PDF ( 37 )
Transkript
PDF ( 37 )
BARLA VE K A R A K U Ş DAĞLARI BATI UZANTILARININ JEOMORFOLOJİSİ The Geomorghology of the west extention Karakuş of the Barla and Mountains Yrd. Doç. Dr. A r ş . N u r f e t t i n G ö r . Arş. K A H R A M A N * Yıldırım Gör. ATAYETER** Kenan ARIBAŞ*** ÖZET Neojen neybatı en ve Kuaterner Anadolu, iyi son gözlemlendiği parta Dirseği" boyunca derece yerlerden denen tektonik aktivitenin bir topografyaya arızalı birisi tektonik de, yoğun literatürde birimin biçimde sahiptir. izlendiği Bu "İsparta Büklümü" Göller Yöresinin oluşturduğu Gü arızalı yapının veya "İs kuzey ke¬ simleridir. Barla ve zeybatısında rarlar. yer Karakuş alır. Kuzey-güney farklı yönlerde yönde Blok-faylanma sımlarda Dombayova, tabatak mevkii gibi aşınım vadi bu birikim çalıştığımız dikkati olarak flişler çöküntü tektonik genç grabeni hendeği derece Çağıldibi, sahaları belirtilen Dombayova son gelişen Akyolaltı, bir gelmiş, ku¬ uğ¬ topografya, görünüm hareketlerle Büyüksancar, meydana birimin kesintiye doğusunda parçalı tektonik ile kı¬ ve Or- Küçüksancar yükselen ortaya çöken bloklar üzerinde hızlanmıştır. tabanlarında İncelemeye bağlı tarzında neo-tektonik parçaları uzantıları batıda uzanan Karlıkkayası,Kürttepe yanında, şekillenme batı sıraları faylanmalarla faaliyetleri Tekketepe, şekiller dağ gelişen koyar. de Dağları Bu gibi karstik üzerinde Buna oluşumlar batı karşılık flüviyal dağlık bozulan Karakuşdağları çeker. yüksek hareketlerle alanlarda eski akarsu meydana şekillenme Dağı etkili tektonik batısında olmuştur. * S.D.Ü. B u r d u r Eğit. Fak. C o ğ r a f y a A n a b i l i m Dalı Ö ğ r e t i m Üyesi ** S.D.Ü. B u r d u r Eğit. Fak. C o ğ r a f y a A n a b i l i m Dalı A r a ş t ı r m a Görevlisi *** S.D.Ü. B u r d u r Eğit. Fak. C o ğ r a f y a A n a b i l i m Dalı A r a ş t ı r m a Görevlisi - 201 - ait gelmişlerdir. uzantılarında Barla nivo-karstik şebekesine ve karstik litolojik farklılığa Bölge tonik ve yakın aktivite çevresinde halen meydana devamlılık arz gelen depremlerin gösterdiği gibi tek etmektedir. S U M M A R Y The South-west seen along is the rict "İsparta formed on and the by the Büklümü" or the "İsparta thejectonic graben. vvhich form of of graben vvith the some on the high carstic stream in Barla the whose are interrupted vvhich extends faults by young in tectonic areas side formed Ortabatak observed lake mountains extensions are have the the north-south various extensively be of the in west vvhich distplaced been by the İn forms the develop inDom- direction directions. movements are and west are best Karakuş in developing activities can north and unit in plathe such as Dombayova, Akyolaltı, and the erosion activites blocks. mountanious nets Dirseği" tectonic reasing formations tectonic structure seçuences Küçüksancar the the defective The plain Büyüksancar, İn eleni collapsed block-faults speed tepe the This have Çağıldibi, gained units. mountain appereance ces where Ouaterner These bayova asplitted Anatolia and north-vvest dendifıed. the Neogen regions such appeared in the ruined by neo-teetonic as Tekketepe, valley pieces Karlıkkayası floors vvhich movements and belong besides Kürt- to an¬ nivo-carstic fı- Karakuş mo- gures. The tectonic untains mation to vvhich has been litological As the and carstic vve try formations to effective in investigate on the the attread flishes vvest extension attention. on On the of the vvest of the rontrary, the Barla fluviyal mountain fordue variety. the changes tectonic vvhich activity take stili place in the region and around the region shovv continues. Giriş Barla Dağı batı bayova-Keçiborlu banlarına göre Çölovası, bahsi dağ Senirkent nırı, kabaca ile bir Ovası Karakuş Dağlarının doğusunda ederler. Burdur-Gönen(lsparta) arasına, Hoyran sokulmaktadır. ova tabanının batı güneybatı birleşerek t o p o g r a f y a teşkil kütleleri bu Bu havzaları dağlık ile ucundan kütle sahanın kuzey-güney yönde ta— kuzeyden Doğuda batıya d o ğ r u çalıştığımız Dom- havza kuşatılmıştır. çöküntüsünün İncelemeye uzantıları, çevrelerindeki uzantısı doğu çekilecek sı— bir takip eder (Şekil:3). Yukarıda sınırlandırmaya isimlendirilen Araştırma netiminde görünüm oluşuklar, çalışılan tektonik birimin sahasında, hareketlerin gibi yüksek güneyden geçen olan hattı kesimi Oluğunun izleri gelişen ortaya dış dönemlerde İleride de blok faylanmalarla, koyarlar. düzensiz inceleme farklı gözlenir. saha kuzeybatı Belirtilen literatürde kenarını vuku temas tektonik bulan yapıları teşkil evriminden -202 - Büklümü"olarak epirojenik edeceğimiz d a ğ - h a v z a yapıları bir s t r a t i g r a t i k istif s u n a r l a r . alanının "İsparta m e y d a n a getirir. eden bu karakterdeki hareketlerin adeta iç içe farklı yaş ve geçmiş de— bir litolojideki Bu d u r u m yukarıda da belirtildiği kaynaklanır. Nitekim gerek bu ke- Şekil-1 simde ve gerekse yakın ve inceleme Sahasının uzak ç e v r e l e r d e blok faylanmalar tektonik Bu hareketlilik yakın depremlerinin Genç tektonik oluşturduğu hatları aktif ile fay banlarını haline teşkil zanmışlardır. kalmışlar, mıştır. ederek, hareketlerin, Böylece akarsu Saha inceleme eski şebekesi içerisinde çeşitli Burdur veya bağlı daha faylar.boyunca ait aşınım bozulmalara yönlerde jeomorfolojik gelişmede ekaylı ve jeomorfolojisinde bloklar'üzerinde dönemlere ise 1971 hareketlere gelişmiş Bu yükselen gelen alanının bu faylar dönüşmüşlerdir. ederken, bindirmeler, yapılar 1995 Dinar ede gelmektedir. Nitekim doğrultulu edilen sonuçlarıdırlar. meydana gibi d e v a m gözlenmektedir. doğu-batı tespit hareketliliğin çevrede gösterdiği Lokasyon Haritası önemli rol - 203 - çöken satıhları tali aldıkları eski tesviye uğrayarak gelişen olarak, olan geniş tesirler bölgede kısımlar havza faaliyetleri hız parçalanmalara bugünkü faylarında izlenmektedir. zonlar ta¬ ka— maruz durumunu zayıf ana faylar tekrar al— teşkil Bölgede hem b a n l a r ı n d a yer seismisitenin eden yükseltilerde göllerin aralıklarla vuku bulması, çekilmelerine bağlı olarak kademelenmeler, vadi yamaçlarında hem havza taraçalar