lan ek değ eri anlat ı r. Bu ek de ğer de mamül bir mal ı n üretilmesinde ödenen maa ş , ücret, faiz dolayl ı vergi ve harçlarla, sigorta, sat ış masraflar ı , genel muhtelif masraflar ve %15'i geçmeyen kâr toplam ı ndan oluşur. "Kıymetli Eş ya", Kı ymetli madenler veya k ıymetli taş lardan mamül veya bunlar ı muhtevi zati e şyalar ile şahsi ziynet eş yaları n ı anlat ı r. "Kı ymetli Maden", külçe, toz, çubuk, levha, madeni para ve di ğer özel eş yalar ile ziynet e şyaları d ışı nda, altı n ve platini anlat ı r. "Kıymetli Taş lar", elmas, p ı rlanta, yakut, zümrüt, safir ve zeberceti anlat ı r. "Liberasyon", Ticaret i ş leriyle ilgili Bakanl ı ktan ithal izni al ı nmadan d ış ülkelerdeki ihracatc ı lar leyhine Banka arac ı l ığı ile yap ı lan ödeme kar şı l ığı gerçekle şen ithalat ı anlatı r. "Mal", Ithal ve ihraç edilebilen herhangi bir ta şı n ı r mal ı anlat ı r. "Ticari Nitelik Arzetmeyen Mal", 24/1982 say ı l ı Gelir Vergisi Yasas ı 'n ı n 58. maddesi kurallar ı sakl ı kalmak koş uluyla, ithal edenin tamamen ve münhas ı ran şahsi veya iş letmesinin kullan ı m ı na ait olan ve rekabeti engelleyici ş ekilde kâr elde etmek amac ıyla elden ç ı karı lamayacak taşı n ı r malları anlat ı r. "Mal Bedeli", ithal edilecek mal ı n fatura bedelini an lat ı r. "Sanayi Ürünleri", Girdileri i ş leme tabi tutulup, şekil değ iş tiren ve üzerinde katma de ğ er yarat ı lan mamülü an latrr. "Üçüncü Ülke", Türkiye Cumhuriyeti Devleti d ışı nda kalan ülkeleri anlat ı r. "Yerel Girdi", Üretilen bir mal ı n veya ara mal ı n üretiminde gerekli T.C. men ş eli girdilerle, yerel olarak üretilen veya temin edilen girdilerin maliyetlerinin toplam ı ile %15 oran ında kâr toplam ı n ı anlat ı r. "Yerel Girdi Oran ı ", Yerel girdiler ile %15 kâr toplam ı n ın fabrika sat ış.fiyat ı na oran ı d ı r. ".Re -eksport", Ithal edilen mal ı n tekrar ihrac ı n ı anlatı r. 77 "Banka Garantisi", Bankalar Yasas ı alt ı nda faaliyet k gösteren Ba kaları n, ad ı na garanti mektubu verilece imtina etmesi kimsenin ta hhüdünü yerine getirmekten na ve ilk talepte yeı ndan onun ad ı a taraf halinde Ban anlat ı r. rine getirile eğ i hususunda verilen garantiyi raşı m ı ndan ı k uğ ı l "Zirai M I", Tar ı m veya hayvanc ve üzeş tirmemi iş elde edilen rünün i şlenip ş ekil değ r. ı ürünü anlat rinde katma de ğ er yarat ı lmam ış "Tahsisli ithal Mallar ı ", Kuzey K ı brı s Türk Cumhurian yetinin Tica et ve/veya Maliye i ş leriyle görevli a lmak ı tahsisi yap ı Türk Liras l ı klar ı taraf ı dan dövizsveya Türk Cumhuriyetine ithal edilen brı ı suretiyle K zey K malları anla ı r. ı dı "Bankal r Kur Hesab ı " Dövizi Devlet Kur Hesab lacak ı lan ve/veya yap şı ndan kar şı lanmak suretiyle yap ı ithalat ve/v a görünmeyen muamele ödemesini anlatı r. "Devlet ur Hesab ı ", Döviz Devlet Döviz pozisyo ı lalan ve/veya yap nundan ka şı lanmak suretiyle yap ı cak ithalat ve/veya görünmeyen muamele ödemesini anlatı r. mamül ve/veya "Geçici hracat", Ham ve/veya Yar ı ığı nda geçici mamül he hangi bir mal ı n teminat kar şı l konusu olarak belli bir mal ı n süre için ihraç edilip, soz . .ı ne s Türk Cum unye süre içerisi de tekrar Kuzey K ı brı ı r. aynen vey•i şlenmi ş olarak ithalini anlattirmek ve tekrar "Geçici ithalat", i şlenip şekil de ğ iş ihraç edilmek üzere üçüncü ül elere döviz kar şı l ığı Türkiye v a üçüncü ülkelerden ithal edilen ham ve/veya yar ı mamül ve/veya mamül haldeki sanayi girdileri ile i ş enip ş ekil değ iştirmek ve tekrar Türkiye'ye üzere Türkiye'den itTürk Liras ı karşı l ığı ihraç edilmek mamül ve/veya mamül ı hal edilen ham ve/veya yar haldeki sa ayi girdilerinin ithalini anlat ı r. "Takas", Bir mal ı baş ka bir malla de ğ iştirme, de ğ iş tirerek öd me, de ğ iş tokuş mübadeleyi anlat ı r. KISIM Il IHRACATTA UYGULANACAK KURALLAR ITHALAT V şiler Ba3. Ithalat e ihracat yapacak gerçek ve tüzel ki ıtlar ı n ı ı olarak kay kanl ı k nezdin e ithalatc ı veya ihracatc e ekli Cetvell'de yerayapt ı rmak zo undad ı rlar. Bu Tüzü ğ Belgesi için yap ılacak lan Ithalatc ı elgesi veya ihracatc ı ıt bel müracaatlard , gerçek veya tüzel ki ş ilere ait oda kay ı bel kart gesi, ş irket k yıt belgesi, gerçek ki ş ilerin kimlik er bilgi ve bel - gelerinin ve akanl ığı n uygun görece ğ i diğ gelen sunma! rı gereklidir. ndan takIthalatcl e ihracatc ı belgeleri takvim y ı l ı başı bitiminde Bavim y ı l ı sonu a kadar geçerli olupi sürenin devam ettirilebilir. ğ kanl ığ a vize ttirilmesi ile geçerlili ın ın Ancak D ı Ticaret (Düzenleme ve Denetim) Yasas r. ı 5 ve 18. mad 8 eleri hükümleri sakl ı d 78 Gerçek ve tüzel kiş ilerin ithalatc ı ve ihracatcl belgesi almalar ı Bankalar ı n yabanc ı ülkelerden ithalatta tutacaklar: döviz hesapları ve uygulanacak kur hesaplar ı Ithalat ve ihracatta ödeme şekilleri ile takas Ithalat ve ihracat süreleri 4. Üçüncü ülkelerdenKuzey K ı brı s Türk Cumhuriyeti Devletine yap ı lacak ithalat : (a) "Devletin Kur Hesab ı " (b) "Bankalar Kur Hesab ı " esasları na göre yap ı l ı r. Bankalar, bu esaslara göre kendi bünyelerinde: (i) "Devletin Kur Hesab ı " (ii) "Bankalar Kur Hesab ı " olmak üzere iki ayr ı döviz hesab ı bu lundurmakla yükümlüdürler. (c) Bankalar kur hesab ı ndan yap ı lan ithalatlarda it halatc ı tarafı ndan mal bedelinin ödendi ğ inin bankaya tevsiki halinde banka ithal izni düzenler. Ancak aval gerektirmeyen ithalatlarda Bankaları n düzenlemekte oldu ğ u ithal izni aranmadan Bakanl ığı n onayı ile ithalatç ı n ı n doğ rudan doğ ruya gümrük idarelerine ba şvurmaları ile ithalatlar ı n ı gerçekle ş tirebilirler. 5. (1) Yolcu beraberi ithalat ve ticari nitelik arzetmeyen özel ithalat d ışı ndaki ithalat veya ihracatta para transferleri mali i ş lerden sorumlu Bakanl ı kça belirlenen ödeme ş ekilleri yöntem ve esaslar ı na göre yap ı l ı r. Ancak takas usulü yap ı lacak ithalat ve ihracat i ş lemleri Bakanl ığı n iznine ba ğ l ı olup ihraç edilecek her türlü mal ve hizmet bedellerine kar şı l ı k ayn ı bedel ve de ğ erde bir mal ı n fiili ihraç tarihinden itibaren azami 6 ay içerisinde yurda getiril mesinden ve ithalat hesaplar ı n ı n kapat ı lmas ı ndan ihracatç ı lar sorumludur. Bu ödeme ş ekline göre yapı lacak ihracatta hesaplar ı n kapat ı l ı p kapat ı lmad ığı ihracat ve ithalat i ş lemlerinin gerçekle ş mesin den sonra en geç onbe ş gün içerisinde tevsik edici gümrük evraklar ı n ı n Bakanl ığa ibraz ı gerekmektedir. Gerekli evraklar ı süresinde Bakanl ığ a ibraz etmeyen müracaatç ı lara Bakanl ı k tekrar izin vermek mecburiyetinde de ğ ildir. Süresinde kapat ı lmayan hesap sahiplerini Bakanl ı k hakları nda Yasal i şlem yap ı lmak üzere Para ve Kambiyo i ş lerinden sorumlu Bakanl ığ a bildirir. (2) Devletin Kur Hesab ı ndan yap ı lacak peş in ödemelerde, limit 8000 ABD Dolar ı veya muadili döviz karşı l ığı olabilir. Bankalar Kur Hesab ı nda peş in ödemelerde döviz transferi yukar ı daki limite tabi değ ildir. (3) Yetkili Bankalarda Devlet Kurundan döviz tahsis olana ğı bulunmamas ı halinde Devlet bundan dolayı herhangi bir sorumluluk ta şı maz ve sözkonusu tahsis Bankalar Kurundan yap ı l ı r. Mal ithal edecek ki şi taraf ı ndan Bankaya yat ı rı lan mal bedeli döviz, devletin cari sat ış kurundan al ı n ı r ve sat ı l ı r. 6. (1) Bakanl ı k taraf ı ndan Devletin Kur Hesab ı ndan onaylanan proforma fatura süreleri, onay tarihinden itibaren 3'er ayl ı k sürelerle 9 aya kadar uzat ı labilir. 