Siyasal Düşünceler ve Yönetimler
Transkript
Siyasal Düşünceler ve Yönetimler
Prof. Dr. Ayferi Göze Siyasal Düşünceler ve Yönetimler Gözden Geçirilmiş, Yenilenmiş 14. BASI Beta Yayın No : 2987 Hukuk Dizisi : 1466 14. Baskı - Kasım 2013 - İSTANBUL ISBN 978 - 605 - 333 - 012 - 7 Copyright© Bu kitabın bu basısı için Türkiye’deki yayın hakları BETA Basım Yayım Dağı tım A.Ş.’ye aittir. Her hakkı saklıdır. Hiçbir bölümü ve paragrafı kısmen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya başka herhangi bir şekilde çoğaltılamaz, dağıtılamaz. Normal ölçüyü aşan iktibaslar yapılamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilme si zorunludur. Dizgi : B e t a B a s ı m A . Ş . Baskı - Cilt : Pasifik Ofset (Sertifika No: 12027) Cihangir Mah. Güvercin Cad. No: 3 Baha İş Merkezi A Blok Avcılar/İSTANBUL Tel: (0212) 412 17 77 Kapak Tasarım : Gülgonca Çarpık Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. (Sertifika No: 16136) Narlıbahçe Sok. Damga Binası No: 11 Cağaloğlu - İSTANBUL Tel : (0-212) 511 54 32 - 519 01 77 Fax: (0-212) 513 87 05 - 511 36 50 www.betayayincilik.com Babamın, Annemin anısına STAO OKULU IV V ÖNSÖZ Sosyal bir varlık olan insan, doğduğu andan başlayarak ölene kadar bir toplum içinde yaşamak zorundadır. Toplumun halinde yaşamanın kendisi için vazgeçilmez olduğunun bilincine varan ve düşünme yeteneğinin geliştiği andan başlayarak, insanoğlu günümüze dek, toplumun yapısı ve çeşitli sorunlarıyla ilgilenmiş, bunlar üzerinde düşünerek çözümler getirmeğe çalışmıştır. İnsanlar niçin toplum içinde yaşarlar, toplum düzeni nasıl olmalıdır, devlet denen siyasal - hukukî kurum nasıl ve niçin doğmuştur, devlet olmasa olmaz mı, siyasal iktidarı kullananlar emretme ve zor kullanma gücünü nereden ya da kimden almışlardır, iktidarın kaynağı nedir, iktidar nasıl kullanılmalıdır, amacı ne olmalıdır, her iktidar meşru mudur, gayrı meşru iktidar nasıl olur, gayrı meşru iktidara itaat zorunluluğu var mıdır, en iyi yönetim hangisidir, birey-iktidar ilişkisi nasıl olmalıdır, kişinin özgürlüğü ve eşitliği ne anlama gelir, mülkiyet hakkı ar mıdır gibi sorular üzerinde durulmuş ve bu soruların her birinin ortaya çıkarttığı değişik ve çeşitli sorunlara çözümler aranmıştır. İlkçağlardan günümüze dek toplum, devlet, iktidar, kişi hak ve özgürlükleri ve eşitlik kavramları ve bunların insanlar ve toplumlar için yarattığı sorunlar güncelliğini korumaktadır. Bu sorunlara bugün de çözümler aranmaktadır. Tarih boyunca bu sorunlara eğilen ve çözümler getiren ve kavramları açıklayan düşünürler bazen "olanı" savunmuşlar, ama çoğu zaman da insanların daha mutlu olmaları için "olması gereken" üzerinde durmuşlar, benimsedikleri değerler açısından sonuca ve çözüme ulaşmağa çalışmışlardır. Bu görüşlerin ve düşünce sistemlerinin toplum düzeni, devlet yapısı, iktidar anlayışı ise, birey açısından, bireyin toplum içindeki yeri ve önemi, hakları ve yetkileri, özgürlüğü, eşitliği bakımından önemlidir. Kütüphaneler dolusu eserleri kapsayan bu görüş ve düşüncelerin tümünü, tüm ayrıntılarıyla bir ders kitabı içinde verme olanağı olmadığı açıktır. Bu konuda zorunlu olarak bir sınırlama yapmak gerekmektedir, sınırlama ise bir seçim yapmayı zorunlu kılar. Bu ders kitabında, siyasal düşünceyle ilgili tarihsel gelişme ana hatlarıyla ve belli düşünce sistemleri, bunların belli başka savunucularının görüşleri açısından anlatılmağa çalışılmıştır. VI İkinci olarak, kitapta incelenen konu siyasal yönetimler olmuştur. Bu alanda, batı demokrasilerinde tarihsel siyasal gelişmeler çerçevesinde, "İngiliz Parlömanter sistemi", "Amerika Birleşik Devletleri Başkanlık sistemi" ve bütün siyasal sistemleri deneyen ve bugün "Parlömanter sistemle Başkanlık sistemi" arasında bir sistem olan Beşinci Cumhuriyette karar kılan Fransız siyasal sistemleri incelenmiş ve siyasal düşünce sistemleri ile yönetimler arasındaki bağların, teori ile uygulama arasındaki uyum ve uyumsuzlukların gösterilmesine çalışılmıştır. Bu kitabın, bu konularla ilgilenenler için ilk aşamada yararlı olacağını, genç hukukçulara ilerideki çalışmalarında ve değer yargılarında yardımcı olacağını ümit ederim. Prof. Dr. Ayferi GÖZE VII İÇİNDEKİLER SİYASAL DÜŞÜNCELER İLK ÇAĞDA SİYASAL DÜŞÜNCELER 1. Eski Yunan’da Site-Pôlis Düzeni ve Siyasal Yönetimler................................... 1 A. Site-Pôlis Düzeni........................................................................................... 1 B. Siyasal Yönetimler......................................................................................... 2 a) Krallık Yönetimi...................................................................................... 2 b) Aristokrasi-Oligarşi Yönetimi................................................................. 3 c) Tirani-Tiran Yönetimi.............................................................................. 4 d) Eski Yunan Demokrasisi......................................................................... 5 e) Felsefî Okullar......................................................................................... 6 2. İlk Düşünürler..................................................................................................... 7 A. Herakleitos-Aristokrasi................................................................................. 7 B. Pythagoras-Organik Teori............................................................................. 8 3. Sofizm – Bireyin Doğuşu – Sosyal Sözleşme ve Kuvvet Teorilerinin İlk Belirtileri...................................................................................................... 10 A. Bireyin Doğuşu............................................................................................ 11 B. Sosyal Sözleşme Teorisinin İlk Belirtisi.................................................... 12 C. Kuvvet Teorisinin İlk Belirtisi.................................................................... 14 4. Sinizm – Sinik Okul (Kynik Okul) Diogenes – Gerçek İnsan........................ 14 5. Sokrates – Yasalara Saygı ve Sophocles - Vicdanî Red Vicdanî Red....................................................................................................... 16 A. Sokrates – Yasalara Saygı........................................................................... 16 B. Sophocles - Vicdanî Red............................................................................. 19 6. Platon (Eflâtun) – Eşitsizliğe Dayanan Devlet – Organik Teori..................... 21 A. “Devlet”te Toplumun Doğuşu – Sınıfsal Toplum Yapısı............................ 22 a) İlk Sınıf: Üreticiler-Aracılar-Gündelikçiler........................................... 23 b) İkinci Sınıf: Koruyucular-Savaşçılar Sınıfı.......................................... 23 c) Üçüncü Sınıf: Yöneticiler Sınıfı ve Sınıflararası İlişki........................ 24 B. Sınıflar: İçi Düzen....................................................................................... 25 a) Eğitim Sorunu....................................................................................... 25 VIII b) Mülkiyet Sorunu.................................................................................... 28 c) Kadın-Erkek Eşitliği ve Aile Sorunu.................................................... 28 d) Yasa Sorunu........................................................................................... 29 C. Yönetim Biçimleri ve İnsan Tipleri............................................................ 30 D. “Yasalar”da Öngörülen Toplum Düzeni - “Devlet’teki Düzenden Farkı... 35 a) Aristokrasi.............................................................................................. 31 b) Timokrasi (Tîmarşi)............................................................................... 31 c) Oligarşi................................................................................................... 32 d) Demokrasi.............................................................................................. 33 e) Zorba Yönetim....................................................................................... 34 a) “Yasalar”da Ekonomik Yapı – Mülkiyet Sorunu................................. 36 b) “Yasalar”’da Sosyal Sınıflar.................................................................. 37 E. “Yasalar”’da Siyasal Organlar..................................................................... 39 F. Platon’un Siyasal-Hukukî Sistemleri Değerlendirilirken.......................... 