de havza kenarlarında oluşma ta— farklı imkanı bul— muşlardır. Jepmorfolojik gelişmede tolojik özelliklere sahip rakuş batı Dağlarının teşkil geçen Bununla lay-1977), uzantılarında sahayı doğrudan beraber yakın inceleme (Ardos çevreye alanının diğerleri. hareketler yanında, önemli gelişen 1979), İnceleme alır. ait rol aldığı karstlaşma 1984) farklı yaş ve gözlenmektedir. bunun en güzel liKa— örneğini alanının çok Ayrıca tolojideki yerde ve çalışma yok— digerleri-1992), Keçiborlu dolayısıyla, (Koçyiğit-1984), masif faylarla kükürt adı (Ata- işletmelerinin geçen sahaya (Gutnic-1977), ait (Dumontve (Sarıiz-1985). yapılı, doğru bir ve maruz bir halinde ile ortaya dolomitik özelliklere kil (Şekil ve Aynı doğru sa— dolayı kum ora— yaş ve li— uzanan bir hat :2). üzerinde gelmişlerdir (Koçyiğit- olmalarından yaratmıştır. çıkarlar uzantıları verilen kalmış Gümüşgün'e serpantinler buralara güneybatı yaşı Bünyelerinde durum kuzeyinden olarak, itilme kristalize elverişli mostralar bağlı Dağlarının Jura-Kretase hareketlere Keçiborlu'nun küçük ve parçalanmışlardır. kastlaşmaya hattına Karakuş gösteren Post-Alpin gelişen oluşu b o y u n c a yer yer zeydoğuya bir j e o m o r f o l o j i k (Kozan görülmektedir. kesiminde yayılış Alpin, kalkerler şaryaj bulunması yapıldığı kuzey geniş kalkerler düşük herhangi ÖZELLİKLER değişik yönlerde nının alan etütler yapmışlardır. (Özgüner-1980), Burada hiptirler. ele güneybatısında J E O L O J İ K bir da 1974-1977-1978), ç o k sayıda jeolojik araştırma yer epirojenik eder. Adı tur. genç kaya tabiatının Bu mostralar Güneybatıdan (Özgüner-1980), Ku— (Sarıiz- 1985). Jura-Kretase yaşlı, sürmek güçtür. ğunun batı atım, kalınlığının Belirtilen yönde (Akçaköy.Burunkaya dını teşkil Daha çok sozoik bakalar eden molas konglomeralarla kalkerleri, alt müşlerdir. Bindirmenin taltepe civarında İnceleme yaşlı Tersiyer flişlerdir. Tersiyer aynı yaşı açık yön verilen izleri bu yaşlı ve 500 eğimlerle konglomera köyü alır. Bu ova fikir ileri aşan olu— düşey yol açan fay boyunca çakıl.kum bo— ban— dolgusuna dalarlar. doğusundaki teşkil flişleri Me- eden sahiptirler. ta— Mesozoik ekaylanmalarla doğusunda, ve konglomera Flişleri dalışlara ve Bu blok, konglomeralarla doğrultuda Çapalı metreyi oluşmasına gözlenir. flişler yer bir Küçüksancar uğramışlardır. yuvarlanmış derecelik ve göstermektedir. grabeninin kesintiye (Ardos-1978) alt olduğunu konglomeralar 70-80 konusunda güneyinde aynalarında arasında)iyi tabakalar, arasında fay fazla fayla oluşmuş karakterli kalkerler hayli kalınlığı köyü Dombayova bir köyleri malzemeden genç bir batıda gelişen istifinin Çapalı gelişen yer yer kalkerler, kuzey-güney kaya beraber, yamaçlarında istifin yutundaki karbonatlı Bununla Çallıtepe ört— ve Ça- izlenir. alanının güney Açık yeşil, bej, kesiminde gri en yaygın renkler g ö s t e r e n - 204 - formasyon ve kalker, orta-üst kumtaşı, Eosen marn ara tabakaları içeren bu türbiditler k o n g l o m e r a t i k seviyelere reniyen Bu o r o j e n i k fazın en arasındaki İncesu Tepe Köyü gibi ait çakıl daha sert, malzemeden lomeralar, selen büklümünün teyit alınan ve bölgede, karasal Genç karasal bu İleğidağı Tepe gösterir. vermektedir. üzerine b ü y ü k bir yer— Karakaya Eosen Bahsi fazı duruma geçilmiş kong— olarak Pireniyen ifade (Özgüner geçen diskordant Bu tür- Eosen blok boyutundaki otur— ile göre yük— İsparta olmalıdır. bölümünün geçtiğini ve Nitekim çakıl, Oligosende fasiyese ile konglomeraların kum, etmişlerdir. rejime Pi- muhtemeldir. içlerinde, konglomeralar, Türkiye'nin karasal Tepenin batı Zira maskeledikleri ortadan adı üst Eosen- ederek, bu dar orta durumu T E K T O N İ K Yapılan bulan devrede Bilindiği etmektedir. netiminde, kırmızı önceki içinde ve kolları, faaliyetleri, Tepe sahip, yaşlı bütün meydana batısında Pliyove Gök çeşitli bo— oldukları be- formasyonları gelen faylarla da Dere üst Çakalboğazı toprak dolgularında dikkati Çayı Moruklu istiflenmeye Köyü renkli olduğu aşınım Pliyo-Kuaterner Kuaterner korunabildikleri (Üyüllü) karşılık kendilerinden Ozbahçe bir d e p o göre İsparta Pireniyen meydana itilmesine dolguların bant— Kuaterner' in alt çekmektedir. G E L İ Ş M E tespitlere olduğu düzensiz ara— kalker aşındırılmaktadırlar. Buna dolgular gizlenen dolgular köyleri yer yer aşınımdan Pupa kısımlarda dolgular, bakiyevi dolgular yükselen uğramışlardır. alanda bu İleğidağı marnlar, kaldırmışlardır. oluşan bu Ö z b a h ç e ve renkli Doğudan bu görülen geçen gri gösteren hareketlerle gibi, d ö n e m l e r i n e ait oluşuklar Beyaz, tarafından yamaçlarında parçalanmalara çığırında seviyeler unsurlardan lirtilebilinir. yaşlı tutunabilmişlerdir. dolguları yutlardaki Pliyosen Yortmadere tektonik Kuaterner rine bu teşekkül dolgulardır. mevkiinde güneybatıdan Bu yaşı formasyonlar göre Pınarcık oluştuğunu Miosen güneybatı aralığında konglomeratik Ortabatak vuku seriye önceki ortamlarında Koçyiğit1 sında yer alan dahil bu Uluborlu olması, yuvarlanmış olarak yamaçlarıdır. Göktepe, dönemde iyi olması konglomeraların bulunuyor araştırmacıya göl sonu Tepe, bağlı konglomeraların depolar kesim, vadisinin bu etmektedir. Ele lar bir kuzeybatısında Nitekim Oligosen Çayı değişikliklerine korelatif mostra veren farklı tasiyes g e v ş e k olan verdikleri kalker ç i m e n t o l u , Aynı bölgede eden mostra parçalarının oluşmuş maktadırlar. işaret Moruklu kendilerinden doğru Nispeten (Üyüllü) güneyi, konglomeralarından 1980) iyi Pupa münferit yerlerde biditlerine , sonunu konglomeraların leşmeleri üste geçerler. yol gibi, gelen açan ve kıvrım bu ile üst yükselmiş Eosen ve serilerin, da y ü k s e l m e d e sisteminde devre yükselmeler (Koçyiğit-1984) kesimi, ofıyolitli şaryajların Toros ve kuzey o r o j e n i k fazı Kanaatimizce çökme (Özgüner-1980), Büklümü birbirini karasal daha gelişen izlemiş inceleme alanımızın Oligosen aralığında rejime genç önemli paroksizmal boyunca -alt payı safha üze— vardır. Oligosene tektonik olmalıdır. kavuşmuştur. formasyonlar tekabül hareketler Böylece de— inceleme 1 KOÇYİĞT, A., ( 1 9 8 4 ) ; " G ü n e y b a t ı T ü r k i y e