Sayı : 2011/2 - Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü
Transkript
Sayı : 2011/2 - Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü
DO⁄A KORUMA VE M‹LL‹ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü YAYIN ORGANI 2011/2 ‹Ç‹NDEK‹LER YEfi‹L MAV‹ Do¤a Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlü¤ü’nün Yay›n Organ›d›r ‹ki Ayda Bir Yay›nlan›r Do¤a Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlü¤ü ad›na sahibi Yaflar DOSTB‹L (Genel Müdür) Genel Yay›n Yönetmeni Mustafa AKINCIO⁄LU (Genel Müdür Yard›mc›s›) Sorumlu Yaz› ‹flleri Müdürü M. Sinan DEL‹DUMAN (E¤itim Tan›t›m ve Halkla ‹liflkiler fiube Müdürü) Yay›n Kurulu Mustafa AKINCIO⁄LU (Genel Müdür Yard›mc›s›) Haluk ÖZDER (Milli Parklar Dairesi Baflkan›) Turgut BALIK (Mesire Yerleri Dairesi Baflkan›) Cemal AKCAN (Av ve Yaban Hayat› Dairesi Baflkan›) Nurettin TAfi (Do¤a Koruma Dairesi Baflkan›) M. Sinan DEL‹DUMAN (E¤itim Tan›t›m ve Halkla ‹liflkiler fiube Müdürü) Bülten Haz›rl›k Mete ÖZER (Haber- Redaksiyon -Bülten Yap›m) Gülser ‹VGEN (Haber) ‹brahim Ethem AVfiAR (Redaksiyon) Murat ÖZKAN (Foto¤raf-Arfliv) Muhsin ATA⁄ (Foto¤raf) Da¤›t›m fieref ÇEV‹K Yönetim Yeri Çevre ve Orman Bakanl›¤› Do¤a Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlü¤ü Sö¤ütözü/Ankara Tel: (0312) 207 60 30 Faks: (0312) 207 59 30 www.milliparklar.gov.tr Tasar›m-Bask› ICT Bas›n Yay›n Organizasyon Dan›flmanl›k A.fi. Biflkek Caddesi No: 83/4 Emek/Ankara Tel: (0312) 212 50 00 Faks: (0312) 212 20 25 www.ictyayin.com.tr - www.ict-media.com.tr Bültende yer alan yaz›larda sunulan fikirler yazarlara aittir. Redaksiyon Kurulu, yay›n tekni¤ine uygun olmayan yaz›lar üzerinde de¤ifliklikler yapabilir. Bültenin ad›, yazar› ve kayna¤› verilmek flart›yla yaz›, haber ve resimler iktibas edilebilir. Kapak : Nall›han Kuflcenneti (A.‹nce) ORMAN VE SU ‹fiLER‹ BAKANI PROF. DR. VEYSEL ERO⁄LU . . . . . . . . . . . . . . .1 TÜRK‹YE SULAK ALANLAR KONGRES‹ YAPILDI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2 “DEN‹Z VE KIYI KORUMA ALANLARI STRATEJ‹ VE EYLEM PLANI” KONULU TOPLANTI YAPILDI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4 DÜNYA ÇEVRE GÜNÜ S‹NCAN HAR‹KALAR D‹YARI’NDA KUTLANDI . . . . . . . .5 TÜRK‹YE HAYVAN DENEYLER‹NDE ET‹K SEMPOZYUMU ‹STANBUL’DA YAPILDI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6 YAVfiAN YAYLASI TAB‹AT PARKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8 BOfi ZAMAN KAVRAMI VE REKREASYON Aynur ERTURHAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10 KEKL‹K VE SÜLÜNLER TAB‹‹ YAfiAM ALANLARINA KAVUfiUYOR . . . . . . . . . . .12 KAPIÇAM KINALI KEKL‹K ÜRETME ‹STASYONU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14 ÖRÜMCEK MAYMUNU EM‹N ELLERDE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15 PAN PARKS YOLUNDA ÖNEML‹ B‹R ADIM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16 KUYUCUK GÖLÜ Serhan ÇA⁄IRANKAYA - Yasin KÖYCÜ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18 CEYLANLAR TAB‹‹ YAfiAMA ORTAMLARINA YERLEfiT‹R‹LD‹ . . . . . . . . . . . . . .21 D‹LEK YARIMADASI BÜYÜK MENDERES DELTASI M‹LL‹ PARKI . . . . . . . . . . . .22 KENE ‹LE MÜCADELEDE BEÇ TAVU⁄U . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25 ORMAN VE SU ‹fiLER‹ BAKANI PROF. DR. VEYSEL ERO⁄LU: “Tabiat Parklar› ile Milli Parklar› daha da yayg›nlaflt›raca¤›z” Y eni yap›lanma gere¤i Çevre ve Orman Bakanl›¤›; Çevre ve fiehircilik Bakanl›¤› ile Orman ve Su ‹flleri Bakanl›¤› olarak ikiye ayr›ld›. Orman ve Su ‹flleri Bakanl›¤›’na da Prof. Dr. Veysel ERO⁄LU atand›. Orman ve Su ‹flleri Bakan› Prof. Dr. Veysel ERO⁄LU, Bakanl›¤a atanmas›n›n ard›ndan yapt›¤› aç›klamada: ''Bugüne kadar DS‹'de 921 tesisi tamamlay›p milletimizin hizmetine sunduk. Benim arzum bunu k›sa zamanda bin 500'e ç›karmakt›r. Yap›lacak çok fley var. Ben özellikle Güneydo¤u Anadolu Projesi, Konya Ovas› Projesi, Do¤u Anadolu Projesi ve bölgesel sulama projelerinin tamamlanmas›n› arzu ediyorum'' dedi. Bakan ERO⁄LU; daha önce DS‹ Genel Müdürlü¤ü ile Çevre ve Orman Bakanl›¤› görevlerinde bilindi¤ini hat›rlatarak, yeni görevinde de memlekete hay›rl› hizmetler yapmak için elinden gelen gayreti gösterece¤ini söyledi. Baflbakan Recep Tayyip ERDO⁄AN'›n ‹stanbul Büyükflehir Belediye Baflkanl›¤› yapt›¤› dönemde ‹SK‹ Genel Müdürlü¤ü göre- vinde bulundu¤una dikkati çeken ERO⁄LU, o dönemde Haliç'i kurtard›klar›n› söyledi. DS‹'de ise pek çok projeyi h›zla bitirdiklerini anlatan ERO⁄LU, içme ve kullanma suyu, taflk›n koruma projelerinde de çok yol kat ettiklerini dile getirdi ve ''‹nflallah Baflbakan›m›z›n ustal›k döneminde biz de Orman ve Su ‹flleri Bakanl›¤› olarak elimizden gelen gayreti sarf edece¤iz'' dedi. Bakan ERO⁄LU, Meteoroloji ‹flleri Genel Müdürlü¤ü’nü Türkiye'nin yan› s›ra Balkanlar, Kafkaslar, Orta Do¤u ve Kuzey Afrika'ya da hizmet veren bölgesel bir kurulufl haline getirmeyi amaçlad›klar›n› ifade etti. A¤açland›rma çal›flmalar›nda çok baflar›l› olduklar›n› vurgulayan ERO⁄LU, tüm dünyada orman varl›¤› azal›rken Türkiye'nin orman varl›¤› alan›n›n 1 milyon 300 bin hektar, odun servetinin ise yüzde 41 oran›nda artt›¤›na iflaret etti. Yeni dönemde bozuk ormanlar›n iyilefltirilmesi, a¤açland›rma, erozyon ve çölleflme ile mücadele konusunda önemli çal›flmalar yürüteceklerini anlatan ERO⁄LU, ''A¤açland›rmada bu dönem destan yazaca¤›z'' dedi. Bakan ERO⁄LU, “Milli park, kent orman› ve bal orman› say›s›n› art›rmaya yönelik çal›flmalar› sürdüreceklerini belirterek, orman köylülerini kalk›nd›rmak için büyük projeler haz›rlad›klar›n›” söyledi. Bakan ERO⁄LU son olarak; “Orman ve Su ‹flleri Bakanl›¤›, Türkiye'nin en önemli bakanl›klar›ndan birisi. Su bir gün petrolden daha önemli hale gelecek. A¤açland›rma seferberli¤i devam edecek. Tabiat parklar› ile milli parklar› daha da yayg›nlaflt›raca¤›z. Meteoroloji yine bize ba¤l› kalacak. Sulanmad›k arazi kalmayacak. Türkiye'de su problemi kalmayacak. Önümüzdeki y›llarda GAP projesini tamamlayaca¤›z. Sulama projeleri h›zla devam edecek” dedi. Yeni dönemde Bakan›m›z Prof. Dr. Say›n Veysel ERO⁄LU’na hay›rl› olsun diyor, kendisiyle yola devam etmenin mutlulu¤unu yafl›yoruz. DO⁄A KORUMA VE M‹LL‹ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü 1 TÜRK‹YE SULAK ALANLAR KONGRES‹ YAPILDI B Yaflar DOSTB‹L: ''Sulak alanlar›n korunmas› ve sa¤l›kl› bir flekilde gelecek kuflaklara aktar›lmas› hepimiz için mukaddes bir görevdir. Bu mirasa sahip ç›kmak, milli güvenli¤imiz aç›s›ndan da en önemli sorumluluklar›m›zdan birisidir.'' 