Kaş Arkeopark Projeleri - Sualtı Araştırmaları Derneği
Transkript
Kaş Arkeopark Projeleri - Sualtı Araştırmaları Derneği
SUALTI ARAŞTIRMALARI DERNEĞİ (SAD) Sualtı Araştırmaları Derneği (SAD), denizlerde, iç sularda ve kıyılarda doğal, tarihi ve kültürel değerlerin incelenmesi, araştırılması, tespiti, envanterlenmesi, korunması ve gelecek kuşaklara aktarılmasına katkıda bulunmak amacıyla 1994'de kurulan bir sivil toplum kuruluşudur. Kuruluşundan bu yana birçok yerel, ulusal ve uluslararası projede etkin rol oynamış ve çeşitli ödüllere layık görülmüştür. Ulus genelinde 300’ü aşkın üyesi, 4 yerel temsilciliği, üniversite öğrencileri ve akademisyenlerden oluşan araştırma gurupları ile 50’ye yakın proje, araştırma, ekspedisyon, gençlere yönelik bilim kampları, sürekli eğitimler, kamuoyu oluşturmaya yönelik etkinlikler gerçekleştirmiştir. SUALTI ARKEOLOJİSİ ARAŞTIRMA GRUBU (SAAG) SAD’ın altgruplarından olan SAAG’ın amacı, Türkiye karasuları ve iç sularında sualtı kültür mirasını tespit etmek, korumak, belgelemek, ilgili kurum ve kuruluşlara sunmak, akademik araştırmalara katkıda bulunmak ve bu mirası ortak bir envanterleme sistemi altında toplamaktır. SAAG, ulusal çapta her yıl düzenli olarak eğitim, seminer ve toplantılar düzenleyerek hem bilim insanı adaylarının hem de halkın bilinçlenmesine katkıda bulunmaktadır. Ulusal ve uluslar arası pek çok sualtı araştırmasında görev almış SAAG dalıcıları, Türkiye çapında projelerini bilimsel duyarlılıkla sürdürerek ve popüler ve bilimsel birçok yayına imza atmaktadır. “Kaş Arkeopark Projeleri”nin temelleri, yöre halkının, bilim adamlarının ve tarihe ilgi duyan herkesin dikkatini Kaş’ın tarihsel çevre potansiyeline çekme fikriyle 2006 yılında atılmıştır. “Kaş Arkeopark Deneysel Arkeoloji Projesi (2006)” ile sualtında Uluburun arkeolojik eserlerinin replikalarından oluşan bir alan yaratılmış, “ULUBURUN III” ile dünyanın en eski batığının replikası yapılıp batırılarak Uluburun’un tanıtımı yapılmıştır. “Türkiye Sualtı Kültür Mirası Sanal Müzesi (2007)” ile internet ortamında bir müze oluşturulmuş, “Erkut Arcak Kaş Arkeopark Bilim Kampı (2008)” ile ulusal boyutta bir eğitim programı ile yeni nesil korumacı-araştırmacı bilim adamı adayları yetiştirilmiş, “Sualtı Kültür Mirası (2008)” ile bölgedeki arkeolojik buluntular tespit edilmiştir. Uzun vadede yöre halkını kapsamlı bir biçimde bilinçlendirmeye yönelik “Kaş Tarihtir” ve Tunç çağı mimarisi teknikleri kullanılarak antik bir limanın kurulacağı ”Tunç Çağı Limanı” projeleri tasarlanmaktadır. 2009 yılında yöre gençlerini hedef alan “Genç Arkeopark” projesi, bir önceki senenin geliştirilmiş içeriği ile bilim insanı adaylarının eğitimine yönelik “Erkut Arcak Kaş Arkeopark Bilim Kampı (2009)” ve bilimsel çalışmaların devamı niteliği ile “Sualtı Kültür Mirası (2009)” projeleri planlanmış, altyapıları tamamlanmıştır. Kaş Arkeopark Projesi, 360 Derece Tarih Araştırmaları Derneği (360 TAD), Kaş Deniz Tarihi Araştırmaları Derneği (DETAD) ve Sualtı Araştırmaları Derneği (SAD) tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu proje Uluburun III teknesi ve Uluburun Batık Alanı’nın 1982’de keşfedildiği halinin “Uluburun Arkeolojik Alanı” olarak yeniden canlandırılmasıyla oluşturulmuştur. Uluburun III teknesi, 1984-1994 tarihleri arasında Sualtı Arkeoloji Enstitüsü’nden (INA-Institute of Nautical Archaeology) Prof. Dr. Cemal Pulak tarafından kazılan, Geç Tunç Çağı’na (M.Ö. 14. yy) ait ve dünyanın en eski batığı ünvanına sahip olan Uluburun Teknesi’nin re-animasyonudur. 