Sektörel Analiz ve Rekabet Edebilirlik : İndir
Transkript
Sektörel Analiz ve Rekabet Edebilirlik : İndir
SEKTÖREL ANALİZ VE REKABET EDEBİLİRLİK Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı için Tartışma Dokümanı 0 Nasıl bir dünya ekonomisi bizi bekliyor? Para ve Finans Piyasaları 2015’den itibaren finansman maliyetlerinin artması bekleniyor. Bu da küresel ölçekte faizlerin artacağı bir döneme girilmesi demek. Bu durumdan en fazla cari (tasarruf) açığı yüksek ülkeler etkilenecek. (Bu sanayi politikası tasarımında kilit faktörlerden biri) Üretim ve Reel Sektör Avrupa Birliği ve ABD yeniden imalat sanayini hatırladı. Ülkelerin imalat sanayine ve yüksek katma değerli üretimi daha fazla vurgu yapmaları küresel değer zincirine önemli etkiler yapabilir. Ayrıca imzalanan serbest ticaret anlaşmaları dış ticaret ve rekabetçiliğimizi olumsuz etkileyebilir. Sanayi politikası mevcut değer zincirindeki yerimizi sağlamlaştırmayı da hedeflemeli Nasıl bir dünya ekonomisi bizi bekliyor? Uluslararası Konjonktür En büyük dış ticaret pazarımız AB’de toparlanmanın artması beklenirken, MENA bölgesinden gelen sinyaller olumlu değil. Yeni eğilimlerden biri hizmet ticareti (Services trade) – Yazılım faaliyetlerinde dış kaynak kullanımı – Sağlık turizmi Türkiye ekonomisi bu gelişmelerden nasıl etkileniyor? İlk 10’a girmek… Harvard CID’nin 2020 büyüme öngörüleri Ülke ABD Japonya Çin Almanya Fransa Birleşik Krallık İtalya Brezilya İspanya Hindistan Kanada Rusya Avustralya Meksika Kore Hollanda Türkiye Endonezya İsviçre Belçika Büyüme tahmini 2.84 2.57 4.66 2.17 2.58 2.76 2.31 3.5 2.63 5.51 2.56 2.49 2.49 4.56 3.42 1.97 3.88 4.22 2.13 2.12 GDP (milyar USD, 2009) 14418 5035 4991 3298 2620 2208 2111 1620 1454 1365 1338 1223 927 895 834 796 615 540 509 473 Sıra(2009) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 GDP (milyar USD, 2020) 19619 6656 8238 4177 3467 2979 2714 2365 1935 2463 1766 1602 1215 1462 1207 987 934 850 642 596 Sıra(2020) 1 3 2 4 5 6 7 9 10 8 11 12 14 13 15 16 17 18 19 20 Kaynak: Atlas of Economic Complexity 3 Kişi başına 25 bin ABD $? Harvard CID’nin 2020 kişi başına milli gelir öngörüleri Sıra (büyüme) Ülke 1 2 3 4 7 10 11 12 16 20 21 22 26 28 29 30 36 41 43 2009-2020 GDPpc growth Çin Hindistan Tayland Belarus Ukrayna Meksika Filipinler Vietnam Romanya Malezya Endonezya Macaristan Çek Cum. Kore Slovakya Polonya Kolombiya G. Afrika Türkiye 4.32% 4.26% 4.05% 3.99% 3.73% 3.50% 3.50% 3.48% 3.39% 3.32% 3.32% 3.31% 3.11% 3.09% 3.08% 3.07% 3.02% 2.90% 2.83% 1999-2009 GDPpc growth 2009 GDPpc sırası 2020 GDPpc sırası 2020 tahmini 9.60% 5.60% 3.10% 7.90% 5.20% 0.80% 2.60% 6% 4.90% 2.80% 3.80% 2.90% 3.10% 3.90% 4.40% 4.10% 2.40% 2.20% 2.30% 81 99 78 64 87 49 95 105 52 55 89 37 29 30 32 40 63 61 47 70 97 69 61 84 44 93 99 50 53 86 36 29 30 31 38 64 60 47 5962 1886 6023 7806 3694 11894 2560 1622 10823 10071 3363 18420 25415 23866 22579 15727 7107 7920 11168 Kaynak: Atlas of Economic Complexity 4 Türkiye büyüme konusundaki göreli performansı Türkiye ve üst-orta gelirli ülkeler grubunun yıllık bileşik reel büyüme hızları (%) 8 7,39 Türkiye 7 6,90 Üst-Orta Gelir 6 5 5,50 4,96 4,35 4 3,21 3 3,07 3,06 2 1 0 1982-1992 1992-2002 2002-2007 2007-2012 Kaynak: Dünya Bankası 5 Büyümenin temel lokomotifi inşaat sektörü Sektörlere göre ücret artışı (2009=100) İnşaat sektörü büyümesi (2009=100) 140 Brazil Indonesia Mexico Russia South Africa Tunisia 200 Turkey Toplam Tarım Sanayi İnsaat Hizmet 180 135 130 160 125 120 140 115 110 120 105 100 100 95 Sep-13 May-13 Jan-13 Sep-12 May-12 Jan-12 Sep-11 May-11 Jan-11 Sep-10 May-10 Jan-10 Sep-09 May-09 80 Jan-09 9.2013 6.2013 3.2013 12.2012 9.2012 6.2012 3.2012 12.2011 9.2011 6.2011 3.2011 12.2010 9.2010 6.2010 3.2010 12.2009 9.2009 90 Kaynak: TÜİK, Eurostat 6 Oysa, sürdürülebilir büyüme sanayileşme ile başarılır Üretimde en büyük 15 ülke, 1980-2010 Kaynak: McKinsey Global Institute 7 Bununla beraber Türkiye’de sanayi doğuya doğru kayıyor İSO en büyük 500 sanayi firmasının illere dağılımının değişimi (1997-2012) Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Başka nasıl büyüdük? Cari açık vererek! Reel büyüme ve cari dengenin milli gelire oranı (2000-2013, %) 10 8 6 4 2 0 -2 -4 -6 Cari Denge/GSYİH -8 Reel Büyüme -10 2000 Kaynak: TÜİK, TCMB 