2 DO⁄A KORUMA VE M‹LL‹ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü irincisi 2009 y›l›nda Bursa’da gerçeklefltirilen Türkiye Sulak Alanlar Kongresi’nin ikincisi Genel Müdürlü¤ümüz koordinasyonunda K›rflehir ‹l Çevre ve Orman Müdürlü¤ü ile K›rflehir Ahi Evran Üniversitesi’nin ev sahipli¤inde K›rflehir Belediyesi, Coca Cola Hayata Art› Vakf› ve Bozk›r Çevre Derne¤i’nin katk›lar›yla, 22–24 Haziran 2011 tarihleri aras›nda K›rflehir’de gerçeklefltirildi. Ülkemizdeki çeflitli üniversitelerden kat›lan ö¤retim elemanlar›nca, sulak alan çal›flmalar›yla alakal› sunumlar›n yap›ld›¤› kongrenin aç›l›fl törenine, K›rflehir Valisi Mehmet Ufuk ERDEN, Do¤a Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürü Yaflar DOSTB‹L, Ahi Evran Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Kudret SAYLAM ve K›rflehir Belediye Baflkan› Yaflar BAHÇEC‹ kat›ld›. Türkiye'deki sulak alanlarla ilgili bilgi birikiminin art›r›lmas›, sorunlara çözüm önerisi sunulmas› ve tart›fl›lmas› gayesi tafl›yan kongrenin aç›l›fl›nda konuflan Genel Müdürümüz Yaflar DOSTB‹L, “Sulak alanlar›n, gerek ekolojik dengenin sa¤lanmas›nda, gerekse biyolojik çeflitlili¤in korunmas›nda büyük önem tafl›mas›n›n yan› s›ra, yöre ve ülke ekonomisine de çok büyük katk›lar› bulunan ekosistemler oldu¤unu” kaydetti. ''21'inci yüzy›lda yaflanaca¤› tahmin edilen büyük krizlerin ve çat›flmalar›n su kaynaklar› ve sulak alanlar üzerinde yo¤unlaflaca¤› gerçe¤i dikkate al›nd›¤›nda bu alanlar›n ne kadar önemli oldu¤u daha iyi anlafl›lmaktad›r'' diyen DOSTB‹L, flöyle devam etti. ''Küresel ›s›nman›n kendini iyice hissettirmesinin, iklim de¤iflikli¤inin gözle görülür etkilerinin yaflanmas›n›n yan› s›ra, fluursuzca ve dikkatsiz kullan›mlar sebebi ile tatl› su kaynaklar› günümüzde h›zla tükenmekte ve kirlenmektedir. Sucul ekosistemler ve sulak alanlar, su kaynaklar› ve su ürünlerinin korunmas› ve devaml›l›¤›n›n sa¤lanmas› aç›s›ndan önemli alanlard›r. Bu bak›mdan sulak alanlar›n korunmas› ve sa¤l›kl› bir flekilde gelecek kuflaklara aktar›lmas› hepimiz için mukaddes bir görevdir. Bu mirasa sahip ç›kmak, milli güvenli¤imiz aç›s›ndan da en önemli sorumluluklar›m›zdan birisidir.'' DOSTB‹L, kamu kurumlar› ve gönüllü kurulufllar›n üst düzey temsilcileri ile bilim adamlar›ndan oluflan Ulusal Sulak Alan Komisyonunun yan› s›ra, illerde Mahalle Sulak Alan Komisyonlar› kuruldu¤unu da an›msatarak, ''Böylelikle ulusal ve yerel anlamda ilgili kurum ve kurulufllar aras›nda iletiflim ve iflbirli¤i gerçeklefltirilmifltir. Sulak alanlar›n korunmas› çal›flmalar›nda uluslararas› boyutta çok önemli baflar›lara imza at›lm›fl, Ülkemizde, uluslararas› kriterlere sahip 135 adet önemli sulak alan bulunmaktad›r. Bu alanlardan 13 adedi Ramsar Sözleflmesi Listesine dahil edilmifl alanlard›r. dünyada Ulusal Sulak Alan Stratejisi'ni haz›rlayan ilk ülkelerden biri olan ülkemiz, 2011-2015 Ulusal Sulak Alan Stratejisi'ni de geçti¤imiz hafta yürürlü¤e koymufltur'' dedi. Kongrenin aç›l›fl›nda yap›lan konuflmalar›n ard›ndan bilimsel tart›flmalara geçildi. Toplam 35 bildirinin sunuldu¤u kongrede, Türkiye için her alanda çok önemli olan su kaynaklar› ve biyolojik çeflitlili¤in artmas›nda hayati bir öneme sahip sulak alanlarla ilgili yap›lan çal›flmalar, sorunlar ve izlenecek yollar bilimsel olarak masaya yat›r›ld›. Kongrenin sonunda kapan›fl paneli düzenlendi ve bu panelde her iki y›lda bir ulusal olarak düzenlenen Türkiye Sulak Alanlar Kongresi’nin üçüncüsünün 2013 y›l›nda Samsun ilinde Samsun Valili¤i ve 19 May›s Üniversitesi Rektörlü¤ü iflbirli¤i ile düzenlenmesi kararlaflt›r›ld›. Kongre’de, sulak alanlarla ilgili baflar›l› çal›flmalar yürüten ve fark›ndal›k yaratan kifli ve kurumlara ''Sulak Alana Sayg› Ödülü'' verildi. Kongre çerçevesinde, Ahi Evran Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Konferans Salonu'nda bir foto¤raf sergisi de aç›ld›. Kongre’nin üçüncü gününde ise Kaman ‹lçesinde bulunan Prens Mikasa Japon Bahçesi Kalehöyük Arkeoloji Müzesi ile Seyfe Gölü Ramsar Alan›na gezi düzenlendi. Ülkemizde, uluslararas› kriterlere sahip 135 adet önemli sulak alan bulunmaktad›r. Bu alanlardan 13 adedi Ramsar Sözleflmesi Listesine dahil edilmifl alanlard›r. K›rflehir ‹li s›n›rlar› içinde bulunan Seyfe Gölü, Genel Müdürlü¤ümüzce yönetilen “Tabiat› Koruma Alan›” olmas› yan› s›ra, söz konusu alan ayn› zamanda Ramsar alanlar›m›z içinde yer almaktad›r. DO⁄A KORUMA VE M‹LL‹ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü 3 “DEN‹Z VE KIYI KORUMA ALANLARI STRATEJ‹ VE EYLEM PLANI” KONULU TOPLANTI YAPILDI ürkiye’nin Deniz ve K›y› Koruma Alanlar› Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi” çerçevesinde düzenlenen “Deniz ve K›y› Koruma Alanlar› Strateji ve Eylem Plan›” konulu toplant› Ankara’da yap›ld›. Toplant›ya Müsteflar Yard›mc›m›z Mustafa ELDEM‹R, Genel Müdürümüz Yaflar DOSTB‹L ve Özel Çevre Koruma Kurumu Baflkan› Ahmet ÖZYANIK’›n yan› s›ra, UNDP Türkiye Mukim Yard›mc›s›, Denizcilik Müsteflarl›¤›, Ulaflt›rma Bakanl›¤› ile Kültür ve Turizm Bakanl›¤› yetkilileri ifltirak etti. Toplant›n›n aç›l›fl›nda bir konuflma yapan Müsteflar Yard›mc›m›z Mustafa ELDEM‹R; Türkiye’nin ulusal korunan alan sisteminin çok say›da Deniz ve K›y› T 4 DO⁄A KORUMA VE M‹LL‹ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü Koruma Alan› içerdi¤ini, Bakanl›¤›m›z›n da bu alanlar› en üst seviyede korumak için gayret gösterdi¤ini belirterek “Bu alanlar› korudu¤umuz sürece hem ülkemize hem de insanl›¤a hizmet etti¤imizin fark›nday›z” dedi. Yine toplant›n›n aç›l›fl›nda söz alan Genel Müdürümüz Yaflar DOSTB‹L ise, Genel Müdürlükçe yürütülen koruma faaliyetlerinden ve koruman›n öneminden söz etti. Yapt›klar› çal›flmalarla nesli azalan birçok türü koruma alt›na ald›klar›n› belirten Genel Müdür DOSTB‹L, kurulan gen bankas› ile bütün yaban hayat›na iliflkin hücre örneklerinin al›nmas›n›n hedeflendi¤ini ve bu kapsamda 150 türün hücre örne¤inin kaydedildi¤ini belirtti. DÜNYA ÇEVRE GÜNÜ S‹NCAN HAR‹KALAR D‹YARI’NDA KUTLANDI üsteflar›m›z Prof. Dr. Lütfi Akça’n›n kat›l›mlar›yla, Sincan Harikalar Diyar›’nda düzenlenen 5 Haziran Dünya Çevre Günü etkinli¤ine Genel Müdürümüz Yaflar Dostbil de ifltirak etti. Ankara Büyükflehir Belediyesi ile Çevre ve Orman Bakanl›¤›’n›n ortaklafla düzenledi¤i etkinlik, 22 ilkö¤retim okulundan yaklafl›k 2 bin ö¤rencinin kat›l›m›yla Harikalar Diyar› Nejat Uygur Anfi Tiyatrosu'nda gerçeklefltirildi. Düzenlenen etkinlikte çocuklarda çevre bilincinin oluflmas›na yönelik tiyatro, palyaço, tahta bacaklar