Kentsel Dönüşümün Esasları ve İskoçya “Whitfield” Örneği
Transkript
Kentsel Dönüşümün Esasları ve İskoçya “Whitfield” Örneği
Kentsel Dönüþümün Esaslarý ve Ýskoçya “Whitfield” Örneði Ali Cem GÖZ* Giriþ Kentsel dönüþüm olgusu dünyada ilk kez, 19. yüzyýlýn ortalarýnda Batý Avrupa’nýn sanayileþmiþ ülkelerinde görülmektedir. Bu ülkelerin kentsel dönüþüme baþvurmasýnda, kent nüfusunun (özellikle düþük gelirli iþçi sýnýfýnýn) barýndýðý konutlarýn sahip olduðu kötü fiziksel koþullarý düzeltme gerekliliðinin ortaya çýkmasý ve eski boþ liman ve sanayi alanlarýný ekonomik olarak tekrar yararlanýlabilir hale getirme ihtiyacýnýn belirmesi önemli rol oynamýþtýr (Ataöv ve Osmay, 2007:58). 1950’lerde kentsel yeniden imar (urban reconstruction), 1960’larda kentsel yeniden canlandýrma (urban revitalisation), 1970’lerde kentsel yenileme (urban renewal), Kentsel dönüþüm kavra1980’lerde kentsel yeniden geliþtirme (urban mý birçok kaynakta farklý redevelopment) kavtanýmlanmaktadýr. Roramsallaþtýrmalarý altýnda (Tsenkova, berts’a göre kentsel dö2002:9-12) varlýðýný nüþüm; deðiþime konu sürdüren kentsel dönüolan alanýn ekonomik, fiþüm olgusu, 1990’lý yýllardan itibaren kapsaziksel, sosyal ve çevresel mýný geniþleterek ilgili koþullarýnýn sürekli iyileþolduðu alanýn fiziksel ve ekonomik geliþimitirilmesini saðlamak için nin saðlanmasý dýþýnve kentsel problemlerin da, bu alanýn sosyal ve kültürel problemlerini çözümünü saðlayan çözüme kavuþturma akapsamlý ve tümleþik bir macýný da içermeye vizyon ve eylemdir. baþlamýþtýr. Kentsel dönüþüm, özellikle son yýllarda kentsel mekanlarýn herhangi bir kontrol mekanizmasý olmadan hýzla büyümesi ve deðiþmesine baðlý olarak ortaya çýkan fiziksel, ekonomik, sosyal ve kültürel sorunlarýn çözülmesi için ülkemizde de üzerinde sýkça durulmaya baþlanan ve birçok proje ile hayata geçirilen bir olgudur. Kentsel dönüþümün gerçekleþtirilmesi amaçlanan alanlarýn çöküntü içinde bulunan fiziksel (konutlarýn modernleþtirilmesi, alt yapý sorunlarýnýn çözülmesi, yeþil alanlarýn oluþturulmasý vb.) ve ekonomik (istihdam alanlarýnýn yaratýlmasý, yatýrýmcýlarýn bölgeye çekilmesi vb.) yapýlarýnýn düzeltilmesi temel hedef olarak belirirken, dünyadaki genel akýma uygun olarak ilgili alanýn sosyal ve kültürel problemleriyle de ilgilenilmesi önem kazanmaktadýr. 1. Kentsel Dönüþüm Kavramýnýn Tanýmý ve Kentsel Dönüþüm Ýle Ulaþýlmak Ýstenen Hedefler Kentsel dönüþüm kavramýnýn birçok kaynakta farklý tanýmlandýðýný belirtebiliriz. Roberts’a göre kentsel dönüþüm; deðiþime konu olan alanýn ekonomik, fiziksel, sosyal ve çevresel koþullarýnýn sürekli iyileþtirilmesini saðlama amacý güden ve kentsel problemlerin çözümünü saðlayan kapsamlý ve tümleþik bir vizyon ve eylemdir (Roberts&Sykes, 2000:17). ICE’ye göre kentsel dönüþüm; bir