charter pazarı için - Turizm Yatırım Dergisi
Transkript
charter pazarı için - Turizm Yatırım Dergisi
04 KASIM 2012 ǀ 10 TL ÜCRETSİZ ÖZEL EK CROWNE PLAZA Rekabetin arttığı havacılık sektöründe charter pazarı daralıyor Bankaların turizm sektörüne kullandırdığı kredi oranı artıyor BURSA World Travel Market, 2013 için umut vermedi Otel tasarımlarında Bölge bölge tema, fonksiyonellik dünya ve konfor ön yatırım plana çıkıyor eğilimleri İÇİNDEKİLER 06 18 79 64 36 50 acenteler/havayolları ■ Rekabetin arttığı havacılık sektöründe charter pazarı daralıyor .......................................... 6-7 ■ Havayolu şirketleri charter pazarı için ne dediler...........................................................8-12 ■ Haberler .................................................................14-17 yatırım ■ Asyalı ve Ortadoğulu yatırımcılar Batı’daki krizi fırsata çevirdiler ...........................................18-19 ■ Bölge bölge dünya yatırım haritası ....................20-23 ■ Uluslararası zincirler Asya-Pasifik’te büyüyor .....24-28 ■ Röportaj: Nalan Turnalar .....................................30-32 ■ Haberler ................................................................ 34-35 ■ Diğer sektör haberleri ...........................................63-79 World Travel Market, 2013 için umut vermedi...64-69 Yetkin Medya Yayıncılık Ticaret Limited Şirketi Adına Yazı İşleri Ece Yarkataş Sahibi ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Sebahattin Ercan İletişim sebahattin.ercan@turizimyatirimdergisi.com Genel Koordinatör Bülent Büyükaras bulent.buyukaras@turizimyatirimdergisi.com Editör Özlem Kasa ozlem.kasa@turizimyatirimdergisi.com Görsel Yönetmen Türkel Hocaoğlu turkel_hocaoglu@hotmail.com 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 oteller ■ Otel tasarımlarında tema, fonksiyonellik ve konfor ön plana çıkıyor .................................. 36-38 ■ Dünya otel tasarım trendleri ..............................39-41 ■ Röportaj: Ahmet Gözlükaya ................................ 42-43 ■ Görüşler ................................................................ 44-45 ■ Haberler ................................................................ 46-49 tedarikçiler ■ Bankaların turizm sektörüne kullandırdığı kredi oranı artıyor ........................ 50-52 ■ Turizim sektörüne hangi banka nasıl olanaklar sunuyor? .................................... 53-57 ■ Haberler ................................................................58-62 ■ İstatistikler ............................................................. 79-80 ece.yarkatas@turizimyatirimdergisi.com Tel: 0 212 278 77 41 pbx Reklam info@turizmyatirimdergisi.com Abonelik 12 aylık abonelik bedeli 90 TL’dir. Abone olmak isteyenler için hesap numarası: Tel: 0 212 278 77 42 pbx Faks: 0 212 278 77 68 Yetkin Medya Yayıncılık Ltd. Şti. Türkiye İş Bankası 4. Levent-İstanbul Şubesi. Baskı: IBAN: TR57 0006 4000 0011 1400 7932 49 Özgün Ofset Tel: 0212 280 00 09 Issn: 2147-2300 Adres: Yetkin Medya Yayıncılık Emniyetevler Mah. Bornova Sok. No: 5/B, 4. Levent / İstanbul (Dekont ve adres bilgilerinizi 0212 278 77 68 nolu faksa gönderiniz.) Yayın Türü: Ulusal, süreli, aylık Baskı yeri ve tarihi: İstanbul, Kasım 2012 SUNUŞ Sivil havacılıktaki gelişim ve charter pazarı T ürkiye’de havacılık sektörü geliştikçe, rekabet de artıyor. Rekabetin artması ise tüketiciye olumlu yansıyor. Havacılık sektörünün gelişmesinden olumlu etkilenen sektörlerin başında turizm geldiği gibi, sektör içerisinde de acentelere katkısı büyük oluyor. Eskiden operasyon düzenlediği bölgelere tarifeli sefer olmadığı için uçak kiralayan tur operatörleri, bugün birçok noktaya tarifeli seferler aracılığıyla tur düzenliyorlar. Bir turizm kavramı olan charter (tarifesiz) seferler ise bu gelişmeye paralel her geçen yıl azalıyor. Bu sayımızda havacılık sektöründeki gelişmeyi ve charter seferlerini ele aldık. Dördüncü sayımızda dikkat çekmek istediğimiz bir diğer konu da dünyadaki yatırım trendleri oldu. Otel yatırımları tüm dünyada nefes kesen bir hızla devam ediyor. Ancak Asya Pasifik bölgesindeki gelişme dudak ısırtacak nitelikte… Özellikle Çin yeni yatırımların beşiği olarak karşımıza çıkıyor. Keza Ortadoğu ve Amerika kıtasında da otel yatırımları dikkat çekiyor. Avrupa’da durgunluğa rağmen yatırımlar devam ediyor. Türkiye ise Avrupa bölgesinde yatırım potansiyeli yüksek ülkeler arasında yer alıyor. Uluslararası zincirler de bu yatırım haritasını takip ediyorlar. Bu dosyamızda biraz da ayrıntılı olarak dünya yatırım haritasını ve bu haritayı takip eden zincirleri ortaya çıkarmaya çalıştık. Oteller bölümünde ise otellerdeki dekorasyon ve iç mimari trendlerine eğilmek istedik. Bildiğiniz gibi son yıllarda Türkiye’nin her yerinde birbirinden şık ve farklı oteller açılıyor. Otel dekorasyon, tasarım ve iç mimarilerinde geçmişten bugüne çok şey değişti. Müşteri kitlesine göre tasarlanan otellerde artık insanları yoran tasarımlar yerine konforu ve fonksiyonelliği öne çıkaran tasarımlar gözde. Bu haberimizde ayrıca dünya otel trendlerini göstermek istedik. Son olarak turizm sektörü için son derece önemli bir konu olan krediler konusunu ele aldık. Krediler denince de akla ilk gelen bankalar oluyor. Biz de bankaların turizm sektörüne yönelik çalışmalarını ön plana çıkarmak istedik. Bankaların turizm sektörüne yönelik politikaları geçmişe oranla çok değişti. Bankalar, artık bir endüstri haline gelen turizm sektörüne yönelik, yeni yatırım ve renovasyonlar için yönelik kredi seçeneklerinden, kredilerin geri ödeme tarihlerine, otellere özel kartlardan, pos cihazlarına kadar birçok özel çalışmalar yapıyorlar. Keyifle okumanız dileğiyle… Turizm ve Yatırım Dergisi 42 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 ACENTE/HAVAYOLLARI � DOSYA Rekabetin arttığı havacılık sektöründe charter pazarı daralıyor Türkiye’ye gelen ziyaretçi sayısı yüzde 137,3 artarak son 10 yılda 13,2 milyondan 31,4 milyona yükselmesi sivil havacılığın hızla gelişmesini beraberinde getirdi. Bir yandan Türk Hava Yolları (THY) devasa bir şirkete dönüşürken diğer yandan özel havayolu şirketlerinin hem sayısı hem de uçak sayısı arttı. D aha çok münferit müşterilere hizmet verdiği bilinen THY’nin turizm pastasından daha çok pay almak istemesi ve bu alana yoğunlaşması havayolu şirketleri arasındaki rekabetin daha da artmasını beraberinde getiriyor. Bu durum, THY gibi dev bir şirketle rekabet etmekte zorlanan küçük havayolu şirketlerini yeni pazarlara ve yeni stratejilere yöneltiyor. Havayolu şirketleri, bir taraftan artan yakıt, vergi, personel vb. gibi maliyetler ve düşük karlarla baş etmeye çalışırken diğer yandan da değişen pazar koşullarına ayak uydurmaya çalışıyorlar. Değişen pazar koşullarına dayanamayan havayolu şirketleri ise birleşmeler veya küçülme yoluyla ayakta durmaya çalışıyor. Değişimle baş edemeyenler ise satışa yöneliyor. THY filosunu 194 uçağa çıkardı THY’nin gerek filo gerek uçtuğu nokta gerekse turizm sektörüne yönelik 62 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 çalışmalarını artırması pazarın daha da genişlemesine vesile oldu. 2012’nin ilk yarısında açılan 8 yeni dış hat ile birlikte uçulan dış hat sayısını 90 ülkede 157 noktaya taşıyan THY, uçak sayısını ise 19 adet artışla 151’i dar gövde, 37’si geniş gövde ve 6’sı kargo olmak üzere toplam 194’e çıkardı. Öte yandan sivil havayolu şirketlerinin sayısında da gözle görülür bir artış yaşandı. TÖZHİD’e bağlı 11 havayolu şirketi bulunurken, bu şirketlere ait 162 uçak ve 31 bin 15 koltuk kapasitesi yer alıyor. Yine TÖZHİD’e üye 3 kargo havayolu şirketi, 20 uçak ve 934 koltuk sayısı ile hizmet veriyor. Avrupa’daki değişim Türkiye’yi de etkiliyor ‘Ucuzcu’ (Low cost) diye tabir edilen havayolu şirketlerinin artışının internet teknolojisiyle buluşması, havacılık se- ktöründe yeni gelişmeleri beraberinde getirdi. Maliyetlerini kurtarmak isteyen ‘ucuzcu’ havayolu şirketleri, eskiden charter yapılan birçok noktaya tarifeli sefer yapmaya başladılar. Düşük tarifeli havayolu şirketlerinin Akdeniz’de öne çıkan neredeyse tüm turizm destinasyonlarına tarifeli sefer koyması, charter yapan havayolu şirketlerinin rekabet etmesini zorlaştırıyor. Charter seferler paket tur pazarında Rusya ve BDT ülkelerinde hala varlığını güçlü bir şekilde korurken, Avrupa ve Akdeniz pazarında azalmaya devam ediyor. Charter’la işe başlayan havayolu şirketleri tarifeli seferlere kaydı Sivil havacılıkta yaşanan gelişme, yurtiçinde ve yurtdışında uçulan nokta sayısını artırırdı. Bu alanda yaşanan bir başka gelişme de ilk başlarda charter yapan bir çok şirketin tarifeli sefere dönmesi oldu. Eskiden turistik des- tinasyonlara yoğun bir şekilde charter yapan Atlasjet, Pegasus, Onurair, Sunexpress gibi önemli havayolu şirketleri, charter pazarından tarifeli hatlara döndüler. Tarifeli seferlerin olmadığı noktalara hala charter (tarifesiz) uçuşlar düzenleyen bu şirketlerin faaliyet alanlarında charter’in oranı geçmişe oranla düştü. Öte yandan ulusal havayolu şirketi THY’nin gerek uçakların doluluk oranlarını artırmak gerekse turistik destinasyonlara yönelmesi Türkiye’de charter yapan diğer havayolu şirketlerini olumsuz etkiledi. THY bir taraftan tur operatörlerine yönelik çalışmalarını artırmak için uygun şartlar sunarken, diğer taraftan tur operatörlerinin charter taleplerine de cevap veriyor. THY son 5 yılda charter payını iki katına çıkardı. Değişim tur operatörlerine yaradı Havacılık sektöründe yaşanan bu gelişmeler, bir taraftan tüketiciye olumlu yansırken diğer taraftan da tur operatörlerine yarıyor. En genel anlamıyla, tur operatörlerinin bir uçağı komple kiralaması olarak tanımlanan charter uçuşlarının odak noktasını tur operatörleri oluşturuyor. Tur operatörlerinin charter uçuşlar yerine daha avantajlı konuma gelen tarifeli seferlere yönelmesi, pazardaki ağırlığın tarifeli seferlere dönmesine olanak sağladı. Turizm sektörünün önemli bir ayağı olan charter seferlerin pazar payı, I tarifeli seferlerin yapıldığı noktalarda azalırken, tarifeli seferlerin olmadığı yeni destinasyonlarda devam ediyor. Charter yapamayan şirketler, uçaklarını kiralıyor Yakın mesafelerde düzenlenen charter pazarında her geçen yıl maliyetler artarken, rekabet güç hale geliyor. Geçmiş yıllara göre charter pazarındaki payları ve kârları düşen havayolu şirketleri, uçağın boş kalmasındansa özellikle yolcu trafiğinin azaldığı kış aylarında ucuz fiyata kiralamayı tercih ediyorlar. Firma yetkilileri, charter pazarında kârların eskisi gibi olmadığını belirtiyor. Küçük havayolu şirketlerinin zor günler yaşadığını ifade eden uzmanlar, küçük firmaların ayakta kalmasının her geçen yıl güçleştiğine işaret ediyorlar. Havacılıkta zor günler yaşanıyor Alınan bilgilere göre zor günler geçirdiği belirtilen Sunexpress’in mali sıkıntı nedeniyle personel sayısında kesinti yapacağı belirtiliyor. İstanbul Sabiha Gökçen’deki (SAW) 2012/13 kış ve 2013 yaz programını da küçülteceği bildirilen şirketin, 3 uçağını da Anadolujet’e uzun süreli olarak kiraladığı kaydedildi. Sunexpress Almanya, Boeing 737-800 tiplerinden oluşan 7 uçaklı filosunu 5 uçağa düşürecek. Öte yandan uzun yıllar charter pazarının önemli oyuncularından biri olan Onurair, yaşadığı mali sıkıntılar nedeniyle satışa çıkarıldı. IATA 2013 için olumlu mesaj verdi ATA verilerine göre uluslararası hava taşımacılığının büyüme trendinde bir yavaşlama görülüyor. Geçen iki çeyrekte uluslararası taşımacılığında görünen yavaşlamaya rağmen önemli bölgesel değişimler yaşandığına dikkat çekiliyor. Asya-Pasifik bölgesi piyasasında yoğun rekabet bulunduğuna dikkat çekilen raporda, büyüme trendinin zayıfladığı ve piyasada yüzde 0,5 daralma görüldüğü bildiriliyor. Durgunluk yaşanan Kuzey Amerika havayolları ise bu yıl kapasite ve talep artışına rağmen en yavaş genişlemenin görüldüğü bölgelerden bir tanesi oldu. Bölgede bir yıl öncesine oranla Ağustos ayında yarım puanlık bir artış yaşandı. Öte yandan Avrupa bölgesinde uluslararası hava taşımacılığında hızlı bir gelişme yaşandığı kaydediliyor. Geçen yıla kıyasla ağustos ayında yüzde 16,7’lik bir gelişme görüldü. Ekonomik durgunluğa rağmen, Avrupa bölgesinde hava taşımacılığında yaşanan genişleme, geçen yıla göre yüzde 5,6 olarak gerçekleşti. Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği IATA, 2012’de dünya genelinde havayolu şirketlerinin toplam kazancının 4,1 milyar dolar olacağını açıkladı. IATA, daha önce 2012 gelir tahminini 3 milyar dolar olarak belirtmişti. Dünya genelinde 240 üyesi bulunan IATA, 2011’de 240 IATA üyesinin toplam gelirinin 8,4 milyar dolar olduğunu bildirmişti. Bu rakam, toplam cironun yüzde 1,4’üne denk gelmişti. 2012’de ise öngörülen 4,1 milyar dolarlık gelirin toplam cironun yüzde 0,6’sına denk geleceği belirtiliyor. Bölgeler bazında ise Avrupa kıtasının 1,2 milyar dolar zararda olduğu, buna karşılık Kuzey Amerika’da 1,9 milyar avro kazanç elde edileceği bildirildi. Aynı şekilde Asya/Pasifikler’de 2,3 milyar dolar, Yakın Doğu’da 700 milyon dolar, Latin Amerika’da da 400 milyon dolar kazanç elde edilmesi bekleniyor. 2013 ile ilgili beklentilerini açıklayan IATA, 2013’de petrol fiyatlarının az da olsa düşmesini umdukları için 2013’de 5,8 milyar avro gelir öngördüklerini açıkladı. 11’2012 ǀ turizm&yatırım ǀ 7 ACENTE/HAVAYOLLARI � GÖRÜŞLER Havayolu şirketleri charter pazarı için ne dediler? Ali Genç � Türk Hava Yolları Basın Danışmanı Acentelerde talep tarifeli seferlere kayıyor T HY olarak, acente, özel ve tüzel kişilerin talepleri doğrultusunda charter seferler yapıyoruz. Münferit satışa açık charter sefer de yapılıyor. THY olarak charter seferler alanında acentelerle biri münferit charter talepleri diğeri ise yaz tarifesi boyunca gerçekleştirilen dizi charter seferleri olmak üzere iki alanda çalışıyoruz. Acentelerle yaptığımız anlaşmalarda münferit charter talepleri bazında, günün şartlarına (filo imkanı, maliyetler, sezonsallık) göre fiyatlama ve her sefer için ayrı anlaşma yapıyoruz. Yaz tarifesi boyunca gerçekleştirilen bir dizi charter sefer talepleri için ise maliyet ve piyasa koşulları göz önüne alınarak tüm seferleri kapsayan sezonluk anlaşma yapılıyor. Bir nokta için birden fazla talip olması durumunda açık arttırma yoluna gidebiliyoruz. Şu an itibariyle charter için 700’e yakın acente ile çalışıyoruz. Dünyanın her yerinden charter talebi aldığımızdan bu sayı her geçen gün artıyor. 5 yıllık dönemde THY’nin charter sefer sayısı yaklaşık olarak yüzde 55-60 arttı. Charter sefer düzenlenen farklı parkur sayısı ise yaklaşık olarak yüzde 40 arttı. Bilindiği üzere Türkiye pazarında THY’nin büyük bir ağırlığı var. Ortaklığımızca sürekli açılan tarifeli yeni hatlar sayesinde son zamanlarda pazar koltuk ihtiyacını charter seferler yerine tarifeli seferlerle karşılıyor. Örneğin, önceki yıllarda birçok charter se- fer düzenlenen İtalya için şu an itibariyle 7 ayrı noktaya tarifeli sefer düzenleniyor. Bu sayede, önceki yıllarda charter sefer talep eden acenteler koltuk ihtiyaçlarını tarifeli seferlerden anlık koltuk talep ederek veya hard-blok koltuk anlaşmaları yaparak karşılayabiliyor. Bu manada, charter sefer talebi azalmaya başladı. Ama yine de “kapalı grup” olarak tabir ettiğimiz özel gruplar için her zaman charter sefer ihtiyacı devam edecektir. THY’nin hem tarifeli hem de charter seferler için acentelerle Türk Hava Yolları’nın Yıllara Göre Charter Seferleri SeferParkur DönemSayısı Sayısı 20071987371 20082411399 20091690326 20101874325 20113072517 yürüttüğü yakın işbirliğinin sektöre olumlu katkı sağladığını düşünüyoruz. Musa Alioğlu � Saga Havayolları Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Charter diye bir şey kalmamak üzere T HY son yıllarda acenteler ve tur operatörleriyle daha sıkı işbirliğine girdi. Dolayısıyla charter pazarında THY’nin ağırlığı daha fazla hissediliyor. Neredeyse charter diye bir şey kalmamak üzere... Tarifeli seferlerde Sunexpress, THY ve yabancı şirketler var. Avrupa’dan turist taşımacılığında bizim şirketlerimiz çok büyük potansiyeli elde edemiyorlar. Eskiden Avrupa’dan gelen turistlerin büyük bölümünü Türk şirketleri taşıyordu ama bu oran her yıl düşüyor. Özel sektörün payı azaldı, THY’nin payı arttı. Eskiye oranla yüzde 20-30 THY’nin payı arttı dene- 28 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 tiydi. Şimdi tarifeliye ve iç hatlara döndüler. bilir. Charter yapan firmalar faaliyetlerine devam ediyor. Antalya’da Sky Havayolları, Corendon var. İstanbul’da Tailwind, Saga, Free Bird var. Onur, Atlasjet ve Pegasus’un da charter pazarında payı var. Ama eskiye oranla payları azaldı. Çünkü eskiden Pegasus ve Onur başlı başına charter şirke- Charter dışında uçak kiralama işinde de gelişmeler oldu. Pazar daralınca uçakları boş tutmaktansa ucuz fiyata çalıştırayım mantığı gelişti. Bu da karları düşürdü. Çünkü eskiden olduğu gibi karlardan söz etmek mümkün değil. Yerde duran uçak zarar eden uçaktır. Birçok şirket yurtdışına uçak kiralamaya devam ediyor. Charter yapanlar yurtdışına uçağı belli dönemlerde kiraya verirler. Mesela bizim şirketimiz Saga yapıyor. Tailwind hem uçak kiraya veriyor hem charter yapıyor. ACENTE/HAVAYOLLARI � GÖRÜŞLER Güliz Öztürk � Pegasus Hava Yolları Ticaretten Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Charter seferlerin pazar payı azaldı Ö zel havayolu şirketlerinin iç ve dış hat tarifeli seferlerinde gözle görülür bir artış yaşandı. Bu artış, tur operatörlerinin operasyonlarını daha az risk alarak yapmaya yöneltti. Pegasus, düşük maliyetli havayolu olarak yepyeni bir iş modelini Türkiye’ye getirdi ve benimsetti. Bu sebeple Türkiye’den yurtdışına gidecek misafirler, paket turlar yerine artık kendi seyahat planlarını hazırlayabiliyor. Bu yöndeki talep de tarifeli seferlerin artmasını sağlamış oldu. Dolayısıyla, charter seferlerde geçmişe göre sayısal anlamda bir azalış olmasa da tarifeli seferlerdeki artış nedeniyle charter seferlerin pazardaki payı azalmış oldu. Sektör, hem tarifeli hem charter seferlerine ihtiyaç duyuyor. Artık Avrupa’nın birçok ülkesine çok uygun fiyatlarla uçmak mümkün… Charter seferler bu ülkelere geçmişte olduğu gibi yoğun yapılmıyor. Türk şirketleri, yurt dışından Türkiye’ye yolcu getirebiliyor. Ancak trafik hakları nedeni ile Türkiye dışında bir ülkeye operasyon gerçekleştiremiyor. Belki geçmişe göre charter sefer yapılan pazarlar değişti ve değişiyor. Ancak halen charter seferlere ciddi ihtiyaç duyulan pazarlar mevcut. Pegasus olarak, 22 yıldır hem operasyonel hem de finansal anlamda charter operasyonlarını başarılı bir şekilde yürütüyoruz. 2012 yılında 9 ülkeye charter sefer gerçekleştirdik. 2013 için ülke sayısını 12’ye çıkarmayı planlıyoruz. Charter alanında her geçen gün, maliyetler artıyor ve rekabet zorlaşıyor. Ancak, biz bu konuda avantajlıyız çünkü iş modelimiz gereği, maliyetlerin nasıl yönetilmesi gerektiğini iyi biliyor ve bu konudaki konsantrasyonumuzu daima yüksek tutuyoruz. Öte yandan Pegasus Hava Yolları olarak, 2005 yılında başlattığımız tarifeli uçuşlarımızı, bugün 25 ülkede 59 noktaya çıkardık. Yurtdışında, 37 noktaya uçuyoruz. Geçen yıl 11,3 milyon yolcu taşıdık. Kurulduğumuzdan beri taşıdığımız yolcu sayısını 46 milyona çıkardık. Bununla beraber uçuş ağımıza her gün yeni destinasyonlar ekliyoruz. Uçuş ağımızın dışında kalan bölgelere, talep doğrultusunda charter uçuşlar düzenliyoruz. Orhan Coşkun � Atlasjet CEO’su Charter taşıyıcıların ayakta durması imkansız hale geldi H avacılık sektöründe yaşanan kriz nedeniyle sektörde sorunlar büyüyor. Pazar hızla büyüklerin eline geçiyor ve küçük şirketlerin var olma şansları giderek azalıyor. Pastanın tamamı büyük oyuncuların eline geçiyor. Havayolu sektöründe risk yüksek, kârlar düşük. Geçen yıl 11 uçak şirketi battı. Bu yıl ilk altı ayda 18 şirket kapıya kilit vurdu, yıl sonuna kadar bu sayının 35 civarında olacağı söyleniyor. İster yurt içinde ister yurt dışında olsun batan şirketin vebalini bütün havacılık camiası olarak çekiyoruz. Çünkü cıvatalar bir yerden oynamaya başlayınca ikram, yer ve teknik bakım hizmeti verenler peşin parayla iş yapmaya başlıyor. Sektörün kredibilitesi zayıflıyor. Öte yandan günümüzde charter taşıyıcıların ayakta durması imkansız hale geldi. Bütün havayolu şirketleri tur 10 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 operatörlerine verilen fiyatları bilir. Herkes diğer uçak şirketlerinin maliyetini de bilir. Bu maliyetler birbirine çok yakındır. Hayatta kalmanın iki yolu var. Biri evlilikler yaparak birleşmek, diğeri de kendi hedef kitleni kampanya bombardımanıyla büyütmek. Bunu da kenarda duran ciddi boyutta bir maddi güçle sağlayabilirsiniz. Bundan 20 yıl öncesine kadar havacılıkta en tatlı payı charter (tarifesiz) seferlerle elde ediyorduk. Charter şirketleri 6 ay uçar 6 ay yatardı bu şekilde çarkını döndürürdü. Çünkü o zaman büyük havayolu şirketleri küçük charter şirketlerinin uçtuğu noktalara sefer yapmıyordu. Günümüzde ise büyük oyuncuların hepsi küçük şirketlerin pastalarına el atarak onların uçtuğu turizm bölgelerine uçmaya başladı. Bu da kar marjlarını düşürdü. Küçük oyuncular olarak biz, büyük oyuncuların kalite marjlarını yakalayarak sektörde tutunmak zorundayız. Turizm büyük hızla koşarken biz havacılık sektörü olarak arkasına takılarak koşturmaya başladık. Biz de otelciler gibi tur operatörlerine bağımlı olarak hareket ettik. Ancak bu şekilde sürdürülebilirlik mümkün değil. Sektörde personel ve yakıt giderleri arttı. ACENTE/HAVAYOLLARI � GÖRÜŞLER Hacı Say � SunExpress Genel Müdür Yardımcısı Charter’in oranı azalsa da yolcu sayısı istikrarlı artıyor T ancak Türkiye’nin sunduğu kaliteli turizm ürünü Avrupalı orta sınıf tüketiciler için hala çok gözde. ürkiye ve Almanya arasındaki turizm trafiğine hizmet vermek üzere 1989 yılında Antalya’da kurulan SunExpress, Nisan 1990’dan Nisan 2001’e kadar sadece charter pazarında yer aldı. Nisan 2001’de ise başlattığımız Antalya-Frankfurt seferleriyle Türkiye’nin yurtdışına tarifeli sefer düzenleyen ilk havayolu olduk. 2001’den bu yana tarifeli seferlerimizde büyük bir artış oldu. Bununla beraber ana iş kolumuz hala turizm ve tur operatörü iş ortaklarımızla birlikte charter pazarında Türkiye’nin en büyük oyuncularından biriyiz. Türkiye’de THY dışında kalan pazarı değerlendirdiğimizde, tarifeli dış hat seferlerinin son 5 yılda ön plana çıktı. Bundan öncesinde yapılan uçuşların büyük çoğunluğu charter seferi olarak gerçekleşiyordu. Charter iş kolunun genel pazar içindeki payı yüzdesel olarak azalıyor olsa da, charter yolcu sayıları istikrarlı büyümeye devam ediyor. Pazar full charter’dan split charter sistemine döndü Eskiden yeni bir hat açılmadan önce tur operatörlerinin talepleri değerlendirilir ve hattın açılıp açılmaması kararında bu taleplerin ağırlığına bakılırdı. Ancak günümüzde havayolu yolcusu nasıl esneklik istiyorsa, tur operatörleri de esnek bir iş yapısı kurmak istiyorlar. Yine eskiden tur operatörleriyle ağırlıklı olarak full charter anlaşmaları yapardık. Ama bugünlerde split charter sistemi çok daha yaygın bir şekilde tercih ediliyor. Hat- 12 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 Daha fazla tur operatörüne hizmet vermeye başladık ta tur operatörleri pek çok tarifeli seferlerimizden sabit kapasiteler alıyorlar. Böylece aynı uçak içerisinde, farklı tatil beklentileri olan müşteriler taşınabiliyor. Bu durum, yani fullcharter’ların oransal olarak azalması, yıllardır birlikte çalıştığımız tur operatörleri ile olan bağımızı etkiledi hatta çalıştığımız tur operatörü sayısında artış olmasına neden oldu. Biz, yolcularımızın seyahat alışkanlıklarındaki bu değişimi görerek, bu değişim ihtiyacını karşılayacak uygun ürünleri geliştiriyoruz ancak bu durumu charter pazarının bittiği şeklinde yorumlamıyoruz. Pazarımız artık çok daha detaylı segmentlere ayrılıyor Charter uçuşlarında son 1-2 yıldır yeniden bir yükselme trendi gözlemliyoruz ve bunun devam edeceğini öngörüyoruz. Son yıllarda daha fazla tur operatörüne hizmet vermeye başladık. Örneğin biz, 2012 yaz sezonunda Avrupa, Asya ve Afrika kıtalarında toplam 91 destinasyona uçuş gerçekleştirdik. Uçulan noktalar arasında Almanya, Avusturya, Bulgaristan, Danimarka, Finlandiya, Hırvatistan, Hollanda, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, Kosova, Lübnan, Malta, Mısır, Norveç, Romanya, Slovenya ve Türkiye’deki onlarca destinasyon yer aldı. 2011 yılında yolcu sayımızı önceki yıla oranla yüzde 15.8 artırarak 7,7 milyona, ciromuzu da yüzde 30,3 artışla 666 milyon avroya yükseldi. Yolcularımızın yarısından fazlası dış hatlarda uçtu. Turizm sektöründe herkesin ortak sorunu, turizm sezonunun özellikle Antalya, Bodrum ve Dalaman için çok kısa olmasıdır. Geçtiğimiz yıllarda Antalya için sezon Mart – Kasım ayları arasındayken, bugün maalesef tekrar daralma yaşanıyor. Sezonun uzatılması, sağlık, inanç ve spor turizmi gibi segmentlerin güçlendirilmesinin charter pazarının sürdürülebilirliği için önemli olduğunu düşünüyoruz. ACENTE/HAVAYOLLARI � HABER Bakanlık JATA yöneticilerini İstanbul’da ağırladı T urizm anlamında Türkiye ile işbirliğini geliştirmek isteyen Japonya Seyahat Acentalar Birliği (JATA) bu yılki yönetim kurulu toplantısını İstanbul’da gerçekleştirdi. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından ağırlanan JATA yöneticileri, düzenledikleri basın toplantısında, iki ülke arasındaki işbirliğinin geliştirilmesine dikkat çektiler. Kültür ve Turizm Müsteşar Yardımcısı Faruk Şahin, TÜRSAB Başkanı Başaran Ulusoy, Japonya Büyükelçiliği Turizm Müşaviri Ayşegül Atmaca’nın vanı sıra birçok üst düzey yetkilinin katıldığı toplantıda konuşan Kültür ve Turizm Müsteşar Yardımcısı Faruk Şahin, Türkiye’nin Japonya gibi uzak destinasyonlardan turist çekemediğini belirterek, Japonya’dan gelen turist sayısını arttırmayı hedeflediklerini söyledi. Bu kapsamda JATA yöneticilerinin Türkiye’yi ziyaret etmesinin önemli olduğunu dile getiren Şahin, değer verdikleri Japonya ile ilişkileri geliştirmek istediklerini kaydetti. Atmaca: “2014’te 350 bin Japon bekliyoruz” Daha sonra söz alan Japonya Büyükelçiliği Turizm Müşaviri Ayşegül Atmaca ise Japonların ağırlıklı İstanbul, Kapadokya ve Pamukkale’ye geldiğini ancak diğer destinasyonların da tur programlarına eklenmesi gerektiğini ifade etti. Atmaca ayrıca, 2014 yılında Japonya’dan Türkiye’ye gelen turist sayısını 350 bine taşımak istediklerini kaydetti. Jungo Kikuma, Türkiye’ye turizm akımını destekleyeceğiz JATA Başkanı Jungo Kikuma, Turizm ve Kültür Bakanlığı’nın Japonya’da yaptıkları çalışmaları takdir ettiklerini belirterek, Japonya’dan gelecek turist sayısının artırılması için Türkiye’yi ‘Visit World Projesi’ne dahil ettiklerini açıkladı. Japonya’nın üç büyük seyahat acente başkanlarının bu toplantıda olduğunu vurgulayan Kikuma, JATA olarak yaptıkları bu ziyaretin her iki ülke için de büyük fayda sağlayacağına işaret etti. TÜRSAB Başkanı Başaran Ulusoy da Japonya’dan gelecek turist sayısını artırmak için Japon Havayollarının Türkiye’ye gelmesinin gerekli olduğuna dikkat çekti. TAV, ISO belgesi almaya hak kazandı TAV Havalimanları’nın iştiraki TAV İşletme Hizmetleri, ISO 10002:2004 Müşteri Memnuniyeti ve Şikâyet Yönetim Standardı Belgesi’ni almaya hak kazandı. ISO 9001:2008 Kalite Yönetimi Sertifikasını 2011 yılında alan firma, ISO 10002:2004 Müşteri Memnuniyeti ve Şikayet Yönetim Standard Belgesini de aldı. TAV İşletme Hizmetleri’nin gerçekleştirdiği hizmetler, çeşitli denetimlerden geçerek; İngiltere Kraliyet Akreditasyon Servisi (UKAS)’ın akredite ettiği United Registrar of Systems (URS) tarafından belgelendi. 14 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 Halen 6 ülkede 12 havalimanında faaliyette bulunan TAV İşletme Hizmetleri, terminallerde havacılık dışı gelirlerin ve ürün/ hizmetlerin yaratılması, reklam ve tanıtım alanlarının pazarlanması, butik yolcu hizmetlerinin geliştirilmesi, müşteri sadakat programları, CIP Salonları İşletmeciliği, seyahat acentesi gibi pek çok hizmet veriyor. Corendon IOSA sertifikasıyla tescillendi C orendon Havayolları, Uluslararası Hava Taşımacılık Birliği (IATA) tarafından verilen Operasyonel Emniyet Denetimi Sertifikası (IOSA) sürecini tamamladı. Corendon Havayolları Yönetim Kurulu Başkanı Yıldıray Karaer, konuyla ilgili yaptığı açıklamada Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün desteği ile Yeşil Havalimanı Projesi’ni hayata geçirmek istediklerini söyledi. Bir yıl süren denetleme ve uyum sürecinden geçen Corendon, dünyada faal durumdaki 5 bin sivil havayolu şirketi arasında bu sertifikayı almaya hak kazanan 389 şirket oldu. Gönüllü katılıma dayanan, kalite, uçuş operasyonu, bakım, mühendislik gibi denetlemeleri kapsayan IOSA sertifikası, havayolu şirketlerinin operasyonel ve emniyet standartları IATA tarafından tescilleniyor. Karaer: Taviz vermediğimiz uçuş politikalarımızın meyvelerini topluyoruz Corendon Havayolları Yönetim Kurulu Başkanı Yıldıray Karaer, emniyet ve operasyonel kalitenin Corendon için hayati önem taşıdığını belirterek, sertifikasyon sürecine dahil olan havayolu işletmelerinin zorunlu yasal sivil havacılık standartlarının yanı sıra ek birtakım koşullarını yerine getirilmesinin gerektiğini kaydetti. IATA tarafından akredite edilen dünyadaki 8 bağımsız denetim kuruluşları tarafından denetlendiğini vurgulayan Karaer, uçuş emniyeti politikalarının meyvelerini yüzde 100 aldıklarını söyledi. Thomas Cook yönetiminde ilk Türk Emre Berkin oldu A vrupa’nın en büyük tur operatörlerinden Thomas Cook’un yönetimine bir Türk girdi. Uluslararası ve yerli birçok önemli firmalarda yöneticilik yapan Emre Berkin, Thomas Cook’un yönetim kurulu üyesi oldu. Microsoft’ta 1993-2006 yılları arasında Avrupa, Ortadoğu ve Afrika bölgelerinin başkan yardımcısı ve Microsoft’un Ortadoğu ve Afrika bölge başkanlığını yapan Emre Berkin, Alcatel ve Pegasus gibi firmalarda da üst düzey görevlerde bulundu. Trevalweekly haberine göre Thomas Cook’a 1 Kasım’da katılması beklenen Berkin, dünya çapında önemli olan bir gruba katılmaktan mutlu olduğunu kaydetti. Thomas Cook’un Başkanı Frank Meysman yaptığı açıklamada, Berkin’in teknoloji sektöründeki ve uluslararası markalardaki deneyimini gruba getireceğini ifade etti. Ayrıca, milyonlarca müşterilerinin olduğu bir destinasyon olan Türkiye’deki hava yolu tecrübesine sahip olmasının büyük bir avantaj sağlayacağını vurguladı. OTI, en büyük 50 Türk şirketi arasına girdi S eyahat acenteliği, konaklama, güvenlik ve havacılık ana alanlarında faaliyet gösteren OTI Holding, Capital Dergisi’nin, Türkiye’nin yurt dışında faaliyet gösteren en büyük firmalarını belirlemek amacıyla hazırladığı ‘Global 50 Türk Şirketi’ listesine girdi. T ürk tur operatörü GTI Travel, kendi seyahat portalında ailelere özel kişiselleştirilmiş tatil seçeneği çözümü geliştirdi. Danışmanlık yaklaşımıyla hazırlanan GTI Travel’ın internet sitesinin yeni rezervasyon yazılımı sayesinde aileler, ihtiyaç ve beklentilerine göre arama yapabilecek. Arama seçeneklerinde, öncelikli olan kriterlere göre havuz kaydırağı veya çocuk mönüsü gibi detayların sunulduğu sitede, tatil bedelinin toplam rakamını belirterek aile bütçesine göre arama imkanı da sunuyor. GTI Travel’ın yeni rezervasyon çözümünün, seyahat planlaması aşamasında, önemli bir kolaylık sağladığını belirten GTI Travel Marketing Müdürü Tunç Özler; “Hedef müşteri ihtiyaçları ile bizim tekliflerimizi günümüze uygun bir şekilde hızlı, esnek ve aile dostu bir tanımlama üzerinden birleştiriyoruz” dedi. Coral Travel’ın 5’inci, Sunmar Tour’un 24’üncü, Coral Travel Ukrayna’nın 39’uncu ve Wezyr Holidays’in 40’ıncı sırada yer aldığı sıralamada OTI Holding, 20 grubun yurt dışı cirolarının paylaşıldığı listede 1 milyon 250 bin dolarlık cirosuyla 5’inci sırada yer aldı. GTI Travel, Avrupa seyahat pazarında ilk 6 arasında ‘Türkiye’yi ulusal platformda temsil ediyoruz’ Capital Dergisi’nin ‘Global 50 Türk Şirketi’ listesinde iştiraklerimiz ile yer aldıklarını belirten OTI Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ayhan Bektaş, “Marka olmak uzun bir süreç. Tabii ki bugünlere kolay gelmedik ve bu süreçte birçok stratejik karara imza attık. Bu önemli sonuç, çok planlı bir çalışmanın ürünü. OTI iştirakleri Türkiye’nin en büyük şirketleri sıralamalarında üst sıralarda yer alıyor” dedi. GTI Travel, “ailelere özel” kişisel tatil planlama fırsatı OTI, 2013’te tüm pazarlarında büyüme bekliyor OTI Holding, 2011 yılında toplamda 1 milyon 380 bin turiste hizmet verdi. 2012 yılında ise bu rakamın 1 milyon 900 bine ulaşması bekleniyor. Grup, 2013’te uçak filosunu arttırmayı İspanya, Mısır, Tayland, Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki büyümeyi yüzde 25’ten yüzde 50’ye çıkarmayı planlıyor. Yunanistan’da 3 kat büyümeyi hedefleyen grup, Türkiye’de ise yüzde 10-12 arasında bir büyüme bekliyor. Avrupa’nın en büyük Türk tur operatörü olan GTI (German Travel International) Almanya’nın Düsseldorf kentinde bulunan yönetim merkeziyle hizmet veriyor. Almanya ile birlikte Hollanda ve Polonya’da da faaliyet gösteren GTI, aynı zamanda Avrupa’nın en büyük ilk 6 tur şirketi arasında yer alıyor. Avusturya, Belçika, İsviçre ve Güney Fransa’dan son iki yıldır tur operatörlüğü yapan GTI, Avrupalı turiste, Türkiye dışında, Mısır, Kanarya Adaları, Mayorka Adaları, İspanya, Portekiz, Bulgaristan, Yunanistan destinasyonları için de farklı seçeneklerle tatil paketleri sunuyor. GTI, 2012 Türkiye programına Anadolu kültür turlarını da dahil etti. 11’2012 ǀ turizm&yatırım ǀ 15 ACENTE/HAVAYOLLARI � HABER Koray Özbay, Çelebi Hava Servisi’nin yeni genel müdürü oldu B eş ülke ve 34 havalimanında yer hizmetleri ile kargo ve antrepo hizmetleri veren Çelebi Hava Servisi A.Ş.’nin genel müdürlüğüne Koray Özbay getirildi. Çelebi Hava Servisi’nin eski genel müdürü Talha Göksel ise Çelebi Havacılık Holding’in İcra Kurulu üyeliğine atandı. Lisans ve yüksek lisans eğitimini, ABD’de San Diego Ulusal Üniversitesi Bilgisayar Bilişim Sistemleri’nde İşletme Bölümü’nde mezun olan Koray Özbay, kariyerine sistem analisti ve programcı olarak başladı. Ticari pazarlama, ürün yöneticiliği gibi alanlarında çalışan Özbay, Accor grupta görev yaptı. Pegasus, uçuş ağına yurtdışında iki, Türkiye’de bir nokta ekledi P egasus Hava Yolları, uçuş ağına Lviv ve Dubai’yi ekledi. Pegasus, böylece 25 ülkede 59 noktaya ulaşmış oldu. Öte yandan Pegasus, Aralık itibariyle uçuş ağına Alanya Gazipaşa Havalimanı’nı ekleyecek. Lviv şehrini portföyüne ekleyerek, Kharkiv ve Donetsk’ten Ukrayna’nın sonra üçüncü destinasyona ulaşan Pegasus, Lviv şehrini Türkiye’de 14 şehre, yurtdışında ise 12 noktaya bağlayacak. Öte yandan Pe- gasus, Dubai uçuşlarını Sabiha Gökçen Havalimanı’ndan gerçekleştirecek. Pegasus Dubai’yi Türkiye’de 17 şehre bağlarken, yurtdışında 30 noktaya bağlantılı uçuşlarla bağlayabilecek. Pegasus Hava Yolları, uçuş ağına Aralık ayından itibaren Alanya Gazipaşa Havalimanı’nı ekleyecek. TAV Havalimanları tarafından işletilen 500 bin yolcu kapasiteli Alanya Gazipaşa Havalimanı’na da tarifeli seferler gerçekleştirecek. Haftanın dört günü, gerçekleştirilecek seferler ile Pegasus misafirlerini Gazipaşa Havalimanı’ndan yurt içinde 16; yurt dışında 39 noktaya bağlantılı olarak uçurabilecek. VIP Turizm, 2013 yılında yüzde 15 artış hedefliyor Y eniden yapılanma sürecine giren VIP Turizm, 2013 yılı tur programlarını ve erken rezervasyon fırsatlarını tanıttı. VIP Turizm CEO’su Ceylan Pirinçcioğlu, yeni dönemde reklam ve tanıtım ağırlıklı çalışmalara yer vereceklerini belirterek, uzay turizmi gibi yeni ürünlere yöneleceklerinin de sinyalini verdi. Yurt dışı turları yüzde 40, yurt içi turlarda yüze 20 artış yakalayan VIP Turizm, Küba’ya, Amerika ve Afrika’ya en çok misafir götüren şirket oldu. Uygun fiyatlı tatil paketlerini içeren EcoVIP konseptiyle misafirlerine uygun ve farklı 16 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 ürünler sunduklarını belirten Pirinçcioğlu, 2012 yılında acente satışlarında yüzde 100 artış Ceylan yakaladıklarını Pirinçcioğlu söyledi. Türk Hava Yolları’nın Şarm El Şeyh ve Hurghada gibi bölgelere direkt uçmasının VIP Turizm’in satışlarına olumlu yansıdığını belirten Pirinçcioğlu, 2013 yılı rakamlarını tam belirlemediklerini ama minimum yüzde 15 artış hedeflediklerini kaydetti. Onur Air’in hisse devri gerçekleşti G eçtiğimiz haftalarda satışa çıkarılan Onur Air’in satışı gerçekleşti. Rekabet Kurumu’nun internet sitesinden yapılan açıklamada, “Onur Air Taşımacılık A.Ş.’nin yüzde 7,2 hissesi ile Ten Tour Turizm Endüstri Tic. A.Ş ‘nin yüzde 100 hissesi; Kudret Tuncel, Mehdi Shams, Hüseyin Yavuz Baran, Dilay Akın, Mihran Aksak Uysal tarafından devralınacaktır” ifadeleri yer aldı. Rekabet kurallarına aykırı bur durum görülmezse Onur Air’in devri bir ay içerisinde gerçekleşmiş olacak. Onur Air’in yüzde 51’i hissesi İstanbul Esenyurt’ta bulunan Enes Makine’nin kurucusu Kudret Tuncel sahip olacak. Diğer yüzde 49’u ise Dubai asıllı İngiliz Mehdi Shams’ın olacak. Mehdi Shams, ABD, İngiltere, Almanya, Dubai, Çin ve İran’da ofisi bulunan Home Persian şirketinin sahibi olarak biliniyor. YATIRIMLAR� DOSYA/DÜNYA YATIRIM HARİTASI Asyalı ve Ortadoğulu yatırımcılar Batı’daki krizi fırsata çevirdiler Dünya Turizm Örgütü (UNWTO), 2012 turizm ve seyahat alanındaki yatırımlarda geçen yıla göre artış öngörüyor. Jones Lang Lasalle Hotels ise dünyadaki otel yatırım eğilimlerinin geçen yılla aynı seyrettiğine işaret ediyor. Bölgeler arası otel işlem hacminde Asyalı ve Ortadoğulu yatırımcıların Avrupa ve Amerika’ya yeni yatırımlar ve satın almalar yoluyla girmeye çalışması dikkat çekiyor. ■ Derleyen: Ece Yarkataş T urizm sektöründeki yatırım eğilimi Türkiye’de olduğu kadar dünyada da artarak devam ediyor. Dünya Turizm Örgütü’nün (UNWTO) hazırladığı rapora göre seyahat ve turizm sektörüne 2011 yılında 743 milyar dolar sermaye yatırımı gerçekleştirildi. Bu sermaye yatırımlarının 2012 yılında yüzde 3,5 oranında artış göstermesi bekleniyor. Kamu ve özel sektör yatırımlarının tamamı ele alındığında ise 2012 yılında seyahat ve turizm sektöründeki toplam yatırımların payı yüzde 4,8’lik bir artış gösterecek. UNWTO, 2022 yılında tüm yatırımlar içerisinde turizm sektörüne ayrılan payın yüzde 5,6’lik artış ile 1,320 milyar dolara çıkmasını öngörüyor. Yatırımcılar 2012’de kendi ülkelerine odaklanıyor Uluslararası danışmanlık firması Jones Lang Lasalle Hotels tarafından hazırlanan rapora göre bu yıl otel piyasasında yaşanan işlem hacmi geçen yılla aynı düzeyde seyrediyor. Konaklama alanında işlem hacminin 31 milyar dolar 18 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 olması bekleniyor. Uluslararası sermaye içinde otel yatırım hacminin payı 2010 yılında yüzde 53 iken 2011 yılında yüzde 32’ye geriledi. Bu durumun yatırımcıların, uluslararası yatırımlar yerine kendi ülkelerindeki yatırımlara odaklanmasından kaynaklandığına dikkat çekiliyor. Yeni otel yatırımları Asya Pasifik’te destek görüyor Asya Pasifik’te yeni otel inşaatları desteklenirken, Avrupa- Ortadoğu- Afrika (EMEA) bölgelerinde düşüş görülüyor. Mevcut otel yatırımlarının devam ettirilmesi anlamında Amerika bölgesinde ve Asya Pasifik bölgesinde azalış devam ediyor. EMEA bölgesinde ise artış yaşanıyor. Otel satışlarında ise bütün bölgelerde büyük bir artış görülüyor. Asya Pasifik ve Amerika bölgelerinde gerçekleşen bu artış, EMEA bölgesinde en yüksek seviyeye ulaşıyor. Avrupa Bölgesinde süren ekonomik belirsizlik; İskandinav bölgesinin güçlü ekonomisi sayesinde satın alıcıların, Stockholm ve Kopenhag şehirlerine kaymalarına neden oluyor. Seul gelişen piyasalar içine yeni giriş yapmasına rağmen yatırımcıların inşaat planlarının arttırdığı bir şehir olarak karşımıza çıkıyor. Asyalı yatırımcılar, gözünü Avrupa ve Amerika’ya dikti Dünya otel yatırımlarını bölge bölge ele aldığımızda Asya sermayesi dünya genelinde hem bölge içinde hem de bölgeler arası yatırım hacminde yüzde 28’lik bir paya sahip olduğu görülüyor. Asya sermayesinin hedef pazarları ise Fransa, Almanya, İngiltere, Yeni Zelanda, Avusturalya ve Amerika oldu. Bu ülkelerde yeni otel yatırımları ve satın almalar konusunda gelişme gösteren Asyalı yatırımcılar, girdikleri pazarlara doğrudan kendi markalarıyla yatırım yapmayı tercih ediyorlar. Ortadoğulu yatırımcılar ise sermayelerini İngiltere, Fransa, Singapur, Arjantin ve ABD’ye taşıyorlar. Ortadoğulu otel yatırımcıları, uluslararası yatırımlardan elde ettiği kazancı geçen yıla göre üçe katlayarak, bölgeler arasında sahip oldukları payı yüzde 42’ye çıkardılar. Çin ise otel yatırımı alanında büyük gelişme kaydetti. Çin’de lüks segment otellerde aşırı arz nedeniyle şişme yaşandığı kaydediliyor. Avrupa durgun, Amerika canlı Araştırmaya göre Avrupa’da Londra, Paris gibi şehirlere ilginin yüksek olmasına rağmen ekonomik durgunluk devam ediyor. Orta ve Doğu Avrupa’da ise yatırım hacminde güçlü bir işlem hacmi görülüyor. Örneğin Polonya’nın otel yatırım hacminde 120 milyon dolarlık bir artış seyrediyor. Amerika’da ziyaretçi sayılarının yüksek olması nedeniyle yatırımcıların ilgisi New York, Miami, San Francisco, Los Angeles, Boston ve Chicago’da devam ediyor. Meksika’nın deniz-güneş-kum turizminde yeni bir destinasyon olarak ortaya çıkması, hem iç pazarda hem de uluslararası ziyaretçi anlamında ciddi talep yaratıyor. Bu nedenle ülke yatırımcıların dikkatini çekiyor. Latin Amerika’nın dikkat çeken ülkelerinden Brezilya’da pozitif bir gelişme görülüyor. Öte yandan Arjantin’de negatif beklentilere rağmen genel olarak bakıldığında Güney Amerika ekonomisi otelcilik anlamında büyüme gösteriyor. Dünya turizm geliri de artıyor Bu yıl dünya genelinde yapılan seyahatlerin yüzde 1,7’lik bir artışla 997 milyon 674 kişiye ulaşması öngörülüyor. Artan ziyaretçi sayısına paralel olarak dünya turizm gelirleri de artıyor. UNWTO verilerine göre 2011 yılında dünya turizminde toplam 346,1 milyar dolar gelir elde edildi. 2012 yılında ise turizm gelirlerinin yüzde 2,8’lik bir artış ile 526,9 milyar dolara çıkması bekleniyor. 2011 yılında turistler gittikleri ülkelerde 170,6 milyar dolarlık harcama yaptı. Geçen yıl bu harcamaların yüzde 76’sını leisure seyahati için yapılan harcamalar oluşturdu. Leisure harcamalarının bu yıl yüzde 3,1 artış göstermesi bekleniyor. 2011 yılında iş seyahat harcamaları ise yüzde 24,1’lik yükseliş gösterdi. Bu yıl ise yüzde 2,5 oranında bir artış bekleniyor. Küresel Pazarda İlk 10 Şehir - Kısa Dönem Yatırım Planları Satın Alma Otel İnşa Etme Mevcut Yatırımların Sürdürülmesi Otel Satış Eğilimi 1 Stockholm 2Hawaii 3 Kopenhag 4 Brisbane 5Seattle 6 Chicago 7Paris 8Boston 9Miami 10Varşova Doha Toronto Abu Dhabi Dubai Vancouver Fiji Montreal Tampa Orlando Dallas Spanish Resort Cairo Riyardh Casablanca Lizbon Abu Dhabi Jeddah Marakeş Birmingham Orlando Seul jakarta Hangzhou New Delhi Bombay Manila Lima Chendgu Makao Taipei D Dünya genelinde 3395 otel yapılacak eloitte araştırma şirketinin iştiraklerinden biri olan STR Global Construction firmasının hazırladığı 2012 otel yatırım raporuna göre Asya- Pasifik bölgesinde yaklaşık olarak 1625 otel ve toplam 374 bin 604 oda yapılacak. Ortadoğu ve Afrika Bölgesi ise otel gelişim hattında 506 otel, toplam 129 bin 77 oda bulunuyor. Bölgede, Dubai 11 bin 307 oda sayısı ile öne çıkıyor. Abu Dhabi(5658), Riyad (4474), Kahire (2209), Amman (1719) ile Dubai’yi takip ediyor. Orta ve Güney Amerika bölgesinde ise 227 otel, toplam 32 bin 242 oda sayısı yapım aşamasında yer alıyor. Panama oda büyüme sayısında yüzde 38,9’lük bir oran ile başı çekiyor. Sayısal olarak Panama’daki oda sayısı 5592’ye ulaşıyor. Bölgede Paraguay (% 38,2), Kolombiya (% 19,5), Uruguay (% 11,1), Nikaragua (% 8,4) gibi ülkeler hızlı gelişim gösteriyor. Türkiye 4869 oda ile ilk 5 arasında STR Global Construction çalışmasına göre Avrupa bölgesinde 902 otel ve 145 bin 93 oda sayısı gelişme hattı içerisinde yer alıyor. Bölgede yer alan ülkeler içerisinde İngiltere yapım aşamasında olan 8743 oda sayısıyla en büyük gelişme gösteren ülkeler arasında yer alıyor. Araştırmaya göre İngiltere’yi sırasıyla, Rusya (7453), Almanya (5169), Türkiye (4869), İtalya (2617) ve Hollanda(2407) takip etti. Karayipler ve Meksika bölgesinde, 135 oteli ve 19 bin 749 oda sayısını kapsıyor. Meksika bölge içerisinde 32 mülk ile 4304 oda sayısıyla öne çıkıyor. Kaynak: Jones Lang Lasalle 11’2012 ǀ turizm&yatırım ǀ 19 1 YATIRIMLAR� DOSYA/DÜNYA YATIRIM HARİTASI Bölge bölge dünya yatırım eğilimleri Konaklama alanında dünyadaki yatırım eğilimlerini bölgelere ayırarak ele aldık. Jones Lang Lasalle tarafından yapılan analizde, bölgeler içindeki durgunluk ve gelişmelere bakıldığında dünya genelindeki otel yatırım trendi geçen yılla aynı seviyede seyrediyor. Amerika Kıtası Amerika kıtasında pozitif ivme devam ediyor A merika kıtasının yıllık otel yatırım işlem hacmi yüzde 24’lük bir artışla 2011’de 15,2 milyar dolara ulaştı. Amerika’da 2011’in ikinci çeyreğinde işlem hacmi, yaklaşık 5 milyar dolar ile en yüksek noktaya ulaştı. Yavaş ve değişken olan bir iyileşme sürecinde olan Amerika kıtasında gecelik oda talebi güçlü seyrediyor. Avrupa ve diğer bölgelerdeki ekonomik durgunluk 2012’de belirsizlik yaratmasına rağmen, Amerika kıtasının 2012 yılında otel işlem hacimleri, 5 yılın en yüksek ikinci noktasına ulaştı. ABD ise dünyada en fazla nakit otel yatırım piyasasına sahip olma pozisyonu sürdürüyor. 2012 yılındaki temel göstergelerin ABD’nin yükselen bir trend izleyeceğini gösteriyor. Ancak ABD’de konaklama sektöründe uzun dönem yıllık arz büyümesi talebin gerisinde seyrediyor. Ülkede otel yatırım maliyetlerinin yüksek olması otel yatırımlarında düşüşe neden oluyor. Hawaii, Chicago, Boston, Miami’de satın alma eğilimi görülüyor. Öte yandan Abu Dabi, Katar, Kuveyt gibi ülkelerden kaynaklanan Ortadoğu sermayesi, Doğu yakasında 2012 yılında ABD’deki fırsatları kollamaya devam ediyorlar. Çin ve Güneydoğu Asya’dan gelen yatırımcıların ABD’nin Batı Yakasında satın almalar için inceleme yapıyorlar. Kendi piyasalarındaki ekonomik sıkıntıyı çözmeye çalışan Avrupalı yatırımcılar ise sessiz kalmayı tercih ediyor. Kanada otel işlem hareketliliği, ABD’de ile aynı derecede iyileşme göstermiyor. Kanada da satın alma eğilimi yüksek seyrediyor. 20 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 Meksika: Engeller olmasına rağmen temel alanlarda güçlü Ekonomisinin gelişmesine paralel olarak orta sınıfı genişleyen Meksika, konaklama sektörü, turizm altyapısı, uluslararası otel sayısı açısından Latin Amerika’nın en büyükleri arasında yer alıyor. 2012 yılında ülkede Mexico City, Cancun/Riviera Maya ve Los Cabos şehirlerine talep alması bekleniyor. Amerika ve Kanada dışında yatırımcıların en çok satın alma eğilimi Mexico City’de görülüyor. Karayipler, en yüksek talep dönemine doğru gidiyor. Lüks piyasalar hayatta kalmaya çalışırken, her şey dahil sektörü en iyi fiyatları sunuyor. 2012 yılında yatırımların daha çok Kosta Rika ve Karayipler ağırlıklı devam edeceği öngörülüyor. Gelecek 10 yılda yatırımcıların yeni odak noktası Brezilya olacak. Brezilya’nın oda arzının yüzde 15’i uluslararası otel zincirleri tarafından karşılanıyor. Brezilya, konaklama sektöründe gelecek yıllarda farklılaştırılmış birçok segmente hitap edecek. Brezilya, birçok otel açılmış olmasına rağmen yerli ve Güney Amerika bölge yatırımcılarını çekiyor. Güney Amerika’nın diğer büyük ekonomileri Kolombiya, Şili ve Peru ise yatırımcıların radarında yer alıyor. YATIRIMLAR� DOSYA/DÜNYA YATIRIM HARİTASI Avrupa- Ortadoğu- Afrika ( EMEA) EMEA bölgesinde durgunluk hakim E MEA bölgesine 2011 yılında gelen yabancı turistlerde artış görülüyor. Doğu ve Güney Avrupa bu yıl, uluslararası ziyaretçi sayısında ani bir artış yaşadı. Bu artışta ABD, Japon ve Rusya’dan gelen turistlerin etkisi büyük oldu. Öte yandan Ortadoğu ve Afrika bölgeleri siyasi çalkantılar nedeniyle yaşanan ziyaretçi sayılarındaki düşüş özellikle Mısır, Bahreyn ve Suriye’nin otel performanslarını etkiledi. Dubai de ise 2012’de büyük talep gördü. Afrika, Avrupa ve Ortadoğu’daki otel yatırım piyasası, 2011 yılı seviyesinde seyrediyor diyebiliriz. Ancak uluslararası yatırımcıların bölgeye yatırım yapması ve otel satın almaları otel yatırımlarında hareketliliği artırdı. Otel işlem hacmi 2011 yılında yaklaşık 10,9 milyar dolara ulaştı. Bir yıl önceki verilere göre yüzde 5’lik bir artış yaşandı. Pozitif bir yıl olmasına rağmen yatırımcılar tedbirli davranıyorlar. 2012 ylında ise otel yatırım hacmini 11.0 milyar dolar olması bekleniyor. Ortadoğu ve Kuzey Afrika dışında kalan EMEA bölgesinde yatırım hacmi, 2011 yılıyla aynı seyrediyor. Yatırımlar ise borçların yeniden yapılanması aracılığıyla devam ediyor. 2011 yılında tasfiye anlaşmaları yüzde 26’lık bir artış gösterdi. Fiyatların düşeceğine dair beklentinin etkisiyle 2012 yılında firma satın alma duyarlılığı devam edecek. Portföy anlaşma oranları 2011 yılında yükselişe geçti. Otel işletmecileri, kurumsal yatırımcılar ve özel sermaye şirketlerine doğru el değiştiriyorlar. 22 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 Orta ve Doğu Avrupa’da otel yatırımlarında olumlu gelişme görülüyor. Bu gelişme Batı Avrupalı yatırımcılar tarafından da takip ediliyor. Avrupa’nın Londra, Paris, Stockholm, Viyana, Kopenag, Hamburg ve Münih gibi önemli şehirlerde güçlü otel işlem hacmi devam ediyor. İstanbul’da üst segment yatırımlar ön planda Son yıllarda hızla gelişen İstanbul’a ise birçok yatırımcının girmesi bekleniyor. Canlı ekonomik büyüme ve sağlam ticari performans ile dengelenmiş piyasada, uyguladığı vize için gerekli bürokrasiyi rahatlamasıyla beraber 2012 yılında gelen turist sayısında artış bekleniyor. Yabancı yatırımcılar, yerel gayrimenkul firmalarıyla iş birliği yaparak, üst segmente hitap eden otel yatırımlarına yönelmeleri dikkat çekiyor. Politik ayaklanmaların etkisini en az hisseden Fas, 2020 yılında eklenecek 200 bin yatak ile gelen turist sayınısını ikiye katlamayı hedefliyor. Hükümet, otel alt yapısına ve gelişimlerine yatırım yapmak amacıyla ayrı bir fon oluşturdu. 2012 yılında 14,8 milyon gelen yabancı ziyaretçi sayısıyla turizm payını gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 44’üne taşımayı hedefliyor. Fas’ta 2012 yılında yatırım hareketlerinde artış bekleniyor. Sahra altı Afrika yatırım için sıcak noktalardan birini oluşturuyor. Asya Pasifik En çok yabancı yatırımı Asya-Pasifik bölgesi çekti O tel ve seyahat talebi, gelen yabancı turist sayısındaki gelişmeler, firmaların yüksek profili, para biriminin etkisi ve ucuz havayollarının gelişmesine rağmen iktisadi gelişmelerde tersine bir durum yaşanıyor. Asya Pasifik bölgesinde, 2011-2013 yılları arasında ortalama yüzde 5,5’lik bir artış bekleniyor. 2013 yıllında oda sayısının büyük bir çoğunluğu açılması programlandı. Yapım aşamasında olan oda sayısı, yüzde 28,01 ile en çok Şangay’da görülüyor. Şangay’dan sonra ise yüzde 16,4 ile Hong Kong; yüzde 15,6’yla Bangkok geliyor. Asya Pasifik ülkelerinde, Çin, Hong Kong, Hindistan, Endonezya, Japonya, Pakistan, Malezya, Singapur, Güney Kore ve Tayland’tan gelen otel yatırımlarının etkisi görülüyor. 2009’dan beri Asyalı yatırımcılar, bu bölgeye yaklaşık 7,5 milyar dolarlık otel yatırımı gerçekleştirdiler. Bu nedenle bölge, yüzde 26’lık bir oran ile en çok sınır ötesi yatırımı çeken bölge oldu. 2012 yılında bu trendin hız kazanacağı bekleniyor. Asya ülkeleri, piyasadaki egemenliklerini sürdürmek istiyorlar. Ortadoğu ülkeleri ise en büyük gayrimenkul piyasasına sahip olmak amacıyla devlet fonlarında artış görülüyor. Avrupa’daki belirsizlikler ise Asya yatırımcılarının “bekle ve gör” anlayışını izlemelerine neden oluyor. şirketleri ya da risk sermaye firmaları veya yerel kurumsal şirketler tarafından satın alınıyor veya işletiliyor. Otel işletme bedeli yüksek olan Çin’in bir ya da iki şehrine olan seyahat talebi, Çin’in iç piyasasının yüzde 95’ini oluşturuyor. Yıllık büyüme oranı ortalama yüzde 15 ile 20 arası olan ülkede, satın almalarda var olan sınırlamalar, çok az büyük otel projesinin başlamasına neden oluyor. İç fırsatları düşük olduğu için birçok yabancı sermayenin körelmesine neden oluyor. Aynı zamanda, global piyasalar ile rekabet etmesi sınırlanıyor. 2011 yılındaki deprem ve tsunamiden sonra ekonomisini iyileştirmeye çalışan Japonya, iyileştirme faaliyetlerine 2012 yılında da hız kesmeden devam ediyor. 