14 m. boy ve 5 m. genişliğindeki Uluburun III, 40 gün süren inşasının ardından 27 Ekim 2006’da imitasyon kargosu ile birlikte batırılmıştır. Batığın 1982’de bulunduğu hali ve kazı alanının bir kopyası yine imitasyon malzemelerle inşa edilmiştir. “Arkeopark” adını verdiğimiz bu alan, ülkemiz için olduğu kadar Dünya’da da bir ilk olma özelliğini taşımaktadır. Bugün deneysel arkeoloji çalışmaları ve sualtı arkeolojisi öğrencilerinin eğitimleri Arkeopark’ta gerçekleştirilmektedir. Projeye ulusal ve uluslararası ilgi devam etmektedir. “Türkiye Sualtı Kültür Mirası Sanal Müzesi: Kaş Arkeopark Pilot Projesi”, öncelikle Türkiye’deki sualtı kültür mirasına katkı amacıyla Kaş bölgesindeki tarihi ve arkeolojik batıkların ve buluntuların envanterlenmesini sağlamak, sualtı kültür mirasını görünür kılmak, sualtı arkeolojisi ve deniz tarihi ile ilgili bilgi paylaşımını gerçekleştirmektir. Proje kapsamında, belirlenen pilot bölge içerisinde bulunan tarihi ve arkeolojik eserlerin envanterlenmesi, envanterleme metotlarının belirlenmesi, sürecin ileri aşamalarında (2009 ve sonrası) toplanan bilgilerin internet üzerinden paylaşıma açılması ve internet kullanıcılarının katılımıyla büyüyen bir bilgi sistemi oluşturulması planlanmaktadır Proje, kamuoyunun dikkatini sualtına çekebilme ve Türkiye’nin sualtı mirasını tanıtarak bu alanda hem bilimsel hem de kültürel etkinlikler yapılmasını sağlama amacını taşımaktadır. Bu amaç doğrultusunda, projenin nihai hedefi, Türkiye’de bir ilki gerçekleştirerek, suyun altındaki arkeolojik ve tarihi dünyayı su üstüne getirmenin de ötesinde, bu dünyayı sanal ortama taşıyarak internet üzerinde bir “Sanal Müze” oluşturmaktır. Akdeniz’in önemli antik deniz ticaret yolları Türkiye’nin güney kıyılarından geçer. Kaybolmakta olan deniz tarihinin ve sualtı batıklarının araştırılması, envanterlenmesi, bilgi ve anlayışımızı arttırarak arkeolojik ve kültürel tahribatı engelleyeceği gibi, mevcut araştırmaların ilgili akademik yetkililere sunulmasını da sağlayacaktır. Bu çalışma ile, özelikle yaz aylarında dalış turizmi faaliyetinin arttığı, mevcut arkeolojik potansiyeli nedeniyle araştırma açısından büyük önem taşıyan Kaş-Kekova kıyı kesiminde, deniz tarihi incelemeleri amaçlanarak ülkemizde ulusal kaynaklar kullanılarak gerçekleştirilen, disiplinler arası, sistematik ve kapsamlı pilot projenin yürütülmesi hedeflenmektedir. Söz konusu araştırma noktalarının belirlenmesi için arkeoloji, aulatı yüzey araştırması, aletli derin su dalışı ve batık dalışı gibi farklı teknikler ve bilimsel disiplinlerden kurgulanacak bakış açıları içeren çalışmaların koordineli ve ortak hedefli olarak yürütülmesi ve bunların ortak bir veritabanına aktarılması planlanmaktadır.. Doğu Akdeniz ticaret yollarının bir bölümünü oluşturan bu bölgede geçtiğimiz senelerde yeni batık alanları keşfedilmiş, fakat bu bilgilerin yerel kişiler tarafından saklı tutulduğu görülmüşür. Diğer bir değişle, yerel bilgilerin ve akademik araştırmaların bir araya getirilmesi, bunun bir veri tabanı altında toplanması gerekmektedir. Erkut Arcak Bilim Kampı, arkeolojik ve deniz tarihine ait eserlerin tespit ve belgeleme işlemlerine temel oluşturmak üzere sualtı araştırma metotlarının aktarıldığı teorik ve pratik çalışmaları içermektedir. Saha çalışmaları kapsamında katılımcılara aktarılan bilgiler, her hafta için farklı uzmanlıklara sahip moderatörler aracılığıyla öğrencilerle paylaşılmıştır. Amacımız sualtı arkeoloğu yetiştirmekten çok, katılımcıları sualtı arkeolojisi ve deniz tarihi konusunda bilinçlendirmektir. Sualtı buluntularının sistematik bir biçimde belgelenmesi ve ileride yapılacak kapsamlı sualtı araştırma çalışmalarına bir temel oluşturmak ana hedeflerimiz arasındadır. Diğer hedeflerimiz ise, proje kapsamında yapılacak sualtı araştırmasının etik ve metodolojik temel ilkelerini, coğrafik araştırma bölgesini tanıtmak, yüzey araştırmalarında esas olan buluntu temel bilgilerini sistematik olarak toplamak ve aktarmak, sualtı kültür mirasını koruma ve belgelemenin Türkiye için olduğu kadar, uluslararası bilim çevrelerince de olan önemini açıklamak ve dünya bilimsel literatürüne sunacağı katkısını vurgulamaktır. Ulusal çapta 2008 yılında başlayan bu bilim kampının 2009 yılında da devam etmesi planlanmaktadır. “Genç Arkeopark”, Kaş bölgesinde yaşayan, yaşları 15–18 arasında