dosyayı indir - harunardic.net

BATI EDEBİYATI
A-) İTALYAN EDEBİYATI
1-) DANTE (1265-1321)
İtalyan hümanistlerin ilki kabul edilir.
Rönesans'ı başlatan sanatçılardan biridir.
İtalyancayı yazı dili haline getirmiş, böylece İtalyan edebiyatının kurucusu olmuştur.
Eserlerinde insanların karakterlerini ve tutkularını göstermede çok başarılıdır.
En önemli eseri öbür dünyaya yapmış olduğu hayali seyahati anlatan, Cennet,
Cehennem ve Araf'tan bahseden terzarima biçiminde yazdığı İlahi Komedya’dır. Eser
Monarşi adlı eserinde papalık-imparatorluk şeklindeki iktidar parçalanmasına karşılık
tek hükümdarın egemenliğini savunmuştur.
2-) PETRARCA (1304-1374)
İtalyan edebiyatı sanatçılarındandır. Latince ve İtalyanca şiirler yazmıştır.
Dante'den etkilenmiş olan sanatçı eserleriyle tüm Avrupa edebiyatını etkilemiştir.
Lirik şiirin en büyük şairlerindendir.
Laura adlı bir kıza aşık olmuş, şiirlerinde hep bu aşktan bahsetmiş ama bu kızı Dante
gibi melekleştirmemiştir.
Sone tarzını tüm Avrupa'ya Petrarca yaymıştır.
Eserleri
Şiir: Türküler, Canzoniere, Le Rime
www.harunardic.net
1
3-) BOCCACIO(1313-1375)
Dante ve Petrarca ile birlikte İtalyan edebiyatının üç büyük hümanist sanatçısından
biridir.
Hem şiir, hem hikaye yazmıştır.
Küçük hikaye türünün kurucusudur.
Hikayelerinde günlük olayları işlemiştir.
Decameron(on günün hikayesi) yüz hikayelik önemli bir eseridir.
4-) ARİSTO: Çılgın Orlando(yapma destan)
5-) TASSO: Kurtarılmış Kudüs(yapma destan)
B. FRANSIZ EDEBİYATI
1-) MONTAIGNE (1533-1592)
Rönesans döneminde yaşamış Fransız edebiyatçıdır.
Deneme türünün kurucusu ve ilk büyük ustasıdır.
Ortaçağ'a ait düşünce ve inanç kalıplarının dışına çıkarak hemen her konuyu
yeni baştan değerlendirip yazmıştır.
Denemelerinde içten bir söyleyiş kullanmış, fikirlerini sözü uzatmadan, kısaca ifade
etmiştir.
Avrupa'da serbest düşünüşün öncüsü olmuştur.
Deneme türünün kurucusu Montaigne’dir.
3 ciltlik Denemeler adlı eseri önemlidir.
www.harunardic.net
2
2-) MOLLIERE(1622-1673)
Fransa tarihinin en büyük komedi yazarıdır.
Komedide güldürürken düşündürme çığırını açmıştır. Eserlerini gülünç gelenekler ve
toplumsal aksaklıklar üzerine oturtmuştur.
Molliere sadece zamanın gülünç taraflarını anlatmakla kalmamış, daha genel
karakterler çizmiş, hayatla ilgili görüşlerini de ortaya koymuştur.
Töre ve karakter komedyasının ilk örneklerini vermiştir.
En önemli başarısı yaşadığı dönemde komediyi günlük hayatın içine çekmesi ve
yaşanan sorunlara duyarlı hale getirmesidir.
Eserlerindeki tipler her toplumda her zaman görülebilecek tiplerdir.
Eserleri
Komedi:Gülünç Kibarlar, Kibarlık Budalası, Cimri, Hastalık Hastası, Tartuffe, Zoraki
Tabip, Donjuan, Zoraki Evlenme, Kocalar Okulu, Kadınlar Okulu, Scapin'in Dolaplar
3-)RACINE (1639-1699)
17. yüzyıl Fransız edebiyatında klasisizmin en büyük temsilcilerinden biridir.
17. yüzyıldaki üç önemli oyun yazarından biridir. (Molliere, Corneille, Racine)
Üç birlik kuralına uygun eserler vermiş, son derece başarılı psikolojik çözümlemeler
yapmıştır
Önce Phedra adında bir trajedi yazmış ancak pek başarılı olamamıştır. Sonra yazdığı
iki dini trajedi ile klasik trajedinin üstadı olduğunu ispatlamıştır.
Homeros ile Euripides'ten etkilenmiştir.
Racine'nin tiplerinde ihtiraslarına esir insanın zaafları kuvvetle belirtilmiştir.
www.harunardic.net
3
Eserleri
Tiyatro: Andromak, Davacılar, İskender
4-) LA FONTAINE (1621-1690)
Fransız edebiyatının fabllarıyla ünlü sanatçısıdır.