gösterileri v.b birçok etkinlik ve e¤lence düzenlenmifl olup, ö¤rencilere çevre bilincini artt›r›c› hediyeler verildi ve kumanya da¤›t›ld›. ''Çevre E¤itim Projesi''nde dereceye giren okullara ödülleri, Müsteflar›m›z Prof. Dr. Lütfi Akça, Ankara Vali Yard›mc›s› Mehmet Kurt, Çevre Yönetimi Genel Müdürü Cumali K›nac› ile Ankara ‹l Milli E¤itim Müdürü Kamil Aydo¤an taraf›ndan verildi. Ö¤renciler taraf›ndan sunulan ''at›k defilesi'', se¤men ve halk oyunlar› gösterilerinin ard›ndan Yusuf Güney bir konser verdi. M DO⁄A KORUMA VE M‹LL‹ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü 5 TÜRK‹YE HAYVAN DENEYLER‹NDE ET‹K SEMPOZYUMU ‹STANBUL’DA YAPILDI vrupa Birli¤i’ne girme sürecinde olan ülkemizde deney hayvanlar›n›n korunmas›na dair AB direktifinin (2010/63/EC) ülkemiz mevzuat› ile uyumlaflt›r›lmas› çal›flmalar›na yard›mc› olmak, hayvan deneyleri yerel etik kurullar›n›n çal›flmalar›n› de¤erlendirmek ayr›ca bu kurullar›n Bakanl›¤›m›zda oluflturulan Hayvan Deneyleri Merkezi Etik Kurulu ile eflgüdümünü sa¤lamak maksad›yla ‹stanbul’da bir toplant› yap›ld›. Bakanl›¤›m›zca düzenlenen ‘TÜRK‹YE HAYVAN DENEYLER‹NDE ET‹K SEMPOZYUMU' 16 Haziran 2011 günü ‹stanbul Harbiye Askeri Müze ve Kültür Sitesi’nde; Genel Müdürümüz Yaflar DOSTB‹L, Genel Müdür Yard›mc›m›z Mustafa AKINCIO⁄LU, Av ve Yaban Hayat› Daire Baflkan›m›z Cemal AKCAN, ‹stanbul ‹l Çevre ve Orman Müdür Yard›mc›s› Hakan MUMCUOGLU ve Do¤a Koruma ve Milli Parklar fiube Müdürü Dr. Merih USLU, Hayvan Deneyleri Merkezi Etik Kurulu üyeleri ile deney hayvanlar› kullan›c› A Yaflama hakk› her canl› için temel bir hakt›r. Uygarl›k bu hak ile beraber di¤er haklar›n da dikkate al›nd›¤› ve hayata geçirildi¤i ölçüde geliflmifl ve sayg›y› hak etmifl olur. 6 DO⁄A KORUMA VE M‹LL‹ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü kurulufllar›n Yerel Etik Kurul Baflkanlar› ve birim sorumlusu Veteriner Hekimlerin kat›l›m› ile gerçeklefltirildi. Sempozyumda bir konuflma yapan Genel Müdürümüz Yaflar DOSTB‹L’in konuflmas› flöyle: “Üniversitelerimiz, ilgili kamu kurum ve kurulufllar› ve bu alanda faaliyet gösteren baz› özel kurulufllar›n ifltirakiyle düzenlemekte oldu¤umuz “Hayvan Deneyleri Etik Sempozyumu”nun gayesine ulaflaca¤›, bu alanda bize ›fl›k tutaca¤› ve uygulamada faydalanaca¤›m›z çok yararl› fikirlerin ortaya ç›kaca¤› bir çal›flma olaca¤›na flüphem yoktur. Yaflama hakk› her canl› için temel bir hakt›r. Uygarl›k bu hak ile beraber di¤er haklar›n da dikkate al›nd›¤› ve hayata geçirildi¤i ölçüde geliflmifl ve sayg›y› hak etmifl olur. Günümüzde tüm dünyada birçok hak ihlalleri yaflan›rken, uygar dünyan›n onurlu bir üyesi olarak ülkemizde de bu temel hak ve de¤erlerin bilinçli olarak korunmas› ve savunulmas› büyük önem tafl›maktad›r. Bakanl›¤›m›z, canl› varl›¤›n›n ve bu çerçevede bütün hayvan varl›¤›n›n korunmas› kapsam›nda geliflen dünya flartlar›na ba¤l› olarak çevre eti¤i aç›s›ndan önemli olan hayvanlar›n yaflama haklar›n›n korunmas› maksad›yla, toplumun bu konudaki duyarl›l›¤›n› da dikkate alarak 2004 y›l›nda yürürlü¤e giren 5199 say›l› Hayvanlar› Koruma Kanunu’nu ç›karm›flt›r. Kanunun gayesi; hayvanlar›n rahat yaflamalar›n›, iyi ve uygun muamele edilmesini temin ederek onlar›n ac› ve eziyet çekmeden; en iyi flekilde korunmalar›n›, her türlü ma¤duriyetlerinin önlenmesini sa¤lamakt›r. Bu maksatla kanunun öngördü¤ü flekilde Bakanl›¤›m›zca haz›rlanm›fl olan “Hayvan Deneyleri Etik Kurullar›n›n Çal›flma Usul ve Esaslar›na Dair Yönetmelik” 2006 y›l›nda yürürlü¤e girmifltir. AB müzakerelerinin bafllat›lmas› ile birlikte, Avrupa Birli¤ine girme sürecinde “Çevre Fasl›” 21 Aral›k 2009 tarihinde aç›lm›fl olup, deney hayvanlar› ile ilgili mevzuat da bu Çevre Fasl› alt›nda yer almaktad›r. Deney hayvanlar›n›n korunmas› ile ilgili Avrupa Birli¤i direktifi hükümlerine de söz konusu Yönetmelikte yer verilerek bu husus ulusal mevzuat›m›za tamamen aktar›lm›fl olup 2006 y›l›ndan beri çal›flmalar bu çerçevede sürdürülmektedir. Di¤er yandan, Avrupa Birli¤i taraf›ndan 2010 y›l›nda yay›nlanan Deney Amaçl› Kullan›lan Hayvanlar›n Korunmas›na ‹liflkin Konsey Direktifi’nin uyumlaflt›r›lmas› ile ilgili yönetmelik de¤iflikli¤i çal›flmas› da devam etmektedir. Bilindi¤i üzere, yönetmelik hükümleri gere¤i Bakanl›¤›m›zda oluflturulan ve baflkanl›¤›n› yürütmekte oldu¤umuz “Hayvan Deneyleri Merkezi Etik Kurulu” 4 y›ld›r çal›flmalar›n› sürdürmektedir. Bu sürede 88 adet hayvan deneyleri yerel etik kurulunun yönergeleri onaylanarak, deney hayvan› kullan›c› kurulufllar›n hayvan deneyleri ile ilgili çal›flmalar›n› etik ilkelere uygun bir flekilde yapmalar› sa¤lanm›flt›r. Nisan ay›nda yap›lan Hayvan Deneyleri Merkezi Etik Kurulu toplant›s›nda; bilimsel araflt›rmalar›n güvenilir ve do¤ru sonuçlar verebilmesi için bunlar›n mutlaka ruhsatl› bir ünitede yap›lmas›, dolay›s›yla bundan böyle; • Ruhsatl› ünitesi bulunmad›¤› halde yerel etik kurulu oluflturmak isteyen kurulufllar›n yönergelerinin onaylanmamas›, • Halen yerel etik kurulu onayl› fakat deney ünitesi ruhsat› bulunmayan kurulufllar›n, bir y›l içinde ruhsat almamas› halinde yönergelerinin geçersiz say›laca¤›, Kararlar› al›nm›flt›r. Bakanl›¤›m›zca, yerel etik kurullar›n›n çal›flmalar› ile ilgili yap›lan incelemelerde; • Birçok deney hayvan› kullan›c› kuruluflun mevzuat kapsam›nda çal›flmalar›n› yürüttü¤ü, baz›lar›n›n ise bu konuda gerekli hassasiyeti göstermedikleri, • Deney hayvan› kullan›m› sertifika programlar›n›n usulüne uygun olarak düzenlenmedi¤i, • Baz› deney hayvanlar› ünitelerinin hayvan refah› aç›s›ndan uygun olmad›¤› Sonuçlar› ortaya ç›km›flt›r. Bu sebeplerle deney hayvan› kullan›c› kurulufllar›n ma¤dur olmamalar› için hayvan deneyleri yerel etik kurul çal›flmalar›n›n mevzuat kapsam›nda yürütülmesi hususuna dikkatinizi çekmek isterim. Biraz önce de belirtti¤im gibi, bahse konu de¤iflikli¤in yap›lmakta olan yönetmelikte yer verilmesi gereken hususlara temel teflkil edece¤i bu sempozyumda, • Yerel etik kurullar›n çal›flma yöntemlerinin de¤erlendirilmesi, • Ruhsats›z deney hayvan› üniteleri, • Deney hayvan› kullan›m› ile ilgili e¤itim programlar›, • Ve benzeri birçok konunun birlikte tart›fl›larak çözüme kavuflturulmas› bu aç›dan çok büyük önem arz etmektedir. Bilimsel maksatla yap›lmakta olan hayvan deneylerinde en az say›da deney hayvan› kullan›larak baflar›l› sonuçlar elde edilmesi temel gayemizdir.” DO⁄A KORUMA VE M‹LL‹ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü 7 YAVfiAN YAYLASI TAB‹AT PARKI Ç evre ve Orman Bakanl›¤›’nca Türkiye’nin 39. Tabiat Park› olarak 15.12.2009 tarihinde ilan edildi. Yavflan Yaylas› Tabiat Park›, 348 Hektar büyüklü¤ünde bir alan› kaplamaktad›r. Toplam alan› 348 hektar olan Yavflan Yaylas› Tabiat Park›, üç kullan›m alan›na ayr›lm›flt›r. 1) Mutlak Koruma Alan›: 238 hektar. 