Konuşma metni - tekinakpolat.net
Transkript
Konuşma metni - tekinakpolat.net
KAN BASINCI ÖLÇÜM CİHAZLARI VE PROBLEMLER Prof. Dr. Tekin AKPOLAT Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı SAMSUN Kan basıncı ölçümü klinik uygulamada en çok yapılan işlemlerden birisidir ve doğru ölçüm yapmak için kurallara mutlaka uyulmalıdır. Kan basıncı ölçülen kişi, kan basıncını ölçen kişi, ölçüm yöntemi ve kan basıncını ölçen alet nedeni ile ölçümler yanlış olabilir. Bu konuşmada kan basıncı ölçüm aletleri, bu aletlerle ilgili sorunlar ve çözümleri tartışılacaktır. Pratik olarak kan basıncı ölçüm aletleri üçe ayrılır: 1.Cıvalı 2.Aneroid 3.Otomatik Cıvalı aletler Kan basıncı ölçümünde altın standarttır, alternatifi yoktur ancak cıvanın çevreye toksik etkileri nedeni ile birçok ülkede yasaklanmaktadır. Mekanik bir sorun olmazsa (Tablo 1) kalibrasyona gerek duymazlar. Korotkoff seslerine dayalı oskultatuvar yöntem kullanılır. Göreceli büyüklüğü ve kullanıcının eğitime gerek duyması dezavantajlarıdır. Tablo 1. Cıvalı kan basıncı ölçüm aletlerinde olabilecek mekanik sorunlar Cıva seviyesi sıfır noktasında mı Cam sütun sağlam mı Rakamlar okunuyor mu Manşet sağlam mı Hortum sağlam mı Anahtar çalışıyor mu Şişirirken veya inerken kaçak oluyor mu Aneroid aletler Kan basıncı ölçümünde cıvalı aletler gibi Korotkoff seslerine dayalı oskultatuvar yöntem kullanılır. Aneroid aletler de cıvalılar gibi kullanıcının eğitimine gerek duyarlar. Aletler mekanik sorunlar (Tablo 2) yönünden kontrol edilmelidir. 6-12 ayda bir kalibrasyon gerektirirler. Kalibrasyonun kontrolü basit bir işlemdir. Bir Y tüp ve cıvalı aletle her yerde yapılabilir. Mekanik sorunu olmayan ve kalibrasyonu doğru bir aletle kan basıncı ölçümü güvenle yapılabilir. www.tekinakpolat.net Tablo 2. Aneroid kan basıncı ölçüm aletlerinde olabilecek mekanik sorunlar İbre sıfırda mı İbrenin camı sağlam mı Rakamlar okunuyor mu Manşet sağlam mı Hortum sağlam mı Anahtar çalışıyor mu Şişirirken veya inerken kaçak oluyor mu Otomatik aletler Ev ölçümü için çok pratik olması nedeni ile son yılların popüler ve giderek yaygınlaşan aletidir. Kan basıncının damar duvarında oluşturduğu salınım/titreşimi (oscillation) ölçerler. Otomatik aletlerin kalibrasyonun kontrol edilmesi aneroidlerin aksine genellikle nadiren gerekir. Ancak basit bir Y tüp ve cıvalı aletle otomatik aletlerin kalibrasyonu yapılamaz, özel alet gerektirir. Kullanım yerine göre de kullanım amacına göre de üç farklı gruba ayrılır. Kullanım yerine göre 1.Üst kol 2.Bilek 3.Parmak ucu Kullanım amacına göre 1.Ev ölçümleri için 2.Klinikte kullanmak için 3.24 saat kan basıncı takibi yapmak için Otomatik kan basıncı ölçüm aletlerinin en büyük avantajı kullanımının kolay olması ve gereken eğitiminin çok daha basit olmasıdır. Evde kullanılan kan basıncı ölçüm aletlerinin fiyatlarının makul olması da yaygınlaşmasına neden olmuştur. Otomatik tansiyon aletlerinin kullanıcıya kolaylık sağlayan birçok özelliği vardır (Tablo 3). Alet seçiminde dikkat edilmesi gereken en önemli 4 özellik ölçüm yeri, manşet boyutu, validasyon durumu ve doğru ölçüm yapmasıdır. Son yıllardaki teknolojik gelişmelere rağmen otomatik tansiyon aletlerinin en büyük dezavantajları hatalı ölçüm yapma riskleridir. Damar duvarında sertliğin (stiffness) artması otomatik aletlerin doğru ölçüm yapmasını etkileyebilir. www.tekinakpolat.net Tablo 3. Otomatik kan basıncı ölçüm aletlerinin özellikleri Önemli/zorunlu olanlar Ölçüm yeri (üst kol, bilek, parmak