değişen, farklı kültürlerde yetişmiş gençleri bir araya getirerek, araştırma, ekip çalışması, katılımcılık, dayanışma ve üretilen fikirlerin, yapılan analizlerin grup içinde sunum özelliklerinin geliştirilmesini sağlamayı amaçlamaktadır. Projemiz, gençlerin yaşadıkları bölgenin doğal, tarihi ve kültürel değerini tanımaları, kavramaları ve bu paralelde, yaşadıkları bölgeyi sahiplenerek uzun vadede etkili koruma politikalarının oluşturulması sürecinde aktif rol üstlenmelerini hedefler. Ana hedefimiz olan sürdürülebilir koruma aşamasına ulaşmak için kullanılacak araçlar yoluyla elde etmeyi beklediğimiz sonuçlar, gençlerin su üstü ve sualtı doğal, tarihi ve kültürel çevreyi tanımaları, Kaş yöresinden veya değil, gençlerin bir arada etkileşimli bir eğitimle, bu çevrenin bir parçasını yeniden üretmesini kapsamaktadır. Bunlara bağlı olarak, yaşadıkları yerin özgünlüğünü kavrayan ve onu sahiplenen gençlerin uzun vadede Kaş için etkin koruma-kullanım politikası üretim süreçlerine doğrudan katılması da projenin öncelikli hedeflerinden biri olacaktır. “ Tunç Çağı Limanı, binlerce yıllık tarihin üzerinde bulunan Antalya Kaş ilçesinin kültür değeri olan Uluburun Batığı’nı ilçenin sembollerinden biri haline getirerek bu değerin tüm dünyaya tanıtılmasını amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda, Geç Tunç Çağı geleneksel bina yapım bilgileriyle akademik danışmanların gözetiminde iki yada üç binadan oluşan yapı grubunun önünde Uluburun II teknesinin bağlı bulunduğu dönemin ticari malzemelerinin istiflendiği bir küçük rıhtımın yapılması düşünülmektedir. Yapılacak limanın 50-100 metrekare boyutlarında binalar, hem dönemi içinde nasıl kullandıklarına dair bir açık hava “Arkeopark” olması hem de daha sonra yapılması düşünülen farklı kültür etkinliklerine ev sahipliği yapması mümkün olacaktır. Bu çerçevede her yıl Kaş’ta yapılması düşünülen uluslararası çapta deniz tarihi ve sualtı arkeolojisiyle ilgili bir bilgi şöleni ve atölye çalışmaları için bu oluşum mekan oluşturacaktır. Tamamı bilimsel tabanlı olan bu projenin önemli parçasını oluşturacak ve Kaş ilçesine uluslararası bir nitelik kazandıracaktır. Deneysel arkeoloji ve popüler kültür gibi alanları katkısı olacak bu projenin yapılması uzun vadede planlanmaktadır. SAD-SAAG gerçekleştirdiği projelerle pek çok gazete, magazin, internet sitesi, popüler bilim ve keşif dergilerine haber konusu olmuş; medya bağlantıları ile projelerinin görünürlüğünü ve toplumsal etkisini arttırmıştır. Bu dergiler arasında en önemlileri Popüer dergiler: Atlas dergisi, Marine Photo, Deniz Magazin, Naviga, Sualtı Dünyası, Yelken Dünyası, National Geographic Türkiye, Sea Life, Sky Life, İzmir Life, Bodrum Life. TV: Ntv, Cnn Türk, Kanal D, TRT 1, TRT , Kanal B Gazete haberleri: Cumhuriyet, Hürriyet, Milliyet, Sabah, Radikal, Deniz Ticaret Gazetesi. Akademik konferanslar: 11.-12. Sualtı Bilim ve Teknolojileri Toplantısı (2007-2008), İstanbul-İzmir, Türkiye 3th International Congress on Underwater Archaeology (IKUWA) 2008,Londra, İngiltere 30th Symposium on Excavation, Survey and Archaeometry Symposium on Mediterranean Archaeology (SOMA) 2008, Gazi Magusa, KKTC Poseidon Reich XIII, Seafaring as Reflection of the History of Mankind (DEGUWA 2008), Hamburg, Almanya The Past and Future of Museology in Turkey, Vehbi Koç and Ankara Research Center (VEKAM 2007), Ankara, Türkiye Kaş Arkeopark Projelerine 2009 yılına kadar yüzlerce gönüllünün ayni, onlarca kurum ve kuruluşun nakdi destekleri olmuştur. 2009 senesinde yapmayı planladığımız “Erkut Arcak Kaş Arkeopark Bilim Kampı 2009”, “Sualtı Kültür Mirası 2009” ve “Genç Arkeopark” projelerinin. Bu bütçenin büyük bir kısmı Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı, SAD Ltd. Şti, Eko-natura Ltd. Şti, Kaş Belediyesi, Kaş Kaymakamlığı tarafından karşılanacaktır. Sizin ve/veya kurumunuzun yapacağınız küçük bir katkı ile sizi de aramızda görmekten mutluluk duyacağız.