Bir Köpekte Bulaşıcı Venereal Tümör Meme Metastazının İnce
Transkript
Bir Köpekte Bulaşıcı Venereal Tümör Meme Metastazının İnce
Atatürk Üniversitesi Vet. Bil. Derg. 2011; 6(1): 63-69 Olgu Sunumu Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi http://e-dergi.atauni.edu.tr/index.php/VBD Bir Köpekte Bulaşıcı Venereal Tümör Meme Metastazının İnce İğne Aspirasyonu ile Sitolojik Teşhisi ve Vincristine Sülfat ile Tedavisi Ertan ORUÇ1 Yavuz Selim SAĞLAM1 Mehmet CENGİZ2 Bülent POLAT2 1. Atatürk Üniversitesi Veteriner Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı, 25240, Erzurum 2. Atatürk Üniversitesi Veteriner Fakültesi Doğum ve Jinekoloji Anabilim Dalı, 25240, Erzurum Özet: Bu çalışmada 2,5 yaşlı ve 40 kg ağırlığındaki Kangal ırkı dişi bir köpekte gözlenen meme dokusuna metastaz oluşturmuş bulaşıcı venereal tümör (BVT) olgusu klinik, sitolojik ve histopatolojik olarak tanımlanmıştır. Vaginada bulunan primer tümör kitlesinden alınan biyopsi örneklerinde, ince bir stromayla ayrılmış tümör hücrelerinin, yuvarlak şekilli oldukları ve çok sayıda sitoplazmik vakuol içerdikleri görüldü. Metastatik lezyondan hazırlanan ince iğne aspirasyonu smearlerinde de benzer olarak iri, yuvarlak ve çekirdekleri ekzantrik yerleşimli ve çok sayıda intrasitoplazmik vakuol içeren tümör hücreleri® nin yangı hücreleri ile birlikte bulundukları gözlendi. Kemoterapötik ajan olarak Vincristine sülfat (Vincristine-Teva , Teva, Hollanda) 0,025mg/kg dozda, haftada bir olmak üzere, üç kez uygulandı. Uygulama sonunda meme bezindeki kitlenin tamamen kaybolduğu ve vagina içindeki kitlenin ise küçülerek sadece klitoral bölge civarında kaldığı görüldü. Anahtar kelimeler: Bulaşıcı venereal tümör, İnce iğne aspirasyonu, Köpek, Metastaz, Sitoloji Cytological Diagnosis of Breast Metastasis of Transmissible Venereal Tumor by Fine Needle Aspiration and the Treatment with Vincristine Sulphate in a Dog Abstract: In this study, cytopathologic and histopathologic features of transmissible venereal tumor (TVT) and breast metastasis in 2,5 years aged female Kangal dog, 40 kg in weight, were described. Sheets of round cells with nuclear and cytoplasmic variations and intracytoplasmic vacuols were observed in histopathologic sections. Large, round shaped tumor cells with intracytoplasmic vacuols and eccentric nuclei were detected also in needle aspiration cytology prepared from ® metastatic lesion. Vincristine sulfate (Vincristine-Teva , Teva, Netherlands) was used for the therapy in as 3 doses (0,025mg/body weight, once a week). It was shown that the mammary gland mass completely disappeared and the vaginal mass shrunk and it was noted that only clitoral region at the end of the therapy. Key words: Transmissible venereal tumor, Fine needle aspiration, Dog, Metastasis, Cytology Ertan ORUÇ, Atatürk Üniversitesi Veteriner Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı, 25240, Erzurum. E-posta: ertanoruc@hotmail.com Bir Köpekte Bulaşıcı Venereal Tümör … Oruç ve ark. GİRİŞ B ulaşıcı venereal tümör (BVT) köpeklerde