2) S›n›rl› Kullan›m Alan›: 77 hektar. 3) Kontrollü Kullan›m Alan›:33 hektar Mutlak Koruma Alan› Tabiat Park›n›n güney k›sm›nda, 238 hektarl›k alan, 600-700 yafllar›nda sedir a¤açlar›, çeflitli endemik flora ve fauna türlerini bulundurmaktad›r. Bu alanda bilimsel çal›flmalar d›fl›nda faaliyet öngörülmemektedir. 8 DO⁄A KORUMA VE M‹LL‹ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü Flora - Fauna Bitki türleri aç›s›ndan oldukça zengin olan Yavflan Yaylas›nda yap›lan bilimsel çal›flmalar sonucunda, alanda 67 familyaya ve 287 cinse da¤›lm›fl 529 tür takson bulundu¤u tespit edilmifltir. Söz konusu bitkilerden 65 tanesi (%12,3’ü) endemiktir. Alanda, i¤ne yaprakl› türlerden ülkemizde do¤al olarak yetiflen Toros Göknar› (Abies cilicica), Toros Sediri (Cedrus libani), karaçam ile ard›ç, yaprakl›lardan titrek kavak ve mefle türleri yay›l›fl göstermektedir. Dere içlerinde yabani ceviz bulunmaktad›r. Saha de¤iflik türde yaban hayvan›na ev sahipli¤i yapmaktad›r. Yabani hayvan olarak; yaban domuzu, kurt, tilki, tavflan ve de¤iflik kufl türleri bulunmaktad›r. Kullan›m S›n›rl› Kullan›m Alan› Kontrollü Kullan›m Alan› Tabiat Park›’n›n do¤u-bat› yönünde mutlak koruma alan› ile kontrollü kullan›m alan›n› bölen 77 hektarl›k aland›r. Bu alan içinde; girifl-kontrol noktas›, flora ve fauna tan›t›m alan›, do¤a yürüyüfl parkurlar› ile seyir teras›na iliflkin faaliyetler yer almaktad›r. Tabiat Park›’n›n kuzeyinde bulunan 33 hektarl›k aland›r. Bu alan içinde; girifl kontrol noktas›, idare-ziyaretçi merkezi, aç›k spor alanlar›, otopark, do¤a yürüyüfl parkurlar›, kampl› çad›r-karavan alan›, bungalov evler, günübirlik piknik alan›, al›flverifl ünitesi, wc, büfe, çocuk oyun alanlar› yap›lmas› planlanmaktad›r. Yavflan Yaylas› Tabiat Park›’n›n ulusal ve uluslararas› düzeyde sahip oldu¤u kaynak de¤erlerin korunarak, koruma-kullanma dengesi içinde devaml›l›¤› ile ayn› zamanda halk›n dinlenme, e¤lenme ve bilgilenmesini sa¤lamas› yan›nda; Biyolojik çeflitlili¤in korunmas›, do¤a miras›n›n korunmas›, Kültür miras›n›n korunmas›, Abiyotik do¤al kaynaklar›n korunmas› (Toprak, su ve hava) çevre e¤itimi ve rekreasyonel kullan›m hedeflenmifltir. Nas›l Gidilir ? Kahramanmarafl il merkezine 36 km mesafededir. DO⁄A KORUMA VE M‹LL‹ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü 9 Aynur ERTURHAN Orman ve Su ‹flleri Uzman› BOfi ZAMAN KAVRAMI VE REKREASYON Foto: Daday/Kastamonu (R. Tekdemir) B ofl zaman, ço¤unlukla, insanlar›n çal›flma ve günlük yaflamsal aktiviteleri d›fl›nda dinlenmek için ay›rd›klar› zaman olarak ifade edilmektedir. Kendi içerisinde irdelendi¤inde esas›nda bofl zaman olarak betimlenen zaman parças›n›n varl›¤› da görecelidir. Kimine göre bir insan›n hiçbir zaman bofl zaman› olmazken kimine göre çal›flma zaman› d›fl›nda kalan zaman parçalar› bofl zaman olarak adland›r›lmaktad›r. Bununla birlikte bilimsel yaklafl›mla bofl zaman›n tan›m› da yap›lm›fl bulunulmaktad›r. Bofl zaman›n en yayg›n tan›mlar›ndan birisi, “‹flten artan, geriye kalan, ba¤lay›c›l›k ve zorunluluktan uzak bir zaman“d›r.1 Bofl zaman kavram›, düflüncede hoflnutluk yaratan, arzu edilen zaman› tan›mlamaktad›r. Bofl zaman ifl saatleri d›fl›ndaki serbest zaman aral›¤›n› göstermekle birlikte, genelde serbest zaman kavram› ile kar›flt›r›lmaktad›r. Anlafl›laca¤› üzere serbest zaman, bofl zaman flemsiyesi alt›nda yer alan bir zaman parças›d›r. 10 DO⁄A KORUMA VE M‹LL‹ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü Sanayileflme ile birlikte insanlar›n yapt›¤› birçok ifl art›k makineler vas›tas›yla yap›ld›¤›ndan bofl zamanlar›n artt›¤› da ça¤›m›zda gözlenen bir gerçektir. Bu gerçek ›fl›¤›nda bofl zamanlar›n artmas›na paralel olarak insanlar›n rekreasyon ihtiyaçlar›n›n da ço¤ald›¤› söylenebilir. Nitekim insanlar bofl zamanlar›nda rekreasyon faaliyetlerini gerçeklefltirmek istemekte ve çok çeflitli rekreatif anlay›fllardan kendilerine uygun olanlar› seçmektedirler. Rekreasyon kelimesi Latince bir kelime olup, re=yeniden, creare=yaratma kelimelerinin birleflmesinden oluflan ve dilimizde “yenilenme” kavram›na karfl›l›k gelen bir ifadedir. Kavram boyutunda alg›lanmaya çal›fl›ld›¤›nda rekreasyonun bireylerin, bofl zamanlar›nda, bir kazanç gözetmeden bedensel ve ruhsal anlamda yenilenmeleri için zorunlu olmaks›z›n, bir içsel itimle yapt›klar›, hofl ve doyurucu duygular b›rakan eylemler oldu¤u nitelenebilir.2 Ayr›ca ruhsal ve bedensel yeni- Rekreasyon kelimesi Latince bir kelime olup, re=yeniden, creare=yaratma kelimelerinin birleflmesinden oluflan ve dilimizde “yenilenme” kavram›na karfl›l›k gelen bir ifadedir. lenme yan›nda bireyin sosyal, kültürel, ekonomik ve fizyolojik olanaklar› ile bofl zaman kullan›mlar›n› içeren eylem ya da eylemler rekreasyon kavram› kapsam›nda irdelenebilir. Günümüzde, bofl zamanlar›n rekreasyonel aktiviteler ile de¤erlendirilmesi oldukça yayg›nd›r. Rekreasyonel aktivitelerin çok çeflitli olmas›, bofl zamanlar›n de¤erlendirilmesi esnas›nda bofl zaman kavram›n›n da ortadan kalkmas› ile karfl› karfl›ya kal›nmas› gibi bir çeliflki ile s›kça tan›k olunan bir gerçek olarak ço¤umuz taraf›ndan tecrübe edilmektedir. Rekreasyonel aktivitelerin çeflitlili¤i nedeniyle seçimindeki güçlükler, k›s›tlar ve ikilemler en sonunda bireyin kendine en uygun aktiviteyi tercih etmesi ile neticelenmektedir. Genel olarak bafll›ca dört grupta s›n›fland›r›lan rekreasyon faaliyetleri yap›sal anlamda kapal› yer ve aç›k hava rekreasyonu, yersel anlamda kentsel ve k›rsal rekreasyon, içerik anlam›nda aktif ve pasif rekreasyon ve zaman anlam›nda günlük ve tatil rekreasyonudur.3 Aç›khava rekreasyonu kapsam›nda de¤erlendirilebilecek olan orman içi rekreasyon, Genel Müdürlü¤ümüz bünyesinde tefrik ve tescil edilen rekreasyon alanlar›nda gerçeklefltirilmektedir. Yirminci yüzy›l›n bafllar›ndan itibaren, güncel anlam›yla, ilk kez Amerika Birleflik Devletleri’nde ortaya ç›kan orman içi rekreasyon, özel fakat oldukça yayg›n ve ayn› zamanda popüler bir rekreasyon tipi olarak, çeflitli aç›k hava etkinlikleri içinde önemli bir yer tutmaktad›r.4 Bilindi¤i gibi, genel olarak aç›k hava rekreasyonunun biçimlenebilmesi için, yaban›l karakterde ya da özel amaçlara göre gelifltirilmifl belirli do¤al kaynaklar›n, yeterli