Malta
Transkript
Malta
K. Sarıöz Goeben’den Yavuz’a MALTA Akdeniz’in ortasında yer alan Malta adası 1814 yılından beri İngiliz kolonisi olarak Britanya imparatorluğu’nun özellikle Hindistan gibi hammadde açısından zengin kolonilerine güvenli bir şekilde ulaşmasını sağlamak açısından büyük bir stratejik öneme sahipti. Bu yüzden 20. yüzyılın ilk yıllarına kadar Malta’daki İngiliz Akdeniz filosu Tüm Britanya imparatorluğu donanmasının en güçlü filosu olarak en güçlü gemiler ve en seçkin amirallere sahip olmuştu. 1904 yılında Birinci Deniz Lordu olarak İngiliz donanmasının başına geçen Amiral Fisher Alman tehditi üzerine denizlerde İngiltere’nin tek düşmanının Almanya olabileceği esasına dayalı bir doktrin geliştirdi ve bu doktrine göre Akdeniz filosundaki muharebe gemisi sayısı 1904’te onikiye, 1905’te sekize, 1906’da altıya düşürüldü. Akdeniz’den çekilen gemiler ile yeni kurulan Atlantik filosu güçlenmeye Akdeniz filosu ise zayıflamaya başladı. Almanya’nın donanmasını çok süratli bir şekilde kuvvetlendirmesi 1911 yılında Amirallik Birinci Lordu olan Churchill’i endişelendiriyordu. Churchill Akdeniz’in tamamen terk edilmesini ve İngiltere’nin tüm donanmasını İngiltere’de toplaması gerektiğini savunuyordu. Ancak Akdeniz’in kolonilere ulaşma açısından stratejik önemi vardı ve İngiliz Dışişleri güçlü bir Akdeniz filosunun kalmasını istiyordu. 1912 yılında İngiltere ve Fransa giderek güçlenen Alman deniz kuvvetlerine karşı bir plan geliştirdiler. Buna göre Fransız filosu Atlantik’ten Akdeniz’e kaydırılacak, Fransa’nın Atlantik kıyısındaki kıyı ve limanlarının güvenliğinden İngiltere sorumlu olacaktı. Böylece İngiltere Akdeniz’de büyük bir filo bulundurmak zorunda kalmayacak ve tüm gücünü Atlantik’e çıkması muhtemel Alman filosuna karşı yoğunlaştırabilecekti. Bu yeni yapılanma sonucu Malta’da üslenen 4 muharebe gemisi Cebelitarık’a çekildi ve Malta’da dört modern muharebe kruvazörü ile diğer kruvazörlerden oluşan bir filo bulundurulmasına karar verildi. İlk olarak 22 Kasım 1912’de HMS Inflexible Malta’ya geldi. Bunu Ağustos 1913’te HMS Indefatigable ve HMS Indomitable izledi. HMS Invincible ile birlikte 1913 sonbaharında İngiliz Akdeniz filosu 4 muharebe kruvazörüne sahipti. Ancak HMS Invincible 1913 sonunda bakım için İngiltere’ye döndü ve 5 aylık bakım sonrası ana filoda 1. muharebe kruvazörü filosuna katıldı. Ağustos 1914’te Malta’da üslenmiş olan Amiral Berkeley Milne komutasındaki Britanya Akdeniz filosu aşağıdaki gemilerden oluşmaktaydı. 1. Kruvazör Filosu Defence Warrior Duke of Edinburgh Black Prince 2. Kruvazör Filosu Inflexible Indomitable Indefatigable Hafif Kruvazörler Dublin Chatham Weymouth Gloucester Destroyer Filosu 16 adet destroyer Köklü bir denizci aileden gelen Amiral Berkeley Milne 1855 yılında doğmuş ve 1911 yılında Churchill tarfından atandığı Akdeniz filo komutanlığı öncesinde uzun süre 22 K. Sarıöz Goeben’den Yavuz’a Kraliyet yatlarında kaptanlık ve komodorluk yapmıştı. Bu nedenle Kraliyet ailesi ile arası iyi olan Amiral Milne’in geleceği parlak görülüyordu. İngiliz Akdeniz filosunun belkemiğini Amiral Milne’in sancak gemisi olan HMS Inflexible muharebe kruvazörü ile HMS Indomitable ve HMS Indefatigable muharebe kruvazörleri oluşturuyordu. HMS Invincible ile ortaya çıkan muharebe kruvazörü sınıfının ilk gemilerinden olan HMS Inflexible ve HMS Indomitable 1908 yılında hizmete