dan biyopsi materyali ve memedeki şişlikten ince genellikle dış genital bazen de iç genital iğne apirasyonu yöntemiyle sitolojik örnek alındı. organlarda görülen retikülo-endotelyal kökenli bir Biyopsi materyali % 10’luk tamponlu formalin tümör olup, aynı zamanda infeksiyöz sarkoma, solüsyonunda tespit edildi. Rutin alkol-ksilol takibi venereal granuloma, transmissible lenfosarkoma ve sonrasında hazırlanan parafin bloklardan alınan 5 sticker tümörü olarak da bilinmektedir. Çiftleşme ile mikronluk kesitler hematoksilen-eozin (H-E) ile bulaştırılan tümöre özellikle genç ve seksüel boyandı. İnce iğne aspirasyonu yöntemi ile meme- olgunluğa ulaşmış aktif köpeklerde rastlanılır ve dişi den çekilen örnekten ise, temiz bir lam üzerine köpeklerin yatkınlığı daha fazladır. Bulaşma tümör damlatılan aspirat diğer bir temiz lam yardımıyla hücrelerinin genital mukozaya implantasyonu ile yayıldı ve havada kurumaya bırakıldı. Kuruyan gerçekleşir. BVT’lerde metastaz olaylarının değişik preparatlar Papanikola boyası ile usulüne uygun kaynaklarda % 5-17 ’den az olduğu ve erkek olarak boyandı. hayvanlarda metastazın (% 16) dişilere oranla (% 2) daha yaygın olduğu bildirilmiştir (Martins ve ark. BULGULAR 2005, Purohit 2009). Her iki cinsiyette de dış genital organlar tümörün en çok yerleştiği bölgeler olup, Klinik ve makroskobik bulgular deri, deri altı bağ dokusu, burun ve ağız boşluğu göz, Klinik ve makroskobik incelemelerde vaginanın beyin, lenf düğümü, karaciğer, dalak ve kemik iliği, dorsalinde abdominal ve subinguinal bölge, uterus yaklaşık 2X2X2 cm büyüklüğünde, ve vulvadan taşkın, kırmızı renkli ve dış yüzeyi ülserli ve ovaryumlarda tümör metastazlarının görüldüğü frajil yapı ile karşılaşıldı. İnguinal bölgenin muayene- rapor edilmiştir (Moulton 1978; Parent ve ark, 1983; sinde kaudal 5. meme loblarında bilateral kitle Gülbahar ve Hazıroğlu 1995; Papazoğlu ve ark. 2001; görüldü. Palpasyonda ise mevcut kitlenin yumuşak Goldschmidt ve Handrick 2002; Salt ve ark. 2005; kıvamlı olduğu dikkati çekti (Şekil 1). Hayvan Park ve ark. 2006; Baştan ve ark. 2008; Özyurtlu ve sahibinden alınan anamnezde, hayvanın genel ark. 2008). durumunun iyi olduğu öğrenildi. Kangal ırkı dişi bir köpekte tespit edilen BVT Sitoloji olgusu ve meme metastazı, ince iğne aspirasyon Biyopsi örneğinden hazırlanmış yayma frotiler ışık smearlerinden pratik ve kolayca tanımlanması mikroskobunda incelendiğinde; tümör hücreleri iri, sebebiyle, bu çalışmanın yayın olarak sunulması yuvarlak ve bazen poligonal şekilli olup, çekirdekle- uygun görülmüştür. rin sitoplazmanın bir kenarına daha yakın (ekzantrik) konumda olduğu görüldü. Çekirdekçiklerin daha MATERYAL ve METOD koyu boyandığı dikkati çekti. Çekirdek-sitoplazma Çalışma materyalini, perianal bölgesinde kitle ve oranları genelde 1:2-2:3 oranında olup, çekirdek kanlı akıntı şikayeti ile Atatürk Üniversitesi Veteriner lehine kayma vardı. Eozinofilik boyanmış sitoplaz- Fakültesi Doğum ve Jinekoloji Anabilim Dalı kliniğine mada genelde birden fazla beyaz vakuol oluşumları