Fabl, hikaye, roman ve oyun yazmıştır ama fabl türüyle ün kazanmıştır.
İnsanların kurnazlık, cimrilik gibi kusurlarını gülünç bir şekilde anlatmak için
kahramanlarını hayvanlardan seçmiştir.
Fabllar, Masallar iki önemli eseridir.
5-) CORNEILLE (1606-1684)
Fransız edebiyatının önemli klasik sanatçılarından biridir.
Trajedi ve komedi yazmıştır; ama trajedide daha başarılı olmuştur.
Kişileri kuvvetli, idealist, tutkularını yenmeyi bilen iradeli kişilerdir.
Kahramanlarını ve olayları olağanüstü vasıflarla ele alır; ama onları gerçeğe
yaklaştırarak işlemiştir.
Oyunlarında ideal karakterlere yer vermiştir.
Psikolojik çözümlemeler yaparak dramatik gerilimler ortaya çıkarmıştır.
Tiyatronun katı kurallarını yok sayarak yazdığı Le Cid adlı oyun büyük tartışmalara
yol açmıştır.
Tiyatroları
Komedi: Melite, Yalancı
Trajedi: Le Cid, Horace, Cinna, Polyeucte
www.harunardic.net
4
6-) LAMARTINE (1790-1869)
Romantizmin ilk Fransız şairidir.
Fransız romantiklerinin en duygulu ve içli sanatçısıdır.
Şiir ve romanlarında tabiattan esinlenerek aşk, ölüm konularını duygu yoğunluğu
içinde işlemiştir.
Romanlarında tasvirler geniş yer tutar.
Fransiz şiirine 18. yüzyılın klasik kalıplarından farklı, canlı bir yapı kazandırmıştır.
Lamartine aynı zamanda özgürlük ve barış isteyen bir politikacıdır.
Napoli'ye, Floransa'ya geziler yapmış Graziella adında bir balıkçı kızına aşık olmuştur.
Bu gezileri ve aşkı ona önemli eserler yazdırmıştır.
Eserleri
Şiir: Şairane Düşünceler
Romanları: Graziella, Raphaël, Sokrat'ın Ölümü
7-) VICTOR HUGO(1802-1885)
Fransız edebiyatının ve romantizmin en. önemli temsilcilerindendir.
Cumhuriyetçi düşüncelerle politikaya atılmış, sürgüne gönderilmiş, Cumhuriyetin
ilanıyla Paris'e geri dönmüştür.
Roman, tiyatro ve şiir türlerinde eserler yazmıştır.
Cromwell önsözünde romantizmin ilkelerini yazmıştır.
1830'da sahnelendirdiği coşturucu bir eser olan Hernani ile klasisizmin sonunu
getirmiş, romantizmi başlatmıştır.
Eserlerinde insanların ruh hallerini ön plana çıkarmıştır.
Yapıtları, özellikle şiirleri üslup ve tasvir yönüyle çok başarılıdır.
www.harunardic.net
5
Eserleri
Roman: Sefiller, Nötr Dame De Paris (Nötr Dame'ın Kamburu), İzlanda Hanı
Dram: Cromwell, Hernani, Kral Eğleniyor, Ruyblass,
Şiir: Sonbahar Yaprakları, Işıklar ve Gölgeler, Cezalar, Asırların Efsanesi, Temaşalar
Not: Hernani dram türünün ve romantizmin ilk büyük eseridir.
8-) STENDHAL(1783 -1842)
Fransız realistlerindendir. Romantik dönemde yaşamış fakat realizme öncülük
etmiştir.
Önceleri felsefe ve tiyatroyla ilgilenmiş, romana sonradan yönelmiştir.
Çağdaşları tarafından önemi anlaşılamamış sanatçı romanlarında psikolojiyi ön plana
çıkarmış, psikolojik çözümlemeler yapmıştır.
Keskin gözlemleri, kişilik çözümlemeleri, sezgileri, süslemesiz olan üslubu ile renkli
eserler oluşturmuştur.
Eserleri
Romanları: Kırmızı ve Siyah, Parma Manastırı
9-) BALZAC (1799-1850)
Fransız edebiyatının önemli sanatçılarındandır.
Önceleri beğenilmemiştir. Bir profesör ona: "Ne iş yaparsan yap ama edebiyat
yapma." demiş, o ise çalışıp dünyanın en ünlü romancılarından olmuştur.
Realist romanın kurucularındandır. Onun romanlarında romantik unsurlar da çoktur.
Onun eserlerinde ne realizmin kuruluğu, ne de romantizmin hayattan kopukluğu
vardır.
www.harunardic.net
6
Romanlarında her tabakadan kişilere yer vermiştir.