v e Yakın D o l a y l a r ı n d a L e v h a i ç i Yeni T e k t o n i k G e l i ş i m " , T.J.K. B ü l t e n i C. 2 7 , A n k a r a . - 205 - t alanımız ve çevresi içerisinde alanlar ile önemli çökelme mışlardır. Nitekim kaplayan tepe limnik de depolar oldukları viyeler, o bölgenin İncelemeye cudiyeti, bölgenin çekme ve sıkışma Antalya Üst Eosen hattı hat zeybatısında Ele alınan sahanın etmiş olan faylanmalarla mişlerdir. kalmış ve oluşan havzalar, aşınım Koçyiğit'e göre yukarıda 1984). göl bu da Kanaatimize doğru bir ortaya çıkan fay mahsulü bütün birer Bir bu arazide seviye akarsular bu ku¬ gibi tek- bu dev¬ yine fayı mahalde alt ile ke¬ teşekkül Pliyosen çökmeye denüdasyon taraftan blok et¬ halinde diğer yan¬ gelmişlerdir. b ö l g e d e yağışlı bir iklimin göstermektedir(Koçyiğit- bir boyunca aşınım Burdur çok araştırmacı (Kozan olduğu gitmiştir. ve gibi tarafından devreler devrenin yağışlı havzalara fa¬ Pliyosen diğerleri-1992). bu Belirtilen azalmış, yönlerdeki alanı çökme, etmektedir. da de devam meydana devreler olduğu farklılıkları değişik Çukurova bir şekilde tekabül Anadolu doğru Köyü Dombayova boyunca (Atalay-1977), Batı safhasına P l i y o - K u a t e r n e r yaşlı Özbahçe takımları, yakın olduğunu çevresi, dönemlere devrelerin bölge (üst-Pliyosen) tında yakın Orta- Bindirme etmektedir. Miyosen- Pliyosen yardımcı etmektedir. k o n u s u n d a a ç ı k bir f i k i r v e r m e k t e d i r . üst çökeller (Karaman-1986), göre yaşı önemli Afyon- birikimlerinin Çağıldibi, sedimantolojik özellikleri, ve peneplenleşme takip tek¬ göre ve izlenmektedir. hatlarının kazanmışlardır. kazandığı bu fay takip kaya hattı, noktasına mev¬ Uluborlu'yu, civarında oynayan kesimler karasal süreçlere alanı edilmektedir yunca, hız kalın dolguların yoğunluk depolarının ifade sonucu İnceleme aliyetlerinin yükselen hattını yatağını bu se bö¬ verilmesi şekilde bindirmeler bindirme mevki çevresinde orta-üst yanında belirtilen fayların yakın faaliyetleri dolgulanma de bu ve Zira Gök- bir olarak yoğun ve Akyolaltı, kesişme yer diğerleri-1979)'ne içinde karbonatlı rol çık¬ sahalar oluşumların Senirkent Bindirme Çaydere olmalıdırlar. ve olarak geldikleri oluşumunda sahamız Çökmeler bir Çatma yer geniş Pliyosen devrelerde bölge yaşlı haldedir. doğusunda, Miyosenin alt bu göre uyumsuz inen piroklastik koni, Araştırma dan geçmiş Akçaköy olarak böyle geniş konglomeratik volkanik Miyosen- k u z e y i n d e yer alan çukurlukların harekete siştikleri şose dağlık ortaya etmektedir. çevresinin Ortabatak ve köyüne özellikle gösterir.(Dumont Jura-Kretase örtülmüş İncesu tono-karstik rede Köyü, oluşuklarla Kalınlıkları (Özgüner-1980) kuzeyinde bağlı üzerine çökelmişlerdir. işaret tespitlere bağlayan flişler Özbahçe karasal yakın tepelik, havzalar Miyosende üst kaldığını boyunca yaşlı yaşının eden takım alt-orta durum sahanın Yaptığımız karayoluna geçen Bu teşkil bir eden bulan uğradığını tektoniğine gelişmiştir. Adı metreyi ve maruz halinde havzalarda oluşum hareketlere topografyayı takip eseridirler. aşınıma bunların onu 1500 çalıştığımız (Koçyiğit-1984) faylar ve bu gibi dönemlerin lümünde tonik Oligosen yüksek ortamları iklimin doğru bo¬ sonuna tesiri akışa al¬ geç¬ mişlerdir. İnceleme alanı mevkii karasal duğu neticesine İnceleme zanmasında Blok alanı rol alanları teşkil Özbahçe-İleğidağı de, muhtemelen köyleri üst arasında Pliyosene ait yer eden Ortabatak korelatif d e p o l a r ol¬ varmaktayız. ve yakın oynayan faylanmalar Dombayova, içinde çökellerinin halinde Senirkent, eden en çevresinin önemli vuku bulan Hoyran kısımlar ve bugünkü gelişme bu üst jeomorfolojik Pliyosen hareketlerle Gönen-Atabey yükselmelere -206- yakın havzaları uğramışlardır. karakterleri tektonik ka¬ hareketleridir. çevrede Burdur, çökerken, İnceleme alanı dağlık içe- risinde yer baren <• eden hareketleri bloklar rılan Küçüksancar çöktüğü neticesinde üzerinde satıhlar akarsu ve kanaatindeyiz. aşınım mevcut akarsu faaliyetleri üzerinde şebekesine Büyüksancar Kratojenik gelişen şebekesi süratlenmiş karstik süreçler ait v a d i oluklarının stilde tabanları da bu bozulmalara olmalıdır. egemen devreden ve iti¬ yükselme uğramış, Örtü olmuş ve i ç i n d e tali bu çökme yükselen depolarından böylece asılı sıy¬ kalan eski karstik çukurluklar oluşmaya baş¬ lamıştır. Kuaterner dana bayova büyük seviye grabeninin düzensiz Ayrıca nın başlangıcında, gelen doğusunda stratigrafiye Büyüksancar birikinti Kaplanlı konileri B ö l g e ve yakın Kuaterner içinde leşme yanında ve bindirme neybatı ğının bu uzantılarını başlı depoları arasındaki yaştadırlar. Kalkancı kesimde ova¬ teşkil açtığı vuku olduğu gibi seismisite bulmaktadır. de, bölgede Dördüncü tektonik genç¬ görülmektedir. J E O M O R F O L O J İ S İ Afyon-Antalya boyun tekabül eden eden güney bu teşkil takip zon, iki kuzey kesimde ederler. iki Yukarıda yaşlı inceleme jeolojik Karakuş Mesozoik şose, ve alanımızın gibi ve je¬ dağlarının kalkerler, fliş to¬ belirtildiği alanını ayırır. Tersiyer Biz, kısma D A Ğ L A R I N I N bölüme ise, bağlayan eder. inceleme farklı kesimde doğrultusunda, karayoluna noktalarını bakımından teşkil aralıklarla yol eden açıldıkları Türkiye'de değişmelerinin de köyleri Villafranşiyen teşkil mey¬ Dom- durumundadırlar. güneybatı iklim takiben gelişmiştir. İncesu ovaya gelen formasyonları I-KARAKUŞ ve devamını derelerin bütün çökeller ihtimalle de oluşturan tespitimiz devrenin alçak hattına batısını belli bu Uluborlu'yu o m o r f o l o j i k özellikleri Göktepe doğru Yıldırım hareketlerini karasal büyük güneye A L A N I N I N nispeten alan ve statik g e n ç l e ş m e y e Senirkent bir yer tektonik dolayı günümüzde meydana İ N C E L E M E pografyada de ve Pliyosen depolar çevresinde boyunca zaman sahip oluğunun doğusundaki ettikleri üst farklarından Gü¬ Barla da¬ konglomeralar jeomorfolojisini ayırarak s u n m a k düşüncesindeyiz. G Ü N E Y B A T I S I ' N I N J E O M O R F O L O J İ S İ Kuzeyden batıdan, nırlanan bu kesim, hareketler, mal Çukurova, Dombayova havzalarbirer Ele neyde, Fay bir sahanın İncesu dikkati Köyü atım Akyolaltı