12 İnovasyon için kültürlerarası ilişki ve yabancı dil
Transkript
12 İnovasyon için kültürlerarası ilişki ve yabancı dil
InnoSupport – KOBİ'lerde İnovasyonu Desteklemek 12 İnovasyon için kültürlerarası ilişki ve yabancı dil yetkinlikleri 12 İnovasyon için kültürlerarası ilişki ve yabancı dil yetkinlikleri Anahtar Kelimeler: Kültürel köken, kültürel kimlik, kültürlerarası yetkinlik, yabancı dil yetkinliği Öğrenme Hedefi: Bu bileşeni okuduktan sonra, başarılı inovasyonlar için yabancı dil ve kültürlerarası ilişki yetkinliklerinin öneminin farkına varacaksınız. Yetkinliğin sadece gündelik yönetimde ve satış departmanında gerekli olmadığını ve inovasyon sürecinin farklı aşamalarıyla da bağlantılı olduğunu öğreneceksiniz. Ayrıca, eğitim gereksinimlerini değerlendirmenin ve bu temel yetkinliği organizasyonda geliştirmenin yollarını da öğreneceksiniz. Bu modülü okumak yaklaşık 30 dakika alacaktır. Değerlendirme aracının uygulanması ve alıştırmalar için gereken süre buna dahil değildir. Giriş Küçük bir firmanın yöneticisi gecenin bir saatinde uyandı. Rüyasında bir kentin pazar yerinde heyecan verici yeni bir ürünü tanıttığını görmüştü. Etrafında büyük bir kalabalık toplanmıştı. Uzun sakallı ve pelerinli adamlar gülümseyerek ona bakıyorlardı. Açık fikirli insanlar oldukları belliydi. Yönetici ürünün kalitesini övüyor ve işlevlerini açıklıyordu. Ne var ki, insanlar yavaş yavaş sıkılmaya, sinirlenmeye ve oradan ayrılmaya başladılar. Ve yönetici birden onların farklı bir dil konuştuklarını ve söylediği hiçbir şeyi anlamadıklarını fark etti.... Peki bu sadece kabuslarda mı olur? Gerçek hayat farklı mı? Unutmayın, inovasyon yeni bir ürünün ya da hizmetin PAZAR YERİNDE (PİYASADA) kabul edilmesiyle gerçekleşir. İletişim pazarlamanın vazgeçilmez bir öğesidir. (Pazarlama ve inovasyon konusunda modül 9.1'e bakın). Elimizde en iyi ürün ya da hizmet olabilir, ama ülkenin kültürel normlarına ve alışkanlıklarına ters düşmeksizin bu ürün ya da hizmetin inovatif özelliklerini potansiyel müşterilere anlatamadığımız sürece nasıl başarılı olabiliriz? Nesillerdir küçük firmalar yabancı dil ve kültürlerarası ilişki yetkinliklerine sahip olmamalarına rağmen ayakta kalabiliyor ve faaliyet gösterebiliyorlar. Günümüzde, küreselleşmiş ekonomide bu yetkinlikler belirleyici başarı faktörleri haline geldi. Ürünler, hizmetler ve bilgiler; ülkeler ve kıtalar arasında hızlı bir şekilde hareket ediyor ve pasif bir gözlemciden daha fazlası olmak istiyorsak neler olduğunu anlamamız gerekiyor. Bilgi toplamak ve yabancı müşterilerle iletişim kurmak ve onlara karşı uygun davranışları sergilemek için kültürlerarası ilişki ve yabancı dil yetkinliklerine gereksinim duyarız. 01.08.2015 1/20 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ'lerde İnovasyonu Desteklemek 12 İnovasyon için kültürlerarası ilişki ve yabancı dil yetkinlikleri Lütfen durun ve düşünün: Sizin çalışma ortamınızda durum nedir? Fırsatların kaybedildiği ya da yabancı işçilerle, ortaklarla ya da müşterilerle başarılı ilişkilerin kurulamadığı durumları hatırlıyor musunuz? 12.1 Kültürlerarası ilişki yetkinliği 12.1.1 Kültürlerarası ilişki yetkinliği ne anlama gelir, buna neden gereksinim duyarız ve işimiz için hangi noktalarda geçerlidir? Kültürlerarası ilişki yetkinliğini birkaç kelimede tanımlamak güçtür. Bu yetkinlik, öncelikle, farklı kültürel kökenlerin temsilcileriyle –çalışanlarla, iş ortaklarıyla, müşterilerle– ilişki kurulduğunda uygun şekilde hareket etmek anlamına gelir. Bu yetkinliğin gerisinde bir tutum, insanların farklı olduğunu kabul etme tutumu vardır. Bu, bir kişinin kendi düşünme ve hareket etme biçiminin olanaklı tek biçim olmadığı fikrine açık olması anlamına gelir. Farklı düşünme ve eylem biçimlerinin aynı, hatta daha iyi sonuçlara götürebileceğini kabul etmektir. Başka düşünme ve hareket etme biçimlerine saygı duymaktır. Kültürlerarası ilişki yetkinliği, kişinin kendi düşünme ve hareket etme biçiminin yabancı çalışma arkadaşından, iş ortağından ya da müşterisinden daha iyi ya da daha kötü olmadığı – sadece FARKLI olduğu– yönünde kişisel bir tutum gerektirir. Burada önemli olan, bu farklılıkları bir hedef ve her iki tarafın da bir şeyler öğrenebileceği ve kazanabileceği bir fırsat olarak ele alabilmektir. Bu, hiçbir zaman, "En iyisini ben bilirim ve sana ne yapman gerektiğini göstereceğim," şeklinde üstünlük taslayarak iletişim kurmak ve hareket etmek anlamına gelmez. Aynı zamanda, giyim kuralları, beslenme alışkanlıkları, uzaklık ve yakınlık, selamlaşma ritüelleri gibi, başka ülkelerdeki ve kültürlerdeki sosyal temelli standartları, alışkanlıkları ve iletişim tarzlarını bilmek anlamına da gelir. Lütfen işyerinde kültürlerarası çatışmalara odaklanan bir ya da iki senaryoya bakın. Bunlardan biri zamanla, diğeri ise giyim kurallarıyla ilgilidir. Her iki senaryoyu izlemeniz yaklaşık 10 dakikanızı alacaktır. Bunları beğeniyle izleyeceğinizden ve bir konum almanın ne kadar güç olduğunu anlayacağınızdan eminiz. Çatışmanın nedeni nedir? Çatışmada kim "haklıdır"? Bir kişi "haklı" olabilir mi ve nasıl iyi bir çözüm düşünebiliriz?1 Bu senaryoları bir çalışma arkadaşınızla birlikte izlemeyi ve sonra bunların üzerine tartışmayı da düşünebilirsiniz. Oldukça uzun ve canlı bir tartışma başlayabilir. 