Sağlam bir gözlem yeteneğine sahip olan sanatçı eserlerinde betimlemelere önem
vermiştir.
96 romanını İnsanlık Komedisi adı altında yayımlamıştır.
Eserleri
Romanları: Vadideki Zambak, Goriot Baba, Köy Hekimi, Eugenie Grandet, İki Yeni
Gelinin Hatıraları, Köylüler
10-) Emile ZOLA (1840-1902)
Fransa'da natüralist yazarların öncüsü, natüralizmin kurucusu ve deneysel
roman anlayışının mimarıdır.
Döneminin sosyoloji ve psikoloji alanlarında geliştirilen bilimsel ilkeleri eserlerine
yansıtmıştır.
Kişilerini soyaçekimin,
içgüdülerin ve sosyal koşulların etkisine bağlı olarak
aktarmıştır.
Eserlerinde olumsuzlukların, çirkinliklerin, sefaletin tasvirini başarılı bir şekilde
yapmıştır.
Rougon-Macquart adlı yirmi romandan oluşan roman dizisiyle bir ailenin doğal ve
toplumsal tarihini ortaya koymuş, böylece toplumun yaşamını yansıtmaya çalışmıştır
Eserleri
Romanlar: Nana, Germinal, Meyhane, Toprak, Dr. Pascal, Bir Aşk Sayfası, Toprak
Hakikat, Döl Bereketi, Gerçek Para, Değimene Hücum, Therese Raquin...
www.harunardic.net
7
11-) GONCOURT KARDEŞLER
Küçük yaştan itibaren çok okuyan Goncourt Kardeşler yazmaya karar verirler ve iki
kardeş eserlerini birlikte oluştururlar.
Edmon ve Jules kardeşlerin eserlerinde naturalist unsurlar da görülür, bu yüzden
Goncourt Kardeşler'i naturalist sayanlar da vardır.
Kardeşler, artistik üslubun yaratıcıları arasındadırlar.
Eserleri
Roman: Germinie
Günlük: Journel
12-) Charles BAUDELAİRE (1821-1867)
Önemli Fransız sembolist şairlerindendir.
Sembolizmin öncü şairlerinden olan Baudelaire ünlü, Amerikalı şair Edgar Alan
Poe'dan
etkilenmiş;
sembolist
ve
sürrealist
(gerçeküstücülük)
şairleri
etkilemiştir.
Fransız şiirinin yenileşmesinde büyük pay sahibidir.
Kapalı anlatımı benimsemiş, biçim kusursuzluğuna önem vermiştir.
Victor Hugo, Baudelaire için "Şiire yeni bir ürperti getiren şair" sıfatını kullanmıştır.
Eserleri
Şiir: Kötülük Çiçekleri, Küçük Nesir Şiirler,
www.harunardic.net
8
13-) BOILEAU(1636-1711)
Fransız şair ve eleştirmendir.
Klasisizmin kurallarını belirleyen sanatçı Boileau' dur
14-) Albert CAMUS (1913-1960)
Fransız sanatçı Albert Camus, egzistansiyalizmin öncülerindendir.
Öğrencilik yıllarında tiyatroyla ilgilenmeye başlamış, bu ilgisi yaşamının sonunakadar
devam etmiştir.
Sanatçı, "Saçmanın Felsefesi" adını verdiği bir dünya görüşünü savunur. Ona göre
"Dünya boş ve manasızdır. Her şey insan, hayat, toplum - saçmadır, bunlar evrensel
bir saçmalıktır. Bunu düşünmek yorucu ve hayattan bezdiricidir. Yaşamın tekdüzeliği
altında, makineleşmiş bir dünya, makineleşmiş insan ölümü bile rahatlıkla kabul eder.
Hayat yaşanmaya değmez.
Eserlerinde birey, hayatın anlamı, ölüm gibi konular üzerinde durmuştur.
Tiyatrolarında ve romanlarında düşüncelerini mükemmel bir biçimde dile getirmiştir.
Dostoyevsky ve Kafka'dan etkilenmiştir.
Camus çok sık bir şekilde ölüm, hayatın anlamsızlığı, nihilizm temalarını işlemiştir.
Dili yalın ve özentisizdir.
Eserleri
Roman: Yabancı, Veba, Düşüş, Mutlu Ölüm
Hikaye: Sürgün ve Krallık
Tiyatro: Yanlışlık, Caligula
www.harunardic.net
9
Deneme: Tersi ve Yüzü, Düğün Gecesi, Başkaldıran İnsan, Bir Alman Dosta Mektuplar,
Sisyphe Efsanesi
15-) Paul Marie VERLAINE (1844-1896)
Fransız şair Verlaine, dünyada en çok okunan şairlerden biridir.
Semboliklerin üstadı kabul edilmektedir.
18. yüzyıl ressamlarının eserlerini şiirlerinde yansıtmaya çalışmıştır.