79 ı k veya Ban(2) Bankalar ur Hesab ı ndan, Bakanl ı nda onaylanan proforma faturalar onay ka taraf ı k bir süre için geçerlidir. tarihinden iti • aren 6 ayl ı Ancak iz in geçerlik süresi içerisinde, gümrüklere getirilmi olup da bu süre içerisinde, gümrük bitim taiş lemlerinin ap ı lmamas ı halinde sürenin ca yeni bir ı gün içerisinde ayr rihinden itib ren 15 proforma fatura veya ithal iznine gerek olmadan gümrükleme i ş lemleri yap ı labilir. ı ta(3) Ihracatta ihraç izni süresi, Bakanl ığı n onay lar ve 60 gün için geçerlidir. rihinden itib ren ba ş Ihraç sürele i zorunlu ve hakl ı nedenlerle Bakanl ı kça en çok c0 güne kadar uzat ı labilir. ı nda ihraç (4) Herhang bir mal ı n ithalat ve ihracat ve ithal izin süreleri, zorunlu ve hakl ı nedenlerle Bakanl ı kça ı salt ı labilir veya uzat ı labilir. KISIM III İ THALA IN DÜZENLENMES İ VE DENET İ M 7. (1) Üçüncü "Ikelerden Kuzey K ı brı s Türk Cumhuriyeti Devle ine ithal edilecek mallar bu Tüzü ğ e ekli Cetvel I 'de yer al ı yorsa, orijinal proforma fatura ve/veya =akanl ığı n uygun görece ğ i belge üzerine Bakanl ı k taraf ı ndan, Devlet Kur Hesab ı taht ı nda oldu ğ unu gösteren kay ı t dü ş ülerek döviz tahsisi yapı l ı r. Cetve(2) Bu Tüz" ğ'e ekli Cetvel II'de yer almay ıkptaraf ın ı IIII'de yeral n mallar ı n ithalinde, Bakanl n uyığı dan orijinal • roforma fatura ve/veya Bakanl gun göreceli belge üzerine Bankalar ı n Kur Hesaüleb ı ndan i ş le göreceklerini gösteren kay ıt düş rek onaylan ı r. (3) Bu Tüz 'e ekli Cetvel I Cetvel III ve Cetvel V'de yer al ayan herhangi bir mal ı n ithalinde ithalatc ı lar orij nal proforma faturalar ı n ı ve/veya Bakanl ığı n uy un görece ğ i belgeyi Bakanl ı ktan Bankalar Kur esab ı ndan onaylatabilecekleri gibi yet- ı kili Bankal ra müracaatlar ı ile de orijinal faturalar banka tara ı ndan Cetvel XI'deki gibi ba şka bir iş leme tabi tu ulmadan mühürlenmek suretiyle Bankalar Kur esab ı ndan i şleme al ı nabilir. Bankalar her ay on lad ı kları bu izinlerin bir dökümünü en geç mütea ip ay ı n ilk yar ısı nda Bakanl ığ a gönde rir. Ancak akanl ı k uygun gördü ğ ü hallerde yay ı nlayacağı b r Emirname ile Devletin Kur Hesab ı liberasyon e tahsisli listelerini geni ş letip daraltabi lir. 80 Devletin Kur Hesabı veya Bankalar Kur Hesabı tahtı nda orijinal proforma, faturanm onaylanmas ı Ön izne tabi mallar Besin katk ı maddeleri ve mamül katkı l ı besinlerin ithali FOB ve benzeri al ışlardaki taşı mac ı l ı kla ilgili masraf ödemeleri Ithal edilecek malları n kullan ı lm ış veya kullan ı lmam ış olması Ithal edilecek mallar ı n özürlü olması hali Ticari nitelik arzetmeyen mallar ı n özel ithal izni ile ithali 8. Üçüncü ülkelerden veya Türkiye Cumhuriyeti Devletinden ithal edilecek bu Tüzü ğ e ekli Cetvel V'de yeralan herhangi bir mal ı n orijinal proforma faturas ı n ı n ve/veya Bakanl ığı n uygun görece ğ i belgelerin Bakanl ı kça onaylanabilmesi için önceden Cetvel'de belirtilen ve ön izin verme yetkisine haiz olan Bakanl ı ktan ön izin al ı nması gerekmektedir. Ilgili Bakanl ı k ön izin düzenlerken sa ğ l ı k ve standartlara uygunlu ğ u dikkate al ı narak ön izin düzenler. Ancak Bakanl ı k her ön izin al ı nan mala ithal izni vermek zorunda de ğ ildir. 9. Besin katk ı maddeleri ile mamül katk ı l ı besinlerin ithalinde ithal giri ş imlerinden önce, Besin Katk ı Maddeleri Tüzü ğ ü veya onu de ğ iştiren veya yerini alan herhangi bir Tüzük hükümlerine uygun olarak ilgili Bakanl ı ktan ön izin al ı nmas ı gerekmektedir. 10.Yapı lan ithalatlarda FOB ve benzeri al ışlardaki navlun sigorta ve her türlü ta şı mac ı l ı kla ilgili ödemeler, ithalatç ı n ı n mal ı n ithal edildi ğ inin gümrük girişleri ile al ı nan izninin FOB veya benzeri olduğ unun yetkili Bankalara tevsik edilmesi kayd ıyle Bankalar taraf ı ndan ilgiliye izninin ait oldu ğ u kurdan transfer edilir. 11. Ithal edilecek mallar ı n kullan ı lmam ış olmas ı gerekmektedir. Kullan ı lm ış olan herhangi bir mal ı n ithali için Bakanl ı kça proforma fatura onaylan maz ve/veya Bankaca i şleme al ı namaz ve/veya döviz tahsisi yap ı lmaz. Böyle mallar ı n ithalat ı Bakanl ı kça uygun görülmesi halinde Cetvel VII'deki özel ithal izni ile yap ı labilir. Ancak ikinci el ve/veya kullan ı lm ış fakat yenileş tirilmi ş tarı m araçlar ı , sanayi i ş leri ile ilgili Bakanl ı ktan yat ı rı m izni alan kuruluşları n ithal edecekleri yat ı rı m mallar ı , motorlu ve motorsuz kara, ula şı m araçlar ı ile tar ı msal araçlara ait proforma faturalar, ithalâtç ı tarafı ndan talep edilmesi halinde Bakanl ı k taraf ı ndan Bankalar Kur Hesab ı ndan da onaylanabilir. 12.Ithal edilecek mallar ı n özürlü seconds olmas ı halinde, proforma Bakanl ı k tarafı ndan uygun görülmesi halinde Bankalar Kur Hesab ı ndan onaylanabilir. 13. (1) Kuzey K ı brı s Türk Cumhuriyeti Devletine ithal edilecek ve ticari nitelik arzetmeyen yeni veya yenileştirilmi ş mallar, motorlu ve motorsuz hava, deniz ve kara ta şıt vas ıtaları ile yerleş meye gelecek ki ş ilerin nakti sermayelerini ayni sermayeye dönü ştürerek ve kullan ı lmam ış olmak kayd ı yle döviz transferi yap ı lmaks ızı n veya Bakanl ı kça ve/veya Bankaca i şleme al ı nan proforma faturaya istinaden mal bedeli dövizi ç ı kart ı lan ancak ihracatç ı firma taraf ı ndan mecburi nedenlerle gönderilmeyen mallar ı n bilahare gönderilmesi halinde bu Tüzü ğe ekli Cetvel VII'de gösterilen "özel Ithal izni" belgesi ile ithal izni verilebilir. 81 Ancak it al edilicek mallar ı n motorlu araç yedek parçalara olmalar ı halinde bu madde hükümleri sade e silindir bloku, mar ş motoru, şarj motoru, silin • ir kapa ğı , krank mili, motor pervanesi, şanzı m n ve diskleri, diferansiyel ve diskleri, ön ve ar a cam, jant (Rims), fren çan ı (flan za), arka aks, cam silgi motoru ve komple motora uygulan ı r. Ithal edil cek böyle yedek parçalar ı n ticari nitelik taşı yı p taşı mad ı klar ı na yeni veya yenile şti rilmiş olup ol ad ı kları na bak ı lmaz ve Bakanl ı kça özel ithal iz 1 verilir. Özel ithal izni belgelerinin geçerlilik sür si üç ay olup ancak Bakanl ığı n uygun gördü ğ ü hallerde yenileneb ı l ı r. (2)Ticari nitelik arzetmeyen mal tan ı m ı na giren an cak, ithalatç ı n ı n, ithal edece ğ i mal ı n mesleğ inde veya ticari faaliyetlerinde sürekli kullan ı lan bir mal olmas ı alinde gerekli ithalat izni, Ozel ithal izin Belgesi zerine; "Gelir vergisi stopaj ı na tabi olmak ko ş ul yla" ibaresinin yaz ı lmas ı yla verilir. 14. Ateş li silah ile aksam ve parçalar ı n ı n ithalinde Içi ş leri ile görevli Bakanl ı ktan, lah ı n cinsine Polis Genel üdürlü ğ ünden ve/veya Bakanlar Kurulundan A eş li Silah ithal Ruhsat' al ı nması gerekmektedir. akanl ı k yürürlükteki 15/1992 say ı l ı Ateşli Silahlar (Değ işiklik) Yasas ı n ı n silah ticaretini düzenleyen ilgili maddesine uygun olarak ticari nitelikteki sila ları n ithalini tasvip edebilir. Ateşli Silah Ithal, Fası l 57 85/63 12/70 27/74 3/79 23/82 32/85 7/89 15/92 15. Kı ymetli mad nler, k ıymetli taş lar ve bunlardan mamül e şya ı n Kuzey K ı br ı s Türk Cumhuriyeti Devletine ith I ve ihrac ı Maliye i ş leri ile ilgili Bakanl ığı n izni il yapı l ı r. Ancak eski eser niteli ğ i taşı yan mallar ı (Antika) ithali ve ihrac ı Kültür i şleriyle ilgili Bak nl ığı n ön iznine tabi olup, Bakanl ı ğı n uygun gö eceğ i şartlarda Gümrük İ darelerine muhatap bir y zı ve(veya ihraç izni ile yap ı labilir. Kıymetli maden ve taşlarla eski eserlerin ithali Para ve Kambiyo I şleri Yasası 38/1982 22/1987 46/1992 16. Pul ithalat ı v ihracat ı Gümrük ve Posta İ dareleri taraf ı ndan, P ra ve Kambiyo I şleri Yasas ı hükümleri çerçevesi de yap ı lmaktad ı r. Pul ithalat ı ve ihracat ı 17. Türkiye Cum uriyeti Devletinden yap ı lacak ithalat Türkiye Cum uriyeti Devletinden yap ı lacak Türki ye Cumhuri eti men ş eli ithalâtlarda ödemeler (değ iştirilmi ş ş ekli ile) 38/1982 Para ve Kambiyo I şleri Yasas ı a göre yap ı l ı r. Bu ilke d ışı nda uygu lama yap ı lma ı na Bakanl ı k yetkilidir. Türkiye Cumhuriyetinden yapı lacak ithalat 82 Antrepolara aktarılacak malların ithalinde uygulanacak şartlar (1) Yolcu Beraberi ithalat: Kuzey Kı br ı s Türk Cumhuriyeti Devleti ile Türkiye Cumhuriyeti Devleti aras ı nda imzalanan Karma Ekonomik Komisyonu Protokolü çerçevesinde taraflar aras ı nda saptanan miktar ve ş artlara uygun olmak üzere ve bu hususta Protokol hükmünün yürürlükte kald ığı süre içerisinde münhas ı ran Türkiye Cumhuriyeti Devletinden yap ı l ı r. Ithalat konusu olan mal ı n ön müsadeye tabi olmas ı halinde ilgili Bakanl ı ktan alacaklar ı ön müsade belgesiyle yetkili Bankalara müracaatla, Cetvel VIII'de yeralan Yolcu Beraberi ithalat Formunun tanzimi ile Bakanl ığ a müracaat ederler. Müracaat ı n Bakanl ı kça