39 7. Aristoteles ve Yönetimler.................................................................................. 42 A. İdeal Toplum Düzeni: Pôlis - Organik Teori.............................................. 43 B. Eşitlik ve Kölelik Sorunu............................................................................ 44 C. Yönetimler................................................................................................... 46 a) Monarşi ya da Krallık Yönetimi - Tek Kişinin İyi Yönetimi............... 46 b) Aristokrasi - Azınlığın İyi Yönetimi...................................................... 48 c) Politeia - Orta Sınıf Çoğunluğun İyi Yönetimi.................................... 48 d) Tirani - Zorba Yönetim - Tek Kişinin Kötü Yönetimi......................... 49 e) Oligarşi - Zengin Azınlığın Kötü Yönetimi.......................................... 50 f) Demokrasi, Demagoji - Yoksul Çoğunluğun Kötü Yönetimi.............. 50 D. Yönetimlerin Değişme Nedenleri - Devrim Teorisi................................... 51 E. Mülkiyet ve Adalet Sorunları...................................................................... 55 a) Devrimlerin Esas Temel Nedeni........................................................... 52 b) Devrimlerin Diğer Nedenleri................................................................ 53 a) Mülkiyet Sorunu.................................................................................... 55 b) Adalet Sorunu........................................................................................ 56 F. Aristoteles’in Etkisi...................................................................................... 57 8. Aristoteles Sonrası Siyasal Düşünceler........................................................... 58 A. Epikürizm, Mutluluk Arayışı...................................................................... 59 B. Stoa Okulu, Stoisizm, Eşit, Özgür, Evrensel İnsan................................... 61 a) İnsan Hakları Doktrininin Öncüsü Stoisizm....................................... 64 IX ORTAÇAĞIN TOPLUM YAPISI VE ORTAÇAĞDA SİYASAL DÜŞÜNCELER 1. Ortaçağın Toplum Yapısı.................................................................................. 66 A. Feodalitenin Ekonomik ve Sosyal Yapısı................................................... 67 a) Ekonomik Yapı...................................................................................... 67 b) Sosyal Yapı............................................................................................. 68 aa.Toprak Sahipleri - Senyörler........................................................... 68 bb.Toprak Sahibi Olmayanlar: Serfler - Servaj Sistemi..................... 70 cc.Toprak sahipleri - Senyörler Arasında İlişkiler: Fief Sözleşmeleri..................................................................................... 72 dd.Soylular – Soyluluk.......................................................................... 74 B. Feodalitenin Siyasal Yapısı......................................................................... 76 C. Ortaçağ Toplum Yapısında Gelişmeler...................................................... 78 a) Ticaretin Gelişmesi - Şehirleşme- Burjuvazi....................................... 78 b) Bu Gelişmelerin Yarattığı Ekonomik - Sosyal Siyasal Sonuçlar.................................................................................... 80 2. Ortaçağda Siyasal Düşünceler........................................................................... 83 A. Ortaçağda Siyasal Düşünceler ve Kaynakları............................................. 83 a) Hristiyanlığın İnsan-Devlet Anlayışı - Dinî ve Siyasî İktidar Ayırımı....................................................................................... 84 b) Dinî - Siyasal İktidar İlişkisi................................................................. 85 aa.Kilisenin Üstünlük Mücadelesi - İddiaları..................................... 86 bb.Doktrinde Değişik Görüşler............................................................ 87 cc.Ortaçağ Karanlık Dönem................................................................ 88 B. Saint Thomas D’Aquin (Aquino’lu Thomas , Kutsal Thomas ya da Thomas Aquino).......................................................................................... 89 a) Yasa Tanımlaması ve Yasa Çeşitleri..................................................... 89 aa.Yasa Nedir?...................................................................................... 89 bb.Ölümsüz Yasa - Doğal Yasa - Pozitif Yasalar................................. 90 b) Pozitif Yasalarda Adalet - Meşruiyet Kriterleri - İtaat Sorunu.......... 91 c) Toplum, Yönetim Biçimleri ve Meşru İktidar Sorunu........................ 93 aa.Toplum - Yönetimler........................................................................ 93 bb.Meşru - Gayrı Meşru İktidar - Direnme Hakkı Vicdanî Red - Pasif Direnme........................................................... 94 d) Mülkiyet ve Faiz Sorunları................................................................... 96 aa. Mülkiyet........................................................................................... 96 bb.Faiz Sorunu...................................................................................... 97 X e) St. Thomas’nın Görüşlerinin Önemi, Etkisi........................................ 98 C. İbn-i Haldun, Tarih Bilimcisi - Sosyoloji Biliminin Öncüsü.................... 99 a) Tarih Bilimi............................................................................................ 99 b) İnsan ve Toplum Çeşitleri................................................................... 100 aa. İnsan Sosyal Bir Yaratık............................................................... 100 bb. Üretim Biçimlerine Göre Toplumlar ve İnsan Karakterleri....... 102 c) Devlet................................................................................................... 103 aa. Devletlerin Yaşam Süreci.............................................................. 105 d) İklimin İnsanlar Üzerindeki Etkisi..................................................... 107 e) Ibn-i Haldun, Ortaçağ ile Yeniçağ Arasında Köprüdür..................... 109 MODERN ÇAĞDA SİYASAL DÜŞÜNCELER 1. XV ve XVI ncı Yüzyıllar...................................................................................110 A. Nicolo Machiavelli, Ulusal Birlik-Merkezi Ulusal Devlet........................ 111 a) “Titus Livius’un İlk On Bölümü Üzerine Söylevler” eserindeki görüşleri............................................................................................... 113 b) “Prens” Adlı Eseri-Prensliklerin Çeşitleri.......................................... 115 c) Prensliklerin Yönetimi ve Kurucuları................................................ 116 d) Prens Nasıl Olmalıdır?........................................................................ 119 e) Prens’de Machiavelli’nin Hedefi......................................................... 121 f) Machiavelli Nasıl Değerlendirilmiştir?.............................................. 122 B. Thomas Morus (Thomas More-Sir Saint Thomas) ve Ütopya’sı............ 124 a) İngiltere’nin Sosyal - Siyasal - Ekonomik Sorunları......................... 126 aa. Sorunlar ve Nedenleri................................................................... 126 bb. Sorunların Çözümü...................................................................... 127 b) c) d) e) Utopia’nın Utopia’nın Utopia’nın Utopia’nın Sosyal - Ekonomik Düzeni............................................... 129 Siyasal Düzeni................................................................... 131 Dış Politika İlkeleri........................................................... 132 Önemi ve Etkisi................................................................. 133 C. Reform Hareketi ve Reformatörler.......................................................... 134 a) Reform Hareketinin Önemi................................................................ 134 b) Protestan Düşünürlerin Tezleri.......................................................... 135 aa. “İradî Kölelik Nedir?..................................................................... 137 D. Jehan Bodin, Egemen-Merkezî-Ulusal Devlet.......................................... 