2012 yılında işlem hacminin 750 milyon dolara yükselmesini bekleniyor. Hindistan’daki otel yatırım hareketlerinde 2012 yılında artış bekleniyor. Alıcı ve satıcı arasındaki boşluğun kapandığı ülkede, açık bir otelden kazanç elde etme oldukça sınırlı. Daha yüksek borç maliyetleri, otel geliştirme projelerinde daha çok ortak yatırım yapma veya fon fırsatlarını arttırıyor. Aynı zamanda, ülkede inşaat maliyetleri fazla olduğu ve kredilerin geri dönüş süreleri kısa olduğu için Hindistan’nın borç maliyeti yüzde 14 civarında pahalıdır. Oteller ya özel sermaye Öte yandan Güneydoğu Asya bölgesinde, 2012’de otel işlem hacminde yaklaşık olarak 1,5 milyar dolarlık azalma bekleniyor. Hong Kong ve Singapur halen daha en yüksek öneme sahip olan destinasyon arasında yer alıyor. Tayland’ta ise bazı satın alma imkanları artış gösterdi. 11’2012 ǀ turizm&yatırım ǀ 23 YATIRIMLAR� DOSYA/DÜNYA YATIRIM HARİTASI Uluslararası zincirler, Asya Pasifik’te büyüyor U luslararası turizm yatırımlarını görebilmek için uluslararası zincirlerin yoğunlaştıkları bölgelere ve önümüzdeki 5 yıl içinde anlaşmalara da bakmak gerekiyor. Bilindiği gibi uluslararası otel zincirleri gittikleri ülkelerde kendileri doğrudan yatırım yapmıyorlar. Lokal yatırımcılar tarafından yapılan otellere franchise veya managament sistemiyle giriyorlar. Ancak bu zincirlerin yaptığı anlaşmalar bize dünya otel yatırımları hakkında bir fikir verebiliyor. Zincirlerin yatırım haritası incelendiğinde Asya Pasifik, Amerika ve Avrupa bölgelerine yöneldiği görülüyor. Yatırım sayısıyla dikkat çeken ülkelerin başında ise Çin geliyor. Starwood, Asya Pasifik’te 149 otel açacak Sheraton, W Hotels, Aloft, Merdien, Westin gibi toplam 9 markayı bünyesinde bulunduran Starwood Hotel&Resort, 2012-2019 yılları arasında Kuzey Amerika’da 65, Afrika’da 11, Asya-Pasifik bölgesinde 149 otel açacak. Bu bölgede 94 otel ile Çin öne çıkıyor. Starwood, Orta ve Güney Amerika’da 9 otel, Avrupa’da ise toplamda 20 otel açmayı planlıyor. Bu otellerden 3 tanesi ise Türkiye’de olacak. Bu otellerden biri Adana’da 1 Mayıs 2013 tarihinde açılacak olan Sheraton Adana Hotel olacak. Diğer ikisi ise yine aynı tarihte Bursa’da açılacak olan Aloft Bursa Hotel ile Sheraton Bursa Hotel olacak. Accor, Avrupa’da Fransa, Asya Pasifik’te Çin’i önemsiyor 2011 yılında toplamda 318 otel açarak dünyadaki otel sayısını 4424 otele çı- karan Accor, Mercure, Ibis, Novotel, Sofitel gibi birçok markayı bünyesinde bulunduruyor. Accor, 2011’de açtığı otellerin yüzde 54’üne franchise anlaşması yaptı. Açılan yeni otellerin yüzde 33’ü Asya-Pasifik bölgesinde yapan grubun, açtığı otellerin yüzde 46’sı orta; yüzde 54’ü ise üst segment ağırlıklı oldu. 2012 yılında ağırlığı Fransa olmak üzere Avrupa’da 80 otel açacak olan Accor, Asya Pasifik bölgesinde 10 tanesi Çin’de olmak üzere 39 otel hizmete sokacak. Latin Amerika ve Karayip’lerde 12, Afrika ve Ortadoğu bölgesinde ise toplam 11 otel açacak. 2016 yılına kadar 50 oteli daha ağına katmayı planlayan Accor Grup, Ermenistan, Azerbaycan, Gürcistan, Belarus gibi yeni ülkelere açılmayı planlıyor. Şu ana kadar Rusya’da toplam 14 otel bulunan grup, Rusya’da 3, Kazakistan’da ise ilk otelini açmayı planlıyor. » 24 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 YATIRIMLAR� DOSYA/DÜNYA YATIRIM HARİTASI Afrika bölgesindeki gelişmesini devam ettirecek grup, 114 oteli bulunan Afrika’da 2016 yılına kadar yaklaşık 30 otel açmayı hedefliyor. Nijerya’da bir otel daha açmaya hazırlanan grubun Fas, Cezayir, Gana, Güney Afrika, Angola ve Kenya ülkeleri genişlemesi için ana pazarlardır. Accor’un Asya Pasifik bölgesinde 16 ülkede toplam 536 otel bulunuyor. Grup Çin’deki 14 otel sayısını 2015’e kadar bu sayı 26’ya yükseltmeyi hedefliyor. Wyndham, Hindistan’a yoğunlaşıyor Asya-Pasifik bölgesi, 540 otel ile Wyndham Grubun en çok faaliyet gösterdiği ikinci bölge oldu. 2017 yılına kadar Hindistan’da 35 otel açmayı planlayan zincirin, 14 otel ile hizmet verdiği Hindistan’da 15 otelin yapımı devam ediyor. Çin’de 47 oteli yapım aşamasında olan Wyndham, Güney Amerika bölgesinde de büyüme stratejisi izliyor. Kolombiya’da ikinci otel açılışını duyuran grup, Meksika, Brezilya, Kolombiya, Peru ve Panama’yı büyüme stratejilerinin ana pazarları olarak belirledi. 2015 yılında açılması beklenen bir diğer otel yatırımı ise İskoçya da olacak. Özellikle, İskoçya’nın golf destinasyonu olmasına vurgu yapan grup, açılacak olan resort’un iskoç golfünün yeni merkezi olacağını belirtiyor. Wyndham, Ramada, Hawthorn, Microtel gibi birçok markaya sahip olan grup, 2012’de Kuzey Amerika bölgesinde 20 oteli portföyüne kattı. Marriott da ABD ve Avrupa’ya yöneldi Bvlgari, Marriott, The Edition, Renaissance gibi birçok lüks markayı bünyesinde bulunduran Marriott, 2012 yılında 120 otel açacak. Grup, Afrika bölgesinde 2, Asya’da 20, Avustralya ve Pasifik Adaları’nda 2, Kanada’da 5, Karayipler’de 2, Orta Amerika’da 1, 26 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 YATIRIMLAR� DOSYA Avrupa’da 6, Meksika’da 2, Ortadoğu’da 8, Güney Amerika’da 2, ABD’de ise 70 otel açacak. Grup Türkiye’de ise İzmir’de Renaissance İzmir Hotel’i hizmete girecek. Hilton Worldwide, 94 otelin 50’sini Asya-Pasifik’te açacak Dünyada 550 oteli bulunan Hilton Worldwide, dünya genelinde 94 otel açmayı planlıyor. 10 oteli 2012’de açacak olan grup, Asya Pasifik’te 49, Amerika’da 10, Avrupa’da 11, Ortadoğu ve Afrika’da ise 24 tesis açacak. InterContinental, ABD’de 127 otel açtı InterContinental, Crowne Plaza, Holiday Inn ve Holiday Inn Express markaları bulunan InterContinental Group, 2012 yılında toplam 255 otel açacak. Dünya genelinde toplam 4542 oteli bulunan ve önümüzdeki yıllarda 1060 otel açmayı hedefleyen grup bu yıl Ortadoğu, Japonya ve Çin’de toplam 60 yeni otel açtı. Bu otellerden 27 tanesi ise Çin’de yer alıyor. Afrika’da 1, Avrupa’da ise 51 otel açan 28 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 grup, bu otellerin 5 tanesini Crowne Plaza ve Holiday Inn Express markalarıyla Türkiye’de hizmete sundu. ABD’de toplam 127 otel, Kanada’da ise 10 otel açan grup, Latin ve Orta Amerika’da 9 otel açtı. Hyatt yeni yatırımlarının yüzde 75’ini Kuzey Amerika dışında yapacak Dünya genelinde 8 marka ile hizmet veren Hyatt Grubu, 2012’nin üçüncü çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre otel sahipliği ve otel kiralama harcamalarında yüzde 6,1 artış yakaladı. Grup yeni yatırımlarında Kuzey Amerika’da işletme ve franchising işlemlerinde full servis otellerde 2011’e göre yüzde 4,2 artış gösterdi. Grubun oteller- indeki doluluk oranları geçen yıla oranla 50 temel puan düşüş gösterdi. Hyatt, 2012 yılı üçüncü çeyreğinde 5 yeni otel açtı. Grup bu yıl girişimleri işletme ve franchising sözleşmeler doğrultusunda 175’ten daha fazla otel ile işletme veya franchising anlaşması yaptı. Yeni ülkelere giriş yapan firmanın genişleme planlarının yüzde 75’i Kuzey Amerika dışında gerçekleşmesi bekleniyor. Grup önümüzdeki yıllarda Asya Pasifik’te 30’u Çin’de, 59’u ise Hindistan’da olmak üzere toplamda 97 otel açacak. Hyatt, Kuzey Amerika ve Karayipler Bölgesi’nde 14, Latin Amerika Bölgesi’nde 10, Afrika ve Ortadoğu Bölgesi’nde 9 ve Avrupa’da 4 oteli hizmete sokacak. YATIRIM � RÖPORTAJ Nalan Turnalar � Best Western Türkiye Operasyon Müdürü: Best Western’in farklı yapısı Türk otelcilerine alternatif sunuyor Bina standartlarından daha ziyade hizmet standartlarına önem veren Best Western, otellerle franchising ya da management anlaşması yapmıyor. Üyelik sistemiyle işleyen Best Western, zincire dahil olmak isteyen otellerden başlangıç bedelinin yanı sıra aylık bir ödeme alıyor. T ürkiye’de 15 otele ismini veren Best Western, dünyada 100 ülkede 4 binin üzerinde otele sahip. Diğer zincirlerden farklı bir yapıya sahip olan zincir, kâr amacı gütmeyen bir üyelik sistemiyle çalışıyor. Türkiye’yi büyüme potansiyeli taşıyan ülkeler arasında gören zincirin yapısını ve çalışmalarını Best Western Türkiye Operasyon Müdürü Nalan Turnalar ile konuştuk. dayanışması amacıyla kurulmuş. Ancak başka otellerin de bu gruba dâhil olmasıyla zincire dönüşen Best Western, Amerika dışına da yayılmış. Best Western’in bir sahibi yok. Patronu yok. Merkez ofis Amerika’da olduğu için yönetim kurulunu orası oluşturuyor. Kar amacı gütmediği için bütün otellerin Best Western’e yaptığı ödemeler yine onlara hizmet olarak geri dönüyor. ■ Best Western, sessiz sedasız büyüyen bir zincir. Zinciri kısaca tanıyabilir miyiz? ■ Best Western’in diğer zincirlerden farkı nedir? Zincir nasıl işliyor? Best Western dünyada en büyük zincirlerden biri olarak biliniyor. Dünyada 100’ün üzerinde ülkede 4 binin üzerinde üye oteli var. Dünyanın farklı bölgelerine dağılmış durumda. Zincir 1946 yılında Amerika’da küçük otelcilerin birbiriyle 30 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 Bu zincirin en büyük farkı tamamen işletmelerinin bağımsız olması… Yani otel yatırımcıları operasyonlarında ve yönetimlerinde bağımsızlar. Bu anlamda tam anlamıyla franchising değil. Yatırım ortaklığına ve management işine de girmez. Fakat management konusunda yardım talep eden otelleri tanıdığımız management firmalarına yönlendiririz. Anlaştıkları takdirde birlikte çalışıyorlar. Marka, isim hakkını bir lisans anlaşması suretiyle verir. Best Western aslında bir üyelik sistemidir. Üyelik sistemi oldukça basit… Best Western’e dahil olmak isteyen otel bir defaya mahsus olmak üzere giriş ücreti öder, çünkü zincirde her otelin belli bir başlangıç maliyeti vardır. Ayrıca yönetim, kalite güvence, satış & pazarlama ve iş geliştirme konularıyla ilgilenen büyük bir ekip olduğu için oteller üyeliği boyunca aylık bir ödeme yapar. Otellerle minimum 5 yıl lisans anlaşması yapıyoruz. ■ Yönetimi nasıl yapılıyor zincirin? Best Western’in merkez ofisi Phoenix, Arizona’da. Zincirin iki sistemi mevcut: hem de Premier standartlarından geçmesi gerekiyor. Ayrıca başlangıçta mutlaka bir dizayn denetlemesi gerçekleşir. Bu markada Misafir memnuniyeti açısından çok fazla detay söz konusu…Best Western Plus markası ise yaklaşık 1,5 yıl önce lanse edildi. Dizayn ve hizmet açısından standart otelden daha üstün bir marka ancak Premier kadar lüks değil. Şehir içi, 4 yıldız, ağırlıklı hem leisure hem de iş otelleri için düşünülmüş bir konsept. Gerçekten de hak ettiği yeri bulduğunu düşünüyorum. İstanbul, Antalya ve İzmir’de olmak üzere şu anda üç Best Western Plus otelimiz var. Bunlardan biri ‘Affiliate’ sistemidir. Almanya, İtalya, İngiltere gibi Avrupa’daki pek çok otel bu sistemde yer alıyor. Bu bölgelerde üye otel sayısı fazla olduğu için bu ülkelerde faaliyet gösteren otelcilerin seçtiği bir yönetim kurulu ve başkanı oluyor. İstenirse içeriden veya dışarıdan bir CEO atanabiliyor. Bu sistemde otelciler kendi markaları için birlikte karar alıp birlikte çalışıyorlar. Diğer yönetim sisteminde oteller sözleşmelerini doğrudan merkez ile yapar. Biz de bölge olarak bu yapıya dahiliz. Merkeze doğrudan bağlı olduğumuz için de markadan her türlü bilgi, eğitim, kampanya gibi tüm yenilikleri ve etkinlikleri doğrudan alma şansına sahibiz. ■ Best Western Türkiye’ye bakacak olursak, durum nedir? ■ Zincirin standartları yok o zaman… Mutlaka standartları var ama standartlar daha çok Kalite Güvence konusunda öne çıkıyor. Standartların yerine getirilmesi o kadar zor değil. Örneğin zincir bir otelin oda metrekaresi şu kadar olmalı demiyor, ama 12-13 metrekare odaları da kabul etmiyoruz. Bu noktada lokal otoritelerin izin verdiği otel standartlarını ölçü alıyoruz. Zincirdeki otellerin hepsi birbirinden farklı yapıya sahip... 4 veya 5 yıldız büyük otel, küçük otel var, özel belgeli oteller var. Çok büyük kompleksler de olabiliyor. Best Western standartları daha çok hizmete yönelik... Bir misafir Türkiye’de hangi Best Western otelinde kalırsa kalsın Avrupa veya Amerika’daki Best Western otelinde de aynı hizmeti almalıdır. ■ Bu kadar farklı otelin aynı kategoride olması sıkıntı yaratmıyor mu? Best Western markalarını nasıl konumlandırıyor? Best Western otelleri genellikle orta ölçekli pazara hitap eder ve zincir tüm otellerini üç kategoriye ayırdı. Aslında biz Türkiye’deki otel sayısını Gebze’deki yeni tesisleri ile 16’ya çıkaracak olan Best Western, Türkiye’yi büyüme potansiyeli taşıyan ülkeler arasında görüyor. İstanbul, Ankara, Antalya ve İzmir’de otelleri bulunan zincir, Türkiye’deki çalışmalarına hız verecek. buna kategori yerine tanımlayıcı demeyi tercih ediyoruz. Best Western çatısı altında Best Western Plus ve Best Western Premier olarak iki tanımlayıcı markası daha var. Lüks oteller Best Western Premier markasını taşıyor. Bu kategoride şu anda Türkiye’de 3 otelimiz var. Bu 16 üye oteli olan bölgemizde önemli bir başarı…Bir otelin Premier olabilmesi için hem Best Western standartlarından Zincir 2013’te Türkiye’de 20. yılını kutlayacak. Türkiye’de Best Western’e bağlı 15 otelimiz var. 16. otelimiz ise 2013 başında Gebze’de açılacak. Kocaeli Şekerpınar’da inşa aşamasında olan tesisimiz de bir Best Western Plus adayı. Böylece İstanbul, Antalya, İzmir’in yanında dördüncü şehre girmiş olacağız. Ayrıca görüşmekte olduğumuz projeler de var. Best Western anlayış olarak, sadece otel ve oda sayısını arttırmaya odaklı değildir. Kalite ve hizmet zincir için çok önemli. Türkiye’deki otellerimiz kalite ve misafir memnuniyeti konularında çok çaba harcadılar. Gurur duyarak söylüyorum, Best Western dünyasında Türkiye, 2012’nin ilk 3 çeyreğinde birinci sırada yer aldı. 4. çeyrekte de böyle bir sonuç bekliyoruz. Tüm otelcilerimizi yürekten tebrik ediyorum. Kalite ve hizmet denetimlerini dışarıdan profesyonel bir ekibe yaptırıyoruz. Ancak denetçinin de görevini doğru yapıp yapmadığını denetliyoruz. Bizim ayrıca misafirlerimizin şikayetlerini yapabilecekleri portallarımız var. Bize yönelik herhangi bir şikayeti mutlaka duymak ve çözmek istiyoruz. » Best Western Şile Gardens Hotel 11’2012 ǀ turizm&yatırım ǀ 31 YATIRIM � RÖPORTAJ ■ Best Western, Türkiye’yi nasıl bir Pazar olarak görüyor? her Best Western otelinden 500 mil kazanabiliyor. Bir de Travel Card sistemimiz var, o kart aracılığıyla puanlarını paraya dönüştürüp Best Western otellerinde harcayabilirler. Türkiye olarak biz Hepsiburada.com ile bir anlaşma yaptık. Best Western Rewards® üyelerine puanlarını Çek’e dönüştürüyoruz ve istedikleri gibi Hepsiburada.com’da harcayabiliyorlar. Best Western Türkiye’yi iş geliştirme anlamında bir potansiyel olarak görüyor. İş geliştirme Türkiye’de pek çok anlamda kolay değil. Otel sahiplerine ulaşmakta zorlanabiliyoruz. Turizm sektöründen gelmeyen yatırımcılar, danışmanlarla çalışmaya ihtiyaç duyabiliyor. Son zamanlarda özellikle proje aşamasında talepler alıyoruz. Bize danışmanlar üzerinden de talepler geldiği gibi doğrudan otel yatırımcıları ile de görüşüyoruz. ■ Gelir yönetimi üzerinde yoğunlaşıyoruz dediniz. Gelir yönetimiyle ilgili neler yapıyorsunuz? ■ Zincirin bir uluslararası satış-pazarlama ağı var mı? Elbette var. Best Western üyelerine rezervasyon da sağlar ve sadece kendi kanallarından gönderdiği satışlara dair ücretlendirme yapar. Oteller zincire dahil olduğunda Amadeus, Sabre, Galileo, Worldspan gibi GDS dediğimiz global rezervasyon sistemine de dahil olur. Dünyanın dört bir yanında kendi iletişim kanalları ile ulaşamayacağı yüzlerce acenta üzerinden rezervasyon alabilir. Günümüzde artık hiçbir şey markasız olmuyor. Son yıllarda internet kanalının hızla gelişmesi nedeniyle GDS’in önemi 10 yıl öncesine göre azaldı. Ama hala acentalar etkin olarak kullanılan bir satış kanalı… Best Western de turizm dünyasindaki gelişmeleri takip eder ve yapısına uygun olarak uygulama yollarını tesbit eder. Gelir yönetimi konusuna yoğunlaşıyoruz. Çünkü amacımız otellerimizin gelirini arttırmak ve ortalama oda gelirini yükseltmek. Best Western’in müşteri sadakati programı Best Western Rewards® kulübü bizim en çok üzerinde durduğumuz konulardan biridir. Dünya genelinde yaklaşık 14 milyon üyemiz var. Bu bir indirim programı değil. Çok seyahat ediyor ve otellerde kalıyorsanız bu programın birçok 32 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 Nalan Turnalar kimdir? 1972 yılında doğan Nalan Turnalar, Özel Darüşşafaka Lisesi’nden mezun olduktan sonra Hacettepe Üniversitesi’nde Amerikan Kültürü ve Edebiyatı Bölümü’nü bitirdi. Turizm kariyerine 1996’da Best Western Plus The President Hotel’de başlayan Turnalar, 1998’de kurulan Best Western Türkiye ofisinin başına geçti. Genç yönetici o tarihten beri zincirin Türkiye Operasyonlarını yürütüyor. avantajından yararlanabiliyorsunuz. Üyelerimiz konaklamalarından puan ya da mil kazanırlar. Best Western, geçtiğimiz sene global olarak THY ile anlaşma yaptı. THY Miles&Smiles üyeleri konakladıkları Gelir yönetimi artık otelciliğin neredeyse kalbi durumunda. Geliri arttırmanın belirli yöntemleri var. Online sistemler üzerinde daha çok yoğunlaşıyoruz. Pek çok otel acentaların yanı sıra rezervasyonlarını online sistemlerden alıyor. Oteller, online pazar büyüdükçe her kurulan online acentaya kapılarını açmaya başladılar. Ancak bazı online rezervasyon sistemleri otellere sınırlayıcı kurallar da getirebiliyor. Otelciler de o rezervasyon ağını kaybetmemek için bu kuralların karşısında durmakta zorlanabiliyor. Örneğin bu rezervasyon sistemleri otelcilere, “Şu kadar odanı bana ayırman gerekiyor” diyebiliyor. Bu da otelciyi düşündüren bir konu, çünkü oda satışlarında esnek hareket etmesini güçleştirebiliyor. Oteller online rezervasyon sistemlerine ciddi komisyon ödüyorlar. Otelin oda satışının sonucu olarak arzu ettiği geliri elde edebilmesi için sistemli bir çalışma içinde olması gerekir. Best Western Türkiye ofisi olarak biz bu konuda “Kanal Yonetimi” çalışması da yapıyoruz. Gelir yönetimi çok geniş bir konu ve Best Western bu konuya çok önem veriyor. Konuyla ilgili yakın bir zamanda Türkiye’deki otellerimizde “Rate Plan Management” eğitimleri de gerçekleştirdik ve bu eğitimlere devam edeceğiz. ■ YATIRIM � HABER Abdurrahman Akarsu Holding, Maldivler’de otel yapacak A bdurrahman Akarsu Holding, Maldivler’de 120 milyon dolara otel yatırımı yapıyor. ADK Travel ile imzaladıkları ortaklık toplantısında açıklamalarda bulunan Abdurrahman Akarsu Holding Yönetim Kurulu Başkanı Abdurrahman Akarsu, 18 hektarlık bir ada üzerinde yer alan otel inşaatının yüzde 65’inin tamamlandığını söyledi. Otelin odaları devre tatil sistemiyle kiralanacak Abdurrahman Akarsu Ahmed Nashid Maldivler’in en büyük özel hastanesine sahip olan ADK Travels Yönetim Kurulu Başkanı Ahmed Nashid ile Abdurrahman Akarsı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Abdurrahman Akarsu, düzenledikleri imza töreniyle ortaklıklarını resmileştirdiler. Törende konuşan 26 yıldır inşaat, ithal mutfak, dekorasyon alanlarında faaliyet gösterdiklerini belirten Akarsu, tecrübelerini otel yatırımıyla birleştireceklerini açıkladı. Yapılan tesisin 5 yıldızlı otel konforuna sahip olacağını belirten Akarsu, otel odalarının 26’sını özel müşterilere 44 yıllığına devredeceğini, ayrıca tesisin devre tatil sistemiyle kiralanacak 136 Beach ve Water villadan oluşacağını bildirdi. Yapımında 250 kişinin çalıştığını açıklayarak konuşmasını sürdüren Akarsu, otel mimarisinin tamamının Karagenç Mimarlık tarafından gerçekleştirildiğini kaydetti. Bir otel yatırımı da Türkiye’ye Projeden Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi Eren Akarsu ise 35 yıldır inşaat sektöründe hizmet verdiklerini belirterek, Afrika ve Rusya’da elde ettikleri deneyimlerini Türkiye’de de görkemli bir otel yapmak için kullanmayı planladıklarını söyledi. Akarsu, 2013’te Türkiye’de açmayı planladıkları tesiste 500 kişiye istihdam sağlayacaklarını vurguladı. 34 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 Yurtdışına açılma planları yapan Green Park, İzmir’de otel yapacak G reen Park Otelleri, İstanbul, İzmir, Gaziantep ve Ankara’da dört yeni otel yapacak. Yeni dönem projeleri hakkında bilgi veren The Green Park Hotels & Resorts Yönetim Kurulu Başkanı Adil Üstündağ, Gaziantep ve İstanbul Airport Otel’lerinin inşaatlarına yakında başlayacaklarını; The Green Park Hotel Ankara’nın ise inşaat aşamasında olduklarını açıkladı. The Green Park Hotels & Resorts Yönetim Kurulu Başkanı Adil Üstündağ Ankara Çukurambar mevkine, 250 odalı The Green Park Hotel Ankara’nın inşaatına devam ettiklerini belirterek, Gaziantep ve İstanbul Airport Otelleri’nin inşaatlarına yakında başlayacaklarını kaydetti. Gaziantep’te açacakları otelin 250 oda ve 500 yatak kapasiteli olduğunu açıklayan Üstündağ, binada bölge mimarisini öne çıkaracaklarını söyleyen Üstündağ, İstanbul Airport’un ise 300 oda ve 600 yatak kapasiteyle hizmet vereceğini açıkladı. The Green Park Hotel& Resort’un kış ve kongre turizminde iddialılığını öne çıkaran Üstündağ, bunların yanı sıra sağlık turizmiyle de yakından ilgilendiklerini kaydetti. Yurt içi, yurt dışı yeni yatırımlar devam edecek İstanbul Eyüp Pierre Loti ve İzmir’de yapacakları otellerin projelendirme aşamasında olduğunu işaret eden Üstündağ, yeni otel yatırımları için hem yurt içi hem de yurt dışında incelemelere devam ettiklerini dile getirdi. Saray Bosna, Hırvatistan, Erbil ve Gürcistan’da görüşmeler gerçekleştirdiklerini bildiren Üstündağ, The Green Park Hotels & Resorts’u uluslararası zincir otel konumuna getirmeyi hedeflediklerini ifade etti. İzmir’e 400 odalı tesis Öte yandan İzmir Yeşildere’de Besaş’ın depo olarak kullandığı araziyi satın alan Green Park grubu, buraya 400 oda ve 800 yataklı otel inşa edecek. İstanbul, İzmit ve Diyarbakır’da 6 oteli bulunan grup, İzmir’de de kuracağı otel ile bu kentte ilk yatırımını gerçekleştirecek. Green Park Otelleri Yönetim Kurulu Başkanı Adil Üstündağ, “Turizm sektöründe yatırımcı ve işletmeci bir grup olarak, Ankara, Gaziantep, İstanbul-Pierre Loti ve İstanbul-Mahmutbey, Maşukiye, Antalya Gazipaşa’da yeni otel projelerimiz devam ediyor. Bunların arasına İzmir’i de ekledik” dedi. Grubun, İstanbul’da Taksim, Merter, Bostancı, Pendik’te dört oteli bulunuyor. Kocaeli Kartepe’de dağ oteli ile hizmet veren grup, 2011 yılında Diyarbakır’da The Green Park Hotel Diyarbakır’ı hizmete açtı. Rixos, Sharm El Sheikh’te tesis açacak R ixos Grubu, Libya, Dubai ve Ras Al Khaimah’ın ardından Mısır’a yeni bir tesis açacak. Mısır’ın turizm destinasyonlarından Sharm El Sheikh’te de yeni bir otel açmaya hazırlanan grup, bu yıl bitmeden 5 tesis açılışı daha gerçekleştirecek. Tamince: Kızıl Deniz çevresinde 12 ay turizm yapılıyor Rixos Hotels Yönetim Kurulu Başkanı Fettah Tamince, Rixos’un Sharm El Sheikh ile adım attıkları Mısır’da büyümeyi sürdüreceklerini belirtti. Mısır’ın Hurgada ve Sharm El Sheikh gibi Kızıl Deniz kıyısındaki bölgelerde 12 ay boyunca turizmin devam ettiğini ifade eden Tamince, Rixos gibi yatırımlara açık bir alan olduğuna işaret etti. Rixos Sharm El Sheikh Akabe körfezinde konumlanmış, 695 oda, su sporları, dalış merkezi, tenis kortları, 11 adet havuz, son teknolojiyle donatılmış geniş bir konferans salonu bulunuyor. 