onaylanmas ı halinde, yetkili bankalar, mal bedelinin Türkiye Cumhuriyeti Devletinde ödenmesini teminen yolcu beraberi ithalat yapacak ki ş iler ad ı na onaylanan miktar kadar çek tanzimi veya transfer i şlemi yapabilirler. Yolcu beraberi ithalat izinleri, onay tarihinden itibaren üç ay süreyle geçerlidir. (2) Türkiye Cumhuriyeti Devletinden yap ı lacak tahsisli ithalat: Bu Tüzü ğ e ekli Cetvel IV'de yeralan mallar, tahsisli ithal mallar ı olup böyle mallar ı n ithal edilebilmeleri için ithalat giri şimlerinden önce proforma faturan ı n Bakanl ı ktan onaylat ı lmas ı gerekmektedir. Mezkûr belgeler üzerine Türkiye Cumhuriyeti Devletine mahsus oldu ğ unu belirlemek amac ı yla kay ı t dü şülür. Banka Bakanl ı ktan onayl ı belgeyi Cetvel XI'deki gibi mü hürlemek suretiyle i şleme al ı r. (3) Yolcu beraberi, tahsisli ve ön izne tabi mallar d ışı nda yeralan herhangi bir mal ı n ithali liberasyon iş lemlerine uygun olarak yap ı l ı r. Bankaya sunulan proforma faturalar yetkili banka taraf ı ndan Cetvel XI'deki gibi mühürlenmek suretiyle onaylan ı r. Türkiye Cumhuriyetinden tahsisli ve liberasyon yolu ile yap ı lan ithalâtlarda ithalâtç ı taraf ı ndan mal bedelinin ödendi ğ inin bankaya tevsiki halinde, banka ithal izni düzen leyebilir. Ancak aval gerektirmeyen ithalatlarda bankalar ı n düzenlemekte olduğ u ithal izni aranmadan Bakanl ığı n onayı ile ithalâtç ı n ı n doğ rudan doğ ruya Gümrük İdarelerine başvurmalar ı ile ithalatlar ı n ı gerçekleştirebilirler. 18. Kuzey Kı brı s Türk Cumhuriyeti Devleti gümrüklerine getirilen herhangi bir mal ı n gümrük antrepoları na aktar ı lmas ı nda Bakanl ığı n ve/veya Bankaları n onaylad ığı ithal izinleri aranmaz. 83 1 9.Ithalâtç ı ları onaylanmak üzere Bakanl ığ a ve/veya Bankalara unduklar ı orijinal proforma faturada ve/veya ba anl ığı n uygun görece ğ i belgede aranan bilgiler şunl rd ı r: (a) (i) I h acatç ı firman ı n adresi (ii) Ithalatç ı firman ı n ismi (iii) Ithal edilecek mal ı n cinsi (iv) Bi im fiyatı miktarı (v) T ptan kı ymeti (vi) M l ı n teslim şekli ve ödeme şekli (vii) F tura tarihi ve numaras ı (vi i i) F tura süresi (ix) UI ke orijini (x) Ih acatç ı ülke (xi) St ndart uygunlu ğ u (b)Bakanl ı k taraf ı ndan proforma faturalar ve/veya Bakanl ığı n uygun görece ğ i belgeler onaylan ı r ken e ıonom ıyı yönlendirme, kamu yarar ı , üretim tüketi dengesi, üretici ve tüketici menfaatleri, sağ l ı k e güvenlik gibi hususlar dikkate al ı narak değ erlendirilir ve gerekli gördü ğ ü hallerde baz ı mallar n ithalini zaman, zaman k ı smen veya tamame k ısı tlamaya karar verebilir. (c)Bu de•erlendirmeler gözönüne al ı narak üretim ve tük tim dengesinin sa ğ lanması için de dayan ı kl ı t" ketim mallar ı n ı n ithalatç ı lar ı yürürlükteki Acent lik Yasas ı hükümlerini yerine getirmek zorunlulu ğ undad ı r. (d)Ithala ç ı ları n acentelik dolay ısı ile doğ muş olacak k• misyonluk alacaklar ı n ı n kendisine mal olara ödenmesi halinde Bakanl ı k, bu mallara özel it al izni ile izin verebilir. 20. Kuzey Kı brı s Türk Cumhuriyeti Devletine ithal edilecek allar ı n ithalatç ı ları n, ithalat giri şimlerin den önce akanl ı k ve/veya Bankalardan proforma faturaları naylat ı lmak suretiyle ithal izni almalar ı zorunludur. Ancak, Bakanl ı kça ithal izinlerinin de ğerlendirilmesinde Kuzey K ı br ı s Türk Cumhuriyeti Devleti s ı n ı rlar ı d ışı da, ithalat yasa ğı olan ülkelerde faaliyet gösteren herhangi bir ithalatç ıya dolayl ı ve dolays ı z olarak he hangi bir menfaat sagland ı g ı n ı n ortaya ç ı kmas ı v- belge ile kan ıtlanmas ı halinde ilgili ithalatç ı ya ithal izni verilmez. ithalat e ihracat giri ş imlerinden önce ithal ve ihraç izni al ı ması zorunludur. Ithalat giri şiminden önce Bakanl ktan ithal izni almayan ve/veya Orijinal proforma faturay ı ve/veya Bakanl ığı n uygun göreceğ i belgeyi :ankalarda i şleme ald ı rmadan Kuzey K ı brı s Türk C mhuriyeti Devletine ithal edilen herhangi bir mal ı n i haline Bakanl ı k taraf ı ndan ithal izni veril meyebilir eya proforma fatura onaylanmayabilir. 84 Proforma faturada aranan bilgiler Ithal edilecek mallara ithalat girişiminden önce ithal izni al ı nmas ı 500 ABD Doları tutarı ndaki yedek parçalara Bakanl ı k onayı aranmamas ı Bakanl ığı n ithal edilecek her türlü mal ı n her safhası nda takip ve denetleme yetkisi 21.Sanayi yat ı rı mları n ı n acil ihtiyac ı olan ve 500 ABD Dolar ı tutarı na kadarki yedek parçalar ı n ithalat ı nda itiyat haline getirilmemesi kayd ıyle Gümrüklerce ve Ban kalarca Bakanl ığı n onayı aranmadan işleme al ı nabilir ve mal bedeli Bankalarca ihracatç ı firmaya Bankalar Kur Hesab ı ndan transfer edilebilir. 22.Bakanl ı k her türlü mal ı n liberasyon cetvelinde olup olmad ığı na bak ı lmaks ızı n, ithalat i şlemlerinin başlamas ı ndan fiilen gerçekle şmesine; ithal mallar ı n ı n tüketiciye intikaline ve pazarlanmas ı na kadar olan bütün safhalardaki i şlemleri takip ve denetlemeye yetkilidir. Mevzuata ayk ı rı l ığı n tesbiti halinde gerekli önlemleri al ı r ve "D ışticaret (Düzenleme ve Denetim) Yasas ı " ilgili hükümleri uygulan ı r. KISIM IV IHRACATIN DÜZENLENMESI VE DENETIMI Ihraç belgeleri 23. Ihraç izinlerinin değ erlendirmesi (1)Kuzey K ı brıs Türk Cumhuriyeti Devletinden ihraç edilecek herhangi bir mal için Bakanl ı ktan önceden Cetvel IX ve X'de yeralan ihraç izni belgeleri ile ihraç izni al ı nmas ı gereklidir. (2)Ihraç izinlerinin de ğerlendirilmesinde, reddedilmesinde, mal miktar ı baz ı nda azalt ı lmas ı nda veya tümüyle onaylanmas ı ile önceden ihraç fiyat ı n ı n belirlenmesinde veya ihracatç ı n ı n ihraç fiyat ı n ı n aynen onaylanmas ı nda Bakanl ı k yetki lidir. (a) Mallar üzerinde Kuzey K ı brı s Türk Cumhuriyeti Devletine yap ı lan i şlemin (yarat ı lan katma değ er ve yerel girdi) yeterli olup olmad ığı na, (b) Ihraç edilecek mallar ı n Kuzey K ı brı s Türk Cumhuriyeti Devletindeki tüketim mallar ı ile stok durumuna, (c) ihracat ı n şartlar ı ile yap ı lacak ihracat ı n bu Tüzük hükümlerine, D ış Ticaret (Düzenleme ye Denetim) Yasas ı ve Para ve Kambiyo I şleri Yasas ı na uyup uymad ığı na, (d) ihraç edilecek mallar ı n ihracat ı nda Bakanl ı k ihraç mal ı n ı n ihraç fiyat ı n ı önceden belirlemeye veya ihracatç ı n ı n fiyat ı n ı uygun görmesi halinde ihraç izni üzerinde yeralan fiyattan ihraç iznini i şleme almaya, karar verebilir. Ancak akreditifli ihracatlarda akrediti fin ihraç fiyat ı n ı n üzerinde olmas ı halinde akreditif esas al ı n ı r. (3) Bakanl ı kça ihrac ı uygun görülmeyen herhangi bir mala ihraç izni verilmez. Ihraç iznine ba ğ lanmayan hiçbir mal ı n Kuzey K ı br ıs Türk Cumhuriyeti Devletinden ihrac ı yap ı lamaz. 85 Ayrı •a Bakanl ı k her türlü mal ı n ihraç i şlemlerinin ba,..lamas ı ndan fiilen gerçekle şmesine ihracatla Igili hesaplar ı n kapat ı lmas ı na kadar olan bütün -afhalardaki i ş lemleri takip ve denetlemeye y tkilidir. Mevzuata ayk ı r ı l ığı n tesbiti halinde "I ış Ticaret (Düzenleme ve Denetim) Yasası " ilgili hükümleri uygulan ı r. Cetvel I'da yeralan mallar ı n ihrac ı , ilgili Bakan 24. l ığı n ön izni e tabidir. Ancak Bakanl ı k her ön izin al ı nan mala ihraç izni vermek zorunda de ğ ildir. Dayan ı k ız tüketim mallar ı olarak değ erlendirilen 25. ve d ış ülkel rdeki sat ış fiyatlar ı istikrars ız olan herhangi bir mal Bakanl ığı n değ erlendirilmesi ile kon sinye ihraç znine ba ğ lanabilir. Ekonomik fayda ve kamu yararı görülen hallerde Kamu Iktisadi Te şebbüsleri vey. özel sektörce al ı m konusu yap ı labilen mallar için t kas veya mübadele ba ğ lant ı lar ı na Bakanl ı k karar erir. 26. Türkiye Cumhuriyeti Devletine ihraç edilecek herhangi bi mal için ihracatç ı firma ad ı na proforma fatura düzenlenmesi ve Bakanl ı ktan onaylat ı lmas ı gerekmekte ir.Düzenlenen proforma fatura al ı c ı f ı rma taraf ı nd n kabul edilip gerekli izin al ı nd ı ktan sonra ihraç izni e bağ lanabilir. ihraç iznine ba ğ lan ı p ihraç edilen h r mal ı n bedelinin ihraç eden ki şi taraf ı n dan Kuzey ı br ı s Türk Cumhuriyetine getirilmesi ve yetkili Ban alara yat ı r ı lmas ı yürürlükteki Para ve Kambiyo i şi ri Yasas ı hükümlerine göre zorunludur. Proforma f turan ı n geçerlilik süresi onay tarihinden itibaren aza i üç ayd ı r. Ancak naylanan proforma faturaya ra ğ men Bakanl ı kça so radan uygun bulunmamas ı halinde ihraç izni verilme ebilir. 