138 a) Egemen Devlet Tanımı........................................................................ 139 b) Yönetim Şekli...................................................................................... 140 c) Bodin, Egemen Devlet Anlayışının Kurucusu................................... 141 XI 2. XVII nci Yüzyıl................................................................................................ 142 A. Bu Yüzyılın Ekonomik-Sosyal-Siyasal-Hukukî-Bilimsel Bakımlardan Önemi.................................................................................. 142 B. Tanrısal – İlâhi ve Doğal Hukuk Doktrinleri........................................... 144 a) İlâhi - Tanrısal Hukuk Doktrini.......................................................... 144 b) Doğal Hukuk Doktrini......................................................................... 145 aa. Farklı Devlet Sistemleri ve Nedenleri.......................................... 146 B. Thomas Hobbes, Rasyonel - Bireyci Mutlakiyet..................................... 150 a) b) c) d) e) Leviathan - Ejder Nedir? Kimdir?...................................................... 150 İnsanın Doğal Özellikleri.................................................................... 151 Doğal Yaşama Dönemi........................................................................ 152 Sosyal Sözleşme.................................................................................. 154 Siyasal Sözleşme................................................................................. 156 aa.Devletin Şekli Değiştirilemez........................................................ 157 bb.Egemen Güç, Hiç Bir Şekilde, Hiç Bir Şeyle Bağlı Değildir...... 157 cc.Mülkiyet Hakkı Egemen Gücün Verdiği Bir Haktır.................... 158 dd.Egemen Güç Yasalarla Bağlı Değildir.......................................... 158 ee.Özgürlük, Egemen Gücün Yasaklamadığı Şeyleri Yapabilme Özgürlüğüdür................................................................................. 159 ff) Egemen Güç Bölünmez................................................................. 159 f) Devletin Görevleri: Eğitim-Güvenlik-Eşitlik-İtaat Sorunları............ 159 g) Devleti Zayıflatan ve Çökerten Nedenler........................................... 160 aa.Yıkıcı Doktrinler............................................................................. 161 bb.Egemen Gücün Kendisinin Yaptığı Yasalara Uyma Zorunluğu..161 cc.Mülkiyet Hakkının Mutlak Hak Sayılması.................................. 161 dd.Egemen Gücün Bölünmesi........................................................... 161 ee.Siyasal-Dinî İktidar İlişkilerinin Yanlış Değerlendirilmesi:........ 162 ff. Diğer Nedenler............................................................................... 162 h) Devlet Biçimleri.................................................................................... 162 i) Hobbes’un Leviathan’ı ve XX. Yüzyıl Diktatörlükleri.......................... 162 C. Jacques - Bénigne Bossuet. Teokratik Mutlakiyet.................................... 166 a) İnsan ve Toplum.................................................................................. 166 b) Yönetimler........................................................................................... 168 aa.Mutlak İktidar Keyfî İktidar Mıdır?............................................. 169 c) Kral ve Uyrukların Karşılıklı Hak ve Görevleri................................. 171 D. John Locke - Liberal Devlet...................................................................... 172 a) İnsan - Toplum – Doğal Yaşama Dönemi.......................................... 173 aa. İnsan ve Toplum............................................................................ 173 XII bb. Doğal Yaşama Dönemi................................................................. 173 b) Siyasal Sözleşme – Devlet Düzenine Geçiş........................................ 174 aa.Siyasal Sözleşme Nasıl Yapıldı?................................................... 174 bb.Siyasal iktidarın Amacı ve Yetkileri.............................................. 176 c) Yönetim Biçimleri, Kuvvetler Ayrılığı - Kuvvetler Arası İlişkiler..... 177 aa. Yönetim Biçimleri......................................................................... 177 bb. Kuvvetler Ayrılığı: Yasama Gücü - Sınırları................................ 178 cc. Kuvvetler Ayrılığı: Yürütme Gücü ve Konfederaktif Güç............ 180 dd. Kuvvetler Ayrılığı: Güçler Arası İlişki.......................................... 180 b) Siyasal Sözleşme – Devlet Düzeni...................................................... 173 c) Yönetim Biçimleri, Kuvvetler Ayrılığı - Kuvvetler Arası İlişkiler..... 176 d) Meşru ve Gayrımeşru Yönetim Kriterleri.................................... 180 e) Gayrımeşru Yönetimlere Direnme................................................ 181 f) Mülkiyet Hakkı.............................................................................. 184 g) Toplumların Dağılması - Yönetimlerin Yıkılması........................ 186 aa. Siyasal Toplumun Dağılması.................................................. 186 bb. Yönetimlerin Yıkılması........................................................... 186 h) Yöneticileri Değiştirme Hakkının Eleştirisi ve Karşı Cevaplar... 189 i) Locke Görüşleri ve Eseri Nasıl Değerlendirildi?......................... 191 3. XVIII inci Yüzyıl........................................................................................ 192 A. Charles - Louis de Secondat Baron de la Brète et de Montesquieu - Aristokratik Liberalizm.............................................. 194 a) Metodu............................................................................................. 194 b) Yasalar............................................................................................. 195 aa. Yasa tanımı............................................................................... 196 bb. İnsanın - Toplumların Yasaları............................................... 196 cc. Yasaların Ruhu Nedir?............................................................ 197 c) Yönetimler ve İlkeleri.................................................................... 199 aa. Demokrasi - İlkesi: Siyasal Erdem......................................... 200 bb. Aristokrasi - İlkesi: Siyasal Erdem ve Ölçülü Hareket......... 203 cc. Monarşi - İlkesi: Ayrıcalıklı Sınıfın (Soyluların) Şan ve Şeref Tutkusu.......................................................................... 204 dd. Zorba Yönetim (Despotizm) - İlkesi: Korku.......................... 206 d) Özgürlük ve Kuvvetler Ayrılığı Sorunu......................................... 207 aa. Özgürlük Tanımı...................................................................... 207 bb. Kuvvetler Ayrılığı..................................................................... 208 XIII e) Montesquieu ve Eseri, Çağımızda da Önemini ve Değerini Korumaktadır................................................................................ 211 B. Jean - Jacques Rousseau. Halk Egemenliği....................................... 212 a) “İnsanlar Arasında Eşitsizliğin Kökeni” Eseri............................. 213 aa. Doğal Yasama Dönemi Varsayımı. Bu Dönemin İnsanı....... 213 bb. Eşitsizliğin Kökü : Mülkiyet ve Toplu Yaşama Geçiş ve Değişen İnsan.......................................................................... 216 cc. Yönetimlerin Doğuşu:.............................................................. 220 b) Sosyal Sözleşme (Contrat Social) Eseri........................................ 222 aa. Nasıl Bir Sosyal Sözleşme?..................................................... 222 bb. Egemen Gücün ya da Genel İradenin Özellikleri................. 224 cc. Yasa. Yasayı, Kim, Nasıl Yapar? Yasanın Amacı.................... 226 dd. Yönetim Biçimleri: Demokrasi, Aristokrasi-Monarşi................. 228 ee. En İyi Yönetim............................................................................... 232 ff. Yönetimlerin Sonu.......................................................................... 233 gg. Rousseau’nun Görüşlerinin Önemi ve Etkisi, Aynı Zamanda Eleştiriler....................................................................... 234 C. Abbé Emmanuel - Joseph Sieyès - Ulusal Temsil Anayasal Düzen................................................................................... 