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Cari açık aynı zamanda tasarruf açığı problemi demek. Yurtiçi kaynak kullanım oranı 1.00 0.95 0.90 0.85 0.80 0.75 0.77 0.70 0.65 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 2000 1999 1998 1997 1996 1995 1994 Kaynak: TCMB 1993 0.60 Yurtiçi kaynak kullanım oranı: Uluslararası karşılaştırma Yurtiçi kaynak kullanım oranı Üstelik bu cari açık yapısal bir nitelik de taşımakta! Yüksek ara malı ve yatırım malı ithalat gereksinimi Kaynak: Sanayi Bakanlığı 12 Değişen üretim yapısı, artan kırılganlık: Lokomotif sektörler aynı zamanda daha fazla ithalata bağımlı Üç sektör grubunun ithalat bağımlılığı oranları Kaynak: Ekonomi Bakanlığı Kişi başına düşen gelirde artış olmaması orta gelir tuzağını doğuruyor Türkiye’nin kişi başına düşen milli geliri ve gelirin artış hızı (2002-2013) 12000 Kişi başına düşen gelir (USD) 40 Artış (sağ eksen) 30 10000 20 8000 10 6000 0 4000 -10 2000 -20 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 -30 2002 0 Kaynak: TCMB 14 2023 hedeflerimiz ihracatta önemli bir artış hızı gerektiriyor. 2023 İhracat vizyonunda öngörülen sektörel ihracat büyüme oranları (CAGR, 2009-2023) %25 %21,8 %20,3 %20 %15 %14,1 %14,0 %13,9 %13,1 %13,0 %13,0 %12,3 %12,2 %11,9 %10,3 %10 %9,9 %8,6 %8,2 %7,8 %7,2 %5 %0 Kaynak: TİM 15 Peki açıklanan 2023 vizyonu nasıl bir yapısal dönüşüm getirmekte? 2023 İhracat vizyonuna göre sektörlerin ihracattan aldıkları payın değişimi (% fark) 14 12 11,79 Makine Yeni sektörler Otomotiv 10 Değerli maden ve mücevharat Madencilik 8 Ağaç ve orman ürünleri Deri 6 4 2 Gemicilik Demir dışı metal Su ve hayvancılık ürünleri 2,75 Halı 1,49 1,27 Elektrik elektronik 0,26 0,23 Demir çelik 0 -2 Çimento ve toprak ürünleri -1,00 Kimyevi maddeler -1,54 Bitkisel ürünler Tekstil -4 Hazır giyim ve konfeksiyon -6 Kaynak: TİM 16 İhracatta vasatlık problemini aşacak bir sanayi politikası anlayışı gerekli. İhracatın çeşitliliği ve ortalama niteliği (2011) Kaynak: BACI veri tabanı, Hausmann vd (2007) 17 Hangi alt-sektörlerde rekabetçiyiz Türkiye’nin 2011 RCA değeri en yüksek 10 sektörü Kaynak: BACI veri tabanı 18 Hangi sektörün kaç alt-sektöründe rekabetçiyiz RCA değeri 1’den büyük olan alt-sektörlerin sektörlere dağılımı (2011) Kaynak: BACI veri tabanı 19 Peki bu vasatlık problemi nasıl aşılır? Potansiyel yıldız sektörlere yatırım yaparak. Peki ama nasıl? Türkiye’nin ürün uzayındaki konumu (1980) Türkiye’nin ürün uzayındaki konumu (2010) İl bazında üretim yapısı farklılıkları İstanbul (2010) Gaziantep (2010) Diyarbakır (2010) Kocaeli’de gelişebilecek/yatırıma uygun sektörler Kocaeli’de gelişkin ve gelişmesi muhtemel sektörler LQ>2 LQ<=2 Rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı Motorlu kara taşıtlarının imalatı Ana demir çelik ürünleri ile ferro alaşımların imalatı 1. Grup 2. Grup Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kocaeli’de gelişebilecek sektörler Kocaeli’de gelişmeye elverişli birinci ve ikinci grup sektörleri 1. GRUP Sektör SABUN VE DETERJAN İLE TEMİZLİK VE PARLATICI MADDELER İMALATI BOYA, VERNİK VE BENZERİ KAPLAYICI MADDELER İLE MATBAA MÜREKKEBİ VE MACUN İMALATI METALLERİN MAKİNEDE İŞLENMESİ VE ŞEKİL VERİLMESİ İÇ VE DIŞ LASTİK İMALATI; LASTİĞE SIRT GEÇİRİLMESİ VE YENİDEN İŞLENMESİ Gelişme ihtimali (%) 79.16 61.12 55.22 52.27 2. GRUP Sektör Gelişme ihtimali (%) KAĞITTAN YAPILAN EV EŞYASI, SIHHİ MALZEMELER VE TUVALET MALZEMELERİ İMALATI 39.33 CAM ELYAFI İMALATI 38.92 TELLERİN SOĞUK ÇEKİLMESİ 37.73 TUTKAL İMALATI 36.01 ELEKTRİK MOTORLARININ, JENERATÖRLERİN VE TRANSFORMATÖRLERİN İMALATI 35.85 SOĞUTMA VE HAVALANDIRMA DONANIMLARININ İMALATI, EVDE KULLANILANLAR HARİÇ 35.25 Gaziantep’te plastik sektörü daha çok gelişebilir Gaziantep’de gelişkin ve gelişmesi muhtemel sektörler LQ>2 LQ<=2 Tekstil ve elyafın hazırlanması, bükülmesi Halı ve kilim imalatı Plastik torba, çanta, poşet, çuval, kutu, şişe vb. paketleme Plastik tabaka, levha, tüp ve profil imalatı Dokusuz kumaşların ve dokusuz kumaştan yapılan ürünlerin imalatı (giysi hariç) Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Rize’nin çay sektörüne odaklanması ve rekabetçiliğini arttırması en uygun strateji Rize’de gelişkin ve gelişmesi muhtemel sektörler LQ>2 LQ<=2 Kahve ve çayın işlenmesi Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı NE YAPMALI? YENİ SANAYİ STRATEJİ BELGESİ HANGİ KRİTERLERİ ESAS ALMALI? 