ölçülerde kullan›lmas› gerekmektedir. Orman alanlar› ise ço¤unlukla söz konusu do¤al kaynaklar› topluca sunabilen en elveriflli rekreasyonel yaflam çevreleri olarak ortaya ç›kmakta ve aç›khava rekreasyonu aç›s›ndan gerekli temel koflullara yeterince sahip bulunmaktad›r. Bu nedenle ormanl›k alanlar, çeflitli do¤al çevre etkinliklerine yönelen kitleleri, di¤er ortamlardan daha fazla kendisine çekmekte ve bu noktada orman içi rekreasyon olay› flekillenmektedir. Belirtilen bu eylemin gerçekleflmesini sa¤layan temel faktör, tümüyle karakteristik kaynak de¤erler içeren orman ekosisteminin kendisidir. Kitlesel çekim ya da çekicili¤i yaratan ve orman içi rekreasyonun varl›k alan› bulmas›n› sa¤layan ilk ivme, söz konusu ekosistemden kaynaklanmakta ve insan ö¤esinin bu ekosistemde yerini almas›yla birlikte, belirli bir etkinlik düzeyi için gerekli rekreasyonel ifllerlik oluflmaktad›r. ------------------------------------ 1) Aytaç, Ö. (2002,231) 2) Tümer, S. (1975,17) 3) Pehlivano¤lu, M.,T. (1987, 10) 4) Douglas, R., W. (1982,6-8) DO⁄A KORUMA VE M‹LL‹ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü 11 KEKL‹K VE SÜLÜNLER TAB‹‹ YAfiAM ALANLARINA KAVUfiUYOR lkemizin sahip oldu¤u tabii kaynak de¤erlerinin en hassas ve ihtimam isteyen alan›n›n “yaban hayat›” oldu¤u bir gerçektir. Yaban hayat›n›n korunmas›, gelifltirilmesi, fluurlu, planl› faydalan›lmas›, sürdürülebilir bir yönetim anlay›fl› ile gelecek nesillere intikalinin sa¤lanmas›; Do¤a Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlü¤ü’nün üzerinde hassasiyetle durdu¤u çal›flmalardan birisidir. Yap›lan araflt›rmalara göre yurdumuz biyoçeflitlilik aç›s›ndan çok zengin olup, 11.000 bitki, 132 memeli, 457 kufl, 106 sürüngen ve 345 bal›k türü ile birlikte yaklafl›k 80.000 canl› türü ülkemizde yaflamaktad›r. Geçmiflten günümüze bütün dünya ülkelerinde oldu¤u gibi yurdumuzda da birçok bitki ve hayvan türü tehdit alt›nda olup, birçok türün de nesli azalma tehlikesi ile karfl› karfl›yad›r. Ü 12 DO⁄A KORUMA VE M‹LL‹ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü Geçmiflten ald›¤›m›z ve tehdit alt›nda olan bu tür zenginli¤i miras›m›z› koruyup, ço¤altmak ve gelece¤e aktarabilmek Bakanl›¤›m›z›n en baflta gelen vazifelerinden biridir. Bu gaye ile Genel Müdürlü¤ümüzce kurulan 20 adet yaban hayat› üretme istasyonundan 8 adedi kanatl› yaban hayvanlar› üretimi için planlanm›flt›r. Bu üretme istasyonlar›ndan, Afyonkarahisar-fiuhut, Samsun-Gelemen, ‹stanbul-Polonezköy, KahramanmaraflKap›çam, Gaziantep-Erikçe ve Yozgat-Merkez üretme istasyonlar›nda tabiatta azalm›fl ve nesli tükenme tehdidi ile karfl› karfl›ya kalan do¤al türlerimizden “keklik” ve “sülün” üretilerek tabiata b›rak›lmaktad›r. Yürütülen bu çal›flmalar ile do¤ada azalan veya nesli tükenme noktas›na gelmifl keklik ve sülünlerin tekrar tabiata kazand›r›lmas› ve popülasyonlar›n›n art›r›larak ço¤almalar›n›n sa¤lanmas› hedeflenmektedir. KEKL‹K VE SÜLÜNLER TAB‹ATA NASIL YERLEfiT‹R‹L‹YOR? Sülün ve keklikler, Köy Tüzel Kiflilikleri ve mahalli avc› dernekleri ile koruma ve yemleme konular›nda iflbirli¤i yap›larak 30/12/2004 tarih ve 25656 say›l› Resmi Gazetede yay›mlanan “Av ve Yaban Hayvan› Üretme Yeri ve ‹stasyonlar› ile Kurtarma Merkezlerinin Kuruluflu, Yönetimi ve Denetimi Hakk›nda Yönetmelikteki” talimatlar çerçevesinde do¤aya yerlefltirilmektedir. Talimattaki ana bafll›klar; Alan belirleme, Üretim, Tafl›ma, Adaptasyon, Salma zaman› ve fleklidir. Keklik ve sülünlerin do¤aya yerlefltirilmesindeki baflar›da en etkili olan faktörler ise alan belirleme ile salma zaman› ve fleklidir. Özellikle keklikte erken üretime geçilerek tabiat›n canland›¤› dönemlerde kekliklerin do¤aya b›rak›lmas› hedeflenmektedir. Keklik ve sülünler May›s sonu ile Eylül bafl› aras›ndaki dönemde do¤aya yerlefltirilmektedir. Bu zaman dilimi, keklik ve sülünlerin yerlefltirildikleri alanlarda k›fllak ve yay›l›m sahalar›n› k›fla girmeden önce belirlemeleri aç›s›ndan da son derece önemlidir. Do¤aya sal›nacak türün ekolojik tercihi ve biyolojik özellikleri dikkate al›narak, kendi do¤al yaflama ortam›na en uygun olan alanlar seçilmektedir. Do¤aya sal›nacak keklik ve sülünler intibak voliyerlerine konularak 7-10 gün süresince sal›naca¤› alan›n do¤as›na al›flmas› sa¤lanmakta, insanlarla iliflkisi kesilmekte ve 7-10 günlük sürecin sonunda, sabah günefl do¤arken kafes tellerden oluflan voliyerlerin kald›r›lmas› ile tabiata b›rak›lmaktad›r. Böylece bu 7-10 günlük al›flma süresinde keklik ve sülünler nakil stresini üzerinden atmakta, gruplar oluflturmakta ve tabiata daha kolay uyum sa¤lamaktad›r. Keklik ve sülünlerin yerlefltirildi¤i bu alanlar üç y›l süre ile avlanmas› yasak olan sahalar içerisine al›nmaktad›r. KEKL‹K VE SÜLÜN YERLEfiT‹RMEDE SON DURUM Do¤aya Keklik ve Sülün Yerlefltirme Eylem Program› içerisinde 2011 y›l›na kadar 63 ilde, tabiata yaklafl›k 227.000 kanatl› yaban hayvan› sal›nm›flt›r. Bu say›n›n yaklafl›k 116.000’i sülün, 111.000’i kekliktir. 2011 y›l›nda ise tabiata b›rak›lmas› planlanan 63.000 kanatl› hayvan›n ise 16.000’i sülün, 47.000’i ise kekliktir. Görüldü¤ü gibi kanatl› yaban hayvan› üretme istasyonlar›m›zda üretilen keklik ve sülün üretimindeki art›flla beraber bunlar›n tabiata yerlefltirilme çal›flmalar› da artmakta ve baflar›l› üretme ve yerlefltirme çal›flmalar› neticesinde de nesli azalma tehlikesiyle karfl› karfl›ya kalm›fl türlerimiz tabii yaflam alanlar›nda ço¤alabilmektedir. DO⁄A KORUMA VE M‹LL‹ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü 13 KAPIÇAM KINALI KEKL‹K ÜRETME ‹STASYONU Ç evre ve Orman Bakanl›¤› Do¤a Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlü¤ü’nce do¤al hayat›n desteklenmesi ve yaban hayat›n›n sürdürülebilirli¤inin sa¤lanmas› amac›yla kurulan ve Ülkemizin ilk K›nal› keklik üretme istasyonu olma özelli¤ini tafl›yan Kap›çam K›nal› keklik Üretme ‹stasyonu, y›ll›k 7.500 keklik üretme kapasiteli olup, 2009, 2010 ve 2011 y›llar›nda 10.000’in üzerinde keklik üretimi gerçeklefltirilmifltir. Üretme istasyonu Kahramanmarafl’a 13 km. mesafede bulunan Kap›çam Tabiat Park› içerisinde 7,2 ha. alanda faaliyet göstermektedir. 14 DO⁄A KORUMA VE M‹LL‹ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü ‹lk olarak 2002 y›l›nda üretime bafllan›lan istasyonda 2010 y›l› sonuna kadar 50.000’in üzerinde K›nal› keklik üretimi gerçeklefltirilmifltir. 