27. Türkiye Cumhuriyeti Devletinde yap ı lacak sanayi ürünleri ihr cat ı n ı n protokollarda öngörülen katma değer ve y rel girdi oranlar ı na uygun olması esast ı r. Bu maksatl Türkiye Cumhuriyeti Devletinden temin edilen T.C. enş eli girdiler yerel girdi say ı l ı r. Bu Tüz 'k hükümlerine uygun olarak Kuzey K ı b28. r ı s Türk Cumhuriyeti Devletinden Uçüncü Ulkelere ihraç edile mal bedeli dövizin, mal ı ihraç eden ki şi taraf ı ndan uzey K ı brı s Türk Cumhuriyetine getirilmesi ve yet ili Bankalara yat ı r ı lmas ı yürürlükteki Para ve Kamb yo i şleri Yasas ı hükümlerine göre zorunludur. Getir len dövizin kullan ı m ı da ayn ı Yasa çerçevesinde ya• ı l ı r. Gümrü vergileri ödenerek veya muaf olarak 29. Kuzey Kibris Türk Cumhuriyeti Devletine ithal edilen mallar ı n ihrac ı : Ithali o aylanm ış , özel ithal izni al ı nm ış veya ii berasyon oluyla Kuzey K ı br ı s Türk Cumhuriyeti Devletine it al olunan mallar ı n men şeine veya men ş einden baka bir ülkeye gönderilmesi Bakanl ığı n iznine bağ l ıd ı r. Kuzey ı brı s Türk Cumhuriyetinden herhangi bir 30. mal ı n re-e sport edilebilmesi için ihracatç ı lar ı n, ihracat giri şi lerinden önce Bakanl ı ktan Cetvel IX'de yer alan ihraç izin belgesi ile ihraç izni almas ı gerekmektedir. 86 Ön izne bağ l ı ihraç mallar ı Konsinyasyona bağ l ı ihraç mallar ı Proforma fatura düzenlenmesi Katma Değ er ve yerel girdi Ihraç edilen mal bedeli dövizin Devlete getirilmesi ve ihracattan elde edilen ihracat gelir ödemeleri Ithal edilen malların ihrac ı Ithal edilen mallar ı n tekrar ihrac ı re- eksport edilmesi Re - eksport edilecek bir mal ı n fiyat ı 31. Üçüncü ülkelerden ithal edilen mallar ı n tekrar üçüncü ülkelere, Serbest Liman ve Bölgesine veya Türkiye Cumhuriyeti Devletine yap ı lacak ihracatta, ihracatç ı n ı n sundu ğ u ihraç fiyat ı ; Bakanl ı kça uygun görülebilir veya de ğ iştirilebilir. Türk Liras ı ile ithal edilen bir mal ı n ihrac ı 32. Türk Liras ı ile ithal edilen herhangi bir mal, Türk Liras ı ile ithal edildi ğ i fiyattan Türkiye Cumhuriyeti Devletine re- eksport yap ı labilir. üçüncü ülkelere reeksport yap ı lmas ı halinde, ihracatç ı n ı n re- eksport ihraç fiyat ı n ı Bakanl ı k onaylayabilir veya de ğ iştirebilir. Re- eksport karşı l ığı yurda getirilen dövizin kullan ı m ı 33. Herhangi bir mal ı n ithalat ı Bankalar Kur Hesab ı ndan veya Özel Ithal Izni ile ithalat ı gerçekleşmiş se bu mal ı n re- eksport edilmesinden yurda getirilen dövizin tümü ihracatç ı lar ı n direktifine ba ğ l ı kalmak ve ithalat veya mevzuat gere ğ i yap ı lan döviz transferlerinde kullan ı labilir. Ithalat ı Devletin Kur Hesab ı ndan gerçekleş tirilen bir mal ı n re- eksport edilmesinden yurda getirilmesi zorunlu dövizin tümü Devletin Kur Hesab ı na yat ı rı l ı r ve ihracatç ı ya döviz karşı l ığı Türk Lirası olarak ödenir. Ihraç iznine tabi olmadan yapı lacak re- eksport Ticari nitelik arzetmeyen veya ithalat ı gerçekleşip de herhangi bir nedenden dolayı ihracat ı n ı gerektiren mallar ı n ihrac ı 34. (a) Bakanl ığı n izni ile ve/veya liberasyon yolu ile ithalat ı gerçekleş tirilen herhangi bir mal ı n men şeine veya men şeinden baş ka bir yere ihrac ı Bakanl ığı n iznine tabidir. (b) Kon ş imentosunda "transit" kayd ı bulunan sevkiyat ı n veya gümrük sundurma, antrepo, serbest yerlere veya araçlara ç ı karı lm ış olan malları n ihrac ı Gümrük idarelerince yap ı l ı r ve Bakan uğ ra iznine ba ğ l ı değ ildir. (c) Kon ş imentosunda "transit" kayd ı bulunmayan ve ithal izni al ı nmadan gümrüklere gelen bir mal ı n ithal veya ihrac ı na Bakanl ı k karar verir. 35. Ihraç edilecek herhangi bir mal ı n ticari nitelik arzetmedi ğ ine Bakanl ığı n kanaat getirmesi veya ithali gerçekleş en herhangi bir mal ı n bozuk olması ve/veya isteğ e uygun evsafta bulunmamas ı hallerinde, böyle malları n men ş eine iade edilmesi veya ihrac ı , Bakan l ığı n uygun göreceğ i ş artlarla Gümrük idarelerine muhatap bir yaz ısı ve/veya ihraç izni onay ı ile olabilir. BÖLÜM V GEÇICI ITHALAT VE GEÇICI İ HRACATIN DÜZENLENMESI Geçici ithalat ve geçici ihracat uygulama esasları 36. (1) Üçüncü ülkelerden Kuzey K ı brıs Türk Cumhuriyetine ham ve/veya yar ı mamül ve/veya mamül haldeki mal ı n i ş lem görmesi veya i şlemde yeralmas ı amac ı yle geçici olarak ithaline veya sözkonusu iş lemden sonra üçüncü ülkeye döviz karşili ğ i ihrac ı na; 87 (2) Türkiye'den Kuzey K ı brı s Türk Cumhuriyeti'ne ham ve eya yar ı mamül ve/veya malül haldeki mal ı n i lem görmesi veya i ş lemde yer almas ı amaciyla geçici olarak ithaline ve söz konusu i ş lemd n sonra Türkiye'ye Türk liras ı veya üçüncü ülkelere döviz kar şı l ığı olmak üzere ih r.ac ı na; üncü ülkelerden ve/veya Türkiye'den ithal (3) Üç edilece ve üretime direk veya endirek katk ı sağ laya ak makine ve teçhizat ı n geçici ithaline ve geçici ithal süresi sonunda ithal edildi ğ i ülkeye Ihrac ı na; (4) Kuzey ı brı s Türk Cumhuriyeti'nden Türkiye'ye veya ü üncü ülkelere ham ve/veya yar ı mamül ve/veya mamül mal ı n iş lem görmesi veya i şlemde yera mas ı amac ıyla geçici ihrac ı na; izin veri ir. 37. (1) Kuzey ı br ıs Türk Cumhuriyeti s ı n ı rları içerisinde faali, et gösteren özel veya tüzel ki şiler ham ve/vey- yar ı mamül ve/veya mamül haldeki mal ile ma ine ve teçhizat ı n Kuzey K ı br ı s Türk Cumhu iyetine geçici ithal izni ile getirebilirler.Bu aksatlar için Devletce döviz tahsisi yapı lmaz. (2) lthalatç geçici olarak ithal etti ğ i mal ı n tümü için (makina ve teçhizat hariç) Gümrük Müdürlü ğ üne Ban a garantisi verir. Verilecek banka garantisi utar ı mal ı n normal gümrük vergisi kadard ı r. (3) Geçici i hal ile ithal edilen ham veya yar ı mamül mallar ı ne tür mala dönü şeceğ i, dönüşüm sonras ı eld- edilecek mal miktar ı , fire miktar ı sanayi ve Gü rük Dairelerinde mü şterek hesaplan ı r. (4) Geçici ithalat ile ithalat ı yap ı lan ham ve/veya yar ı mamül ve/veya mamül mal dönü ştü ğ ü şekilde v ya ithal edildi ğ i şekilde ithal tarihinden itibaren azami 6 ay zarf ı nda ihraç edilir. Azami 6 ay zarf ı nda bu koş ul yerine getirilmezse Gümrük Ida elerince teminat ı na el konulur, normal gümrü deme i şlemi yap ı l ı r ve ithalatç ıya bundan böyle seçici ithal izni vermeyebilir. Ancak bakanl ığı kabule şayan görece ğ i zaruri istisnai durum) r dikkate al ı n ı r. (5) Geçici thalat ve ithali yap ı lan, bilahare üçüncü ülkeler • ihraç edilen mallar ı n bedeli dövizin Kuzey Kı orı s Türk Cumhuriyetine getirilmesi ve yetkili :ankalara yat ı rı lması ile kullan ı m ı yürürlükteki 'ara ve Kambiyo I şleri Yasas ı hükümleri çerçev sinde yap ı l ı r. Geç ci ithalat ve ithali yap ı lan, bilahare Türkiye'ye ihraç edilen mallar ı n bedeli ihraç tarihinden itibaren azami üç ay zarf ı nda Türk Liras ı olarak Tanka kanal ı ile Kuzey K ı brı s Türk Cumhuriyet ne getirilir. (6) Bankal ştı r ı lacak döviz miktar ı ; ihracatç ı tarafı ndan ihraç izni üzerinde gösterilen fiyat Bakanl ı kç: onaylanabilir veya yeni ihraç fiyat ı belirlene•'lir. 88 Ham, yar ı mamül mal ile makina ve teçhizat ı n Kuzey Kı br ı s Türk Cumhuriyeti'ne geçici ithal izni ile getirilmesi Kayıt tutulması 38. Gümrük Dairesi bu Tüzükle geçici ithaline veya geçici ihrac ı na izin verilen her türlü emtia için miktar ve k ıymet olarak ayrı nt ı l ı kay ı t tutar ve istem halinde gerekli bilgileri Bakanl ığa verir. Geçici ihraç edilecek mallara uygulanacak işlemler 39. Kuzey K ı brı s Türk Cumhuriyeti'nden Türkiye Cumhuriyeti Devletine veya üçüncü ülkelere Bakanl ığı n uygun göreceğ i ş artlarla Gümrük idarelerine muhatap bir yaz ı ile geçici olarak ihraç edilecek herhangi bir mamül mal ı , yarı mamül mal ve ham maddenin veya tamire gidecek herhangi bir mal ı n tekrar Kuzey Kı brı s Türk Cumhuriyetine ithalini sa ğ lamak amac ıyla Ticaret ve Sanayi