tektono kütle halinde açan parçalanmıştır. yükselmiş haline Bu karstik faylarla bir şekilde görünmektedir. içinde gelişen faylanmaları geçerken çukurluklarının, net yükselen eğim atımlı takiben bloklar sı¬ Tektonik nor¬ çevredeki üzerinde de- kazanmışlardır. batı arasında çevresinde, bir alanı hız ve o l u ş m a s ı n a yol g e r ç e k l e ş m i ş ve saha hayli dolgulanma faaliyetleri Burunkaya Çallıtepe selme arazi aldığımız çaköy- tektonik kratojenik stilde faylarla nüdasyon Çağıldibi grabeninin sınırını 100-150 değeri doğusunda kat eden metrelik 100 ise bir metrenin 500 metreyi Dombayova graben atıma sahiptir. altına inmektedir. aşar. Burada fayı Ak- Çataltepe kütlevi Daha ve gü¬ bir y ü k ¬ çekmektedir. röjesinin farklı değerler ortaya koyması -207- tektonik yükselmeyi takiben mey- dana ile gelen çökmelerle Akyolaltı afazi çukuru doğu yönde meydana gelen üzerinde gelişen fay dikliğini alan sında kaya ona kaide fayının yol Çallı ve ile bakan Eldere ilgilidir önünde, molas kalkerlerle takiben atımının tabanının Küçük bahsi m.)ve daha Karlıkkaya doğuya doğru kuzeye doğru az olması doğru oluğun, kesimde çökmüştür. çök¬ kalmıştır. oluğuna geçen bu ara¬ dep¬ aralıklarla maruz Sancar olarak, kong¬ gerisinde dolgulanan tabanının düşey Esasen satıh önünde konglomeralar tekrar civarında halinde Bu Köyü karakterli aşınıma bağlı gerisinde konglomeraların tekrar (1561 kütleler Dombayova bu Dombayova (Şekil:3). Yanlızmezartepe bölümleri dikliğinin oluşturur. halinde gençleşmesine kuzeyi 4). dikliğini üzerinden Köyü Burunkaya (Foto: olarak oynayan Çataltepe ve fayların oluşturan SSW ye kütlenin açıldığı oluşumu kademeler fay basamağı gerideki Bu rolü küçük gelişen açan pografyayı aşındıklarından seviyesi bir f a y l a n m a masına ya fay bağlı Çapalı sentetik faylanmalarla Belirtilen geniş asli aşınıma oluşmuştur. olarak verevine uzanan m.) süratle bağlı faya en Dombayova' arasında Farklı depresyon Dombayova bu Köyleri eder. flişler, mesine yükselir. parçası, alanının kesiminde, a n t e s e d a n t olarak d e r i n c e yarmıştır bir resyon inceleme Kuzeybatı halinde a l ç a k satıh Düvencidere, Akça-Burun yer Özellikle kalan basamaklar en lomeralar teşkil ! ilgilidir. arasında oluş¬ yüksek to¬ Tepenin Çapalı (1708 Köyü, sokulduğu çöken kısımda ku¬ rulmuştur. Bahsi terir. geçen Bu tepelerden yükselmiş zalanmaya daha yükkavgan ve itibaren bloğun çok üzeri karstik Küçükkavgan arazi oldukça engebeli oluşumlar gibi yol çukurluklar hafif bir e ğ i m l e n m e g ö s ¬ bir t o p o g r a f y a y a s a h i p t i r . açmıştır. Büyük ç o k sayıdaki Arı¬ Payamlı, karstik Bü- oluşumların en büyükleridir. Küçük karstik ebatta olan şekillerdir. akarsu şebekesine resyonlardır. zeyden ait, Kuzeye sınırlandıran fay batıya doğru yukarıda Çöken bloklar en üzerinden rakuyu Yukarıda çüksancar sahip olan kaldığı tabanı farklılıkları vardır. birikinti yılabilecek Taban yığılmasına dolgusu bir a k a r s u ile Bu onu de içinde Pliyosene anlatılan durum, olarak, ya inen yamaç tekabül önleri eden kadar tepeler arasında, vadiler Özellikle meyiller veren dışında, iri Küçüksancar - 208 - SSE' inen bir Köyü vadi dan sahip önündeki uğ¬ asılı 500 yi m. gibi, ilgilidir. Kü- aşan seviye bunlar önün¬ mevkiinde düz geçiş bulunmamaktadır. yukarıda Kü- özelliğine doğusunda yamaçlarına malzeme oluğu, Ka- daralmalara ile olmadığı ve geçmişe çökmesi Küçüksancar Küçükova Tepe yer yer t ı k a n m a ve Çapalı ve oluşan bir v a d i Karlıkkayası açıldığı belirgin gelişmemiştir. dik sahayı Dombayova tabanının çevreleyen tabanından, vadisine üst al¬ Belirtilen özelliğindedir. Tektono-Karstik yukarıda bağlı kaynağı ku¬ kesim, faylarla yaygındır. kesimde değindiğimiz açıdan Dombayova Yamaçlardan konileri vadi oluşumu tabanı görülmektedir. Jenetik bir f a y yüksek sınırlandıran Bu dep¬ alanını gelişen hayli doğudan ulaşanıdır. karstik Bu halinde bir nivo- parçalanan inceleme kalmışlardır. basamaklar gelişen olarak gelişen olukları, oluşumlar kaynağı özelliklerine sınırlandırır. tabanının çüksancar de Kocapınar Küçüksancar, Vadi mevkiine vadi asılı çukurluğunu Eldere jeomorfolojik kütlelerinin ramıştır. gibi karstik üzerinde bağlı tabanlarında eski üzerinde de Akyolaltı Vadi bu blok yükselmeye parçaları belirtildiği besleyen görünmektedir. çökme da yükselen tektonik yönelen üzerinde belirgini, Oluğu ise diklikleri Güney yönde Gölünü çukurluklar, vadi doğru çalır. fayların karstik Büyükleri bahsedilen sa¬ anidir. Eski çök- melere yüğü bağlı düdenle boşaltılır Oluğun eşik olarak halinda-dağlık 200 m' den (Foto bir o l u ş u m d u r . üçgenin kaldığı ile bu liği Büyük ve eden nında, polye alçak düzlüklerine doğru arasında doğudaki kez iyi birikinti güneyde, nilerinin Zira, özellikle içermesi rumdadırlar. manidar Arazide relerin yardığı onların güneyinde fay lunmaktaydılar. sağlanmış kapılmasına bir v a d i faya ve olmalıdır. verevine birer gelişen parçalanmasına birlikte, kapalı Küçük çukurluk eden Bu yol ve bir dik¬ faylara blok du¬ vadi dereler, kadar kurumuş eski bu ölçekli to¬ geçen de¬ yaylaları, halinde bu¬ drenajın bo¬ doğudan ana olgun olmalıdır. karstlaşmaya ovasına sı¬ vadinin Geçmişte boşaltılmış tabanı ko¬ ve depresyonunu Kalkancı bu çakıl Küçükimanlı görünmektedir. yaylaları göre bahsi tek çok daha birikinti de göre, de görünmektedir. 