2003 y›l›ndan itibaren Çevre ve Orman Bakanl›¤›’nca gerek do¤al dengenin yeniden tesisi, gerekse sürdürülebilir av yaban hayat› faaliyetlerinin sa¤lanmas› amac› ile çeflitli illere gönderilen K›nal› kekliklerin do¤aya yerlefltirme çal›flmalar› devam etmektedir. ÖRÜMCEK MAYMUNU EM‹N ELLERDE… K onya’n›n Ere¤li ‹lçesinde bir vatandafl taraf›ndan, Kara Avc›l›¤› Kanunu’nun 18. Maddesine ve CITES’e (Nesli Tehlike Alt›ndaki Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararas› Ticaretine ‹liflkin Sözleflme) ayk›r› olarak, evde beslenen örümcek maymunu, kaçarak komflu apartman›n balkonuna s›¤›nd›. ‹tfaiye ekipleri yard›m›yla kurtar›lan örümcek maymunu, Konya ‹l Çevre ve Orman Müdürlü¤ü, Ere¤li Do¤a Koruma ve Milli Parklar Mühendisli¤i elemanlar›nca bulundu¤u yerden al›narak Do¤a Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlü¤ü Av- Yaban Hayat› Daire Baflkanl›¤›’n›n talimat› üzerine Gaziantep Hayvanat Bahçesine teslim edildi. Örümcek Maymununu evinde besleyen flah›s hakk›nda 4915 say›l› Kara Avc›l›¤› Kanunu’nun 18. maddesi gere¤ince yasal ifllem yap›ld›. Örümcek Maymunu gibi ülkemizin yerli bir türü olmayan türlerin ülkemizde yer almas›n›n ve ülkemize girifl ç›k›fl›n›n kontrollü CITES çerçevesinde düzenlenmektedir. CITES, yabani hayvan ve bitki türlerinin canl›, ölü örneklerinin bunlar›n parçalar› ve türevlerinin ithalat›n›, ihracat›n›, reeksportunu, temeli izin ve belgelere dayanan ve ancak sözleflmede belirtilen baz› flartlar›n yerine getirilmesi halinde bu izin ve belgelerin verilmesini öngören bir uluslararas› düzenlemedir. CITES gibi taraf olunan uluslararas› sözleflmelerle ticareti yasaklanan yerli ve yabanc› yaban hayvanlar› ve 4915 Say›l› Kara Avc›l›¤› Kanunu’nun 6. maddesi çerçevesinde belirlenen avlanma esas ve usullerine ayk›r› olarak avlanan yaban hayvanlar› canl› veya cans›z olarak veya bunlar›n et, yumurta, deri, post, boynuz ve benzeri parçalar› ile bunlar›n türevleri sat›lamaz, sat›n al›namaz, nakledilemez ve bunlar›n ithalat› ve ihracat› yap›lamaz. Vatandafllar›m›z›n bu gibi olaylarda duyarl› davranmalar›n› ve böyle bir durumla karfl›laflmalar› halinde bulunduklar› yerin ‹l Çevre ve Orman Müdürlüklerini konudan haberdar etmelerini bekliyoruz. DO⁄A KORUMA VE M‹LL‹ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü 15 PAN PARKS YOLUNDA ÖNEML‹ B‹R ADIM Foto: Küre Da¤lar› (A. ‹nce) A vrupa ölçe¤inde iyi korunan, yönetilen ve ziyaretçilere yaban›l alan deneyimi yaflatarak yüksek kalitede hizmet sunan ve ba¤›ms›z denetimle sertifikalanm›fl milli parklardan oluflan korunan alanlar a¤›na (PAN Parks a¤›) Türkiye’den aday olan ilk milli park olan Küre Da¤lar› Milli Park›’n›n sertifika almas› yolunda önemli bir ad›m at›ld›. PAN Parks Vakf› Do¤a Koruma Müdürü Vlado Vancura, Küre Da¤lar› Milli Park›’nda gerçeklefltirdi¤i bir haftal›k “PAN Parks adayl›¤› ön de¤erlendirme” çal›flmas› sonucunda olumlu mesajlarla ülkemizden ayr›ld›. Ankara’da Do¤a Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlü¤ü yetkilileri, “Orman Koruma Alanlar› Yönetiminin Güçlendirilmesi Projesi” Proje Yönetim Birimi ve WWF-Türkiye yetkilileri ile bir toplant› yap›larak bafllayan “ön de¤erlendirme çal›flmas›” alanda devam etti. 16 DO⁄A KORUMA VE M‹LL‹ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü PAN Parks Nedir? K›sa ad› PAN (Protected Area Network) Parks olan Korunan Alanlar A¤›, WWF ve Molecaten Group taraf›ndan kuruldu. Korunan Alanlar A¤›, Avrupa’da bulunan sahip oldu¤u do¤al hayat ve etkin yönetimi ile örnek gösterilen milli parklar› içeriyor. Bu parklara PAN Parks sertifikas› veriliyor. Bu kapsamdaki parklar›n en az on bin hektar yaban›l alan› bulunmas›; yönetim plan›, sürdürülebilir turizm stratejisi ve ziyaretçi yönetim plan›na sahip olmas› ve bölgede yerel ifl ortakl›klar›n›n kurulmas› gibi befl ana kriteri yerine getirmifl olmas› gerekiyor. Bu sertifikaya sahip parklar, Avrupa çap›nda ziyaretçilere iyi korunmufl bir do¤al alan ve yüksek kalitede hizmet sunan ve ba¤›ms›z denetimle sertifikalanm›fl milli parklardan oluflan korunan alanlar a¤›nda yer al›yor. Çal›flmalar kapsam›nda Kastamonu ve Bart›n’da valiler, kaymakamlar, belediye baflkanlar›, turizm sektörü temsilcileri ve sivil toplum kurulufllar› ile toplant›lar yap›ld›. Bart›n ve Kastamonu ‹l Çevre ve Orman Müdürlü¤ü yetkilileri ile Küre Da¤lar› Mil- li Park›’n›n özellikle yaban›l alanlar› ziyaret edildi, uzun yürüyüfller yap›ld›; ziyaretçiler için haz›rlanan patikalar ve tesisler yerinde incelendi. Küre Da¤lar› Milli Park›’n›n yaban›l alanlar›, peyzaj bütünlü¤ü ve nefes kesen manzaralar›n› çok be¤enen Vancura, “Orman Koruma Alanlar Yönetiminin Güçlendirilmesi Projesi” kapsam›nda haz›rlanan yönetim plan› tasla¤›, sürdürülebilir turizm geliflme stratejisi ve ziyaretçi yönetim plan› ile son y›llarda Küre Da¤lar› Milli Park›’nda kayda de¤er geliflmeler oldu¤unu belirtti ve Küre Da¤lar› Milli Park›’n›n baz› konularda k›sa sürede yap›labilecek çal›flmalarla 2011 y›l› sonuna kadar “uluslararas› denetmenler” taraf›ndan de¤erlendirilerek PAN Parks sertifikas› almas›n›n mümkün oldu¤unu söyledi. Bir hafta süren “PAN Parks adayl›¤› ön de¤erlendirme” çal›flmas›n›n ard›ndan gerçeklefltirilen nihai de¤erlendirme toplant›s›yla; Do¤a Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürü Yaflar Dostbil, Milli Parklar Dairesi Baflkan› Haluk Özder ve Do¤a Koruma Dairesi Baflkan› Nurettin Tafl yap›lan incelemeler konusunda bilgilendirildi. DO⁄A KORUMA VE M‹LL‹ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü 17 KUYUCUK GÖLÜ Serhan ÇA⁄IRANKAYA Ziraat Mühendisi (Sulak Alanlar fiube Müdürlü¤ü) Yasin KÖYCÜ Orman ve Su ‹flleri Uzman›(Sulak Alanlar fiube Müdürlü¤ü) Foto¤raflar: Kuzey Do¤a Derne¤i 18 DO⁄A KORUMA VE M‹LL‹ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü T ürkiye’nin Do¤u Anadolu Bölgesi’ndeki ilk ve tek Ramsar alan› olan Kuyucuk Gölü, Kars-Akyaka Platosu’nun ortas›na konumlanm›fl küçük bir tatl› su gölü olup toplam 416 ha büyüklü¤ündedir. Gölün kuzey k›sm›ndan KarsAkyaka yolu geçmektedir. Kars flehir merkezine 37 km uzakl›ktad›r. Alan›n sembol türleri Ang›t (Tadorna ferruginea), dikkuyruk (Oxyura leucocephala), Sibirya kaz› (Branta ruficollis), pasbafl patka (Aythya nyroca) olup, Afrika-Avrasya göç yolu üzerinde bulundu¤undan yüksek kufl çeflitlili¤ine sahiptir. Koruma Statüleri Kuyucuk Gölü, 2009 y›l›nda Türkiye’nin Do¤u Anadolu Bölgesi’ndeki tek Ramsar alan› olarak ilan edilmifltir. Alan ayr›ca su kufllar› aç›s›ndan yaban hayat› gelifltirme sahas› ilan edilmifltir. Yönetim Yap›s› Hidrolojik Özellikleri Ramsar alan› ve yaban hayat› gelifltirme sahas› koruma statülerinin olmas› sebebiyle Çevre ve Orman Bakanl›¤› Kars ‹l Çevre ve Orman Müdürlü¤ü’nün sorumluluklar› içindedir. 