1 EIW – the European Intercultural Workplace (2007), Results of a Leonardo da Vinci project. İşyerinde çatışmayı konu alan örnek senaryolar "Europe at work" DVD'sinden alınmıştır. 01.08.2015 2/20 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ'lerde İnovasyonu Desteklemek 12 İnovasyon için kültürlerarası ilişki ve yabancı dil yetkinlikleri Bu video sadece online kılavuzda mevcuttur (www.innosupport.net ). Tüm değerlerimizi, alışkanlıklarımızı, iletişim tarzlarımızı ve hareket etme ve düşünme biçimlerimizi öğrendik ve edindik. Bu durum bir "kültürü" öğrenmeyi ömür boyu sürecek bir sosyalleşme süreci haline getirir. Kültürümüz sosyal çevremize bağlıdır. Bir Alman temizlikçi ile bir Yunan temizlikçi arasında, her ikisinin Alman ya da Yunan patronları arasında olduğundan daha fazla ortak nokta olabilir. Kültürlerarası ilişki yetkinliği, her zaman başka ülkelerdeki farklı etnik ya da dinsel kökene sahip insanlar hakkında konuşmak değildir. Kendi milliyetimize mensup, ama farklı sosyalleşme (kültür!) kökenlerinden gelen insanlarla iletişim kurarken de kültürel farklılıkları ele almak zorundayız. Sözgelimi bir ülkenin kuzeyinde yaşayan insanlar güneyinde yaşayanlardan farklı olabilir. Bu nedenle, kültürlerarası ilişki yetkinliği gündelik olarak firmamızın içinde ve dışında çalışma arkadaşlarımızla, ortaklarımızla, müşterilerimizle ve ayrıca komşularımızla ve farklı kültürel kökenlerden gelen "sıradan" insanlarla temas kurarken gereksinim duyduğumuz temel bir sosyal yetkinliktir. Başarı için temel bir yetkinliktir. Kültürlerarası ilişki yetkinliği yönetim, pazarlama ve satış açısından temel önemdedir, ama yukarıda değinilen nedenlerden ötürü bu gruplarla sınırlı tutulamaz. 12.1.2 Organizasyonda kültürlerarası ilişki yetkinliği nasıl geliştirilebilir? Kültürlerarası ekipler ve başka ülkelerden ortaklarla ve müşterilerle başarılı işbirliği, firmalar için hem bir güçlük hem de bir fırsattır. Biz bu yetkinliği belli durumlarda uygun şekilde davranma ve hareket etme yeteneği olarak anlıyoruz. Yukarıda belirtildiği gibi, bu alandaki başarı büyük ölçüde tutumumuza, empatimize, güdülerimize ve değerlerimize bağlıdır. Ama, kültürlerarası farklılıkları ve yabancı ortaklarımızın spesifik farklılıklarını ele alabilmek için bilgi birikimine ve temel bilgilere de gereksinim duyarız. Aşağıdaki tablo, mevcut durum ve başka gereklilikler hakkında genel bilgi edinmenize yardımcı olabilir. Halihazırda yabancı müşterilerle, ortaklarla ya da çalışanlarla birlikte çalışıyorsanız ya da gelecekte bunu yapacağınızı tahmin ediyorsanız, lütfen aşağıdaki sorular ve bağlantılı görevler ve sonuçlar üzerine düşünün. Sonuçları not alın. 01.08.2015 3/20 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ'lerde İnovasyonu Desteklemek 12 İnovasyon için kültürlerarası ilişki ve yabancı dil yetkinlikleri Kültürlerarası eğitim gereksinimleri için kısa kontrol listesi (ayrıca, kaynak A ve B'deki kontrol listesi ve öz değerlendirmeye de bakın) 1 Halihazırda farklı bir kültürel kökenden gelen çalışanlarla, müşterilerle, ortaklarla birlikte çalışıyor musunuz ya da çalışmayı planlıyor musunuz? Yanıtınız evetse, başarılı olmak için hazırlığınız var mı? 2 Yanıtınız evetse, ne gibi kültürel kökenlerden geliyorlar? Daha spesifik gereklilikler tanımlayın. 3 Genel olarak kültürlerarasılığı nasıl ele alacağımızı biliyor muyuz? (Stereotipler, kültürel kimlik, farklılığın kültürel boyutları vb.)? Bu madde, kültürlerarası işbirliği ve iletişimde yetkin davranış için genel bir anlayışın ve tutumun geliştirilmesiyle ilgilidir. 