237 a) Sınıfsal Toplum - Ulusal Temsil..................................................... 237 aa. Üçüncü Sınıf Her Şeydir......................................................... 238 bb. Üçüncü Sınıf Şimdiye Kadar Hiçbir Şeydi............................ 239 cc. Üçüncü Sınıf Ne Olmak İstiyor?............................................ 240 b) Anayasal Düzen............................................................................... 241 aa. Kurucu Meclis-Kurucu İktidar............................................... 242 bb. Siéyes’in Önemi ve Değerlendirilmesi.................................... 243 YAKINÇAĞDA VE ÇAĞIMIZDA SİYASAL DÜŞÜNCELER 1. Fransız Devrimi - 1789 İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi........................... 245 2. Gracchus Babeuf – François Noël - Babouvisme Gerçek Eşitlik.................................................................................................. 248 A. Tüketimde Eşitlik....................................................................................... 249 a) Devrim Diktatörlüğü Dönemi.............................................................. 252 B. Babouvizme: Önemi ve Etkisi................................................................... 252 3. Fransız Devrimine Tepki................................................................................ 253 A. Edmund Burke - Gelenekçi İngiliz Düşüncesi........................................ 253 XIV B. Auguste Comte - Üç Hal Yasası ve Siyaset Bilimine Uygulanması........ 256 a) Fransız Devrimi İlkelerinin Eleştirisi................................................. 254 a) Bilimlerin Sıralaması-Metodoloji....................................................... 257 b) Üç Hal Yasası....................................................................................... 257 c) Siyaset Bilimi - Üç Hal Yasası............................................................ 258 d) A. Comte, 1789 İlkelerini Red Eder................................................... 258 C. Güçlü Devlet - Milliyetçi Görüşler........................................................... 259 a) Johann Gottlieb Fichte - Büyük Alman Devleti................................. 259 aa. Kapalı Ticaret Devleti.................................................................... 260 b) Pangermanizmin Öncüsü Fichte........................................................ 261 c) Georg Friedrich Wilhelm Hegel - Güçlü Alman Devleti Dialektik Metod................................................................................... 262 aa. Dialektik Metod-Gerçek Devlet..................................................... 263 bb. Tutucu, Aynı Zamanda İlerici Düşünür. Hegel............................ 265 4. Liberalizm ve Demokrasi............................................................................... 265 A. Benjamin Constant - Liberal Devlet.......................................................... 265 a) “İlkçağ”ın ve “Modern” Çağın Özgürlük Anlayışı.............................. 266 b) Modern Özgürlükler............................................................................ 267 aa. Kişi Özgürlüğü-Kişi Güvenliği...................................................... 267 bb. İnanç - Düşünce - Basın Özgürlüğü............................................. 268 cc. Ekonomik Özgürlükler.................................................................. 269 dd. Mülkiyet Hakkı.............................................................................. 271 c) Ulus Egemenliği Sınırsız mıdır?........................................................ 271 d) Özgürlükler nasıl korunacaktır? Sosyal - Siyasal Yapı Kurumları............................................................................................ 272 aa. Sosyal Yapı Kurumları.................................................................. 273 bb. Siyasal Yapı Kurumları................................................................ 273 e. B. Constant’ın Görüşlerinin Önemi ve Çağdaş Değeri...................... 275 B. Tocqueville, Charles Alexis Clérel de - Demokraside Eşitlik ve Karşılaşılan Tehlike................................................................................... 276 a) Eşitlik ve Demokrasi........................................................................... 276 b) Demokrasinin Tehlikeleri: Bireylerin Yalnızlaşması ve Çoğunluğun Despotizmi..................................................................... 278 aa. Bireylerin Yalnızlaşması............................................................... 278 bb. Çoğunluğun Despotizmi............................................................... 279 XV c) Çoğunluğun Despotizmi Nasıl Önlenebilir? Sosyal Siyasal Yapı Kurumları....................................................................... 282 d) Tocqueville’in Görüşlerinin Çağımıza Önemi..................................... 284 5. Sosyalizm........................................................................................................ 284 A. Marxisme Öncesi Sosyalizm - Ütopik Sosyalizm..................................... 284 a) Charles Fourier ve Falanjizm............................................................. 286 aa. Fourier, Kooperatifçilik ve Önemi................................................ 288 b) Robert Owen, Yeni Toplum Düzeni................................................... 289 aa. Birinci Deneme: New Lanark Denemesi...................................... 290 bb. İkinci Deneme: New Harmony Denemesi................................... 291 cc. Üçüncü Deneme: İş Bonoları Değişim Merkezi Denemesi......... 292 c) Çartizm Hareketi................................................................................. 293 d) Saint - Simon, Henri - Claude de Rouvroy Comte de ve Teknik Devlet....................................................................................... 294 aa. St. Simon’un Parabolü.................................................................. 295 bb. Teknik Devlet Nasıl İşliyecek?...................................................... 297 cc. Bilimsel Sosyalizme Etkisi............................................................ 298 B. Marxisme - Bilimsel Sosyalizm................................................................ 298 a) Bir Dünya Görüşü Olarak Marxisme................................................. 298 b) Dialektik Materyalizm......................................................................... 301 aa. Materyalizm................................................................................... 301 bb. Dialektik........................................................................................ 301 cc. Dialektik Materyalizm................................................................... 305 c) İnsan, Toplum ve Devlet Anlayışı......................................................... 308 aa.İnsan Anlayışı................................................................................. 308 bb.Toplum Anlayışı - Toplum Tipleri................................................. 309 cc. Devlet Anlayışı - Devlet Tipleri...................................................... 314 d) Özgürlük Anlayışı................................................................................ 317 aa. Yabancılaşma Sorunu - Aliénation-............................................. 317 bb. İnsanın Özgürleşme Aşamaları.................................................... 320 e) Marxiste Toplumun Ekonomik Yapısı................................................. 321 aa. Proletarya Diktatörlüğü Dönemi.................................................. 321 bb. Sosyalizm Dönemi -Komünizmin Alt Basamağı-....................... 323 cc. Planlı Ekonomi.............................................................................. 324 dd. Komünizm Dönemi...................................................................... 324 f) Marxisme - Demokrasi Anlayışı......................................................... 325 XVI aa. Liberal Demokrasi-”Biçimsel” Demokrasleri.............................. 325 bb. “Gerçek” Demokrasi...................................................................... 326 cc. Marxisme’in Değerlendirilmesi..................................................... 330 C. Lenine, Viladimir İlyiç - Lenine'nizm...................................................... 335 a) Marxisme’den Ayrıldığı Nokta............................................................ 