2011 y›l› bafl›nda alan›n yönetim plan› tamamlanm›flt›r. Yönetim plan› Kars ‹li Yerel Sulak Alan Komisyonu taraf›ndan icra edilecek olup komisyonda yerel yönetimler, ilgili köy muhtarl›klar›, Kafkas Üniversitesi ve Kuzey Do¤a Derne¤i bulunmaktad›r. Kars-Akyaka platosunda yer alan göl, kaynak suyuyla beslenmektedir ve en derin noktas› 13 metredir. Göle çevredeki tarlalardan, nitrat, fosfat ve di¤er kimyasal maddeleri tafl›yan sular›n s›zma ihtimali vard›r. ‹lk kez 2006 ve 2007 bahar aylar›nda gerçeklefltirilen kimyasal ölçümler, gölün suyunun nispeten temiz oldu¤unu ve gölün ekolojik restorasyon için ideal bir aday oldu¤unu göstermifltir. DO⁄A KORUMA VE M‹LL‹ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü 19 Kufllar Afrika-Avrasya göç yolu üzerinde bulundu¤undan yüksek kufl çeflitlili¤ine sahiptir. Göl, en büyük do¤a turizm potansiyeline sahip olan zengin kufl topluluklar›, özellikle de bayrak tür niteli¤ini tafl›yan ang›tlar (Tadorna ferruginea) aç›s›ndan çok önemlidir. 2004 Eylül ay›nda, bir gün içinde dünya ang›t nüfusunun yaklafl›k %12’si (20,000 üzeri) göl üzerinde gözlenmifltir. Nesli küresel ölçekte tehlike alt›nda olan dikkuyruk (Oxyura leucocephala) ile Sibirya kaz› (Branta ruficollis), kadife ördek (Melanitta fusca), saz delicesi (Circus aeruginosus) ve turna (Grus grus) gibi 214 kufl türü gözlenmifltir. Yaflam Alanlar› (Habitatlar) Alan›n büyük k›sm› göl yüzeyiyle kapl›d›r. Göl çevresinde ›slak çay›rlar, özellikle güney k›sm›nda küçük sazl›k alanlar bulunur. A¤açs›z bozk›rla çevrelenmifl olan gölün etraf›nda tah›l ve yem bitkileri yetifltirilmekte ve hayvanc›l›k yap›lmaktad›r. Bitki Örtüsü Kuyucuk Gölü Türkiye’ye endemik ve nesli küresel ölçekte tehlike alt›nda olan Elymus sosnowskyi adl› bitki türünü bar›nd›r›r. Gölün kenar›nda saz (Typha sp.), kam›fl (Phragmites sp.) ve has›rotu (Juncus sp.) topluluklar› olsa da, göl k›y›s›nda bitki örtüsü fakirdir. Do¤al Kaynak Kullan›m› Göl etraf›ndaki en önemli insan aktiviteleri tar›m ve hayvanc›l›kt›r. Daha çok yem bitkileri ekimi yap›l›rken, büyükbafl hayvanc›l›k da en önemli geçim kaynaklar›ndand›r. Kuyucuk Gölü kufl halkalama ve sulak alan restorasyon çal›flmalar›n›n yürütüldü¤ü bir aland›r. Kufl gözlem ve do¤a turistleri, alan› ilkbahar›n ilk aylar›ndan sonbahar aylar›n›n sonuna kadar ziyaret etmektedir. Bölge okullar›nda okuyan ilk, orta, lise ve üniversite ö¤rencileri Dünya Biyolojik Çeflitlilik Günü, Çevre Günü, Göçmen Kufllar Günü, Kufl Gözlem Günü gibi önemli etkinlikleri alanda kutlamaktad›r. Sulak Alan Yönetim Plan› Kuyucuk Gölü Sulak Alan Yönetim Plan›’n›n haz›rlanmas› 2010 y›l›nda Çevre ve Orman Bakanl›¤› taraf›ndan ihale edilmifltir. Yönetim plan›, Aral›k 2010 itibariyle bitirilmifl ve 2011 y›l› bafl›nda uygulamaya bafllanm›flt›r. 20 DO⁄A KORUMA VE M‹LL‹ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü CEYLANLAR TAB‹‹ YAfiAMA ORTAMLARINA YERLEfiT‹R‹LD‹ u¤la ‹l Çevre ve Orman Müdürlü¤ümüzce koruma alt›na al›nan 13 ceylan, Genel Müdürlü¤ümüz Av ve Yaban Hayat› Daire Baflkanl›¤› çal›flanlar›ndan oluflan bir ekip taraf›ndan Ankara’ya getirildi. Getirilen ceylanlar daha sonra, Genel Müdürümüz Yaflar DOSTB‹L, Genel Müdür Yard›mc›m›z Mustafa AKINCIO⁄LU ve Av ve Yaban Hayat› Daire Baflkan› Cemal AKCAN’›n kat›ld›¤› bir organizasyonla Polatl› Sakarya K›fllas›’nda oluflturulan Ceylan yaflama ortam›na yerlefltirildi. M DO⁄A KORUMA VE M‹LL‹ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü 21 D‹LEK YARIMADASI BÜYÜK MENDERES DELTASI M‹LL‹ PARKI Soyu tükendi¤i varsay›lan Anadolu Pars›'n›n bat›da yaflad›¤› son nokta. 22 DO⁄A KORUMA VE M‹LL‹ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü D ilek Yar›madas› ve Büyük Menderes Deltas› Milli Park’›, Ege Denizi k›y›s›nda Ayd›n ili Kufladas› ve Söke ilçe s›n›rlar› içinde, 27.675 ha’l›k alanda yer almakta olup, 10.985 ha’› 1966 y›l›nda Milli Park kapsam›na giren Dilek Yar›madas›'na aittir. Yar›madan›n güneyine bitiflik Büyük Menderes Deltas› ise 1994 y›l›nda milli parka eklenmifl olup, 16.690 hektar geniflliktedir. FAUNA Dilek Yar›madas› sahilleri Türkiye’nin en temiz ve do¤al k›y›lar›ndand›r. Bu sahiller Dünya’n›n en nadir memeli türlerinden olan Akdeniz Foklar› için de do¤al bir yaflam alan› oluflturmaktad›r. Dünyada toplam 500 adet kalan foklar›n yaklafl›k 100 tanesinin Anadolu k›y›lar›nda oldu¤u belirlenmifltir. Dilek Yar›madas›n›n güney k›y›lar›ndaki ma¤aralar›n halen Akdeniz Foklar› taraf›ndan kullan›ld›¤› araflt›rmac›lar taraf›ndan saptanm›flt›r. Yar›mada soyu tükendi¤i varsay›lan Anadolu Pars›'n›n bat›da yaflad›¤› son noktad›r. Yaban domuzu, karakulak, vaflak, çakal, s›rtlan, do¤aya terkedilmifl yabani s›¤›rlar ve atlar ile birçok hayvan türü yar›mada faunas›nda bulunmaktad›r. Deltada yaklas›k 250 kufl türünün yaflad›¤›, bunlardan 70 tür kuflun üredi¤i belirlenmifltir (Sar›gül, 1993). Bu özelli¤iyle "Önemli Kufl Alan›" listesine giren delta, kufl araflt›rmalar› gözlem program›na al›nm›flt›r. BAFA GÖLÜ FLORA 95 familyaya ait tür, alttür ve varyete düzeyinde 804 takson belirlenmifltir. Taksonlar›n element içeri¤i, Akdeniz Elementi 163, Do¤u Akdeniz elementi 159, Avrupa-Sibirya elementi 33, ‹ran-Turan elementi 12 ve endemik tür 30 adettir. Yar›mada Akdeniz flora bölgesinde yer almas›na karfl›l›k Avrupa-Sibirya grubu türlerde önemli say›da bulunmaktad›r. Milli Parkta Akdeniz floras›n›n tüm bitki türleri en sa¤l›kl› örnekleri ile yer al›r. Kuzey Anadolu ormanlar›na özgü Anadolu Kestanesi'nin ve Türkiye'de az yerde bulunan Kartopu, Finike Ard›ç, P›rnal Meflesi ve Dall› Servi'nin küçük topluluklar halinde yetiflti¤i tek yerdir. Kuzey de K›z›lçam, Karaçam, Finike Ard›c›, Dall› Servi, Mefle, Kestane, Akçaa¤aç, Ihlamur, Diflbudak vadilerde, Ç›nar gibi türler, güneyde ise Keçiboynuzu, Funda, Mersin, Sandal A¤ac›, Defne, Menengiç, Kocayemifl, Erguvan, ve Kat›r T›rna¤› gibi zengin Akdeniz floras› yer al›r. Parkta Sumak, Kekik, Adaçay› ve Nane gibi bitkiler de bulunmaktad›r. Bafa Gölü ekolojik olarak deltan›n bir parças› olarak kabul edilir ve Tabiat Park› olarak korunur. Nesli tehdit alt›nda olan Cüce Karabatak Delta’da yaflamakta ve dünyada toplam say›lar› 3000 çift oldu¤u tahmin edilen Tepeli Pelikan Karina lagününde ki adac›klarda üremekte, Küçük Akbal›kç›l, Küçük Kerkenez ve Akkuyruklu Kartal üreyen önemli türler aras›nda bulunmaktad›r. 2003 y›l› kufl say›m›nda Delta’da 