4 1. soruda tanımlanan hedef grupla/gruplarla uygun şekilde ilgilenilmesi için ele alınması gerekli spesifik kültürlerarası sorunlar ve gereklilikler hakkında bilgi sahibi miyiz? Yurtdışına yapılacak kısa bir yolculuk için, giyim ya da selamlaşma kuralları gibi spesifik farkları bilmek yeterli olabilir, ama, yukarıda belirtildiği gibi, kültürlerarası ilişki yetkinliği bundan fazlasıdır. Büyük firmalar, çalışanlarına kültürlerarası hazırlık eğitimi verirler, çünkü bunun iş başarısı için önemli olduğunu bilirler. KOBİ'lere yönelik olarak da pek çok eğitim kursu ve seminer var ve farkındalık giderek büyüyor. Bazı seminerler sosyal temas, yani rol oynama alıştırmaları yoluyla öğrenme olanağı sunuyor. Bununla birlikte, seminerler sadece kültürlerarası sorunlar üzerine konuşmalardan ibaretse ya da gerekli kaynaklara sahip değilseniz, internet temelli eğitim malzemelerinden/kurslardan ya da yazılı malzemelerden yararlanmayı tercih edebilirsiniz (bkz. bu modülün sonundaki referanslar). Bu, sizi doğrudan sosyal temaslara hazırlamak için iyi bir başlangıç noktası olabilir. Ve inovatif ürününüzü tanıtmak üzere yabancı ortağınızla toplantı yapacağınız zaman şunu biliyor olacaksınız: İş başarısı, çoğu zaman, profesyonel bir ürün sunumundan çok kültürel yetkinliğe, anlamaya ve iş ortağının kültürel idiosenkrazilerine uygun yanıtlar vermeye bağlıdır. Lütfen durun ve düşünün: Kendiniz ve organizasyonunuz için bir eğitim gereksinimi belirlediniz mi? Belirledinizse, yukarıdaki paragrafı okuduktan sonra, eğitim için en uygun yol ne olacaktır? Bu fikri hesaba katmak yararlı olabilir. 12.1.3 İyi uygulama örnekleri Çok sayıda Rus göçmenin yaşadığı bir bölgede faaliyet gösteren bir elişi firması, Rus işçiler eğitti ve istihdam etti ve bu şekilde işini önemli ölçüde büyüttü. Bölge 01.08.2015 4/20 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ'lerde İnovasyonu Desteklemek 12 İnovasyon için kültürlerarası ilişki ve yabancı dil yetkinlikleri sakinlerine satışı doğrudan firmanın Rus çalışanları yapıyor ve sakinler Rus çalışanlarla daha rahat konuşabildikleri ve ortak kültürel kökenleri nedeniyle gereksinimlerinin anlaşıldığını hissettikleri için müşteri ilişkilerinde başarı artıyor. Firmada eğitim gören çalışanların genel iş eğitim programına kültürlerarası eğitim de dahil edildi. Çoklu ortamda yürütülen eğitime katılan gençler, kültürlerarası iletişim ve ayrıca işle bağlantılı görevlerde spesifik kültürlerarası sorunlarla ilgilenmek konusunda eğitildiler. Hedef, halkla iletişiminde kültürlerarası sorunlar için sorumluluk farkındalığını artırmak ve bu sorunları ele alma yetkinliğini geliştirmekti. KOBİ üyelerinden gelen öneriler doğrultusunda, bölgesel Ticaret ve Sanayi Odası kültürlerarası eğitim kursları düzenledi. Lütfen durun ve düşünün: Firmanızda yukarıdaki örnektekine benzer yetkinlikler geliştirme olanakları var mı? AB programlarına dayalı kurslar ya da teklifler için yerel Ticaret Odanıza başvurmanız yararlı olabilir. 12.2 İnovasyon için yabancı dil yetkinlikleri İletişim sözlü iletişimden ibaret değildir. Bazı kültürlerde bir kişiyle konuşurken onunla göz teması kurmaya çalışmak normal karşılanır. Göz temasından kaçınmak ise güvensizlik, kişinin bir şeyler sakladığı ya da yeterli özgüvene sahip olmadığı şeklinde yorumlanabilir. Bazı kültürlerde ise doğrudan ve güçlü bir göz teması saygısızlık ya da saldırganlık olarak görülebilir. Bu konuda yanlış yorumlama potansiyeli yüksektir. Bu örnek, başka kültürlerle iletişim yetkinliğinin hem iletişim için ortak bir araç bulma yeteneğiyle hem de kültürlerarası ilişki yetkinliğiyle bağlantılı olduğunu gösterir. Sıcak bir gülümseme ortağın koşulları kabul ettiği anlamına gelmez, ama bizim kendi kültürümüzde genellikle durum budur. 12.2.1 Başka bir dilde yetkin olmak ne anlama gelir? Yabancı dil yetkinliği, farklı bir kültürel kökenden gelen insanlarla başarılı iletişim kurmak için temel bir yetkinliktir. Başka bir dilde gerekli yetkinlik düzeyi, dilin kullanılacağı bağlama bağlıdır: Bir restoranda bir iş ortağıyla sohbet etmek ve büyük bir hedef kitleye ayrıntılı bir ürün sunumu yapmak farklı seviyelerde yabancı dil yetkinliği gerektirir. Ama dikkatli olun! Yabancı dil becerileri hiçbir zaman diğer sosyal yetkinliklerden ayrı düşünülmemelidir. Alman bir yönetici olduğunuzu ve bir Portekiz firmasından gelen ve Romanya'dan temsilcilerin de bulunduğu bir heyete sunum yaptığınızı hayal edin. Siparişi almayı başarmanız için sunumunuzu mükemmel bir şekilde yapmanız yeterli olmayabilir ve 01.08.2015 5/20 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ'lerde İnovasyonu Desteklemek 12 İnovasyon için kültürlerarası ilişki ve yabancı dil yetkinlikleri sunumdan sonra heyetle yemek yerken –Romen şarapları, Benfica futbol takımının son galibiyeti ya da Lizbon'un anıtları gibi– onların ilgisini çekecek konularda sohbet etmeniz de gerekebilir. "Sadece" teknik İngilizce kurslarına devam