RTA TEKNİK BÜLTEN
Transkript
RTA TEKNİK BÜLTEN
RTA TEKNİK BÜLTEN Şubat 2013 Sayı:5 www.rtavet.com.tr TİCARİ BROYLER CİVCİVLERİN ENFEKSİYÖZ BRONŞİT’E KARŞI AŞILANMASINDA BURSA FABRICIUS’UN ETKİSİ KANNAN GANAPATHY1, MATTHEW WILKINS1, ANNE FORRESTER1, STEPHANE LEMIERE2 and RICHARD JONES1 1 University of Liverpool, Leahurst Campus Neston, South Wirral CH64 7TE, UK 2 Merial S.A.S., 29 avenue Tony Garnier, 69348 Lyon cedex 07 France Özet Bu yazıda, bursa Fabricius bütünlüğü bozulmamış veya küçülmüş Broyler civcivlerde virülent IBV’ye karşı oluşan korunma ve immun yanıt değerlendirilmektedir. HVT+IBD vektör veya IBDV-antikor kompleks aşılarla aşılanan grupların her biri IBV H120 ile 1 günlük yaşta ve IBV CR88 ile 13 günlük yaşta aşılanmıştır. IBDV ile aşılanmış gruplardan biri ise kontrol grubu olarak ayrılmıştır. 7, 14, 21, 28, 35 ve 42 günlük yaşlarda, serum çıkarılması için kan örnekleri alınmıştır (IBDV ve IBV serolojisi için). Her gruptan 5 adet civciv, bursanın vücut ağırlığına oranını belirlemek için ötenazi edilmiştir. Ayrıca, Trachea, akciğerleri böbrekler, sekal tonsil ve rektum da IBV virüsünün RTPCR ile tespit edilmesi ve virüs izolasyonu için toplanmıştır. 35 günlük yaşta, her gruptan 10’ar hayvana virülent M41 veya virülent IB QX suşu KG3P ile çalenç yapılmıştır. 5 gün sonra, 5 kanatlı silyar skorun hesaplanması için, diğer 5 kanatlı ise çeşitli dokuların toplanması için ötenazi edilmiştir. HVT+IBD vektör aşısının yapıldığı grupta, IBDVaşılanmamış kontrol grubunda olduğu gibi bursanın bütünlüğün korunduğu görülmüştür. IBDV-antikor kompleks aşı ile aşılanan diğer gruplarda bursanın belirgin derecede küçüldüğü görülmüştür. IBDV-kompleks aşı ile aşılanan grupların bursa lezyon skorunun, 1 günlük yaşta aşılamadan 3-4 hafta sonra kötüleştiği görülmüştür. IBV çalenç virüslerine (M41 veya QX) karşı klinik korunmada, IBDV aşılaması sonrası korunmada veya IBV humoral antikor titreleri açısından farklılık görülmemiştir. Bursa bütünlüğü korunan civcivlerle, küçülmüş civcivler kıyaslandığında asıl bulgu, bursa bütünlüğünün korunduğu civcivlerde aşı virüsünün tespitinin azalmış olmasıdır. Bu, civcivlerde respiratorik hastalıkların azaltılması veya onlara karşı korunmada, aşı virüsünün uzaklaştırılmasında bursanın önemini göstermektedir. Giriş Civcivlerde, IBDV hala oldukça önemli ve yaygın İmmunsupresif bir patojendir ve önemli ekonomik kayıplara neden olmaktadır (Eterradossi and Saif, 2008). Dünyada hastalığın kontrolü için şeşitli IBDV aşıları ve aşılama stratejileri uygulanmaktadır. Bu uygulamalara rekombinant aşılar ve antijen-antikor kompleks aşılar da dahildir (Bublot et al, 2007). Bazı IBDV aşı virüsleri, aşılamadan birkaç hafta sonra bursa Fabricius’un küçülmesine neden olmaktadır. Aksine, HVT+IBD vektör aşı, IBDV virüslerine karşı koruma sağlarken, bursa hasarına ya da küçülmesine neden olmaz. IBV, solunum sisteminde, böbrekte ve reprodüktif sistemde ciddi hasarlara neden olan önemli bir patojendir. Bu hasarlar sonucu üreticiler büyük kayıplara uğrarlar (Cavanagh & Gelb, 2008). Canlı ve inaktif aşılar, bu hastalığa bağlı kayıpları önlemek için tüm dünyada kullanılmaktadır. En çok kullanılan aşılama programlarından biri, H120 kullanımını takiben CR88 (793B-like) aşılarının uygulanmasıdır (Ganapathy et al., 2009). Bu çalışma, bursa bütünlüğü korunan ve küçülmüş ticari civcivlerde virülent IBV’lere karşı immun yanıtı ve korunma etkinliğini değerlendirmek için