11’2012 ǀ turizm&yatırım ǀ 35 OTELLER/DOSYA � MİMARİ TRENDLER Otel tasarımlarında tema, fonksiyonellik ve konfor ön plana çıkıyor Otel iç mimarilerinde fonksiyonellik ve tasarımı birleştirmeyi tercih eden iç mimarlar ve tasarımcılar, dış cepheyle uyumlu iç tasarımları tercih ediyorlar. İç tasarımlarda tema öne çıkarken, gelenekselle modern mimarinin harmanlanması da sıklıkla kullanılıyor. Referans noktası ise eski devletler ve uygarlıklar oluyor. T eknolojinin gelişmesi ve rekabet koşullarının artmasıyla birlikte mimari ve tasarım açısından her yıl birbirinden farklı birçok tesis hizmete giriyor. Geçmişten bugüne otelciliğin gelişmesiyle birlikte değişikliğe uğrayan otel iç mimarisinde, artan rekabetin yanı sıra ekonomik koşullar da etkili oluyor. Pazar payını ve işletme gelirlerini artırmak isteyen otelciler de farklılık yaratmak için otel tasarımlarındaki trendleri yakından takip ediyorlar. Son yıllarda otel iç mimarilerinde temalı tasarımların yanı sıra fonksiyonellik unsuru dikkat çekerken, verimlilik, 36 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 konfor ve rahatlık da öne çıkan unsurlar arasında yer alıyor. Otel trendlerini rekabet unsuru belirliyor Otelciler gerek yeni yatırımlarda gerekse renovasyonlarla değişen trendlere ayak uydurmaya çalışıyor. Otel mimarisinde trendin değişmesinde en önemli etken ise rekabet koşullarından kaynaklanıyor. Otelin doluluk oranı, fiyat, hitap edilen kitlenin beklentileri gibi birçok faktörün de rol oynadığı otel iç mimari trendlerinde otelciler, farklılık yaratmak ve öne çıkmak için yarışıyorlar. Böylece otelciler, standart olarak birbirine çok yakın yüzlerce tesis arasından sıyrılarak, daha çok müşteri çekmeye ve otele gelen müşteriye daha çok para harcatmak için mimarinin ve tasarımın gücünden yararlanıyorlar. Otellerde fonksiyonellik, tema ve konfor bir arada Otel iç mimarilerinde son yıllarda göze çarpan en önemli unsurların arasında fonksiyonellik geliyor. Fonksiyonellik ve tasarımı birleştirmeyi tercih eden iç mimarlar, otel dış cephesine uygun iç tasarımlara imza atıyorlar. Temanın öne çıktığını iç mimarilerde, geçmişle bugünün yani gelenekselle modern mimarinin harmanlanması sıklıkla kullanılıyor. Bu harmanlama da bölge mimarisine ve özelliklerine de atıf yapılan tasarımlarda, Selçuklu ve Osmanlı gibi geçmiş dönem devletlerinin mimarilerinden tasarımlar, izler, desenler ve renkler başvuru kaynağı oluyor. Mimarlar, kullandıkları mobilya, renk ve aksesuarlarla otellerde ev sıcaklığı, konfor ve işlevselliği yaratmaya çalışıyorlar. Odalar otelin karakterini belirliyor Günümüzde mimarlar ve tasarımcılar, otel dekorasyon ve tasarımında, mekanın büyüklüğünden işlevselliğine, kullanılan mobilyalardan renklere, aksesuarlardan sanat eserlerine kadar birçok detaya önem veriyorlar. Misafirin ilk karşılandığı lobi mimarın kendini gösterdiği mekan olurken, otelin karakterini ortaya çıkaran odalar ise son derece konforlu bir şekilde dizayn ediliyor. Oda ve genel mekanlarda kullanılan döşemelerden, halıya, odalarda kullanılan yatak, masa, televizyon ve aksesuarlara kadar her şey hem uluslararası otel standartlarına göre hem de lokal unsurlar göz önüne alınarak dekore ediliyor. Odalarda SPA tarzı banyolar öne çıkarken, insanların sosyalleşme olanağı bulunan lobi gibi genel mekanlarda teknolojinin son imkanları kullanılıyor. Mimaride iç mekan ve dış cephe uyumu önemli Gelişen teknoloji ile birlikte değişen otel iç mimarilerinde, kıyı oteli ve şehir oteli arasında farklılıklar bulunuyor. Kıyı otellerinde otelin hitap ettiği pazar ve müşteri kitlesi önem kazanıyor. Örneğin ağırlıklı Ruslarla çalışılan bir tesiste Rusların beğenilerine göre mimari yapılar ve tasarımlar öne çıkıyor. Kıyı otellerinde iklim koşullarına uygun malzemeler tercih edilirken, dekorasyonda daha çok ahşap ürünler ve açık renkler tercih ediliyor. Sirkülasyonun fazla olduğu şehir otellerinde koyu ve sıcak renklerin yanı sıra iş insanların beklentilerini karşılayacak ayrıntılara önem veriliyor. Mimarlar, kıyı otelleriyle ilgili iç mekan ve dış cephe uyumuna dikkat çekiyorlar. İkisi arasında bir bütünlük olması gerektiğine işaret eden mimarlar, tesisin bulunduğu 11’2012 ǀ turizm&yatırım ǀ 37 OTELLER/DOSYA � MİMARİ TRENDLER Kıyı otelleri ve şehir oteli tasarımları farklılık gösteriyor. Kıyı otellerinin dekorasyonda daha çok ahşap ürünler ve açık renkler tercih ediliyor. Sirkülasyonun fazla olduğu şehir otellerinde koyu ve sıcak renklerin yanı sıra iş insanların beklentilerini karşılayacak ayrıntılara önem veriliyor. haline geldi. İç mimarlar, tasarımlarında ışığın doğru ve farklı kullanımıyla alternatif tasarımlar yaratabiliyor. Tedarikçiler arasındaki rekabet mimarlara yarıyor Türkiye’de mobilya, aydınlatma, yer döşemeleri, aksesuar gibi iç mimaride kullanılan malzemelerin gerek üretiminde gerekse ithalatında çok ciddi gelişmeler yaşanıyor. Otellere ve mimarlara mal ve hizmet veren firmaların artması, gelişmesi mimarların da işini kolaylaştırıyor. Hem ürün yelpazesinin genişliği hem ürünlerin kalitesi hem de bu alanda yaşanan rekabet yatırım maliyetlerine olumlu yansıyor. İç mimaride kullanılan yeni malzemelerin ve farklı markaların piyasaya çıkması, mimarların seçeneklerini artırırken, otel yatırımcıların da maliyetlerini düşürüyor. coğrafyaya ve bölgeye adapte olmasının önemli olduğunu vurguluyorlar. Tasarımcılar arasında, sanat eserlerine eğilim artıyor Otel iç mimarisinde son yıllarda öne çıkan bir başka gelişme ise farklılık yaratmak isteyen iç mimar ve tasarımcıların, otellerde sanat eserleri kullanımı da artırması 38 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 oldu. Otele hem prestij hem de tarz katan resim, heykel, tarihi eser niteliğindeki sanat eserlerinin yanı sıra dekoratif ürünler ve fotoğraflar, otel odaları, lobi ve genel mekanlarda misafirlerin beğenisine sunuluyor. Yine teknolojik gelişmelerin kullanılan ürünlere sağladığı katkının yanı sıra elektronik ve aydınlatma alanında yaşanan gelişmeler de tasarımın önemli bir unsuru Türkiye’deki otel mimarileri bu işin öncülüğünü yapan Amerika ve Avrupa kadar olmasa da çok önemli mesafeler kat ediyor. Biz de otel tasarımlarındaki son trendlerle başladığımız bu dosyamızı mimari trendlerle devam ettireceğiz. Bu sayımızda otel tasarımlarıyla ilgili hem dünyadaki trendlere kısaca baktık hem de Türkiye’deki gelişmeleri ele aldık. Konuyla ilgili fikirlerine başvurduğumuz iç mimar ve tasarımcılar, otel iç mimarisindeki trendleri Turizm ve Yatırım Dergisi için değerlendirdiler. ■ Dünya otel tasarım trendleri O telciliğin doğduğu Amerika’da ve Avrupa başta olmak üzere tüm dünyada otel trendleri sürekli değişiyor. Müşteri beklentileri ve artan rekabet nedeniyle konaklama sektöründe yeni kategorilerin eklenmesinin yanı sıra tarz oteller de ortaya çıkıyor. Bu sayımızda, farklılıklara girmeden otel tasarımlarıyla ilgili dünyadaki değişen son trendleri ele aldık. Canlı, nefes veren lobiler: Otellerde özellikle büyük lobiler artık fazla tercih edilmiyor. Onun yerine misafirlerin kendilerini evinde hissedecekleri ilginç objeler ve sanat çalışmalarının yer aldığı dekorlar ilgi görüyor. Artık donuk lobiler tarihe karışıyor. Sönük girişler, ziyaretçiler tarafından kabul görmüyor. Otellerin vitrini olan lobiler, otelin havasını ve stilini hissettirecek şekilde tasarlanıyor. Örneğin, lobiler inovatif büfelerle, yaratıcı check-in alanları, sosyal atmosferin sağlandığı alanlar olarak kullanılıyor. Ziyaretçilerin oturduğu ve dinlendikleri bir yer olan lobilerde çeşitli iletişim araçlarıyla dolu merkezi bir kafe ise olmazsa olmazlar arasında görülüyor. Evinde gibi hissetmek: Renk açısından zengin olan odalar, daha fazla konfor sunuyor. Yumuşak turuncu renk çeşitleri, rahatlatıcı bir etki sunuyor. Modern gri renk zarafeti olduğundan az gösterirken, doğal renkler ise misafirlere ev dışında bir hissiyat veriyor. Aşırı kalabalık renkli iç dizaynlardan misafirler artık sıkılıyor. Monokromatik görüntü, gösterişsiz havaları belirtiyor. Yaşam tarzı sunan mekanlar: Otel misafirlerine sunduğu hizmetler de tatil- 11’2012 ǀ turizm&yatırım ǀ 39 OTELLER/DOSYA � MİMARİ TRENDLER de olsalar bile günlük rutin işlerini yapmalarını sağlayacak teknolojik alt yapıya sahip olmalı. Örneğin; odalarda yer alan ipod standı, misafirlerin evde hissetmelerini sağlıyor. Son olarak da, fitness salonlarına artık yoga ve pilates sınıfları da eklendi. Otantik ve yerel birleşimi: Oteller artık daha yerel olan görüntüleri ve ikonografiyi kullanmayı tercih ediyorlar. Ziyaretçiler, otel dekorasyonunda yerel çalışmaları görmek istiyorlar. Çünkü bulundukları destinasyonun kültürünü hissettirmek oldukça önemli. Bu durum sadece resortlar için geçerli değil. Aynı zamanda iş otellerinde de yerellik tercih ediliyor. İç tasarım, mekanların “açık ve aydınlık” olarak düzenlenmesini sağlıyor. Materyaller ve mobilyalar, yumuşak renk tonları ile bölgenin ve aydınlığın kalitesini ortaya çıkarılmasına vesile oluyor. Memnuniyetle beraber iş: İş otellerinde, önemli olan toplantı ve kongre gibi etkinlikler ile iş insanlarına hizmet verecek iyi bir iş merkezi oluşturulması. İş otellerinin anahtar kelimesi teknoloji olarak karşımıza çıkıyor. İş insanları en son teknolojileri kullanmaya alışkın oldukları için otellerin de aynı teknolojiye sahip olmasını bekliyorlar. SPA, fitness salonlarının ve özel restoranlara sahip olan otellerin sadece yıldızları artmıyor aynı zamanda kısa dönem ziyaretlere de değer katıyor. Teknoloji: Misafirler artık teknoloji yanlısı otellerde kalmak istiyorlar. Inovatif son teknolojik gelişmeleri içeren oda ve lobiler arzuluyorlar. Lobilerde özellikle check-in masalarında teknolojik yeniliklerin yer alması önemli. Teknoloji otellerin geleceklerinde de büyük yer kaplıyor. İleri teknolojik çözümler sunan oteller misafirlerine büyük bir deneyim yaşatmayı hedefliyor. 40 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 SPA benzeri banyolar: Banyoyu, SPA’ya benzer bir şekilde tasarlamak otel misafirleri için eşsiz rahatlama imkanı sağlıyor. Temposu düşürülmüş ve rahatlatıcı tasarım, misafirlerin lüks zamanlar harcamalarına fırsat tanıyor. Eski tarz duşlar artık demode oldu. “ Body jet” ve “rain shower” tarzı duşlar ise trendlerin başında geliyor. Öte yandan yatak odalarıyla, banyolar arasındaki geleneksel çizgiler artık ortadan kalkıyor. Banyolar, yarı saydam materyallerle yapılmış camlarla çevriliyor. Odalar ise mobilyalar tarafından ayrılıyor. Lüksün yeniden canlanması: Otel misafirleri, iyi dizayn, en ileri teknolojiyi, kaliteli ürünler ve sosyal ortam arayışı içindeler. Lüks, ekonomik zemine uygun olarak yeniden tanımlanıyor. Lüks oteller misafirlerine günümüzde eşsiz deneyimler sunuyor. Ucuz oteller ise farklı bir fiyat modeliyle işliyor. Yatırımı hızlı bir şekilde geri kazanılması hedefleniyor. Güçlü rekabet karşısında otel planlamasında ince düşünmek gerekliliği, misafirlerinin en iyi şekilde karşılanması ve kendilerini iyi hissetmelerinin sağlanması çok önemli... Restoran: Otel restoranları, hızlıca yemek için durulan duraktan daha fazlası durumunda. Restoranın sahip olduğu tasarım, restoranın kendisini bir destinasyon haline getirebiliyor. Sıra dışı düzenler: Odalardaki yatak, masa, banyo üçlemesinde de değişiklikler bulunuyor. Döner masaların kullanımı önemli. Masalar hem daha geniş hem de daha büyük olması gerekiyor. Çünkü misafirler hem çalışıp hem de yemeklerini yiyebiliyor. Birleştirilmiş düz ekran TV sehpaları moda. Döşemeler: Halılar yerine parkeler ve bamboo çubuğundan yapılmış yerler yeni trendler arasında yer alıyor. Odalarda tahta yer döşeme kullanımı, otel misafirlerine otel odasındayken dışarıda olma hissi veriyor. Yer döşemelerinde kullanılan taş ise insanların tatil (resort) bölgesinde olduklarını hissettiriyor. Yumuşak Dokunuş: Görünmeyen aydınlatmalar, sıcak yayılan ışık dalgaları gibi çeşitli aydınlatmalar otellerin en önemli tasarım özellikleri olarak ön plana çıkıyor. Yerel ressamların ya da fotoğrafçıların eserlerini kullanmak otelin markalaşmasına yardımcı oluyor. Doğa: Çevre ve doğaya duyarlı otel misafirleri için daha geniş oda camlarıyla, daha az elektrik harcaması ve dolayısıyla da enerji tasarruf sağlayan hizmetlerin verilmesi gerekiyor. Elektronik su muslukları ile su tasarrufunu sağlayan doğa dostu odaların tercih edilmesi gerekiyor. Odalarda, çöpler için ayrıca geri dönüşüme uygun çöp kutularının konulması otelin prestijini artırıcı bir etki yaratıyor. İç mimarların, geri dönüşümü düşünerek kullanılacak malzemeleri seçmeleri gerekiyor. 11’2012 ǀ turizm&yatırım ǀ 41 OTELLER � MİMARİ TRENDLER/RÖPORTAJ Ahmet Gözlükaya � Apre Design Group İç mimaride enerjik mekanlar ve temalar ön planda “Şu sıralar otel dekorasyonunda Retro konsepti öne çıkıyor. Özgün objeler, mekana göre tasarlanmış ürünler otel dekorasyonunda sıklıkla kullanılıyor. Mekana özgünlük katmak için konseptle uyum doğrultusunda, uygun noktalara doğru aksesuar ve mobilyalar kullanmak son trend diyebilirim.” O tel iç mimarisi ve tasarımı konusunda 40’tan fazla renovasyon ve yeni yatırım projesinde yer alan Apre Design Group Ortaklarından Ahmet Gözlükaya, otel iç mimarisindeki son trendleri Turizm ve Yatırım Dergisi için değerlendirdi. Gözlükaya, otel iç mimarisinde fonksiyonellikle birleştirilmiş enerjik iç mekanlar ile temalı tasarımların ön plana çıktığını belirtiyor. ■ Mimar olarak sizi tanıyabilir miyiz? Turizm projelerine ne zaman başladınız? Ne tür çalışmalar yaptınız? Ortadoğu Teknik Üniversitesi Mimarlık bölümünü bitirdim. 1997’de eşim ve iş ortağım Saffet Gözlükaya ile birlikte Apre Design Group’u kurduk. Turizm projelerine başlangıcımız süper market olarak kullanılan binayı kuyum merkezine dönüştürme projesiydi. Marmaris bölgesinde yer alan proje, turist gruplarının ihtiyaçlarını karşılayacak nitelikteydi. Daha sonra otel projelerinde oldukça yoğun çalışmaya başladık. Bugüne kadar 40’ın üstünde otel renovasyonu ve yeni otel projeleri yarattık. Çoğu projenin kontrolörlüğünü biz yaptık. Mimari kimliğimizin önüne geçmese de, mobilya tasarımına olan tutkumuz, mesleki 42 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 hayatımızda önemli rol oynuyor. Mobilya tasarım ve imalatına olan düşkünlüğümüz mobilya mağazamızın yerini, fabrika ortaklığına taşıdı. Projelerimizi, mimari projeden başlayıp, son kullanıcının ihtiyaçlarını düşünerek büyük hassasiyetle tasarlıyoruz. Her detayda bizim zevk ve çizgimizi kolayca görebilirsiniz. ■ Mimar olarak günümüz otel iç mimarilerini genel olarak nasıl değerlendiriyorsunuz? Günümüzde otel iç mimarisinin gelişen teknoloji ile değiştiğini görüyoruz. Tabii ki bu noktada tatil oteli anlayışı ile iş seyahati oteli anlayışını birbirinden ayırmak gerekiyor. Tatil bölgelerinde yer alan otel projelerinde, konuk odaklı, farklı konseptlere yer vererek mekanları projelendirmek önemli. Vurgulanması gereken nokta, görsel olduğu kadar deneyimlenebilecek mekanlar yaratmak. Antalya ve İstanbul ön planda olsa da, otelcilik sektörü Türkiye’nin her şehrinde hızla gelişiyor. İç mimari olarak değerlendirdiğimizde, Antalya’da farklı olmak adına konsept arayışlarına girmiş otel projeleri daha fazla. Bunun sonucunda zorlama konseptler yaratılmış, özgünlükten uzak cepheler ve iç mekan-dış cephe etkileşiminde kimlik sorunları olan projeler ortaya çıkmış. Dolayısıyla ilerleyen yıllarda özgün konseptler üretmek için mimarların dışında profesyonel yön göstericilere de ihtiyaç duyulacak. İstanbul otellerini ise daha tutarlı ve özgün buluyoruz. ■ Turizm tesislerinde iç mimari anlayışı dünden bugüne nasıl değişti? Otel iç mimarisinde şehir otelciliğinin hız kazanması sonucu enerjik iç mekanlar yaratılıyor. Yaşanılan, kullanılan ve bir parçası olduğumuz temalar ön plana çıkıyor. Bunu biraz daha açmak gerekirse otel odalarında veya lobide “ev ortamında” gibi rahat, “iş ortamında” gibi üretken olunmasına imkân veren tasarımlar ve mekânsal kurgular yaratılıyor. Birlikte çalıştığımız Anemon Otelleri bu konseptte başarılı bir örnek. 30 metrekarelik odalar “otelde kalma” fikrinden çok “evde kalmayı” vurguluyor. Odalara ve lobi katına tahsis edilmiş olan ofis düzenleri ile bir iş yerinde ihtiyaç duyulacak bütün ofis araçlarına ulaşmak mümkün. ■ Otel iç mimarisindeki son trendler neler? Ne tür çalışmalar ön plana çıkıyor? Şu sıralar otel dekorasyonunda Retro konsepti öne çıkıyor. Özgün objeler, mekana göre tasarlanmış ürünler otel dekorasyonunda ön planda. Mekana özgünlük katmak için konseptle uyum doğrultusunda, uygun noktalara doğru aksesuar ve mobilyalar kullanmak son trend diyebilirim. İç mekan kurgusunda görsel açıdan çok iyi mobilyalar kullanılabilir ancak yaşanılır fonksiyonlar yüklemezseniz mekan ruhsuz mobilya olgusundan başka bir şey olmayacaktır. Rahatlık önemlidir, fakat fonksiyonel mekanlarda rahatlık, çekici ve enerjiktir. ■ Peki otel iç mimarisindeki trendler şehir otellerinde ve kıyı otellerinde ne tür farklılıklar gösteriyor? Kıyı otellerine gelirsek; ben bu grubu ikiye ayırıyorum: Bulunduğu çevreye adapte olan ve bulunduğu çevrede zorlayıcı duran yapılar. Bulunduğu alanı kontrolü altına alan değil, alana adapte edilmiş tasarımları tercih ediyoruz. Denizi, kumu, güneşi, tarihi ve kültürü ön plana çıkartan doğal tasarımlar… Antalya örneğindeki gibi zorlayıcı, karmaşık, yoğun baskın, bulunduğu coğrafya ve kültüre aykırı projeler değil. Amacımız bulunduğu ortamın parçası olan, doğa ile yaşayan tasarımlar, aslını unutmayıp onunla yaşayan mekanlar yaratmak. Turistin de Türkiye’ye geldiğinde beklentisinin bu olduğunu düşünüyorum. Döndüğünde Türkiye’ye has düşüncel- er aklında kalmalı, ülkesinde orijinalini görebileceği saraylar değil. ■ Çalışmalarınızda ürün ve hizmet sağlayan firmalarla nasıl bir işbirliği yapıyorsunuz? Bu anlamda istediğiniz ürün ve hizmetleri Türkiye’de bulabiliyor musunuz? Çalışmalarımızda doğal malzeme kullanmaya özen gösteriyoruz. Kasvetten uzak, rahat, kullanışlı bir o kadar da özgün tasarımlara yer veriyoruz. Malzeme seçimlerinde ise ürünleri olduğu gibi kullanmaktan yanayız. Mermerse mermer, ahşapsa ahşap, kromsa krom, camsa cam… Sunilik yapaylık karşı olduğumuz noktalar. Farklılık yaratmak adına yapılan, yapay olan, kısa vadeli düşünülmüş, kendine ve kentine güvenmeyen tarza çok uzağız. Bu yüzdendir ki çalıştığımız firmalar konusunda oldukça seçiciyiz. Türkiye’de Avrupa kalitesinde ürünle çıkaran firmalarımız var. Fakat istediğimizi bulamadığımızda da yabancı pazara açılmaktan çekinmiyoruz. ■ Günümüz mimarisi açısından bunu nasıl değerlendiriyorsunuz? Teknolojinin gelişmesi ile internetin yaygın olarak kullanılması sonucu piyasaya eskisinden daha yakınız. Dolayısıyla aradığımızı kolayca bulabiliyoruz. Bunun yanında fuarlar bu konuda önemli yer alıyor. Bizde mümkün oldukça fazla fuar gezerek, değişik markaların yeniliklerini keşfetmek için çaba sarf ediyoruz. Tasarım gerçekleştirilebildiği kadar somuttur. Dolayısıyla bizde malzemeye oldukça önem veriyoruz. Tasarladığımızın, tasarımdaki hali ile gerçekleştirmeye özen gösteriyoruz. Malzeme tasarımda kısıtlayıcı olabiliyor. Biz de mümkün olduğunca bu sınırı farklı alternatifler kullanarak aşmaya çalışıyoruz. ■ Siz otel dekorasyonunda neleri ön plana çıkarmayı tercih ediyorsunuz? Belli bir tarzınız var mıdır? Otel dekorasyonunda mekanın doğallığını ve çevreyi ön plana çıkartmayı seviyoruz. Mekanlarımızda en önem verdiğimiz nokta, doğallık, sadelik ve tasarımın fonksiyonelliğidir. Bunların dışında belli bir çizgimiz var. Yaptığımız mekanların bize ait olduğunu kolayca fark edebilirsiniz. ■ Otel dekorasyonunda sanat eseri kullanımı konusunda gelişmeler görülüyor. Siz ne dersiniz bu alanda gelişme var mıdır? Tarihi eser kullanmayı otel dekorasyonunda oldukça sevdiğimi söyleyebilirim. Örneklemek gerekirse Anemon Konya’da oturma alanın arkasına uygulamış olduğumuz duvar panosu eski bir Rum evinin tavanından çıkartıldı. Bu değerli parçaya yeniden hayat verip konsepte adapte ettik. Oldukça ilham verici oldu. Burada doğal olana fonksiyon yüklemesi yaparak özgünlük kattık. 11’2012 ǀ turizm&yatırım ǀ 43 MİMARİ TRENDLER � GÖRÜŞLER Burak Yüksel / Arkea Mimarlık Konaklama farklı bir deneyime dönüştürülüyor A rkea Mimarlık olarak kuruluşumuzun başından beri turizm projelerinde tasarımcı olarak rol aldık. Son zamanlarda bazı projelerde tasarımcı ve yüklenici olarak bulunuyoruz. Bugüne kadar Mövenpick Hotel Ankara, Batum Radisson Blu Oteli, Dedeman Gaziantep ve Dedeman Zonguldak, İstanbul Sultanahmet’te bir butik oteli yaptığımız işler arasında sayabiliriz. İstanbul’da halen sürmekte olan iki projemiz var, birisi uygulamayı da kapsıyor. İç mimarideki değişimlerin üzerinde artan rekabetin yanında ekonomik koşullar da etkili oluyor. Zincir otel grupları işletme ekonomisini ön plana çıkarırken, bireysel yatırımcılar daha çok ekonomik olma yoluna gidiyorlar. Bazı taleplerin fonksiyonla ve operasyonel prensiplerle uyuşmama gibi durumları olabiliyor. Bu gibi durumların tasarımcı için zor olduğunu söylemeliyim. Diğer yandan iç mimaride kullanılan yeni malzemelerin ve farklı markaların piyasaya çıkışı bu alanda rekabeti artırdığı için bu durum yatırım maliyetlerine olumlu yönde yansıyor. Olaya ‘Trend’ olarak nitelendirilen başlık altında bakacak olursak, yelpaze oldukça genişledi. Butik otel sayısı arttı. Zincir oteller ile rekabet eder sayılara ulaştı ve yıldız kaygısı olmadığı için tasarım anlamında daha yaratıcı fikirleri, farklı konseptler uygulanabiliyor. Sonuç olarak da konaklamayı farklı bir deneyime dönüştüren mekanlar yaratan bir alt sektör oluştu. Zincir oteller de bu trende cevap olarak birtakım farklılıklara gitmeye başladılar. 44 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 Katı kurallarını tekrar sorgulayan zincirler olduğu gibi, farklı marka yaratarak butik olarak nitelenebilecek alt zincirler oluşturan gruplar da var. Şehir otellerinde mekansal anlamda daha küçük hacimler yeterli olabilirken, kıyı otellerinde konfor ön planda olduğundan oda ebatlarında biraz daha büyük mekanlar talep ediliyor. Kullanılan malzemeler ve buna paralel malzeme renkleri tasarım sürecinde tasarımcıyı yönlendirebiliyor. Kıyı otellerinde daha açık renklere karşılık şehir otellerinde koyu renkler daha çok ahşap malzeme kullanımı görülebiliyor. Günümüz mimarisi açısından mimarın ve iç mimarın seçeneklerinin artmış olması, tasarım Tuba Soner / Soner Mimarlık İç mimaride temalı oteller ön planda sürecinde alternatiflerin yaratılmasını sağlıyor. Malzeme, tasarım sürecinde önemli bir unsur haline gelebiliyor. Teknolojik gelişmeler malzeme alanına yaptığı katkı kadar elektronik ve aydınlatma gibi konular da tasarımın önemli bir unsuru haline geldi. Işığın doğru kullanımı tasarımcıya bir mekanı farklı şekilde kullanma imkanı veya mekanı ışığa göre tasarlayabilme imkanı sağlıyor. Örneğin bir mekanı 3 farklı ışık senaryosu ile 3 ayrı mekan gibi kullanabilyorsunuz. Biz tasarım sürecinde fonksiyon odaklı bir felsefe benimsiyoruz. Tarzımız tasarım ve fonksiyonu doğru harmanlamak diyebiliriz. Bir mekanın başarılı olabilmesi için hem fonksiyon, hem de form açısından bizi tatmin etmesi gerekir. Tabii mal sahibi veya operatörün talepleri de önemli. Talebin artmasını ve bu artışa paralel olarak bütçe ayrılmasını bir gelişme olarak görüyoruz. Son dönemde sanat ürünleri ve aksesuarlar bütçe planlamasına bir başlık olarak daha kolay dahil edilebiliyor. Tasarımcılar, hizmet ve malzeme sağlayan firmalar ile temas içinde olmak durumunda. Gelişmeleri takip etmek güncel malzemelerden haberdar olmak çok önemli. Bu konuda tasarımcılar farklı kanallar ile bilgilendirilmenin yanında satış temsilcileri tarafından düzenli ziyaretler ile bilgilendiriliyor. İş birliği anlamında numune temini ya da ürünler ile ilgili teknik destek anlamında tedarikçi firmalardan hizmet alınabiliyor. Türkiye’de ihtiyaç olan birçok ürünü bulmak mümkün ancak ithal ürünlerin temini zamana bağlı olduğundan temin ile ilgili planlamanın doğru yapılması gerekiyor. Genel olarak temsilciliği üstlenmiş olan firmalar Türkiye’de stok tutmuyor ya da stokta az sayıda ürün tutuyorlar. Ayrıca son dönemde yurtdışından bazı firmaların satış temsilcilerini mimari, iç mimari ofislere yollayarak daralan iç piyasalarını Türkiye ile genişletmeye çalıştıklarını da gözlemliyoruz. B iz ilk otel projemizi 2002 yılında Kemer’de 5 yıldızlı bir yatırımla başladık. Son yıllarda otel iç mimarisinde temalı oteller ön planda. Bizde ağırlıklı olarak otelin fonksiyona uygun formlu tasarımlar yapıyoruz. Yaptığımız projelerde ara akımları da çok kullanıyoruz. Geçmişi günümüzde yorumlamak çok etkileyici tasarımların ortaya çıkmasına vesile oluyor. Ben çok modern detayları gelenekselle birleştirmeyi seven bir mimarım. Ama tabi dış mimariyle bütünlük içerisinde olmasından yanayım. Benim tarzım masalsı ve eğlenceli mekanlar yaratmak… Örneğin Side bölgesinde yaptığımız bir otelde Özbek mimarisine uygun bir projemiz vardı. Böyle bir durumda içeride minimal bir tasarım kullanmak yanlış olur. Bana göre dışardan bakılınca hissedileni içeride de hissettirmeliyiz. Ayrıca mekanların anlamlarına göre tasarım yapıyoruz. Yeni bir al a carte yaparken restoran Meksika restoranı ise Meksika tarzı tasarım uyguluyoruz. Yaptığım projelerde sanat eserleri de kullanıyorum. Mutlaka heykel, resim ve özellikle de ünlü sanatçıların eserlerini seçiyorum. Günümüzde çok iyi ressamlar var. Şehir otellerinde hızlı sirkülasyon olduğu için kısa süreli kalışlar söz konusu. Dolayısıyla bunu uygun malzeme seçimi yapıyoruz. Örneğin kıyı otellerinde malzemeyi iklim koşullarına uygun olarak seçiyoruz. Ben çok sık yurt dışı ağırlıklı çalışan bir mimarım. Yeni malzemeleri bulmak konusunda Türkiye çok da kötü değil. Pek çok şeyi bulma şansımız var. Tedarikçi firmalar da çok çalışkan, gerçekten çalıştığımız arkadaşlar kendilerini devamlı geliştiriyorlar. Mal ve hizmet aldığımız firmalarda 3 yıl öncesine göre bile çok büyük gelişme var. 11’2012 ǀ turizm&yatırım ǀ 45 OTELLER � HABER Zincir ve grup otel sayısı 84’ten 165’e yükselerek ikiye katlandı T ürkiye’de yerli ve yabancı grup ve zincirleri ele alan ‘Zincir Oteller Araştırması’ sonuçları açıklandı. Ekin Araştırma Birimi tarafından yapılan araştırmada, Türkiye’de faaliyet gösteren zincir ve grup otellerin yüzde 82’si yerli, yüzde 15’i yabancı yüzde 3’ü ise yerli-yabancı ortaklı olduğu bildirildi. İlk üçte Hilton, Crystal ve Rixos var ‘Türkiye’deki Zincir ve Grup Oteller Araştırması’na göre Türkiye’deki en büyük yabancı zincir, bünyesindeki 11 markadan 5’ini Türkiye’ye getiren Hilton Grubu oldu. Hilton Grubu’nun Türkiye’de 22 tesisi ve toplam 5519 odası bulunuyor. Hilton’u ise 11 tesiste 5.144 oda ile Cyrstal Grubu izliyor. Rixos Grubu ise yurtdışı otelleri hariç, Türkiye’de hizmet verdiği 10 tesis ve 4533 oda ile üçüncü sırada yer aldı. Zincir oteller katlanarak artıyor Zincir ve grupların Türkiye’deki otelleri temel alınarak ve oda sayısı üzerinden yapılan araştırmada, Turizm Bakanlığı’ndan İşletme belgeli tesislerden 824’ünün üç yıldızlı ve üzeri tesisler arasında gerçekleştirildi. Bu tesisler arasında aynı marka ya da ortak yönetim ile 165 zincir ya da grup bulunduğuna dikkat çekiliyor. Bu kapsama giren Türkiye’deki zincir ve grup sayısı 2001’de 84 iken 2012’de ikiye katlanarak 165’e çıktı. Yatak kapasitesinin yüzde 67’si zincirlerin elinde Araştırmada Türkiye‘deki 165 zincir ve grup bünyesindeki otel sayısı 824, oda sayısı 400 bin olarak açıklandı. Bu da toplam yatak kapasitesinin yüzde 67’sini oluşturuyor. Araştırmaya göre Türkiye’de uluslararası 50 marka bulunuyor. Zincir ve gruplar konusunda yaşanan en önemli gelişme ise uluslararası markaların Anadolu’ya yayılması oldu. Buna göre yerli / yabancı zincir ve grupların Anadolu’ya yayılması süreci artarak devam ediyor. Türkiye’nin rekabet şansını yükseltiyor Araştırmayı hazırlayan ekibin başında yer alan Ekin Grubu Araştırma Birimi Yöneticisi Fehmi Köfteoğlu, Türkiye’nin turizmde turist kabul edip ağırlayan incomingci bir ülke olduğuna işaret ederek, “Türkiye’de konaklama kesiminin yerli firmaların elinde olması, bu alanda yakalanan başarının temelini oluşturuyor. Bu aynı zamanda Türkiye’nin uluslararası alandaki rekabet edebilirlik şansını artırıyor” dedi. Türkiye’deki zincir ve grup otellerin 10 yıllık gelişimi Zincir ve grupların Türkiye’de konaklama kesimindeki yeri 2001 Tesis sayısı Yatak sayısı Türkiye’de işletme belgeli tesis sayısı 2011 Tesis sayısı Yatak sayısı 2.050 380.000 3.103 680.323 396 164.399 824 411.929 19,32 43,26 37,67 67,7 Yerli grupların payı (%) 81,1 79 82,9 81,6 Yabancı grupların payı (%) 18,9 21 17,1 18,4 Grup ve zincirlerin Bünyesindeki tesis sayısı Grup ve zincirlerin toplam içindeki payı (Yüzde) Kaynak: Ekin Grubu Araştırma Birimi 46 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 Türkiye’nin en büyük ilk 25 zincir ve grup oteli (*) Zincir / grup adı TesisOda sayısısayısı Hilton İnt Grubu 22 5.519 Crystal Grubu 11 5.144 Rixos 104.533 İnterContinental Grubu16 3.394 Paloma-Diana 103.225 Kaya Grubu 9 3.076 WOW 5 2.914 Club Voyage 7 2.785 Delphin Grubu 5 2.644 Limak Grubu 9 2.578 Dedeman 14 2.474 Majesty 72.376 Larissa Grubu 11 2.225 Kervansaray 82.155 Stone Grubu 4 2.112 Barut Grubu 8 2.097 Marriott 82.022 PGS-Pegas 31.948 Asteria Grubu 4 1.923 Accor 10 1.788 Starwood Grubu 7 1.777 Amara Grubu 4 1.777 Club Med 4 1.741 Aska 8 1.713 Anemon 16 1.632 (*) Oda sayısı esas alındı Starwood Grubu, 370 otel açacak Çatısı altında W Hotels, Le Meridien ve Sheraton gibi markaları barındıran Starwood Grubu, 1 Ocak-30 Eylül arası dönemde operasyonel gelirini 2011 yılına göre yüzde 18 artışla 344 milyon dolardan 405 milyon dolara çıkardı. Aynı dönemde özel ürünlerin dışındaki operasyonlardan elde edilen gelirde ise yüzde 38’lik artış kaydedildi. Buna göre özel ürünler dışındaki operasyonlardan 2011 yılında 273 milyon dolarlık gelir elde ederken, bu yıl bu rakam 376 milyon dolara yükseldi. Starwood Grubu, 2012’nin üçüncü çeyreğinde bünyesine kattığı 20 oteli hizmete açarken, 25 yeni otel ile anlaşma imzaladı. Böylece grubun portföyüne 6 bin 500 yeni oda katılırken, anlaşması yapılan 25 otelin gruba 4 bin 800 yeni oda katacağı bildirildi. 