Dairelerinin uygun görece ğ i bir banka garantisi (bu garanti miktar ı mal ı n kı ymetinden fazla veya daha az olabilir) ihracatc ıdan al ı nabilir. Ancak iş lenmek veya şekil değ iş tirmek üzere geçici olarak ihraç edilen yar ı mamül mal veya ham maddenin tekrar Kuzey Kı brı s Türk Cumhurniyeti'ne böyle yar ı mamül mal veya ham madde üzerinde yap ı lan değ işiklik veya i şlemden dolay ı meydana gelecek ve Sanayi Dairesince saptanacak fire oran ı n ı n düş ürülmesinden sonra kalacak mal ı n getirilmesi esast ı r. "Bu esaslara uymayan özel veya tüzel ki ş ilerin ithalât veya ihracatlar ı na izin verilmeyece ğ i gibi yat ı r ı lan banka garantileri de hazineye irat olarak ihtikal ettirilir." Bankalara verilen yetkinin al ı nması 40. Tahsisli veya Liberasyondaki malar ı n ithalat ı nda Ban kalar Tüzük hükümlerini ve Bakanl ığı n ç ı karacağı emirname ve genelge hükümlerini aynen uygulamakla yükümlüdürler. Bu Tüzük, emirname ve genelge hükümlerine, Bakanl ığı n sözlü ve yaz ı l ı ikazları na rağ men aykı rı hareket eden Bankalar ı n Bakan l ı kca verilen yetkileri "Bir y ı la" kadar geçici olarak geri al ı nabilir. Kalite ve standart aranması zorunluluğ u 41. Bakanl ı k her türlü ithalât ve ihracat i şlemlerinden önce ithali veya ihrac ı yap ı lacak her maldan, kalite ve standart uygunlu ğ u arayabilir. Ancak Bakanl ı k hangi malda kalite, ve stan dart uygunlu ğ u aranacağı n ı önceden Resmi Gazete ve Bas ı n yolu ile duyurur ve bu duyuruda belirtilen tarihten itibaren verilecek izinlerde bunu arar. Yürülükten kald ı rma R.G. EK III 18.10.1983 A.E. 398 7.1.1986 A.E.1 28.11.1986 A.E. 666 15.1.1987 A.E. 17 7.3.1988 A.E. 121 24.4.1988 A.E. 206 18.10.1988 A.E.954 13.1.1989 A.E. 16 21.4.1989 A.E. 48 13.5.91 A.E. 221 42. Bu Tüzü ğ ün yürürlü ğe girdi ğ i tarihten itibaren ithalat ı ve ihracat ı (Düzenleme ve Denetim) Tüzü ğ ü alt ı nda yapı lan iş lemlere halel gelmeksizin ithalat ı ve Ihracat ı düzenleme ve denetim tüzü ğ ü yürürlükten kalkar. 43. Bu Tüzük Resmi Gazete'de yay ı nland ığı tarihten başlayarak yürürlü ğe girer. 89 CETVELI K. K.TC. Ticaret Dairesi Müdürlü ğ ü ITHALATCI - IHRACATCI BELGESI NO: Isim ve Ünvan Adresi Tel. No. Faaliyet Sektörü Meslek Kuruluşu Teleks No . Fax No . : T: r ı m Sanayi/Ticaret/Turizm/Hizmet Sicil Kayıt No . Uyruğ u Olan ne tarihine kadar s Türk Cumhuriyeti Devletinde ithalatç ı Dış ticaret (Düzenleme v Denetim) Yasas ı hükümleri uyar ı nca Kuzey Kı brı ştir. veya ihracatc ı olarak faa iyette bulunma yetkisi verilmi Imza ve Mühür Ticaret Dairesi Müdürlüğ ü ( Bu kısı m belge sahibi firma taraf ı ndan doldurulacak ) Firman ı n Isim veya Ünvan' • Müdür veya Yöneticinin Ismi : Firmam ıza ait d ış ticaret i şlemlerinin yap ı lmas ı esnas ı nda 1. Evraklar ı imzalamaya yetkili k ı l ı nan şah ıs veya şah ısları n Ad ı Soyad ı Kimlik Kart ı No. Imza Örneğ i 1) 2) 3) 2. I ş lemleri takibetme ve evraklar ı almada yetkili kı l ı nan şah ıs veya şah ısları n Ad ı Soyad ı Kimlik Kart ı No: 1) 2) 3) Bu Belge resmi i şlemlerde ibraz edilecektir. Imza ve Mühür Müdür/Yönetici CETVEL Il DEVLET KUR HESABI ESASLARI TAHTINDA I ŞLEM GÖRECEK MALLAR I- TARIMSAL GIRDILER 1. Döviz karşı l ığı ihracata yönelik tarı m girdileri, ambalaj malzemeleri ve yükleme araçlar ı ile bunlar ı n aksamlar ı . 2. Her türlü tarı msal tohum. 3. Zirai ilaçlar 4. Veteriner ilaçlar ı ve malzemeleri 5. Suni gübre (Türkiye Cumhuriyeti Devletinden temin edilemeyenler) ve kompozeler 6. Dam ızl ı k hayvan ve dam ızl ı k yumurtalar Il. SAĞ LIK SEKTÖRÜ 1. Tı bbi ilaç, bunlar ı n üretim girdileri ve yat ı rı m malları ve aksamlar ı , t ı bbi malzeme, klinik ve laboratuvar gereksinimi t ı bbi alet ve gereçler (ambalaj malzemeleri dahil), optik alet ve cihazlar ı . 2. Diğer t ı bbi alet ve cihazlar ı . 3. Sağ l ı k nedeniyle kullan ı lması gerekli olan bandajlar, özel yap ı lm ış varis çorapları , özel imal edilmi ş ortopedik ayakkab ı lar, doğ um kontrol malzemeleri ile di ğer sağ l ı k malzemeleri. 91 III -GIDA MADDELERI 1. Pirinç 2. Peynir 3. Çocuk Mamalar ı 4. Toz süt 5. Şeker 6. Konsantre süt 7. Kat ı ve sıvı halindeki yağ lar IV - EĞ ITIM, BASIN YAYIN VE SPOR MAL EMELERI 1. Eğ itici, öğ retici ve kültürel yay ı n) 2. Matbaa makineleri, aksamlar ı ve diğ er tüm matbaa girdileri ve malzemeleri. 3. Gazete kağıd ı 4. Defter kağıtları ile eğ itim maksat) rı için girdi ve bu amaçlar ı nda kullan ı lacak diğer kağıtlar. ığı n ı n ön 5. Spor kulüpleri ve Federasyonlar ı münhas ı ran kendi ihtiyaçlar ı için Eğ itim, Gençlik ve Spor Bakanl müsaadesi ile tevsik edilecek tüm s sor malzemeleri ve aletleri (spor giysileri hariç). V - Devlet amaçlar ı nda kullan ı lmak üzere it al edilecek mallar ve Devletin yat ı rı m malları ile üretim girdileri. VI - Belediyelerin ve kâr gayesi gütmeyen d vlet kurulu şları n ı n hizmetlerinin yürütülmesi için ithal edilecek mallar ve üretim girdileri. VII - Mamülüne döviz tahsis edilen mallar ı n girdileri, böyle girdiler de ğ işik mamüller için kullan ı labiliyorsa; ithal edilecek girdidöviz tahsisi yap ı l ı r. lerle üretilecek mallar ı n gerektiğ i miktarda Imak üzere ve gerekti ğ inde üretimi kontrol etmek maksad ıyle VIII - SANAYI VE TURIZM YATIRIM MALL RI VE SANAYI GIRDILERI 1. G ı da Sanayi hammaddeleri (a) Ekmek, hellim, peynir mayalar ı , yoğ urt mayalar ı , yoğ urt peynir kültürleri. (b)Yemelik yağ , margarin ve terey ğı üretim girdileri ve yat ı rı m malları ve aksamlar ı . (c) Bisküvi sanayi üretim girdileri. (d) Hamur kabartma malzemeleri. (e) Nişasta. 2. Un ve süt ürünleri sanayi yat ı rı m malları ve aksamlar ı ile ambalaj malzemeleri. 3. Likit petrol gaz ı , gaz tüpleri, lüks tipi ayd ı nlatma cihazlar ı ve aksamlar ı ile soba fitilleri. 4. Hayvan yem üretim girdileri, yat ı rı m malları ve aksamları . 5. Yat ı rı m projeleri ile ilgili Bakanl ı larca onaylanan tüm yat ı rı m mallar ı . 6. Mevcut çal ış abilir durumdaki te ister için gerekli aksam ile parçalar ı ve onaylanm ış ek yatı rı mlar. 7. Yeni ilave veya yenileme yat ı rı m projeleri Turizmle ilgili Bakanl ı kca onaylanan otel, otel apartman, tatil köyü ve benzeri turistik konaklama tesislerinde kullan ı lacak tüm yat ı rı m malları . 8. Turistik konaklama tesislerinde ullan ı lacak makine, tesisat ve teçhizat aksamlar ı ile parçalar ı . CETVEL III BANKALAR KUR HESABINDAN BAKANLI Ğ IN ONAYI ILE ITHAL EDILECEK MALLARIN LISTESI I - GIDA MADDELERI 1. Tüm meyveler ve sebzeler (kur ve dondurulmu ş olanar dahil) 2. Zeytin 3. Bisküvi, çikolata, kekler ve şeke lemeler. 4. Tüm un ve simit malzemeleri (m karna dahil) 5. Dondurmalar ve kremalar 6. Alkollü ve alkolsüz içkiler 7. Sigara 8. Çiğ kahve 9.Kuru fasulye 10. Konserve etler, bal ı klar, buzlu -t ve buzlu bal ı klar, tütsülenmi ş bal ı klar (ne tip ambalajda olursa olsun) 11.Tuz 12. Çay Il. SAĞ LIK SEKTÖRÜ halindeki deterjanlar, 1. Diş macunu, di ş parlat ıc ı ları , di fı rçası , sabun, ş ampuan ile balsamlar, toz, krem ve s ıvı dezenfektanlar. III. SANAYI GIRDILERI 1. ayakkabı , (Terlik dahil), deterja , şampuan, sinek ilac ı ve sinek haplar ı ve di ğ er temizlik malzemesi üretim girdileri. 2. Lâstik kaplama girdileri (kaplan cak lastik dahil) 3. Meş rubat sanayi girdileri (Nare ciye üsare konsantreleri hariç.) 4. Süpürge ve mop üretim girdiler 5. Kap yı kamada kullan ı lan tel, sü ger ve benzeri üretim girdileri. 6. Metal, ahşap, duvar boyas ı , ay • kkab ı boyası üretim girdileri. 7. Yağ , hellim, peynir kaplar ı imal için yaprak teneke ve kaplar. 8. Sünger üretim girdileri. 9. Galvanize çelik boru üretim gir ileri. 10. Madeni yağ üretim girdileri ve ambalaj malzemeleri. 11. Kuru temizleme girdileri. 92 12. Elektrik kablosu ile ilgili üretim girdileri. 13. Kaynak elektrot sanayi üretim girdileri. 14. Çivi imali ile ilgili üretim girdileri. 15. Elektrikli ısı nma sobası üretim girdileri. 16. Aleminyum anodlama nikelaj ve parlatma girdileri. 17. Tekstil boyas ı ve yard ı mcı malzemeleri. 18. Dokuma çorap ve trikotaj sanayi üretim girdileri. 19. Metal ve aleminyum mamül ürünleri imali ile ilgili üretim girdileri (ambalaj malzemeleri, etiketler ve benzerleri hariç). 