ucu) Uygun manşet boyutu Klinik validasyon durumu Özel gruplarda validasyon durumu Marka ve modeli Doğruluğu İsteğe bağlı Aritmi saptama Küçük boyutlar (taşımak için uygun boyut) Hafıza kapasitesi Pozisyon duyarlılığı Sesli komutlar Ölçümün tarih ve saatini kaydedebilme Diğer Peşpeşe 3 ölçüm Pompanın çok yüksek seviyelere çıkmasının engellenmesi Birden fazla kullanıcıya izin vermesi Dev ekran Çabuk ölçüm Manşetin kolay takılması Düşük pil uyarıcısı Bilgisayara bağlanabilmesi Yazıcı ile birlikte Telemedicine hizmeti sağlayan kuruluşlara Bluetooth ile ulaşabilme Gizli ekran fonksiyonu Sabah hipertansiyonunun takibi Nabız sayısı Grafik sağlama Bilekten ölçen aletlerin çok pratik olmasına rağmen konu ile ilgili 3 kılavuz ve 2 web sayfası üst koldan ölçen bir aleti tavsiye etmektedir. Şişmanlığın giderek artması ortalama kol çevresinin artmasına ve geniş manşete gerek duyan hasta oranının yükselmesine neden olmuştur. Şişman hastalarda küçük bir manşet kullanılması kan basıncının olduğundan yüksek ölçülmesine neden olabilir; bu nedenle kol çevresi ölçülmelidir. Validasyon durumunu saptamak için klinik geçerlilik testleri yapılmalıdır. Klinik geçerlilik testlerinde belirli sayıdaki hastanın belirli kan basıncı aralıklarında kan basıncı ölçülür ve elde edilen ölçümler cıvalı bir aletle yapılan ölçümlerle kıyaslanır. Günümüzde validasyon amacı ile yaygın olarak kullanılan 3 protokol vardır: 1.AAMI: The Association fort he Advancement of Medical Instrumentation 2.BHS: The British Hypertension Society 3.EHS-IP: European Society of Hypertension International Protocol Bir aletin validasyon durumunu öğrenmek için en pratik yol ilgili web sayfalarından yararlanmaktır: 1.http://www.dableducational.org. 2.http://www.bhsoc.org/blood_pressure_list.stm. 3. http://www.tekinakpolat.net/brosurpdf/tavsiyeedilentansiyonaletleri.pdf www.tekinakpolat.net Bir aletin validasyon testinden geçmiş olması herhangi bir kişide doğru ölçüp ölçmediğini garanti etmez, bu nedenle bireysel doğruluk kontrol edilmelidir. Bireysel doğruluğun ölçülmesi 3 aşamadan oluşur: I.Genel değerlendirme II.Hızlı tarama III.Karar I.Genel değerlendirme: Aletin mekanik özellikleri, manşet uyumu ve validasyon durumu değerlendirilir. II.Hızlı tarama: Hastanın kan basıncı kurallara uyarak peş peşe 5 kez ölçülür: sırası ile cıvalı, hastanın aleti, cıvalı, hastanın aleti ve cıvalı. Sistolik ve diyastolik kan basıncı ayrı ayrı değerlendirilir. Hastanın getirdiği aletle ölçülen sistolik kan basıncı değerinden hemen önce ve sonraki cıvalı ölçüm değerlerinden yakın olanı esas alınarak aradaki farklar bulunur. İki farkın toplamı 12 ve altında ise aletin doğru ölçtüğü kabul edilir. Bu işlem diyastolik kan basıncı için de tekrarlanır. Eğer diyastolik ve sistolik kan basıncının herhangi birinde farklar toplamı 12’den büyük ise karar aşamasına (3. aşama) geçilir (Form 1). III.Karar aşaması: Hastanın kan basıncı toplam 7 kere ölçülür: sırası ile cıvalı, hastanın aleti, cıvalı, hastanın aleti, cıvalı, hastanın aleti ve cıvalı. Cıvalı alet ile kan basıncı Y tüp kullanılan bir steteskop aracılığı ile iki gözlemci tarafından aynı anda ölçülür ve Form 2’nin yardımı ile karar verilir. Ölçüm C1, cıvalı 1 O1, otomatik 1 C2, cıvalı 2 O2, otomatik 2 C3, cıvalı 3 SİSTOLİK İÇİN C1-O1= Küçük olan fark 1= C2-O2= Küçük olan fark 2= Sistolik, mm Hg C2-O1= C3-O2= Küçük olan fark 1 + Küçük olan fark 2= DİASTOLİK İÇİN C1-O1= Küçük olan fark 1= C2-O2= Küçük olan fark 2= Diyastolik, mm Hg (12 veya