26 Farklı becerileri değerlendiren yeni bir politika tasarımı Demografik Farklılıklar Kültürel Farklılıklar Coğrafi Farklılıklar İş Ekosistemi Farklılıkları Kurumsal Farklılıklar Sosyal Sermaye Farklılıkları Beceri Farklılıkları EKONOMİK YAPI FARKLILIKLARI 27 Farklı becerileri değerlendirecek bir bölgesel kalkınma modeli Tarım odaklı iller Farklılıklar Farklılıkları temel alan güdümlü ve seçici politikalar Hizmet sektörü odaklı iller 1. İşgücü ve sermayenin bölgesel avantajlara göre değerlendirilmesi 1. Teknoloji düzeyinde artış Sanayi odaklı iller 1. Verimlilik artışı 1. Tarımsal üretimde artış 1. İşgücü ve istihdam artışı Teknoloji odaklı iller 1) Bakanlıklar arası koordinasyonun güçlendirilmesi 2)Kalkınma bankacılığı anlayışı 28 Bütünleyici ve gerçekçi bir sanayi politikası anlayışı Geleneksel sektörleri desteklemek – İnşaat, tekstil, giyim ve otomotiv (katma değeri düşük) – Bu sektörlerde katma değeri nasıl artırabiliriz? Küresel eğilimleri gözeterek yeni geleneksel sektörler çıkarmak – Makine, ilaç, elektronik (Sanayi Strateji Belgesi) – Bu sektörleri/alt-sektörleri nerede ve nasıl geliştirebiliriz? Her ilden/bölgeden ayrı bir şampiyon çıkabilir – İllerin becerileri ve dolayısıyla potansiyelleri farklı 29 Ne yapmalı? Yakınsama için ikinci nesil reformlar şart Türkiye ve Güney Kore’nin kişi başına reel milli gelirinin OECD ortalamasına oranı (1960-2012, %) 70 G. Kore İkinci nesil reformlar: Türkiye maliyesi reformu& mali 50yerelleşme • Vergi reformu ve 40 kayıtdışılık • İşlevsel bir hukuk 30 sistemi • Eğitim ve mesleki 20 yeterlilik • İşgücü piyasasında 10 düzenlemeler… 0 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 60• Kamu Kaynak: Dünya Bankası 30 ÖZET 2023 vizyonundaki yapısal dönüşümü tekrar ele almak gerek 31 ÖZET 2023 vizyonundaki yapısal dönüşümü tekrar ele almak gerek Sektörler birbirleriyle bağlantılıyken iller birbirinden farklıdır –2014 sonrasında hangi sektörü hangi bölgede geliştireceğin daha da önem kazanıyor 32 ÖZET 2023 vizyonundaki yapısal dönüşümü tekrar ele almak gerek Sektörler birbirleriyle bağlantılıyken iller birbirinden farklıdır –2014 sonrasında hangi sektörü hangi bölgede geliştireceğin daha da önem kazanıyor 33 ÖZET 2023 vizyonundaki yapısal dönüşümü tekrar ele almak gerek Sektörler birbirleriyle bağlantılıyken iller birbirinden farklıdır –2014 sonrasında hangi sektörü hangi bölgede geliştireceğin daha da önem kazanıyor Elbette, bu politika tasarımı doğru teknoloji, ar-ge ve teşvik politikalarıyla desteklenmeli –Bu açıdan: TÜBİTAK (Teknoloji) ve KOSGEB’e (Ar-Ge) yeni SSB’de daha fazla rol verilmeli 34 15 DAKİKA ARA 35 2001’de ihracat sepetimiz Kaynak: Atlas of economic complexity 36 2011’de ihracat sepetimiz Kaynak: Atlas of economic complexity 37 2001’de ithalat sepetimiz Kaynak: Atlas of economic complexity 38 2010’da ithalat sepetimiz Kaynak: Atlas of economic complexity 39 2001’de nerelere ihracat yapıyorduk Kaynak: Atlas of economic complexity 40 2011’de nerelere ihracat yapıyoruz Kaynak: Atlas of economic complexity 41 Türkiye’nin ürün uzayındaki konumu: 1981 Kaynak: Atlas of economic complexity 42 Türkiye’nin ürün uzayındaki konumu: 1991 Kaynak: Atlas of economic complexity 43 Türkiye’nin ürün uzayındaki konumu: 2001 Kaynak: Atlas of economic complexity 44 Türkiye’nin ürün uzayındaki konumu: 2011 Kaynak: Atlas of economic complexity 45 Üç geleneksel sektöründe Türkiye’nin rekabetçilik durumu Textiles Value Number of exporting countries for the ranking in the sector General Profile Position in 2012 for Current Index Change 2008 - 2012 for Change Index Indicators included in chart Kaynak: ITC Transport equipment Rank 129 Value Rank 148 Value Rank 125 Value of exports (in thousand US$) Export growth in value, p.a. (%) Share in national exports (%) Share in national imports (%) Relative trade balance (%) Relative unit value (world average = 1) 11,054,130 4% 7% 2% 26% 1.2 Net exports (in thousand US$) Per capita exports US$/inhabitant) Share in world market (%) 4,613,515 149.4 4.04% 6 15 7 -2,788,335 217.5 1.01% 116 44 22 11,612,395 193.1 3.55% 4 23 6 Product diversification (N° of equivalent products) Product concentration (Spread) 29 35 35 12 24 23 21 57 57 Market diversification (N° of