ettiyseniz, sohbete katılmanız pek olanaklı olmayacaktır. Bu ne anlama gelir? Görevimizi yerine getirmek için becerilere gereksinim duyarız. Örneğin, bir servis teknisyeni teknik terimleri çok iyi öğrenmek zorundadır, ama dostane bir sohbete katılmak ya da ortak (ülke) hakkında biraz bilgi edinmek ya da gerçek anlamda ilgilenmek için gündelik İngilizcenin önemini hiçbir zaman unutmayın – bunlar iş İngilizcesini mükemmel düzeyde konuşmaktan daha belirleyici faktörler olabilir. Bir çalışan bir yemekte iş dışındaki konularda konuşmayı başaramazsa kendisini kötü hissedecektir. Bu nedenle, çalışanların işleriyle ilgili spesifik dilin yanı sıra genel dilde de yetkin olması gereklidir2. Neden sürekli olarak İngilizceden bahsettiğimizi merak ediyor olabilirsiniz. Aslında biz de uluslararası iletişimde daha çok sayıda dilin kullanılmasını isterdik. Demografik gelişmeleri düşündüğümüzde Arapça ya da Çince geleceğin hâkim dilleri haline gelebilir. İngilizce "lingua franca" olarak adlandırılan konumdadır ve çok sayıda insan tarafından kullanılır ve anlaşılır. Öngörülebilir gelecekte de bu durumun değişmesi beklenmiyor. (Gizlice) Çince öğrenmeye başlamanın yanı sıra, daima iş ortağınızın ulusal dilinde bazı şeyler söyleyebilecek durumda olun. Bu, bir nezaket ve ilgi ifadesi olarak değerlendirilecektir. Başarı şansını artırdığı görüldüğü için, büyük firmalarda müzakereleri İngilizce yerine ortağın kendi dilinde yürütme yönünde bir eğilim vardır. Şu ana kadar aktarılan bilgilerin, sizi inovasyonda yabancı dil yetkinliğinin önemi konusunda daha da fazla bilgi edinmeye motive ettiğini umuyoruz. O halde devam edelim... 12.2.2 İnovasyon süreçlerinde yabancı dil yetkinliği neden ve hangi noktalarda önem taşır? Bir uluslararası otomobil üreticisi Chevy "Nova" adıyla yeni bir model geliştirdi ve bu modeli İspanya'ya ihraç etmeye başladı. Hiç İspanyolca bilmeyen insanların bile 2 BASF (extract of a statement of Jochen Muskalla, Quality Management Services at the LINGUA Symposium, Saarbrücken, 1994) 01.08.2015 6/20 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ'lerde İnovasyonu Desteklemek 12 İnovasyon için kültürlerarası ilişki ve yabancı dil yetkinlikleri bildiği gibi, İspanyolcada "nueva" "yeni" anlamına gelir ve pazarlama ve satış departmanları inovatif bir ürünü bu adla satmanın ileri teknoloji ve tasarım mesajı vereceğini düşündüler. Ama yaratıcı İspanyol müşterilerin kısa süre içinde bu adı "no vá", yani "çalışmaz" şeklinde söylemeye başlayacaklarını tahmin edemediler. NOVA = Yeni No Vá = Çalışmaz Buna benzer daha pek çok örnek vardır. Bu nedenle, çoğu zaman, bir ürün için önerilen bir adın hedeflenen ülkedeki müşteriler arasında olumlu ya da olumsuz çağrışımlar yaratıp yaratmadığını kontrol etmek için özel bir gayret gösterilir. Ama bunun dilin pazarda doğru uygulanmasının öneminin sadece bir yönü olduğu unutulmamalıdır. Yabancı dil yetkinliği inovasyonun tüm adımlarını destekleyebilir: 01.08.2015 7/20 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ'lerde İnovasyonu Desteklemek 12 İnovasyon için kültürlerarası ilişki ve yabancı dil yetkinlikleri Uluslararası trendleri ve güçlükleri fark etmek, kıyaslama Uluslararası iş etkinliklerine ve fuarlara aktif bir şekilde katılmak Yabancı iş ortakları, müşteriler ve uzmanlaşmış çalışanlar bulmak İnovasyonda yabancı dil yetkinliği Finansman için uluslararası kaynaklar bulmak ve kullanmak Yayınlar ve patentler gibi yararlı bilgiler toplamak Küreselleşmiş piyasada pazarlama ve satış (reklamlar, web sitesi, eTicaret) Şekil 1 İnovasyonda yabancı dil yetkinliği Lütfen durun ve düşünün: Şu anda inovasyon ve uluslararası pazar gereklilikleriyle ilgili olarak, yabancı dil becerileri siz ve organizasyonunuz için ne kadar önemli? İnovasyonda Yabancı Dil yetkinliği grafiğinden ne sonuç çıkarabilirsiniz? İlgili alanlarda yetkin ve aktif misiniz? Yeni eylemler için sonuçları hesaba katmak yararlı olabilir. İnovasyon için yurtdışından yetkinlikler kullanmak Kurum içi Ar-Ge kaynaklarına sahip olmayan küçük firmalar başta olmak üzere, inovatif ürünler ve çözümler aramak ve edinmek için dünya genelindeki bilgilere erişmek hiçbir zaman olmadığı kadar kolaylaştı. Özellikle işgücünün önemli ölçüde daha ucuz olduğu ülkelerden "know-how" elde edilebilir. Bu tür bir aktarımı başarılı kılmak için göz önünde bulundurulması gereken pek çok öğe vardır ve bunlardan bariz bir tanesi de dil ve kültürlerarası yetkinliktir. Ülkelerimizde çalışan ve yaşayan yüksek eğitim düzeyine sahip bazı göçmenler, geldikleri ülkelerle kişisel ve ticari bağlantılar kurma konusunda vasıflarını ve yeteneklerini göstermek için fırsat kolluyorlar. Neden onların dilsel ve kültürel yetkinliklerinden yararlanmıyoruz? 