daha küçük olmalı) C2-O1= C3-O2= Küçük olan fark 1 + Küçük olan fark 2= (12 veya daha küçük olmalı) Form 1. II. aşama değerlendirme formu www.tekinakpolat.net Basamak 1 A= Gözlemci 1 C1 C= Gözlemci 1 C2 E= Gözlemci 1 C3 G= Gözlemci 1 C4 B= Gözlemci 2 C1 D= Gözlemci 2 C2 F= Gözlemci 2 C3 H= Gözlemci 2 C4 A-B= <5 C-D= <5 E-F= <5 G-H= <5 Farklardan herhangi biri ≥ 5 mm Hg ise, basamak 1 tekrarlanır Basamak 2 I= Otomatik alet O1 J= Otomatik alet O2 K= Otomatik alet O3 L= I-A M= I-B N= I-C O= I-D P= J-C Q= J-D R= J-E S= J-F T= K-E U= K-F V= K-G W= K-H X= L, M, N, O’nun en küçüğü Y= P, Q, R, S’in en küçüğü Z= T, U, V, W’nin en küçüğü X+Y+Z= İşlem diyastolik kan basıncı için tekrarlanır X+Y+Z Yorum 0-15 Doğru A 16-20 Kabul edilebilir B 21-30 Yanlış C > 30 Çok yanlış F Sistolik KB Diyastolik KB Kategori Sonuç* Kategori *Sistolik ve diyastolik kan basıncı farklı kategorilerde ise, yüksek olan kategori tercih edilmelidir, örneğin sistolik kategori A, diyastolik kategori C ise sonuç C’dir. Form 2. III. aşama değerlendirme formu www.tekinakpolat.net Tablo 3’te belirtilen özelliklerin diğerleri hastanın özelliklerine göre isteğe bağlıdır. Otomatik kan basıncı ölçüm aletinin sağlıklı kullanılması için hasta ile yakın işbirliği gerekir ve hasta eğitimi ihmal edilmemelidir (Tablo 4 ve 5). Tablo 4. Evde sağlıklı bir kan basıncı ölçümü yapılabilmesi için gereken önlemler Hastanın evde kan basıncı ölçümü hakkında bilgilendirilmesi Bir alet alınmasının tavsiye edilmesi Kol çevresinin ölçülmesi Hastanın ihtiyaçlarına göre bir alet (marka ve model) seçilmesi Hastada doğru ölçüm yapıp yapmadığının kontrol edilmesi Hastaya ölçüm tekniğinin öğretilmesi ve hastanın eğitimi Hastanın aleti nasıl kullandığının kontrol edilmesi Ev için bir işlem listesi verilmesi (Tablo 5) Tablo 5. Üst koldan ölçen otomatik tansiyon aletleri ile kan basıncını doğru ölçmek için bir iş listesi Sessiz ortam 10 dakika istirahat Uygun manşet boyutu Yeterli pil gücü Hasta oturuyor Kol çıplak Sırt desteklenmiş Kol desteklenmiş Kol bir masa veya uygun sandalyeye yaslanmış ve gevşek bir durumda Brakiyel arterin palpasyonu Manşetin ortası brakiyel arter ile hizalı Avuç açık ve yukarı bakıyor Kol kalp seviyesinde Bacak bacak üstüne atılmamış Ayaklar yere basıyor Manşet uygun sarılmış Konuşma yok Hemen kayıt Tekrarlayan ölçümlerde en az 30 saniye Diğer konular Otomatik aletlerin pratikliği ve yaygınlaşması, birçok ülkede cıvalı aletlerin kullanımının yasaklanması nedeni ile klinik koşullar için de otomatik kan basıncı ölçüm aleti üretilmiştir. Gerek klinikte kullanılan gerekse 24 saat kan basıncı takibinde kullanılan aletler için de klinik geçerlilik testleri vardır. Kan basıncı oskultatuvar ve osilometrik yöntem dışında ultrasonografi teknikleri veya tonometri ile de ölçülebilir. www.tekinakpolat.net Kaynaklar 1.Parati G ve ark. European Society of Hypertension guidelines for blood pressure monitoring at home: a summary report of the Second International Consensus Conference on Home Blood Pressure Monitoring. J Hypertens 2008; 26: 1505-26. 2.Pickering TG ve ark. Call to action on use and reimbursement for home blood pressure monitoring: a joint scientific statement from the American Heart Association, American Society of Hypertension, and Preventive Cardiovascular Nurses Association. J Cardiovasc Nurs 2008; 23: 299-323. 3. Mancia G ve ark. 2007 Guidelines for the Management of Arterial Hypertension: The Task Force for the Management of Arterial Hypertension of the European Society of Hypertension (ESH) and of the European Society of Cardiology (ESC). J Hypertens 2007; 25: 1105-87. 