equivalent markets) Market concentration (Spread) 25 4 4 17 9 9 11 9 9 39 16,095,250 -6% 10% 7% -7% 1 Clothing 92 -4.78% 14,289,410 1% 9% 1% 68% 0.4 45 Relative change of world market share p.a (%) 1.03% -1.29% Competitiveness effect, p.a. (%) Initial geographic specialisation, p.a. (%) Initial product specialisation, p.a. (%) Adaptation effect, p.a. (%) Matching with dynamics of world demand 3.25% -2.12% 1.71% -1.81% 30 83 26 89 79 0.45% -3.66% -1.44% -0.14% 76 126 102 56 53 2.00% -2.01% 0.48% -1.77% 40 94 44 68 62 Absolute change of world market share (% points p.a) Average Index: Current Index Average Index: Change Index 0.04% 5 4 70 -0.06% 142 28 70 -0.05% 115 3 60 46 SEKTÖRLER ARASI BAĞLANTILAR İLAÇ SEKTÖRÜ ÖRNEĞİ 47 Kaynak: Atlas of economic complexity Paketli ilaçlar sadece ilaç değildir 48 Büyümek için sofistikasyonu arttırmak İlaç alt-sektörlerinin PRODY değerleri ve Türkiye’nin 2011 yılı EXPY değeri 35000 PRODY EXPY 30000 25000 20000 15000 10000 5000 0 2936 2937 2938 2939 2941 3001 3002 3003 3004 3005 3006 Kaynak: BACI veri tabanı, Hausmann vd (2007) 49 İlaç sektörü <-> Kimya sektörü Eğer ilaç sektöründe rekabetçi olsaydık rekabetçi olma ihtimalimizin en çok artacağı ilk 10 alt-sektör Türkiye’nin ortalama PRODY değeri (EXPY) 14135 50 İlaç sektörünü geliştirmek için Bilim-Teknoloji politikası İlaç, yüksek teknolojili ve katma değeri yüksek bir sektör İlaç, araştırma-geliştirme yoğun bir sektör – Orijinal ilaç üreten firmaların toplam maliyetlerinin %30’u Ar-Ge harcaması – Jaffe vd(2013): kimya ve fizik yayınlarında göreli avantajı olan ülkeler, tıp ve eczacılıkta göreli avantajı olan ülkelerden daha hızlı büyüyor – Fizik -> Elektrik elektronik; Kimya-> Kimyevi maddeler DYY’ye verilecek en cömert teşvik bile doğru beşeri sermaye alt yapısı olmadan senin ilaç sektörünü ancak ambalajcı yapar 51 STRATEJİK SEKTÖRLERİ UNUTMAMAK GEREK TARIM SEKTÖRÜ ÖRNEĞİ 52 Tarımda verimlilik düşüyor Türkiye’nin tarım sektöründe çalışan başına reel katma değeri (1980-2012, İspanya=100) 60 50,92 50 40 30 20 10 0 Kaynak: Dünya Bankası 19,59 Tarımı kaybetme pahasına kentleşme Türkiye’nin kentleşme hızı ve ekilebilir alanın toplam alan içindeki payı (1961-2012) 80 70 55 72,3 Kent nüfusu (% toplam) 53,6 Tarımsal alan (% toplam, sağ eksen) 66,8 54 53 60 52 51 50 50 40 49,7 30 49 48 47 20 46 10 45 44 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 0 Kaynak: Dünya Bankası Özellikle 2007 sonrasına dikkat Türkiye’nin kentleşme hızı ve ekilebilir alanın toplam alan içindeki payı (1961-2012) 80 70 55 72,3 Kent nüfusu (% toplam) 53,6 Tarımsal alan (% toplam, sağ eksen) 66,8 54 53 60 52 51 50 50 40 49,7 30 49 48 47 20 46 10 45 44 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 0 Kaynak: Dünya Bankası Bu trendin taşıdığı riskler Türkiye’nin kentleşme hızı ve ekilebilir alanın toplam alan içindeki payı (1961-2012) 80 KENTLEŞME-TARIMSIZLAŞMADAN KAYNAKLI Kent nüfusu (% toplam) PROBLEMLER 70 Tarımsal alan (% toplam, sağ eksen) Ekonomik 60 50 Çevre 72,3 53,6 54 53 66,8 52 51 • 40 30 • 20 • 10 Sosyal 55 Tarımsal üretimde azalma (üstelik bu azalma verimlilik artışına yol açmıyor) Yetersiz kamu hizmetleri ve altyapı Tarıma bağlı sektörler • • Merkez-çevre ayrımı En önemlisi ise gıda güvenliği • • Çarpık kentleşme CO2 emisyonunda artış 50 49,7 48 47 46 45 44 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 0 49 Kaynak: Dünya Bankası ŞAMPİYONLARA ODAKLANMAK MI, YENİ ŞAMPİYONLAR YETİŞTİRMEK Mİ İL/İLÇE BAZINDA POTANSİYEL SEKTÖRLERİ BELİRLEMEK 57 Ekonomik büyüme için doğru sektörleri desteklemek Şampiyonları desteklersek – İnşaat, tekstil, giyim ve otomotiv (katma değeri düşük) Yeni şampiyonlar istiyoruz – Makine, ilaç, elektronik (Sanayi Strateji Belgesi) Her ilden/bölgeden ayrı bir şampiyon çıkabilir – İllerin becerileri ve dolayısıyla potansiyelleri farklı 58 Rize’nin çay sektörüne odaklanması ve rekabetçiliğini arttırması en uygun strateji Rize’de gelişkin ve gelişmesi muhtemel sektörler LQ>2 LQ<=2 Kahve ve çayın işlenmesi Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Gaziantep’te plastik sektörü daha çok gelişebilir Gaziantep’de gelişkin ve gelişmesi muhtemel sektörler LQ>2 LQ<=2 Tekstil ve elyafın hazırlanması, bükülmesi Halı ve kilim imalatı Plastik torba, çanta, poşet, çuval, kutu, şişe vb. paketleme