alaný ivedilikle fiziksel, sosyal ve ekonomik olarak kendi kendine yeten yani herhangi bir merkezi hükümet yardýmýna ihtiyacý olmayan bir merkez haline getirmektir (ICE, 1988:4). Friesecke kentsel dönüþümü; yerleþim alanlarýnýn fiziksel, ekonomik ve sosyal refahýnýn güçlendirilmesi þeklinde tanýmlamaktadýr (Friesecke, 2007:1). Þahin’e göre ise kentsel dönüþüm; fiziksel yapýlaþma açýsýndan bakýldýðýnda var olan yapý stokunda bir deðiþim; ortak akýl ve saðduyu düþünüldüðünde kent içinde belirli gerekçelerle arzulanmayan kentsel alanlarýn belli bir aktör tarafýndan dönüþtürülmesidir (Þahin, 2003: 92). Bu açýklamalar ýþýðýnda genel olarak kentsel dönüþümü þu þekilde tanýmlayabiliriz; herhangi bir kentsel alaný, orada yaþayanlarýn yaþam kalitesini, mekanýn ekonomik-sosyal hayatýný geliþtirecek ve güçlendirecek biçimde ve alanýn tarihi mimari-çevresel deðerlerine saygý göstererek fiziksel deðiþime uðratmaktýr. * Arþ. Gör., Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Yönetimi ABD 8 Kentsel dönüþümün yapýlmasý planlanan alanlarda; yoksulluk, yüksek iþsizlik, yaþamaya elveriþli olmayan konutlar, yüksek suç oranlarý, uyuþturucu ve alkol kullanma oranýnýn yüksekliði, düþük yaþam kalitesi, çeþitli toplumsal gruplara ayrýmcýlýk yapýlmasý gibi problemler bulunmaktadýr. Var olan bu problemler bize kentsel dönüþüm ile ilgili alanda ulaþýlmasý planlanan hedefleri de göstermektedir. Bunlar; a) Fiziksel ve Çevresel Hedefler: Ýlgili alanda yaþamaya elveriþli olmayan konutlarýn yerine daha kaliteli konutlar yapmak, alt yapý sorunlarýný gidermek, yaþam kalitesini arttýrmak, çevre kirliliðini azaltmak ve yeþil alanlar yaratmak. b) Ekonomik Hedefler: Ýlgili alana yatýrýmcýlarý çekmek, bu alanda iþ imkanlarý ve istihdam yaratmak. c) Sosyal Hedefler: Ýlgili alanda toplumsal sorunlara yol açan nedenleri ortadan kaldýrmak, insan ve toplum bünyesine zarar veren alýþkanlýklarý engelleyebilmek, komþuluk iliþkilerini geliþtirmek ve alanda yaþayanlarý bütünleþtirebilmek. d) Kültürel Hedefler: Ýlgili alanda var olan kültürel-tarihi ve doðal zenginlikleri korumak, bu alanlara turist ve akademik araþtýrmacýlarý çekebilmek (Galdini, 2005:6). 2. Kentsel Dönüþüm Sürecinde Yapýlmasý Gereken Eylemler Kentsel dönüþüm, kýsa bir süre içinde gerçekleþtirilebilecek bir olgu deðildir. Dönüþümle ulaþýlmak istenen hedeflerin kapsamý veya dönüþümün gerçekleþtirileceði alanýn büyüklüðü ne olursa olsun, kentsel dönüþüm süreci uzun bir zaman dilimini içermektedir. Bu süreçte yapýlmasý gereken çeþitli eylemler bulunmaktadýr. Bunlar; a) Kentsel dönüþüm sürecinde ilgili alanýn detaylý bir analizine sahip olunmalýdýr. b) Kentsel dönüþüm sürecinde; ilgili alanýn fiziksel, ekonomik, sosyal ve çevresel özelliklerinin eþzamanlý uyumu saðlanmalýdýr. c) Kentsel