30 Eylül itibariyle Starwood Grubu çatısı altında anlaşması imzalanmış ve inşası süren toplam otel sayısı ise 370 olarak açıklandı. Bu otellerin devreye girmesi ile birlikte Starwood Grubu’nun oda sayısında 95 bin artış yaşanacak. Wyndham toplamda 1,3 milyar dolar ciro açıkladı W yndham Hotels ve Ramada Hotels gibi zincir otel markalarını bünyesinde bulunduran Wyndham Otel Grubu, 2012’nin 3’üncü çeyreğinde net gelirini yüzde 4 artırarak 1,3 milyar dolar ciro elde ettiğini açıkladı. Dokuz aylık dönem sonunda net gelirini geçen yıla kıyasla yüzde 4 arttıran Wyndham Grubu, toplamda 1,3 milyar dolar ciro elde ettiğini açıkladı. Grubun 2012’nin 3’üncü çeyreğinde konaklama alanından elde ettiği gelirin geçen yıla kıyasla yüzde 12 artış ile 249 milyon dolara yükseldiği belirtildi. Club Med, Türkiye’de 63. yılını kutladı T ürkiye’de 40., dünyada ise 63. yılını yeni yüzüyle kutlayan Club Med, Türkiye’deki pazar payını da artırıyor. 40 otelini yenileyen ve Çin’de iki yeni tesis açan grup, 10 yeni tesis açmayı planlıyor. Lykia Grubu’nun Antalya’da açtığı tesisin işletmesini üstlenen ve Club Med Belek olarak hizmete açan grup için, 2013 yaz sezonunun yıldızının Türkiye’de ilk villa konseptli golf tesisi olacak. Esma Sultan Yalısı’nda gerçekleşen “Club Med New Face” davetine Club Med Türkiye Pazarlama Direktörü Özlem Tosun’un yanı sıra, Avrupa Afrika Yeni Pazarlar Genel Müdürü Laure Baume ve Orta Doğu Operasyon Direktörü Jean Charles Fortoul ev sahipliği yaptı. Gecede gazetecilerin sorularını yanıtlayan Club Med’in Türkiye Satış Pazarlama Direktörü Özlem Tosun, Club Med’in 2004’te başlattıkları yeni konseptleri kapsamında 80 tesisinin 40’ını yenilediklerini söyledi. Yeni konseptin konfor, daha lüks hizmet ve samimiyeti birleştirdiğini belirten Tosun, daha üst segmente sahip müşteri kesimine yöneldiklerini söyledi. Türkiye’deki çalışmaları hakkında da bilgi veren Tosun, istedikleri standartları sağlamadığı için Beldibi’nde işlettikleri otelden ayrılarak Lykia World Belek’i bünyelerine katarak, villa konseptli golf tesisini açtıklarını kaydetti. Club Med’in Türkiye durumu iç açıcı Türkiye’de 4 tesisi olan Club Med’in yıllık ortalama yüzde 78 doluluk oranına sahip olduğunu vurgulayan Tosun, Belek’teki yeni tesisinin 12 ay; Palmiye otelinin ise 8 ay; Kemer’deki tatil köyünün ise 6 ay açık olacağını açıkladı. Club Med’in en çok Fransa, Rusya ve İn- giltere pazarlarından turist ağırladığını dile getiren Tosun, bütün Club Med’ler içerisinde Türk pazarının yüzde 3 paya sahip olduğunu ve pazardan başarılı bir ciro yakaladıklarını söyledi. Tosun, dünya genelinde 1,5 milyon müşterileri olduğunu ve bunun 12 binini Türklerin oluşturduğuna dikkat çekti. Yeni yatırımlar yolda Tur operatörlüğü dahil birçok hizmeti misafirlerine sunan Club Med’in 5 kıtada 25 ülkede faaliyet gösterdiğini anımsatan Özlem Tosun, Arap Baharı’nın etkisiyle azalan Mısır satışlarını Amerika’daki tesislerinin doluluklarıyla dengelediklerini ifade etti. Club Med’in Çin’de iki yeni açtığını ve 10 yeni tesis açmayı planladığını açıklayan Tosun, geri kalan 40 tesislerini de yenilemeye devam edeceklerini bildirdi. Pazarlama Direktörü Özlem Tosun, Türkiye’de dahil yeni otel yatırımlarına devam edeceklerini kaydetti. 11’2012 ǀ turizm&yatırım ǀ 47 OTELLER � HABER Concorde De Luxe Resort’a Tripadvisor’dan bir ödül daha C oncorde De Luxe Resort, Tripadvisor’dan bir ödül daha kazandı. Tatilcilerin izlenimlerini paylaştıkları Tripadvisor, Concorde De Luxe Resort oteline “The Certificate Of Excellence 2012” ödülünü verdi. Otellerde konaklama yapan müşterilerin tripadvisor sitesinde otel ile ilgili yorumlarına göre belirlenen ödüllerden Concorde De Luxe Resort otelin 2012 yılında aldıkları; Concorde De Luxe Resort Genel Müdürü Tuncay Özbakır yaptığı açıklamada müşteri memnuniyeti odaklı anlayışının ödül olarak geri dönmesinden büyük bir mutluluk duyduğunu belirtti. Özbakır, bu ödüllerin daha üstün bir hizmet vermeleri için teşvik edildiklerini kaydetti. • TripAdvisor – Top 25 All Inclusive Resort in Turkey 2012 • TripAdvisor – Top 25 All Inclusive Resort in Europe 2012 • TripAdvisor – Top 25 Family Resort in Turkey 2012 • TripAdvisor – The Certificate of Excellence 2012 TUROB, ‘Yeşillenen Oteller Projesi’ni tanıtmaya devam ediyor T UROB’un başlattığı Yeşillenen Oteller Projesi hakkında düzenlenen Yeşil İş Konferansı’nda otelcilere bilgi verildi. Sürdürülebilirlik Akademisi tarafından 18 – 19 Ekim tarihlerinde Swiss Otel’de gerçekleştirilen Yeşil İş Konferansı’na katılan TUROB Genel Sekreteri Levent Erdoğan, Yeşillenen Oteller projesi ile kaynakların en verimli şekilde kullanılmasını hedeflediklerini ve sürdürülebilir enerji tasarrufu sağlanmasının amaçlandığını söyledi. Alihan Akkoç ÖZBİ’nin yeni başkanı oldu Ö zel Belgeli, Özel Nitelikli Butik Otelciler Birliği’nin (ÖZBİ) başkanlığına Alihan Akkoç seçildi. ÖZBİ’nin Olağanüstü Genel Kurulu’nda yapılan seçimde eski başkan Hasan Gülkaynak bayrağı Alihan Akkoç’a teslim etti. ÖZBİ’nin yeni yönetim kurulunu ise şu isimler oluşturdu: Özbi Yönetim Kurulu Asil Üyeleri: Alihan Akkoç, Adnan Mordeniz, Aydın Karacabay, Handan Aral, Enis Akçan, Abru Akyürekli ve Bahadır Yaşık. Yedekler: Serdar Balta, Berge Ulaş, Kenan Akgül, Onur Sevgili, Erdal Demirli, Hüseyin Açık ve İrfan Atalay. 48 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 Erdoğan panelde yaptığı konuşmada özetle şunları söyledi: “Hepimizin bildiği gibi küresel ısınma ve çevreyi korumaya yönelik duyarlılık her geçen gün hızla artıyor. Biz TUROB olarak yakın gelecekte, çevreye duyarlı otellerin öneminin artacağını ön görerek 2009 yılında Greening Hotels projesini başlattık. Bugün 55 TUROB üyesi otel ‘Greening Hotels’ sertifikası aldı. Diğer üyelerimiz de bu sertifikayı alabilmek için tesislerinde gerekli düzenlemeleri yapıyor. TUROB Greening Hotels projesinde aday tesisler dört temel alan üzerinden değerlendiriliyor. Enerji yönetimi, su yönetimi, iç hava kalitesinin arttırılması ve atık azaltımı ve geri dönüşümünü kapsıyor. Değerlendirmeden başarıyla geçen otellere “Greening Hotels” sertifikası veriliyor.” Holiday Inn, 60’ıncı ‘Pırlanta Yılı’nı kutladı I nternational Hotels Group (IHG) markalarından Holiday Inn, tüm dünyada 60. yılını kutladı. “60’ıncı Pırlanta Yılı” için Türkiye’deki otellerinde konaklayanlar arasında bir yarışma düzenleyen Holiday Inn, yarışmada en güzel Holiday Inn sloganını oluşturan Nimetullah Topraksever, yaklaşık 1 karat değerinde pırlanta hediye etti. 1952 yılında Memphis Tennessee’de kurulan ilk Holiday Inn, bugün, Holiday Inn, Holiday Inn Express, Holiday Inn Resorts ve Holiday Inn Club Vacations’ı markalarıyla dünya genelinde 3.375 otelle yoluna devam ediyor. 60. “Pırlanta yıl”ını konuklarıyla birlikte kutlayan grup, bünyesinde gerçekleşen özel bir yarışmayla, otel konuklarından en güzel Holiday Inn sloganını belirlemek için yarışma düzenledi. Otelde konaklayanların yazdıkları sloganları değerlendiren jüri üyeleri Nimetullah Topraksev- er tarafından yazılan “Tam 60 yıldır hayal ettiğinizin ötesinde” sloganı en iyi olarak belirledi. Topraksever, ödülünü düzenlenen törende Holiday Inn İstanbul City Otel Genel Müdürü Evren Tolgay’dan teslim aldı. Holiday Inn Hakkında International Hotels Group (IHG) dünyada InterContinental® Hotels & Resorts, Hotel Indigo®, Crowne Plaza® Hotels & Resorts, Holiday Inn® Hotels and Resorts, Holiday Inn Express®, Staybridge Suites®, Candlewood Suites® ve yeni 2 markası EVEN™ Hotels and HUALUXE™ Hotels & Resorts olmak üzere 9 markasıyla hizmet veriyor. Dünyada 100’e yakın ülkede 4500 otel ve 666 bin odaya sahip olan IHG, gelişme stratejisi çerçevesinde 1000 adet otel açmayı ve 90 bin kişiye istihdam sağlamayı hedefliyor. Nimetullah Topraksever ödülünü, Holiday Inn İstanbul City Otel Genel Müdürü Evren Tolgay’dan teslim aldı. Best Western Şile Gardens Hotel’de atama heyecanı B Accor’un, 2012 yıl sonu hedefi 530 milyon euro A vrupa’nın en büyük zincirleri arasında yer alan Accor, 2012 yıl sonu hedefini ve ilk dokuz ayda elde ettiği ciroyu açıkladı. Yapılan açıklamaya göre Accor, yılın ilk 9 ayında 4 milyon 202 avro ciro elde etti. Yaklaşık 92 ülkede hizmet veren otelcilik devi Accor Grup, 2012 Ocak-Eylül cirosu 4 milyon 202 avroya çıktı. Bu yıl içerisinde yaklaşık 26,400 oda sayısını içeren 189 otel açan grup, 2012 yılının 3. çeyreğinde yüzde 1,3 artırarak 1 milyon 485 avro gelir elde etti. Grup, 2012 yıl sonu hedefini 510 ile 530 milyon avro arasında değişmesini beklediklerini açıkladı. est Western Şile Gardens Hotel, satış pazarlama ekibini iki yeni atama ile güçlendirdi. Elif Deniz ve Nihat Yıldırım, Best Western Şile Gardens Hotel’in “Satış ve Pazarlama” departmanını birlikte yönetecekler. Siyami Ersek Hastanesi, Hyundai ve Asya Grup’a hizmet verdikten sonra Best Western Şile Gardens Hotel’in satış ve pazarlama bölümünde göreve başlayan Elif Deniz, kariyerine yönetici sıfatıyla devam edecek. Best Western Şile Gardens Hotel’de kariyerien 2008 yılında başlayan Nihat Yıldırım, bu tarihten itibaren otelin Satış ve Pazarlama departmanında yöneticilik yapacak. 11’2012 ǀ turizm&yatırım ǀ 49 TEDARİKÇİLER/DOSYA � BANKALAR Bankaların turizm sektörüne kullandırdığı kredi oranı artıyor H Ekonomik durgunluk nedeniyle bankacılık sektörü için zor bir yıl olan 2012’de Merkez Bankası verilerine göre Ocak-Mayıs döneminde turizm sektöründe 21,1 milyar TL kredi kullanıldı. 2 50 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 er yıl istikrarlı bir büyüme gösteren turizm, kullandığı kredi ve bankacılık ürünleri açısından bankacılık sektörünün önem verdiği sektörler arasına girdi. Turizm sektöründe otel yatırımlarından renovasyonlara, otel, tatil köyü ve pansiyonlardan tur operatörlerine, acentelerden restoran, kafe ve barlara, tatil bölgelerindeki küçük esnaftan, deri, kuyumcu gibi shoppingcilere kadar birçok kesime kredi kullandıran bankalar, sektöre yönelik geliştirdiği ürünlere her gün yenilerini ekliyor. Turizmi niş sektörler arasında değerlendiren bankalar, sektörün özel durumuna göre ödeme takvimi belirliyorlar. Böylece kışın kredi kullanan ancak yaz sezonunda açık olan tesislerin kredi ödemeleri yaz sezonunda yapılabiliyor. Batık kredi oranlarından kredi dönüşleri en iyi sektöre… Batık krediler nedeniyle bir zamanlar bankalardan kredi bulamayan turizmciler, yabancı tur operatörlerden borç para alıyorlardı. Karşılığında ise tur operatörlerine düşük fiyatla oda satmak zorunda kalıyorlardı. Ancak batık kredi oranını her geçen yıl azaltan ve bankaların güvenini kazanan turizmciler, kredi geri dönüşlerinde en iyi sektörler arasına girmeyi başardı. Ancak 2012’de yaşanan ekonomik durgunluk ve Arap Baharı’nın ardından yaşanan Suriye ile siyasi gerginlik sektöre de olumsuz yansıdı. Geri dönmeyen kredilerin yönü tekrar değişti Uzun süre bankaların kullandırdığı kredilerin sektörlere göre dönüş oranında en iyiler arasında olan turizm sektörü, 2012’de bu özelliğini yitirdi. 2001’den beri bankaların turizme kullandırdığı krediler içinde geri dönmeyen kredilerin oranı her yıl biraz daha azalırken, 2012’de yükselişe geçti. Ekin Grubu Araştırma Birimi’nin Merkez Bankası verileri üzerinden yaptığı araştırmaya göre 2001 yılında bankaların turizme kullandırdığı krediler içinde geri dönmeyenlerin oranı yüzde 20’yi aştı. Bu yılın ocak-mayıs döneminde bankalar turizme toplam 21,1 milyar TL kredi kullandırdı. Bankaların turizme kullandırdığı bu kredilerden 457 milyon TL’lik bölümü geri dönmedi. Araştırmaya göre yılın beş aylık döneminde bankaların turizme kullandırdığı kredilerden geri dönmeyenlerin oranı geçen yıla göre yüzde 50 artışla 1,5’ten yüzde 2,2’ye yükseldi. Turizme verilen kredi miktarı her yıl artıyor Öte yandan 35 üyesi bulunan Türkiye Bankalar Birliği’nin (TTB) verilerine göre bankalar 2011 yılında toplamda 660 milyar 884 milyon TL kredi dağıttı. Turizm sektörüne ise aynı yıl toplamda 347 milyon TL kredi verildi. 2010’da toplam 506 milyon 994 milyon TL kredi veren TTB, 2010’da turizme kullandırdığı toplam kredi miktarı 166 milyon TL olarak gerçekleşti. “2001’den beri bankaların turizme kullandırdığı krediler içinde geri dönmeyen kredilerin oranı her yıl biraz daha azalırken, 2012’de yükselişe geçti. 2012 yılında bankaların turizme kullandırdığı krediler içinde geri dönmeyenlerin oranı geçen yıla göre yüzde 50 artışla yüzde 1,5’ten 2,2’ye yükseldi.” Turizme verilen kredilerde İstanbul başı çekiyor TTB verilerinde yer alan ve turizm sektörüne geçen yıl verilen bu kredilerde 104 milyon TL kredi ile İstanbul başı çekerken, 72 milyon TL kredi oranı ile Doğu Marmara ikinci sırada yer aldı. Ege bölgesinde geçen yıl 37 milyon TL kredi kullanılırken, Akdeniz’e 28 milyon TL, Orta Anadolu’ya 18 milyon TL, Karadeniz’e 5, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ne ise 18 milyon TL kredi kullanıldı. Kuzey Kıbrıs’ta ise turizm sektörü için 55 milyon TL tutarında kredi verildi. Antalya kredi takibinde ilk sırada Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) açıkladığı 2012’nin ilk altı ayına ait sektörel kredi raporuna göre turizm sektörünün kullandığı kredilerde İstanbul başı çekti. İstanbul’u ise sırasıyla Antalya, Ankara, Muğla İzmir, Aydın ve Bursa takip etti. 2012’nin ilk yarısında İstanbul’da turizm sektöründe 6 milyar 492 milyon kredi kullanıldı. Antalya’da ise 4 milyar 314 milyon kredi kullanıldı. Ankara’da turizm kredileri 1 milyar 386 milyon TL düzeyinde gerçekleşti. Öte yandan aynı döneme ait takipteki kredilerde Antalya, 195 milyon 151 bin TL ile ilk sırada yer aldı. İstanbul ise takibe giren kredilerde 60 milyon lira seviyesine ulaştı. Bankalar ölü sezonda turizmcilerin can simidi oluyor Her yıl sezonun kapanmasıyla birlikte yeni sezona hazırlık için kolları sıvayan turizmciler, tesislerinde ufak tefek tadilatlardan, geniş kapsamlı renovasyonlara, kapasite artırımlarından tesislerindeki eksikleri tamamlamaya kadar birçok kalemde yatırım yapıyorlar. Tüm bu yatırımlar için gereken parayı öz kaynaklarından karşılayamayan turizmciler, bankaların yolunu tutuyorlar. Bu noktada da krediler devreye giriyor. Bankalar, turizm sektörüne özel olarak hazırladıkları yeni ürün ve kredi 11’2012 ǀ turizm&yatırım ǀ 51 TEDARİKÇİLER/DOSYA � BANKALAR çeşitleri ile uzun ve esnek vade seçenekleriyle sektöre ölü sezonda can simidi oluyor. Turizmcilerin toplu alışverişlerine özel kart ve taksitler Turizm sektörüne yönelik özel ödeme planları hazırlayan bankalar, turizmcilere kullandırdığı TL ve döviz cinsinden kullandırdığı kredilerin yanı sıra teminat Turizme Kullandırılan ve Geri Dönmeyen Krediler (Milyon TL) Yıllar Turizme Geri Dönmeyen Kullandırılan Dönmeyen Kredilerin Toplam Kredi Kredi Oranı (%) 1999 650,7 477,2 2000 845,5 10812,8 2001 1.108,90230,620,8 2002 1.240,70221,917,9 2003 1.477,60193,713,1 20042.147,70 127 5,9 2005 3.419,70104,7 3,1 2006 5.644,60134,2 2,4 2007 6.172,20160,4 2,6 20089.851,00 261 2,6 200911.596,70 364,6 3,1 201013.942,80 360,1 2,6 201120.671,70 320,2 1,5 2012*21.188,20 457,1 2,2 *Mayıs itibariyle 52 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 mektubu, POS, Çek Karnesi, özel kartlar, kambiyo ve döviz işlemleri ile sigorta gibi birçok hizmet sunuyorlar. Bankalar turizmcilere verdiği hizmetleri aynı zamanda çeşitlendiriyorlar. Turizm bölgelerinde otel, restoran, catering firmalarının gıda ve diğer toplu harcamalarına yönelik özel kartlar ile vadeli alım ve özel taksit imkanı sunabiliyorlar. Bankaların sektöre yönelik bir diğer ürünü ise sigorta ürünleri oluyor. Kredi miktarı ve faiz oranını otelin fizibilitesi belirliyor Bankalar turizm sektörüne kullandırdığı kredileri birçok kriteri göz önüne alarak veriyor. Yeni yatırım kredil- erinde otelin bölgesi, konumu, bulunduğu yerdeki sezon süresi / fiyat ortalamaları, şehir oteli/resort otel ayrımı, kalitesi, yıldızı, kışın açık olup olmaması gibi birçok değişkeni ele alan bankacılar, kredi ve faiz oranını bu değişkenlere göre belirliyorlar. Yatırımın maliyetinin ne şekilde hesaplandığı, bu maliyet sonrasında ne kadar zaman içerisinde yatırımın kendini amorti edeceğine ilişkin fizibilite çalışması göz önüne alınıyor. Yapılan yatırımlar için yüzde 30 oranında öz kaynak arayan bankacılar, ortak veya profesyonel yöneticilerin sektördeki tecrübelerine ve teminat dengesine de yakından bakıyorlar. Turizmcilerin diğer kredi talepleri ise şirketin durumuna göre belirleniyor. ■ BANKALAR � GÖRÜŞLER Turizm sektörüne hangi banka nasıl olanaklar sunuyor? Alper Tolga Selimoğlu / Akbank Kobi Bankacılığı Pazarlama Bölüm Başkanı Akbank, turizmcilerin enerji maliyetlerini azaltmayı hedefliyor A kbank KOBİ Bankacılığı olarak sektörün gelişimine destek olmak için turizmcilerin nakit akışına uygun hazırlanmış kredi ürünlerimiz başta olmak üzere diğer bankacılık ürünlerimizle “Turizm Destek Paketi” altında çözüm sunuyoruz. “Turizm Destek Paketi” ile yeni sezona başlamadan önce işletmelerin yapmak isteyebileceği tadilatlar, değişiklikler, boya işleri; yenilemeyi düşündüğü mobilya, mefruşat, beyaz eşya, klima gibi ihtiyaçları için “Tek Sezon Ödemeli Turizm Destek Kredisi”ni sunuyoruz. İşletmeler yatırımlarının yüksek tutarlı olduğu durumlarda ise uzun vadeli, geri ödemesiz dönemleri içeren “İki-Üç Sezon Ödemeli Turizm Destek Kredisi”nden de faydalanabiliyor. Yapılan yatırımların enerji maliyetlerini de azaltması amacıyla “Enerji Dostu Kredi”yi hayata geçirdik. Ayrıca yurtdışı kaynaklı döviz geliri olan turizm işletme belgesine sahip tüm turizm firmaları ve A Grubu Seyahat Acenteleri “Döviz Kredisi” kullanabiliyor. Paket kapsamında işletmelere çek karnesi ve teminat me- ktubunu avantajlı fiyatlarla sunuyoruz. İşletmelerin, kredi kartı ile yapacakları tahsilatlar için POS Hizmetleri sağlanırken “Dövizli POS” uygulaması ile işletmeler turistlerin ödemelerini kendi ülkelerine ait kredi kartı ile yapmaları durumunda kur riski olmadan USD, EUR veya GBP olarak tahsil edebiliyor. Turizm sektöründeki işletmeler yabancı bankalarca veya çek kuruluşlarınca döviz üzerinden düzenlenmiş çeklerini tahsil edebilecek veya çek tutarını vadesinden önce ibraz edildiğinde kullanmalarını sağlayacak “Dövizli Çek İştira Kredisi”nden yararlanabiliyor. Turizm Destek Paketi’nin sunmuş olduğu avantajlardan oteller, cafeler, restoranlar, kuyumcular, dericiler, seyahat ve bilet satış acenteler vb. faydalanabiliyor. Turizm sektörünü yakından takip ederek, sektörün gelişimine ve büyümesine destek olacak her türlü ürün ve hizmeti sunmaya devam edeceğiz. “Turizm Destek Paketi”nde yer alan kredileri hazırlarken her sektörün olduğu gibi turizm sektörünün de kendine özgü bir nakit döngüsü olduğu gerçeğini göz önünde bulunduruyoruz. Doğru ürünü tasarlayabilmek, bu döngüyü doğru anlamak için bu sektördeki müşterilerimizin beklentilerini ve ihtiyaçlarını belirledik. Onlardan gelen ihtiyaçlar paralelinde esnek ödemeli kredi ürünleri hazırladık. Yatırım ihtiyaçları için daha uzun vade seçeneği sunduk. KOBİ’lerin son zamanlarda yeni yatırımdan çok tadilat, yenileme amaçlı çalışmaları için finansman talepleri oluyor. Ayrıca yine son dönemde özellikle turizm sektöründe yapılan yatırımlarda enerji verimliliği konusunun ön plana çıktığını gözlemliyoruz. Enerji verimliliği sağlanması amacıyla kullandırdığımız kredilerin yaklaşık yüzde 70’i turizm sektöründeki yatırımları finanse ediyor. Yatırımın her aşamasında farklı koşullarla finansman sağlayabildiğimiz gibi, yatırım dışında turizm sezonu öncesi yenilenme, sezona hazırlık gibi konularda da KOBİ’lere destek sağlıyoruz. 11’2012 ǀ turizm&yatırım ǀ 53 BANKALAR � GÖRÜŞLER Suat İnce / İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı Turizm sektörünün kredi takip oranı diğer sektörlerden düşük İ ş Bankası olarak biz de turizm sektörüne verdiğimiz önem paralelinde 2012 yılı başında sektöre yönelik mevcut konsantrasyonun artırılması hedefiyle Sektörel İhtisas Bankacılığı - Turizm Birimini faaliyete geçirdik. Bankamızda 12 aydan 60 aya kadar eşit taksit ödemeli ve esnek geri ödeme planlı turizm işletme ve yatırım kredisi seçenekleri bulunuyor. Esnek kredilerin geri ödemelerinde, firmaların nakit akışlarının yoğun olduğu dönemlerde, borçlarını rahat bir şekilde ödemelerine imkan sağlayacak ödeme planları hazırlanmasına dikkat ediliyor. Ayrıca, yabancı para cinsinden gelir elde eden müşterilerimiz 12 ay vadeli turizm işletme döviz kredisi ürünümüzden faydalanabiliyor. Yine bankamızca “Turizm Sektörü Destek Paketi” müşterilerimizin kullanımına sunuldu. Söz konusu destek paketinde, taksit ödemeli turizm işletme ve yatırım kredilerine, üye işyeri anlaşmalarına, teminat mektubu kredilerine, leasing garanti kredilerine, dövize endeksli çek iştira kredilerine, TL çek iskonto/iştira kredilerine, şirket kredi kartlarına, işyeri kredilerine, kredili ticari mevduat hesaplarına, ticari taşıt ve filo kredilerine, turistik tesis sigortalarına, çoklu havale ve EFT hizmetlerine, çeşitli düzenli ödeme hizmetler- 54 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 ine yer verildi. Bununla birlikte turizm sektörüne yönelik yeni paketlerin oluşturmayı planlıyoruz. Turizm firmalarının finansman ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla sezon öncesinde “Sezona Hazırlık Kredi Kampanyaları” düzenliyoruz. Söz konusu kampanyalar kapsamında kredi ürünlerimiz avantajlı fiyatlarla müşterilerimize sunulacak. Turizmcilerin kredi tercihlerine baktığımızda, orta vadeli işletme kredileri ile orta/uzun vadeli yatırım kredilerinin ağırlıklı olarak talep edildiği görülüyor. Kredilerin vadeleri 36-60 ay aralığında değişiyor ve ödemeler daha çok esnek ödemeli olarak, nakit akışlarının yoğunlaştığı yaz aylarına denk getiriliyor. Yeni yatırımlar için talep edilen krediler daha uzun vadeli olurken, renovasyon için daha ziyade kısa vadeler talep ediliyor. Bankamıza dönemsel olarak hem yeni yatırımlara, hem de renovasyona yönelik çok sayıda kredi başvurusu geliyor. 2010, 2011 ve 2012 yıllarının ilk 6 aylık dönemlerinde bankamızın sektöre kullandırdığı nakdi krediler toplamı sırasıyla 547 milyon TL, 1.185 milyon TL ve 2.025 milyon TL olarak belirlendi. 