335 b) Kapitalizmin Son Aşaması: Emparyalizm......................................... 336 c) Milliyetçilik Görüşü............................................................................. 337 d) Komünizme Geçiş Aşamaları............................................................. 338 D. Edouard Bernstein - Revisionisme - Marxisme’in Eleştirisi................... 338 a) Etkisi Nasıl Olmuştur?........................................................................ 340 6. Anarşizm - Bireyci ve Komünist Anarşistler.................................................. 340 A. Birey ve Devlet Anlayışı............................................................................ 340 a) Birey Anlayışı....................................................................................... 341 b) Otorite ve Hukuk Yerine Sözleşmeler................................................ 342 c) Toplumun Ekonomik Yapısı............................................................... 342 B. Mülkiyet Sorunu........................................................................................ 343 a) Bireyci Anarşistler............................................................................... 343 b) Komünist Anarşistler.......................................................................... 344 7. İhtilâlci Sendikalizm....................................................................................... 346 A. Mevcut Düzenin Eleştirisi........................................................................ 346 B. Yeni Düzen Nasıl Kurulacak?................................................................... 347 a) Genel Grev Mitosu.............................................................................. 348 b) Etkisi.................................................................................................... 349 8. Faşizm-Korporatif Devlet............................................................................... 350 A. Faşist Hareketin İktidara Gelişi-Faşizmin Kurucusu Mussolini............. 350 a) Faşizm Nasıl Tanımlanmıştır?............................................................. 353 B. Birey, Toplum ve Devlet Anlayışı............................................................... 353 a) Birey - Toplum Anlayışı........................................................................ 354 b) Birey - Devlet Anlayışı.......................................................................... 355 aa. Hak, Eşitlik, Adalet, Özgürlük Anlayışı....................................... 356 bb. Otoriter-Totaliter Devlet................................................................ 356 C. Korporasyonlara Dayanan Korporatif Ekonomik Yapı........................... 357 a) Korporasyon Nedir?............................................................................ 357 b) Korporasyonlar Nasıl Kuruldu?......................................................... 359 aa. Faşist Sendikalizm Safhası:.......................................................... 359 bb. Korporasyonların kuruluş aşamasına geçiliyor:......................... 360 XVII D. Korporatif Ekonomi Sistemi Nasıl bir Sistemdir?................................. 361 a) Korporatif Ekonomi Sisteminin Liberal ve Sosyalist Sistemlerle Karşılaştırılması.............................................................. 362 aa. Bir Defa, Bu Üç Değişik Ekonomi Sisteminin Amaçları Karşılaştırılabilir..................................................... 362 bb. İkinci Olarak, Sistemlerin Sınıf Olayını ve Sınıflar Arası İlişki Olayını Değerlendiriş Biçimleri Karşılaştırılabilir..................................................................... 363 cc. Üçüncü Olarak, Ekonomik ve Siyasal Güçler Arasındaki İlişki Yönünden de Karşılaştırma Yapılabilir........................ 364 E. Siyasal Yapı................................................................................................ 365 F. Faşist Devlet, Korporatif Devlet Otoriter Ve Totaliter Bir Devlettir. Neden?....................................................................................... 366 9. Nasyonal - Sosyalizm. Irkçı Totaliter Devlet................................................. 368 A. Nasyonel - Sosyalist Sistemin Geliştiği Ortam - Sistemin Kurucusu Hitler......................................................................................... 368 a) Hitler, Nasıl İktidara Geldi?................................................................. 372 b) Mevcut Sistem Nasıl Değiştirildi?....................................................... 373 B. Nasyonal Sosyalizm İlkeleri..................................................................... 375 C. Irk Kavramı ve Sosyal Yapı...................................................................... 376 D. Devlet ve Görevi......................................................................................... 379 E. Siyasal İktidar - Führer İktidarı............................................................... 382 a) Aslî İktidar............................................................................................. 383 b) Otonom İktidar..................................................................................... 383 c) Otoriter Tekelci İktidar......................................................................... 384 F. Ekonomi..................................................................................................... 384 G. Nasıl Bir Diktatörlük................................................................................. 386 10.Mustafa Kemal ATATÜRK -Egemen-Laik-Demokratik-Ulusal Devlet......... 387 SOSYAL DEVLET 1. Liberal Devlet.................................................................................................. 394 2. Sosyal Devletin Birey-Devlet Anlayışı ve Sosyal Haklar............................... 399 A. Birey-Devlet Anlayışı................................................................................. 399 B. Sosyal Hakların Tanınması Neden Zorunludur?..................................... 401 a) Sosyal Hakların Tarihsel Gelişmesi.................................................... 403 aa. İkinci Dünya Savaşı Öncesinde Avrupa’da.................................. 403 bb. İkinci Dünya Savaşı Öncesinde Türkiye’de................................. 405 XVIII cc. İkinci Dünya Savaşı Sonrasında, Avrupa’da ve Türkiye’de Sosyal Haklar............................................................... 408 b) Sosyal Hakların Niteliği...................................................................... 413 aa. Değişik Görüşler............................................................................ 413 bb. Kişi ve Devlet Açısından Değerlendirildiğinde Sosyal Haklar................................................................................. 415 cc. Sosyal Haklar Neden Evrensel Değildir?..................................... 417 C. Sosyal Devlette Mülkiyet Hakkı............................................................... 420 a) Liberal Devlet Anlayışında Mülkiyet Doğal Bir Haktır..................... 420 b) Sosyal Devlette Mülkiyet..................................................................... 422 aa) Sosyal Devlette Mülkiyet Hakkının Özellikleri........................... 423 bb) Mülkiyet Hakkının Sınırlanması, Kısıtlanması.......................... 424 cc) Mülkiyet Hakkında Son Verilmesi............................................... 426 D. Sosyal Devlette Eşitlik............................................................................... 427 a) Liberal Devlette Eşitlik....................................................................... 427 b) Sosyal Devlette Eşitlik ve Özgürlük ile Bağlantısı............................ 428 aa.Eşitlik ile Özgürlük Arasındaki Bağlantı...................................... 428 bb.Ayrılmaz Değerler mi?................................................................... 429 cc.Çatışan Değerler mi?..................................................................... 429 dd.Eşitlik mi? Özgürlük mü?............................................................. 429 ee.Farklı Demokrasilerde................................................................... 430 ff. Son Olarak Ne Söylenebilir?......................................................... 431 3. Sosyal Devletin Ekonomik Düzen Anlayışı................................................... 431 A. Ekonomiye Müdahale................................................................................ 