dönüþüm sürecinde, kapsamlý ve tümleþik bir strateji bulunmalýdýr. d) Kentsel dönüþüm sürecinde, sürdürülebilirlik kavramýnýn amaçlarý dikkate alýnmalýdýr. e) Kentsel dönüþüm sürecinde, insan kaynaklarýnýn yaný sýra ekonomik ve doðal kaynaklar en etkin þekilde kullanýlabilinmelidir. f) Kentsel dönüþüm sürecinde, dönüþümden etkilenecek bütün kesimlerin katýlýmlarý ve konsensüsü saðlanmalýdýr. g) Kentsel dönüþüm sürecinde, ölçme sürecinin önemi kavranmalý ve deðiþimler izlenmelidir. h) Kentsel dönüþüm sürecinde uygulanacak ilkeler, süreç içinde farklýlaþan gereksinimlere ve de- ðiþen koþullara göre revize edilmelidir (Batey, 2004:8). 3. Kentsel Dönüþüm Projeleri ve Yöntemleri Kentsel dönüþüm ile belirlenen hedeflere ulaþabilmek için kullanýlan en önemli araç kentsel dönüþüm projeleridir. Kentsel dönüþüm projeleri, sahip olduklarý ölçeklere göre büyük, orta ve küçük olarak sýnýflandýrýlabilirler. Büyük ölçekli projeler, çoðunlukla kent çevrelerinde uygulanmaktadýrlar. Bu projeler; geleceðe yönelik sosyal-ekonomik ve kültürel hedefler taþýmalý, kentin diðer bölgelerinde uygulanan projelerle uyumlu olmalý ve bu projeler çevrelerine güçlendirici ve itici bir güç vermelidirler. Orta ölçekli projeler ise mevcut altyapýyý güçlendirme ve çevresel kaliteyi yükseltme yoluyla kentin geliþme stratejileri ile doðrudan baðlantý kurmadan, kentte yeni merkezi alanlar yaratýlabilmesi için kullanýlmaktadýrlar. Bu projeler; hem fiziksel hem de kent imajý, servisler ve donatýlar bakýmýndan yüksek kalite saðlamalý, bunun yaný sýra projenin gerektirdiði sosyal kullanýmlarý, kamusal ve özel fonlarý harekete geçirecek kapasiteye sahip olmalýdýrlar. Küçük ölçekli projeler ise özellikle kentsel alanlarda bulunan ve çeþitli özellikleri olan yapýlarýn restore edilmesi, onlara yeni fonksiyonlar verilmesi gibi amaçlar içermektedir. Bu projeler, uygulandýklarý mekanlarýn deðerini ve çevresel kaliteyi arttýrmaktadýrlar (Castells&Borja’dan aktaran E.F. Özgür). Kentsel dönüþüm projeleri, 1990’lý yýllara kadar genel olarak devlet eliyle yürütülmüþlerdir. Fakat 1990’lý yýllarýn baþlarýndan itibaren kentsel dönüþüm Kentsel dönüþüm ile projelerinin yürütülbelirlenen hedeflere mesine yerel ve özel kuruluþlarýn da katýlulaþabilmek için maya baþladýðý ve bu kullanýlan en önemli amaçla merkezi hükümet ile çeþitli ortaklýkaraç kentsel dönüþüm lar kurduklarý görülprojeleridir. Kentsel mektedir. Kentsel dönüþüm yöntemleri ise ulaþýlmak istenen amaca, dönüþümün gerçekleþtirileceði alanýn büyüklüðüne ve farklý gereksinimlere göre çeþitlilik arz etmektedir. Bu yöntemleri genel olarak þu þekilde sýnýflandýrabiliriz; dönüþüm projeleri, sahip olduklarý ölçeklere göre büyük, orta ve küçük olarak sýnýflandýrýlabilirler. a) Rehabilitasyon: Planlý