100'e yak›n Tepeli Pelikan ve 6000 Flamingo'nun k›fllad›¤› belirlenmifltir. K›fllayan kufllar, so¤uk günlerde Bafa Gölü'nde dinlenirler. Denizin temiz oldu¤unun bir göstergesi olan deniz çay›rlar› da yar›mada çevresinde bulunur. Bu ortam içinde türlü algler, ahtapot ailesinden kafadan bacakl›lar, deniz kestaneleri, süngerler, deniz y›ld›zlar› ile sarpa, ›sparoz, papaz bal›¤›, karagöz, m›rm›r, kefal, çipura gibi pek çok bal›k türü yaflar. Dilek Yar›madas› Büyük Menderes Deltas› Milli Park›'nda 6's› kurba¤alara, 5'i kaplumba¤alara, 15'i kertenkelelere ve 16's› da y›lanlara ait olmak üzere 2 s›n›fa ait toplam 42 tür sürüngen yaflamaktad›r. DO⁄A KORUMA VE M‹LL‹ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü 23 KONAKLAMA Dilek Yar›madas› ve Büyük Menderes Deltas› Milli Park› içinde konaklamak mümkün de¤ildir. Milli Park bitifli¤indeki Güzelçaml›, Davutlar, Kufladas›, Didim ve Söke’de her keseye uygun bir çok tatil köyü, otel, motel ve pansiyon bulunmaktad›r. REKREASYONEL KULLANIMLAR Kavakl›burun-Karasu Koylar› aras›ndaki 2 km’lik parkurda botanik turlar›, Kanyon-Eski Do¤anbey köyleri aras›nda da do¤a yürüyüflleri düzenlenmektedir. Dört adet günübirlik kullan›m alan› d›fl›nda kalan, yaya olarak patikalarla ulaflma olana¤› bulunan fakat ziyaretçiler taraf›ndan kullan›lmayan noktalarda dalma sporu yap›lmaktad›r. Milli Park›n çeflitli yerlerinde manzara seyir noktalar› bulunmaktad›r. Büyük Menderes nehri üzerinde sportif amaçl› olta bal›kç›l›¤›, Büyük Menderes Deltas›'nda ise kufl gözlemcili¤i yap›lmaktad›r. Milli Park s›n›rlar› içinde bulunan; Panionion, Zeus Ma¤aras›, Eski Do¤anbey Köyü, Eski fiaraphane mevkii, Tebai Antik Kenti ve Milli Park yak›n›nda bulunan Priene ve Milet Antik Kentlerine kültürel turlar düzenlenmektedir. Temiz denizinden ve yemyeflil ormanlar›ndan yararlanmak için y›l boyu ziyaretçi ak›n›na u¤rayan Milli Parkta bunlar›n yan›nda arazi araçl› safari, at safari ve çeflitli parkurlarda botanik turlar› düzenlenir. YÖRESEL TATLAR Ege mutfa¤›n›n zenginli¤i; bölgenin eflsiz iklimine, uygarl›klar›n befli¤i olufluna ve yaflam biçimine tüm bunlar› yans›tabilmesine dayan›r. Ege yemeklerinin temelinde zeytinya¤› vard›r. Zeytinya¤› ile piflirilen sebzeler ve otlar, zaman zaman etle eflsiz bir lezzet oluflturur. Ege mutfa¤›, uygarl›klar›n izini tafl›r, melez bir mutfakt›r ki; Ege mutfa¤›n› güzel yapan da budur. Dünyada et, sebze ve otu bu kadar iyi kar›flt›ran baflka bir mutfak daha yoktur. Dana etiyle piflirilen flevketibostan, otlu mezeler börülce ekflilemesi, flakfluka, patl›can közleme, otlu gözlemeler, ›s›rgan kavurma, semiz otu salatas› ve yüzlerce ot çeflidinden oluflan zeytinya¤l› yemekler, hem çok sa¤l›kl› hem de çok lezzetlidir. ULAfiIM Dilek Yar›madas›na ulafl›m Kufladas› ve Söke ‹lçelerinden Davutlar ve Güzelçaml› üzerinden sa¤lan›r. Kufladas›’na 26 km, Söke’ye 22 km, Ayd›n iline 70 km mesafede bulunan Deltan›n do¤usundan Eski SökeDidim karayolu geçer ve karayolu deltan›n do¤u yönündeki koruma s›n›r›n› belirler. Milli Park'›n yak›n merkezlere uzakl›klar›; Selçuk 41 km. Seferihisar 88 km. Çeflme 138 km. Fethiye 251 km. Bodrum 133 km. 24 DO⁄A KORUMA VE M‹LL‹ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü KENE ‹LE MÜCADELEDE BEÇ TAVU⁄U K ›r›m Kongo Kanamal› Atefli hastal›¤› kene kaynakl› olarak insanlara bulaflan ve son y›llarda ülkemizde fazla say›da insan›m›z› etkileyen viral bir hastal›kt›r. Keneler d›fl ortamlara ve ilaçlara karfl› son derece dirençli parazitler olup, mücadelesi son derece güçtür ve zaman zaman yap›lan bilinçsiz ilaç kullan›m› sonucu bu mücadele tabiat›m›z›n pestisidlerle kirlenmesine neden olabilmektedir. Kenelere karfl› kimyevi mücadele yerine biyolojik mücadele yapmak maksad›yla Çevre ve Orman Bakanl›¤›, Do¤a Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlü¤ü’nce, kanatl› yaban hayvan› üretimine h›z verilmifl 2011 y›l›nda 63.000 kanatl› yaban hayvan›n›n (keklik ve sülün) tabiata yerlefltirilmesi hedeflenmifltir. Ülkemizde baz› evlerde beslenen beç tavu¤unun, yap›lan d›fl kaynakl› araflt›rmalarda, keneye karfl› biyolojik mücadele çerçevesinde kullan›ld›¤› ö¤renilmifltir. Edinilen bu bilgiler ›fl›¤›nda, insanlar›n yaflad›¤› alanlar ve çevresinde kene mücadelesinde kullan›lmak üzere Do¤a Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlü¤ü’nce Yozgat Keklik Üretme ‹stasyonu’nda 2011 y›l›nda deneme maksatl› 2500 civar›nda beç tavu¤u üretildi ve üretilen beç tavuklar›ndan 1000 adedi, kene vakalar›n›n yo¤un olarak görüldü¤ü illerden olan Çorum ‹li Osmanc›k ‹lçesi merkez ve köylerine, kalan 1500’ü ise Yozgat ‹li Çekerek, Kad›flehri ve Ayd›nc›k ilçe merkezleri ile köylerinde yaflayan ailelere, aile bafl›na 3(üç)'er adet olacak flekilde da¤›t›lmaya baflland›. ‹nsanlar›n yaflad›klar› ortamlarda ve tabii alanlarda kenelerle mücadele edebilmek ve bu mücadelede biyolojik yöntemler kullan›lmas›n› sa¤lamak maksatl› çal›flmalar›m›z al›nan sonuçlara göre artarak devam edecektir. P ‹YAN - E BER S ARISI (Thermopsis turcica) Ülkemizin sahip oldu¤u yaklafl›k 3.000 adet endemik bitki türünden birisidir. Dünyadaki akrabalar›, Orta Asya ve Kuzey Amerika’da 29 türle temsil edilmektedir. En yak›n akrabas› Asya’dad›r. Çok y›ll›k, rizomlu, dik gövdesi 85 cm.ye kadar yükselebilen, sar› çiçekli ve ovaryumu 3 karpelli bir bitkidir. Çiçeklenme zaman› May›s ay›, meyve zaman› ise Haziran-A¤ustos aylar›d›r. Türkiye Bitkileri K›rm›z› Kitab›’na göre “CR” (Criticaly Endangered) kategorisinde “Çok Tehdit Alt›nda” yani yak›n bir gelecekte yok olma riski alt›nda bulunan grupta yer almaktad›r. Türün bilinen bir kullan›m› yoktur. Bu nedenle yerel halk taraf›ndan yabanc› ot gibi alg›lanmakta ve bu nedenle tahrip edilmektedir. Her çiçekten sadece bir adet meyve ç›kan baklagiller içinde; tek çiçekten 3 meyve oluflturma özelli¤i ile ön plana ç›kan Piyan - Eber Sar›s›, bu özelli¤inden dolay› dünya üzerinde eflsiz bir öneme sahiptir. Önemli bir bitkisel gen kayna¤›d›r. Piyan - Eber Sar›s›’n›n sahip oldu¤u bu genin kültür ›rklar›na örne¤in fasulyeye aktar›lmas›yla insanl›¤›n besin ihtiyac›n›n karfl›lanmas›nda önemli bir katk› sa¤layabilece¤i gibi, tar›m› yap›lan yemeklik baklagillere aktar›lmas› sonucu bunlar›n verim kapasitesinin üçe katlanmas› mümkün olacabilecektir. Piyan - Eber Sar›s› seçici bir bitki oldu¤undan Dünya’da sadece Konya - Afyonkarahisar illeri Akflehir ve Eber Gölleri çevresinde ve sadece taban suyu yüksek alanlarda tabii olarak yetiflmektedir. www.milliparklar.gov.tr