Plastik tabaka, levha, tüp ve profil imalatı Dokusuz kumaşların ve dokusuz kumaştan yapılan ürünlerin imalatı (giysi hariç) Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kocaeli’de gelişebilecek/yatırıma uygun sektörler Kocaeli’de gelişkin ve gelişmesi muhtemel sektörler LQ>2 LQ<=2 Rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı Motorlu kara taşıtlarının imalatı Ana demir çelik ürünleri ile ferro alaşımların imalatı 1. Grup 2. Grup Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kocaeli’de gelişebilecek sektörler Kocaeli’de gelişmeye elverişli birinci ve ikinci grup sektörleri 1. GRUP Sektör SABUN VE DETERJAN İLE TEMİZLİK VE PARLATICI MADDELER İMALATI BOYA, VERNİK VE BENZERİ KAPLAYICI MADDELER İLE MATBAA MÜREKKEBİ VE MACUN İMALATI METALLERİN MAKİNEDE İŞLENMESİ VE ŞEKİL VERİLMESİ İÇ VE DIŞ LASTİK İMALATI; LASTİĞE SIRT GEÇİRİLMESİ VE YENİDEN İŞLENMESİ Gelişme ihtimali (%) 79.16 61.12 55.22 52.27 2. GRUP Sektör Gelişme ihtimali (%) KAĞITTAN YAPILAN EV EŞYASI, SIHHİ MALZEMELER VE TUVALET MALZEMELERİ İMALATI 39.33 CAM ELYAFI İMALATI 38.92 TELLERİN SOĞUK ÇEKİLMESİ 37.73 TUTKAL İMALATI 36.01 ELEKTRİK MOTORLARININ, JENERATÖRLERİN VE TRANSFORMATÖRLERİN İMALATI 35.85 SOĞUTMA VE HAVALANDIRMA DONANIMLARININ İMALATI, EVDE KULLANILANLAR HARİÇ 35.25 BİR SEKTÖRDE ALT-SEKTÖR ÖNCELİKLENDİRMESİ MAKİNE SEKTÖRÜ ÖRNEĞİ 63 Sektörel önceliklendirmeyi hangi ülkeler kullandı Hangi sektör/alt-sektör? Singapur: Yabancı yatırımcının taleplerini karşılamak üzere seçilmiş sektörlere yönelik beceri, teknoloji, altyapı yatırımları (Lall, 2000) Kore ve Tayvan: Seçilmiş bebek endüstrileri koruma, kredi dağılımını düzenleme, seçici teşvik, DYY kısıtlama, beceri ve altyapı yatırımı (Wade, 1990) Seçici Sanayi Politikaları ve Rekabet Gücü Politikaları – Genel politikalar çabuk sönümleniyor – Piyasa aksaklıkları yaklaşımı sadece arz yanlı eksikliklere odaklanıyor (Ul Haque, 2007) – Belirli bir sektörü hedefleyen, firmaların da tasarım sürecinde yer aldığı güdümlü politikalar 64 Filtreler HS 96 sınıflamasında 477 alt-sektör (6 basamak kırınımda) Teknoloji Filtresi – Gerekçe: Türkiye’nin ihracatının ortalama niteliğini arttırmak Rekabet Filtresi – Sektörün en çok ihracat yapan 5 ülkenin payı çıkarıldığında kalan pazar büyüklüğü 2 milyar USD’nin altında ise ele – Gerekçe: Rekabete açık olan pazar büyükse ihracatımızı arttırma ihtimalimiz daha yüksektir Mesafe Filtresi – Sektörün Türkiye’nin 3000 km uzağında yer alan pazar (Türkiye’nin ihracatı hariç) büyüklüğü 964 milyon USD’nin altındaysa ele – Gerekçe: Kısa vadede ihracatı arttırmak için yakın Pazarın büyüküğü önemlidir Makine sektörü için 6-basamak detayda 3 aşamalı filtreleme Seçilmiş 108 alt-sektörün Türkiye makine ihracatındaki payı %60.2 Bu pay, Macaristan, Kore, G. Afrika ve Meksika’da %80’nin üzerinde Japonya’da %76.2, Almanya’da %69.5 Kaynak: BACI veri tabanı, Özyeğin Üniversitesi 108 hedef alt-sektörün ITC matrisi üzerindeki konumları Odak 108 makine alt-sektörünün dünyada ve Türkiye’de ihracat artış hızları (%) 7 alt sektör Dünya toplam makine ticaretinin %11.8’i Dış ticaret açığı Dış ticaret fazlası Kaynak: BACI veri tabanı, Özyeğin Üniversitesi REKABET GÜCÜ (PAZAR PAYI) ANALİZİ MAKİNE SEKTÖRÜ ÖRNEĞİ 68 Makine Sektörü Krizde Hızlı Toparlananlardan Türkiye’nin dünya toplam ve makine ihracatından aldığı pay (2002-2011, %) 1,2 1,05 1 0,89 0,8 0,64 0,6 0,63 0,4 0,2 0 2002 2003 2004 2005 Toplam Pazar Payı (%) Kaynak: BACI veri tabanı, Özyeğin Üniversitesi 2006 2007 2008 2009 Makine Sektörü Pazar Payı (%) 2010 2011 2002-2009 Döneminde Makine Pazarı Payı Değişiminin Bileşenlerine Ayrımı Türkiye’nin seçilmiş ülkelerin 2002-2009 makine Pazar payı değişimlerinin bileşenlerine ayrımı Ülke Pazar payı değişimi Rekabet gücü Ürün adaptasyonu Coğrafi adaptasyon Çin 4.17 4.49 0.20 -0.18 Almanya 2.16 2.62 1.04 0.02 S. Arabistan 0.82 -0.12 -0.08 0.06 Rusya 0.60 -0.04 0.02 -0.05 Polonya 0.52 0.38 -0.01 -0.02 Hindistan 0.50 0.40 0.01 -0.02 Tayland 0.49 0.45 0.09 0.03 Şili 0.49 0.24 0.18 0.00 Çek Cum. 0.38 0.28 -0.02 -0.02 Türkiye 0.35 0.24 -0.04 0.04 Kaynak: BACI veri tabanı, Iapadre ve Memedovic (2009) 2009-2010 Döneminde Makine Pazarı Payı Değişiminin Bileşenlerine Ayrımı Türkiye’nin seçilmiş ülkelerin 2009-2010 makine Pazar payı değişimlerinin bileşenlerine ayrımı Ülke