4. Chobanian AV ve ark. Seventh report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure. Hypertension 2003; 42: 1206-52. 5.Ogihara T ve ark. The Japanese Society of Hypertension Guidelines for the Management of Hypertension (JSH 2009). Hypertens Res 2009; 32: 3-107. 6.Imai Y ve ark. Japanese Society of hypertension (JSH) guidelines for self-monitoring of blood pressure at home. Hypertens Res 2003; 26: 771-82. 7.Pickering TG ve ark. Recommendations for blood pressure measurement in human and experimental animals. Part: 1: Blood pressure measurement in humans. A statement for professionals from the subcommittee of professional and public education of the American Heart Association Council on high blood pressure research. Hypertension 2005; 45: 142-161. 8.O'Brien E ve ark. European Society of Hypertension recommendations for conventional, ambulatory and home blood pressure measurement. J Hypertens 2003; 21: 821-848. 9. O’Brien E. Blood pressure measurement is changing! Heart 2001; 85: 3–5. 10. O’Brien E. Has conventional sphygmomanometry ended with the banning of mercury? Blood Press Monit 2002; 7: 37–40. 11.Association For The Advancement Of Medical Instrumentation. American National Standard for Electronic or Automated Sphygmomanometers: ANSI/AAMI SP10 – 1993. Arlington, VA: AAMI; 1993. 12.O'Brien E ve ark. The British Hypertension Society Protocol for the evaluation of blood pressure measuring devices. J Hypertens 1993; 11 (suppl 2): S43–S63. 13.O'Brien E ve ark. Working Group on Blood Pressure Monitoring of the European Society of Hypertension International Protocol for validation of blood pressure measuring devices in adults. Blood Press Monit 2002; 7: 3-17. ® 14.dabl Educational Trust: http://www.dableducational.org. 15.http://www.bhsoc.org/blood_pressure_list.stm. 16. Friedman BA ve ark. Assessment of the validation of blood pressure monitors: a statistical reappraisal. Blood Press Monit 2008; 13: 187-91. 17.Gerin W ve ark. Limitations of current validation protocols for home blood pressure monitors for individual patients. Blood Press Monit 2002; 7: 313-8. 18.Akpolat T. Proposal of a method for the evaluation of inaccuracy of home sphygmomanometers. Blood Press Monit 2009; 14: 208-215. 19.Akpolat T ve ark. Home sphygmomanometers: validation versus accuracy. Blood Press Monit 2009; 14: 26–31. 20.Dilek M ve ark. Self-measurement of blood pressure at home: is it reliable? Blood Press 2008; 17: 34–41. 21. Turner MJ ve ark. Sphygmomanometer calibration--why, how and how often? Aust Fam Physician 2007; 36: 834-8. 22.Graves JW ve ark. The changing distribution of arm circumferences in NHANES III and NHANES 2000 and its impact on the utility of the 'standard adult' blood pressure cuff. Blood Press Monit 2003; 8: 223-7. 23.O'Brien E ve ark. European Society of Hypertension International Protocol revision 2010 for the validation of blood pressure measuring devices in adults. Blood Press Monit 2010; 15: 23-38. Not: Bu metni ve sunumu http://www.tekinakpolat.net/saglikcalisanlari.htm sayfasından indirebilirsiniz. www.tekinakpolat.net
Benzer belgeler
prusıas medıcal journal
Diğer konular Otomatik aletlerin pratikliği ve yaygınlaşması, birçok ülkede cıvalı aletlerin kullanımının yasaklanması nedeni ile klinik koşullar için de otomatik kan basıncı ölçüm aleti üretilmişt...
Detaylı