2012 Haziran ayı itibariyle bakıldığında turizm kredilerindeki payımızın yıllar içerisinde arttığı ve bankamız kredilerinin sektördeki büyüme hızının, sektördeki tüm kredilerin büyüme hızının yaklaşık 2 katı olduğu söylenebilir. Bankamızda turizm sektörüne kullandırılan kredilerdeki takip oranlarının, diğer sektörlere kullandırılan kredilerdeki takip oranlarından daha aşağıda seyrediyor. Turizm sektörüne kullandırdığımız krediler için takip oranı ise geçen yıl ve bu yılın ilk 6 ayında yaklaşık yüzde 1 civarında gerçekleşti. Gökhan Sun-Mehmet Aydoğdu / Denizbank Turizm, en yüksek kredi kullandırdığımız üç sektör arasında T urizm sektörü, dinamikleri, ihtiyaçları ve nakit akışı dikkate alındığında bankacılık alanında özel ilgi gerektiren bir sektör olup otel konaklama, restoran, catering birçok alt sektöre hitap ediyor. Turizm sektöründe çalışan firmaların gıda, temizlik, elektronik, ısıtma/soğutma, vb. farklı alanda girdiye ihtiyaçları var. Söz konusu girdilere de ulaşırken indirim, taksit, öteleme gibi avantajlardan faydalanmak, nakit akışlarının düşük olduğu dönemlerde ödemesiz kredi kullanmak istiyorlar. KOBİ’lerimizi kredi prosedürlerinden kurtarmak, kolay kullanımlı ve geniş kapsamlı bir ürün yaratmak amacıyla başlattığımız çalışmalarımız sonucunda bugün en büyük farkımız mikro kredi yönetimini KOBİ’lerin tek ürünle yönetmesini sağlayan ve Türkiye’de bir ilk olan işletme kartımız oldu. Bu kart ile turizm işletmelerine tek bir limit altında hem ticari kredi kartı hem de kış dönemlerinde ödemesiz, kalan aylarda eşit taksitli kredi imkanını bir arada sunuyoruz. Ayrıca Bizim Toptan Mağazaları ile ortaklaşa çıkarttığımız kart programımız ile toptan gıda alımlarında özel taksit seçeneklerinden faydalanmalarını Mehmet Aydoğdu sağlıyoruz. Turizm sektöründeki KOBİ’lerin tüm ihtiyaçlarının tek seferde karşılaması bu sayede mümkün oluyor. Turizm sektörüne yeni tesis yatırımları, renovasyon yatırımları, proje finansmanları, işletme sermayesi finansmanı ve kredi ihtiyacının olduğu benzer birçok konuda yatırımcıların hizmetine sunuyoruz. Özel Sezona Hazırlık Kredisi, Tedarikçi Kredisi, Turizm Yatırım, Yat Tekne Yatırım kredileri veriyoruz. Sektörde faaliyet gösteren firmaların Denizbank Bonus Business Card’ları için ilave taksitler, otel ve tatil köyleri için paket sigorta poliçeleri sektöre özel hizmetler içinde sayılabilir. Özetle, sektörü iyi tanıyan, firmaların faaliyet döngülerine hakim genel müdürlük kadromuz portföy yöneticilerimiz ve şube müdürlerimiz, müşterilerimiz için “biçilmiş kaftan” ürünler seçiyor. Turizm sektörü önem verdiğimiz sektörlerden biri ve daha etkin bir şekilde büyümeye devam ettiğimiz niş bir sektör. Müşterilerimiz ile yarattığımız sinerji bankamızı sektörde öncelikli tercih edilen “iş ortağı” konumuna taşıdı. Sektörün Temmuz 2012 itibariyle, bankamız kurumsal, ticari, kamu ve KOBİ işkollarındaki kredi büyüklüğü 1.340 milyar dolara yükseldi. Bu pay ile sektör ilk sıradaki inşaat sektörünün hemen ardında yer alıyor. Neredeyse 1,5 milyar dolara yaklaşan hacim, toptan bankacılık olarak 425; KOBİ bankacılığı olarak 2.555 adet firma ile yakalandı. Sberbank çatısı altındaki Deniz Bank’ın turizm sektörüne yönelik desteği ile birlikte piyasadaki kredi payımızın daha da artacağını düşünüyoruz. Bu nedenle arsa alımından otel yatırımına, renovasyondan re-finansmana kadar turizm sektörüne ihtiyaç duyduğu tüm kredi yatırımlarını destekliyoruz. Turizm sektörü genellikle en yüksek kredi kullandırdığımız ilk 3 sektör arasında yer alıyor. Turizm sektöründeki firmalarımızın gelir getiren varlıklarının olması, kaliteli ve yüksek tutarlı teminat yapısı nedeniyle turizmcilerin aldığı kredilerin geri dönüşlerinde diğer sektörlere nazaran daha az problem yaşıyoruz. Gökhan Sun 11’2012 ǀ turizm&yatırım ǀ 55 BANKALAR � GÖRÜŞLER Mehmet Cemalcılar / Yapı Kredi Turizme verdiğimiz kredi miktarını üç katına çıkardık T urizm sektörü bankacılık sektörü için vazgeçilmez iş ortaklarından bir tanesi durumunda. Yapı Kredi olarak bu bilinçle turizmcilerimizin ihtiyaçlarına yönelik değişik zamanlarda finansal destek sağlıyoruz. Önümüzdeki dönemlerde turizmciler ile diğer KOBİ’lerin ihtiyaçlarını karşılayacak yeni ürünlerle reel ve hizmet sektörünü desteklemeye devam edeceğiz. Sektöre yönelik sunduğumuz 36 aya kadar vadeli kredi ürünlerimizle, yeni sezona hazırlanan işletmelerin tadilat, yenileme, malzeme tedarikine finansal destek sağlıyoruz. Yapı Kredi olarak, Turizm Destek Paketi ile turizm sektöründe faaliyet gösteren otel, pansiyon, acente gibi küçük ve orta çaplı işletmelere sezon öncesinde yenilenme, ticari taşıt alma, işyeri kurma ya da sigortalama gibi finansal ihtiyaçlarını tek bir paket altında toplu şekilde karşılayabilme imkânı tanıyoruz. Paket kapsamında yer alan Esnek Ticari Hesap ile işletmeler acil nakit ihtiyaçlarını giderebiliyor ve özel sigorta poliçeleri sayesinde tesislerini güvence altına alabiliyor. Bir başka ürünümüz olan Ödemesi Kolay Turizm Kredisi’ni sektördeki yüksek yatırım ihtiyacını ve sezonsal gelir değişimini dikkate alarak hazırladık. Bu kredinin geri ödemesi, nakit ve gelir akışlarının yoğun olduğu aylarda 4 taksit olarak yapılabiliyor. Yine teminat mektubu, POS, Çek Karnesi, World Business kart, kambiyo işlemleri, döviz işlemleri ve sigorta gibi hizmetlerimiz de bulunuyor. Ayrıca farklı turizm bölgelerinde bulunan otel ve seyahat acentesi için ilave taksit, ekstre erteleme gibi özel koşullarla POS kampanyalarımız yer alıyor. Turizme yönelik çözümlerimizden biri olan dövizli POS özellikle uluslararası kartlar ile işlem yapan üye işyerleri için geliştirdik. POS üzerinde uluslararası kart ile satış yapıldığında hangi döviz cinsinden yapılacağı sorularak işlemler yapılabiliyor. Bunlara ek olarak, turizm bölgeler- 56 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 inde otel, restoran, catering firmalarının Metro Gross marketlerden, Bizim Toptan Satış Mağazaları’ndan yaptıkları alışverişlerde kullandıkları Metro Club Kart ve Bizim Profesyonel Kart ürünlerimiz ile vadeli alım imkanı ve sezona özel taksit kampanyaları sunuyoruz. Ayrıca bu sektördeki KOBİ’lerimiz için farklılaştırılmış sigorta ürünleri de sunuyoruz. Konaklama tesisleri için düzenlenen ‘Otel ve Tatil Köyü Sigortası’nda her türlü otel, motel, tatil köyü ve konaklama tesislerinin faaliyetlerini sürdürürken karşılaşılabilecek riskler göz önünde bulunduruluyor. Özellikle yabancı tur operatörlerinin ısrarla aradığı teminatları kapsayan bu paket poliçe; otel binasına ve içindeki tüm muhteviyata, ayrıca otel müşterilerine geniş kapsamlı teminat seçenekleri sağlıyor. Turizm İşletmeleri için hazırlanan bir diğer sigorta ürünümüz de İşimin Paket Sigortası. Beklenmeyen her türlü riske karşı işyerlerinin uğrayabileceği çeşitli zarar ve kayıplara karşı koruma sunuyor. Son 3 yılda turizm bölgelerinde artırdığımız şube sayısının da etkisiyle bu sektöre verdiğimiz kredi adedini üç katına çıkarttık. Önümüzdeki dönemlerde geliştireceğimiz yeni ürünlerle kredi hacmimizi artıracağız. Turistik işletmelerin kredi değerlendirmelerinde diğer sektörlerdeki müşterilerimizle paralellik gösteriyor. Sektöre verdiğimiz kredilerde yeni yatırım ve renovasyon yatırımları için verilen kredilerimizde bir farklılık bulunmuyor. Sektör ayrımı yapmaksızın doğru müşteriye nakit ve gelir akışlarıyla doğru orantılı ürünler sunmak kredi geri dönüşlerinde de sıkıntı yaşamamak için önemli. Bu doğrultuda turizm sektörü kredi geri dönüşleri diğer sektörlerle paralellik gösteriyor. Kredi geri dönüşlerinde bu sektöre özel bir sorun yaşamıyoruz. Oğuz Korkmaz / ABank Perakende Bankacılık-Grup Müdürü Turizm bizim için niş bir sektör Muzaffer Yurtbulmuş / Ingbank Renovasyon için daha fazla kredi talebi oluyor B anka olarak turizm sektörünü son derece önemsiyor ve sektörün çalışma şartları ve ihtiyaçları ile uyumlu turizm paketleri çıkarıyoruz. Bu noktadaki temel politikamız turizm sektöründe etkinliğimizi artırmak ve mümkün olan en üst seviyede büyümek. Sektöre yönelik özel çalışmalarımız arasında ‘Aslan Turizmci Paketi’ yer alıyor. Pakette, turizm sektöründe faaliyet gösteren firmaların, mevsimsellik gösteren nakit akışlarına uygun hazırlanmış turizm kredileri yer alıyor. Ayrıca günlük iş akışlarında yararlanabilecekleri diğer bankacılık ürünleri destek hesap, nakit / gayrinakit krediler, çek karnesi (Turizm kredisi kullanan müşterilerimize ilk çek karnesini – yasal yükümlülükler hariç - ücretsiz sunuyoruz), sigorta ürünleri, mevduat ve yatırım ürünleri, ING Bonus business kart, internet bankacılığı, maaş ödemeleri, otomatik ödeme talimatı, kurum (vergi/SSK) ve fatura ödemeleri ile POS bulunuyor. Turizmcilerin bizden talepleri genel anlamda sezon öncesi ve sırasında işletme sermayesi ve/veya mevcut tesislerini büyütme, yenileme, işyeri, bina, arsa alımı, ek-bina ya da ünite yapımı, ekipman alımı gibi yatırıma yönelik olabiliyor. İşletme sermayesi ihtiyaçları daha kısa vadeli olurken, yatırımlara yönelik talepler uzun vadeli oluyor. Turizm yatırımlarına yönelik olarak verilen kredilerin oranları para piyasalarında oluşan denge doğrultusunda belirleniyor. Yatırımların ihtiyacına göre tespit edilip uygulanan ödemesiz dönemlerin de avantajı ile kullandırılan kredilerin miktarı her yıl ciddi oranda artış gösteriyor. Turizm yatırımları ile ilgili yaptığımız kredilendirmelerde yatırımın aşamasından ziyade fizibilitesi, rantabl olup olmadığı bizim için çok daha önemli. Bankamıza yeni yatırım ve renovasyonla ilgili de talepler gelmekle birlikte renovasyon ihtiyaçlarının daha fazla olduğunu söyleyebiliriz. Turizm kredilerinin geri dönüşüyle ilgili hiçbir sorun yaşamıyoruz. Kanuni takibe aktarılmış herhangi bir turizm kredimiz bulunmuyor. B ankamız turizm sektörümüzü niş bir sektör olarak kabul ediyor. Öncelikle sektörün finansman ihtiyacını, sektörün dinamikleri göz önüne alınarak hazırlanan özel nakit akışlı krediler ile karşılamaya çalışıyoruz. Sadece otelleri değil onlara tedarik sağlayan yan kuruluşları da destekleyerek tüm turizm sektörünü kucaklamayı hedefliyoruz. Turizm işletmelerinin yeni sezona eksiksiz girebilmeleri ve en iyi şekilde hizmet edebilmeleri için yatırım yapmaları gerekiyor. Ölü sezon da denilen yani para kazanılamayan aylarda işletmeleri için yatırım yapmaları, eksiklerini tamamlamaları, kapasite artırmaları neredeyse imkânsız. İşte bu eksikliği gidermek için sektöre özel sezonsal ödemeli kredi çalışmamız oluyor. Bu tip krediler onların nakit akışları ile örtüştüğü için zorlanmadan ödeyebilmelerini sağlıyor. Projenin başlangıç aşamasında müşterilerimiz ile finansman isteklerini yapılandırıyor ve onların nakit akışlarına uygun şekilde düzenliyoruz. Vade ve taksit yapısını önden planladığımız için proje aşamasında yaşanacak sapmaları önden öngörmüş ve minimize etmiş oluyoruz. Bizim için yatırım kredilerindeki en önemli unsur projenin nakit akışının kendini ödüyor olmasıdır. Bununla birlikte tabi ki yatırımı yapan kuruluşun öz kaynakları da bizim değerlendirme süreçlerimizde önemli yer tutar. Yeni yatırım için projenin nakit akışı ve taksit ödemeleri göz önüne alınarak ödenebilecek vade planlamasını yapıyoruz. Daha uzun vadeli krediler kullandırıyoruz. Renovasyon kredilerinde ise bir yıllık planlamayı yapıyor tesislerin bir sonraki sezona rahat hazırlık yapmasını ve sezonla birlikte kalan ödemelerini yapmasını sağlıyoruz. Bu şekilde firmalarımızın istedikleri renovasyonu rahat bir şekilde yapabilmelerini ve yenilenmiş tesislerindeki nakit akışı ile kredilerini ödeyebilmelerini sağlıyoruz. 11’2012 ǀ turizm&yatırım ǀ 57 TEDARİKÇİLER � HABER Öztiryakiler doğa dostu OztiWash ürünlerini piyasaya sundu E ndüstriyel mutfak sektöründe faaliyet gösteren Öztiryakiler, endüstriyel mutfak gereçlerinin temizliği, bakımı ve kullanıcısının sağlık ve hijyeni için yeni bir ürün ailesini piyasaya sundu. İçinde bulaşık makinesi deterjanından kireç sökücüye, ızgara ve fırın temizleyiciden sıvı el sabununa kadar pek çok temizlik ve hijyen ürünü bulunan OztiWash serisi, doğa dostu özelliğiyle dikkat çekiyor. Grubun temizlik ve hijyen grubunda yer alan ürünlerinden Bulaşık Makinesi Deterjanı (Power Mix Matic), orta ve sert su şartlarında donmuş yağ ve kirleri çözen, yıkanan malzemeye zarar vermeyen ve ekolojik açıdan çevreye zararlı olmayan ürün özelliği taşıyor. Su sertliğinde kaynaklanan zararlı etkileri yok eden, kireç birikimini de önleyen bu ürün, 24 kg.’lık geri dönüşümlü plastik ambalajlarda satışa sunuldu. Bulaşık Makinesi Durulama Katkısı ve Parlatıcısı (Power Sunshine) ile beraber kullanıldığında ise deterjan daha etkili çalışmakta ve yıkanan cam, metal, porselen malzemelerin yüzeyinde deterjan kalıntısı kalması önlenerek, ürünlerin makineden kuru ve parlak çıkmaları sağlanıyor. Firmanın bir diğer ürünü ise Metal İzleri Temizleme Maddesi (Power Metallic) oldu. Otel, hastane, fastfood gibi yoğun kullanımın olduğu alanlarda metal çatal ve bıçakların zamanla porselenler üzerinde bıraktığı metal izleri ve lekeleri 1-2 daki- ka içerisinde temizleyen bu ürün ile izler kolayca ve tamamen gideriliyor. Porselenlere temiz ve yeni bir görünüm kazandıran, 5.2 kg.’lık geri dönüşümlü plastik ambalajlarda satışa sunulan bu ürün, ekolojik açıdan çevreye zarar vermiyor. Enerji ve su gibi doğal kaynakların kullanımına özen gösteren Öztiryakiler’in gerek kendi gerek diğer bulaşık makineleri ve çay-kahve makineleri için önerdiği Kireç Sökücü (Pro Limex) ise her türlü makinede ve diğer yüzeylerde zamanla oluşmuş kireç birikintilerini temizlediği gibi makinelerin ömrünü uzatıyor ve enerji kaybını engelliyor. BRITA Profesyonel, HORECA’nın sularını filtreliyor Gastronomi alanında hizmet veren “BRITA Professional” kurumsal markaların şebeke suyunu kullanılabilir hale getirerek su tüketiminde ekonomi sağlıyor. Böylece otel, kafe, restoranların mutfaklarına ekstra alınan sulara gerek kalmıyor. S u filtreleme sistemleri alanında dünya lideri olan Almanya menşeili “BRITA Profesyonel”, yüksek teknolojiyle geliştirdiği çözümlerle, gastronomi sektöründe faaliyet gösteren otel, kafe ve restoranların mutfaklarında tüketilen suları filtreliyor. Suyu filtreleyerek hijyen sağlamanın yanında, tat ve görüntüsünü de mükemmel hale getiriyor. Ayrıca, kireçlenmenin neden olduğu geçici su sertliğini de en aza indiriyor. BRITA, tadı korurken, hijyeni artırıyor Suyun içindeki ağır metalleri, klor kokusunu, tadı etkileyen, sudan kaynaklanan kireçlenmeye sebep olan maddeleri yüksek oranda azaltıyor. Soğuk suyu tazeliyor, kaynamış suyla hazırlanan tüm içeceklerin doğal 58 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 aroma tatlarını koruyor. Mutfakta yıkanan tüm yiyeceklerden bardağa atılan buz, tabak, bardak, çatal vb. tüm ürünlerine kadar BRITA Profesyonel, hijyeni sağlanmış oluyor. “BRITA Profesyonel”, çay, kahve, soğuk içecek, kombi fırın ve vending çözümlemelerinin yanında, bulaşık ve temizleme makineleri için arıtılmış su üzerinde çalışan dünyada tek kartuşlu sistem özelliğini taşıyan marka olarak biliniyor. Su filtre kartuşları; kolay kullanım ve verimliliği nedeniyle her işletmeye fayda sağlıyor. Tüm gastronomi gereksinimlere cevap verecek bir ürün yelpazesi sunuyor. Kireç; makinelerde tabaka oluşturup makinenin ömrünü kısalttığı ve ısı verimliliğini düşürdüğü için daha fazla enerji sarfiyatına sebep olur. Ürün, işletmede kullanılan su bağlantılı çay ve kahve makinesi, kombi fırın, bulaşık makinesi gibi ekipmanları kirece karşı koruyor. Ayrıca enerji tasarrufu sağlıyor. Mercedes-Benz, yeni hafif ticari aracı Citan’ı satışa sundu S on 3 yıldır turizme yönelik çalışmalarını artıran Mercedes-Benz, yeni hafif ticari aracı Citan’ı satışa sundu. Sürüş dinamiği, çevikliği ve performansı ile sınıfının en iddialı aracı olarak satışa çıkarılan Citan, güvenli, hassas ve konforlu bir kullanım sağlayan yürüyen aksamı, özel tasarımı, zengin güvenlik donanımı ve ekonomik motor seçenekleri ile dikkat çekiyor. Citan, bugüne kadar Sprinter, Vito ve Viano’dan oluşan Mercedes-Benz hafif ticari araçlar yelpazesine tam uyum sağlıyor. Mercedes-Benz Citan çok yönlü olmasıyla dikkat çekiyor Çok yönlü kullanıma uygun olan araç, yeni hem aileler için hem de iş amaçlı kullanımda tüm ihtiyaçlara cevap veriyor. Geniş yolcu kabini, yüksek sürüş dinamiği, çevikliği, ekonomik olması ve farklı alanlarda kullanıma uygunluğu aracın önemli özelliklerini oluşturuyor. Üç farklı dizel motor seçeneğiyle (75 hp, 90 hp ve 110 hp) yeni Citan hem düşük yakıt tüketimi hem de düşük işletme maliyetlerine sahip. Aracın Euro 5 emisyon normuna uygun yeni nesil motor seçenekleri, elektrik destekli hidrolik direksiyonu ve vites değiştirme göstergesi, ekonomik kullanımın temel taşlarını oluşturuyor. Yeni model, yakıt sarfiyatında ekonomi yapacak Etkileyici görünüm, konfor ve üstün güvenlik, aracı hem aile, hem de iş amaçlı kullanım için en uygun seçenek haline getiriyor. Yeni Citan’ın ergonomik konsepti ve yüksek kaliteli iç mekanı, iş için kullanımda konforu ve sürüş keyfini artırıyor. Güvenlik açısından yeni Citan geniş bir standart donanıma sahip. Sınıfında tek olan stabilite programı Adaptive ESP®, fren asistanı ve ABS’nin yanısıra ön koltuklarda ön, yan ve perde hava yastıkları kullanıcısına tam güvenlik sunuyor. Ayrıca yine standart olan BlueEffıciency paketiyle birlikte sunulan vites değiştirme göstergesi, eco startstop ve akıllı akü yönetimi sistemleri sayesinde Citan Kombi 109 CDI 4,6 l. / 100 km’lik ekonomik yakıt sarfiyatıyla sınıfında ayırt ediliyor. Modelin geliştirilmesinde Türk müşteriler katkı sağladı Yeni Citan’ın geliştirme sürecinde Türkiye pazarındaki hafif ticari araç müşterileri de belirgin bir rol oynadılar. Türkiye’nin, Avrupa’daki en geniş hacimli ikinci küçük ticari araç pazarı olması nedeniyle Mercedes-Benz Türk A.Ş. yöneticileri Citan’ın Türkiye şartlarına en uygun şekilde geliştirilmesi için katkıda bulundular. Avrupa pazarlarında ağırlıklı olarak ticari kullanıma hitap eden panelvan versiyonları üzerinde durulurken, Türkiye pazarı için hem aile, hem iş kullanımına uygun olan kombi modelinin özellikleri Türkiye’deki kullanıcıların ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde belirlendi. Olimpos Antik Kenti, restorasyona girdi T ürkiye’nin hem tarihi hem de turistik bölgelerinden biri olan Olimpos Antik Kenti, restorasyon çalışmaları kapsamında KYK Yapı Kimyasalları Restorasyon Harcı ile yeni sezona hazırlanıyor. Arkeologlar eşliğinde restore edilen Olimpos Antik Kenti’ndeki Roma Dönemi’ne ait mezar odasının duvarları güçlendiriliyor. Mezar odaları restorasyonun tamamlanmasının ardından, Kuzey Nekropol Caddesi üzerindeki cephelerin sağlamlaştırılması planlanıyor. KYK Restorasyon Harcı kullanılarak, başlatılan restorasyon çalışmalarının, yeni sezonun açılışından önce tamamlanması hedefleniyor. Kısmi olarak ziyaretlere açık olan antik kentteki kazı ve restorasyon çalışmalarının artından tamamen ziyarete açılacak. 11’2012 ǀ turizm&yatırım ǀ 59 TEDARİKÇİLER � HABER Eva Banyo, hedeflerini yeni yerinde gerçekleştirecek E va Banyo ve Yapı Malzemeleri, 2005 yılında İstanbul’da başladığı faaliyetlerine, ürün çeşidini artırarak, alanında önde gelen firmalardan biri olmayı hedefliyor. Firmanın hedefleriyle ilgili açıklama yapan M. Burak Somyürek, firmalarını hedeflerini gerçekleştirmek için İstanbul Ataşehir’deki yeni yerlerine taşıyacaklarını açıkladı. Ağırlıklı olarak banyo inşaat malzemeleri alanında faaliyet gösteren Eva Banyo, yurtdışından tezgah üstü lavabolar, çeşitli ebatlarda zemin ve duvar dekorları, bordürler, cam ve doğal taş mozaikleri ithal ediyor. Yüksek gelir grubundaki müşterileri hedefleyen firmanın yurt içinde 200’ün üzerinde müşterisi bulunuyor. Ağırlıklı olarak seramik ve sıhhi tesisat firmaları, mutfak ve banyo dekorasyon firmaları, banyo dolabı üreticileri ve iç mimarlık firmaları ile çalışan Eva Banyo’dan M. Burak Somyürek, şunları kaydetti: “İthalattaki belirsizlikler bizi olumsuz etkiliyor” “İthalatla ilgili sıkıntıların başında mevzuat değişiklikleri ve oynak kur geliyor. Zaman zaman yerli üreticilerin talepleriyle, zaman zaman farklı sebeplerle çeşitli ürün kalemlerin ithalat rejimlerinde değişiklikler olabiliyor. Örneğin geçtiğimiz yaz ayına kadar Uzak Doğu menşeli granit seramik ürünlerinde kota uygulaması vardı. Yazın bu anlaşmanın süresi doldu ve şu an itibarı ile ithalatta bir kısıtlama yok. Ancak yılbaşı itibarı ile ne olacağı, ithalat rejiminin serbest mi olacağı, gözetim uygulamasının mı olacağı, ya da anti damping uygulamasının gelip gelmeyeceği belli değil. Bu tip belirsizlikler hem ithalat kararını hem de maliyetleri direk etkiliyor. Oynak kurlarda bu belirsizliği daha da artırıyor. 2008 Eylül’den bu yana devam eden kriz ortamında zaten kar marjları eridi, vadeler uzadı, bataklar arttı. Bu tip belirsizlikler sektörde faaliyet göstermeyi daha da zorlu hale getiriyor.” “Hedeflerimizi gerçekleştirmek için yeni binamıza taşınıyoruz” Eva Banyo’nun ürün gamı ve çeşidini artırarak, alanında ülkenin önde gelen firmalarından biri olmayı hedeflediklerini belirten Somyürek, “Bu amaçla önümüzdeki ay Ataşehir’deki yeni yerimize taşınıyoruz. Ekibimizi bu hedef doğrultusunda genişletiyor ve yeniliyoruz. Şubat 2013’te de ilk kez Tüyap Unicera fuarına katılarak hem mevcut hem de potansiyel müşterilerimizi yeni ürünlerimizle buluşturmayı planlıyoruz” diye konuştu. Hellmann’s, Unilever Food Solution aracılığıyla Türkiye pazarında M ayonez markası Hellmann’s Türkiye pazarına Unilever Food Solutions ile girmeye hazırlanıyor. Ev dışı gıda sektörünün markalarından Unilever Food Solutions ise Hellmann’s ile Türkiye’de premium soslar kategorisine giriş yapacak. Ketçap ve mayonez ürün çeşitleriyle Türkiye pazarına giriş yapmaya hazırlanan ve 100. yılını kutlayan Hellmann’s Unilever Food Solutions, ev dışı tüketim kanalına katıldı. Tür- 60 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 kiye’de Knorr, Lipton, Carte d’Or, Calve, Sana ve Becel’i bünyesinde bulunduran ve ev dışı gıda sektörünün referans merkezi olmayı hedefleyen Unilever Food Solutions’ın Genel Müdürü Önder Arsan, Hellman’s gibi premium bir markayı Türkiye’ye getirmekten gurur duyduklarını söyledi. Hellmanns’ın özellikle restoran ve kafeler tarafından ilgi görmesini beklediklerini ifade eden Arsan, “Hellmanns ev dışı tüketim noktalarına lezzet ve kalitesiyle farklılık getirecek” dedi. HotelRunner küçük otellerin e-ticaret ve sosyal medya kanallarını açıyor K onaklama sektörüne yönelik çözümler geliştiren CloudArena, küçük ölçekli tesislere yönelik geliştirdiği HotelRunner sistemini kullanıma sundu. Küçük ve butik tesislerin kendi web sayfalarında ve sosyal medyada online kanallardan rezervasyon kabul etmelerini sağlayacak olan sistem, küçük ölçekli konaklama tesislerinin uluslararası sisteme entegrasyonlarını sağlıyor. HotelRunner küçük otelleri sosyal medyaya taşıyor Bağımsız, butik otellere, motellere, apartlara, pansiyonlar ve kısa dönem kiralık dairelere yönelik sistemin en önemli avantajı, konaklama tesislerin herhangi bir POS sistemine ihtiyaç duymadan, müşterilerine çeşitli online ödeme seçenekleri sunması olarak biliniyor. Tesislerin doluluk oranlarını yükseltmesi için tasarlanan HotelRunner sistemi, tesislerin kendi online içeriklerini oluşturup yönetmelerini ve sosyal medyada bilinirliklerini arttırma avantajını sunuyor. Agopyan: HotelRunner, işletmelere birçok avantaj sağlıyor CloudArena kurucu ortaklarından Arden Agopyan, birçok küçük ve orta ölçekli otelin internet sitesi olmasına rağmen uluslararası pazara ulaşamadıklarını belirterek, küçük otellerin de e-ticaret kanallarında yer alması gerektiğini söyledi. Küçük işletmelerin HotelRunner sistemiyle sanal POS sistemlerine dahil olacaklarını ifade eden Agopyan, tesislerin uluslararası online satış kanallarına ve acentelere kolay bir şekilde entegrasyonu sağladığını kaydetti. Sistemin aynı zamanda sosyal medya promosyon ve online pazarlama araçları sunduğunu dile getiren Agopyan, HotelRunner’ta veri merkezi ve sunucu gibi ilk maliyetleri olmaksızın “kullandığın kadar öde” mod- elini kullandıklarını söyledi. İşletmelerin HotelRunner’a sahip olmak için hiçbir ücret ödemediklerini, bu sistemi kullanarak doldurdukları oda başına ücretlendirme yapıldığını ekleyen Agopyan, raporlama modülleri sayesinde her yıl doluluk oranlarını tahmin edebilecekleri bir yapıya kavuşacaklarını vurguladı. Arden Agopyan, Ali Beklen ve Tolga Yalçınkaya tarafından kurulan CloudArena, 212 Capital Partners’den yatırım desteği ve KOSGEB, TÜBİTAK tarafından destekleniyor. Açılabilir çatı sistemi Aquasun otelcilerin tercihi oldu O tellerin yüzme havuzları, sosyal tesisleri gibi çeşitli alanlarda kullanılan açılabilir çatı sistemi Aquasun, sahip olduğu özellikler ve tüm yıl boyunca sorunsuz çalıştığı için oteller ve inşaat sektörü tarafından tercih ediliyor. Libart firması tarafından üretilen çatı sistemi Aqasun, otellerin ve apartmanların sosyal tesisleri, yüzme havuzları, ışıklıkları için kullanılıyor. Aynı zamanda 12 ay boyunca çalışabildiği için inşaat firmaları tarafından da talep edilen çatı sistemi Aquasun, bu özelliğinden dolayı yerden ve maliyetlerden tasarruf sağlıyor. Sistemin statik mühendisliği Amerika’da bağımsız çalışan bir mühendislik firması tarafından gerçekleştirilirken, sistem 4,5 dakikada açılabiliyor. Aynı zamanda, bir adet uzaktan kumandası ve duvara monte edilmiş bir kontrol paneli bulunuyor. 11’2012 ǀ turizm&yatırım ǀ 61 TEDARİKÇİLER � HABER İnoksan, Türkiye’nin ilk yerli araştırma gemisine mutfak kurdu İ lk olarak 1989 yılında Türkiye Denizcilik İşletmeleri’ne ait Pendik Tersanesi’nin 2 adet yük gemisinin mutfaklarını yaparak gemi mutfağı konusunda da çalışmaya başlayan İnoksan, Türkiye’nin ilk yerli araştırma gemisi ‘Seydi Ali Reis’in mutfak yapımını gerçekleştirdi. 22 metre uzunluğunda, 135 gros ton ağırlığında, 7,5 metre genişliğindeki ‘Seydi Ali Reis’ gemisinin mutfağı gemi tipi mutfak kriterlerine uygun şartlarda ve denizde yaşanabilecek her türlü problemi göz önüne alarak dizayn edildi. Hazırlanan bu özel mutfakta, cihazların tamamı tabana sabitlenerek dalgalara karşı tedbir alındı, yalpalık sistemi ile tencerelerin ve dolaplardaki malzemelerin devrilmesi engellendi. İnoksan ayrıca gemi içerisinde bir çamaşırhane kurarak gemi mürettebatının günlük temizlik ihtiyacına da kolaylık sağladı. Uzun yıllar gemilerinin mutfaklarını yurt dışından satın alan işletmelere ekonomik fiyatlara, deniz şartlarına uygun ve hijyenik mutfaklar kurarak önemli bir hizmet sunan İnoksan, bu konuda her türlü ihtiyaca cevap verebilecek bir kapasiteye sahip. İnoksan şimdiye dek, dünyanın en büyük yatları arasında bulunan Savarona’ya, Sedef Tersanesi tarafından İnoksan mutfaklarını sergiledi Rusya’ya yapılan 22 gemiye, Sedef Albay Kudret Güngör Deniz İkmal Gemisi’ne, Türkiye Denizcilik İşletmeleri’ne ait Mavi Marmara ve Karadeniz Yolcu Gemileri’ne imza attı. Firma ayrıca Koç Grubu’na ait RMK Tersanesi kanalı ile Danimarka Herning firmasının 2 adet kimyasal tankerinin mutfaklarında da yer aldı. Öte yandan İnoksan, Nişantaşı’nda gerçekleşen Türk-İtalyan yemek kültürlerinin tanıtıldığı festival ile her yıl geleneksel olarak düzenlenen ‘Kapadokya Geleneksel Yemek Festivali’nde mutfak kurarak destek verdi. Türk ve İtalyan yemeklerinin bir araya getirilerek tanıtıldığı ‘Türk ve İtalyan Mutfak Kültürleri Omuz Omuza’ festivalinde İnoksan firması şov mutfağı kurarak; festivale renk kattı. Samsung Vooyaj.com uygulamasını TV’ye taşıdı S amsung Electronics, Türkiye’nin online tatil ilanları platformu olan Vooyaj.com’un uygulamasını yeni nesil Smart TV’lerine ekledi. Yurt içi turlardan yurt dışı ve cruise gezilerine kadar birçok farklı alternatif sunan bu uygulama ile Samsung, Smart TV deneyimini daha da geliştiriyor. Televizyon izleyicileri bu sistemle televizyon üzerinde tatil seçenekleri sunduğu gibi rezervasyon yapma imkanı da sağlayacak. Vooyaj uygulaması ile kullanıcılar, evde kumandalarını kullanarak kolaylıkla tatil planlarını yapabilecekler. Konuyla ilgili açıklama yapan Samsung Electronics Türkiye Dijital Pazarla- 62 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 ma Sorumlusu Eren Kumcuoğlu: “Bundan böyle Vooyaj uygulaması ile kullanıcılarımıza Smart TV’lerinden tatil planlarını yapmalarına olanak sağlayarak farkımızı ortaya koyuyoruz” dedi. DG İnternet ve İletişim Çözümleri A.Ş. Genel Müdürü Altar Kartal ise “Vooyaj.com olarak kullanıcılarımıza yüzlerce tatil firmasından, binlerce tatil fırsatını hem en uygun fiyatlarla sunmayı, hem de bunlara en kolay şekilde ulaşabilmeleri adına, tüm dijital platformlarda bulunmayı hedefliyoruz. Kullanıcılarımız Samsung Smart TV uygulamamız sayesinde uzaktan kumandalarıyla tatil planlarını televizyonlarından yapabilecekler” diye konuştu. HABERLER Akdeniz çanağında en hızlı artışı Mısır gösterdi A kdeniz Turistik Otelciler ve İşletmeciler Birliği (AKTOB) AR-GE birimi tarafından hazırlanan 9 aylık turizm verilerine göre, Akdeniz çanağında en hızlı artış Mısır’da yaşandı. Türkiye yüzde 0,5 büyürken, İspanya yüzde 3,8 gelişme gösterdi. Yunanistan ise geriledi. Türkiye’ye gelen yabancı ziyaretçi sayısı 9 aylık dönemde yüzde 0,5 artarak 25 milyon 756 bine çıktı. Türkiye geçen yıl aynı dönemde 25 milyon 625 bin kişi ağırlamıştı. 