1:25.000 kesimde derelerle dönüşmüştür. boyutta, Bu dere geçmişte yerleşen gibi ovası oluş¬ yuvarlanmış ve tespitlere Kalkancı konisi gibi Gü¬ mevkii derenin çeşitli alır. Büyükimanlı, - 209 - ya¬ sınırlanır. ile birikinti iki gözlemler bu tabanlarına Çatma uzunluğuna her bu ile eşik yer iyice gün Büyükimanlı haline Fay s a t h ı Kaplanlı malzeme, Büyüksancar açmış bo¬ Küçüksancar vadi kütle problemli deresi malzemede, tabanı düdenle güneyde inen derenin olan eski bir arasında yükselen tali çentik Ova tektonik çökmelerin geçen Benzer eden Neticede, kuzey- molozları aynasındaki bir bir halinde kabaca yamaç (Foto:3). de daha Bahsi koyduğumuz faylanmalarla fay oluğun vadi" etmemiştir. kalker ve manada Söğütözü iki vardır. malzemenin gerisinde ve karstik benzemektedir. her alan ikisi buraya olduğumuz eden göz¬ civarındadır. Bunda yüksek mevkii teşkil ortaya t a b a n ı n d a yer eden Bununla ramış Blok payı teşkil gelmektedir. dikliği yer her oluşmuştur. gelen yapmış ka¬ noktasında doğusu yer teşekkül uzanır. Koniyi koniyi öte- kesimde de yoktur. yararak Çatma olması, haritalarından nırlandıran ile civarında flüviyo-tektono çıkan m. Kalkancı jeomorfolojik güneydeki bize pografya ovası yamaçları olduğu üçgene breşleri açığa 450 bu büyük halinde y e r alır. fay kazanmışlardır. dikliğini da göstermektedir fay façetaları eşikten oluk gelişi yığabilmiş Bu oluğu dereler k e s i l e r e k "asılı güneyinde güneyden bir boyun d e p r e s y o n d u r ve atım oluşumları unsurlardan Kalkancı geçilir. m. inen Gediğinde, fayla aynası, depresyonlarının fay konisi meydana malzemeyi zulması bir yuvarlanmış bir batı 30 sebep bir e ş k e n a r Karabel suyu karakteri itilmelerin geçen bir düşey depresyonu, ise bü¬ alan bir v a d i oluğunun yamaçtan Büyüksancar olduğunu gibi konisi küçük yamaçları arasındaki yarmasında ve ve vadi doğu batı itibariyle Fay karstik süreçlerinde Büyüksancar turduğu yol olduğu birikinti neydoğusunda , alan kapalı bir f a y daralır küçük gelen kuzeyden açılan Küçüksancar flüviyo en yer Büyüksancar tabanına vadiye, yönelmiştir. aynasındaki birer Bunların doğusunda etmektedir. yer sınırlanmıştır. genç yamaçlarında ö n ü n d e de işaret işaret kaplanmıştır Fay Bu Büyüksancar halinde Yeni unsurlarla oluğu ve Büyüksancar fayın suları yönde koyarken güneyden kuzeye fayla örtülmüştür. ince erer. M o r f o m e t r i k ölçüleri bir şalmaktadır. NNE disimetrik itilmeye bir v a d i bu bir e ş i k t e n ortaya doğusunda gözlenir. çizikler Bu tepesi tek güney yönlü ve sona Küçük ezik zon alçak farkı Ötelenmeye Küçüksancar'ın ve içinde Zira dönüşmüştür. depresyonun Küçüksancar gösterir. naatindeyiz. depresyona bu :5). sonra, kütle lenmişlerdir. leştiği kapalı olup fazla yükselti yükseklikler lemlenen ayrı mevkii Kuzeydoğusu'nda, sahasından Bu beş Küçüksancar inen uğ¬ derenin doğusunda yer yer ı yükselen nivo- Küçük su Elmalı şebekesinin vadilerin Tabançayırı Daha kuzeyde teşkil faylanmaya II- Bu hasının ilçe Yortmadere kımından iki yaşlı olarak formasyonunda lenmektedir. zeyinden Kabaca ulaşır(Şekil :3). Eosen'e flişler rinde yunca ait onlarla yer rafından Alt Eosen karmaşığı Dombayova-Keçiborlu getiren selmeye uğramıştır. kil ve eden 1646m. ve yamaçları Eğim baren ikisine güneydeki doğu sunmayan bu blok Çeşitli kuzey- hareketlere parçalanan daha maruz bu kaldıklarını dolgular üzerinde ka¬ sa¬ bu bu doğru flişler yaşlı ba¬ bulunan for¬ "İsparta for¬ yer Her orta-üst seriler bindirme değişik ku¬ (Baladız) neticesinde Ofiolitik üze¬ hattı bo¬ araştırmacılar teşkil iki göz¬ Keçiborlu Gümüşgün'e kalkerler olistolitleri alır. uğradıkları b i n d i r m e sınır bindirme devamı özellikleri yaygın kesintiye kalkerlerin denen iki Bu ettikleri ta¬ ifade yer Göktepe, oluğu yük¬ haritalarında t e p e l i k sahayı teş¬ zirve vardır. izlendiği mey¬ gibi tepelerin 1350-1400 dolgular Bunlardan Dombayova başlar. varlığı çatlakları kesilmiş gösterir. m kuzeydeki grabenine inen olmaları arasından iti¬ stratigrafık istif Malzeme göstermeleri paralel bir uzak y e r l e r d e n Yamaçlardan birbirine seviyeleri Düzenli heterojendir. unsurların fayla alan kütlelerde meyillidirler. bakımından bir batısında çöküntü literatürde resmederek topografya yönlerde tansiyon yönlü ile seri azaldığı boyutunda güney yaşlı kuzeydeki daha karasal dolgular boyutları çakıl, eder. civarında ölçekli 1596m'dir. yaşlı ise Eosen doğusunda de biraz ke¬ 1980). Göktepe değerlerinin kuzeye topografik kesiminde yönlü Bu olarak göre iki oluğunun tepe Burdur onun Doğuda Jura-Kretase Ozgüner yamaçlarına her Senirkent-Uluborlu olmuştur(Özgüner-1980). de Pliyo-Kuaterner varlanmış işaret her ve batı içerisindeki 1:25.000 tali yük¬ gelişmiştir. ve Büyüksancar güneyden hattı ofiolitik bağlı şekiller Düdenönü jeolojik ve kavisler oluğunun faylanmaya doğusunda alçalır kuzeyden, Vadinin vermektedirler. edilmektedir.(Sarıiz-1982, dana yaşlı akar¬ kuşatılmıştır. şaryaj şarye eski m i l o n i t l e r y e r alır. ve (Sarıiz-1982) sürüklenen mostra ofiolit ile istikamette üzerine birlikte yer saha kuzeybatı-güneydoğu güneydoğu arazi kesilirler. oluğu sahasını bir vadisi yamaçlarında Vadinin geçilir. eden konglomeralardır. güneyden Dere J E O M O R F O L O J İ S İ ayırmıştır. adlandırılan Üzerinde Vadi nivo-karstik Değirmendere inceleme kısma Oligosen masyonu" inen ilgilidir. itibaren işaret düzlükler merkezine halindedir. yönlenir. oluklarına çalıştığımız alan vadileri farklı masyon m.) bir f a y l a ezik z o n u BATI'SININ yer horst Yediolukboğazı çevresinde (1596 Dombayova-Keçiborlu kuzeyinde Keçiborlu m.) yükseltiler incelemeye batıdan bir doğru faylanmalarla Büyüksancar olarak DAĞI bölümde rayolu ile kuzeye genç (1527 eden bağlı BARLA olarak Tepe'den Küçüksancar g ü n e y sınırını olan Tepe çökmüş gelmiştir. güneybatısındaki olması Çatma çevresi meydana parçası gelişmemiş nardaki Tepe çukuru bir selen bu Kürt karstik şekiller 1300m. bunların inen sırtlar teşkil içinde iyi yu¬ getirildiklerini yükseltiler genç dereler tektonik tarafından edilmiştir. (Doap) (Foto: 6). Göktepe borlu ile onun karayolunun kuzeyinde geçtiği, yer alan Çakalboğazı Moruklutepe y e r alır. -211 - Bahsi arasında geçen Senirkent dolgular bu Ulu¬ vadinin üst seviyelerini takiben doğuya konglomeratik tabakaların dinin bir fay lomeraları koyar. zonu ile teşkil Ortabatak bu faylanmanın larının süresi dirilebileceği de hattı neticesine hareketi Çakalboğazı resinde oluşumları benzeri Özbahçe kısımda da dolgu ile vardır. Büyüksancar, dolgularla Adı verir. İçlerinde meydana halinde gibi kil geldiğini bulunması köyün çevresinin saha boşaltılmaya Göktepe çevresinde kademeler lomeratik oluşumlarla radyal flişlerin Bunlardan narak ortadan şısındaki iyi doğu geçen rağmen yamaçlar formasyonlar pürülmesini Nitekim olarak bir açıldığı belirtilen Küçük ve mevkii bu daha tabanındaki kanaatini nemli