Pazar payı değişimi Rekabet gücü Ürün adaptasyonu Coğrafi adaptasyon Çin 1.28 1.04 0.37 0.00 Almanya -0.80 -0.55 -0.07 -0.01 S. Arabistan 0.28 -0.11 -0.01 -0.05 Rusya 0.27 -0.04 0.00 0.00 Polonya -0.08 0.04 -0.01 0.00 Hindistan -0.74 -0.72 0.05 0.00 Tayland -0.03 -0.05 0.01 -0.01 Şili 0.02 -0.02 0.00 0.00 Çek Cum. -0.09 0.03 -0.01 -0.01 Türkiye -0.13 -0.01 -0.02 0.00 Kaynak: BACI veri tabanı, Iapadre ve Memedovic (2009) Bir bütün olarak makine sektöründe rekabet gücü sorunumuz var Makine sektörünün dünya ve Türkiye toplam ihracatından aldoğı pay (1998-2011, %) 10 8,95 8,85 9 8 7 7,57 7,53 6 5,46 5 4 3 2 2,70 1 0 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 2000 1999 1998 Kaynak: BACI veri tabanı 72 Yıllar 1998-2011 döneminde 479 sektörün 12’sinde sürekli rekabetçi olan Türkiye, 249’unda hiç bir yıl rekabetçi değil Sektörler RCA > 1 RCA <= 1 Kaynak: BACI veri tabanı 73 Yıllar İtalya’da durum biraz farklı Sektörler RCA > 1 RCA <= 1 Kaynak: BACI veri tabanı 74 Türkiye makine sektöründeki rekabetçiliğine göre üçüncü ligde RCA değeri 1’den büyük olan makine alt-sektörlerinin sayısı (makine sektörü çeşitliliği) 400 Grup 1: X > 300 350 300 Grup 2: 200<X<300 250 200 Grup 2: X<200 X artıyor 150 100 50 0 1998 1999 İtalya 2000 2001 Almanya 2002 Japonya 2003 2004 Avusturya 2005 2006 Çek Cum. 2007 ABD 2008 2009 Çin 2010 2011 Türkiye Kaynak: BACI veri tabanı 75 REKABET GÜCÜ (PAZAR PAYI) ANALİZİ OTOMOTİV SEKTÖRÜ ÖRNEĞİ 76 Otomotiv sektörü ihracatının Türkiye’nin toplam ihracatındaki payı, % Yan sanayi Ana sanayi 9,5 9,4 9,8 9,3 8,7 7,3 3.0 0.7 3,2 2,4 2.9 2,4 3.0 4,5 5,5 3.4 3,3 4.4 3,7 3.3 4,8 4.6 8,0 7,7 4.2 7,5 5.5 4,9 Türkiye’nin otomotiv sektöründeki dış ticaret pazar payı, % Yan sanayi Ana sanayi 0.4 0.1 1998 0,4 0.5 0,2 1999 0,8 0.7 0,2 2000 0,4 2001 0.9 0,8 1.0 1,2 1,1 1,3 1,4 1.2 1,3 1,5 1.5 1,7 1,7 1.4 1,4 1,6 1.51,5 0,5 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Küresel krize kadar otomotiv ana sanayi ürünleri pazarında hızla yükselen Türkiye, krizden sonra performans kaybı yaşadı Sıralamada yükselmiş Sıralaması değişmemiş Sıralamada gerilemiş Almanya Japonya ABD G. Kore Kanada Meksika İspanya İngiltere Fransa Belçika Çek Cum. İtalya Tayland Slovakya 1998 1 2 5 10 3 9 6 8 4 7 16 11 25 19 1999 1 2 5 10 3 8 6 9 4 7 16 11 21 17 2000 1 2 5 10 3 4 7 9 6 8 15 11 21 18 2001 1 2 6 9 3 5 8 10 4 7 14 11 18 19 2002 1 2 5 10 3 6 7 9 4 8 14 11 19 17 2003 1 2 5 10 3 7 6 8 4 9 16 11 20 13 2004 1 2 5 7 3 10 6 8 4 9 18 11 20 15 2005 1 2 5 7 3 10 6 8 4 9 14 11 15 19 2006 1 2 4 6 3 9 7 8 5 10 14 11 17 16 2007 1 2 3 7 4 9 6 8 5 10 15 11 19 14 2008 1 2 3 8 6 9 4 7 5 10 14 11 12 15 2009 1 2 3 6 7 8 4 9 5 10 12 11 13 16 2010 1 2 3 6 4 5 7 8 9 10 13 12 11 15 2011 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Türkiye 32 26 27 25 21 17 13 13 13 12 13 15 14 15 Polonya Arjantin İsveç Avusturya Portekiz Hollanda 20 15 13 18 14 12 20 22 13 15 14 12 20 22 12 16 14 13 21 24 12 15 16 13 23 25 12 15 16 13 22 26 12 15 18 14 17 26 12 14 21 16 18 25 12 17 22 20 18 24 12 15 23 20 17 22 13 16 28 21 16 22 17 21 29 23 14 18 19 25 28 23 16 17 20 24 28 26 16 17 18 24 25 27 Kaynak: BACI veri tabanı Türkiye’nin yoğunlaştığı sektörler dünya otomotiv ticaretinin %20’sini oluşturuyor Türkiye’de ve Dünya’da otomotiv ana sanayi ihracatının sektörlere dağılımı (Dünya’nın 2011 yılı dağılımına göre büyükten küçüğe sıralı) Türkiye Dünya Türkiye/Dünya 2001 2006 2011 2001 2006 2011 2001 2006 2011 Motorlu taşıt; dizel/yarı dizel (silindir hacmi= < 1500cm3) 0.01 13.10 15.29 0.35 2.83 2.91 0.02 4.63 5.26 Dizel/yarı dizel motorlu taşıtlar (taşıma kapasitesi < 5ton) Motorlu taşıt; kıvılcım ateşlemeli (1000cm3 < silindir= < 1500 cm3) 26.07 24.75 32.79 5.40 6.11 6.62 4.83 4.05 4.95 29.47 11.95 17.89 8.07 8.71 10.04 3.65 1.37 1.78 İnsan taşıyan diğer motorlu taşıtlar 0.00 0.00 0.82 0.27 0.26 0.51 0.01 0.02 1.59 Kıvılcım ateşlemeli motorlu taşıtlar (taşıma kapasitesi < 5 ton) Motorlu taşıt; kıvılcım ateşlemeli (1500cm3 < silindir= < 3000 cm3) 2.16 4.64 3.01 5.44 4.02 3.33 0.40 1.16 0.91 12.06 25.28 20.34 41.47 33.44 33.14 0.29 0.76 0.61 Motorlu taşıt; dizel/yarı dizel (1500cm3 < silindir hacmi= < 2500cm3) 29.38 19.97 9.64 13.57 16.24 19.20 2.16 1.23 0.50 Motorlu taşıt; dizel/yarı dizel (silindir hacmi > 2500cm3) 0.53 0.09 0.11 2.40 4.80 5.15 0.22 0.02 0.02 Özel kar taşıtları, golf sahası arabaları vb. özel taşıtlar 0.00 0.00 0.00 0.22 0.31 0.25 0.00 0.01 0.01 Motorlu taşıt; kıvılcım ateşlemeli (3000cm3 < silindir hacmi) 0.03 0.11 0.10 21.04 21.63 17.14 0.00 0.01 0.01 Motorlu taşıt; kıvılcım ateşlemeli (silindir hacmi < = 1000 cm3) 0.27 0.10 0.00 1.78 1.65 1.71 0.15 0.06 0.