Fortis Emeklilik ve Hayat Faaliyet Raporu 2009
Transkript
Fortis Emeklilik ve Hayat Faaliyet Raporu 2009
Fortis Emeklilik ve Hayat Faaliyet Raporu 2009 Faaliyet Raporu 2009 03 May›s 2010 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 2009 YILI FAAL‹YET RAPORU UYGUNLUK BEYANI Fortis Emeklilik ve Hayat A.fi. Yönetim Kurulu fiirketimizin 2009 y›l› faaliyet raporu 07 A¤ustos 2007 ve 26606 say›l› Resmi Gazete’de yay›mlanarak yürürlü¤e giren Sigorta ve Reasürans ile Emeklilik fiirketlerinin Mali Bünyelerine ‹liflkin Yönetmelik’te belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde haz›rlanm›fl olup onay›n›za sunulmaktad›r. Stefan G.L. Braekeveldt Barend van Dam Yönetim Kurulu Baflkan› Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdür Sema Akça Cuma Y›lmaz Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdür Yard›mc›s› Muhasebe Yöneticisi Faaliyet Raporu 2009 ‹Ç‹NDEK‹LER Genel Bilgiler Tarihsel Geliflim ...............................................................................................................................................................................1 Yönetim Kurulu Baflkan›’n›n Mesaj› ..................................................................................................................................................2 Genel Müdür’ün Mesaj›....................................................................................................................................................................3 Sermaye ve Ortakl›k Yap›s› ..............................................................................................................................................................4 Dünya ve Türkiye Ekonomisindeki Geliflmeler...................................................................................................................................5 Yasal Düzenlemeler ve Geliflmeler....................................................................................................................................................7 Sektörel Geliflmeler ve Fortis Emeklilik ve Hayat ...............................................................................................................................9 Özet Finansal Bilgiler......................................................................................................................................................................10 Mali Bünyeye ‹liflkin De¤erlendirme ................................................................................................................................................11 2009 Y›l›nda Fortis Emeklilik ve Hayat ............................................................................................................................................12 Üst Yönetim...................................................................................................................................................................................13 Organizasyon fiemas› ....................................................................................................................................................................14 Yönetim ve Kurumsal Yönetim Uygulamalar›na ‹liflkin Bilgiler Yönetim Kurulu..............................................................................................................................................................................18 ‹ç Denetim .....................................................................................................................................................................................21 fiirket