girmişti. İngiliz muharebe kruvazörü inşa programında ikinci nesili temsil eden HMS Indefatigable ise 1911 yılında hizmete girmişti ve henüz üç yıllık yeni bir gemiydi. Böylece 1914 yazında İngiltere vurucu gücü yüksek olan üç veya dört muharebe kruvazörü ile tamamı ile hakim olmayacağını bildiği Akdeniz’de kontrolü elde tutmayı hedefleyen planını başlatmış oldu. 2. muharebe kruvazörü filotillasını oluşturan Inflexible, Indomitable Indefatigable kruvazörlerinin komutasında aşağıdaki kaptanlar bulunuyordu. ve HMS Inflexible (Kaptan R.F. Philmore) HMS Indomitable (Kaptan F.W. Kennedy) HMS Indefatigable (Kaptan C.F. Sowerby) İngiliz Akdeniz filosundaki muharebe kruvazörleri Inflexible Tersane Kızağa konuş Denize indirme Hizmete giriş Hizmetten ayrılış Hurdaya çıkış Tam boy (m) Su hattı boyu (m) Genişlik (ft) Su çekimi (ft) Yüklü deplasman (t) Standart deplasman (t) Kazanlar Türbinler Güç (shp) Şaft sayısı Seyir sıası (nm) Azami hız (knot) Borda zırhı Güverte zırhı Toplar Torpidolar Mürettebat Indomitable John Brown 5 Şubat 1906 26 Haziran 1907 Ekim 1908 Ocak 1919 Fairfield, Govan 1 Mart 1906 13 Mart 1907 Haziran 1908 Şubat 1919 1922 172.8 m 161.5 m 23.9 m 7.9 m 20125 17250 31 Yarrow 4 Parsons 41000 4 2290 nm @ 23 knot 25.5 4-6 inch 0.75-2.5 inch 4x2 12 inch 16x1 4 inch 5x18 inch 784 1922 172.8 m 161.5 m 23.9 m 7.9 m 20135 17250 31 Yarrow 4 Parsons 41000 4 2290 nm @ 23 knot 25.5 4-6 inch 0.75-2.5 inch 4x2 12 inch 16x1 4 inch 5x18 inch 784 Indefatigable Devonport 23 Şubat 1909 28 Ekim 1909 Nisan 1911 31 Mayıs 1916 Jutland’da battı 179.8 m 169.1 m 24.4 m 8.1 m 22150 18800 31 Babcock-Wilcox 4 Parsons 44000 4 3140 nm @ 22 knot 25.8 4-6 inch 1-2.5 inch 4x2 12 inch 16x1 4 inch 3x18 inch 790 23 K. Sarıöz Goeben’den Yavuz’a İngiliz Akdeniz filosunun ikincil gücünü Amiral Ernest Troubridge komutasındaki 1. zırhlı kruvazör filosu oluşturuyordu. Bu gemiler aşağıdaki kaptanların komutası altında bulunuyordu. HMS Defence (Kaptan F. Wray) HMS Black Prince (Kaptan Bonham) HMS Duke of Edinburgh (Kaptan Blackett) HMS Warrior (Kaptan Molteno) Zırhlı kruvazörler muharebe kruvazörlerinden önce hızlı ve hafif muharebe gemileri olarak dizayn edilmişlerdi ancak muharebe kruvazörü sınıfının ortaya çıkması ile bu sınıf bir anda demode olmuştur. Muharebe kruvazörleri ile karşılaştırıldığında bu gemilerin topları daha küçük çap ve menzile sahipti ve hızları da daha düşüktü. Goeben ve Breslau’ın kaçışı sırasında 6/7 Ağustos 1914 gecesi İngiliz Amiral Troubridge elindeki dört zırhlı kruvazör ile Goeben muharebe kruvazörünün önünü kesmek şansına sahip olduğu halde bu dört geminin bir muharebe kruvazörü karşısında hiçbir şansı olamayacağı gerekçesi ile savaştan kaçınacaktı. İngiliz Akdeniz filosundaki zırhlı kruvazörler Defence Tersane Kızağa konuş Denize indirme Hizmete giriş Hizmetten ayrılış Tam boy (m) Dikeyler arası boy Genişlik (m) Su çekimi (m) Yüklü deplasman (t) Kazanlar Türbinler Güç (shp) Şaft sayısı Seyir sıası (nm) Azami hız (knot) Borda zırhı Güverte zırhı Toplar Torpidolar Mürettebat Warrior Black Prince Duke of Edinburgh Pembroke 11.02.1903 14.06.1904 20.01.1906 1920 Pembroke 22.02.1905 24.04.1907 09.02.1909 31 Mayıs 1916’da battı 157 m 149 m 22.9 m 7.8 m 14800 31 2x4 Cyl 27000 2 Pembroke 05.11.1903 01.11.1905 1907 1 Haziran 1916’da battı 154 m 146 m 22.4 m 7.7 m 13750 31 2x4 Cyl 23500 2 Thames Iron 03.06.1903 