431 a) Liberal Devlette Ekonomiye Müdahale............................................. 432 b) Sosyal Yardım Devletinde Ekonomiye Müdahale............................. 433 aa. Gelişen Kapitalizm........................................................................ 434 bb. Gelişen Emekçi Sınıfı................................................................... 435 cc. Devletin Ekonomiye Müdahalesi.................................................. 435 c) Sosyal Devlette Ekonomiye Müdahale Nedenleri............................. 437 aa. Savaş Yıllarından ve Sonrasında Sorunlar.................................. 437 bb. Beveridge Planı............................................................................. 438 cc. Devletlerin Değişen Görevleri....................................................... 440 B. Planlı Ekonomi.......................................................................................... 441 4. Sosyal Devlette Sosyal-Ekonomik Demokrasi.............................................. 444 A. Siyasal, Sosyal - Ekonomik Ayırımı.......................................................... 445 XIX a) Sosyal - Siyasal Ayırımı....................................................................... 445 b) Sosyal-Ekonomik Ayırımı................................................................... 447 c) Siyasal-Ekonomik Ayırımı.................................................................. 447 B. Liberal Devlette Sosyal-Ekonomik Demokrasi Anlayışı.......................... 448 a) Liberal Devlette de Sosyal-Ekonomik Demokrasi Gerçekleşecektir Düşüncesi ve İnancı................................................ 448 b) Liberal Devlette Sosyal-Ekonomik Demokrasi Neden Gerçekleşemiyor?................................................................................ 449 C. Sosyal Devlette Sosyal-Ekonomik Demokrasi......................................... 452 a) İşletme İçi Sosyal Ekonomik Demokrasi (Endüstiel Demokrasi)........................................................................ 453 aa. İşletmelerde Yönetime Katılma.................................................... 453 bb. İşletmelerde Yönetime Katılma. Geleceği ve Karşılaşılan Engeller..................................................................... 456 b) Ulusal Düzeyde Sosyal-Ekonomik Demokrasi.................................. 460 aa. Korporatif Temsil Olabilir mi?..................................................... 462 bb. Sosyal-Ekonomik Konsey............................................................. 464 SİYASAL YÖNETİMLER İNGİLİZ SİYASAL YÖNETİMİ 1. XI - XVII nci Yüzyıllarda Kralın İktidarını Sınırlama Girişimleri.............. 469 A. Magna Carta de Libertatibus Angliae...................................................... 472 B. Parlamentonun Kökeni: Kralın Yardımcı Organları............................... 473 a) b) c) d) Magnum Concilium Regis.................................................................. 473 Curia Regis.......................................................................................... 474 Lordlar ve Avam Kamaralarının oluşumu......................................... 475 Avam ve Lordlar Kamaralarının Yetkileri.......................................... 476 aa. Vergi Koyma Yetkisi...................................................................... 476 bb. Yasama Yetkisi.............................................................................. 477 2. XVII - XVIII inci Yüzyıllarda Krallığın Temel Yasalarının Belirlenmesi ve Parlömanter Rejimin Kurulması........................................ 479 A. Kişi Haklarının ve Krallığın Temel Yasalarının Belirlenmesi................. 479 a) b) c) d) Haklar Dilekçesi (Petition of Rights)................................................. 480 Büyük Uyarı (The Great Remontrance)............................................. 481 Habeas Corpus Act. Kişi Güvenliği.................................................... 482 Haklar Bildirisi (Bill of Rights).......................................................... 482 B. Parlömanter Rejimin Oluşumuna Doğru................................................ 483 XX a) Yasama-Parlamento............................................................................ 484 b) Yürütme-Siyasi Sorumluluk Kurumunun Oluşumu......................... 484 aa. The Act of Settlement................................................................... 485 c) Kabine Sisteminin Oluşumu.............................................................. 486 3. XIX ve XX nci Yüzyıllarda Siyasal Demokrasinin Gerçekleşmesi.............. 487 A. Siyasal Demokrasi: Seçim Sisteminde Gelişmeler.................................. 487 B. Siyasal Demokrasi Uygulamasında Lordlar Kamarasının Yasama Yetkisinin Sınırlanması............................................................... 489 a) Yapısal Değişim..................................................................................... 490 b) Yasama Yetkisinin Kısıtlanması.......................................................... 490 4. İngiliz Siyasal Sisteminin Organları ve İşleyişi............................................ 491 A. İngiliz Siyasal Sistemi............................................................................... 491 B. İngiliz Siyasal Sisteminin Organları ve Sistemin İşleyişi....................... 493 a) Parlamento........................................................................................... 493 b) Parlamentonun Yetkileri..................................................................... 501 aa.Lordlar Kamarası.......................................................................... 493 bb.Avam Kamarası - Seçim Sistemi.................................................. 494 cc.Siyasi Partiler................................................................................. 496 dd.Seçim Sisteminin Siyasal Hayattaki Etkisi.................................. 500 aa.Parlamentonun Yasama Yetkisi.................................................... 501 bb.Parlamentonun Hükümeti Denetleme Yetkisi............................. 503 c) Yürütme Gücü: Kral ve Bakanlar....................................................... 504 aa.Kral ya da Kraliçe.......................................................................... 504 bb.Bakanlar - Kabine.......................................................................... 506 cc. Parlamentonun Feshi.................................................................... 507 5. İngiliz Parlömanter Sisteminin Özellikleri ve Sonuçları............................. 508 A. İngiliz Parlömanter Sisteminin Özellikleri............................................... 508 B. Diğer Parlömanter Sistemlerden Farkı..................................................... 510 AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ YÖNETİMİ 1. Bir Devletin Doğuşu......................................................................................... 511 A. Kolonilerin Kuruluşu................................................................................. 511 a) İngiliz Kolonilerinin Kuruluş Belgeleri............................................. 511 b) Kolonilere İlk Gelenler........................................................................ 512 c) Kolonilerde Yönetim........................................................................... 514 d) Koloniler Arasında İlişkiler ve Sosyal-Ekonomik Yapısal Farklılıklar........................................................................................... 515 XXI aa. Kolonilerde Geçici Kölelik Sistemi.............................................. 516 bb.Koloniler Arasında Farklılıklar..................................................... 517 B. Birliğe Doğru............................................................................................. 518 a) İngiltere ile Kolonileri Arasında Ekonomik Çıkar Çatışması Başlıyor............................................................................... 519 b) Yeni Gümrük Vergisi Yasaları............................................................. 521 c) Kolonilerin Birleşmesi ve Bağımsızlığa Giden Yol............................. 524 C. Bağımsızlık Bildirisi................................................................................... 525 aa.“Sugar Act”..................................................................................... 