yapılmıştır. Materyel ve Metod Kuluçkahanede, Broyler civcivler 3 gruba ayrılmıştır. İlk grup aşılanmamıştır ve bursa bütünlüğü korunan civcivlerden oluşmuştur. İkinci grup SC yolla HVT+IBD vektör aşı ile aşılanmıştır. Üçüncü grup ise IBDV-antikor kompleks aşıyla aşılanmıştır ve bu grubun aşılamadan 34 hafta sonra bursa küçülmesi göstereceği düşünülmüştür. Birkaç saat sonra, HVT+IBDV vektör aşı ile aşılanan grubun yarısı 1 günlük yaşta IBV Mass H120 ile aşılanmıştır ve 13 günlük yaşta ise IB CR 88 aşısı ile aşılanmıştır. Aynı işlem IBDV-antikor kompleks aşı ile aşılanan gruba da yapılmıştır ( Tablo 1). RTA Teknik Bülten Tablo 1: Ticari broylerlerde, bursa Fabricius’un araştırılması için deney planı Grup Aşılanmamış HVT+IBD IBDV-antikor kompleks IBV aşılamasına karşı gelişen yanıt üzerine etkisinin Hayvan sayısı Aşılama D1 D14 40 Yok Yok 60 H120 CR88 60 Yok Yok 60 H120 CR88 60 Yok Yok Aşılamadan sonraki 7, 14, 21, 28, 35 ve 42. günlerde kan örnekleri (IBDV ve IBV serolojisi) alınmıştır, her gruptan 5 civciv bursanın vücut ağırlığına oranının hesaplanması için ötenazi edilmiştir, ayrıca trachea, akciğerler, böbrekler ve sekal tonsil de IBV’nin RT-PCR ile tespit edilmesi ve virüs izolasyonu için toplanmıştır. Aşılamadan sonraki 35. günde her gruptan 10 adet kanatlıya virülent M41 veya virülent QX suşu KG3P ile çalenç yapılmıştır. 5 gün sonra 5 kanatlı silyar skorun belirlenmesi için ötenazi edilmiş, kalan 5 kanatlı ise çeşitli dokuların toplanması için ötenazi edilmiştir. Bursa bütünlüğü, bursa-vücut ağırlığı oranı (BBR) ve bursa lezyon skoru ile ölçülmüştür. Sonuçlar 21-28 günlük yaşta, BBR ve bursa lezyon skoru sonucu, IBDV-antikor kompleks aşının uygulandığı gruplarda bursanın küçüldüğü görülmüştür. HVT+IBD vektör aşının uygulandığı gruplarda ise BBR ve bursa lezyon skorunun, IBDV-aşılanmamış kontrol hayvanlarına benzediği görülmüştür. IBV aşılarına veya IBDV aşılarına karşı oluşan antikor yanıt ve virülent IBV M41 veya IBV QX’e karşı gelişen koruma silyar skor ile ölçülüp karşılaştırıldığında anlamlı derecede fark olmadığı görülmüştür. IBV antijenine sahip pozitif kanatlıların (RT-PCR veya VI yöntemiyle) sayısının, bursa bütünlüğü korunan gruba (HVT+IBD vektör aşısı ile aşılanan) kıyasla, bursa küçülmesinin olduğu grupta (IBDV-antikor kompleks aşı ile aşılanan) daha yüksek olduğu görülmüştür. Tartışma Bu çalışmada bursa küçülmesinin olduğu ve bursa bütünlüğünün korunduğu kanatlılar, piyasada mevcut ticari aşılarla aşılanmıştır. BBR ve bursa lezyon skoruna dayanarak, bunun doğruluğu kanıtlanmıştır. Her iki IBDV aşısı da iyi derecede humoral antikor oluşumunu tetiklemiştir ve gruplar arasında fark görülmemiştir. Bursanın durumuna bakılmaksızın, IBV aşılarına karşı oluşan humoral antikor yanıt açısından, IBV ile aşılanan gruplarda istatistiksel açıdan fark görülmemiştir. Benzer şekilde, virülent M41 veya QX’e karşı silyar korunma açısından fark görülmemiştir. 