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 - - - TOPLAM Kaynak: BACI veri tabanı Otomotiv sektörlerinin nitelik açısından orta teknolojili ürünler olduğu görülmektedir Otomotiv ana sanayisi sektörlerinin niteliği (endeksleştirilmiş PRODY), 2011 Motorlu taşıt; kıvılcım ateşlemeli (3000cm3 < silindir hacmi) Özel kar taşıtları, golf sahası arabaları vb. özel taşıtlar Motorlu taşıt; dizel/yarı dizel (1500cm3 < silindir hacmi= < 2500cm3) Motorlu taşıt; kıvılcım ateşlemeli (1500cm3 < silindir= < 3000 cm3) Motorlu taşıt; dizel/yarı dizel (silindir hacmi > 2500cm3) Motorlu taşıt; dizel/yarı dizel (silindir hacmi= < 1500cm3) Motorlu taşıt; kıvılcım ateşlemeli (1000cm3 < silindir= < 1500 cm3) Motorlu taşıt; kıvılcım ateşlemeli (silindir hacmi < = 1000 cm3) Kıvılcım ateşlemeli motorlu taşıtlar (taşıma kapasitesi < 5 ton) Dizel/yarı dizel motorlu taşıtlar (taşıma kapasitesi < 5ton) İnsan taşıyan diğer motorlu taşıtlar PRODY 54.26 53.49 47.07 40.32 39.79 38.17 38.12 36.31 33.44 28.78 28.47 Niteliği en yüksek 5 otomotiv yan sanayisi sektörü, 2011 PRODY Demir/çelikten perçin çivileri; diş açılmamış 54.52 Demir/çelikten helezoni yaylar 50.93 Kavramalar, kaplinler (birleştirme, irtibat cihazları) 47.64 Kara taşıtları için motorlar-dizel, yarı dizel 46.86 Dişliler, dişli sistemleri, bilyeli vidalar, dişli kutuları 46.71 Kaynak: BACI veri tabanı PRODY, bir sektördeki zenginliği ya da sektörün göreli teknolojik içeriğini ölçen bir değişkendir. Örnek olarak yine uçak ve tekstil sektörlerini verirsek, uçak sektörünün PRODY değerinin, tekstil sektörününkinden daha yüksek olması gerekir. Uçak sadece zengin ülkelerin, tekstil ise çeşitli gelir kategorilerinden ülkelerin rekabetçi olarak üretim yapabildiği sektörlerdir. Bu nedenle uçak, tekstile göre daha teknoloji yoğun ya da zengin bir sektördür. PRODY değerlerinin endekslenirken, değeri en yüksek olan “En > 30 cm. ağırlık < 250 gr/m2, düz dokunmuş mensucat; cam liflerinden” sektörüne 100, en düşük olan “Süpürge ve fırçalarda kullanılan bitkisel malzeme” sektörüne 0 değeri atanmıştır. Türkiye’nin coğrafi adaptasyonu diğer ülkelere göre iyi bir katkı sağlasa da rekabet gücünden kaynaklanan pazar payı artışının sınırlı olduğu görülüyor 2008-2011 döneminde pazar payını en çok arttıran 10 ülke ile Türkiye’nin pazar payı değişiminin bileşenlerine ayrımı (%) Almanya Kore Meksika Kanada Çek Cum. Arjantin Hindistan Romanya Slovakya ABD Türkiye Pazar payı değişimi 1.935 1.339 1.270 0.739 0.694 0.511 0.415 0.334 0.277 0.205 -0.194 Rekabet gücü etkisi 1.594 0.944 0.625 1.122 0.862 -0.002 0.310 0.366 0.175 0.166 0.071 Ürün adaptasyonu etkisi 0.027 0.032 -0.019 -0.085 0.050 -0.006 -0.005 0.006 0.035 -0.023 0.005 Coğrafi adaptasyon etkisi 0.113 0.000 0.007 0.011 -0.124 -0.125 -0.028 -0.039 -0.055 0.269 0.025 Diğer 0.201 0.363 0.656 -0.309 -0.095 0.644 0.138 0.001 0.122 -0.208 -0.295 Coğrafi Adaptasyon Etkisi: Toplam ihracatta, ithalatı artan ülkelerin payını arttırırken, ithalatı azalan ülkelerin payını azaltma kabiliyetinden kaynaklanan pazar payı değişimi Ürün Adaptasyonu: Pazarı büyüyen ürünlerin ihracattaki payını arttırırken, pazarı küçülen ürünlerin payını azaltma kabiliyetinden kaynaklanan pazar payı değişimi Rekabet gücü Etkisi: Fiyat ve kalite gibi etmenlerden kaynaklanan pazar payı değişimi Kaynak: BACI veri tabanı EKONOMİYE YÖN VEREBİLECEK SEKTÖRLER LEASING SEKTÖRÜ ÖRNEĞİ 82 Rakamlarla leasing sektörü Türkiye ve seçilmiş ülkelerde leasing sektörü hacmi ve penetrasyon oranları (2012) Büyüme (2011-2012) Yıllık hacim (milyar ABD $) Penetrasyon* Penetrasyon** Dünya %8.05 ABD %15.00 294.34 %22.00 %1.86 Çin %41.67 88.66 %3.80 %1.24 Japonya %6.23 69.95 %7.20 %1.19 Almanya Birleşik Krallık %1.12 66.34 %5.80 %1.92 %9.56 61.66 %23.80 %2.47 Türkiye %9.60 5.08 %5.90 %0.63 * Bina ve ekipman yatırımı içindeki payı ** GSYH içindeki payı Kaynak: London Financial Group, White Clark Group Türkiye’de leasing sektörünün evrimi