521 bb.Stamp Act....................................................................................... 522 cc.Çay Vergisi...................................................................................... 523 a) Bağımsızlık Bildirisi İlkeleri................................................................ 526 D. Konfederasyon Kuruluyor......................................................................... 527 E. Konfederasyondan Federasyona.............................................................. 528 a) Konfederasyonun Zafiyeti.................................................................. 528 b) Konfederasyondan Federasyona Nasıl Geçilebildi?.......................... 530 c) 1787 ABD Anayasasının Yapılışı ve Kabulü. İhtilâflı Konularda Uzlaşma Nasıl Sağlanıyor?................................................................. 531 aa. Büyük-Küçük Devletler Konusunda Uzlaşma............................. 531 bb. Köleler Konusunda Uzlaşma........................................................ 532 cc. 1787 Amerika Birleşik Devletlerinin Anayasası Kabul Ediliyor................................................................................ 533 d) Monroe Doktrini............................................................................. 533 2. Federal Anayasa ve Kurduğu Sistem............................................................. 534 A. Federal Sistem - Federal Devlet................................................................. 534 B. Başkanlık Sistemi Nasıl Oluşturuldu?...................................................... 536 a) İngiliz Kamu Hukuku Sisteminin Etkisi............................................. 536 3. Federal Devletin Siyasal Organları ve Sistemin İşleyişi............................... 538 A. Yürütme - Başkan....................................................................................... 538 a) Başkan seçimi...................................................................................... 538 b) Başkanın Danışmanları....................................................................... 539 c) Başkanın yetkileri................................................................................ 540 aa. Yürütme Yetkisi............................................................................. 540 bb. Başkanın Yasama ile İlişkisi......................................................... 540 d) Başkan Yardımcısı............................................................................... 543 B. Yasama (Kongre). Temsilciler Meclisi ve Senato..................................... 543 a) Temsilciler Meclisinin Başkanının Seçiminde Etkili Olabileceği Durumlar.......................................................................... 544 XXII C. Parti Sistemi ve Baskı Grupları................................................................. 545 b) Yasama (Kongre) ve Yürütme (Başkan) İlişkisi:................................. 544 a) Parti Sistemi........................................................................................ 545 b) Baskı Grupları..................................................................................... 546 D. Yargı ........................................................................................................ 547 4. Amerika’da Yasaların Anayasaya Uygunluğunun Denetlenmesi Yüksek Mahkeme............................................................................................ 548 A. Yüksek Mahkeme ve “New Deal” Yasaları............................................... 550 a) Birinci New Deal Yasaları................................................................... 550 b) Birinci New Deal Yasaları Karşısında Yüksek Mahkemenin Kararları............................................................................................... 552 aa. New Deal Yasaları Anayasaya Uygundur..................................... 552 bb. New Deal Yasaları Anayasaya Aykırıdır. 1935-1936.................... 552 c) İkinci New Deal Yasaları ve Yüksek Mahkeme Kararı: Anayasaya Aykırıdır............................................................................. 553 d) Başkan-Yüksek Mahkeme Arasında Siyasî Mücadele. Sonuçlar...... 553 5. Amerika Birleşik Devletleri’nde Hak ve Özgürlükler.................................... 556 A. Anayasa da Hak ve Özgürlükler................................................................ 556 B. Amerika’da Eşitlik İlkesi ve Siyah İnsanın Statüsü................................ 558 a) Kölelik Kurumu - Köleliğin Yasak Olmadığı Dönem........................ 558 b) Kölelerle İlgili Federe Devletler Arasında Yasalar İhtilâfı................ 560 c) İç Savaş ve Köleliğin Kaldırılması..................................................... 563 aa. Köle, İnsan mı? Eşya mı?............................................................. 561 bb. Yüksek Mahkemenin Kararı. 1857............................................... 562 aa. İç Savaş: Nedeni............................................................................ 563 bb. Köleliğin Kaldırılması: 1862-1863 ve Anayasa Değişiklikleri.... 564 d) Eşitlik İlkesinin Uygulaması............................................................... 566 aa.Yüksek Mahkemenin Anayasa Yorumları.................................... 566 bb."Eşit Fakat Ayrı" Kuralı................................................................. 567 cc.Siyasal Haklarda Eşitlik................................................................ 569 dd.Mülkiyet Hakkı ve Eşitlik.............................................................. 571 ee.Yüksek Öğrenim Kurumları: Üniversitelerde Eşitlik................... 572 ff. İlk ve Orta Eğitim Kurumlarında Eşitlik..................................... 574 C. İnanç, Söz, Basın Özgürlüğü.................................................................... 575 a) “Açık ve Mevcut Tehlike” Kriteri........................................................ 576 b) “Zararlı Eğilim” Kriteri....................................................................... 577 XXIII c) d) e) Yabancıların Tescili Yasası (Smith Act) - “Ciddi Tehlike” Kriteri.... 579 İç Güvenlik Yasası - Internal Security Act (1950 Mac Carren Yasası)................................................................... 582 Komünist Kontrol Yasası - “Communist Control Act”..................... 584 FRANSA VE SİYASAL YÖNETİMLERİ 1. 1789 öncesinde Fransa..................................................................................... 586 A. Merkezî Devletin Kuruluşu....................................................................... 586 B. Merkezî Mutlak Monarşi.......................................................................... 587 C. 1789 Öncesinde Sosyal ve Ekonomik Yapı.............................................. 590 a) Sosyal Sınıflar..................................................................................... 590 aa.Soylular Sınıfı................................................................................ 590 bb.Din Adamları Sınıfı....................................................................... 590 cc.Üçüncü Sınıf.................................................................................. 591 b) Sınıfların Ekonomik Yapısı................................................................ 591 aa.Soylular Sınıfı................................................................................ 591 bb.Burjuva Sınıfı................................................................................. 592 cc.Köylü Sınıfı.................................................................................... 592 2. 1789 Devrimi................................................................................................... 593 A. 5 Mayıs - 14 Temmuz 1789 Devrim Günleri............................................ 593 a) Malî Kriz ve Başarısız Malî Reform Girişimleri................................. 593 b) Üçüncü sınıfın (Tiers-Burjuvazi) Talepleri.......................................... 594 c) Etats - Généraux Toplanıyor. Üçüncü Sınıfın İzliyeceği Yol.............. 594 d) Üçüncü Sınıfın Ulusal Meclis Olma Kararı........................................ 595 e) Ulusal Meclis Kurucu Meclis Oluyor................................................... 596 B. İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi............................................................. 597 C. Bildirinin Özelliği ve İçeriği..................................................................... 