3-4 haftalık yaştan itibaren bursa küçülmesinin, virülent IBV’lere karşı silyar korunmada veya humoral antikor yanıt üzerinde olumsuz etkisinin olmadığı görülmektedir. Çeşitli dokularında IBV pozitif kanatlıların sayısı açısından fark olduğu görülmüştür. Bursa bütünlüğü korunan gruba kıyasla, bursa küçülmesinin olduğu grupta daha fazla sayıdaki kanatlının, aşılamayı takiben IBV açısından pozitif olduğu görülmüştür. Aşılamadan 28 gün sonra, bursa küçülmesinin olduğu gruplardaki kanatlıların, aşı virüsünü etkili bir biçimde uzaklaştırmada yetersiz kaldıkları tespit edilmiştir. Hohms et al. ‘da (1988) belirtildiği üzere, IBDV enfeksiyonunu takiben bursa hasarı dışında, Harder bezindeki plazma hücrelerinin sayısı da azalmıştır. Lokal immunitenin zayıfladığı da görülmüştür. Lokal immunitenin, daha önce IBDV aşılaması yapılmış broylerlerde özellikle 28 günlük yaştan sonra respiratorik aşıların veya patojenlerin uzaklaştırılmasındaki rolü ise daha fazla araştırılmalıdır. RTA Teknik Bülten SPF CİVCİVLERDE CANLI NEWCASTLE HASTALIĞI, KANATLI METAPNEUMOVIRUS VE ENFEKSİYÖZ BRONŞİT AŞI VİRÜSLERİ ARASINDAKİ ETKİLEŞİM S. LEMIERE3, F. AWAD1, 2, A. FORRESTER1, M. BAYLIS1, R. JONES1 and K. GANAPATHY1 1 University of Liverpool, Leahurst Campus Neston, South Wirral, UK 2 University of Omar Al-Mukhtar, Faculty of Veterinary Medicine, Al-Bayda, Libya 3 Merial S.A.S., 29 avenue Tony Garnier, 69348 Lyon cedex 07 France Özet 1 günlük SPF civcivlerin canlı kanatlı metapneumovirus (aMPV) , Newcastle hastalığı virüsü (NDV) ve Enfeksiyöz bronşit virüsü (IBV) aşılarıyla eş zamanlı aşılanmalarını takiben aşıların arasındaki karşılıklı etkileşimleri değerlendirilmiştir. Civcivler 8 gruba ayrılmıştır. Bir grup aşılanmamış kontrol grubu olarak ayrılmıştır. Diğer 7 grup ise NDV, aMPV ve/veya IBV’ye (tek başına, ikili veya üçlü) karşı aşılanmıştır. RT-PCR tekniğiyle virüs tespiti yapılabilmesi için belirli aralıklarla orofarengeal (OP) swab, kan ve doku örnekleri alınmıştır. Aşılamadan 21 gün sonra civcivlerden kan alınmış ve her gruptan 10 civcive, virülent IBV veya aMPV ile çalenç yapılmıştır. Bu çalışmadan elde edilen bulgular, aşılamayı takiben klinik bulguların görülmemesine ve IBV M41 ve virülent aMPV alttip B’ye karşı sağlanan korumaya dayanarak bu aşıların eş zamanlı kullanılabileceğini gösterilmiştir. Bu çalışma aynı zamanda, aMPV aşısı yapılmayan civcivlerin, 3 haftalık yaşta iken önemli klinik belirtiler gösterdiğini de ortaya koymuştur. Giriş Newcastle hastalığı (NDV), kanatlı metapneumovirus (aMPV) ve Enfeksiyöz bronşit (IBV) virüsleri, kanatlılarda solunum hastalıklarına nende olan oldukça önemli virüslerdir. aMPV, IBV ve NDV’ye karşı canlı kombine aşıların kullanımı da dahil olmak üzere canlı ve inaktif aşıların kullanımıyla bu patojenlere bağlı kayıplar azaltılmıştır. Bu virüslerin ilk olarak solunum sisteminin epital hücrelerinde çoğaldığı bilinmektedir ancak 3 canlı aşının eş zamanlı uygulanmasının koruyucu immuniteyi tetikleme yeteneğini azaltacağı sanılmıştır. NDV ve IBV’nin aMPV aşısının replikasyonunu geciktirebileceği rapor edilmiştir (Cook et al., 2001, Ganapathy et al., 2005). Bu çalışmanın amacı, SPF civcivlerde canlı aMPV, NDV ve IBV aşıları arasındaki etkileşimi incelemektir. Klinik solunum reaksiyonları, virüslerin doku dağılımı, immun yanıt, patoloji ve çalenç virüsüne karşı korunma incelenmiştir. Materyal ve Metot 1 günlük SPF civcivler 8 gruba ayrılmıştır (Tablo 1). Kontrol (K) grubuna steril su (SS) enjekte edilmiştir. Her civcive oküler (50 μl) ve oral yolla (50 μl) SS verilmiştir. Tablo 1. Civcivler rastgele 8 gruba ayrılmış ve NDV, aMPV ve/veya IBV’ye karşı immunize edilmişlerdir. Gruplar / Aşılar Civciv sayısı Okülo-oral doz NDV 40 5.5 log10 EID50/civciv aMPV 40 5.5 log10 EID50/civciv IBV 40 2.3 log10 TCID50/civciv NDV+aMPV 40 Yukarıdaki gibi NDV+IBV 40 Yukarıdaki gibi aMPV+IBV 40 Yukarıdaki gibi NDV+aMPV+IBV 40 Yukarıdaki gibi Aşılanmamış kontroller 40 