şartlarda depoların ilerde baş bun¬ olduğu parçalar bahsedileceği gömülmesine aşınım ve Özbahçe göstermiş içerisine ve bu nispeten sağlamış hattı taraçası 30 olmalıdır. m. yerde gelişmiş / doğu dere 3 kongolmakla 3 ait dolgu yer alan kalıntılarına yükseltilerde asılı yer içerisinde Kale vadiyi alır. tespit edil¬ çok yerde rastlanmaktadır. arasındaki dere tarafımızdan yüksekte Tepe aşı¬ kar¬ Derenin bu kullandığı be¬ Kocapınar tamamen eski çevresi alüviyal bulunur. vadinin dirençsiz m. kuzeyinde Aynı Tepenin geçen boyunca oluşumları 50-60 tepeleri seviyesi süratli çeker. Adı yerleşmiştir. taraçaya yamaçlarında üzerinde temas taraça göre Ağörü taraçaların doğu dikkat inerler. J * - Bu yerdir. m. şebekesi vadisine ettiği seviyede ve taraça dolgular içerisinde 5 Bahsi Dolgunun sahasının sıcak çevresinde ' Kocapınar Kale İkinci çev¬ toprak maskeliyor olmaları Yortmadere'nin bağlı akarsu teşkil - dere tabanına gözlemlendiği masına * kaldırılmıştır. akarken lirlenmiştir. 3 3-4 yamaçlarda, seviyede noktası özellikleri depoları interglasiyal Köyü koyar. eden bir konglomeralar yamaçlarında miştir. en 3 yer yer toprak oluşu halinde Yortmadere 3 Vadi tektonik depresyona Ortabatak oluşukları bakiyevi ortaya yer ha- " elemanlıdır. litolojik in¬ bu uğramıştır. yamaçları beraber karasal ait kalmasına ile alan¬ ışığında Boyun çöküntü Dolgunun mevkii Özbahçe aşındıklarını yüksekte devrelere gözlenmiştir. yüksek düşündürür. güneydoğusunda Köyü Çatma nispetinin alt kalınlıklar v e r e n kurulduğu bulunduğu koyduğu üst-Pliyosen ince bindirme alt-Pliyosen erer. civarında elenmiş gösterir. devrelerine m. Köyünün köyün ovası, dolguların iyi Özbahçe ortaya alt sona 5-10 da 3 batısında yer Öz- toprak Dolgu gelişmelerin belirtebiliriz. be¬ 1). eder. daha olduğunu dolgusu durum Kalkancı Kuaterner'in yer, kaplandığını benzerlikler geçen ların Bu işaret »-'3 gelmiş vadisinin geçmişte bulunmaları - fay¬ bakiyevi geçtiğini üst-Miyosen bin¬ graben (Foto: durumda belirtilen ortaya geçen dolguların, yaşlı va¬ kong¬ oluşurken karasal Kuaterner faylanmanın etkileyen Köyünün Toprak Biz Senirkent haline d ö n ü ş m ü ş t ü r 3 renkli, bulunur. Elmalıdere oluruz. çevresini meydana bordo-kırmızı alınırsa hat ait derin yaşlı bahsi S e n i r k e n t fayı Pliyosen'e harekete önüne 3 b ö l g e ve yakın esnasında üst maskelemiş ulaşmış *-/ reketlerin yaşlı yakasında gerçekleştiğini yukarıda tektonik gösteren öncesi göz bu iki dar ve Oligosen sonra devamını aktif fay muhtemelen Pliyosen her bu Kırığın devreden üst-Pliyosen kırmızılaşma tektonik üst aşınma bu batısında göre Boğazın gösterir. hattının hatta tekrar oynamış ve batısında katmanlarının kırık Uluborlu mevkiinde Köyü sokulurlar. dalışlar g ö s t e r m e l e r i geliştiğini bu Kanaatimize tektonik bahçe ve eder. yönde faylanmanın boyunca birleşir. lirtilen üzerinde kesiyor olması, Karayolu dirme ları kırığı doğru farklı batı yamaçlarında bulunmayışı litolojik flişlerden oluşmuştur. gelişmesi taraçalara -212- yer, yer yapı ile korunmuş ilgilidir. Aşınma t e m p o s u n u n ait dolgularında ol¬ Çünkü bu sü- Yortmadere'nin grabenine kurulu yukarı ulaşan bulunduğu aterner ve derin Pliyosen Ortabatak bir bir bağlı sübsekant relerin birbirine Gerek dolgu kil eden lerek yer kuzeydoğu Yukarıda üzerinde oldukça kütlesinin viyesinden ve nispeten aterner de Geriye Köyü derin durum gelen yol bir v a d i dere ğaza paralel simi terk sında uzanan 60 asılı 10 kon- Bu de¬ m. se¬ doğru vadi ve sanıyoruz. dar 60 ve m. Yortmadere boyunca m. bu lik ke¬ ba¬ yatağını dereye olmuştur. seviyeden taraça Dere se¬ itibaren dar Burdur depresyonunun Ku- taraçaların gelişmesini Ortabatak derin mevkii boğazı sağlamıştır. ve Özbahçe kaide da eder. Boğazın yarmaktadır. seviyesinde Bu meydana gösterir. derenin kullandığı vadi kat dolgularını akarken, önce, geçen bir taraça seviyelerinde adı bu bu peneplen başlamıştır. bir v a d i y i sonra dere Yortmadere olarak g ö m ü l d ü ğ ü n ü küçük çığırının Pliyosen etkili ve çekicidir. üst 60 kuzey 1300-1350m. dikkat kırıklar özellikle genellikle üst çökmesi görünmektedir. ve ge¬ derinleştirilmesinde de Zira kademe teş¬ üzerinden Göztepe'nin gösteren gelişen verirler. çığırını derelerin göre özelliği takiben üst çığırları yönelmeleri kazılmasının batısında m. üst profillerinde izlenimi dolgu Yortmadere'nin bir gerçekleşmeden etmesinden ge¬ önemli dolgu enine Çayı'nın bu Kanaatimize kazılması gömülme, bağlı Pliyosen diğer ve yarılmış özellikler Bütün Burdur grabeninin boşaltmaya hadisesi 5 vadilerin yeni açılan Benzer izlenir. durum geliştirmiş Kaletepe alçalmalara için¬ üzerinde dantritik katılan doğru gelişen bakışta eteklerinde de neticesinde yatağının Gömülme Tepe çökmesi açan içlerine Ayrıca Yortmadere Yatağın kazılma Yortmadere, oluşmasına tek¬ vadi geliştirmiştir. gözlenir. hızlandığını depresyonunu ye Pupa(Üğüllü) yükselmesini derine fasılalarla doğru ile bir şekilde yaparak Yortmadere'ye oynayan, itibaren bu vadi ilk yatık yamaçlı olmalıdır. ve kalkerleri sübsekant fliş-karasal doğusunda, çalıştığımız Göktepe geriye konglomeralar dolgu güneyinde vadisini düşündürmektedir. rolü uyan Yortmadere mevkii gelişmişlerdir. dirsek sathı seviyesi ve dere yatakları kenarlarında derelerde açıklamaya hatta kesimden Bunlar da yönde açıldığını yatağının gerek Tekke tıdan kaide Jura-Kretase kesimden mevkii inen birer derinleştirmiş Ku- güney doğusunda ise tektonik Bu gözlenir. yataklarında kuzeydoğusundan sime yeni köyün Köyü'nün sağlanır. almaktadır. derelerin, seviyelerinde dere Senirkent Özbahçe tarafından gömülmüş kol Bilağılı kavuştukları Ortabatak katılan kuzey- asıl yerleşmiş, üzerinde, dere Çakalboğazı'ndan olarak d u r u m u n d a olan olarak özellikleri durum gelişen belirtilen deresidir. taraçalar ç e n t i k vadi Aynı sokulan kolları Olucak taktına kolları görünmektedir. Bürümcükdere epijenik oluşturmuşlardır. ise viyelerinde drenajı üzerinde olarak yukarıda Vadinin şebeke kol eden yerleşmiş oluşturmuştur. mevkiine arasında liştirmiştir. , dolgular bir b o ğ a z dolgular teşkil hatta depresyonun tonik yükselmeye