599 a) Bildirinin genel özellikleri:................................................................. 599 b) Bildiride Haklar ve Özgürlüklerin Özellikleri................................... 600 c) Bildiride Düzenlenen Hak ve Özgürlükler......................................... 600 aa. Özgürlük Nedir? Ne Değildir?...................................................... 601 bb. Din - Vicdan - Düşünce Özgürlüğü.............................................. 601 cc. Kişi Güvenliği................................................................................ 602 dd. Mülkiyet Hakkı.............................................................................. 602 ee. Başkıya Karşı Direnme Hakkı...................................................... 603 d) Bildiride Eşitlik......................................................................................... 604 XXIV e) Bildiride Kamu Hukuku İlkeleri........................................................ 605 aa. Ulus Egemenliği ve Sınırı............................................................. 605 bb. Temsilî ya da Doğrudan Demokrasi............................................ 606 cc. Kuvvetler Ayrılığı........................................................................... 606 dd. Laik Devlet..................................................................................... 606 3. 1789 - 1848 Birinci Cumhuriyet Öncesi ve Sonrası..................................... 607 A. 1791 Anayasası ile Sınırlı Monarşi, Temsilî Monarşi ya da Meşrutî Monarşi Denemesi...................................................................... 608 B. Birinci Cumhuriyetin İlânı....................................................................... 610 a) Ulusal Konvansiyon Dönemi.............................................................. 610 aa. Fransa’nın Avrupa Savaşı Başlıyor............................................... 611 bb. Kral ve Kraliçenin Ölüme Mahkumiyetleri................................. 611 b) 1793 Anayasası Önemli İlkeler İçeren ama Uygulanamayan Anayasa................................................................................................ 612 c) Ulusal Konvansiyon - Convention Nationale- ve Terör Dönemi................................................................................................. 613 aa.Birinci Aşama: Avrupa Savaşları.................................................. 614 bb.İkinci Aşama: Kamu Selâmeti Komitesi Kuruluyor.................... 615 cc.Üçüncü Aşama: Robespierre’in Diktatörlüğü - Terör.................. 615 C. Directoire Dönemi (1795 - 1799) ve 1795 Anayasası.............................. 616 a) İdari ve Siyasî Fonksiyonu Ayırımı.................................................... 617 b) Yurttaş Ödevleri Bildirisi.................................................................... 617 D. Konsüllük ve Birinci İmparatorluk Dönemi - Napoleon Bonaparte ve 1799 Anayasası................................................................... 617 a) Directoire Yönetimi Darbeyle Yıkılıyor............................................. 617 b) Napoleon Bonaparte Dönemi - 1799-1814........................................ 618 aa. 1799 Anayasası.............................................................................. 618 bb. Napoleon Bonaparte'ın Konsüllük - İmparatorluk Dönemi Savaşlar.......................................................................................... 620 E. Meşruti Monarşi - 1814 Şartı Esas Teşkilât Fermanı............................. 622 a) Napoleon Tekrar Fransa’da Waterloo Yenilgisi................................. 623 b) 1814 Şartı Uygulamaya Konuyor....................................................... 623 c) Parlömanter Rejim mi?....................................................................... 624 F. Meşruti Monarşi - 1830 Şartı................................................................... 625 G. 1789 - 1848 dönemi Fransız Kamu Hukukuna Ne Kazandırmıştır?......................................................................................... 626 4. 1848 - 1870 Dönemi - İkinci Cumhuriyet...................................................... 628 XXV A. 1848 Devriminin Siyasal ve Sosyal Nedenleri......................................... 628 a) 1848 Devrimi....................................................................................... 628 b) Geçici Hükûmet Kuruluyor................................................................ 629 B. 1848 Anayasası - İkinci Cumhuriyet Anayasası ve Sosyal Haklar......... 630 a) Cumhuriyetin İlkeleri.......................................................................... 630 b) Siyasal Sistem?.................................................................................... 631 C. 1852 Anayasası - Başkanlık Sistemi mi? Démocratie Césarienne......... 633 D. İkinci İmparatorluk. 1852-1870............................................................... 633 E. İkinci Cumhuriyet Denemesi Fransız Kamu Hukukuna Ne Kazandırmıştır?......................................................................................... 635 5. 1870 - 1944 Dönemi - Üçüncü Cumhuriyet.................................................. 636 A. 1875 Anayasasının Yapılışı....................................................................... 637 B. 1875 Anayasasının Kurduğu Sistemin İşleyişi........................................ 639 a) Siyasal Organlar................................................................................... 639 aa. Yasama........................................................................................... 639 bb. Yürütme......................................................................................... 639 cc. Organlar Arasında Güç Dengesi................................................... 640 b) Hükûmet ile Parlamentonun Karşılıklı Etkileri................................ 641 c) Uygulamada 1875 Anayasası.............................................................. 641 C. Üçüncü Cumhuriyet Döneminin Fransız Kamu Hukukuna Getirdikleri................................................................................................. 642 6. 1945 - 1958 Dönemi - Dördüncü Cumhuriyet.............................................. 644 A. 1946 Anayasasının Yapılışı....................................................................... 644 a) İkinci Dünya Savaşı Başlamıştır.......................................................... 644 b) Ekim 1945 İşgalden Sonra................................................................... 645 B. Anayasada Hak ve Özgürlükler Sorunu................................................... 645 C. Anayasada Öngörülen Siyasal Hukukî Yapı............................................ 646 7. 1958 Beşinci Cumhuriyet Dönemi................................................................. 648 A. Dördüncü Cumhuriyetin Sonunu Hazırlayan ve Beşinci Cumhuriyetin Kurulmasına Neden Olan Olaylar................................... 648 a. Cezayir Olayları................................................................................... 648 B. 1958 Anayasası.......................................................................................... 650 C. Anayasanın Getirdiği Siyasal Yapı ve Özellikleri.................................... 650 a) Cumhurbaşkanı................................................................................... 650 aa.Cumhurbaşkanı Seçimi................................................................. 651 bb.Cumhurbaşkanının Yetkileri......................................................... 651 XXVI b) Hükümet.............................................................................................. 653 c) Yasama - Parlamento.......................................................................... 655 aa. Hükûmetin Görev ve Yetkileri...................................................... 654 aa. Parlamento Üyelerinin Seçimi..................................................... 656 bb. Parlamentonun Yetkileri............................................................... 656 D. Kuvvetler Arası İlişkiler.............................................................................. 658 Genel Bibliyogafya................................................................................................ 661 İndeks.................................................................................................................... 679