01.08.2015 8/20 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ'lerde İnovasyonu Desteklemek 12 İnovasyon için kültürlerarası ilişki ve yabancı dil yetkinlikleri 12.2.3 Firmada yabancı dil yetkinliği nasıl geliştirilir? Bu konuda esas olarak iki olanak var: 1. Yabancı dil konuşan profesyonel uzmanlar işe almak, çünkü bu kişiler yurtdışından gelmişler ya da yurtdışında eğitim almışlardır. Bunun bir avantajı bu kişilerin dili konuşmanın yanı sıra yararlı irtibatlar kurmak için gerekli olan kültürel köken bilgilerine ve know-how'a da sahip olmalarıdır. 2. Firma çalışanlarını eğitmek. Özel ve resmi eğitim sağlayıcılar tarafından sunulan birçok kurs vardır. Bu kursların öğrenme konseptleri hakkında bilgi edinin. Sadece okumaya, çeviriye ve soruların yanıtlanmasına yönelik kurslar vardır! İkili ve grup halinde çalışmalar ve görsel-işitsel mecraların kullanımı standart olmalıdır. Kursun öğretmeninin o dili anadili olarak biliyor olması önemli midir? Yeni başlayanlar için, anadilini konuşan birinden doğru telaffuzu öğrenmek yararlı olacaktır. Ama, genellikle, ülkenizin vatandaşı olan ve gerekli eğitimi almış bir öğretmenden eğitim almak yeterlidir ve doğru telaffuzları öğrenmek için sesli kaynaklardan (CD'lerden, televizyon reklamlarından, internetten ve başka programlardan) yararlanabilirsiniz (ve yararlanmalısınız). Çoğu zaman, bir dili öğrenmeye yeni başlayanlar kendi vatandaşları olan bir öğretmenden daha çok şey öğrenebilirler. Eğitimin daha ileri aşamalarında o dili anadili olarak bilenlerle konuşmak gerekir. Yeni medya türleri alıştırmalar ve testler için yararlı araçlar olabilir, ama iletişimin karmaşık bir sosyal etkinlik olduğu unutulmamalıdır; ses, yüz ifadeleri, vücut dili, konuşmanın tonundaki değişiklikler, dinlemek ve yanıt vermek yüz yüze etkileşimi gerektiren öğelerdir. İşyerinde ve kurum içinde öğrenmek çok yararlıdır. Ama, pratikte, firma içinde bir kurs düzenlendiğinde çalışanların işle ilgili sorumlulukları nedeniyle bazen geç gelmeleri ya da ders devam ederken çıkmaları alışılmış bir durumdur ("Bayan Y, size bir telefon var…"). Eğitim firma dışında düzenlendiğinde bu sorun yaşanmaz. Genel olarak, konsantrasyon, alıştırmalar ve kendi kendine çalışma açısından haftada bir kez dört saat yerine haftada iki kez 90 dakika ayırmak daha iyidir. Eğitim gereksinimlerini eğitim sağlayıcıyla ayrıntılı bir şekilde tartışmalı ve eğitmenin yöntemlerini ve deneyimlerini sormalısınız. Gereksinimleri bilmek için siz ve eğitmen tarafından kullanılabilecek basit testler (ek) vardır. Uygun olduğu durumlarda, dil eğitimini başka bir konuyla, örneğin kültürlerarası ilişkiler ve sunum teknikleri eğitimiyle birleştirmek yararlı olabilir. Konuşmacı saydamları ya da PowerPoint Sunumunu kullanamıyorsa mükemmel dil becerilerinin yarattığı olumlu izlenim silinip gidecektir. Lütfen bu kılavuzun 4.3 – 635 Yöntemi bölümünde madde 4.3.3'e de bakın. Orada yaratıcılık ve yazılı beyin fırtınası üzerine bir alıştırma bulacaksınız. Sunulan model tablosu da firmada İngilizce bilgisinin nasıl iyileştirilebileceği üzerine bilgiler içeriyor. 01.08.2015 9/20 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ'lerde İnovasyonu Desteklemek 12 İnovasyon için kültürlerarası ilişki ve yabancı dil yetkinlikleri Burada iyi bir öneriyle karşılaşabilir ya da yöntemi organizasyonunuzda iyi bir çözüm bulmak için kullanabilirsiniz. Lütfen durun ve düşünün: Farklı eğitim olanaklarının olumlu ve olumsuz yönlerini okuduktan sonra, hangilerinin siz ve organizasyonunuz için en uygun olduğunu düşündünüz? Fikrinizi not alın ve pratikte uygulamaya koymaya başlayın. Ayrıca, kaynaklarda listelenen (ücretsiz) çevrimiçi öğrenme araçlarından bazılarını deneyebilir ve bunların size uyup uymadığına karar verebilirsiniz. 