olarak geliþmiþ ancak zamanla yýpranmýþ, yoðunluðu artmýþ ve iþlevlerini yerine getiremeyen bölgeleri tekrar deðerli hale getirme yöntemidir. Mevcut bölgenin yapýsýnýn korunarak, koruma, tamir ve restore edilmesi temeline 9 Kentsel Dönüþüm / Kentsel Yenilenme dayanmaktadýr (http://www.arkitera.com/g67-kentsel-donusum.html?year=&aID=793). b) Yenileme: Yapýlarýn iyileþtirilmesi, daha iyi barýnma koþullarý, ticaret ve sanayi olanaklarý, kamu yapýlarý saðlanmasý amacýyla kentlerin ve kent merkezlerinin tümünü ya da bir bölümünü günün deðiþen koþullarýna daha iyi yanýt verebilecek bir duruma getirme yöntemidir (http://www.kentli.org/sss/soru80.htm). c) Koruma: Toplumun geçmiþteki sosyal, ekonomik koþullarýný, kültür deðerlerini yansýtan fiziksel yapýnýn günümüzün deðiþen sosyo-ekonomik koþullarý altýnda yok olmasýna engel olma ve bu yapýnýn çaðdaþ geliþmelerle bütünleþtirilerek yaþamasýný saðlama yöntemidir. d) Yeniden Canlandýrma: Sosyo-kültürel, ekonomik ya da fiziksel açýlardan bir çöküntü süreci yaþamakta olan kentsel alan parçalarýnýn, çöküntüye neden olan faktörlerin ortadan kaldýrýlmasý ya da deðiþtirilmesi sonucu tekrar hayata döndürülmesi, canlandýrýlmasý yöntemidir (http://www.arkitera.com/g67-kentsel-donusum.html?year=&aID=793). e) Yeniden Geliþtirme: Ekonomik ve yapýsal özelliklerinin iyileþtirilmesi mümkün olmayan ve özellikle maddi geliri düþük gruplarýn yaþadýðý konutlarýn yýkýlmasý ve bunlarýn oluþturduðu kent bölümlerinin yeni bir tasarlama düzeni içinde barýndýrýlmasý yöntemidir (Keleþ, 1980: 163). f) Entegrasyon: Herhangi bir bölgede bulunan yapýlaþmaya dokunmadan, bu bölgeye yeni binalarýn yapýlmasý Ýskoç hükümeti, yöntemidir. 1988 yýlýnda yukarýda nedenleri belirtilen eleþtirileri ortadan kaldýrma amacý güden ve yeni bir kentsel dönüþüm politikasý içeren “New Life for Urban Scotland” isimli bir belge kabul etmiþtir. 4. Ýskoçya “Whitfield” Örneði Ýskoçya’da son 40 yýldýr kentsel dönüþüm politikalarýna baþvurulduðu görülmektedir. Fakat bu politikalar; genellikle kent merkezlerinde var olan fiziksel, ekonomik, sosyal ve kültürel problemlerin çözümünü kapsamasý ve kentsel dönüþümün gerçekleþtirilmesine yerel gönüllü birliklerin ve özel sektör kuruluþlarýnýn katýlýmlarýnýn saðlanmasýný içermemesi dolayýsýyla (http://www.trp.dundee.ac.uk/research/geddes/research/sips.htm), özellikle 1980’li yýllarýn baþlarýndan itibaren çeþitli eleþtiriler almaya baþlamýþtýr. Ýskoç hükümeti, 1988 yýlýnda yukarýda nedenleri belirtilen eleþtirileri ortadan kaldýrma amacý güden ve yeni bir kentsel dönü- 10 þüm politikasý içeren “New Life for Urban Scotland” isimli bir belge kabul etmiþtir. Belge ile kentsel dönüþüm uygulamalarýnýn kent içi alanlarýn yaný sýra kentin dýþýnda bulunan alanlarý da kapsamasý kabul