getirilen 40 kg ağırlığındaki 2,5 yaşlı Kangal ırkı dişi gözlendi (Şekil 2). Memeden hazırlanan iğne köpek oluşturdu. Hayvan sahibi tarafından perianal aspirasyon preparatlarının hücreden zengin ve hücre bölgedeki kitlenin 1 ay, memedeki şişliğin ise 1 eksfolyasyonunun oldukça iyi olduğu dikkati çekti. haftadır gözlendiği belirtildi. Primer tümör odağın- Primer odaktan hazırlanan smearlere benzer olarak 64 Bir Köpekte Bulaşıcı Venereal Tümör … Oruç ve ark. burada da hücrelerin yuvarlak ve iri oldukları ve yuvarlak çekirdeklere sahiplerdi. Belirgin anizositozis kümelenme yapmadan tek tek eksfolye oldukları ve anizonükleozis ile birlikte mitotik figürler diğer görüldü. 1:2-2:3 önemli bulgular olarak kaydedildi (Şekil 4). Sitolojik arasında değişmekte olup, intrasitoplazmik vakuol Çekirdek-sitoplazma oranları ve histopatolojik incelemeler sonucunda BVT olduğu oluşumları bu hücrelerde de belirgindi (Şekil 3). Hem saptanan tümöral oluşuma yönelik kemoterapi primer tümör odağından hem de memeden hazırla- uygulanmasına karar verildi. Kanda ve kan seru- nan preparatlarda anizonükleozis ve anizositozis munda gözlendi. Yine tümör hücreleri arasına dağılmış muayenelerin ardından, kemoterapi uygulamasına görünümde ve çoğunluğu lenfosit olmak üzere bir engel olmadığı görüldü. nötrofil lökosit ve eritrositler dikkati çekti (Şekil 3). kitleden alınan biyokimyasal ® (Vincristine-Teva , biyopsi ve hematolojik Kemoterapötik ajan olarak Vincristine sülfat Histopatoloji ve Tedavi Primer yapılan Teva, Hollanda) 0,025mg/kg dozda ve haftada bir olmak üzere, üç kez uygulandı. örneğinin Birinci uygulama sonunda kanlı vaginal akıntının histopatolojik incelemelerinde, ince bir stromayla kesildiği, ayrılmış tümör hücrelerinin yuvarlak şekilli oldukları uygulama sonunda meme bezindeki kitlenin tamamen kaybolduğu, vagina içindeki ve çok sayıda sitoplazmik vakuol içerdikleri görüldü. kitlenin ise sadece klitoral bölge civarında ve Tümör hücreleri eozinofilik sitoplazmalı olup, iri- yaklaşık 1x1x1 cm ebadında kaldığı görüldü. Şekil 1. Perianal mukozada kırmızı renkli ve ülserli BVT kitlesi (beyaz ok) ve kaudal meme lobunda şişkinliğe yol açmış tümör metastazı (siyah ok). Figure 1. Ulcerative TVT mass in red colour in perianal mucosa (white arrow) and metastasis led to swelling in caudal lobe of the breast (black arrow). Şekil 2. İntrasitoplazmik vakuol içeren tümör hücreleri (ok) ve anizonükleozis. Primer tümör odağından hazırlanmış imprint smearı. Papanikola boyası. Figure 2. Tumor cell containing intracytoplasmic vacuols (arrow) and anisonucleosis. Imprint smear from primary tumor. Papanicolau stain. 