12.2.4 İyi uygulama örnekleri Müşterilerle kendi anadillerinde iletişim kurmak için dışarıdan yardım almak Bir imalat firması, çalışanlarının dil becerilerini geliştirmesi gerektiğini fark etti. Firma Birleşik Krallık merkezliydi ve bu ülkede iş yapıyordu, ama ürünlerinin yüzde 80'i uluslararası pazar için üretiliyordu. Tüm kıtalara ürün tedarik etmeleri, tüm kıtalardaki müşterilerle ilgilenmeleri ve pek çok farklı dil konuşmaları gerekiyordu. Müşterilerle kendi anadillerinde konuşamamanın bazı ülkelerde iş yapmanın önünde bir engel oluşturduğu anlaşıldı. Bir yerel dil merkeziyle irtibat kuruldu. Dil merkezi firma içinde eğitim verecek bir dil eğitmeni sağladı. Gereken dil becerileri oldukça spesifikti. Satış ekiplerinin yurtdışında müşterilerinin gereksinimlerini belirleyerek, onlara gerekli tavsiyelerde bulunarak ve gerekliliklerini doğru biçimde karşılayacak ürünleri tedarik ederek işlerini yürütebilmeleri gerekiyordu. Firmanın ürünleriyle ve bağlantılı endüstri sektörleriyle ilgili maddeler ve genel iş terimleri içeren bir sözlük hazırlandı. Sözlük, firmanın işi açısından en çok önem taşıyan dillere çevrildi. Bu sözlük firmanın ilk teması kurmak üzere gönderdiği epostalarda ya da fakslarda kendisini ve ürünlerini müşterilerin ana dilinde tanıtabilmesini olanaklı kıldı. Bilgilerin anadillerinde gönderilmesi, müşterilerin yanıt oranını önemli ölçüde yükseltti. Firma, potansiyel müşterilerle kendi anadillerinde temas kurarak (geçmişte olsa kaybedeceği) pek çok ek iş üretti. Böylece, yeni dil becerilerini uygulamaya koymak için gerekli olan yatırımlar kesinlikle karşılığını verdi ve uluslararası pazarda yeni satış fırsatları yarattı.3 12.3 Özet İnovasyon yeni bir ürünün ya da hizmetin pazarda kabul edilmesiyle gerçekleşir. İletişim ve uygun davranışlar başarının vazgeçilmez öğeleridir. 3 Örneğin sunulduğu kaynak: InnoSupport İnovasyon Kılavuzu, 12.2.5, 27 Mayıs 2008'de görüntülendi, < www.innosupport.net > 01.08.2015 10/20 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ'lerde İnovasyonu Desteklemek 12 İnovasyon için kültürlerarası ilişki ve yabancı dil yetkinlikleri Elimizde en iyi ürün ya da hizmet olabilir, ama ülkenin kültürel normlarına ve alışkanlıklarına ters düşmeksizin bu ürün ya da hizmetin inovatif özelliklerini potansiyel müşterilere anlatamadığımız sürece nasıl başarılı olabiliriz? Ürünler, hizmetler ve bilgiler; ülkeler ve kıtalar arasında hızlı bir şekilde hareket ediyor ve pasif bir gözlemciden daha fazlası olmak istiyorsak neler olduğunu anlamamız gerekiyor. Bilgi toplamak ve yabancı müşterilerle iletişim kurmak ve onlara karşı uygun davranışları sergilemek için kültürlerarası ilişki ve yabancı dil yetkinliklerine gereksinim duyarız. Yabancı dil ve kültürlerarası ilişki yetkinlikleri, farklı kültürel kökenlerin temsilcileriyle – çalışanlarla, iş ortaklarıyla, müşterilerle– ilişki kurulduğunda uygun şekilde davranılmasını sağlayan temel becerilerdir. Hem bir öğrenme fırsatı, hem de bir güçlüktür. Bu bileşenin ana hedefi, iş hayatında ve başarılı inovasyonların desteklenmesinde yabancı dil ve kültürlerarası ilişki yetkinliklerinin önemi konusunda farkındalığı artırmaktı. Bileşeni okuduktan ve kişisel ve organizasyonel gereksinimler ve kaynaklar konusunda düşündükten sonra, bu hedefe ulaşabilmeniz için hemen somut planlar ve eylemler başlatmanızı öneriyoruz. Bunu yapmazsanız fikirler gündelik rutinde hızla kaybolup gidecektir. KAYNAKÇA InnoSupport İnovasyon Kılavuzu, Modül 12.2, 27 Mayıs 2008'de görüntülendi, < www.innosupport.net> EIW – the European Intercultural Workplace (2007), Results of a Leonardo da Vinci project. İşyerinde çatışmayı konu alan örnek senaryolar "Europe at work" DVD'sinden alınmıştır. 27 Mayıs 2008'de görüntülendi <www.eiworkplace.net> LINGUA, Language Audits and Needs Analyses, Documentation of the Symposium in Saarbrücken 1994; Zimmer, Gerd, yazarın yayımlanmamış malzemeleri, Rostock 2005 Kültürlerarası ilişki yetkinliği kontrol listesinin kaynağı: <www.incaproject.org.uk>, uyarlayan Zimmer, Gerd (bu bileşenin yazarı). Web sitesi, Şubat 2008'de bu bileşen hazırlanırken ziyaret edildi, ama 27 Mayıs 2008'de aktif değildi. İlave Kaynaklar Alexander Thomas, Eva Ulrike Kinast, Sylvia Schroll-Machl (der.) (2005) Handbuch Interkulturelle Kommunikation und Kooperation, 2 vol. Vandenhoeck&Ruprecht Göttingen. 01.08.2015 11/20 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ'lerde İnovasyonu Desteklemek 12 İnovasyon için kültürlerarası ilişki ve yabancı dil yetkinlikleri Nils Bergemann, Andreas L. J. Sourisseaux (der.) (2003) Interkulturelles Management. Springer-Verlag Berlin Heidelberg New York. Richard R. Gesteland (1998) Cross cultural business behaviour. Copenhagen Business School Press Terri Morrisson, Wayne A. Conaway, George A. Borden (1994) Kiss, bow or shake hands – how to do business in sixty countries. Bob Adams, Inc. Publishers, Avon, ABD Terrence Brake, Danielle Walker (1995) Doing business internationally. The workbook for cross-cultural success, Princeton Training Press, Princeton, ABD Web Siteleri EIW – the European Intercultural Workplace (2007), Results of a Leonardo da Vinci project. Eğitim dizileri içeren bir DVD'den (İngilizce seslendirme ve Bulgarca, Fince, Almanca, Yunanca, İtalyanca, Norveççe, Lehçe