Şiir ve şairler üzerine yazdığı yazılarla da sanat dünyasında önemli bir yer edinmiştir.
İlk dönemlerinde gerçekçi şiirler yazmış, parnasizmin etkisinde kalmış ama daha sonra
simgelerle yüklü sembolist şiirler yazmıştır.
Kesinlikten uzak, yer yer belirgin ve kapalı, kolay yakalanamayan, esnek ve uçucu bir
şiir dilini tercih etmiştir.
Şiirlerinde lirizm vardır.
Şiir sanatı adlı şiiri Fransız sembolizminin bildirisi gibidir.
Eserleri
Şiir: Çapkın Törenler, Güftesiz Şarkılar, Tatlı Şarkı, Lanetlenmiş Şairler, Hikmet,
Vaktiyle.
16-) Arthure RIMBAUD (1854-1891)
Fransız edebiyatının önemli sembolistlerindendir.
Kendisinden sonra gelen şairler üzerindeki etkisi büyüktür.
Kendine özgü bir şiir dili olan Rimbaud'un şiirlerinde sözcükler yepyeni biçimlere
bürünür, adeta fosforlu renklerle yıkanır.
www.harunardic.net
10
Eserleri
Şiir: Cehennemde Bir Mevsim, İlhamlar, Işıklar
17-) MALLARME (1842-1898)
Fransız edebiyatının sembolizmi temsil edenlerindendir.
Baudelaire'den ve Edgar Aleni Poe'den etkilenmiş, birçok sanatçıyı da etkilemiştir.
Sembolist olduğu için nesnelerin adını kullanmak yerine, onları çağrıştıracak
kelimeleri tercih etmiştir.
Eserleri
Şiir: Deniz Meltemi, Eski Tanrılar, Güzelim Bugün
18-) Guy de MAUPASSANT (1850-1893)
Fransız roman ve öykü yazarıdır.
Olaya dayanan öykünün yani Maupassant tarzı öykünün kurucusudur.
Eserlerinde hayatının sıkıntılı yönlerini, insanların bencilliklerini, kusurlarını,
eksikliklerini karamsar bir bakış açısıyla anlatır.
Fransız edebiyatının hikaye alanında en güzel örneklerini vermiştir.
Yazdığı pek çok hikaye ve romanında amcası Gustave Flaubert'in etkisi görülür.
Üç roman, üç yüz kadar dahikaye yazmış olan sanatçı kendi sinir krizlerini bile
hikayeleştirebilme başarısını göstermiştir.
Üslubunun en belirgin özelliği alışılmış, sıradan olayları sıra dışı bir biçimde
anlatabilmesidir.
Sade, süssüz, açık bir dili vardır.
Hikaye alanında çok ustadır.
www.harunardic.net
11
Eserleri
Hikaye: Tombalak, Ay Işığı...
Roman: Bir Hayat, Güzel Dost, Kalbimiz.
19-) FLAUBERT (1821-1880)
Gerçek yaşamdaki çarpıklıklardan sanata sığınmış, yapıtlarında hayalindeki ideal
insanlığı anlatmıştır.
Fransız edebiyatının büyük bir realist sanatçısıdır.
Realizmin kurucusu kabul edilmektedir.
Mademe Bovary adlı romanıyla romantizmin sonunu getirmiş realizmi başlatmıştır.
Dile, anlatıma, biçim kusursuzluğuna çok önem vermiştir.
Eserlerinde anlattıkları tamamen gözlem ürünüdür, tipleri gerçekçi tiplerdir.
İlk defa eserlerinde kişiliğini gizleyen odur.
Eserleri
Roman: Madame Bovary, Salambo,
20-) ALEXANDRE DUMAS (1802-1870)
Fransız edebiyatının önemli romantik sanatçılarındandır.
Romanları konu zenginliği yönüyle önemlidir.
Romanlarıyla ve oyunlarıyla tanınmıştır.
300'e yakın macera romanı vardır.
Eserlerinde fikir ya da mesaj aramak yersizdir. Sadece ilgi çekici olayları güzel bir
üslûpla anlatmıştır.
www.harunardic.net
12
3. Henri ve Sarayı adlı piyesiyle üne kavuşmuştur.
Kahramanlarında iyi-kötü ayrımı belirgindir.
Victor Hugo ile beraber romantik dramın kurucusu sayılır.
Oyunlarıyla üne kavuşmuştur ama kalıcılığını tarihi romanlarla macera
romanlarıyla sağlamıştır.
Eserleri
Romanları: Üç Silahşörler, Montecristo Kontu, Giyom Teli, Demir Maskeli Adam
21-) Jean Jack ROUSSEAU (1712-1778)
Fransız edebiyatının önemli romantiklerinden olan sanatçı ahlaki değerlere önem
vermiştir. Edebiyata duygulu ve hülyalı bir ruh getirmiş, bu yönüyle romantizmin
Fransa'da öncüsü olmuştur.