Denetçileri............................................................................................................................................................................22 ‹nsan Kaynaklar› Uygulamalar›........................................................................................................................................................23 fiirketin Dahil Oldu¤u Risk Grubu ile Yapt›¤› ‹fllemler ......................................................................................................................25 Finansal Bilgiler ve Risk Yönetimine ‹liflkin De¤erlendirmeler 2009 Y›l› Dönemine Ait Yönetim Kurulu Raporu..............................................................................................................................28 Denetçi Raporu .............................................................................................................................................................................30 ‹ç Denetim Faaliyetleri ....................................................................................................................................................................31 Risk Yönetimi Politikalar› ................................................................................................................................................................32 Befl Y›ll›k Özet Finansal Bilgiler .......................................................................................................................................................34 Ba¤›ms›z Denetim Raporlar› ...........................................................................................................................................................36 1 Faaliyet Raporu 2009 Fortis Emeklilik ve Hayat Tarihsel Geliflim 1997 y›l›nda hayat sigortac›l›¤› alan›nda faaliyet göstermek üzere kurulan flirketimiz 21 Kas›m 2005 tarihinde, Avrupa’n›n önde gelen finans gruplar›nda Fortis bünyesine dahil olarak Fortis Emeklilik ve Hayat A.fi. ad›n› alm›flt›r. Bireysel Emeklilik Sistemi’nin hayata geçti¤i ilk günden itibaren hayat sigortac›l›¤›n›n yan› s›ra emeklilik ürünleriyle de uzun vadeli çözümler sunan Fortis Emeklilik ve Hayat, profesyonel acenteleri ve uzman finansal dan›flman kadrosuyla müflterilerini hedeflerine ulaflt›ran güvenilir bir finansal ortakt›r. 180 y›l› aflk›n sigortac›l›k deneyimi olan Fortis Grubu, çok say›da ülke pazar›nda edindi¤i deneyimleri ve uluslararas› yayg›n örgütlenmesinin avantajlar›n› Türkiye’deki faaliyetlerine de yans›tmakta, sigorta ve bireysel emeklilik hizmetlerini Fortis Emeklilik ve Hayat A.fi. ile sunmaktad›r. Fortis Emeklilik ve Hayat 2007 y›l›nda Fortis Holding’in Asya ve Avrupa’daki sigortac›l›k faaliyetlerini yürüten Fortis Insurance International’a ba¤lanm›flt›r. Bu geliflmenin sa¤lad›¤› avantajlar: • Uluslararas› sigortac›l›k deneyim ve bilgi birikiminden faydalanabilmek, • ‹fl süreçlerinin gelifltirilmesi ve efektif hale getirilmesi için gerekli teknik bilginin sa¤lanmas›, • De¤iflen müflteri ihtiyaçlar›na uluslararas› alanda tecrübe edilmifl ürün portföyü ile h›zl› cevap verebilmektir. Fortis Grubu 2009 y›l›nda, 15,8 milyar Euro toplam prim üretimi gerçeklefltirmifltir. 