20. Soğ uk kalay. 21. Plastik levhalar ile renkli viniler. 22. Balata imali ile ilgili üretim girdileri. 23. Çanta, valiz, örme ipten mamül turistik çanta sanayi girdileri. 24. Akü sanayi girdileri. 25. Çikulata, dondurma, marmelat ve di ğer ş ekerleme sanayi girdileri. 26. Krem karamel, jöle, custard powder girdileri. 27. Çips üretim girdileri. 28. G ıda sanayi yağ lan. 29. Doğ al sentetik kauçuk. 30. Tuvalet kağıd ı (rolo halinde). 31. Hijenik kad ı n bağı girdileri. 32. Jaluzi üretim girdileri. 33. Tutkal hammaddesi. 34. Ş ilte üretim girdileri. 35. Kozmetik sanayi girdileri. 36. Plastik sanayi üretim girdileri. 37. Albüm sanayi girdiler. 38. Alkollü içki sanayi üretim girdileri. ( şişe ve bask ı l ı etiketler dahil) 39. Tütün sanayi girdileri. 40. Floresans armatürü imalât ı nda kullan ı lan balast, duil, kapasitör ve starter. 41. Sanayi tipi buzdolab ı girdileri. 42. çamaşı r makinesi, bulaşı k makinesi, buzdolab ı , gazocağı , eletrik süpürgesi, air conditioner, ya ğ l ı ısıtıcı lar, sobalar ve benzerleri ile bunlar ı n yedek aksam ve parçalar ı . 43. Fiş enk sanayi üretim girdileri. 44. Kraft kağıd ı . 45. Yap ıştı rıc ı band üretiminde kullan ı lan hammadde. 46. Diğ er tüm sanayi girdileri. IV. IN Ş AAT SEKTÖRÜ 1. Çimento ve beyaz çimento. 2. Her nevi kireç alç ı , tuğ la ve kiremit. 3. Kereste. 4. Formayka ve sunta. 5. Inş aat demiri, in şaat kal ı pları (teferruatlar ı dahil.) V. PATLAYICI MADDE VE HAMMADDELER 1. Kibritler 2. Gaz halinde karbon dioksit. 3. Petrol ve petrolden elde edilen kat ı yağ lar, asfalt yapmakla kullan ı lan zift, tabii asfaltlar ve asfalt yap ı m ı nda kullan ı lan parçalanm ış taşlar ve kumlar. VI. NAKIL ARAÇLARI ILE TARIM ARAÇLARI 1. Motorlu ve motorsuz kara, deniz ve hava ula şı m araçlar ı ile aksam ve gereçleri. 2. Motorlu ve motorsuz kara ta şıt araçlar ı yedek parçalar ı , aküleri, iç ve d ış lastikleri ile yağ ları ve kaplama lastikleri dahil. 3. Her türlü toprak i ş leme, tohum ekme, gübreleme, ürün toplama alet ve makineleri ile aksamlar ı. 4. Tarı msal ilaçlama makine ve aletleri ile aksamlar ı . 5. Tarı msal traktör, biçer döver, biçer ba ğ larlar, tar ı msal su ve dalg ıç motorlar ı , sondaj makineleri ve türbinleri ile aksamları . VII. HABERLE Ş ME CIHAZ ALET VE AKSAMLARI 1. Her türlü haberleş me cihaz ı , alet ve aksamlar ı . 2. Telefax ve malzemeleri. 3. Telex makineleri ve malzemeleri. VIII. DIĞ ER MALLAR 1. Sinek hapları ve makineleri ile koiler ve benzerleri. 2. Elektrik malzemeleri (kablo, anten ve fi şler dahil) 3. Floresant ampülü, ampül. 4. Ayakkab ı . 5. Möble. 93 CETVEL IV TÜRKIYE CUMHURI ET DEVLETINDEN TAHSISLI ITHAL MALLARI LISTESI 1. Yaş meyve ve sebze 2. Konserve etler, bal ı klar, buzlu et e buzlu bal ı klar, tütsülenmi ş bal ı klar (ne tip ambalajda olursa olsun) 3. Bisküvi ve ş ekerleme. 4. Makarna 5. Pirinç. 6. Şeker 7. S ıvı ve kat ı yağ lar 8. Süt ve Süt mamülleri. 9. Zeytin . 10. Yat ı rı m mallar ı . 11. Ayakkab ı 12. Möble 13.Tuğ la. 14. Kireç. 15.Alçı . 16. Çimento. 17.Toz krem ve s ıvı halindeki dete janlar 18. Şampuan 19. Kaplama lastikler. 20. Akümülatörler. CETVEL V ÖN IZNE TABI MALLAR A- Tar ı m ve Hayvanc ı l ı k iş leriyle ilgili Baka l ı ktan ön izin al ı nmas ı gerekli mallar: 1. Canl ı Hayvanlar (akvaryum bal ı ları hariç) dam ızl ı k hayvanlar, dam ızl ı k ve sofral ı k yumurtalar. 2. Ham küçükbaş ve büyükbaş ha an derileri. 3. Her türlü tah ı l, zirai, tohumlar, u , kepek, irmik (simit). 4. Zirai ilaçlar, veteriner ilaçlar ı ve aş are ilaçlar ı . 5. Tabii ve suni gübreler, her türlü oprak. 6. Hayvan yemleri ve hammaddel ri. 7. Canl ı ağ açlar, fidanlar, fideler, s ks ı bitkileri ile kesme çiçekler, a şı kalemleri ve aşı gözleri. 8. Sinek haplar ı , koilleri ve spreyle B- Sağı k işyeriyle ilgili Bakanl ı ktan ön izin l ı nmas ı gerekli mallar. 1. Tı bbi müstahzarat (ilaç ve ham addeler). 2. Afrodiziyak (seks ilaçlar ı ). 3. Tı bbi malzemeler. 4. Tı bbi alet, cihaz ve aksamlar ı . 5. Toz, krem ve s ı vı halindeki dete anlar. 6. Şampuan. C - I ş çiler ile ilgili Bakanl ı ktan ön izin al ı nm s ı gerekli mallar: 1. Müstahzar patlay ı c ı maddeler (k britler ve çakmak ta ş ları hariç) 2. Şenlik fişenkleri 3. Motorlu araçlarda kullan ı lacak -mniyet kemerleri. 4. Her türlü kumar makineleri ve o un makineleri (videogames ve TV gamesler dahil). D - Savunma i ş leriyle ilgili Bakanl ı ktan ön ir in al ı nmas ı gerekli mallar: 1. Harp silahlar ıyla bunları n aksa ve malzemeleri. 2. Harp araçlar ıyla bunlar ı n aksam ve malzemeleri. 3. Gaz maskesi ve aksamlar ı . E - Ulaşt ı rma i ş leriyle ilgili Bakanl ı ktan ön i' in al ı nmas ı gerekli mallar: 1. Gemi, uçak, ve benzerleri. CETVEL VI LI ANSA BA Ğ LI IHRAÇ MALLARI A - Tar ı m ve Hayvanc ı l ı k iş leriyle ilgili Bakanl ı ktan ön ihraç izni al ı nmas ı gerekli mallar: 1. Hububat ve mamülleri. a) Bu ğday b) Arpa c) Yulaf d) Her türlü un 2. Hayvan yemleri a) Harup (bütün, ö ğ ütülmüş , ç kirdek) b) Burçak c)Diğer her türlü hayvan yemi: ri. 3. Canl ı hayvan ve ürünleri. a) Büyükbaş ve küçükbaş hayva nlar ve bunlar ı n taze, so ğ utulmuş ve dondurulmu ş etleri. b) Her tür ve kalitede (ham, yar ı mamül, mamül) küçükba ş hayvan derileri. c) Yapağı (yün) 94 B - Tabii Kaynaklar i ş leriyle ilgili Bakanl ı ktan ön ihraç izni al ı nmas ı gerekli mallar: 1. Madenler. a) Demir pritler b) Bakı r cevheri, konsantreleri ve curufu (concentrate ve coment) CETVEL VII KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURIYETI DEVLETI TICARET DAIRESI MÜDÜRLÜ Ğ Ü K.K.T.C. TICARET DAIRESI MÜDÜRLÜ Ğ Ü ÖN MÜSAADE / ITHAL IZNI FORMU Tarih : ITHAL IZNI IZIN SAHIBININ Resmi Lisan Türkçe kullan ı n ız. Ad ı Soyad ı ve Ticaret Ünvan/ Adres ve Telefon No Ithalatc ı Belge No. Mal ı n Teslim Ş ekli (FOB, CIF, CF, v.s. ) Giri ş Gümrüğ ü Ödeme Şekli Ithalat edilecek mallar ı n kullan ı l ış amac ı Mal ı n Cinsi Mal ı n Miktarı Toplam Değ er : Mal ı n Değeri Rakam ile : Yaz ı ile : Tarafı m ı zdan düzenlenen bu formadaki bilgiler doğ ru ve eksiksizdir.. Müracaatc ı n ı n Imzas ı Değ erlendirme sonucu • CETVEL VIII Y LCU BERABERI ITHAL FORMU Banka : Forma No• KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURIYETI ÜRLÜ Ğ Ü TICARET DAIRESI MÜD Tanzim Tarihi : Transfer lehtar ı n ı n ad ı , soyad ı ve adresi Döviz talebinin nedeni Talep sahibinin ad ı , soyad ı , adresi ve mesle ğ i ITHALATCI BELGE NO'SU Istenilen dövizin cins ve miktar ı Ilişik Belgeler: Talep sahibinin Imzas ı Yetkili Bankan ın Görü şü Imza ve Mühür TICARET DAIRESI MÜDÜRLÜ Ğ Ü KARARI * Uygundur / uygun de ğ ildir. "Uygundur fakat aşağıdaki değ işiklik yapı lm ı ir: Not: I ş bu belge yetki tarihinden itibaren 3 ay i in geçerlidir. Luzumsuz olanları çiziniz. CETVEL IX KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURIYETI TICARET DAIRESI MÜDÜRLÜ Ğ Ü IHRACAT TESCIL / LISANS / RE- EKSPOR IZIN BELGESI Kayıt Numaras ı • Müracaat tarihi : 1. Ihracatc ı firman ı n Ismi ve Adresi • Oda Sicil Kay ıt No: Ihracatc ı belgesinin numaras ı ve başlang ıç t• rihi• 2. Ihraç mal ın ı n a) Gümrük tarife ve istatistik nu aras ı • b) Cinsi, tipi ve kalitesi : c) Üretim y ı l ı : d) Miktarı : 3. Birim sat ış fiyatı ve komisyon ürk Liras ı ve Döviz) 4. Değer Tutarı (Türk Liras ı ve dövi (FOB) (CF) (CIF) (FOB) (CF) (CIF) 5. Al ıcı firman ı n isim ve adresi • 6. Komisyoncunun Isim ve Adresi : 7. Al ıcı memleket • 8. Mal ı n a) Sat ış ş ekli (FOB, CF, CIF ve adesiz, vadeli) b) Ödeme şekli : (Akreditifli, ve aik mukabili, peş in ödeme, mal mukabili) c) Akreditif biti ş tarihi : 96 9. Ihracat ı n hangi para karşı l ığı yapı lacağı : 10. Kati satışı n yapı ld ığı tarih : 11. Mal ı n ihraç tarihi : 12. Mal ı n ihraç edileceğ i gümrük : Yukarıda gösterilen bilgilerin sat ış mukavelesine uygun olduğ unu beyan ederim. Ihracatcı n ı n Imzası : Beyan Tarihi : Not : Işbu beyannamede mal ı n, mahsul yı l ı , miktarı , satış fiyatı , değer tutarı ve ihraç tarihi rakam ve yaz ı ile daktiloda yazd ı rı lacaktı r. Beyannameler üzerinde