Doğayı ve doğal yaşamı eserlerine aktarmıştır.
Fikri ve felsefi yazılarıyla tanınmıştır.
Alıngan bir insan olduğu için kimseyle geçinemiyor, başkalarının kendisinden nefret
ettiğini sanıyordu.
Gönül ve duygu yolunu akıl yolundan üstün tutmuştur.
Halk egemenliği, eşitlik ve özgürlük temellerine dayalı bir toplum düzeni tasarlamış;
eserlerinde cumhuriyet, eşitlik, özgürlük, adalet kavramlarını ele almıştır.
Fikirleriyle Fransız İhtilalinin ortamının hazırlanmasında etkili olmuştur.
Eserleri: İtiraflar (anı), Emile (çocuk eğitimi), Toplum Sözleşmesi, Yalnız Gezenin Hayalleri
22-) LA BRUYERE (1645-1696)
Fransız klasisizminin en önemli yazarlarındandır.
Gerçeğe uygun konuları ve gözlemlerini eserlerinde aktarmıştır.
www.harunardic.net
13
Eşsiz, özgün bir üslubu vardır.
İnsanların fiziksel ve ruhsal yönlerini anlatan bir yazı türü olan portrede çok başarılı
olmuştur. Tek eseri olan "Karakterler" çok önemlidir. Eserde insanların suçlarını
yüzlerine vurarak onları terbiye etmeyi amaçlamıştır. Karakterler adlı eserde
köylülerin sefaletini ve sömürülüşlerini anlatmıştır.
C. İNGİLİZ EDEBİYATI
1-) SHAKESPEARE (1564-1618)
İngiliz edebiyatı sanatçılarındandır. Dünya edebiyatının en büyük dram şairi kabul
edilir.
Trejedi, komedi, dram yazmıştır. Modern dramın kurucusudur.
Eserlerinde şiir ve düzyazı iç içedir.
Tüm oyunlarını beş perdelik yazmıştır.
Genellikle oyunlarının konusunu Yunan ve Latin edebiyatından almıştır.
İnsanların duygu ve tutkularını başarıyla işlemiştir.
Eserleri
Trajedileri: Romeo ve Jüliet, Hamlet, Othello, Leydi Mackbet, Julia Caesar, Kral Lear.
Komedileri: Yanlışlıklar Komedyası, Hırçın Kız, Kuru Gürültü, Beğendiğiniz Gibi.
Dramları: Fırtına, Venedik Taciri
Şiir Kitapları: Venüs ile Adonis, Lucrecia'nın Kaçırılışı.
www.harunardic.net
14
2-) DANİEL DEFOE (1660-1731)
Modern İngiliz romanının kurucularındandır.
Daha çok serüven romanları yazmıştır. Bunda serüven dolu bir hayat sürmesi etkili
olmuştur.
Robinson Crusoe adlı romanıyla adını duyurmuştur.
3-) CHARLES DICKENS (1812-1870)
İngiliz, fakir bir ailenin okuyamamış çocuğu olan sanatçı realizmin öncülerindendir.
Kahramanlarının karakterlerini oluşturmada çok başarılı olmuştur.
Romanlarındaki kişileri kendi çevresinden seçmiştir.
Eserlerinde mizah ve acı iç içedir.
Eserleri
Romanları: David Coprerfield(Çocukluğunu anlatır), Oliver Twist, Picwick'in Kâğıtları,
Antikacı Dükkanı, Büyük Ümitler, iki Şehrin Hikayesi...
4-) LORD BYRON
19. yüzyılın en büyük İngiliz romantik şairidir.
Romantik şairler arasında Avrupa edebiyat ve sanatına en uzun süre damgasını vuran
şairdir
Eserleri
Şiir: Don Juan
5-) BACON
Eseri: Denemeler
www.harunardic.net
15
6-) JONATHAN SWİFT
Eserleri
Roman: Guliver’in Seyahatleri
7-) MİLTON: Kaybolmuş Cennet(yapma destan)
D. ALMAN EDEBİYATI
1-) GOETHE (1749-1832)
Romantizmin Almanya'daki kurucularından biridir. Dünya ve Alman edebiyatının
devlerindendir.
Şiir, tiyatro, roman, otobiyografi yazarıdır.
Şiirlerinde lirik bir anlayış benimsemiş, aşka geniş yer vermiştir. Felsefi şiirler de
yazmıştır
Genç Werther adlı romanıyla ün kazanmıştır.
Mevlana'ya olan hayranlığından dolayı Farsça öğrenmiştir. Müslüman olarak öldüğü
söylentiler arasındadır.
Hayat felsefesini Faust'ta açıklamıştır.