31 Aral›k 2009 itibar›yla Fortis’in net özsermayesi 8,4 milyar Euro olarak gerçekleflmifltir. Fortis Insurance International’›n sigorta aktiviteleri ödeme gücü rasyosu (solvency) ise %300 olmufltur. Fortis Grubu 10.000’i aflk›n çal›flan›yla 14 farkl› ülkede hizmet sunmaktad›r. 2 Faaliyet Raporu 2009 Yönetim Kurulu Baflkan›’n›n mesaj› De¤erli ifl ortaklar›m›z, 2009 y›l› Fortis Holding için stratejisini ve yönetim fleklini yeniden belirledi¤i bir y›l olmufltur. Yeni stratejiler ve yap›lanmas› ile birlikte Fortis bugün kendisini Avrupa ve Asya'da iddal› büyüme planlar› olan güçlü bir uluslararas› sigortac›l›k flirketi olarak konumland›rm›flt›r. 2009 y›l› içinde gerçeklefltirdi¤imiz yeni sat›n almalar ve kurmufl oldu¤umuz güçlü ortakl›klar da bunun en önemli göstergesi olmufltur. Fortis 10.000'i aflk›n çal›flan› ile Avrupa ve Asya'da 13 ülkede faaliyet gösteren Fortis Insurance International'›n %100'üne, Belçika'da sigortac›l›k faaliyetlerinde pazar lideri olan AG Insurance'in %75 hissesine, Royal Park Investment'›n %45 hissesine (yap›land›r›lm›fl kredi portföy flirketi) ve farkl› bir çok finansal yat›r›m arac›na sahiptir. Fortis Insurance Intenational de ba¤l› bulundu¤u Fortis Grup'un büyüme stratejilerine paralel olarak güçlü ortakl›klar ve sat›n almalarla faaliyet alanlar›n› gelifltirecektir. Türkiye sahip oldu¤u genç nüfusu, geliflen ekonomisi ve düflük sigorta sahipli¤i oranlar› ile bizim için önemli ve parlak gelecek vadeden bir ülkedir. Türkiye'deki hayat sigortac›l›¤› ve bireysel emeklilik faaliyetlerimizi yürüten Fortis Emeklilik ve Hayat, geçti¤imiz birkaç y›l içinde geliflen müflteri portföyü ve da¤›t›m kanallar› ile ciddi büyüme potansiyeline sahip oldu¤unu kan›tlam›flt›r. Fortis Emeklilik ve Hayat yerel pazarda edinmifl oldu¤u bilgi ve tecrübesi ile uluslararas› bir gruba ait olman›n avantajlar›n› çok iyi harmanlam›fl, di¤er ülkelerdeki baflar›l› uygulamalar› örnek al›rken kendi baflar›l› ve fark yaratan uygulamalar›yla da grup için önemli bir kaynak olmufltur. Fortis Emeklilik ve Hayat'›n Genel Müdürü Barend van Dam liderli¤indeki yönetim kadrosu ve çal›flanlar›na göstermifl olduklar› performans, stratejik bak›fl aç›s› ve herfleyden önemlisi sigortac›l›k mesle¤ine karfl› duymufl olduklar› inanç ve sayg›dan dolay› gurur duydu¤umu belirtmek isterim. Tüm müflterilerimize ve ifl ortaklar›m›za da bizlere olan güvenleri için çok teflekkür ediyorum. Sayg›lar›mla, Steven Braekeveldt Yönetim Kurulu Baflkan› 3 Faaliyet Raporu 2009 Genel Müdür’ün mesaj› De¤erli ifl ortaklar›m›z, müflterilerimiz ve çal›flanlar›m›z, 2009 y›l› tüm dünya ekonomisi için oldu¤u gibi sigortac›l›k sektör için de zorlu bir y›ld›. Fortis Emeklilik ve Hayat olarak geçirdi¤imiz bu dönemde yeni müflteri say›m›z› art›rman›n yan› s›ra, mevcut müflterilerimize ve ifl süreçlerimizi gelifltirmeye odakland›k. Müflteri Yönetim Merkezi faaliyetlerimizden bilgi sistemleri teknolojilerimize kadar uzanan tüm süreçlerimizi gözden geçirdik ve bu dönemi hem sat›fl öncesi hem de sat›fl sonras› hizmetlerimizi gelifltirebilece¤imiz bir f›rsata dönüfltürdük. Fortis Emeklilik ve Hayat olarak temel amac›m›z; müflterilerimizin hayatlar›n›n her dönemindeki finansal güvence ihtiyaçlar›na cevap verebilecek nitelikte yenilikçi ürünler sunabilmek, sat›fl öncesinde oldu¤u gibi sat›fl sonras›nda da müflterilerimizle kurulan sa¤lam iletiflimin devam ettirilmesi ve sunulan hizmetlerin kalitesinin sürekli gelifltirilmesidir. Biz 10.000'i aflk›n çal›flan› ve güçlü sermaye yap›s› ile uluslararas› sigortac›l›k faaliyetlerinde büyümeye odaklanan Fortis Holding'in bir parças›y›z. Ana sermayedar›m›z ile sahip oldu¤umuz finansal gücün yan› s›ra, çoklu da¤›t›m kanal› stratejimize de uygun olarak yayg›n bir sat›fl kanal›na sahibiz. Fortis Bank ile uzun y›llard›r süren sa¤lam bankasürans yap›m›z ve profesyonel acenteler a¤›m›z ile Türkiye'nin dört bir yan›ndaki müflterilerimize Bireysel Emeklilik, Hayat Sigortac›l›¤› ve Ferdi Kaza Sigortas› ürünleri sunuyoruz. Bu vesile ile ana ifl orta¤›m›z olan Fortis Bank A.fi. üst yönetimine, profesyonel yaklafl›mlar› ile Bireysel Emeklilik ve Hayat Sigortac›l›¤›’n› gelifltirdiklerine inand›¤›m