silinti ve düzeltme yap ı lmayacakt ı r. ILGILI MAKAMLARCA KULLANILACAKTIR NOT: Işbu ihraç izni (60) gün süreyle geçerlidir. Tescil / Lisans Numaras ı : Teascil / Lisans Tarihi : Yukarıda müfredat ı gösterilen mal ı n ihrac ı na müsaade edilmiştir. Ticaret Dairesi Müdürlü ğ ü Mühür ve Imza CETVEL X KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURIYETI TICARET DAIRESI MÜDÜRLÜ Ğ Ü KONSINYE IHRAÇ IZNI BELGESI Kayıt Numaras ı : Müracaat Tarihi : 1. Ihracatc ı Firman ı n Isim ve adresi : Oda ve Sicil Kay ıt No: Ihracat belgesinin numaras ı ve tarihi : 2. Ihraç mal ı n ı n a) Gümrük tarife ve statistik numaras ı : b) Cinsi , tipi ve kalitesi : c) Üretim y ı l ı : d) Miktarı : 3. Ülkeye getirilmesi garanti edilen birim sat ış fiyatı ve (FOB) (CF) (CIF) (FOB) (CF) (CIF) 4. Ülkeye getirilmesi garanti edilen k ıymet : 97 41, 5. Ihraç mal ı n ı n konsinye olarak g•nderildi ğ i firman ı n isim ve adresi : 6. Ihraç mal ı n ı n konsinye olarak g" nderildi ğ i komisyoncunun isim ve adresi : 7. Al ıc ı memleket : 8. Mal ı n ihraç edildiğ i tarih • 9. Mal ı n ihraç edildi ğ i gümrük : Yukarda müfredat ı kayıtl ı mal ı Konsinyasyon suretiyle ihracat ı Ihracatc ı n ı n Imzası : Beyan Tarihi : na müsaade edilmesini talep ederim. tutar ı ve ihraç tarihi rakam ve yaz ı Not: I ş bu beyannamde mal ı n, mahsül y ı l ı , iktrar ı , sat ış fiyatı ır., değer lmayacakt ı tı r. Beyannameler üzerinde silinti ve düzelt e yap ILGILI MAKAMLARCA KULLANILACAKTI Not: I ş bu ihraç izni (60) gün süreyle geçerl dir. Tescil Numaras ı : Tescil Tarihi : na müsaade edilmi ştir. Yukarı da müfredat ı gösterilen mal ı n konsi yasyonu suretiyle ihrac ı Ticaret Dairesi Müdürlü ğ ü) (ILGILIYE VERILECEK NÜSHA) Mühür ve Imza CETVEL XI BANKASI LTD. ITHAL MÜSAADESI NO: DEVLETIN KUR HESAB! : BANKALAR KUR HESABI : TÜRKIYE TL • ITHALATÇI BELGE NO: ITHALI IÇIN GEREKEN I Ş LEM YAPILMI .TIR. IMZA • TARIH • 98 ile daktiloda yaz ı lacak- KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHUR İYETi MERKEZ BANKASI YÖNETIM KURULU KARARI Karar Tarihi : 25 Ocak , 1993 Karar Sayısı : 280 1. 35 / 1987 Say ı l ı K .K.T.C. Merkez Bankas ı Yasasan ı n II (O maddesine istinaden ve 32 (1) (a), (b), (c) maddelerinde öngörülen sürelere uygun olarak reeskont ve avans i şlemlerinde uygulanacak faiz oranlar ı n ı aşağı daki ş ekilde tespit ve ilan eder. I . Genel Olarak (Senetlerin geçerli faiz oran ı üzerinden düzenlenmi ş olmas ı şart ıyla) Il. Kontrollu Krediler Senette belirtilen faiz oran ı n ı n 4 puan altı nda A.1. Tar ı m Ayn ı Kredileri (Senetlerin geçerli faiz Oran ı n ı n 31 puan alt ı nda düzenlenmiş olmas ı şart ıyla) Senette belirtilen faiz oran ı n ı n 4 puan alt ı nda 99 2.Tarı m Nakdi Kredileri a. 1 milyon TL.'ye kadar (Senetlerin geçerli fai•oran ı n ı n 16 puan alt ı nda düzenlenmiş olmas ı şart ıyle) b. 1 Milyon TL.'nin üzerinde. (Senetlerin geçerli fai oran ı n ı n 7 puan alt ı nda düzeni nmi ş olmas ı şart ıyle) B. 1. Küçük Esnaf ve Sanatkar Kredileri Küçük Esnaf ve Sanatkârlara verilir. ( Senetlerin geçerli faiz or: n ı n ı n 26 puan alt ı nda düzenlenmiş olma şartlyle) azami 20 milyon L'ye kadar. 2. Yeni I ş Yeri açacak üniversite veya yüksek okul mezunları na, azami 30 milyon TL'ye kadar. 3. Karafı rı nları n ı endirerek ısıtma' ı fı rı nlara çevirmek isteyenlere, (Azami 18 mily•n TL'ye kadar) C. Sanayici Kredileri : (Senetlerin geçerli faiz oran ı ı n 20 puan alt ında düzenlenmi olmas ı şart ıyle) (Makine al ı m ı için azami 1.2 0.000.000 TL) D. Ihracat Kredileri ( Senetlerin geçerli faiz oran ı n ı n 20 puan alt ı nda düzenlenmi ş ol ası şart ıyle) Senette belirtilen faiz oran ı n ı n 4 puan alt ı nda E. Turizm Kredileri ( Senetlerin geçerli faiz oran ı n ı n 31 puan alt ı nda düzenlenmiş olmas ı şart ıyle) azami 1.200.000.000 - TL'ye kadar Senette belirtilen faiz oran ı n ı n 4 puan alt ı nda Senette belirtilen faiz oran ı n ı n 3 puan alt ı nda Senette belirtilen faiz oran ı n ı n 4 puan alt ı nda Senette belirtilen faiz oran ı n ı n 4 puan alt ı nda Senette belirtilen faiz oran ı n 4 puan alt ı nda Senette belirtilen faiz oran ı n ı n 3 puan alt ı nda III. Geçerli faiz oran ı Faiz Farkı onuna ödenen 2 puan hariç her bankan ın tesbit ve ilan ederek Merkez Bankası na bildirdi ğ i yı ll ı k faiz oran ı . IV. Senedin ibraz tarihinde üze inde yaz ı l ı faiz oran ı vade hitam ı na kadar aynen devam eder. Aşı lmas ı halinde aşı lan her uan için 3 puan cezai faiz uygulan ı r. V. Bankalar bu kararda öngörülen faiz oranlar ı d ışı nda hangi nam alt ı nda olursa olsun ek men faat sağ layamazlar. Ancak h zmet görülmesi halinde, görülecek hizmet kar şı l ığı al ı nacak ücret ve komisyonlar bunun • ışı ndad ı r. VI.Bu karar ı n yürürlüğe girdiğ i arihten önce kulland ı rı lm ış krediler temdit edilmemek kayd ıyla vadeleri sonuna kadar eski eeskont oran ı na tabi tutulur. VII. Bu Karar, Resmi Gazete'd= yay ı mland ığı tarihten itibaren yürürlü ğe girer. 100 R.G. 32 30.3.1993 Sayı 122 KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURIYETI MERKEZ BANKASI YÖNETIM KURULU KARARI KARAR TARIHI : 22 Mart 1993 KARAR SAYISI : 285 35/1987Sayı l ı Kuzey Kı brı sTürk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Yasas ı 'n ı n 25'inci maddesi ve değ iştirilmiş şekliyle 38/1982 say ı l ı Para ve Kambiyo i şleri Yasas ı alt ı nda yapı lan Para ve Kambiyo Işleri Tüzüğ ü'nün 7 (3) ve 8 (3) maddeleri uyar ı nca Kuzey Kı brı s Türk Cumhuriyeti Merkez Bankası Yönetim Kurulu a şağıdaki karar ı alm ıştı r. A. (1) Bankalarca aç ı lacak Döviz Tevdiat ve Mevduat Hesaplar ı ile döviz kredilerine uygulanacak faiz oranlar ı serbestçe belirlenir. (2) Bankaları n Merkez Bankas ı nezdinde açacaklar ı Döviz Tevdiat ve Mevduat Hesaplar ı na Bankan ı n özel ve tüzel ki ş ilerin Döviz Mevduat Hesaplar ı na uygulanan azami faiz oranları artı 1/4 uygulan ı r. (3) Merkez Bankas ı 'nca Tevdiat ve Mevduat Munzam Kar şı l ı kları na aşağı daki yı ll ı k yüzde faiz oranları uygulan ı r. Sterlin Amerikan Dolar ı Alman Markı Kı brıs Lirası 6.5 4 6 2.5 Tevdiat ve Mevduat Munzam Kar şı l ı kları n ı zaman ı nda yat ı rmayan Bankalara döviz cinslerine uygulanan y ı ll ı k faiz oran ı na yüzde 3 ilave edilmek suretiyle cezai faiz uygulan ı r. (4) Vadeli Tevdiat ve Mevduat Hesaplar ı na vadenin bitiminde yap ı lack iş lem konusunda, mudiin herhangi bir talimat ı yoksa bu hesaplara ayn ı vade ile yürürlükteki faiz uygulan ı r. (5) Bankalar Tevdiat, Mevduat ve Kredi faiz oranlar ı na iliş kin bilgileri, Kuzey K ı brıs Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Idare Merkezince tesbit edilecek esaslar çerçevesinde Bankaya gönderirler. B. Bu Kararı n yürürlü ğe girdiğ i tarihten önce verilen kredilere vadeleri sonuna kadar halen uy gulanmakta olan faiz oranlar ı aynen uygulan ı r. C. (1) Bankalar tesbit ve ilan ettikleri azami Tevdiat, Mevduat ve kredi faiz oranlar ı n ı Kuzey Kı brı s Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Idare Merkez'ine 2 i ş günü önceden bildirmek suretiyle de ğ iştirebilirler. (2) Bankalar uygulayacaklar ı azami faiz oranları n ı Merkez ve Ş ubelerinde halk ı n kolayl ı kla görebileceğ i ş ekilde ilan ederler. (3) Borç ve Mükellefiyetler için faiz birikimi olarak dava yolu ile tahsil edilebilecek miktar, faizin ödendi ğ i ana para borç ve mükellefiyet miktar ı n ı n bir kat ı ndan fazla olamaz.. D. 21/1989 Sayı l ı Yasa ile değ iştirilmiş şekildeki Fas ı l 149 Sözleş meler Yasas ı 'n ı n 78. maddesi maksatları bakı m ı ndan yı ll ı k yüzde kredi faiz oranlar ı aşağı daki ş ekilde belirlenir. Sterlin Amerikan Doları Alman Markı Kı brıs Lirası 12 9 11 8 ( Diğ er döviz cinsleri için Amerikan Dolar ı muadili) E. Bu Kararı n Resmi Gazete' de yay ı nland ığı tarihten baş layarak; 2.12.1992 tarih ve 116 Say ı l ı Resmi Gazete' de 516 say ı l ı Amme Enstrüman ı olarak yayı nlanan 13.11.1992 tarih ve 273 sayı l ı Yönetim Kurulu Karar ı yürürlükten kald ı rı l ı r. F. Bu Karar, Resmi Gazete' de yay ı mland ığı tarihten itibaren yürürlü ğe girer. 