Yukarıdaki gibi RTA Teknik Bülten Belirli aralıklarla, RT-PCR için oro-farengeal swab ve serolojik test için de kan örnekleri alınmıştır. Aşılamadan 21 gün sonra her gruptan 10 civciv başka izolasyon odalarına alınmış ve virülent aMPV alttip B ile, her civcive 0.1 ml miktarda okülo-nazal yolla çalenç yapılmıştır. Her gruptan diğer 10 civcive virülent IBV M41 ile, her civcive 0.1 ml miktarda okülo-nazal yolla çalenç yapılmıştır. Çalenç sonrası OP swablar ve kan örnekleri toplanmıştır. aMPV çalencini takiben, çalençden sonraki 13 gün boyunca her gün gözlemlenmiş ve her civciv tek tek incelenerek klinik belirtiler kaydedilmiştir (Jones et al., 1992). IBV çalenci için, çalenç yapılmayan ve çalenç yapılan gruplardan 5’er civciv silyar skor açısından incelenmiştir. Silyar aktivitenin skorlanması daha önce Cook et al., 1999 tarafından açıklandığı gibi kaydedilmiştir. Her gruptan, her örnekleme zamanındaki OP swab örnekleri birleştirilmiştir ve virüs tespiti için kullanılmıştır. aMPV, IBV ve NDV için RT-PCR işlemi, daha önce Cavanagh et al., 1999, Aldous ve Alexander, 2001 tarafından açıklandığı gibi yapılmıştır. Sonuçlar Aşılamayı takiben, aşılanmış ya da aşılanmamış gruplarda klinik belirtiler gözlemlenmemiştir. Aşılamadan 3 ve 7 gün sonra NDV aşılı gruplardan RTPCR ile aşı virüsü tespit edilmiş ancak bu üç aşının da beraber verildiği grupta tespit edilememiştir. Sadece aMPV ile aşılanan grupta aşılamadan sonraki 7 güne kadar aşı virüsü tespit edilmiş ancak IBV ile beraber aşılananlarda aşılamadan sonraki 21 güne kadar tespit edilmiştir. IBV aşısı ise, tek başına veya diğer iki aşıyla beraber uygulandığında da, çalışma süresince aşı virüsü tespit edilmiştir. Bunlara ek olarak serolojik test de yapılmıştır. aMPV ile aşılı ve çalenç yapılmış grupta, aMPV aşısı tek başına, ikili veya üçlü verilmiş olsa bile, klinik belirti gözlemlenmemiştir. Aksine, aMPV aşının yapılmadığı gruplarda önemli klinik belirtiler gözlemlenmiştir. IBV çalencini takiben virülent M41 ve QX virüslerine karşı % 100 silyar korunma tespit edilmiştir. Tartışma Bu çalışma, SPF civcivlerde, aMPV, IBV ve NDV aşılarının eş zamanlı uygulanabileceğini göstermiştir. Aşılama sonrası dönemde herhangi bir reaksiyon görülmemiştir. aMPV ile aşılı gruplar, virülent aMPV çalencine karşı klinik olarak korunmuşlardır. Silyar skor, tek başına ya da NDV veya aMPV aşısıyla kombine şekilde IBV H120 aşısının yapıldığı civcivlerim IBV M41 çalencine karşı tamamen korunduklarını göstermiştir. Canlı aMPV (alttip B), NDV (VG/GA) veya IBV (H120) ile eş zamanlı aşılamanın, IBV veya aMPV’ye karşı sağlanan korunmayı etkilemediği görülmüştür. Aşı virüsünün tespiti açısından bakıldığında, IBV aşısıyla veya IBV ve NDV aşısıyla beraber uygulanan aMPV’nin tespitinin daha uzun sürelerde de mümkün olduğu görülmüştür (aşılamadan sonraki 21 güne kadar). aMPV’nin NDV ile beraber uygulandığında daha uzun sürede de tespit edilebildiği daha önce Ganapthy et al., 2005 tarafından rapor edilmiştir. Benzer şekilde NDV de, sadece 3 canlı aşının beraber uygulandığı grupta aşılamadan sonraki 7 güne kadar tespit edilebilmiştir (Jones et al., 1992). Bu bulgulara rağmen, bu grupların hiçbirinde klinik belirti görülmemiştir ancak IBV ve aMPV’ye karşı çok iyi bir korunma sağlanmıştır. NDV çalenci yapılmamıştır ancak daha önceki çalışmalar (Ganapathy et al., 2007), HI titresi log 4 ve üzeri olan civcivlerin virülent NDV’ye karşı korunduğunu göstermiştir.