edilmiþ, ayrýca kentsel dönüþümün hükümet ve resmi kuruluþlar yanýnda yerel yönetimlerin, yerel gönüllü birliklerin ve özel sektör kuruluþlarýnýn dahil olduðu ortaklýklar kurularak gerçekleþtirilmesine olanak verilmiþtir (Johnston, 2006:11). Bu yeni belgeye uygun biçimde ilk olarak þehir dýþýnda bulunan farklý büyüklükteki 4 alanda dönüþümün saðlanmasý kararlaþtýrýlmýþtýr. Bu alanlar; Wester Hailes-Glasgow (nüfusu 12 bin), Castlemilk-Glasgow (nüfusu 18 bin), Ferguslie Park-Paisley (nüfusu 5 bin) ve Whitfield-Dundee (nüfusu 6 bin)’dir (McCarthy, 2007:96). “New Life for Urban Scotland” isimli belgenin getirdiði yeniliklere uygun olarak kentsel dönüþümün yapýlmasý planlanan alanlardan biri haline gelen Whitfield, kuzey doðu Dundee’de inþa edilen 4700 konutta yaklaþýk on iki bin kiþinin barýnmasýnýn planlandýðý bir yaþam alaný olarak 1965’de kurulmuþtur. Fakat 1970’lerle birlikte Whitfield’da yapýlan konutlarýn fiziksel özellikleri barýnmak için yetersiz hale gelmeye baþlamýþ, alanda gerçekleþtirilen ticari faaliyetler azalmýþ, bölgede oturanlarýn % 70’nin yýllýk ortalama geliri 5 bin poundun altýna gerilemiþ, iþsizlik oranlarý % 54’e kadar yükselmiþ, ýrkçýlýk ve suç oranlarý artmýþ ve bu sorunlarýn yol açtýðý göçler dolayýsýyla 1980’lerin ortalarýna gelindiðinde Whitfield’ýn nüfusu 6 bine kadar düþmüþtür. 1985’de Whitfield’da bulunan toplumsal kesimler ve yerel otoriteler bölgenin kötü gidiþini engelleyebilmek için “Whitfield Talks” isimli yerel giriþimi baþlatmýþlardýr. Giriþim üyeleri, bölgede gerçekleþtirilmesi gereken üç önemli eylem üzerinde anlaþmýþtýr. Bunlar; a) Modern konutlarýn inþa edilmesi ve çevresel düzenlemeler konusunda ayrýntýlý planlar yapýlmasý, b) Ýstihdamý arttýrmak için yerel kurullarýn oluþturulmasý, c) Sosyal hizmetlerin arttýrýlmasý. Bu eylem planý 1988’de yeni kentsel dönüþüm politikalarýný uygulama hazýrlýðý içinde olan merkezi hükümete sunulmuþ ve bu eþ zamanlýlýk Whitfield’ýn merkezi hükümet tarafýndan kentsel dönüþüm yapýlacak bölgelerden biri olarak kabul edilmesine yol açmýþtýr (http://www.eaue.de/winuwd/171.htm). Merkezi hükümet yeni anlayýþa uygun biçimde Whitfield’da ilk olarak; merkezi hükümet ve resmi kuruluþlarýn yaný sýra yerel yönetimleri, yerel gönüllü birlikleri ve özel sektör kuruluþlarýný da içeren bir ortaklýk olan “The Whitfield Partnership”i kurmuþ ve bu ortaklýk vasýtasýyla kentsel dönüþümün gerçekleþtirilmesine çalýþmýþtýr. “The Whitfield Partnership”in kurumsal yapýsýna baktýðýmýzda ilk olarak ortaklýðýn yönetim kurulu karþýmýza çýkmaktadýr. Yönetim kurulu, yeni anlayý- þa uygun olarak çeþitli kesimlerin temsilcilerini içermektedir. Ýlk kurulduðu dönemde bölge halkýnýn kurulda 4 kiþiyle temsil edilmesi kararlaþtýrýlmýþtýr. Fakat alýnan kararlarda yerel toplumun