65 Bir Köpekte Bulaşıcı Venereal Tümör … Oruç ve ark. Şekil 3. Metastaz odağından hazırlanmış iğne aspirasyonu smearinde iyi eksfolye olmuş tümör hücreleri. Ekzantrik yerleşimli çekirdekler ve intrasitoplazmik vokuoller (oklar). Belirgin anizonükleozis ve anizositozis. Tümör hücreleri arasında çok sayıda lenfositik hücre görülmekte. Papanikola boyası. Figure 3. Well-exfoliated tumor cells. Eccentric nuclei and intracytoplasmic vacuols (arrows). Anisositosis and anisonucleosis is prominent. Lymphocytes scattared among the tumor cells in needle aspiration cytology prepared from metastatic lesion. Papanicolau stain. Şekil 4. İnce bir stroma ile çevrili, çekirdekleri ekzantrik yerleşimli tümör hücreleri (oklar) ve pleomorfizm. Tümör hücreleri arasında çok sayıda lenfositik hücre görülmekte. H-E. Figure 4. Tumor cells with eccentric nuclei (arrows) were surrounded by thin stroma and pleomorphisim. Lymphocytes scattared among the tumor cells. H-E. mesinde 73 dişi genital sistem tümöründen 15’inin TARTIŞMA (% 20,4), 5 erkek genital sistem tümöründen 3’ünün Yapılan çalışmalarda köpeklerde venereal tümör (% 60) BVT olduğunu belirtmişlerdir. olgularının oldukça yaygın olduğu dikkati çekmektedir. Mısırlıoğlu ve ark. (1994) köpeklere ait 19 BVT genelde iyi huylu bir tümör olarak kabul vaginal tümör olgusundan 12’sinin BVT olduğunu (% edilmekle birlikte, bazen malignitesi oldukça yüksek 63,2) bildirmişlerdir. Sönmez ve Özmen (1996) bir karakter kazanabilmektedir. Bunda en etkin rolü inceledikleri köpek tümörleri içerisinde % 34, 8 oynayan faktörün bağışıklık sistemi olduğu belirtil- oranında BVT ile karşılaştıklarını rapor etmişlerdir. miştir. Bağışıklık sistemi güçlü hayvanlarda çeşitli Gülçubuk ve Gürel (2003) 1995-2000 yılları arasında immun mekanizmalar tümörün yayılmasını sınırlan- değişik ırk ve cinsiyete sahip 182 adet köpekte dırdığı gibi, tümör hücrelerine karşı oluşan spesifik saptanan antikorlar da tümör gelişiminin gerilemesine sebep tümörlerin istatistiksel değerlendiril- 66 Bir Köpekte Bulaşıcı Venereal Tümör … Oruç ve ark. olmaktadır. Bağışıklık sistemi zayıf olan hayvanlarda hücre ise tümör malign karakterli olup, yeni metastatik büyüklükte iri çekirdekli tümör hücrelerinin küme tümörlere yol açabilmektedir (Moulton, 1978; şeklinde ya da tekli eksfolyasyon gösterdikleri ve Fenton ve Yang, 1988; Cohen, 1985; Yang, 1988). hafif bazofilik sitoplazma ile intrasitoplazmik vakuol- olduğu, değişken Park ve ark., 2006; Thangathurai ve ark., 2008; çalışmalarda, tümörün karnıbahar görünümünde ve Özyurtlu ve ark., 2008). Sunulan çalışmada; Kangal bazen ülserli ve gevrek kıvamlı olduğu, histopatolojik ırkı dişi bir köpekte gözlemlenen BVT olgusunun olarak ise veziküler çekirdeklere sahip tümör inguinal bölgede kaudal meme loblarına metastaz hücrelerinin iri, yuvarlak, poligonal veya oval yapıda yaptığı olduğu, tümör parankiminin ince bir stroma ile gözlenmiş, ancak çalışma örneklerinin nekropsi sonrası değil, canlı hayvandan alınması ve çevrelendiği ve anizositosis, anizonükleozisle birlikte genel durumunun da iyi olması sebebiyle diğer mitozun sıklıkla görüldüğü bildirilmiştir (Moulton, organlara olan metastazları ile ilgili olarak bir 1978; Gülbahar ve Hazıroğlu, 1995; Goldschmidt ve inceleme yapılamamıştır. BVT ile ilgili yapılan litera- Hendrick, 2002; Gonzalez ve ark., 2000; Salt ve ark., tür taramasında meme metastazlarına oldukça sınırlı 2005; Martins ve ark., 2005; Thangathurai ve ark., sayıda rastlanmış olup, Salt ve ark. (2005) sundukla- 2008). Sunulan çalışmada tanımlanan BVT olgusu, rı ayrıntılı literatür taramada sadece bir raporda makroskobik ve mikroskobik özellikleri bakımından meme metastazı görüldüğünü bildirmişlerdir. önceki raporlarda bildirilen bulgularla uyumlu bulunmuştur. Sonuç olarak bu çalışmada, BVT’nin seyrek metastaz gösterdiği meme dokusunda şekillenen BVT teşhisi amacıyla histopatolojik bulguların sıra; iyi lerin görüldüğü bildirilmiştir (Gonzalez ve ark., 2000; BVT’nin makroskobik özellikleri üzerine yapılan yanı eksfolyasyonunun sitolojik, immunohistokimyasal kitleden ve oldukça pratik hazırlanan ince iğne aspirasyonu smearlerinden kolayca teşhis edilebile- moleküler yöntemlerden de yararlanılmaktadır. ceği ve meme bezine metastaz yapan BVT kökenli İmmunohistokimya çalışmalarında tümör hücreleri- meme tümörlerinde kemoterapötik ajan olarak nin lysosime ve vimentine karşı güçlü pozitiflik vincristin sülfat uygulamasının başarıyla kullanılabi- gösterdikleri bildirilmiştir (Sandusky ve ark., 1987; leceği görülmüştür. Marchal ve ark., 1997; Park ve ark., 2006). Ayrıca BVT’nin ayırıcı tanısında hücre proliferasyon ve KAYNAKLAR apoptozis’in kullanılabilecek bir yöntem olduğu bazı araştırıcılar tarafından rapor edilmiştir. Gonzalez ve Baştan A., Acar DB., Cengiz M., 2008. Uterine and ark. (2000), BVT olaylarında progressif dönemde Ki67’nin arttığını, kemoterapi sonrası ovarian metastasis of transmissible venereal gerileyen tumor in a bitch. Turk. J. Vet. Anim. Sci., 32(1), olgularda ise azaldığını, yine apoptotik hücre 65-66. oranının gerileyen tömörlerde belirgin bir biçimde artış gösterdiğini bildirmişlerdir. Güvenç ve ark. Cohen D., 1985.The canine transmissible venereal (2002) da mitotik aktivite ve apoptotik indeksin tumor: A unique result of tumor progression. köpeklerde BVT’nin kutanöz histiyositomadan ayrımı Adv. Cancer Res., 43,75-112. için kullanılabilecek bir yöntem olduğunu rapor Fenton MA., Yang T., 1988. Role of humoral etmişlerdir. immunity in progressive and regressive and metastatic growth of the canine transmissible BVT olgularının erken ön tanısı için sitolojik örneklerin incelenmesi oldukça önemlidir. venereal sarcoma. Oncology, 45, 210-213. BVT olgularından hazırlanmış sitolojik preparatlarda 67 Bir Köpekte Bulaşıcı Venereal Tümör … Oruç ve ark. Goldschmidt MH., Hendrick MJ., 2002. Tumors of Moulton JE., 1978. Tumours in Domestic Animals. the skin and soft tissues. In “Tumors in University of California Press. Berkeley and Los Domestic Animals”, Ed., DJ Meuten. 