Eserleri
Şiir: Roma Mersiyeleri, Divan
Tiyatroları: Faust, Stella, Tasso...
Romanları: Genç Wertherin Istırabları, William Meister'in Çıraklığı
www.harunardic.net
16
2-) SCHILLER(1759-1805)
Alman edebiyatının önemli sanatçılarından olan Schiller Goethe'nin arkadaşıdır ve
ondan etkilenmiştir.
Tarih ve felsefe konuları üzerinde geniş araştırmalar yapmış, estetik ve ahlakla ilgili
denemeler yazmıştır.
Büyük bir dram şairidir.
Dramlarında daha çok özgürlük tutkusunu işlemiştir.
Haydutlar piyesi Schiller'in ününü artırmıştır.
Tiyatro, şiir, tarih, felsefe üzerine eserler vermiştir.
Eserleri
Oyun: Haydutlar, Wilhelm Teli,
E. İSPANYOL EDEBİYATI
CERVANTES (1547-1616)
İspanyol romancı ve hikayecilerindendir.
Don Kişot adlı romanla modern romanın kurucusu olmuştur.
Romanda "tipi" ilk kez o ortaya koymuştur.
Don Kişot ve Galetea adlı eserleri önemlidir Don Kişot'ta işlevini tamamlamış bir
toplum düzenini geri getirmenin mümkün olmadığı vurgulanmıştır.
F. RUS EDEBİYATI
1-) PUŞKİN (1799-1837)
Rus şair, oyun yazarı ve romancısıdır.
Şiirlerinde İngiliz Lord Byron ve Fransız şairlerinin etkisi vardır.
www.harunardic.net
17
Lord Byron'ın etkisiyle sanatçıda romantik izler görülür.
Dışişleri bakanlığında görevli iken yazdığı şiirler yüzünden sürgüne gönderilir, sürgün
yıllarında tarihi konulu şiir ve hikayeler yazar.
Şiirlerinin her biri Rus edebiyatında yeni bir sayfa açmıştır.
Eserleri
Roman: Yüzbaşının Kızı
Şiir: Çingeneler,
Öykü: Maça Kızı, Bahçesaray Çeşmesi, Kafkas Esiri, Erzurum Yolculuğu, Altın Balık ...
2-) GOGOL (1909-1952)
Rus roman ve mizah yazarı olan sanatçı Rus realizminin kurucusudur.
Konularını günlük hayattan seçmiştir.
Rus edebiyatının ilk büyük öykü, roman, tiyatro yazarıdır.
Rusya'nın küçük kasabalarında yaşayan insanların sorunlarını başarılı bir şekilde
işlemiştir.
Müfettiş adlı eserinde devlet bürokrasisini eleştirmiştir .
Eserleri
Roman: Ölü Canlar
Oyun: Müfettiş
Öykü: Petersburg Hikayeleri
3-) TURGENYEV (1818-1883)
Gerçekçi Rus romancılarının öncülerinden ve en büyüklerinden biridir.
www.harunardic.net
18
Babalar ve Oğullar en ünlü romanıdır.
Romanlarında toprak sahipleriyle fakir köylüler arasındaki çelişkilere dikkat çekmiştir.
Edebiyatı sosyal gelişmenin bir aracı olarak görmüştür.
Eserleri
Romanları: Babalar ve Oğullar, Rudin, Duman, İlk Aşk, Arefe, Bir Asilzade Yuvası
4-) DOSTOYEVSKİ (1822-1881)
Rus edebiyatının en büyük realistlerindendir
İnsan ruhunun derinliklerine inmiş, iç çatışmaları başarıyla yansıtmıştır.
Romanlarında genellikle yoksulları, haksızlığa uğrayanları, suçluları ve tutkularına
yenik düşen insanları ele almıştır.
Eserleri
Önemli Romanları: Suç ve Ceza, Karamozov Kardeşler, Budala, İnsancıklar,
Kumarbaz, Ecinniler, Delikanlı, Ölüler Evinden Anılar, Yeraltından Notlar...
5-) TOLSTOY (1828-1910)
Sade bir dili olan sanatçının eserlerinde yer alan karakterler, gelenekler ve olaylar gerçeklerle çok uygundur.
Jean Jack Rousseau'nun eserlerine hayrandır.
Hikaye ve romanları toplum ve törelerle ilgili gerçeklere dayanır.
Mülkiyet anlayışına tepki olarak çiftliğinde çalışan köylüler arasında topraklarını
paylaştırmıştır.
"Sivastopol" adlı hikaye kitabı ile ün kazanmıştır.
www.harunardic.net
19
Eserleri
Romanları: Savaş ve Barış, Anna Karenina, Hacı Murat, Yaşayan Ölü, İvan İlyiç'in Ölümü,
Diriliş, Karanlığın Kudreti, Kazaklar, Napolyon
6-) ÇEHOV (1860-1904)
Rus hikaye ve oyun yazarıdır. Yaklaşık 1000 sözcükten oluşan, komik, kısa öykü
türünü başlı başına bir sanat haline dönüştürmüştür.