acente kanal›m›za, müflterilerimize sürekli daha iyi hizmet sunabilmenin yollar›n› arayan geliflime aç›k çal›flanlar›m›za ve bize her zaman inanan ve güvenen müflterilerimize çok teflekkür ederim. Sayg›lar›mla, Barend van Dam Genel Müdür 4 Faaliyet Raporu 2009 Sermaye ve ortakl›k yap›s› 25 Mart 2008 tarihli Yönetim Kurulu karar› do¤rultusunda, fiirket sermayesi tamam› nakit karfl›l›¤› olmak üzere 11.740.000 TL art›r›larak 37.700.000 TL’den 49.440.000 TL’ye yükseltilmifltir. fiirketimiz sermayesinin 49.440.000 TL’den 51.100.000 TL’ye art›r›lmas› amac›yla fiirketimiz ana hissedar› Fortis Insurance International N.V 02 Aral›k 2008 tarihinde 1.660.000 TL sermaye avans› göndermifl olup tescil ifllemleri 04.05.2009 tarihinde tamamlanm›flt›r. Sermaye Yap›s› Fortis Emeklilik Ve Hayat A.fi. Fortis Insurance International N.V Barend van Dam Sema Akça Fortis Insurance N.V Sycamore Insurance 2 B.V TL % 51.099.996 1 1 1 1 51.100.000 100,00 0,00 0,00 0,00 0,00 100,00 5 Faaliyet Raporu 2009 Dünya ve Türkiye ekonomisindeki geliflmeler Global krizin etkisiyle 2009 y›l›nda rezerv para birimi konusu tart›flmalar›na hedef olan ABD Dolar› y›l içerisinde dalgal› bir seyir izlemifl 1.41 seviyesinden y›la bafllayan Euro/Usd paritesi y›l içerisinde 1.25 ile en düflük seviyeyi görürken, en yüksek 1.51 seviyelerini görmüfl ve y›l› 1.43 seviyesinden tamamlam›flt›r. 2008 y›l›nda finansal sektörün önderli¤inde bafllayan global kriz, 2009 y›l›n›n ikinci yar›s› ile birlikte yine finansal sektörün liderli¤inde bir toparlanma sürecine girmifltir. Reel sektör 2008 y›l›nda daha geç etkilenirken, 2009 y›l›nda global krizin etkilerini fazlas›yla hissetmeye devam etmifltir. Büyük Buhran'dan bu yana yaflanan en derin krize karfl› uygulamaya konulan mali teflvikler ve gevflek para politikalar›n›n bir sonucu olarak global toparlanma sürecinin 2009 y›l›n›n ikinci yar›s›ndan sonra bafllad›¤›n› belirtebiliriz. Toparlanman›n ilk sinyallerinin öncelikle Asya ekonomilerinde görülmesiyle birlikte bu ülkelerin dünya büyümesine katk›s›n›n artaca¤›na iliflkin görüfller a¤›rl›k kazanm›flt›r. Toparlanma sinyallerinin artmas› ile birlikte, öncelikle geliflmifl ülke merkez bankalar›n›n esnek para politikalar›ndan ç›k›fla yönelik tart›flmalar›, piyasa içerisinde büyük önem teflkil etmifltir. Kas›m ay›nda yap›lan G-20 toplant›s›nda global ekonominin büyümeye bafllad›¤› konusunda ülkeler fikir birli¤inde olmakla birlikte, toparlanma sürecinde politik deste¤in sürdürülmesi ve her ülkenin içinde bulundu¤u duruma göre ç›k›fl stratejileri oluflturmas› gereklili¤i konusunda ortak görüfllerini aç›klam›fllard›r. Genel olarak geliflmekte olan ülkelerde 2010 y›l›n›n son çeyre¤ine kadar faizlerin düflük seviyelerde devam edece¤i beklentisi oluflmufltur. 2009 sonu itibar›yla k›sa vadeli faiz oranlar› ABD'de %00.25 band›nda, Euro bölgesinde %1 ve Japonya'da ise %0.10 düzeyinde gerçekleflmifltir. Global ekonomide toparlanma sürecinin bafllamas› ile birlikte y›l bafl›nda 40 Dolar seviyesinde olan Brent petrolün varil fiyat› y›l›n ilk çeyre¤inde 40-45 Dolar band›nda seyrederken ikinci çeyrekten sonra global arenada yaflanan toparlanman›n etkisiyle y›l› 78 Dolar civar›nda kapatm›flt›r. Türkiye'de 2009 y›l›nda global krizden pay›n› fazlas›yla alm›fl, hem iç hem de d›fl talep koflullar›nda yaflanan kötüleflme nedeniyle en h›zl› daralan ülkeler kategorisinde bafl› çekmifltir. 