1 01 I - ,1 , 11 I• I 41-.4 K ZEY KIBRIS TÜRK CUMHURIYETI M RKEZ BANKASI YÖNETIM KURULU KARARI R.G. 32 30.3.1993 SAYI 123 KARAR TARIHI : 22 MART 1993 KARAR SAYISI : 286 35 / 1987 Sayı l ı Kuzey Kı brıs Türk Cumhuriye i Merkez Bankas ı Yasası 'n ı n 25 'inci maddesi ve de ğ iştirilmi ş şekliyle 38 / 1982 sayı l ı Para ve Kambiyo I şleri Yasas ı altı nda y pı lan Para ve Kambiyo I şleri Tüzü ğ ü'nün 7 (3) ve 8 (3) maddeleri uyar ı nca Kuzey Kı brı s Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Yön tim Kurulu aşağıdaki kararı alm ıştı r. 1. Kuzey K ı brı s Türk Cumhuriyeti Merkez Ba kas ı nezdinde özel ve tüzel kişilere aç ı lacak Döviz Tevdiat ve Mevduat Hesapları na aşağıdaki azami y ı ll ı k faiz oranlar ı uygul n ı r. Kı brıs Lirası Alman Mark ı Amerikan Dolar ı : Sterlin 2 5 3 5 Vadesiz 3 6 4 7 6 ay vadeli 4 8 6 9 1 yı l vadeli 2. 2.12.1992 Tarih ve 116 sayı l ı Resmi Gazet 'de 515 Amme Enstrüman ı olarak yay ı mlanan 13.11.1992 tarih ve 272 say ı l ı Yönetim Kurulu Karar ı yürürlükten kald ı rı l ı r. 3. Bu Karar, Resmi Gazete'de yay ı mland ığı t rihten itibaren yürürlü ğe girer. UZEY KIBRIS TÜRK CUMHURIYETI ERKEZ BANKASI YÖNETIM KURULU KARARI R.G. 32 30.3.1993 SAYI 124 KARAR SAYISI : 287 KARAR TARIHI : 22 MART 1993 35/1987 Sayı l ı Kuzey Kı brıs Türk Cumhuriye i Merkez Bankas ı Yasası 'n ı n 24 (2) ve (3). f ı kraları uyarı nca Kuzey K ı brıs Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Yönetim Kurul aşağıdaki karar ı alm ıştı r. 1. Bankalar nezdlerinde aç ı lan özel ve tüzel işilere ait tüm Döviz Tevdiat ve Mevduat Hesaplar ı karşı l ığı nda Kuzey Kı brıs Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı nezdinde, a) 31.3.1993 Tarihinde % 19 % 18 b) 30.4.1993 " %17 c) 31.5.1993 " 0/016 d) 30.6.1993 " e) Müteakip aylarda da %15 oran ı nda Döviz esapları Munzam karşı l ığı tesis ederler. Bankalar aras ı Döviz Mevduat Hesaplar ı için Munzam Karşı l ı k tesis etme zorunlulu ğ u oktur. 2. Munzam Karşı l ı klar, Sterlin, Amerikan Dol rı , Alman Mark ı ve Kı brıs Lirası üzerinden aç ı lan Döviz Tevdiat ve Mevduat Hesapları için, kendi döviz cinsleri üzerinden te is edilirler. Bu döviz cinsleri d ışı nda kalan dövizler üzerinden aç ı lan Döviz Tevdiat ve Mevduat Hesaplar ına ait Munzam Kar ş l ı klar ise Amerikan Dolar ı üzerinden çapraz kur esas ı na göre hesaplanarak yat ı rı l ı r. 3. Döviz Tevdiat ve Mevduat Hesaplar ı ndaki rt ışlara ait Munzam Karşı l ı k Cetvelleri üzerinde hesaplanarak en geç müteakip ayı n 15'inci günü mesai bitimine kadar Kuze Kı brıs Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı nezdindeki özel hesaba yat ı rı l ı r. Azal ışlar ayn ı hesaptan talep üzerine Bankalara ade edilir. 4. 23 Mayıs 1991 tarih ve 48 say ı l ı Resmi G ete'de 281 say ı l ı Amme Enstrüman ı olarak yay ı nlanan 22.5.1991 tarih ve 225 sayı l ı Bankam ız Yönetim Kurulu Karar ı yürürlü ten kald ı rı l ı r. 5. Bu Karar Resmi Gazete'de yay ı mland ığı t rihten itibaren yürürlü ğe girer 102 KUZEY KIRIB TÜRK CUMHURIYETI MERKEZ BANKASI YASASI (35/1987 SAYILI YASA) R.G. 32 30.3.1993 SAYI 125 KARAR SAYISI : 288 KARAR TARIHI : 22 MART 1993 Madde 24 (1) Alt ı nda Karar Kuzey Kı brı s Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı 35/1987 sayı l ı Kuzey Kı brı s Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Yasası nın 24 (1) maddesine istinaden a şağıdaki hususlar ı saptar. 1. Bankalar ı n 35/1987 Say ı l ı Kuzey Kı brı s Türk Cumhuriyeti Merkez Bankas ı Yasas ı n ı n 24 (1) maddesine göre taahhütlerine karşı bulunduracaklar ı disponibilite oran ı %10'dur.Bu oran ı n hesabı nda aşağı daki hususlar gözönünde tutulur. 1. (a) Kasadaki Türk Liras ı Mevcudu, (b) Kasadaki Yabanc ı Para (efektif ve seyahat çeki) mevcudu, (c) Merkez Bankası nezdindeki vadesiz serbest Türk Paras ı ve Döviz Tevdiatı ve Mevduat hesablar ı . (d) Her an paraya çevrilebilir Kuzey K ı brı s Türk Cumhuriyetine ait iç istikraz tahvilleri. (e) Azami bir y ı l vadeli Kalk ı nma Bankas ı Tahvilleri, (O Merkez Bankas ı taraf ı ndan teminata (avansa) kabul edilmi ş senetlere karşı l ı k bankalarca serbestçe kullan ı labilecek reeskont imkanlar ı toplam ı , Bankalar ı n disponibil de ğ erlerini, 2.(a) Bankalararas ı Mevduat hariç toplam Türk Paras ı ve Döviz Tevdiat ve Mevduat ı , (b) Ozel ve Tüzel kiş ilere olan vadesiz borçlar, (Merkez Bankas ı ve Bankalar hariç), (c) Odeme emirleri ve ödenecek çekler, (d) Tahakkuk etmi ş vergi, resim ve harçlar toplam ı , Bankalar ı n taahhütlerini gösterir. 2. Bu Karar ı n 1. (e) maddesi ile ilgili olarak Bankalar 31.3.1993 Tarihindeki mevcut toplam taahhütlerinin %2'si üzerinden Kalkı nma Bankası Tahvili al ı rlar. Ancak, 1.10.1992 tarihinden sonra faaliyete geçen veya geçecek bankalar da ödenmi ş sermayelerinin % 5'ini veya mevduatlar ın ı n %2'si oran ı nda (hangisi fazla ise) Kalk ı nma Bankası Tahvili al ı rlar. 3. Bu Karar ı n 1'inci maddesinin (1) ve (2) f ı kraları nda belirtilen kalemler d ışı nda hiçbir kalem ilave edilemez. 4. Bu Kararı n yürürlüğe girdi ğ i tarihte, 23.5.1991 tarih ve 48 say ı l ı Resmi Gazete'de yay ı mlanan 276 say ı l ı Amme Enstürman ı , onun altı nda yapı lm ış veya yap ı lması gereken iş lemlere halel gelmeksizin yürürlükten kald ı rı l ı r. 5. Bu karar , Resmi Gazete'de yay ı mland ığı tarihte yürürlü ğ e girer. 103 VII. BÖLÜM TABLOLARIN LISTESI TABLOLARIN LISTESI Tablo 11 11 11 11 11 11 11 11 11 11 11 55 11 11 15 11 /5 11 11 11 91 11 57 11 11 51 11 35 19 15 11 51 11 15 11 11 11 11 1. Avans ve Reeskont i şlemleri 2. Avans ve Reeskont Borç Bakiyeleri 3. Faiz Fark ı Fonu Uygulamaları 4. Devletin Kur Hesab ı nda Tutulan Dövizin ABD Dolar ı Karşı l ığı Olarak Dökümü 5. Bankalar ı n, Bankalar Kurunda Tuttu ğ u Dövizin ABD Dolar ı Karşı l ığı Olarak Dökümü 6. Döviz Rezervlerinin Art ış H ı z ı 7. Döviz Tevdiat ve Döviz Mevduat Hesaplar ı n ı n Cins ve Vadelerine Göre Dökümü 8. Türk Liras ı mevduat ı n Art ış H ı z ı 9. KKTC Merkez Bankas ı ve Diğ er Bankalar Nezdinde Resmi Mevduat 10. Türk Liras ı Mevduat Art ış H ı z ı ile Toplam Türk Liras ı Plasman Art ış H ı z ı n ı n Karşı laşt ı rmas ı 11. İ skonto Senetleri ve Bankalar Türk Liras ı ve Döviz Plasmanlar ı n ı n dökümü ve Geçmi ş Dönemle Karşı laşt ı rmas ı 12. Bankalar Döviz Plasmanlar ı TL. Karşı l ı kları n ı n Dökümü ve Geçmi ş Dönemle Kar şı laşt ı rmas ı 13. GSMH' ı n Dağı l ı m ı ve Sektörel Katma De ğ erlerin Büyüme H ı zlar ı (Cari Uretici Fiyat lar ıyla) 14. GSMH'n ı n Dağı l ı m ı ve Sektörel Katma De ğ erlerin Büyüme H ızları (Sabit Uretici Fiyatlar ı yla) 15. Kaynaklar - Harcamalar Dengesi 16. Istihdam ı n Sektörel Dağı l ı m ı ve Nüfus 17. Hayat Pahal ı l ığı 18. Hayat Pahal ı l ığı n ı n Mal ve Hizmet Gruplar ı na Göre Dağı l ı m ı 19. GSMH ile Karşı laşt ı rmal ı Bütçe Analizi 20. Karşı laşt ı rmal ı Bütçe Özeti 21. Yı llar itibariyle Bütçe Aç ı kları 22. T.0 Ziraat Bankas ı 'ndan Sa ğ lanan Kredilerin ( faiz hariç) Y ı llar itibariyle Dökümü 23. KKTC'nin Türkiye ve Di ğ er ülkelerle Olan D ış Ticareti 24. Ülkeler itibariyle D ış Ticaret 25. D ışsat ı m ı n Yap ı sı 26. D ışal ı m ve D ışsat ı m ı n Mal Gruplar ı na Göre Tasnifi 27. D ış Ticaret 28. Ödemeler Dengeş i 29. Türkiye ve Di ğ er ülkelerden Gelen Turistler 30. KKTC Merkez Bankas ı 'n ı n Bilançosu 31. KKTC Merkez Bankas ı 'n ı n Kar ve Zarar Hesab ı 32. Bankalar ı n Aktif Ozetleri 33. Bankalar ı n Pasif özetleri 34. İ skonto Senetleri ve Bankalar Plasmanlar ı n ı n Sektörel Da ğı l ı m ı Türk Paras ı 35. İ skonto Senetleri ve Bankalar Plasmanlar ı n ı n Sektörel Yüzde (%) Da ğı l ı m ı Türk Paras ı ve Dövizi 36. Bankalar Türk Paras ı Mevduatlar ı n ı n Niteli ğ ine Göre Analizi 37. Bankalar Tür k Paras ı Mevduatlar ı n ı n Vadelerine Göre Analizi 38. Bankalar Döviz Mevduatlar ı n ı n Niteli ğ ine Göre Analizi 39. Bankalar Döviz Mevduatlar ı n ı n Vadelerine Göre Analizi 40. İ skonto Senetleri ve Bankalar Plasmanlar ı n ı n Sektörel Dağı l ı m ı - Döviz 105 Sayfa 4-5 6-7 9 12 14 - 15 17 19 21 - 23 25 27 28 29 32 33 34 36 38 39 41 42 43 44 47 48 49 50 51 52 53 55 56 62 63 64 65 66 67 68 69 70