ve İsveççe altyazılar), bir eğitim kılavuzundan ve kültürlerarası ilişki üzerine raporlar ve sektöre özgü kitaplar içeren bir kaynak paketinden oluşur. European workplace, 27 Mayıs 2008'de görüntülendi, <www.eiworkplace.net> <http://www.babelfish.altavista.com>, 27 Mayıs 2008'de görüntülendi. Çevrimiçi çeviri web sitesi. <http://www.englische-briefe.de>, 27 Mayıs 2008'de görüntülendi. Almanca-İngilizce Sözlük ve İngilizce mektuplar, e-postalar ve fakslar yazma desteği. Burada İş İngilizcesi ve e-posta yazmak için yararlı örnek cümleler de bulunabilir. <http://people.freenet.de/mvhs-english> 27 Mayıs 2008'de görüntülendi. Öğrenme olanakları için pek çok yararlı bağlantı içerir. Alman Volkshochschule tarafından işletildiği için Alman kullanıcılar için daha uygundur, ama bağlantılar başka ülkelerden öğrenciler için de yararlı olacaktır. <http://www.esl-lab.com/index.htm> 27 Mayıs 2008'de görüntülendi. Çeşitli dinleme alıştırmaları. 01.08.2015 12/20 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ'lerde İnovasyonu Desteklemek 12 İnovasyon için kültürlerarası ilişki ve yabancı dil yetkinlikleri <http://www.bbc.co.uk/worldservice/learningenglish/index.shtml>, 27 Mayıs 2008'de görüntülendi. BBC (British Broadcasting Corporation), İngilizcenizi ilerletmeniz için çok ilginç ve geniş kapsamlı öğrenme konuları ve alıştırmaları sunuyor. TERİMLER SÖZLÜĞÜ Kültürlerarası ilişki yetkinliği Farklı kültürel kökenlerin temsilcileriyle ilişki kurulduğunda uygun şekilde davranmak ve hareket etmek için temel sosyal yetkinlikler. Yabancı dil yetkinliği Farklı bir kültürel kökenden gelen insanlarla başarılı iletişim kurmak için temel yetkinlik. İdiosenkrazi Yunanca ιδιοσυγκρασία, idiosunkrasia, "değişik bir mizaç", "vücut alışkanlığı" (idios "kendi" ve syn-krasis "karışım"). Bir kişinin ya da grubun bireyselleştirici niteliği ya da özelliği olarak tanımlanır. (kaynak http://en.wikipedia.org/wiki/Idiosyncrasy) 01.08.2015 13/20 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ'lerde İnovasyonu Desteklemek 12 İnovasyon için kültürlerarası ilişki ve yabancı dil yetkinlikleri Kaynaklar: Kültürlerarası ilişki ve yabancı dil yetkinlikleri A. Kontrol Listesi - Kültürlerarası ilişki yetkinliği 1. Personelinizle bir kültürlerarası eylem planı oluşturun ve bu planı düzenli olarak gözden geçirin. 2. Kendinizin ve çalışanlarınızın kültürlerarası ilişki yetkinliklerini değerlendirin. 3. Pazarların kültürel yönüyle bağlantılı olarak ürünlerinizi, süreçlerinizi ve hizmetlerinizi değerlendirin. 4. Kültürlerarası ilişki gereklilikleriyle karşılaştırmalı olarak pazarlama ve iletişim stratejinizi değerlendirin. 5. Kültürlerarası ilişki yetkinliklerinin öğelerinin ele alındığı kültürlerarası ilişki eğitimi kurslarını/atölyelerini ya da dil kurslarını belirleyin. 6. Firmanızda, kültürlerarası sorunları tartışmaya ve bu konularda beyin fırtınası yürütmeye ve örneğin "eylem öğrenme setleri" kullanmaya yönelik tartışma/öğrenme çevreleri oluşturun. 7. Kültürlerarası bilgi ve becerilerinizin ölçüldüğü ve farklı geleneklerin, yemeklerin vb. sergilendiği kültürlerarası "eğlence" günleri düzenleyin. 8. Firmanızda, kültürlerarası önlemlerin iş süreçlerinize dahil edilmesine yardımcı olacak "kültürlerarası ilişki" savunucuları belirleyin ve onları teşvik edin. İşe başlamak için biraz profesyonel destek almak isteyebilirsiniz. Kültürlerarası yetkinlik, kültürel olarak sizden farklı olan insanlarla ne kadar iyi bir şekilde ilişki kurabildiğinizle ilgilidir. Bir alıştırma olarak, aşağıdaki tabloda açıklanan yetkinlikleri sergilemek konusundaki algılanan yeteneğiniz üzerine yorumda bulunarak kültürlerarası ilişki yetkinliklerinizi değerlendirin (INCA projesinden uyarlanmıştır, <www.incaproject.org.uk>. Bu web sitesi artık aktif değildir.) 01.08.2015 14/20 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ'lerde İnovasyonu Desteklemek 12 İnovasyon için kültürlerarası ilişki ve yabancı dil yetkinlikleri B. Öz değerlendirme aracı - Kültürlerarası ilişki yetkinliği Yetkinlik Açıklama "belirsizliğe katlanabilme" açık olmayan ve yeni bir deneyim olan durumlarda sergilenen bir tutum ve çok çeşitli insanlar için uygun olan yeni çözümleri irdeleme istekliliği "davranış esnekliği" başkalarının gereksinimlerine ve geleneklerine uyum sağlamak ve bunları takdir etmek "iletişim farkındalığı" "konuşma, jest ve vücut dilindeki farklılıklar yoluyla yanlış anlamaların ortaya çıkabileceği pek çok yola karşı tetikte olma" yeteneği ve "belli ifadelerin ya da uzmanlaşmış terimlerin nasıl kullanıldığı" konusunda