etkili olmasý konusunda 4 kiþilik temsil heyetinin yetersiz olduðu düþüncesinin yaygýnlaþmasý sonucunda, kurulda yerel toplum temsilcilerinin sayýsýnýn 10’a kadar çýkabileceði kabul edilmiþtir. Yönetim kurulunda temsilciye sahip olan diðer kuruluþlar ise þunlardýr; The Scottish Office, Dundee District Council, Tayside Regional Council, Scottish Homes, Scottish Enterprise Tayside, Tayside Police, Employment Service, Dundee and Tayside Chamber of Commerce, Dundee Enterprise Trust, Tayside Health Board, Business Support Group (McArthur, Hastings ve McGregor, 1994:2-5). Yönetim kurulunun altýnda “The Whitfield Partnership”in hedeflerine ulaþmada kullandýðý 4 alt komite bulunmaktadýr. Bunlar; konut ve çevre komitesi, istihdam ve eðitim komitesi, sosyal hizmetler komitesi ve izleme ve deðerlendirme komitesidir (Morrison, 2000:1). “The Whitfield Partnership”in amaçlarýný belirtecek olursak; a) Fiziksel þartlarý uygun olmayan konutlarýn yerine yüksek kalitede konutlar yapmak, b) Alt yapý sorunlarýný çözmek ve yeþil alanlar yaratmak, c) Bölge sakinlerine iþ imkanlarý saðlamak, istihdamý arttýrmak ve bölgeye yatýrým çekmek, d) Bölgede gerçekleþtirilen saðlýk hizmetlerinin niteliðini arttýrmak, e) Suç oranlarýný düþürmek ve suçu ortaya çýkaran nedenleri ortadan kaldýrmak. Ortaya konulan bu hedeflerin gerçekleþtirilmesini saðlamak için alt komiteler 1989 yýlýndan itibaren çeþitli projeler geliþtirmeye ve gerçekleþtirmeye çalýþmýþlardýr. Bu baðlamda 1995’e kadar; a) Konut ve çevre projelerine 47 milyon 654 bin pound, b) Sosyal hizmetler projelerine 4 milyon 297 bin pound, c) Ýstihdam ve eðitim projelerine ise 2 milyon 496 bin pound harcanmýþtýr. Yapýlan bu harcamalar sonucunda; a) Bölgede barýnmaya elveriþli olmayan 2200 ev yýkýlmýþtýr, b) Bölgede var olan 1500 evin fiziksel koþullarý güçlendirilmiþtir, c) Bölgede 600 modern ev yapýlmýþtýr, d) Bölgeye 7,3 milyon pound özel sektör yatýrýmý çekilmiþtir, e) Bölgedeki iþsiz sayýsý 1500’den (% 54) 766’ya (% 29) düþürülmüþtür, f) Bölgede açýlan kurslar vasýtasýyla 400 kiþiye mesleki eðitim verilmiþtir, g) Bölgede var olan saðlýk kliniði, saðlýk merkezine dönüþtürülmüþtür, h) Bölgede anaokullarý açýlmýþtýr, ý) Bölge sakinlerine çeþitli sosyal hizmetler sunan bir merkez yapýlmýþtýr (Morrison, 2000:5). Sonuç olarak Ýskoç hükümetinin Whitfield’da ortaklýk vasýtasýyla giriþtiði kentsel dönüþüm uygulamalarýnýn ortaya koyduðu ve yukarýda belirtilen baþarýlý sonuçlar, beþ buçuk yýllýk kýsa süreç içinde dönüþümün bölgenin fiziksel, ekonomik, sosyal ve kültürel sorunlarýnýn hafifletilmesinde önemli rol oynadýðýný göstermiþ, kentsel dönüþüm uygulamalarý sonucunda bölgeden ayrýlmak isteyenlerin oraný % 65 civarýnda düþmüþtür. Sonuç 19. yüzyýlýn ortalarýndan itibaren Batý Avrupa’nýn geliþmiþ ülkelerinin çeþitli kentlerinde ortaya çýkan fiziksel, ekonomik, sosyal ve kültürel problemlerin çözümünde kentsel dönüþüm vasýtasýyla önemli baþarýlar elde edilmiþtir. Geliþmiþ ülkelerde ulaþýlan bu baþarýlar, 1950’li yýllardan itibaren azgeliþmiþ veya geliþmekte olan ülkelerin sahip olduklarý benzer kentsel problemleri çözmede kentsel dönüþümü, faydalanýlacak en önemli araç olarak görmelerine neden olmuþtur. Genel olarak kentsel dönüþüm süreci içinde yer alan aktörler ve siyasa belirleyicileri ülkeden ülkeye deðiþebilse de, dönüþüm ile elde edilmeye çalýþýlan sonuçlar birbirilerine benzemiþtir. Ýlk dönemlerde çöküntü iKentsel dönüþümün çinde bulunan alanlarýn fiziksel ve ekonomik tüm dünyada ortaya güçlüklerinin aþýlmasý koyduðu baþarýlara temel amaç olmuþken, raðmen son dönemler1990’lý yýllardan itibaren alanýn sahip oldude özellikle azgeliþmiþ ðu sosyal ve kültürel ve geliþmekte olan dezavantajlarýn giderilmesi önem kazanmaya ülkelerde uygulanan baþlamýþtýr. kentsel dönüþüm Kentsel dönüþüprojelerine karþý mün tüm dünyada orgerek siyasal gerekse taya koyduðu baþarýlara raðmen son dötoplumsal alanda nemlerde özellikle aztepkiler gelmektedir. geliþmiþ ve geliþmekte olan ülkelerde uygulanan kentsel dönüþüm projelerine karþý gerek siyasal gerekse toplumsal alanda tepkiler gelmektedir. Bu durumun en önemli sebebi ise kentsel dönüþüm ile ulaþýlmak istenen fiziksel, ekonomik, sosyal ve kültürel geliþmenin bir kenara itilerek dönüþüm ile sermayeye kent içinde ve kent dýþýnda yeni rant alanlarý oluþturulmasýnýn amaçlandýðý endiþesidir. Bu endiþenin belirmesin- 11 Kentsel Dönüþüm / Kentsel Yenilenme de; kentsel dönüþümün yapýlacaðý alanlarda oturan yerel sakinlerin alana yapýlacak konutlardan yararlanmasýnýn engellenmeye çalýþýlmasý veya kendilerinden yüksek farklar istenmesi, kentsel dönüþümün yapýlmasý planlanan bölgelerde lüks konut alanlarý oluþturabilmek için bu bölgelerde var olan tarihi ve kültürel dokunun harabe nitelemesiyle yok edilmeye çalýþýlmasý ve yine ayný nedenle bölgede bulunan doðal kaynaklarýn ve deðerlerin tahrip edilmesi önemli rol oynamýþtýr. Ortaya çýkan endiþelerin giderilmesi için, yerel sakinlerin kentsel dönü- þüm sürecine aktif katýlýmlarý saðlanmalýdýr. Dönüþümde yerel sakinlerin tercihleri, ihtiyaç ve beklentileri en önemli önceliklerden biri olarak kabul edilmelidir. Ayrýca yýpranmýþlýk derecesine bakýlmaksýzýn dönüþümün yapýlacaðý alanlarda var olan tarihi, kültürel ve doðal kaynaklar korunmalýdýr. Son olarak siyasal otorite, çeþitli sivil toplum örgütlerinin kentsel dönüþüm sürecinde ortaya koyduðu eleþtirileri ideolojik karþýtlýk olarak algýlamayýp, bu eleþtirilerden süreci olumlu etkileyecek olanlarý önemle göz önüne almalýdýr. Kaynakça ATAÖV, A. ve S. OSMAY, “Türkiye’de