2008 y›l› son çeyre¤inden bafllayarak ardarda dört çeyrek daralan Türkiye ekonomisi 1999 krizinden sonra yaflanan en uzun süreli daralma sürecine maruz kalm›flt›r. Bu dönemde global krizin etkileri finansal sektöre oranlara reel sektörde daha fazla hissedilmifltir. Türkiye'nin en büyük ihracat pazar› olarak görülen AB ülkelerindeki daralma ihracat sektöründe üretimin büyük ölçüde azalmas›na neden olmufl bu durum da istihdam›n azalmas›na yol açm›flt›r. ‹flflizlik oran› 2008 y›l›nda %10.2 seviyesinden 2009 sonu itibar›yla %14'e yükselmifltir. Türkiye ekonomisi y›l›n ilk çeyre¤inde %14.7, ikinci çeyre¤inde %7.9, üçüncü çeyre¤inde ise %3.3 daralm›fl, 9 ayl›k toplam daralma %8.4 olarak gerçekleflmifltir. 2009 y›l›n›n son çeyre¤i ile beraber geçmifl y›l›n baz etkisinin de olumlu etkisiyle % 6 büyümüfltür. 2009 y›lının genelinde sabit fiyatlar ile %4,7 daralma yaflanırken, GSYH cari fiyatlar ile 953.974 TL kifli baflına gayri safi yurt içi hasıla ise 8.590 - ABD Doları olmufltur. 6 Cari aç›k, d›fl ticaret a盤›ndaki daralmaya paralel olarak y›l genelinde gerilemifl, %67 daralan cari aç›k 2009 Aral›k itibar›yla 12 ayl›k kümülatif rakamlarla 13.9 milyar ABD Dolar› olarak gerçekleflmifltir. Ayn› dönemde net do¤rudan yabanc› sermaye girifli 6 milyar ABD Dolar› olurken, portföy yat›r›mlar› kanal›yla giren sermaye 0.2 milyar ABD Dolar’›nda kalm›flt›r. Enflasyon 2009 y›l›nda yak›n tarihte görülmeyen düflük seviyelere inmifltir. 2009 sonu itibar›yla TÜFE'de %6.53, ÜFE'de ise %5.93 olarak gerçekleflmifltir. Zay›f talep koflullar›, ekonomideki toparlanman›n zay›f olaca¤›na dair beklentiler ve düflen emtia fiyatlar› gerçekleflmelerde önemli rol oynam›flt›r. Merkez Bankas› ekonomik aktivitelerdeki daralma, enflasyonist bask›lar›n gücünü yitirmesi, zay›f talep ve istihdam koflullar›nda yaflanan olumsuzluklar gibi nedenler baflta olmak üzere para politikas›n› gevfleterek h›zl› bir faiz indirim sürecine girmifl, Kas›m 2008'de %16.75 seviyesinde olan gösterge niteli¤indeki gecelik faizleri y›l s o n u n d a % 6 . 5 s e v i y e s i n e k a d a r i n d i r m i fl t i r . 2009 y›l›nda bütçe bir önceki y›la göre olumsuz performans göstermifltir. Kamu maliyesi taraf›nda ekonomik aktivitedeki yavafllamaya ba¤l› olarak, vergi gelirlerinin beklentilerin alt›nda kalmas› ve harcamalarda bir k›s›nt›ya gidilmemesiyle birlikte 2008 y›l›nda GSMH'nin %1.8'i olan bütçe a盤›n›n 2009 y›l›nda %5.5'e yükselece¤i tahmin edilmektedir. 2009 y›l›nda uluslararas› derecelendirme kurulufllar›n›n Türkiye'nin görünümüne iliflkin yapt›klar› de¤erlendirmeler ve y›l›n son ay›nda Ficth'in kredi notunu 2 derece birden art›rmas› ve art›fl sonras›nda Türkiye'nin yat›r›m yap›labilir ülke s›n›fland›rmas›na kademe olarak bir kademesinin kalmas› piyasalar taraf›ndan olumlu alg›lanm›flt›r. 2010 Faaliyet Raporu 2009 y›l›n›n Ocak ay›nda S&P ve Moody's de ülke notunu bir kademe art›rm›flt›r. TÜ‹K verilerine göre 2009 y›l›nda TÜFE ile indirgendi¤inde yat›r›m araçlar› reel getiri performans›nda ilk s›ray› %83.5 ile borsa endeksi al›rken, külçe alt›n %25.3, mevduat faizi %8.8 reel getiri sa¤lam›flt›r. Euro %-1.8, ABD Dolar› ise %-8.4 oran›nda yat›r›mc›s›na kaybettirmifltir. Bireysel Emeklilik Sistemi kat›l›mc› say›s› baz›nda 2008 y›l›nda %19.7 artarken, 2009 y›l›nda bu say› %14 artm›fl, 31 Aral›k 2009 itibar›yla 1.987.940 kifliye ulaflm›flt›r. Portföy büyüklü¤ünde ise 2008 y›l›nda %41 artan yat›r›mc› fon büyüklü¤ü 2009 y›l›nda %43 artarak 9.1 milyar TL seviyesine ulaflm›flt›r. Global krizin etkileri Bireysel Emeklilik Sisteminde müflterilerin ç›k›fl say›s›n› art›rsa da sisteme yeni dahil olan veya geçmifl senelerde sisteme girip düzenli katk› pay› ödeyen kat›l›mc›lar sayesinde Bireysel Emeklilik Sistemi büyümeye devam etmifltir. 