netleştirme ve bazen anlaşma aramaya her zaman hazır olmak "bilgi keşfi" müşterilerin ya da iş ortaklarının kültürlerini (örneğin, geleneklerini, uygulamalarını ve değerlerini) araştırma ve onlardan öğrenme ve uygulamalarını bunlara uyarlama yeteneği ve istekliliği "başkalığa saygı" başka insanların değerlerini, geleneklerini ve uygulamalarını, sadece normdan farklı şeyler olarak görmek yerine kendi başlarına değerli bulmak. Siz bu değerleri, gelenekleri ve uygulamaları paylaşmıyor olsanız bile, başkalarının bunlara sahip olmaya hakları olduğunu düşünmeli ve bunlar nedeniyle insanlara olan saygınızı yitirmemelisiniz. Bazen anlaşmadığınız ilkeler üzerinde güçlü ama diplomatik bir duruş benimsemeniz gerekebilir. "empati" başka bir kişinin içinde bulunduğu durumu ya da koşulları duygusal ve bilişsel olarak anlamaya çalışmak, kişinin kendisini başkasının yerine koyması. "Bu yetkinlik çoğu zaman başkalarından nasıl davranmalarını beklediğiniz bilgisine dayanırken 01.08.2015 Yorumunuz 15/20 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ'lerde İnovasyonu Desteklemek 12 İnovasyon için kültürlerarası ilişki ve yabancı dil yetkinlikleri olguların farkındalığının ötesine geçer. Çoğu zaman başkalarının duygularını incitmeme ya da onların değerler sistemini ihlal etmeme şeklinde bir kaygıyla kendisini gösterir." 01.08.2015 16/20 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ'lerde İnovasyonu Desteklemek 12 İnovasyon için kültürlerarası ilişki ve yabancı dil yetkinlikleri C. Öz değerlendirme aracı – yabancı dil yetkinlikleri ve gereksinimleri Aşağıdaki soru formu, mevcut dil ve sunum becerilerini değerlendirmenize yardım edecektir. Bir European Project'in* sonuçlarına ve bu bileşenin yazarının geliştirdiği bir soru formuna dayanır. Çalışan beceri ve gereksinimleri kendisi değerlendirebilir. Sonuçlar herhangi bir açıklamaya gerek bırakmıyor ve hem yönetime hem de çalışanlara yardımcı oluyor. Kabiliyetler ve gereksinimler ayrımı temel önemdedir. Örneğin, 3 müzakere kabiliyetinizi işaretlediyseniz, ama hiçbir zaman bir yabancı dilde müzakere yürütmeniz gerekmiyorsa, hiçbir öğrenme hedefi olmayacaktır. Lütfen "ne yapabilmek isteyeceğiniz" ile "işinizin gerçek gereksinimleri" arasında ayrım yaparken bunu unutmayın. Öğrenme düzenlemelerine hazırlanmak için benzer tabloları başarıyla kullandınız. Lütfen içerikleri tartışırken doldurulmuş soru formunu eğitmene verin. Bu, onun sizin gereksinimlerinize uyarlanmış bir program hazırlamasına yardımcı olacaktır. 01.08.2015 17/20 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ'lerde İnovasyonu Desteklemek 12 İnovasyon için kültürlerarası ilişki ve yabancı dil yetkinlikleri KONUŞMA VE DİNLEME Kabiliyetler Gereksinimler 1 2 3 1 2 3 Her İdare Beceri Temel Yararlı İlgili yönüyle edebi yok önemde yetkin liyor değil Telefon kullanmak Seyahat düzenlemeleri yapmak Kendinizi ve firmanızı/departmanınızı tanıtmak Gayri resmi toplantılar Resmi toplantılar Ürünleri tanıtmak Toplantıları izlemek Ticari bilgiler Müzakere Yabancı ziyaretçileri ağırlamak Sosyal sohbetler Sergiler/ticaret fuarları Uzmanlık terminolojisi Diğer (lütfen belirtin) 01.08.2015 18/20 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ'lerde İnovasyonu Desteklemek 12 İnovasyon için kültürlerarası ilişki ve yabancı dil yetkinlikleri OKUMA Kabiliyetler Gereksinimler 1 2 3 1 2 3 Her İdare Beceri Temel Yararlı İlgili yönüyle edebi yok önemde yetkin liyor değil Posta, faks, notlar İş mektupları İş haberleri Satış broşürleri Ticari ve finansal raporlar Teknik raporlar İhracat belgeleri Ürün açıklamaları Patent belgeleri Kullanma talimatları 01.08.2015 19/20 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ'lerde İnovasyonu Desteklemek 12 İnovasyon için kültürlerarası ilişki ve yabancı dil yetkinlikleri YAZMA Kabiliyetler Gereksinimler 1 2 3 1 2 3 Her İdare Beceri Temel Yararlı İlgili yönüyle edebi yok önemde yetkin liyor değil E-postalar, faks, notlar İş mektupları Ticari ve finansal raporlar Teknik raporlar Ürün açıklamaları Teklifler ve siparişler SUNUM Kabiliyetler Gereksinimler 1 2 3 1 2 3 Her İdare Beceri Temel Yararlı İlgili yönüyle edebi yok önemde yetkin liyor değil Saydamlarla sunum yapmak Powerpoint sunumu Müşteri için belgelerin tasarlanması Retorik becerileri Müzakere becerileri Bilgi/patent ve düzenleme aramak için teknik beceriler 4 4 Bu değerlendirme tablosu şu kaynağa dayanır: (1994) LINGUA, Language Audits and Needs Analyses, Documentation of the Symposium in Saarbrücken ve (2005) Zimmer, Gerd, yazarın yayımlanmamış malzemeleri. 01.08.2015 20/20 © INNOCASE