Leasing sektörü iş hacmi (milyon ABD $) ve kontrat sayısı (2000-2013) 9.000 60.000 8.000 50.000 7.000 volume (left) contracts 6.000 40.000 5.000 30.000 4.000 3.000 20.000 2.000 10.000 1.000 0 0 2000 Kaynak: FİDER 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 84 Sektörün yarısı inşaat ve emlak sektörüne bağlı Aktifleşen sözleşme değerinin mal gruplarına dağılımı (2001-2007-2013,%) Mal grubu İş ve inşaat makinleri Gayrimenkul Tekstil makineleri Metal işleme makineleri Sağlık sektörü ve estetik ekipmanları Gemiler ve suda yüzen taşıt ve araçlar Havayolu ulaşım araçları Matbaacılık ve kağıt işleme makineleri Belge işlem ve büro sistemleri Turizm ekipmanları Karayolu taşıtları Elektronik ve optik cihazlar Diğer Kaynak: FİDER 2001 9.77 9.12 11.6 2.56 3.89 0.18 0.19 3.14 17.4 2.08 10.6 4.03 25.44 2007 23.67 11.16 7.94 4.74 4.84 1.63 1.14 2.85 5.67 2.38 10.53 3.66 19.79 2013 26.18 18.97 8.68 5.15 2.91 2.15 1.96 1.86 1.81 1.65 1.38 1.37 25.95 85 Yine aynı hikaye: İmalattan inşaata Sektörlerin GSYH ve toplam kira alacağından aldıkları payların fark değişimi (2013-2003, %) Kaynak: FİDER, TCMB 86 İSTİHDAMI NASIL ARTTIRABİLİRİZ GİRİŞİMCİLİK SEKTÖRÜ ÖRNEĞİ 87 Yılda en az 700 bin yeni iş yaratmak gerek Türkiye-2010 16 Erkek Kadın İşsizlik oranı (%) 52 İstihdam oranı (%) 51 14 12 50 15-19 yaş 6.8 milyon kişi 10 55-59 yaş 3.2 milyon kişi 48 49 47 İşsizlik oranını sabit tutmak için Yılda 700-800 bin yeni 46 iş 8 6 45 44 4 İstihdam artıyor ama işsizlik neredeyse sabit 43 2 42 1.2014 10.2013 7.2013 4.2013 1.2013 10.2012 7.2012 4.2012 1.2012 10.2011 7.2011 4.2011 1.2011 10.2010 7.2010 4.2010 1.2010 10.2009 7.2009 4.2009 1.2009 10.2008 7.2008 4.2008 1.2008 10.2007 7.2007 4.2007 1.2007 10.2006 7.2006 4.2006 1.2006 10.2005 7.2005 4.2005 41 1.2005 0 Nüfus (milyon kişi) Kaynak: census.gov, TÜİK 88 Kamu istihdamı işsizliği engelleme aracı mıdır Kamu istihdamı (milyon kişi) Kamunun yarattığı yeni istihdam (kümülatif, bin kişi) 3,4 450 3,32 3,3 401,8 400 350 3,22 3,2 300 297,7 3,10 3,1 250 3,01 3,0 200 2,96 2,93 181,4 2,92 150 2,9 100 2,8 50 2,7 95,8 41,1 0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2008-2009 2008-2010 2008-2011 2008-2012 2008-2013 Kaynak: T.C. Maliye Bakanlığı 89 İşgücü piyasasına bir de böyle bakalım Nüfus 76 milyon • • • İş gücü 26 milyon İşsizlik %10 %10 işsizlik 26 milyonun %10’u 76 milyonun üçte ikisi çalışmıyor O yüzden OECD ülkeleri arasında çalışma saati en yüksek ülke Türkiye (üstelik bu işgücü verimliliğini de düşürmekte) Ev hanımı 15 milyon • • • Çalışma çağında 53 milyon Kadının işgücüne katılımı %30 Ümitsizler 2,5 milyon Kadının işgücüne katılım oranı OECD ülkeleri arasında en düşük Ekonominin iş yaratma kapasitesi çalışma çağına giren nüfusun gerisinde Devlet, memurluğu işsizliği azaltmak için kullanıyor Kaynak: TÜİK 90 İstihdamı kim yaratacak Devlet… dünyada küçülüyor STK’lar… çok küçük Özel sektör Eski/büyük şirketler Yeni/küçük şirketler (KOBİ’ler + Yeni girişimciler) 1980-2005 döneminde ABD’de büyük şirketler tarafından sağlanan net yeni istihdam: 0 91 Türkiye’de 1 milyon girişimci eksik Küresel Girişimcilik Raporu (GEM) sonuçları (%) Olgunlaşmış Girişimci Yeni İş Sahipleri Toplam Girişimcilik Aktivitesi Brezilya 5.8 11.8 17.5 Çin 4.6 10 14.4 Rusya 2.1 1.9 3.9 Ortalama (24) 6.7 5.2 11.7 Türkiye 3.7 5.1 8.6 • Olgunlaşmış girişimci oranımız çok düşük • Yeni girişimci oranımız ortalama seviyede • Toplam girişimci oranımızın %8 değil %12 olması gerek Kaynak: GEM 92 Girişimcilik konusunda Türkiye-İsrail kıyası TÜRKİYE İSRAİL NASDAQ’da kote şirket: 0 NASDAQ’da kote şirket: 70 Gittigidiyor NDS – $200M (Ebay) 2013’te finansman: 60 şirket $80M – 5,000M (Cisco) 2013’te finansman: 600 şirket $2,300M 93 Türkiye’de girişimcilik neden geride Yetenek ve bilgi havuzu Eğitim sistemi Vergi oranları ve muafiyetler Hukuk sistemi Fiziksel altyapı Finansman kaynakları Bankalar, piyasalar Kültürel yapı ve sosyal algı 94 Or’da bir köy var uzakta MIT STANFORD 25,800 şirket 39,900 şirket – 3.3M çalışan – 5.4M çalışan – $2T ciro – $2.7T ciro – …11. ekonomi – …10. ekonomi Hewlett-Packard, Rockwell Int., Raytheon, McDonnel Douglas, Digitial, Texas Instr., Campbell, Gillette, Intel, Nat’l. Semicond. Google, Nike, Cisco, HewlettPackard, Charles Schwab, Yahoo!, Gap, VMware, IDEO, Netflix, Tesla 95