2009 y›l› yat›r›mc› tercihleri do¤rultusunda 130 adet Emeklilik Yat›r›m Fonu’nun portföy da¤›l›m›n›n %68.7'si kamu borçlanma araçlar›nda, %15.3'ü ters repo'da de¤erlendilirken, %9.9'u hisse senetlerinde de¤erlendirilmifl , kalan %6.1'lik tutar ise di¤er yat›r›m araçlar›na yat›r›lm›flt›r. 2008 y›l›na göre yap›lacak bir k›yaslamada, Bireysel Emeklilik Fonu yat›r›mc›lar›n›n portföylerini de¤ifltirmedikleri ve a¤›rl›kl› olarak sabit getirili enstrümanlara yat›r›m yapt›klar› yönündedir. 2008 y›l›nda fon portföylerinin % 85.4'ü sabit getirili enstrümanlarla yönetilirken, 2009 y›l›nda bu oran %84.4'e gerilemifl fakat yüksek seviyesini korumufltur. 7 Faaliyet Raporu 2009 Yasal düzenlemeler ve geliflmeler 2009 y›l› içinde yay›nlanan Hayat Sigortas›, Ferdi Kaza Sigortas› ve Bireysel Emeklilik Sistemi’ni ilgilendiren de¤ifliklikler ve geliflmeler afla¤›daki flekilde özetlenmeye çal›fl›lm›flt›r. Yönetmelikler: Tebli¤: 1. Emeklili¤e Yönelik Taahhütte Bulunan Kurulufllar›n Aktüeryal Denetimi Hakk›nda Yönetmelik (R.G 01.03.2009 - 27156) 9. Sigorta ve Reasürans ‹le Emeklilik fiirketlerinin Teknik Karfl›l›klar›n›n Yat›r›laca¤› Yabanc› Varl›klara ‹liflkin Tebli¤ (R.G 21.01.2009 - 27117) 2. Sigorta ve Reasürans ‹le Emeklilik fiirketlerinin Mali Bünyelerine ‹liflkin Yönetmelikte De¤ifliklik Yap›lmas›na Dair Yönetmelik (R.G 01.03.2009 - 27156) 10. Sigorta ve Reasürans ile Emeklilik fiirketlerinin Teknik Karfl›l›klar›n›n Yat›r›laca¤› Yabanc› Varl›klara ‹liflkin Tebli¤ 3. Sigorta ve Reasürans ile Emeklilik fiirketlerinin Sermaye Yeterliliklerinin Ölçülmesine ve De¤erlendirilmesine ‹liflkin Yönetmelikte De¤ifliklik Yap›lmas›na Dair Yönetmelik (R.G 01.03.2009 - 27156) Genelgeler: 4. Sigorta ve Reasürans ile Emeklilik fiirketlerinde Ba¤›ms›z Denetim Yap›lmas›na ‹liflkin Yönetmelikte De¤ifliklik Yap›lmas›na Dair Yönetmelik (R.G 01.03.2009 - 27156) 5. Sigortac›l›k Ba¤›ms›z Denetim ‹lkelerine ‹liflkin Yönetmelikte De¤ifliklik Yap›lmas›na Dair Yönetmelik (R.G 01.03.2009 - 27156) 6. Emeklilik fiirketleri Kurulufl ve Çal›flma Esaslar›na ‹liflkin Yönetmelikte De¤ifliklik Yap›lmas›na Dair Yönetmelik (R.G 31.07.2009 - 27305) 7. Bireysel Emeklilik Arac›lar› Hakk›nda Yönetmelik (R.G 29.08.2009 - 373334) 8. Hayat Sigortalar› Yönetmeli¤inde De¤ifliklik Yap›lmas›na Dair Yönetmelik (R.G 01.03.2009) 11. Emeklilik Planlar›n›n Tasdiki ve Elektronik Plan Tan›mlama Sistemi Hakk›nda Genelge (2009/3) 12. Bireysel Emeklilik Sisteminde Kullan›lacak Muhtemel Birikim ve Geri Ödeme Tablolar›na ‹liflkin Genelge (2009/10) 13. Bireysel Emeklilik Arac›lar›na ‹liflkin Genelge (2009/15) 14. Hayat Sigortalar› Aktüerya Raporunun Sigorta Bilgi Merkezine Gönderimine ‹liflkin Genelge (2009/15) 15. Bireysel Kredilerle Ba¤lant›l› Sigortalar Uygulama Esaslar› Yönelik Baz› Maddelerin Uygulanmas› Hakk›nda Genelgede De¤ifliklik Yap›lmas›na Dair Genelge (2009/16) 16. Hayat, Ferdi Kaza, Sa¤l›k ve Hastal›k Sigortas› Tarifelerinin Sigorta Bilgi Merkezi’ne Gönderimine ‹liflkin Genelge (2009/13) 17. 2007/24 Say›l› Aktüeryal Zincirleme Merdiven Metoduna ‹liflkin Genelgede De¤iflikli¤ik Yap›lmas›na Dair Genelge (2009/11) 8 Sektör Duyurusu: 18. 5684 say›l› Sigortac›l›k Kanunu Gere¤ince Yay›m› Zorunlu K›l›nm›fl ‹lanlar›n Bas›n ‹lan Kurumu Arac›l›¤› ile Yap›lmas›na ‹liflkin Sektör Duyurusu (2009/28) 19. Sigorta Sözleflmelerinde Bilgilendirmeye ‹liflkin Yönetmelik Uyar›nca ‹nternet Sitesi Kurma Zorunlulu¤u Hakk›nda Sektör Duyurusu (2009/27) 20. Ayl›k Döviz Varl›k ve Yükümlülükleri Tablosunun Sigortac›l›k Gözetim Sistemi’ne Yüklenme Süresine ‹liflkin Sektör Duyurusu (2009/26) 21. Asistans Hizmetleri Çerçevesinde 2009/9, 2009/14 ve 2009/16 numaral› duyurulara iliflkin ek sektör duyurusu (2009/24) Faaliyet Raporu 2009 9 Faaliyet Raporu 2009 Sektörel geliflmeler ve Fortis Emeklilik ve Hayat Bireysel Emeklilik Sektöre Bak›fl* Hayat Sigortas› Sektöre Bak›fl* • 2009 