08.11.1904 17.03.1906 31 Mayıs 1916’da battı 154 m 146 m 22.4 m 7.7 m 13750 31 2x4 Cyl 23500 2 5800 nm @ 14 kn 5800 nm @ 14 kn 5800 nm @ 14 kn 5800 nm @ 14 kn 23 3-6 inch 0.75-1 inch 4 x 9.2” 10 x 7.5” 16 x 47 mm 5 x 37 mm 5 x 18” 850 23.2 3-6 inch 0.75-1 inch 6 x 9.2” 10 x 6” 20 x 47 mm 8 x 37 mm 3 x 18” 704 23.4 3-6 inch 0.75-1 inch 6 x 9.2” 10 x 6” 20 x 47 mm 8 x 37 mm 3 x 18” 704 23.4 3-6 inch 0.75-1 inch 6 x 9.2” 10 x 6” 20 x 47 mm 8 x 37 mm 3 x 18” 772 154 m 146 m 22.4 m 7.7 m 13750 31 2x4 Cyl 23500 2 Zırhlı kruvazörlerin modern muharebe gemileri ve muharebe kruvazörleri karşısında hiçbir şansının olamayacağı 1916 yılında İngiliz ve Alman filoları arasındaki Jutland savaşında ortaya çıkacaktı. 1916 yılının 31 Mayıs günü ve bunu izleyen 1 Haziran gecesi yapılan bu savaşta Defence, Black Prince ve Warrior zırhlı kruvazörleri Alman muharebe kruvazörleri tarafından batırılacaktı. 24 K. Sarıöz Goeben’den Yavuz’a İngiliz Akdeniz filosunda karakol ve devriye görevlerini dört hafif kruvazör yürütmekteydi. Bu gemiler hafif toplarına ve zayıf zırhlarına karşın yüksek hız ve seyir çapları sayesinde Akdeniz’de ticaret yollarında karakol görevi görüyor ve filonun büyük gemileri için keşif harekatı gerçekleştiriyordu. Hafif kruvazörlerinden Dublin ve Gloucester’in komutasında iki kardeş (Kaptan John Kelly ve Kaptan Howard Kelly) bulunuyordu. Bu iki kardeş daha sonra amiralliğe yükselecek ve İkinci Dünya Savaşı sırasında filo komutanı olarak görev alacaklardı. İngiliz Akdeniz filosunda ayrıca 16 destroyer (HMS Basilisk, HMS Beagle, HMS Bulldog, HMS Foxhound, HMS Grasshopper, HMS Grampus, HMS Harpy, HMS Mosquito, HMS Pincher, HMS Raccoon, HMS Rattlesnake, HMS Renard, HMS Savage, HMS Scorpion, HMS Scourge, HMS Wolverine), 6 torpidobot (TB 44, TB 45, TB 46, TB 63, TB 64, TB 70) ve 6 denizaltı (B6, B7, B8, B9, B10, B11) yer almaktaydı. İngiliz Akdeniz filosundaki hafif kruvazörler Tersane Kızağa konuş Denize indirme Hizmete giriş Hurdaya çıkış Tam boy (m) Su hattı boyu (m) Genişlik (m) Su çekimi (m) Yüklü deplasman (t) Standart deplasman (t) Kazanlar Türbinler Güç (shp) Şaft sayısı Seyir sıası (nm) Azami hız (knot) Borda zırhı Güverte zırhı Toplar Torpidolar Mürettebat Weymouth Elswick Ocak 1910 Kasım 1910 Ekim 1911 1928 138 m 131 m 14.8 m 4.8 m 5800 5250 12 Yarrow Parsons 22500 4 Chatham Chatham Ocak 1911 Kasım1911 Aralık 1912 1926 139 m 131 m 15 m 4.7 m 6000 5400 12 Yarrow Parsons 25000 4 Gloucester Beardmore Nisan1909 Ekim 1909 Eylül 1910 1921 138 m 131 m 14.3 m 4.7 m 5300 4800 12 Yarrow Parsons 22500 4 Dublin Beardmore Ocak 1911 Kasım 1911 Mart 1913 1926 139 m 131 m 15 m 4.7 m 6000 5400 12 Yarrow Parsons 25000 4 4500 nm @ 16 kn 4500 nm @ 16 kn 5070 nm @ 16 kn 4500 nm @ 16 kn 25.6 0.75-2 inch 8 x 6” 4 x 76 mm 4 x 47 mm 2 x 21” 394 25.7 1.5-3 inch 0.75-2 inch 8 x 6” 4 x 76 mm 4 x 47 mm 2 x 21” 391 25.7 0.75-2 inch 2 x 6” 10 x 4” 4 x 47 mm 2 x 18” 377 25.7 1.5-3 inch 0.75-2 inch 8 x 6” 4 x 76 mm 4 x 47 mm 2 x 21” 391 25 K. Sarıöz Goeben’den Yavuz’a İngiliz Amirallik Birinci Lordu Churchill ve Akdeniz filosu komutanı Amiral Milne İngiliz Akdeniz filosunun sancak gemisi HMS Inflexible muharebe kruvazörü İngiliz Akdeniz filosunun güçlü gemisi HMS Indefatigable muharebe kruvazörü 26 K. Sarıöz Goeben’den Yavuz’a 1. Kruvazör Filosu komutanı Amiral Troubridge HMS Defence zırhlı kruvazörü HMS Dublin hafif kruvazörü 27