Kentsel Dönüþüme Yöntemsel Bir Yaklaþým”, Metu Journal of the Faculty of Architecture, Cilt 24, Sayý 2, ss. 57-82, 2007. BATEY, P., “Urban Regeneration in Britain: Progress, Principles and Prospects”, Regeneration of City Downtown: Lessons from the Sustainability and Private Sector Initiatives of the EU Kongresi’nde Sunulan Bildiri, 1-3 Ekim, Nihon University, Tokyo, 2000. CASTELLS, M. ve J. BORJA, Local and Global Management of Cities in the Information Age, Earthscan Publications Ltd., London,1997’den aktaran E.F. ÖZGÜR, Stratejik Planlamada Kentsel Projeler, (http://www.planlama.org). FRIESECKE, F., “The Role of Partnerships in Urban Regeneration– Similarities and Differences between Germany and United Kingdom”, Strategic Integration of Surveying Services Konferansý’nda Sunulan Bildiri, 13-17 Mayýs, FIG, Hong Kong, 2007. GALDINI, R., “Urban Regeneration Process: The Case Of Genoa, An Example Of Integrated Urban Development Approach”, 45. European Regional Science Association Kongresi’nde Sunulan Bildiri, 23-27 Aðustos, Vrije University, Amsterdam, 2005. ICE, Urban Regeneration, The Thomas Telford Ltd., London, 1988. JOHNSTON, C., Regeneration Partnerships and Communities, Shelter NSW Publications, Sydney, 2006. KELEÞ, R., Kentbilim Terimleri Sözlüðü, Türk Dil Kurumu Yayýnlarý, Ankara, 1980. McARTHUR, A., A. HASTINGS ve A. McGREGOR, An Evaluation of Community Involvement in The Whitfield Partnership, The Stationery Office Books, London, 1994. McCARTHY, J., Partnership, Collaborative Planning and Urban Regeneration, Ashgate Publishing, Hampshire, 2007. MORRISON, D., “The Whitfield Partnership”, Convergence in Urban Regeneration and Housing in Europe’da Sunulan Bildiri, 4-5 Kasým, Paris, 2000. ROBERTS, P. ve H. SYKES, Urban Regeneration: A Hand Book, SAGE Publications Ltd., Thousand Oaks ve London, 2000. ÞAHÝN, Z.S., “Ýmar Planý Deðiþiklikleri ve Ýmar Haklarý Aracýlýðýyla Yanýltýcý (Pseudo) Kentsel Dönüþüm Senaryolarý: Ankara Altýndað Ýlçesi Örneði”, Kentsel Dönüþüm Sempozyumu’nda Sunulan Bildiri, 11-13 Haziran, YTÜ, Ýstanbul, 2003. TSENKOVA, S., Urban Regeneration: Learning From The British Experience, University of Calgary Faculty of Environmental Design, Calgary, 2002. (http://www.arkitera.com/g67-kentsel-donusum.html?year=&aID=793). (http://www.eaue.de/winuwd/171.htm). (http://www.kentli.org/sss/soru80.htm). (http://www.trp.dundee.ac.uk/research/geddes/research/sips.htm). Herşeye karşın herkes sevdiğini öldürür. Kimi bunu sert bakışıyla yapar, kimi de yüze gülen bir sözcükle, korkak kişi bunu bir öpücükle, cesur adam bir kılıçla... Oscar Wilde *** İki şeye hakkım olduğuna karar verdim: Özgürlük ve ölüm. Birine sahip olamazsam ötekini isterim, çünkü hiç kimse beni canlı tutsak edemez. Harriet Tubman 12