de çığırını tektonik tespit tabanı Kaletepe edilmiştir. Kaletepe doğusunda Derenin ve bo¬ bu ke¬ Ağörütepe ara¬ kalmıştır. Yortmadere önünde küçük yaptığı bu rünmektedir. vadisi bir yukarıda depresyona depresyon Bununla belirtilen çıkar. sahası boğazı Farklı farklı yaş ve takiben aşınmaya beraber depresyonu Kale litolojideki güneyden bağlı ve Ağörütepe birimlerin olarak "Keçiborlu kontakt gelişmiş şaryaj hattı" gö¬ sı¬ nırlandırır. Ağörütepe önünde depresyon tabanının - 2 1 3 - geçmişte dolgulandığını gösteren depolar teşkil bulunur. eden içinde olanlar, yükseği Bu 10 durum, Adı civarında işaret geçen ve nedenle formasyonları Kısık edilen resyon bir risinde, ve ve menderesler olarak gömüldüğünü selir. Belirtilen bir b ö l ü m ü ve taraça Gerideki maskelemişlerdir. Kızılkaya ilki üçüncüsü ise, meydana ge¬ oldukça par¬ altında Kuzey ve dereler depresyona oluştururlar. hat üzerinde bahsi geçen inşa dep¬ kalmıştır. alarak tekrar boğaz dar derin içe¬ kalkerler içerisinde gelişmiştir. Bo¬ satıh menderes önce ve flişler kükürt üzerinden tipine işletmeleri sürempoze yaklaşan bu önünde boğazı Burdur dep¬ ve Kızılkaya 930 m., ait bu bulunmaktadır. olan yükselti tepenin ayrılan batısında Erol'a te¬ edecek şe¬ basamağı dikliklerle seviyesinde Kı¬ sertgen alüvyonlar bu göre içe¬ bu se¬ 940 Burdur bulunmaktaydı(Erol-1975). göl farklı oluşan m, gölü Yukarıda salınımlara muhtemeldir. olan bu bariz gö¬ yük¬ Kaştaşı, az getirdiği flüviyal halinde Üzerinde yelpazeler teşkil edilen ikincisi aşamada taraça gözlenen yer eden ifade seviyesinde olması yükseltisi derelerin Birbirinden uzanır. oluşturduğu nispi alüviyal Burdur kademeler arasında gibi yukarıda bu gelmiş ler inen seviyesinde m.ler şekilde m. arazi mostralarının düzlüklerini , kuzeyinde, ikinci kademe seviyesinin bir üzerinde kademeye Burdur havza çıkılır. tabanına Bağpınar Yaklaşık doğru sırtı 1000¬ hafif bir (%5). Eosen Dolayısıyla aynı hattın itibaren, 930-960 önünde devresine üzerinde alçalır flişlerin sathın seviyelerde edilmesinden maçlara tarafından gelişen boğazlar alan Pliyosen uzanan edilmiştir. ler 950 belirgin Temelde rip en izlerdir. üzerinde suretiyle Bugün adını adını gömük sathından seviyelerin plüviyal m.ler Tepe m. plüviyalinde çasının Boğazı" serpantin taraça tespit 950 çalıştığımız kaplıdır. suları ise ettiği getirilmiştir. düzlüklerinden çevresinde seviye Kızılkaya olarak 1050 eski Tepe üç tali arasında plato kilde eğimle teşkil Keçiborlu Karataş çevresindeki Würm yarmak gelişen derenin seviyesi Küçükbasan, civarında ve ait oluşturmuşlardır. şekilde göletin flişler derelerle seviyelerde Değirmendere saplanmış kalker ve peler bağlı bu gelen örnekleri ise s e r t v e y o ğ u n Boğaz taraça olarak t e p e l e r vardır. izaha dönemlerine diklikler, şaryajı"nın meydana resmetmesi ettiği bağlı Würm yatak yapılmayan açılır. teşkil viyelerin basamaklar aktüel aralıklarla Yortmadere şeklinde bu "Keçiborlu göleti Keçiborlu-Gümüşgün risinde boğazlar güneyinde gösterir. lünün zıltepe, tarım aşınım konglomeratik "Değirmendere ğazın aşınıma üzerinde seviyelerinden üzerinden topografya derin Keçiborlu'ya doğru resyonuna eski çevreleyen Gülsümdere önemli settin girer. geliştirdiğini depolar Üzerinde takiben satıhlar eden güneyinde tabanının boğaza güneyden Pliyosen Keçiborlu Yortmadere ise dolgulanmayı yer dar boğazı bir s e t l e bu Taraça aittirler. üst seviye badlands kenarlarda Depresyonun yapılan eder. üzerinde kuzeydoğu açılırlar. olan depresyonu Bu ziraatı gözlenmiştir. dönemlerine depresyonun lişmişlerdir. çalanmış bahçe seviyeleri taşkın m. boşaltıldığını bu Bağ, taraça yer aldığı oluşum doğu-batı kaynaklanır. sathın yaşı yönde Sathın üzeri Kuaterner devamlılık gerisinde geçilir. - 2 1 4 - Kuaterner olmalıdır. arz eğim yaşlı Belirtilen etmesi, alüvyonlarla satıh akarsularla değerlerinin arttığı par¬ tah¬ ya¬ Adı geçen oluşturan derelerin bu yamaçlar Yamaçların üçüncü giden bir üzerinde karayolu doğu neykent kolları olduğu gibi Pliyosen ve Kuaterner içerisinde selmesi ve çalanmayı oluğunun aşınım derelerle kilde her bu iki faaliyetleri fazlaca daha yarılarak geien fazla de¬ kesimde Üst- deformasyonlar muhakkaktır. bu göre Özel¬ kesimin yük¬ yarmaları par¬ sayede Yortmadere'nin olduğu karayolunun olmuştur. kuzey tektonik safhalarına Gü- gibi muhtemeldir. geldikleri kademelenmelerin badlands Gürleyik parçalarının Bu yükseltisi Yortmadere gözlenmektedir. çökmeler yanında olmuşlardır. giden parçaları olmaları duruma çökme tarafında kasabasına ait meydana sağlayan gelişmeler de eden kasabasına kuzey y ö n d e Gülsüm, satıh arz Güneykent satıh yüzeyler Bu günkü yataklarını asıl Güneykent üzerinde olarak topografyası devamlılık ve satıh mevkiinde dönemine oluşmasını akarsuların sağlayan mektedir. gibi bağlı olan parçalanmıştır. ve grabeninin bu devamı olan aşınım sırtı gösteren devamı -Pliyosen aşınıma Burdur vadi tarafından yükseltilerde Karaalan Çayıralan sathın badlands gelişmişlerdir. m kademenin üst sonu flüviyal likle bu 1100 genişleme Aynı parçalanarak üzerinde Karatepe, yamaçlarında çevresinde reler ve çıkılır. çevresinde eder. tarafından flişler yaklaşık kademeye artarak'devam vadisinin kolları Eosen da dikkati doğusunda Arazi topografya Uludere, örnekleri genç çek¬ Eosen flişleri Karagöz deresi teşkil edecek şe¬ parçalanmıştır. S O N U Ç Dombayova, oluşturan Burdur, inceleme Senirkent alanımız, ve Çölovası farklı arasında morfo-dinamik belirgin bir t o p o g r a f y a süreçlerin etkisinde şe¬ killenmiştir. Üst-Pliyosende göre bu sahayı Post-Pliyosen hareketlerle yükselen rinde gibi kalmışlardır. zide gördüğümüz meydana daha Bu ettiği selmeler aşınım Yüksek bugünkü yamaçlarında kanı bulmuşlardır. narlarında ise simlerde litolojik badlands topografya özelliklere üzerinde içerisinde bağlı kanaatimize almasında olarak gelişmiştir. etkili çıkan Eosen Bu bu gibi karstik tektonik seviyeleri, gelmesine bloklar satıhları ile korelatif mevkiinde üze¬ üzerinde gün ara¬ çukurluklar çukurlukların gibi tepeler çevresinde gelişen ortaya Yükselen karstlaşma nivo tektonik boyunca Ortabatak