9 aylık dönemde Alman pazarı yüzde 5,7 büyürken Rusya pazarındaki büyüme de yüzde 3 dolayında artış gösterdi. İngiltere pazarında ise yüzde 6 daralma yaşandı. Avrupa pazarlarından; Avusturya, Fransa, İtalya gibi bazı ülkelerden gelişlerde de gerileme yaşandı. Öte yandan İran ve Suriye’den gelişler de yüzde 35 civarında azaldı. İspanya, Rusya pazarında 1 milyonu aştı Türkiye’nin en büyük rakiplerinden İspanya, Rusya pazarından aldığı ziyaretçi sayısını 1 milyona çıkardı. Ülke 2012’nin 9 aylık döneminde bu pazardan 1 milyon 52 bin ziyaretçi çekti. Öte yandan ülkeye 9 aylık dönemde gelen yabancı ziyaretçi sayısı da yüzde 3,8 artarak 46 milyon 965 bin kişiye ulaştı. İspanya, ana pazarları olan İngiltere, Almanya, İskandinavya ve Fransa pazarlarında yüzde 5 ortalama ile büyürken diğer Avrupa pazarlarında ise ılımlı gerileme yaşadı. Hollanda’daki düşüş ise yüzde 8’e yaklaştı. Mısır 9 ayda 9 milyona yaklaştı Yaşanan politik gelişmeler ardından turizmde tekrar toparlanmaya çalışan Mısır’a gelen yabancı ziyaretçi sayısı da artmaya devam ediyor. Ülke 9 aylık dönemde 8,8 milyon ziyaretçi çek- erken yılın tamamındaki beklentini 12 milyonun üzerine çıkardı. Mısır Turizm Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada ülkenin 2013 sonunda eski büyüme eğilimine devam edeceği ve Arap baharı öncesi verilerine ulaşılacağı belirtildi. Ülke 2013 yılında 15 milyon ziyaretçi bekliyor. Diğer yandan yıllardan beri ülkeye uçan charter şirketlerinin boş kalan koltuklarına nakit para desteğinde bulunan Mısır, uygulamayı 2013 Ekim sonuna kadar uzattı. Yunanistan’da gerileme yavaşladı Yılbaşından bu yana yüzde 4’leri bulan gerileme yaşayan Yunanistan, 9 aylık dönemde 10 milyon 301 bin kişi ağırlarken, düşüş seviyesi de yüzde 2,5 dolayına indi. Türkiye ve rakiplerde ziyaretçi sayısı (Milyon kişi) (Ocak-Eylül) 2011 2012DEĞİŞİM İSPANYA 45.246.9 3,8 TÜRKİYE 25.625.7 0,5 MISIR 6.88.7 26,9 YUNANİSTAN10.5 10.3 -2,4 11’2012 ǀ turizm&yatırım ǀ 63 HABERLER World Travel Market, 2013 için umut vermedi T urizm ve seyahat endüstrisinin en önemli fuarları arasında yer alan ve İngiltere’nin başkenti Londra’da düzenlenen World Travel Market (WTM), bu yıl kapılarını 33. kez açtı. 157’si yeni katılımcı olmak üzere toplamda 48 bin katılımcı ile 5-8 Kasım 2012 tarihleri arasında gerçekleşen fuarı bu yıl 28 bin kişi ziyaret etti. İngiltere’den yılda 2 milyonu aşkın turist çeken Türkiye, pazardaki kaybını fuarda telafi etmeye çalıştı. Türkiye’nin ilk 3 pazarı arasında yer alan İngiltere pazarının nabzının tutulduğu fuara Türkiye, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanan 966 metrekarelik salonda 63 stand ile katıldı. Fuara katılan Türk turizmciler, temkinli konuştukları İngiltere pazarında 2013 yılının istikrarlı geçmesini bekliyorlar. Fuarı geçen yıla göre sönük bulan turizmciler, 2012’de değişen pazar koşulları nedeniyle İngiltere’den gelen turist sayısındaki düşüşe dikkat çektiler. Yaşanan ekonomik kriz, rakip ülkelerin fiyat indirmesi nedeniyle Türkiye’nin fiyatlarının yüksek kalması, Türkiye’deki fiyat-kalite dengesindeki değişim, coğrafi yakınlık ve tarifeli seferlerinin çokluğu nedeniyle İspanya’nın pazarda öne çıkması gibi nedenlerle yaşanan düşüşün 2013’te telafi etme hedefiyle fuara 32 64 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 katılan turizmciler, fuardan 2013 için çok da umutlu ayrılmadılar. İngiltere pazarına ilişkin çalışmalar artacak İngiltere pazarıyla ilgili tanıtım çalışmalarını artıran Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkilileri, pazarın durumuyla ilgili WTM’de bir basın toplantısı gerçekleştirdi. Toplantıya Kültür ve Turizm Bakanlığı Müsteşarı Özgür Özaslan, Tanıtma Genel Müdürü Cumhur Güven Taşbaşı ve Londra Tanıtım Müşaviri Tolga Tuyluoğlu katıldı. Toplantıda konuşan Özgür Özaslan, Türkiye için önemli pazarlardan biri olan İngiltere pazarının önemine değinerek, “İngiliz partnerlerimizle iyi ilişkilerimiz var. Gelecek yıllara dönük aktiviteleri artırmayı düşünüyoruz” diye konuştu. İngiltere pazarında ‘tekrar müşteri’ oranı her yıl azalıyor Toplantıda İngiltere pazarıyla ilgili bir sunum yapan Londra Tanıtım Müşaviri Tolga Tuyluoğlu, İngilizlerin tercih ettiği destinasyonlar arasında Türkiye’nin 7’inci sırada bulunduğunu belirterek, İspanya ve Fransa’nın İngilizler için öncelikli destinasyonlar olduğunu kaydetti. Türkiye’ye gelen İngilizlerin ağırlıklı olarak Muğla, Antalya, İstanbul, İzmir ve Aydın’ı tercih ettiğini dile getiren Tuyluoğlu, paket turlarla Türkiye’ye gelen İngilizlerin yüzde 64, bağımsız gelenlerin ise yüzde 36 olduğunu vurguladı. Türkiye’yi ziyaret etmeyen İngilizlerin yüzde 34’ünün Türkiye’yi listelerine aldıklarına dikkat çeken Tuyluoğlu şöyle devam etti: “Yüzde 13 kadarı ziyaret etmek istemediğini açıklıyor. İngiliz tatil severlerin yüzde 52’si Türkiye’yi bir defa ziyaret etmiş durumda. İki defa ziyaret edenlerin oranı yüzde 29; üçüncü kez gelenler ise yüzde 10, dört ve üzeri gelenlerin oranı ise yüzde 9. Gelen ziyaretçilerin yüzde 71’i ören yerleri ve müzeleri geziyor. Gelen kitlenin yüzde 3 kadarı kesinlikle memnun kalmadığını dile getirirken yüzde 37’si kesinlikle çok memnun kaldığını söylüyor.” Turizmciler İngiltere pazarını ve WTM’yi nasıl değerlendirdiler? S on iki yıldır Türkiye’nin kan kaybettiği pazarlardan biri olan İngiltere pazarıyla ilgili World Travel Market fuarına katılan turizmciler pazarla ilgili gelişmeleri, 2013 beklentilerini değerlendirdiler. Turizmdebusabah.com’dan Mehmet Güneli ve acikgazete.com editörü Faruk Eskioğlu’na açıklamalarda bulunan turizmciler, İngiltere pazarı için temkinli konuştular. Kamil Berk/ NG Hotels&Resorts Turizm Koordinatörü: İngilizler Türkiye’deki termal turizmi keşfetmeli Biz hâlâ deniz kum, güneş ve biraz da tarihe odaklı çalışıyoruz. Halbuki sağlık turizmi, termal turizmi çok önemli. Bunların da bu ülkede pazarlanması gerekiyor. Bu ürünler Türkiye genelinde pazarın uzamasına ve 12 aya yayılmasını sağlayacak. Talep oldukça uçak firmaları da buraya seferler düzenleyecektir. Talep, arzı getiriyor. 10 yıl önce Türkiye’den gelen uçak sayısına bakın ve şimdiki duruma bakın! 5-6 sene önce Antalya bölgesi İngilizler tarafından keşfedilmemişken şimdi hızlı bir büyüme var. Türkiye’nin keşfedilecek çok fazla ürünü bulunuyor ve bunları ortaya çıkarmak lazım. Grubumuz açısından WTM’de yaptığımız görüşmeler başarılı geçti. ‘Türkiye’de termal mi var?’ diye yaklaşanlar oldu. Bunu hep beraber aşmamız gerekir. Bugün 80 milyonluk Almanya’da 30 milyon kişi haftada 3-4 kere termal olanaklarını kullanıyor. Bu alışkanlığı geliştirmemiz lazım. İnsanlar önleyici bakıma artık daha çok önem veriyorlar. Zafer Alkaya/ Cornelia Diamond Golf Resort&SPA Genel Müdürü: Rakip ülkeler ciddi fiyat indirimine gittiler WTM’yi bu yıl çok aktif görmedim ama İngiliz pazarının her zaman Türkiye’de yeri var. Fiyat artışlarını kabul etmiyorlar; Pound’un Euro karşısında değer kazanmasıyla İspanya’yı, Portekiz’i daha çok düşünmeye başladılar. Euro zone ülkeleri önem kazandı. Bize rakip ülkeler ciddi fiyat indirimine gittiler. Tabii uzun süre bu politikayı sürdürmeleri mümkün değil. Buna rağmen Cornelia olarak biz önceki yılın rakamlarını yakalayacağımızı, hatta üstüne çıkabileceğimizi düşünüyoruz. İngilizler ucuz otelleri tercih ederlerdi ama şimdi Belek bölgesine de gelmeye başladılar. Kaliteli hizmet istiyorlar ve artık böyle bir bütçeleri var. Bize rakip ülkelerin her şey dahil sistemine geçmeye başladıkları şeklinde bilgiler alıyoruz. Ancak bu sistemi geliştirmek kolay değil. Burada Asya-Pasifik ülkelerine dönük bir ilginin olduğunu da görüyoruz. Hindistan cazip bir pazar. Yeni trend Hint düğünleri. Tesislere önemli paralar kazandırıyor. Ciddi talepler alınırsa önemli bir pazar olarak görüyorum. Uzak Doğu pazarı Türkiye’ye ilgi göstermeye başladı ancak bu ilgi henüz resortlara değil. İstanbul ve Kapadokya’ya dönük kültür turlarını tercih ediyorlar. Bir Çinli turist Antalya’da sejour tatil yapmayı henüz tercih etmiyor. Ama umutsuzluğa düşmeden pazarlama çalışmalarına devam etmemiz lazım. 11’2012 ǀ turizm&yatırım ǀ 33 65 HABERLER o ülkenin doğal yapısı ve yaşamını koruyarak bunları sunabilmek. Biz burada adventure, outdoor çalışan acenteler ile görüşmeler yaptık. Amacım kış turizmi için Olimpos bölgesine turist çekebilmek. Volkan Çavuşoğlu / Akkanat Holding Satış ve Pazarlama Direktörü: Otel sayısı artıyor; işimiz zorlaşıyor WTM’nin ilk günü geçen seneye göre sakin geçti. Geçen yıl ilk gün kapıda kuyruk vardı. Ama bu yıl o kalabalığı göremedik. Hatta ilk gün hiç ziyaretçimiz olmadı. İkinci gün ise beklentimizin üzerinde gerçekleşti. Çalışmış olduğumuz tüm tur operatörleri ziyaretimize geldiler. Bilgi paylaşımı oldu. Herkes 2012 yılının bir önceki yıla göre yüzde 7-8 civarında düşük olduğu konusunda hemfikir oldu. 2013 yılında toparlanma olacağını söylüyorlar. TUI’nin geçen yıla göre yüzde 2 yukarıda olduğu söyleniyor. Tabii açık, belki biraz kapanacak ama 2011 yılı gibi olacağı düşünülmüyor. Yine en büyük sorun ulaşım ve uçak. Antalya’da yatak kapasitesi artıyor. Yine dolmaya başlıyoruz. Yine oteller artıyor ama uçak azalıyor. Pastamız küçülüyor ama oteller çoğalıyor. Yani gittikçe işimiz zorlaşıyor. Fuarda bize gelen İngiliz tur operatörleri geçtiğimiz ay Antalya’da yapılan ve Tiger Woods’un katıldığı turnuvayla ilgili bilgiler istediler. Sinan Haliç / TÜRSAB Yönetim Kurulu Üyesi: Asya-Pasifik Bölgesi’ndeki artışı ciddiye almalıyız Sevda Zorlu / ETİK Başkan Yardımcısı: İzmir’i dünyaya tanıtma fırsatı bulduk Beş yıldır WTM’ye katılıyoruz. Bu sene fuara EXPO 2020’yi öne çıkartarak katıldık. Fuarı gezdiğimizde diğer rakiplerimizin büyük standlar ile bölgelerini tanıttıklarını gördük. Biz EXPO’yu kaybetsek bile bir şekilde İzmir’i bölgemizi dünyaya tanıtmış olacağız. Hedefimiz 5 büyük fuara daha katılıp tamamen İzmir’i tanıtmak. EXPO için çok çalışmamız lazım. Bu yıl WTM’yi çok zayıf gördüm. Fuarın 3’üncü günü ve katılımcı açısından sönük geçiyor. Bu arada İngiliz pazarının Güney Ege’de düşüşte olduğunu biliyoruz ve yine aynı şekilde bizim bölgemizde de bu ilginin azaldığını hissettik. 66 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 Kadir Kaya/ Kadir’in Ağaç Evleri: “World Travel Market’te otel tanıtmak anlamsız İngiltere’deki kitle yaşlandı. Çalışmaya gelen genç neslin de çalışma zamanını daralttılar. Avusturalya, Yeni Zelanda, Kanada ve Güney Afrika’dan gelerek bu bölgede çalışan ve bizim ülkemize gezmeye gelen yoğun bir kitle vardı. Onlar uzun tatile çıkma fırsatları buluyorlardı. Dünyadaki ekonomik krizden İngiltere de payını aldı ve dolaşan, seyahat eden nesil azaldı. İngiltere’den outdoor ve dalış için gelen bir kitle var. Bizim 12 ay turizm için çalışmamız gerekir. Burada otel tanıtmak anlamsız. Şu anda bu yaşlı kitleye ona hitap edecek ürünü sunmamız lazım. Yelpazeyi genişletip ürünü vitrine en iyi şekilde çıkarmak gerekiyor. Önemli olan Son yıllarda İngiltere pazarındaki yüzde 15’e varan düşüşlerden sonra aslında toparlanacağına dair sinyaller veriyor. Diğer taraftan Türkiye’nin pahalı olduğuna ilişkin bazı görüşler var. Buna kısmen katılmak mümkün. Tabii Türkiye büyük bir turizm ülkesi olduğu için hangi destinasyon pahalı? Hangi aktivite pahalı? diye düşünmek lazım. Genel olarak otel fiyatlarının yükseldiği doğru. Tabii dünya turizminde bu yıl 1 milyar insan gezdi. 2020 yılına kadarki süreçte 1 milyar 620 milyon insanın seyahat edeceği ve bu pazarın önemli bir bölümünün Asya-Pasifik bölgesinden olacağı düşünülüyor. 300-400 milyonluk Asya-Pasifik bölgesi artışını ciddiye almalıyız ve oraya mutlaka yönelmeliyiz. Global olarak önlemimizi almalıyız. Katılımcılar açısından fuara bakacak olursak; bu yıl yeni müşteri beklentilerinden çok çalıştıkları tur op- eratörlerinin standlarında ağırlayarak geleceğe dönük planlamalar yaptıklarını gördüm. Bu yıl firmalar prestij olarak konumlarını sürdürmek üzerine stratejilerini kurdular. Tabii işin aslını 2013 sezonu için gelen taleplerde göreceğiz.” Ali Kızıldağ / Calista Luxury Resort Hotel Genel Müdürü: Rakiplerimizi çok iyi takip etmemiz lazım Eskiden fuarlarda iş bağlantıları yapılırdı ancak şimdi bu başka platformlara taşındı. İngiltere, Türkiye için önemli bir pazar. 2013 için operatörlerden aldığımız verilere göre genel olarak yüzde 6-7’lik bir gerileme söz konusu. Özellikle Aralık-Ocak ve Şubat satışları çok önemli. Bunlar açığı kapatacaktır. Ama artışı sağlamak lazım. Gelen, üretilen pax sayısını artırmak lazım. Acente ve operatörlerle yaptığım görüşmelerde özellikle İspanya’nın bu pazardaki açıklarını kapatabilmek için fiyat marjlarında ciddi tavizler vererek epey pay topladıkları söyleniyor. Bizim de rakiplerimizi çok iyi takip etmemiz lazım. Bütün toplantılar bittikten sonra olayı toparlamak daha zor oluyor. Bizim ülke olarak yeni fikirler üretmemiz gerekiyor. Bu konuda hem bakanlık hem de özel sektör oldukça dinamik. Eminim bu sayıları artırmak için yeni yollar bulacağız. İnsanlar başka destinasyonlara da gideceklerdir; önemli olan bize geliş sayılarını, bizdeki geceleme sayılarını artırabilmek. cama modeli. Acenteler 5 yıldızlı her şey dahil sundular ama işte İngiliz müşterinin istediği bu değildi. İngiliz müşteri şehirdeki atmosferi yaşamak istiyor. Şimdi bu, Alanya lehine geri dönmeye başladı. Faik Melih Kaptanoğlu / Alanya Turizm Tanıtma Vakfı Başkanı (ALTAV): Ömer Kartın /Alacarte Turizm Yönetim Kurulu Başkanı: WTM bir İngiliz fuarına dönüşmeye başladı WTM’nin eski havası kalmadı. Bizim çalıştığımız bazı operatörler WTM’ye katılmaz oldular. WTM, sadece İngiltere pazarıyla ilgili bir fuara dönüşmeye başladı. Bu yıl hiçbir büyük operatör yok. İngiltere piyasası Türkiye açısından düşük gidiyor. 2013 yılı geçen seneye göre yüzde 6 civarında düşüşle başladı. Bu tabii endişe verici bir durum. İngiltere sadece Türkiye’de değil; her yerde ekside. Alanya açısından bizde İngiliz sayısı çok çok az. Eskiden Alanya İngilizler için Ege’den sonraki ilk destinasyondu. Fakat maalesef acentelerin yanlış politikalarından dolayı bu kayboldu. Herkes 5 yıldızlı otellere ve her şey dahile yöneldi. Şimdi yaptıkları hataları anlamaya başladılar. Yavaş yavaş müşteriyi küçük tesislere yönlendirmeye başladılar. Bu tabii daha çok Alanya’da var ve bu yeni konseptten ötürü gelecek senelerde İngiliz pazarı açısından Alanya’nın önemi artacak. İngiliz müşteri alt kategorileri de görmek istiyor ama ona hep üst kategorileri sundular. Fethiye ve Marmaris’te görülen daha küçük yıldız, oda-kahvaltı ve çıkıp dışarıda para har- Uzakdoğu pazarı giderek önem kazanıyor Teknoloji ve online kanalın gelişmesiyle seyahat trendleri değişmeye başladı. Bugün düne göre fuarlar o kadar etkin değil. Ancak prestij ve marka gücü açısından burada olmak gerekiyor. Düzenlenen bazı 11’2012 ǀ turizm&yatırım ǀ 67 HABERLER konferans ve toplantıları izlediğinizde gelecek yıllarda dünya seyahat hareketliliği konusunda fikir sahibi olabiliyorsunuz. Benim yaptığım görüşmelerde gelecek dönemde hem incoming hem de outgoing açısından Uzak Doğu pazarı öne çıkacaktır. Avrupa’daki tatil destinasyonları Hindistan ve Çin’deki seyahat talep eden varlıklı insanları çekebilmek için çalışacaklar. Yine başta Tayland olmak üzere bölgedeki diğer ülkelerin Avrupa ve Amerika pazarından daha çok turist çekebilmek için farklı ürünler geliştirdiklerini görüyoruz. Ürün çeşitliliğini pazar ihtiyaçlarına göre en iyi sunabilen turizm modelleri başarılı olacaktır. İrem Anjelique Mursaloğlu / Lucis Global e-business Direktörü: Online satış artacak Online markette gelişme yaşandığı söylenebilir. Online satışın özelliği yerel ve küresel krize rağmen satış yapılabilmesidir. 2013’de online pazarının yüzde 40’lardan yüzde 50’lere uzanan bir grafik izleyeceği öngörülebilir. Zafer Canbaz /The Marmara Taksim Genel Müdür Yardımcısı: İstanbul açısından olumlu gelişmeler var İstanbul turizminde 2012 iyiydi. Özellikle yazın Suriye, İran ve Mısır başkentlerine gidemeyen turistlerin güvenli buldukları İstanbul’u tercih etmeleri otellerdeki doluluk oranını yükseltti. 2013’ün ikinci yarısında çok iyi markaların İstanbul’da otel açacak olması gelen turist sayısını olumlu etkileyecek. 2013’de Türkiye-Suriye ilişkilerinde radikal bir durum ve küresel konjonktürde ciddi bir gelişme olmazsa daha iyi bir sezon geçilebilir. Serap Garipoğlu Akın / Lykia Group: 2012’de beklentiye göre daha iyi geçmesine karşın bir önceki yıla göre daha zorluydu. İngiltere pazarında yüzde 10’luk bir düşüş yaşandı. 2013’ün daha iyi geçmesi beklenmesine karşın bu açığı kapatması zor görünüyor. Turizmi sağlık, kültür gibi çeşitlendirerek bütün yıla yayacak yeni trendler geliştirilmeli... pazarda talep artışı yaşandı. Grafik eski hareketliliği yakalayacağımızı gösteriyor. Otel ve yerel yöneticileri bu gelişimin sürdürülebilir olması ve sayıları eksiye düşürmemek için sıkı çalışmalı. Antalya bölgesinde ise sezon zorlu geçti denilebilir. Yine de İstanbul’un doluluğuna yaklaştı. Paritenin azizliği dışında genelde bir olumsuzluk yoktu. 2012 Martı Grubu açısından da atılım ve ödül yılı oldu. Sema Alpaytaç / Olea Nova Boutique Hotel: Yasemin Fuentes /Vague Hotels Satış ve Pazarlama Müdürü: Yeni trendler yaratılmalı İngiltere pazarında artış bekliyoruz 2012’ye temkinli girmemize karşın iyi bir sezon geçirdik. Yeni bir hoteliz. İngiltere pazarından gelen turistlerde Kraliçe’nin Jübile yılı ve Londra Olimpiyatları’ndan dolayı düşüş yaşandı. 2013’ün daha iyi geçeceğini tahmin ediyorum. Özge Aztekin / Lucis Global Satış ve Pazarlama Direktörü: 2013’den iyimseriz 2012 küresel krize rağmen doluluk anlamında iyi geçti. Küresel bağlamda ve ülke içinde olağanüstü gelişme olmadığı süreçte 2013’ün daha iyi geçeceği öngörülebilir. Ali Hazar / Martı Genel Müdürü: Antalya’da sezon zorlu geçti 2012 genel anlamda çok iyiydi. Marmaris ve Dalaman bölgelerinde İngiltere’den gelen turist sayısında düşme gözlenmesine karşın diğer ülke turistlerinde artış vardı. Marmaris’te iç 68 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 2013, bu yıldan farklı olmayacak 2012, 2011’e göre daha iyiydi fakat beklentilerin altında kaldı. Sezonun zorlu geçmesinin nedenleri arasında küresel kriz ve dünya turizm pazarının daralması, Türkiye’de fiyatlarının yukarıda kalması ve maliyetlerin artması ile kısır politik çekişmeler sayılabilir. Amaç ölü dönemde de turist çekebilmek olmalı. Pazar trendi değişti. Aracılar tüketiciye bizi istediğimiz gibi yansıtamıyor... 2013’ün farklı geçeceğini sanmıyorum. Aydın Altuğ /Antalya Kemer Turizm Geliştirme ve Tanıtım Müdürü: 2013 küresel konjonktüre bağlı Bu yıl Kemer Bölgesi iyiydi. İngiltere pazarından gelen turist sayısında düşüş olmasına karşın Rus ve Alman turistlerdeki artış durumu dengeledi. 2013 dünya konjonktürüne bağlı. Kemer Antalya’nın en güzel bölgesi. Bölgemizde turizm 6-7 aya dayanıyor. Bu süreyi uzatırken turizmi çeşitlendirmek gerekiyor. WTM raporlarında tüketicilerin seyahat eğilimleri ortaya çıktı F uar kapsamında her yıl yayınlanan WTM Turizm Endüstrisi Raporu açıklandı. Rapora göre BRIC ülkelerinde turizm potansiyeli yükseliyor. Euromonitor International tarafından hazırlanan raporda, BRIC ülkeleri olarak adlandırılan Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin gibi ülkelerden turist akışı yükselecek. Rapora göre Avrupa’ya BRIC ülkelerinden giden turist sayısında 2012-2016 döneminde her yıl yüzde 5-10 aralığında büyüme yaşanacak. Alışveriş turizminin bu pazarlardaki sürükleyici unsur olduğuna dikkat çekilen raporda, kültür ve sanatla ilgili seyahatlerin de önemli bir etken olacağı belirtildi. BRIC ülkelerinden seyahat eden ziyaretçilerin daha çok İngiltere, Fransa, İtalya, Almanya, İsviçre ve İspanya gibi ülkelere gitmesi bekleniyor. Raporda Libya’da eski rejimin devrilmesinin ardından ülkenin Akdeniz çanağında yeni bir destinasyon merkezi olarak yükselmesinin beklendiği de yer aldı. Avrupa ekonomisini alışveriş turları canlandıracak Son yıllarda gelişme gösteren alışveriş turizmine de vurgu yapılan raporda, Paris, Frankfurt, Milano ve Madrid gibi şehirlerin alışveriş turizminde öne çıkan ve olumlu etkilenen kentler arasında yer alacağı bildiriliyor. Fuarda Küresel Trendler Raporu’nu değerlendiren Reed Travel Exhibitions Yönetim Kurulu Başkanı Fiona Jeffery, BRIC ülkelerinden alışveriş için Avrupa’ya gidecek turistlerin Avrupa ekonomisinde ekonomik canlanmaya yol açacağına dikkat çekti. Çinli turistlerin tatil bütçelerinin üçte birini alışverişe ayırdıkları belirten Jeffrey, “Seyahat acenteleri Paris’e giden Çinli turistlerin yüzde 95′i Lois Vuitton’dan alışver- iş yapıyor” diye konuştu. Raporda Louis Vuitton, Cartier, Prada, Galeries Lafayettes, Printemps, Harrods, La Rinascente, McArthurGlen gibi lüks markaların yükselen pazarlara odaklandığına işaret edildi. Vergiler turizmin önünde engel Raporda dünya turizminin önündeki engellerden birinin hükümetlerin bütçe açığını kapatmak için turizm üzerindeki vergileri arttırması olarak gösterildi. Yapılan araştırmaya göre havalimanı vergileri, kent vergileri ve konaklama ücretlerinden alınan vergilerin artırılmasın turizmin önünde çok büyük bir engel oluşturuyor. İngiltere’de yurtdışı çıkış vergileri İngilizlerin seyahat isteğini kısıtlayan faktörlerden biri oldu. Ankete katılanların vergi nedeniyle yüzde 19’u daha az seyahat edeceklerini belirtirken, yüzde 34’ünün uzak destinasyonlara gitmeyeceklerini açıkladılar. Yüzde 11’i ise tüketici eğilimlerini değiştirmeyeceğini söyledi. Ülkede, yolcu başına alınan havaalanı çıkış vergileri (APD) artışının tatilcileri etkilediği belirtiliyor. Bulgulara göre tatilcilerin yüzde 50’si bu artıştan olumsuz yönde etkilendiğini belirtiyor. Diğer yandan seyahat sektöründe çalışanların yüzde 84’ü de vergiler yüzünden ülkeye daha az turist geldiğini, yüzde 60’ı da vergi artışlarının sektörde olumsuz etkileri olduğunu söyledi. Vize işlemleri caydırıcı etken oluyor Turizmin gelişmesini ve seyahatleri engelleyen ikinci unsur ise vize işlemleri oldu. Araştırmaya katılanların yüzde 34’ü vize almanın maliyeti ve bürokratik süreç nedeniyle küresel turizm hareketini tehdit ettiğini ifade ederken, yüzde 7’si ekonomik problemlere, kur etkisine ve diğer faktörlere işaret etti. landı. Rapora göre, İngilizler bu yıl son 3 yıla kıyasla daha fazla tatile çıktılar. Verilere göre yılda birden fazla tatile çıkanların oranı 2010’dan beri artış gösteriyor. Genel olarak tüketici harcamalarının gerilediği ülkede, seyahat istekliliğinin azalmaması dikkat çekiyor. Birden fazla tatile çıkanların oranı yüzde 52 Ankete katılan İngilizlerin yüzde 52’si 2012’de birden fazla kez seyahate çıktığını açıkladı. Bu oran 2010’da yüzde 24, 2011’de de yüzde 41 dolayında seyretmişti. 2012’de 2 kez seyahat edenlerin oranı yüzde 34 oldu. Bu seviye 2011’de yüzde 28 dolayında idi. Ankete katılanların yüzde 13’ü 2012’de 3 kez seyahat etti. Bu oran 2010’da yüzde 5, 2011’de de yüzde 10 seviyesindeydi. 2012’de 4 veya daha fazla seyahate çıkanların oranı da yüzde 4’ten yüzde 5’e yükseldi. Kısa tatiller arttı Raporda kısa mesafeli tatillere olan eğilimin arttığına işaret edildi. Artan maliyetlerden dolayı tatilcilerin yüzde 36’sının kısa mesafelerde tatil yapma eğiliminde oldukları kaydedildi. Ankete katılanların yüzde 19’u yurt dışına seyahat miktarını azaltacağını söylerken, yüzde 36’sı yurt dışında daha kısa mesafelerde tatil yapacağını kaydetti. Yurtiçinde tatile çıkacakların oranı yüzde 5 olurken, maliyeti ne olursa olsun yurt dışına tatile gideceklerin oranı yüzde 26 oldu. İnternet kullanımı yüzde 60’a çıktı Raporda dikkat çeken bir başka başlık da İngiliz tatilcilerin internet alışkanlıkları oldu. Rapora göre 2012’de tatile çıkan İngilizlerin yüzde 60’ı interneti kullandı. İngilizler tatil sayısını artırdı Öte yandan World Travel Market (WTM) fuarında açıklanan bir diğer rapor da ‘WTM Global Trends Report 2012’ oldu. Bu rapora göre İngilizlerin çıktığı tatil sayısının geçtiğimiz üç yıla göre arttığı belirtildi. 1310 profesyonel ve 1001 tatilci ile yapılan anket sonucuna göre hazırlanan rapor, Euromonitor International işbirliği ile hazır- 11’2012 ǀ turizm&yatırım ǀ 69 HABERLER Türkiye World Travel Awards’ta 15 kategoride ödül kazandı D ünya Seyahat Ödülleri, (World Travel Awards) sahiplerini buldu. Avrupa’dan 35 ülkenin aday gösterildiği ödül töreninde Türkiye, 15 ayrı kategoride ‘Avrupa’nın En İyi’si seçildi. Bu yıl 19. kez düzenlenen ‘Dünya Seyahat Ödülleri’ toplam 72 kategoride verildi. Organizasyona Avrupa 35 kategoride aday olurken, Türkiye 29 dalda aday olmuştu. Yaklaşık 1,7 milyon tatilcinin oy kullandığı ‘Dünya Seyahat Ödülleri’ kapsamında Türkiye’de 10 otel, 1 tur operatörü ve bir destinasyon yönetim firması ödül kazandı. Antalya başı çekti Mardan Palace Hotel, 3 kategoride ödül kazanırken, Belek’te bulunan Adam&Eve ise 2 kategoride ödül aldı. Antalya Belek’te yer alan Concorde De Luxe Resort, Cornelia De Luxe Resort’de çeşitli kategorilerde ödüller almayı başardı. Antalya Kemer’den Kemer Resort Hotel Avrupa’nın En İyi Aile Oteli seçilirken, Angel’s Peninsula Avrupa’nın En Yeni Lüks Oteli ve Hotel Les Ottomans ise Avrupa’nın Önde Gelen Süiti ödülünü aldı. İzmir ise Avrupa’nın lider kurvaziyer destinasyonu seçildi. G ■ Avrupa’nın En İyi Turizm Kuruluşu: Kültür ve Turizm Bakanlığı ■ Avrupa’nın En İyi Kruvaziyer Destinasyonu: İzmir ■ Avrupa’nın En İyi All-Inclusive Oteli: Concorde De Luxe Resort ■ Avrupa’nın En İyi “All-Suite” Oteli: Hotel Les Ottomans, İstanbul ■ Avrupa’nın En İyi “Couple-Çift” Oteli: Adam &Eve Hotels, Belek ■ Avrupa’nın En İyi Dizayn Oteli : Adam&Eve Hotels, Belek ■ Avrupa’nın En İyi Aile Resortu: Kemer Resort Hotel ■ Avrupa’nın En İyi Golf Resort Oteli: Cornelia De Luxe Resort ■ Avrupa’nın En İyi Lüks Oteli: Mardan Palace Antalya ■ Avrupa’nın En İyi Lüks Otel Markası: Kempinski Hotels & Resorts ■ Avrupa’nın En İyi Lüks Resortu: Cornelia Diamond Golf Resort & Spa ■ Avrupa’nın En İyi Yeni Lüks Oteli: Angel’s Peninsula ■ Avrupa’nın En İyi Kral Dairesi: Mardan Palace Antalya Royal Suite ■ Avrupa’nın En İyi SPA Oteli: Mardan Palace Antalya ■ Avrupa’nın En İyi Tur Operatörü: GTI Meslektaşımız Hüseyin Kaplan’ı kaybettik azeteci, Türkiye’de ve Dünyada Golf Dergisi, At Dünyası, Turizm Life ve Best Life dergi ve internet haber siteleri sahibi ve genel yayın yönetmeni Turizm Yazarları ve Gazetecileri Derneği (TUYED) üyesi Hüseyin Kaplan, geçirdiği kalp krizi sonucu hayatını kaybetti. Antalya’da yapılan golf turnuvası sonrası uçakla dönerken uçakta fenalaşan 47 yaşındaki Hüseyin Kaplan, tüm müda- 70 2 WTA 2012’de Türkiye’den ödül alanlar; ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 halelere rağmen kurtarılamadı. Kozlu Mezarlığı’na defnedilen Kaplan’a rahmet, ailesine, sevenlerine, turizm camiasına ve meslektaşlarına sabır diliyoruz. Hüseyin Kaplan; Hürriyet, Milliyet, Alem, Vip gibi gazete ve dergilerde yıllarca magazin gazeteciliği yaptıktan sonra K Medya adlı firması ile kendi adına Atcılık, Golf ve Magazin dergileri yayımlıyordu. Turizmin geleceği İstanbul’da tartışıldı T urizmTrend.com ve Genç Turizmciler Derneği tarafından gerçekleştirilen “Turizm Trendleri Zirvesi”nde turizmin geleceği tartışıldı. Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ve KKTC Eski Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat’ın katıldığı zirvenin açılış konuşmasını yapan Serdar Kuzuloğlu, turizm sektörünün Türkiye için çok önemli bir lokomotif sektör olduğunu belirterek, turizm için yeni bir yaklaşım oluşturulması gerektiğini söyledi. Genç Turizmciler Derneği Başkanı Bulut Bağcı, turizm sektöründe çalışanların çoğunluğunun yaş ortalamasının 30-35 arası olduğunu belirterek, aktif çalışan sayısının 1 milyon 200 bin civarında olduğunu, ortalama bir çalışanın 3 kişilik bir aileyi geçindirdiği kaydetti. Her yıl ortalama 100 bin öğrencinin turizm alanında eğitim aldığını dile getiren Bağcı, “Bu tablo sektörün geleceğinin, dinamizminin en önemli göstergesidir. Bu sebeple dünü bugünü değil geleceği konuşmalıyız. Bunun ancak şimdilerde 2030’ları konuşarak, yol haritasını çıkartıp, sektöre dünya ile paralel tüm teknolojik alt yapıyı uygulamak olacak. Bu hedefe Türkiye’de sağlık, kültür, kongre, gençlik ve spor turizmini güçlendirerek ulaşılabileceğiz” diye konuştu. Kemal Kılıçdaroğlu da zirvedeydi Zirvede konuşan CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, sektörün Türkiye için önemine değinerek, Türkiye’nin dünya gelişimini ve dinamiklerini takip etmesi ve uygulaması gerektiğini söyledi. Ülke tanıtımının çok önemli olduğunu vurgulayan Kılıçdaroğlu, üst gelir grupların Türkiye’ye çekilmesi gerektiğini kaydetti. Kılıçdaroğlu, şunları kaydetti: “Kısa süreli önlemler elbette var. Ancak sektör için uzun vadeli düşünmek gerekir. Bir insan en iyi yaşadığı ve deneyimlediği olgunun tanıtımı ve reklamını yapabilir. Bu en güvenilir yoldur. Ülkemize turistlerin gelmesini ve bizden olumlu bir şekilde bahsetmesini, çevresine anlatmasını sağlamalıyız.” 11’2012 ǀ turizm&yatırım ǀ 71 HABERLER Ekim’de otellerde maliyet artışı enflasyonu geçti A Mısır, Türkiye’deki kaybını da telafi ediyor A rap Baharı’nın olumsuz etkisiyle turizm gelirleri 14 milyar dolardan 9 milyar dolara düşen Mısır, turizmdeki kaybını telafi etmek için çalışmalarına hız verdi. Türkiye’den kaybettiği müşteri kitlesini tekrar çekmek isteyen Mısır bu kapsamda THY ile işbirliğine gitti. THY’nin başlattığı Hurghada ve Şarm El-Şeyh seferleri için 10 bin rezervasyon yapıldı. Zazou: Türkiye ile işbirliğini artıracağız THY’nin uçuş noktası olarak Mısır’da Hurghada ve Şarm El-Şeyh’e direkt yeni destinasyonlar eklemesiyle Mısır’a giden Türk turist sayısını 2013’te 100 bine ulaşması bekleniyor. Ayrıca, Mısır bu destinasyonlara olan tur paketleriyle Almanya, Rusya, Japonya, Çin ve Latin Amerika’nın aralarında bulunduğu farklı pazarlara ulaşmayı hedefliyor. Mısır ve THY arasında yapılan anlaşmayla ilgili açıklama yapan Mısır Turizm Bakanı Nisham Zazou, Türkiye’den gelen turist sayından artış beklediklerini ve Türkiye ile ortak bir strateji izleyeceklerini ifade etti. Zazou, bu kapsamda tur operatörlerine esnek teşvikler verileceğini açıkladı. Güney Kore, Uzakdoğu, Güney Amerika gibi uzak destinasyonlardan gelen turistlerin birden fazla ülkeyi görmek istediğini belirten Zazou, Türkiye ile bu konuda da işbirliği yapmak için görüşmelere başladıklarını söyledi. Turizm gelirlerini arttırmayı hedeflediklerini belirten Zazou, 2012 yılının Ocak ile Ağustos ayları arasında ülkeye gelen turist sayısı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 23,4’lük bir artış göstererek 5 milyonu aştığını dile getirdi. THY ile yapılan yeni anlaşmayla birlikte bu rakamın daha da yükseleceğine inandıklarını belirtti. THY’den Şarm El-Şeyh’e 10 bin rezervasyon THY Genel Müdürü Temel Kotil ise Mısır ile yaptıkları yeni ortaklığın Şarm ElŞeyh ve Hurgada şehirlerinin sahip olduğu güzelliklerle Türk turistlerini şimdiden çektiğini, Şarm El-Şeyh için 10 bin bilet satıldığını bildirdi. Mısır Havayollarıyla stratejik ortaklık yaptıklarını dile getiren Kotil, tekil biletlerin, acentelerin sattığı biletlerin şimdiden 10 bin bulmasıyla, daha fazla turisti Mısır’a taşımalarının ardının geleceğine inandığını açıkladı. 72 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 kdeniz Turistik Otelciler ve İşletmeciler Birliği AKTOB Ar-Ge Birimi tarafından her ay yayınlanan verilere göre Ekim ayında Türkiye genelinde fiyat artışları yüzde 9,5 olurken, otellerde gerçekleşen maliyet artışı yüzde 13,9 oldu. TÜİK Ekim ayı fiyat istatistiklerinden yola çıkılarak hesaplanan 12 aylık enflasyon verilerine göre, otellerdeki maliyet artışları ülke genelinin 4,3 puan üzerine çıktı. Bulgulara göre son bir yılda maliyetler; Yiyecek-İçecek’te yüzde 12, Enerji-Yakıt’ta yüzde 19, Temizlik Malzemelerinde yüzde 22’yi aştı. Maliyetleri enflasyonun gerisinde kalan tek kalem yüzde 3 ile Teknik Servis malzemeleri oldu. Alt gider gruplarında ise en yüksek artışlar; yüzde 15 ile Meyve-Sebzede, yüzde 14,6 ile Çay-Şekerde olurken, onları yüzde 13,5 ile Yağ grubu izledi. Diğer yandan Süt ve Ürünleri ile Bakliyat Grubu da yüzde 10’u aşan maliyetlerle karşılaştı. Artışları enflasyonun gerisinde kalan tek grup ise yüzde 2,3 ile Et Grubu oldu. Ana gruplarda maliyet artışları (%)* Temizlik Mlz. Enerji-Yakıt Yiyecek-İçecek Teknik Serviz Mlz. Otel Enflasyon Sepeti TÜFE *12 aylık ortalamalarla 2012 2011 22,3 8,3 19,56,7 12,211,8 3,2 2,8 13,7 8,3 9,56,0 HABERLER Dünya Turizm Örgütü 2013’ten umutlu D ünya Turizm Örgütü, turizm sektöründe 2012’de yaşanan büyümeye dikkat çekerek, 2013 yılında yüzde 3 ila 4 arasında değişen bir büyüme beklediğini açıkladı. Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) 30-31 Ekim tarihlerinde İtalya’da gerçekleştirilen Dünya Turizm Forumu’nda 2013 beklentilerini ele aldı. 2013’de yüzde 3 ila 4 arasında bir büyüme bekleyen UNWTO, dünya ekonomisindeki durgunluğa rağmen turizm sektörünün büyüme göstereceğine dikkat çektiler. Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin’den oluşan BRIC ülkelerindeki büyümeye dikkat çeken UNWTO yetkilileri, bu ülkelerdeki kişi başı gelirdeki artış ve yükselen yeni orta sınıfın seyahat arzusunda artırdığını kaydettiler. Turizm sektöründe 2012 yılında yaşanan büyümeye de dikkat çeken Dünya Turizm Örgütü, yaşanan büyümenin 2013 yılında da sürmesini bekliyor. 2012’de turizm geliri düştü Öte yandan Dünya Seyahat ve Tu- 74 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 rizm Konseyi (WTTC), uluslararası turist sayısındaki artışa rağmen gelirde düşüş yaşandığına dikkat çekerek, büyüme oranı tahmini yüzde 2,8’den yüzde 2,7’ye çekti. Dünyanın gayri safi milli hasılasının yüzde 0,2’lik düşmesi ve toplamda yüzde 2,3’lük büyüme kaydetmesi nedeniyle büyüme tahmini seviyesinin geri çekildiğini duyurdu. Ayrıca Avrupa’daki ekonomik krizin devam etmesi de etken olarak gösterildi. 2012 yılının ilk yarısında pozitif bir görünüm sergileyen turizm ve seyahat sektöründe, uluslararası turizm hareketlerinde yüzde 4,9 artış gösterdi. G20 ülkeleri arasında seyahat ve turizm sektöründe gayri safi milli hasılasını en fazla artırmayı başaran ülke Güney Kore olurken (yüzde 13,2), İtalya ise yüzde -2,8’lik küçülme ile listenin en altında yer aldı. 2012’de en iyi performansı 2010 ve 2011’de çeşitli nedenlerle turizmi büyük gerileme gösteren Japonya (%44,4), Tunus (%41,7), Mısır (%23,4) gibi ülkeler oldu. Sayı artsa da gelir azalıyor Uluslararası turizm hareketinde istikrarlı artış sürse de ortalama harcama ve otellerin geceleme fiyatlarında düşüş yaşanıyor. Avrupa başta olmak üzere, Kuzey ve Güney Afrika’da bu eğilim daha net hissediliyor. WTTC’nin verilerine göre, büyüme oranı tahminindeki en büyük gerileme Avrupa ve Ortadoğu’da yaşandı. Bölgede gayri safi milli hasılada yılın başında yüzde 3,1 olan büyüme oranı tahmini yüzde 1,8’e kadar düşürüldü. Konseye göre dünyada turizm ekonomisinin küçüleceği tek bölge Avrupa olacak. Sene başında yüzde 0,6 olarak açıklanan Avrupa’nın turizm alanındaki gayri safi milli hasılası tahmini yapılan güncellemeden sonra yüzde 0,2 olarak tahmin edildi. Avrupa turizmindeki küçülmenin temel nedeni olarak Yunanistan’ın yılın ilk yarısında ziyaretçi sayısında yaşadığı yüzde 9’luk düşüş ve İtalya’nın içerisinde bulunduğu ekonomik kriz nedeniyle iç turizmdeki harcamaların azalması gösteriliyor. Turizm gelirleri yüzde 4,1 oranında azaldı T ürkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından hazırlanan turizm geliri istatistikleri açıklandı. Türkiye’nin temmuz, ağustos ve eylül aylarından oluşan 3. dönemde turizm geliri, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4,1 azalarak, 8 milyar 957 milyon 384 bin 30 dolara indi. Turizm gelirlerinin yüzde 79,2’si yabancı ziyaretçilerden, yüzde 20,8’i ise yurtdışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerden elde edildiği kaydedildi. Kişisel ve paket tur seyahatlerden elde edilen turizm gelirlerinin 6 milyar 792 milyon 22 bin 938 dolar kişisel seyahatlerden elde edilirken, 2 milyar 165 milyon 361 bin 92 doları ise paket turlardan elde edildi. 2012’nin üçüncü dönem kişi başı ortalama harcaması ise 576 dolar olarak belirlendi. Bu dönemde yabancıların ortalama harcaması 534 dolar, yurtdışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerin ortalama harcaması ise 820 dolar olarak tespit edildi. Ziyaretçi sayısında yüzde 3,7 oranında artış var TÜİK’in 2012’nin üçüncü dönem verilerine göre, 15 milyon 552 bin 120 kişi Türkiye’den çıkış yaptı. Bunun 13 milyon 276 bin 114’ünü yabancı ziyaretçiler oluştururken 2 milyon 276 bin 6 kişisini ise yurt dışında ikamet eden vatandaşlar oluşturdu. Turizm giderlerinde düşüş var Aynı araştırmada turizm giderlerini de ele alan TÜİK verilerine göre, yurt içinde ikamet edip başka ülkeleri ziyaret eden vatandaşların harcamalarından oluşan turizm gideri, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 12,1 azalarak 918 milyon 257 bin 900 dolara geriledi. Bunun 818 milyon 615 bin 924 dolarını kişisel, 99 milyon 641 bin 976 dolarını ise paket tur harcamaları oluşturdu. Yurt dışını ziyaret eden 1 milyon 379 bin 205 kişinin kişi başı ortalama harcaması ise 666 dolar oldu. Ekim’de konaklama fiyatları yüzde 9,39 arttı T ürkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Ekim 2012 enflasyon verilerini açıkladı. Buna göre konaklama fiyatları 2011 yılının aynı dönemine göre yüzde 9.39 arttı. TÜİK’in verilerine göre gecelik konaklama fiyatlarında geçtiğimiz yılın ekim ayına göre yüzde 9.39, 12 aylık ortalamalara göre ise yüzde 8.94 artış meydana geldi. Lokanta ve oteller kategorisinde eylül ayına göre yüzde 0.67 oranında fiyat artışı gerçekleşti. Ana harcama gruplarında bir ay önceye göre en yüksek artış yüzde 6,81 ile giyim ve ayakkabı grubunda gerçekleşti. Ekim ayında endekste yer alan gruplardan konutta yüzde 3,31, ulaştırmada yüzde 2,06, gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 1,66, haberleşmede yüzde 1,30, çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 0,78, ev eşyasında yüzde 0,50, alkollü içecekler ve tütünde yüzde 0,48, eğitimde yüzde 0,28, sağlıkta yüzde 0,04 artış, eğlence ve kültürde yüzde 0,20 düşüş gerçekleşti. 11’2012 ǀ turizm&yatırım ǀ 75 HABERLER İstanbul’da 3. Havalimanı Eyüp-Arnavutköy arasına yapılacak U laştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, İstanbul’da yapılması planlanan 3. havalimanının Karadeniz’in kıyısında Eyüp ile Arnavutköy ilçe sınırlarına kurulacağını açıkladı. Havalimanının kuzeyinde Yeniköy ve Akpınar Köyü, güneyinde ise Tayakadın ve Işıklar Köyü var. Eski maden ocakları ile ormanlık alana kurulacak havalimanının yüzölçümü 63 milyon metrekare olacak. Dev tesisin, yılda 150 milyon yolcu kapasitesiyle Türkiye’nin en büyük havalimanı olması bekleniyor. ✈ Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım, İstanbul’a havalimanıyla ilgili daha önceki açıklamalarında, alanın altı pistten oluştuğunu, Türkiye’nin en büyük havalimanı olacağını, yıllık 150 milyon yolcu kapasitesine sahip olacağını ancak ilk etabın 2015’te 90 milyon yolcu kapasitesiyle hizmete açılacağını söylemişti. Bakanlar kurulu da 13 Ağustos 2012’de yeni havalimanının yerini ilan etmişti. A Türk şefler Almanya’dan ödülle döndü lmanya’da yapılan 2012 IKA/Dünya Aşçılar Olimpiyatları’ndan Türk aşçılar ödülle döndü. Yarışmaya katılan Türk Milli Takımı, 6 adet gümüş, 14 adet bronz madalyanın yanı sıra 32 diploma kazandı. Almanya’nın Erfurt kentinde yapılan 2012 IKA/Dünya Aşçılar Olimpiyatları’na Tüm Aşçılar Federasyonu Milli Takımı’nın 32 kişilik ekibi katıldı. Türkiye yarışmada, 6 adet gümüş, 14 adet bronz madalyanın yanı sıra 32 diploma elde etti. Dört yılda bir yapılan ve 108 yıldır geleneksel olarak devam eden olimpiyatlara Ela Quality Resort Hotel Şeflerinden Abdi Gündüz D1 kategorisinde bronz madalya almaya hak kazandı. Ela Quality Resort Hotel 76 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 Ela Quality Resort Hotel Şeflerinden Abdi Gündüz Eylülde 24 yeni otel teşvik belgesi alırken, 10 otelin belgesi iptal edildi E ylül ayında teşvik belgesi alan turizm yatırımları Resmi Gazete’de yayınlandı. Buna göre Eylül 2012’de Ekonomi Bakanlığı’ndan 24 otel yatırımı için teşvik belgesi alınırken, daha önce otel yatırımı için teşvik alan 10 projenin ise teşvik belgesi iptal edildi. 24 komple yeni yatırım geliyor Ekonomi Bakanlığı, Eylül ayında 24 komple yeni otel yatırımı için toplam 351 milyon 885 bin 37 lira teşvik verildi. Resmi Gazete’de yayınlanan teşvik alan oteller listesinde, Antalya’da üç otel için, İstanbul, Ankara, Eskişehir, Nevşehir ve Mersin’de ikişer otel yatırımı için teşvik belgesi alındı. 10 otelin teşvik belgesi iptal edildi Öte yandan Ekonomi Bakanlığı daha önce teşvik belgesi almış 10 yatırımın yatırım şartlarına uymadıkları gerekçesiyle teşviklerini iptal etti. Buna göre, teşvik belgesi iptal edilen 10 yatırımın toplam tutarı 263 milyon 29 bin TL oldu. EYLÜL 2012 TEŞVİK ALAN KOMPLE YENİ OTEL YATIRIMLARI ŞEHİR FİRMA YILDIZI VERİLEN TEŞVİK ANKARA GÜRYAPI TAAH. İNŞ. TURİZM SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. 4 Yıldızlı Otel 112 YATAK ANKARA ENVER YILMAZ- ENVER YILMAZ OTOGAZ 3 YILDIZLI 66 YATAK ANTALYA GÜR GRUP İNŞAAT SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ. 5 Yıldızlı Otel 304 ODA ANTALYA HAZAN SEYAHAT OTELCİLİK TURİZM A.Ş. 4 Yıldızlı Otel 350 ODA ANTALYA BONE TURİZM OTELCİLİK TAAHHÜT VE TİCARET A.Ş. 4 Yıldızlı Otel 275 ODA AYDIN TİTAŞ TURİZM İNŞAAT VE TİCARET A.Ş. 4 Yıldızlı Tatil Köyü 400 ODA BİNGÖL BİNKAP TURİZM YATIRIMLARI LTD. ŞTİ. 4 YILDIZLI OTEL 96 YATAK BİTLİS DİYAR HARİTA TURİZM SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. 3 YILDIZLI OTEL 85 YATAK BİTLİS YAŞAR ERDOĞAN YAŞAR TİCARET 3 YILDIZLI OTEL 156 YATAK BOLU DESTİNA RESTAURANT GIDA PAZ. NAK. TURİZM İNŞ. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. Butik Otel 56 YATAK BURSA CANEVİ TURİZM VE OTELCİLİK A.Ş. 99 ODA ESKİŞEHİR YİRMİALTI LARA TURİZM GIDA İNŞAAT SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ. 3 YILDIZLI OTEL 96 YATAK ESKİŞEHİR POLİDAY İNŞAAT VE TURİZM SAN. TİC. A.Ş. 5 YILDIZLI OTEL 320 YATAK GAZİANTEP AK-A YATIRIM TURİZM OTELCİLİK SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. 4 YILDIZLI OTEL 198 YATAK GİRESUN VADİ KENT İNŞAAT TAAHHÜT TURİZM SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. 4 YILDIZLI OTEL 148 YATAK İSTANBUL KADAK İNŞAAT OTOMOTİV TİCARET LTD. ŞTİ. 4 Yıldızlı Otel 142 ODA İSTANBUL FERKO İNŞAAT TURİZM TEKSTİL SAN. VE TİC. A.Ş. 4 YILDIZLI OTEL 364 YATAK KIRKLARELİ İSA TAŞKIN 3 YILDIZLI OTEL 45 ODA MERSİN PULATLAR MADENCİLİK TURİZM TİC. VE SAN. LTD. ŞTİ. 3 YILDIZLI OTEL 112 YATAK MERSİN KARTEPER İNŞAAT KUYUMCULUK GIDA TURİZM SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. 3 YILDIZLI OTEL 120 YATAK MUĞLA COSTA FARİLYA TURİZM OTELCİLİK LTD. ŞTİ. BUTİK OTEL 90 YATAK NEVŞEHİR ORCE SEYAHAT OTEL İŞLETMECİLİĞİ LTD. ŞTİ. BUTİK OTEL 20 YATAK NEVŞEHİR KOR MES TURİSTİK TESİSLER İŞLETMECİLİĞİ A.Ş. Butik Otel 11 ODA ŞIRNAK MEHMET SAİT KEREÇİN 4 Yıldızlı Otel 72 ODA TOPLAM 12.596.705 1.934.195 55.678.000 38.358.000 42.924.868 27.445.000 5.558.970 4.694.575 4.004.534 6.475.190 10.238.854 3.345.838 48.204.989 19.655.328 7.742.995 13.756.200 19.821.698 5.110.000 5.080.925 2.173.500 7.677.201 1.068.675 2.104.797 6.234.000 351.885.037 EYLÜL 2012’DE İPTAL EDİLEN YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ YER ANTALYA ANTALYA BOLU MUĞLA MUĞLA İSTANBUL YOZGAT İSTANBUL KAYSERİ BURSA FİRMA ADI LİKOS TURİZM SANAYİ VE TİCARET AŞ. ETHEM ARUTAN-HİKMET ARUTAN İNŞ.TAAH.TİC.VE SAN.AŞ. BOL-SÜT ÜRN. GIDA TUR. İNŞ. AKARYAKIT SAN. VE TİC. A.Ş. KAYALAR İNŞAAT VE TRZ. AŞ. GREEN TURİZM OTELCİLİK SAN. TİC. LTD. ŞTİ. MACRO AYAKKABI OTELCİLİK TURİZM SAN. VE TİC. A.Ş. KARTAŞ TURİZM TERMAL OTELCİLİK TİC. VE SAN. A.Ş. KOSİFLER OTO SERVİS VE TİCARET A.Ş. PANORAMA MOBİLYA İNŞAAT TUR. OTEL SAN. VE TİC. A.Ş. CAN ALÜMİNYUM SANAYİ VE TİCARET A.Ş. YATIRIM TÜRÜ KOMPLE YENİ YATIRIM TEVSİ KOMPLE YENİ YATIRIM KOMPLE YENİ YATIRIM MODERNİZASYON KOMPLE YENİ YATIRIM KOMPLE YENİ YATIRIM KOMPLE YENİ YATIRIM KOMPLE YENİ YATIRIM KOMPLE YENİ YATIRIM KAPASİTESİ 167 ODA 297 ODA 177 ODA 1125 ODA 200 ODA 261 ODA 422 ODA 156 ODA 124 ODA 99 ODA YATIRIM TUTARI 5286000 8679421 23923510 78599307 6300000 36500000 53279232 24782419 13918862 11761100 11’2012 ǀ turizm&yatırım ǀ 77 HABERLER Golfçüler, golf için İspanya’yı tercih ediyor G olf turizmiyle ilgili yaptığı araştırma ve fuarlarla golf profesyonellerini bir araya getiren Uluslararası Golf Turizm Pazarı (IGTM), golf turizm pazarını inceledi. İngiltere, İskandinavya, Almanya ve Fransa’da golf oyuncularının tercihlerini ele alan incelemede, Avrupalı golfçüler İspanya’yı tercih ediyorlar. Popüler destinasyonlar arasında Türkiye ise yer almıyor. Golfçülerin çoğunluğu yurtdışında golf tatili yapıyor IGTM tarafından yapılan çalışmaya göre İskandinav ve Alman golfçülerin yüzde 85’i golf oynamak için ülke dışına çıkma eğilimi gösteriyor. İrlandalı ve İngiliz golfçülerin yüzde 79’u, Fransız golfçülerin yüzde 70’i yurtdışında golf tatiline gidiyor. Golfçülerin konaklama gece sayılarına bakıldığında, Alman golfçülerin gittikleri destinasyonda ortalama 7,5 gün kalıyorlar. Fransız golfçülerin ortalaması 7,2 gün iken, İskandinavlar 5,8 gün ve İngiliz ve İrlandalı golfçüler ise 5,7 gün olarak belirlendi. Golfçüler gruplar halinde seyahat ediyorlar Yapılan çalışmada, golf oyuncularının gruplar halinde seyahat ettikleri ortaya çıktı. Golfçüler 2-8 kişilik gruplar halinde seyahat etmeyi tercih ediyorlar. İngiliz ve İskandinav golfçüler diğer ülkelerdeki golfçülere göre daha büyük gruplar halinde seyahat ediyorlar. İngiliz ve İskandinav golfçüler seyahatlerini ortalama 7 kişilik gruplar halinde gerçekleştirirken, Fransız ve Alman golfçüler ortalama 5 kişilik gruplar 78 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 halinde seyahat ediyorlar. Avrupalılar İspanya’yı tercih ediyor Avrupalı golfçüler için en popüler destinasyon İspanya olurken, İrlandalı ve İngiliz golfçüler için ikinci en popüler destinasyon Portekiz oldu. İskandinavlar destinasyon ikinci olarak Almanya’yı tercih ederken, Alman golfçüler ikinci destinasyon olarak Avusturya’yı tercih ediyor. Fransız golfçüler için ise Kuzey Afrika’daki Fas ve Tunus en popüler destinasyonlar olarak gösteriliyor. İSTATİSTİKLER Türkiye ilk 9 ayda yarım puan artış yakaladı K ültür ve Turizm Bakanlığı 2012’nin ilk 9 aylık verilerini açıkladı. Eylül ayında Türkiye’yi ziyaret eden yabancı ziyaretçi sayısı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 1,73’lük bir artışla 3 milyon 991 bin 415 kişiye ulaştı. Böylece yılın ilk 9 ayında Türkiye’ye gelen yabancı ziyaretçi sayısı 25 milyon 756 bin 984 kişiye ulaştı. İlk 9 aydaki büyüme oranı ise yüzde 0,59 oldu. Eylül ayında Türkiye’ye gelen yabancıların yüzde 34,43’ü Antalya’ya, yüzde 27,52’si İstanbul’a yüzde 10,58’i Muğla’ya, yüzde 8,19’u Edirne’ye ve yüzde 4,46’sı ise İzmir’i ziyaret etti. İSTANBUL’A GELEN YABANCI SAYILARI 2011’e Göre 2011’e Göre İSTANBUL Değişim Değişim AYLAR 2011 2012 Oranı (Aylık) (Kümülâtif) OCAK 378.380451.662 ŞUBAT 431.481494.124 MART 556.113659.826 NİSAN 694.959818.788 MAYIS 729.860867.511 HAZİRAN733.092 939.508 TEMMUZ916.486 966.337 AĞUSTOS737.020 950.062 EYLÜL 862.482940.156 EKİM 833.466913.134 Toplam 6.913.3398.001.108 19,4 14,5 18,7 17,8 18,9 21,5 5,4 28,9 9 9,6 19,4 16,8 17,5 17,6 18 18,7 16 17,8 16,6 15,7 TÜRKİYE’YE GELEN YABANCI ZİYARETÇİLER, (9 AYLIK) ALMANYA RUSYA FED. İNGİLTERE HOLLANDA İRAN FRANSA A.B.D. İTALYA UKRAYNA BELÇİKA İSVEÇ YUNANİSTAN SURİYE AZERBAYCAN AVUSTURYA IRAK POLONYA NORVEÇ KAZAKİSTAN DANİMARKA ROMANYA İSVİÇRE İSPANYA ÇEK CUM. DİĞERLERİ YABANCI TOPLAM 2011 2012Değişim 3 715 156 3 929 329 5,76 3 176 669 3 270 115 2,94 2 210 886 2 080 326 -5,91 1 010 979 1 067 083 5,55 1 512 004 981 966 -35,06 934 180 852 777 -8,71 572 396 588 748 2,86 603 193 575 785 -4,54 522 104 536 963 2,85 505 620 530 310 4,88 481 549 523 180 8,65 539 988 498 841 -7,62 739 111 468 307 -36,64 453 957 450 568 -0,75 443 131 428 334 -3,34 276 561 391 709 41,64 448 944 389 735 -13,19 327 160 353 912 8,18 278 655 337 288 21,04 316 193 336 232 6,34 328 946 320 619 -2,53 241 498 270 584 12,04 241 680 227 240 -5,97 196 802 201 689 2,48 5 547 936 6 145 344 10,70 25 625 298 25 756 984 0,51 İstanbul, 8 milyonu aştı İ stanbul’a gelen ziyaretçi sayısı 2012’nin 10 ayında geçen yıla göre yüzde 16 artarak, 8 milyonu geçti. İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü tarafından açıklanan verilere göre, İstanbul’a 10 ayda 8 milyon bin 108 kişi geldi. İstanbul’a 10 ayda gelen ziyaretçileri milletlerine göre incelendiğinde ilk sırayı yüzde 11,6 ile Almanlar gelirken, yüzde 5,6 ile Ruslar ikinci sırada, yüzde 4,7 ile İngilizler ise üçüncü sırada yer aldı. İlk üçü; % 4.6 ile Fransızlar, % 4.6 ile İtalyanlar, % 4.4 ile İranlılar, % 2.8 ile Hollandalılar, % 2.3 ile Iraklılar, % 2.2 ile Libyalılar, % 2.1 ile İspanyollar, % 2.1 ile Azeriler, % 2.0 ile Ukraynalılar, % 2.0 ile Japonlar, % 1.9 ile Suudi Arabistanlılar takip etti. Diğer ülkelerin oranı ise 41,8 oldu. 11’2012 ǀ turizm&yatırım ǀ 79 İSTATİSTİKLER Antalya Ekim’de düşüşe geçti ÜLKELERE GÖRE ANTALYA’YA GELEN ZIYARETÇI SAYISI (Ocak-Ekim 2012) ANTALYA A ntalya’ya gelen yabancı ziyaretçi sayısı Ocak-Ekim döneminde yüzde 1,5 gerileyerek 9 milyon 903 bin kişi oldu. Antalya geçen yılın aynı döneminde 10 milyon 51 bin ziyaretçi ağırlamıştı. 10 aylık dönemde en çok ziyaretçi çekilen pazar 2,7 milyonla Rusya oldu. Öte yandan Almanya’dan gelenlerin sayısı da 2,6 milyonu geçti. Antalya diğer büyük pazarları olan Hollanda, İngiltere, Ukrayna’da gerileme yaşadı. Fransa, Avusturya ve Polonya gibi pazarlarda da düşüş oldu. Sınır komşularımızdan İran pazarı 10 ayda yüzde 50, Suriye ise yüzde 65 dolayında gerileme yaşadı. BDT pazarlarından Kazakistan ve Azerbaycan’da da yüksek oranlı büyümeler sağlandı. 2011 2012 Değişim RUSYA FED. 2 698 843 ALMANYA 2 553 526 HOLLANDA 519 989 İNGİLTERE 443 591 İSVEÇ 359 069 UKRAYNA 348 017 NORVEÇ 268 049 FRANSA 314 107 BELÇİKA 219 635 KAZAKİSTAN 188 109 AVUSTURYA 251 254 POLONYA 257 043 DANİMARKA 203 976 ÇEK CUMHURİYETİ 155 737 İSVİÇRE 149 480 FİNLANDİYA 111 895 İRAN 138 681 MACARİSTAN 49 608 2 735 081 2 657 144 512 067 395 922 342 802 324 228 287 890 232 324 224 314 223 701 221 719 211 082 195 735 156 726 154 391 113 896 70 110 41 570 1,34 4,06 -1,52 -10,75 -4,53 -6,84 7,40 -26,04 2,13 18,92 -11,76 -17,88 -4,04 0,64 3,29 1,79 -49,45 -16,20 TOPLAM 9 903 159 -1,47 İZMİR’E GELEN YABANCILARIN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI AYLAR 2010 OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK YILLAR 2011 % DEĞİŞİM ORANI 20122011/2010 2012/2011 21 245 28 658 32 220 59 385 130 455 158 784 191 920 184 109 154 633 118 402 47 260 28 749 34 545 18 822 36 409 27 856 63 629 42 310 103 097 89 817 142 388 138 727 167 719 179 949 210 943 239 681 212 975 218 279 181 590 193 232 137 538 145 701 69 997 27 441 62,6 27,05 97,48 73,61 9,15 5,63 9,91 15,68 17,43 16,16 48,11 -4,55 -45,51 -23,49 -33,51 -12,88 -2,57 7,29 13,62 2,49 6,41 5,94 10 AYLIK TOPLAM 1 079 811 1 290 833 1 294 374 19,54 0,27 GENEL TOPLAM 1 388 271 20,11 1 155 820 Muğla’da düşüş devam etti M uğla’ya Ocak-Ekim 2012 tarihleri arasında gelen yabancı ziyaretçi sayısı yüzde 1 düşüş ile 3 milyon 111 bin 676 kişiye geriledi. Muğla İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nün verilerine göre Muğla’ya ekim ayında 286 bin 565 kişi ziyaret etti. Muğla İngiltere pazarında yüzde 7,6, Fransa’da ise yüzde 17 oranında bir düşüş yaşarken, Hollanda pazarında yüzde 17, Rusya pazarında yüzde 7, Almanya pazarında yüzde 13 artış yakaladı. 80 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 11’2012 10 051 043 İzmir 10 ayda yüzde 1’lik artış yakaladı İ zmir yılın ilk 10 ayını yüzde 0,99’luk bir artışla kapattı. İzmir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü tarafından açıklanan verilere göre İzmir, büyük pazarlarda ziyaretçi girişlerinde düşüş yaşamasına rağmen Ocak-Ekim 2012 tarihleri arasında 1 milyon 294 bin 374 kişi ağırladı. Kente, ekim ayı itibariyle gelen yabancı ziyaretçi sayısı ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 5,94’lük artış ile 145 bin 701’e yükseldi. İzmir’e dördüncü büyük pazarı İngiltere’den gelen ziyaretçi sayısı yüzde 6,90 oranında artarken, birinci Pazarı Almanya’da yüzde 1,99, ikinci pazarı Fransa’da yüzde 9,56, üçüncü pazar İtalya’da ise yüzde 10,68 oranında düşüş yaşandı. MUĞLA’YI ZİYARET EDENLER (OCAK-EKİM) 20102011 2012 MİLLİYETİ (Ocak-Ekim) (Ocak-Ekim) (Ocak-Ekim) İNGİLTERE 1.644.1411.459.241 1.348.176 HOLLANDA 194.727236.101 275.362 ALMANYA 185.079180.034 202.936 RUSYA FED. 147.879 182.689 194.792 BELÇİKA 114.563120.559 120.447 FRANSA 112.973153.212 127.681 POLONYA 102.062112.422 98.359 İTALYA 53.08079.519 55.633 DANİMARKA 50.54561.931 74.640 İRLANDA 34.07733.734 29.406 GENEL TOPLAM 3.065.609 3.156.036 3.111.676 DEĞİŞİM ORANI - 3% -1%