4th ed., Angeles, California. Iowa State Press, Ames, IA. Özyurtlu N., Bademkıran S., Ünver Ö., Yıldız F., İçen Gonzalez CM., Griffey SM., Naydan DK., Flores E., H., 2008. Dişi bir köpekte transmissible Cepeda R., Cattaneo G., Madewell BR. 2000. venereal tümörün abdominal ve subkutan Canine transmissible venereal tumour: a inguinal bölgeye metastazı. Dicle Üniv. Vet. morphological Fak. Derg., 1 (2), 48-51. and immunohistochemical study of 11 tumours in growth phase and Papazoglou LG., Koutinas AF., Plevraki AG., Tontis during regression after chemotherapy. J. D., 2001. Primary intranasal transmissible Comp. Path., 122, 241–248. Guvenc T., 2002. venereal tumour in the dog: A retrospective Halıgur M., Orman N., Hazıroglu R.. study of six spontaneous cases. J. Vet. Med. A, Mitosis 48, 391-400. and apoptosis in canine cutaneous histiocytoma and transmissible Parent R., Teuscher E., Morin M., Buyschaert A., venereal tumour. Acta Vet Hung., 50 (3), 315– 1983. Presence of the canine transmissible 321. Gülbahar MY., venereal tumor in the nasal cavity of dogs in Hazıroğlu R., 1995. Bir köpekte the area of Dakar (Senegal). Can. Vet. J., 24, ekstragenital metastazlı transmissible venereal 287-288. tümör olgusu. Ankara Üniv. Vet. Fak. Derg., 42, Park MS., Kim Y., Kang MS., Oh SY., Cho DY., Shin 441-444. NM., Kim DY., 2006 Disseminated transmissible Gülçubuk A.,Gürel A., 2003. 1995-2000 yılları venereal tumor in a dog. J. Vet. Diagn. Invest., arasında İstanbul’da saptanan köpek tümörleri. 18,130–133. İstanbul Üniv. Vet. Fak. Derg., 29 (1), 83-91. Purohit GN., 2009. Canine transmissible venereal Marchal T., Chabanne L., Kaplanski C., Rigal D., tumor: A Review. The Internet Journal of Magnol JP., 1997. Immunophenotype of the Veterinary Medicine, 6(1). http://www.ispub. canine transmissible venereal tumour. Vet com/journal/the_internet_journal_of_veterina Immunol Immunopathol., 57, l-11. ry_medicine/volume_6_number_1_39/article_ printable/canine-transmissible-venereal-tumor Martins MIM., Souza F, Gobello C., 2005. The canine transmissible venereal tumor: -a-review.html. etiology, pathology, diagnosis and treatment. In “Recent Salt S., Yanık K, Seyrek İntaş, D., Alper E., Mısırlıoğlu Advances in Small Animal Reproduction” Eds., D., Özmen Ö., Seyrek İntaş K., 2005. İki köpek- PW Concannon, G England, J Verstegen and C te rastlanan transmisible venereal tümör (TVT) Linde-Forsberg, olgusunun klinik, radyografik, ultrasonografik, International Veterinary Information Service, Ithaca NY. sintigrafik ve histopatolojik bulguları. Vet. Cer. Derg., 11 (1-4), 48-55. Mısırlıoğlu D., Ünal EF., Nak D., Nak Y., Özmen Ö., 1994. Doğum kliniğinde sık rastlanılan tümör Sandusky GE., Carlton WW., Wightman KA., 1987. olguları. 1. Genital kanal tümörleri. U. Ü. Vet. Diagnostic immunohistochemistry of canine Fak. Derg., 13 (1-2-3), 49-56. round cell tumors. Vet. Pathol., 24, 495-499. 68 Bir Köpekte Bulaşıcı Venereal Tümör … Oruç ve ark. Sönmez G., Özmen Ö., 1996. Bursa'da 1988-1996 Yang TJ., 1988. Immunobiology of a spontaneously yılları arasında incelenen köpek tümörleri. U.Ü. regressive tumor, the canine transmissible Vet. Fak. Derg., 15(1-2-3),69-76. venereal Thangathurai R., Balasubramaniam GA., Dharmaceelan S., Balachandran P., Srinivasan P., Sivaseelan S., Manohar BM., Cytological diagnosis and sarcoma Res.,8:93-96. 2008. its histological correlation in canine transmissible venereal tumour. Veterinarski Arhiv., 78 (5), 369-376. 69 (Review). Anticancer