Büyükelmalı ayrıca genç Faylar peneplenin yer yer fay Üçkuyu de taraça meydana örnekleri ve tabanlarında Kocayurt, görülen ve dolgular Küçükkavgan, görünümünü Kuaterner Bu gelen uğramıştır. tutunabilmişlerdir. içerisinde kademelenmelerin meydana parçalanmış bloklar Kuaterner peneplenleşme hızlanmış sıyrılmıştır. çekmektedir. vadi çayı faaliyetleri parçalarının sahanın Pupa devrelerde alçak yerlerde şebekesi gelişen yayılmaktaydı. deformasyonlara dolgular vadi dikkati yaygındır. eden tektonik Büyükkavgan, gelmişlerdir. teşekkül takip olan akarsu asılı şekiller onu üzerinde ancak eden Anadolu'da alacak şekilde peneplen durumunda yer Batı içine ve bu bloklar depoları olduğu bütün da olmuş, bu iklim katkı oluşma saiınımları, üzerinde Güneykent ve bu yük¬ Yortmadere devrede sağlarken, flişleri durum çökme ve im¬ havza ke¬ yükselen ke¬ olduğu gibi çevresinde iz¬ lenir. Özellikle güney kesimde Burdur depresyonuna - 2 1 5 - yönlenen vadiler fasılalarla yükselmelere bağlı lanmışlardır. Keçiborlu dana gelmiş gelen, raça olarak saplanmış Yortmadere Bu gelinmeler raalan, gömük de oluşumlarına üstteki satıhlardan, alttaki Değirmendere menderesler yatağında yol teşkil fasılalarla temel boğazı etmiştir. gömülerek araziye sap¬ yolla mey¬ bu Bu boğaza vadisi geriden kenarlarında ta- açmıştır. sonucu, Güneykent Pliyosen güneybatısındaki parçalanan çevresi, Üst-Pliyosen Burunkaya köyü peneplenine doğusu gibi satıhlar, Ka- münferit yerlerde ait kal¬ mıştır. .Bölgede mektedir. takip Neojen öncesi Bunlardan eder. Bu hat devrede kuzeyde gerçekleşen olanı, kanaatimize kabaca göre aynı iki bindirme Uluborlu- zamanda, hattı dikkat Senirkent bindirme çek¬ karayolunu fayı özelliği gös¬ pek belirgin termektedir. Keçiborlu-Gümüşgün mamakla beraber etraflıca arasında Keçiborlu olan kükürt ise topografık yataklarının açıdan oluşumuna yol açtığı ol¬ için daha incelenmiştir. BİBLİYOGRAFYA I. ARDEL, tanbul Ünv. A., 2. ARDOS, Dağında Syf: M., (1977); 2 4 1 8 , ATALAY, 5. L, (1978) Akması 6. 1986, 7. 8. Yay. S: J. O., Olayı." İs Civarının Ünv. Jeomorfolojisi Coğrafya Enst. ve Derg., Barla S:21, Bölgesinin Jeomorfolojisi." İstanbul İle Havzası ve Çevresinin Jeomorfolojik Ge¬ ANKARA. "Senirkent Enst. (1976 İlçesi'nde Raporu., ); "İsparta Oluşmuş Ayrılması F., M. ve T. (İsparta) Meydana Gelen ANKARA. Kıvrımı Yapısal Varsayımı.", Diğerleri, A. (1975); ve Antalya Düzenin M.T.A. Naplarının Büyük Enst. Bir Orijini; Dekroşman, Makaleleri, 1976¬ Derg., "Burdur S: (1979); 92, havzası "Güneybatı Anadolu'daki Gra- ANKARA. Kuaterner Depoları.", M.T.A. Enst. ANKARA. M., J u r a s i k ve Alt MOULLADE, Kretasesi ile M., (1967); i l g i l i Yeni "Senirkent Veriler." M.T.A. Güneyindeki Enst. Raporu. Barla Da¬ No: 69, ANKARA. 10. GÜREL, ması 6, (1996); İkiye 386-390, 58-75, Müşahedeler.", ANKARA. Oluşumu.", 9. GUTNİC, Dağı İstanbul "Burdur S: M.T.A. F., Arızayla EROL, ; Kretase DUMONT, S: ğının J. Üst 56-57, benlerin S., olayı." DUMONT, Transtorik "Barla "Afyonkarahisar Derg. BAĞIRSAKÇI, Torosların Coğrafî İSTANBUL. lişimi." J e o m o r f o l o j i Zemin bölgesinde No:3/4,İSTANBUL. Buzullaşması.", M., No: "Göller Derg. İSTANBUL. 3. ARDOS, Ü n v . Yay. Enst. (1974-1977); Pleistosen 151-168, 4. (1952-1953); Coğrafya A. M.T.A. N. ve Enst. Diğerleri., Etüt. (1995); Raporu., - 2 1 6 - "Senirkent ANKARA. İlçesi (İsparta) Ç a m u r Ak¬ 11. KARAMAN, M.E., tonizmanın Etkisi." Özetleri, ANKARA. 1 2 . KOÇYİĞİT, , (1988); Türkiye A., 12. (1 9 8 4 ) ; " Güneybatı İçi Ye/ıi T e k t o n i k G e l i ş i m . " , T . J . K . 13. KOÇYİĞİT, Özellikleri." 14. A.,(1980), Ankara KOZAN, omorfolojisi T., ve Fak. Diğerleri., Tektoniği.", A. M.T.A. M., C: 27., Gölü yöresinin Tezi). (1992); ve Etüt ve Bildiri Dolaylarında Stratigrafık Tefenni Dairesi, Burdur Etütler Tek- Kurultayı, Levha ve Tektonik ANKARA.- "Burdur Jeoloji "Keçiborlu Projeksiyon Gelişiminde Teknik ANKARA. (Doçentlik M.T.A. (1980); Enst. Havzası'nın Bilimsel T ü r k i y e v e Yakın Bülteni, "Hoyran Fen ve Genç 15. Ö Z G Ü N E R , Zuhurları." Ünv. "Burdur Jeomorfoloji Ön Havzalarının Je¬ ANKARA. Gölü Civarı Raporu. Yeni Kükürt (Yayınlanmamış), ANKARA. 16. SARIİZ, A n a d o l u 17. S E L Ç U K 1995 ve 18-19 18. TEKELİ, Gölleri (Bitirme K., (1982); Ünv. Yayını., Acılaşma Tezi.), BİRİCİK, Temmuz S., "Keçiborlu Dolayının Jeolojisi ve Kükürt Yatakları." ESKİŞEHİR. A., (1998); 1996), (1989); Modelleri", "Senirkent' Marmara "Burdur Dokuz de Coğr. Gölü- Acıgöl Eylül Ünv. - - İZMİR. 217 Sel Derg., Afetleri.", Sayı:1, (Denizli) Müh. Mim. Çevresinin Fak. (13 Syf:9, Temmuz İSTANBUL Jeolojisi Jeoloji ve Bölümü 218 - Foto-1 Ortada Göktepe'den Özbahçe köyü, Özbahçe sağda Çaydere Photo-1 village, and A on in northern the the view to right t h e r e north is the are köyünün Kürttepe vadisinin the the ve üst Özbahçe Kürttepe upper t r a c k of kurulu bulunduğu Elmalıdere çığırı. village and vadisi; Geride from depresyona solda Tekketepe'nin Göktepe. Elmalıdere Çaydere valleys. Tekketepe. İn valleys. İn the kuzey y ö n d e Çakalboğazı the On ve bakış. onun kuzeyinde etekleri. middle the background there left t h e r e there is is the the are the Özbahçe Çakalboğazı hill-sides of Foto-2 Büyüksancar d e p r e s y o n u . Sağda f a y breşleri içinde a g l m ı s y o l . Geride Küçüksancar o l u ğ u . Fotoğraf g ü n e y b a t ı y ö n d e ç e k i l m i ş t i r . P h o t o - 2 The Büyüksancar d e p r e s s i o n . On t h e right t h e r e is the p a t h ' o p p e n e d in t h e braccia s p r i n g s . i n t h e b a c k g r o u n d t h e r e i s t h e Küçüksancar t h r o u g h . The p h o t o g r a p h i s taken f r o m t h e s o u t f t - w e s t d i r e c t i o n . Foto -3 Büyüksancar Photo-3 The depresyonunu m i r r o r vvhich doğudan appeared in sınırlandıran fayın yol the way break t r o u g h Büyüksancar depression 220 - in the yarmasında ortaya o f the f a u l t vvhich east. çıkmış limits the aynası Foto -5 Büyüksancar d e p r e s y o n u n u n sularını boşaltan su b a t a n . Photo-5 The sink-hole vvhich empties the vvater of Büyüksancar d e p r e s s i o n . - 221 -