Çehov tarzı olarak bilinen, olaysız öykü yani durum öyküsünün kurucusudur.
Daha sonra sefaleti ve umutsuzluğu ele alan ve önceki öykülerindeki çılgınca
komiklikleriyle zıtlık sergileyen ciddi eserler ortaya koymuştur. (Bu iki maddeden
anlaşılacağı üzere Çehov önceleri mizahi öyküler yazmış, daha sonra ise ciddi eserlere
yönelmiştir.)
Tiyatrolarında devrimden önce umutsuzca yaşayan soyluların ve aydınların iç
dünyasını başarılı bir şekilde yansıtmıştır..
Günlük hayatta rastlanabilecek her olaya hikayelerinde yer vermiş olan sanatçı olayla
ilgisi bulunmayan hiçbir şeye ise değinmemiştir. Maupassant'ın öncüsü olduğu olay
öykücülüğünün alternatifi olan bu öykü anlayışı pek çok öykücüyü etkilemiştir.
Eserleri
Tiyatro: Vişne Bahçesi, Vanya Dayı, Üç Kız Kardeş, Bozkır, Martı...
Hikaye: Köylüler, Altı Numaralı Koğuş
7-) MAXIM GORKI (1868-1936)
Rus edebiyatının realist akımda yer alan önemli yazarlarından biridir.
Roman, hikaye ve oyun yazarıdır.
www.harunardic.net
20
Yapıtlarını 19. ve 20. yüzyılın kesiştiği noktada veren yazar yapıtlarında devrim
sonrası Rusya' sının sorunlarını geniş bir şekilde yansıtmıştır.
Rus edebiyatında tiyatro alanında olumlu halk tipini ilk o sahneye taşımıştır.
İlk oyunlarında burjuva ideolojisini eleştirmiştir.
"Küçük Burjuvalar" adlı oyununda ataerkil, tutucu babaları ve liberal, bireyci
çocukları eleştirmiştir.
Eserlerinde genellikle gezdiği yerlerdeki insanları işlemiştir.
"Dipte" (Ayak Takımı Arasında) adlı oyununda toplumun dibine fırlatılmış insanları
ve sorunlarını gündeme getirmiştir.
"Dipte" ve "Küçük Burjuvalar" adlı oyunlarda toplumsal çelişkileri uzlaştırmak
isteyen Hristiyan insancıllığının sahte içyüzünü sergilemiştir.
Çehov geleneğinin bir izleyicisi olan Gorki, Çehov'a ve edebiyatına hayranlık
duymuştur.
Ana adlı romanıyla dünyaca tanınmış sanatçılardan biri olmuştur.
Eserleri: Ana, Üç Kişi, Çocukluğum, Serseriler, Makarcudra, Benim Üniversitelerim,
Ekmeğimi Kazanırken, Düşkünler, Arkadaş, İsyancı, Zulüm...
G. AMERİKAN EDEBİYATI
1-) John STEINBECK (1902-1968)
Amerikan edebiyatının en önemli yazarlarındandır.
Çoğu roman olmak üzere hikaye ve roman türlerinde yazmıştır.
Eserleri sanatsal eserler değildir ama eserlerinde toplumsal gerçekliği ayrıntılı bir
gözlemle yansıtmıştır.
Eserlerinin konusu çoğunlukla gerçek hayattandır, özellikle de II. Dünya Savaşı'nı ve
savaşın doğurduğu acı sonuçları işlemiştir.
www.harunardic.net
21
Eserleri
Roman: Fareler ve İnsanlar, Gazap Üzümleri, Altın Kupa, Yukarı Mahalle, inci, Alev,
Cennet Çayırları, Bilinmeyen Bir Tanrıya, Sardalya Sokağı, Tatlı Perşembe, Al Midilli...
2-) ERNEST HEMINGWAY (1898-1961)
Amerikalı gazeteci-yazardır.
15 yaşında evden kaçmış, Kızılderililer arasında yaşamış, hamallık, boksörlük,
bulaşıkçılık, gazetecilik, dalgıçlık yapmıştır.
Sade, anlaşılır, son derece akıcı üslubuyla dünya edebiyatında çığır açmıştır.
Dünya Savaşı'nda ağır bir şekilde yaralanmıştır, bu yüzden savaş konusu tüm
yapıtlarında yer alır.
Yapıtlarında yüzeyin yani görünenin altında yatan görünmeyeni ortaya çıkarmaya
çalışmıştır.
Eserlerinde, tanık olduğu olayları anlatmış, gerçekçiliği benimsemiştir.
Kısa öykünün ustalarındandır.
Realizmin temsilcilerindir.
İhtiyar Adam ve Deniz adlı romanıyla Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanmıştır.
Eserleri
Romaları: Çanlar Kimin İçin Çalıyor, Silahlara Veda,İhtiyar Adam ve Deniz
3-) Edgar Ailen POE (1809-1849)
Amerikan edebiyatının önemli şair ve yazarlarındandır.
Şiir, hikaye ve polisiye roman türlerinde yazmıştır.
Fransız şairlerini, özellikle de Baudelaire'i etkilemiştir.
Annabel Lee adlı şiiri ünlüdür.
www.harunardic.net
22
Eserleri
Şiir: Kuzgun, Anabel Lee
Hikaye: Kızıl Ölümün Maskesi
Roman: Morg Sokağı Cinayeti, Çalınan Mektup
4-) Mark TWAIN(1835-1910)
Amerikan edebiyatının önemli mizah yazarlarından olan Marki Twain güldürü
ustalarındandır.
Eserlerinde
hep
güldürü
unsurlarından
yararlanan
sanatçının
alaycılığının,
güldürücülüğünü temelinde hep bir burukluk yatar.
İçinde uygarlık ve çağdaşlık diye öne sürülen çıkar düzenlerine, ucuz siyasi
politikalara, ikiyüzlülüğe, yeteneksizliğe karşı büyük bir öfke vardır.
Öykü, roman, gezi, otobiyografi türlerinde yazmıştır.
Kişileri ve olayları anlatmada çok başarılıdır.
Eserleri
Romanları: Tom Sawyer'in Maceraları, Mississipi'de Hayat, Huckleberry Finn'in
Maceraları, Çalınan Taç, Bir Cinayet Bir Sır Bir Evlilik...
H. AVUSTURYA EDEBİYATI
FRANZ KAFKA (1883-1917)
Avusturyalı
Kafka,
roman
ve
hikaye
yazarıdır
ve
ekspresyonizmin
savunucularındandır.
Kahramanları gülünç ve zavallı kimselerdir, anlamadıkları bir dünyanın ortasında
bocalar ve ezilirler.
www.harunardic.net
23
"Hayat ne kadar küçük ve basit olursa mutlu ve sorunsuz bir hayat olur." fikrini
taşımıştır.
Tüm karamsarlığına rağmen Kafka'nın romanlarında her zaman ümit ışığı görmek
mümkündür.
On beş yaşında yazdığı hikayelerini daha sonra imha eder. Sonra yazdıklarını da
ölümünden sonra imha edilmesini ister ama dostu Max Brod onları yakmaz ve
yayımlar.
En tanınmış eseri olan "Dava" romanında belli olmayan otoriteler tarafından insanın
güvensizliğe itilişini dile getirir.
Eserleri
Roman: Dava, Şato, Yitik, Amerika
Hikaye: Yargı, Dönüşüm, Ceza Sömürgesi, Açlık Cambazı
Bu bölümle ilgili başka bilgiler:
Bilim-Kurgu edebiyatının kurucusu Jules Verne’dir.
Roma tarihinin en başarılı hatibi Çiçero’dur. (Bu bilgiyi her yerde bulamazsın bak
kıymetini bil )
Pascal: Taşra Mektupları(eseri)
Alain, Gide, Bocan, Montaigne: Deneme türünde tanınmışlardır.
Külkedisi, Pamuk Prenses Ve Yedi Cüceler masalları Grim kardeşlere(Alman) aittir.
Yunan edebiyatıyla ilgili şu bilgileri de bilmekte fayda vardır:
Eflatun(Platon): Devlet(eseri)
Aisopes: Eski yunan medeniyetinde fabl ve masalın kurucusudur.
Hesidos: Eski yunan medeniyetinde didaktik şiirin kurucusudur.
www.harunardic.net
24
Aristophanes: Eski Yunan medeniyetinde komedinin en büyük temsilcisidir.
Aiskhylos, Sophakles, Euripides: Eski yunan medeniyetinde Trajedi yazarlarıdır.
Derse Kısa Bir Ara :)
Bir dost meclisinde Mehmed Akif gayet hararetli bir şeyler anlatmaktadır. sonradan görme
zenginin biri bu meclise gelir selam verir ancak herkes Akif’i dinlediğinden kimse duymaz
selamı ve almazlar dolayısıyla. adam Akif’e sataşmak için.
– Ooo Akif ne sallıyon yine?” der. Akif istifini bozmadan:
– Senin ne kadar iyi bir insan olduğunu sallıyorum.
Düştüğümüz kuyular sandığımız kadar dipsiz değil aslında, tutunmaya çalıştığımız ipler çok
kısa..." ( Charles Bukowski )
www.harunardic.net
25