y›l› sonu itibar›yla bireysel emeklilik branfl›nda 13 flirket faaliyet göstermifltir. • 2009 y›l›nda hayat sigortas› branfl›nda 26 flirket faaliyet göstermifltir. • Bireysel Emeklilik Sektörü 2009 senesinde de büyümesini devam ettirmifltir. Toplam fon büyüklü¤ü %43 oran›nda artarak 9.097.436.467 TL'ye ulaflm›flt›r. • Sektördeki hayat sigortal› say›s› 13.266.971 kifliye ulaflm›fl olup toplam prim üretimi 1.821.653.559 TL olarak gerçekleflmifltir. • Kat›l›mc› say›s› %14 oran›nda artarak 1.987.940 kifli olurken toplam sözleflme say›s› %14 artarak 2.203.886 olmufltur. • Prim üretimi bir önceki y›la oranla %15,6 oran›nda, sigortal› say›s› ise %24 oran›nda artm›flt›r. • Grup sigortal› oran› %80, bireysel sigortal› oran› %20'dir. • Toplam katk› pay› %30 oran›nda art›flla 7.102.007.561 TL, yat›r›ma yönlenen toplam tutar %30 oran›nda art›flla 6.869.992.691 TL olarak gerçekleflmifltir. Fortis Emeklilik ve Hayat • Fortis Emeklilik ve Hayat fon tutar›n› %35 oran›nda art›rarak 323.396 bin TL fon büyüklü¤üne ulaflm›flt›r. • Toplam katk› pay› %23 oran›nda art›flla 262.574.220 TL'ye ulaflm›flt›r. Fortis Emeklilik ve Hayat • Fortis Emeklilik ve Hayat'›n sigortal› say›s› 145.054'e, prim üretimi ise 19.409.335 TL'ye ulaflm›flt›r. Ferdi Kaza Sigortas› • 2009 y›l› sonu itibar›yla ferdi kaza branfl›nda 56 flirket faaliyet göstermifltir. • Sektördeki ferdi kaza sigortas› prim üretimi 505.591.674 TL, sigortal› say›s› ise 9.600.507'dir. • Fortis Emeklilik ve Hayat'›n tüm sigorta primlerinin %18'i 4.254.385 TL ile ferdi kaza sigortas› branfl›na aittir. * Emeklilik Gözetim Merkezi taraf›ndan aç›klanan 31.12.2008 - 31.12.2009 * Türk Sigorta ve Reasürans fiirketleri Birli¤i taraf›ndan aç›klanan tarihli veriler kullan›lm›flt›r. 31.12.2008 - 31.12.2009 tarihli veriler kullan›lm›flt›r. 10 Faaliyet Raporu 2009 Özet finansal bilgiler Finansal Göstergeler BES Katk› Pay› Üretimi Toplam Prim Üretimi Hayat Prim Üretimi Ferdi Kaza Prim Üretimi Toplam Teknik Kar Toplam Aktifler 2009 (Bin TL) 111.373 23.664 19.409 4.254 -8.298 398.805 Ödenmifl Sermaye 51.100 Özkaynaklar 14.045 Mali Gelirler 4.765 Hayat Matematik Karfl›l›¤› BES Fon Büyüklü¤ü 37.372 323.396 Toplam Teknik Gelirler 40.962 Toplam Teknik Giderler -49.260 Vergi Sonras› Kâr -4.874 Bafll›ca Rasyolar Hayat Teknik Kâr / Hayat Prim Üretimi %5.1 Hayat Prim Üretimi / Toplam Aktifler %4.9 BES Fon Büyüklü¤ü / Toplam Aktifler %81.1 Teknik Karfl›l›klar / Toplam Aktifler %9.4 Özkaynaklar / Toplam Aktifler %3.5 11 Faaliyet Raporu 2009 Mali bünyeye iliflkin de¤erlendirme Fortis Emeklilik ve Hayat A.fi. (FEH) bu faaliyet döneminde sa¤lam sermaye yapısını korumufl, yüksek likiditesi ile ekonomik krizin getirdi¤i negatif ortama ra¤men, en kısa sürede yükümlülüklerini yerine getirebilme ilkesinden sapmadan faaliyetlerini sürdürmüfltür. Bunun sonucunda; Fortis Emeklilik ve Hayat A.fi. ana hissedarı Fortis Insurance International’ın devam eden güçlü deste¤i ile hem aktif toplamı hem de teknik karflılıklar ile karflılafltırıldı¤ında sektör ortalamasının üzerinde bir sermaye ile çalıflmaktadır. Aynı flekilde likit aktiflerinin toplam aktiflerine oranı sektör ortalamasının iki katından daha fazla olması Fortis Emeklilik ve Hayat A.fi.’ye duyulan güveni güçlendirmektedir. FEH’in 2009 yılı tazminat tediye oranı, %85,19 olarak gerçekleflmifltir. FEH, 2009 yılı içerisinde tazminat ödemelerini ihbar tarihinden itibaren ortalama 11,40 günde gerçeklefltirmifltir. Verimlilik alanında da geliflimini sürdürmüfl, bunun göstergesi olarak yazılan primlerin özkaynaklara oranı geçmifl dönemde oldu¤u gibi bu faaliyet döneminde de sektör ortalamasının üzerinde gerçekleflmifltir. Seçilmifl Rasyolar Özkaynaklar / Toplam Aktifler (1) Özkaynaklar / Hayat Matematik Karfl›l›¤› (2) Likit Aktifler/Toplam Aktifler (3) Yaz›lan Primler (Brüt)/Özkaynaklar (4) FEH % 3.52 % 37.58 % 8.20 % 168.49 (1) Özkaynaklar / (Toplam Aktifler) (2) Özkaynaklar / (K›sa Vadeli Hayat Matematik Karfl›l›¤› + Uzun Vadeli Hayat Matematik Karfl›l›¤›) (3) (Nakit ve Nakit Benzeri Varlıklar + Finansal Yatırımlar ve Riski Sigortalılara Ait Finansal Varlıklar - Riski Hayat Poliçesi Sahiplerine Ait Finansal Varlıklar / (Toplam Aktifler) (4) (Brüt Yaz›lan Primler (Ferdi Kaza) + Brüt Yaz›lan Primler (Hayat) / Özkaynaklar 12 Faaliyet Raporu 2009 2009 y›l›nda Fortis Emeklilik ve Hayat 2009 y›l› Fortis Emeklilik ve Hayat için birçok önemli projenin hayata geçti¤i bir dönem oldu. Fortis Bank A.fi. ile olan organik ba¤›m›z›n ayr›lmas›ndan sonra bilgi sistemlerimizin yeniden yap›land›r›lmas›n›n yan› s›ra sat›fl öncesi ve sonras› süreçlerimizi gelifltirebilmek, sat›fl kanallar›m›z›n ve müflterimizin memnuniyetini art›rabilmek için de projeler hayat geçirildi. En önemli projelerimizden birisi bireysel emeklilik altyap›m›z› yeniden kurgulamakt›, bilgi sistemleri ve operasyon bölümü baflta olmak üzere flirketin hemen her departman›n›n yo¤un çal›flmalar› sonucu planlamalara uygun olarak proje 2009 y›l› içinde hayata geçirildi. Proje kapsam›nda internet flubemiz tamamen yenilenirken sat›fl sonras› hizmetlerimizin kalitesini art›rabilmek, müflterilerimize en k›sa sürelerde çözüm üretebilmek için Müflteri Yönetim Merkezi ve bankasürans sat›fl ekiplerimizin kullan›m›na webcc ismi ile bir altyap› oluflturduk. Yine ayn› proje kapsam›nda acente kanal›m›za özel olarak haz›rlanan acente portal›m›z› da de¤erlendirdik ve interaktif uygulamalar›n da yap›labilece¤i bir flekilde gelifltirdik. Hayata geçirilen yeni sistemlerimizin hizmet kalitemizi art›raca¤›na ve sat›fl ekiplerimize sundu¤umuz sat›fl sonras› destek noktalar›n› güçlendirece¤ine dair inanc›m›z tam. Fortis Emeklilik ve Hayat olarak benimsedi¤imiz “sürekli geliflim” ilkemiz do¤rultusunda bir sonraki ad›m›m›z bilgi sistemlerimizde gerçeklefltirdi¤imiz projelerimizi kullan›c›lar›m›zdan ald›¤›m›z geri dönüfllerle daha da gelifltirmek olacakt›r. Sistemsel gelifltirmelerin yan› s›ra 2009 y›l›nda birçok alanda süreçlerimizi de gözden geçirdik ve müflteri memnuniyetine odakland›k. Bu kapsamda oluflturdu¤umuz projelerle müflterilerimizle daha çok iletiflime geçmenin yollar›n› arad›k. Pazarlama departman›m›z›n önderli¤inde gelifltirdi¤imiz “periodik müflteri dokunma faaliyetleri”, “Müflteri Segmentasyonu” ve Müflteri Yönetim Merkezi'mizin hayata geçirdi¤i “Müflteri Hayat Döngüsü” projelerimize gerek müflterilerimizden gerekse da¤›t›m kanallar›m›zdan ald›¤›m›z olumlu yorumlar, bu projelerin baflar›s›n›n göstergesi olmufltur. Fortis Emeklilik ve Hayat olarak 2008 y›l›ndan itibaren benimsemifl oldu¤umuz çoklu da¤›t›m kanal› stratejisi ile bankasürans ve acenteler kanal›ndaki büyüme sürdürülmektedir. Fortis Bank ile kurmufl oldu¤u güçlü bankasürans modeli 2009 y›l›nda da ortak hedefler ve bak›fl aç›s› ile geliflmeye devam etmifltir. Acente kanal›nda ise 2008 y›l›nda temellerini att›¤›m›z modelin sürdürülmesi ile ulaflt›¤› üretim rakamlar› ve kaliteli müflteri portföyü ile acenteler 2009 y›l›nda Fortis Emeklilik ve Hayat'›n lokomotif da¤›t›m kanallar›ndan birisi haline gelmifltir. Hayat sigortac›l›¤› ve bireysel emeklili¤e inanan, profesyonel acenteler ile çal›flan Fortis Emeklilik ve Hayat 2010 y›l›nda da bu kanalda büyümesini sürdürecektir. fiirketimiz 2009 y›l› içinde genel merkezinin yan› s›ra 8 bölgesi ve 55 aktif acentesi ile hizmet vermifltir. Bankasürans kanal›ndaki sat›fl kadrosu 150 finansal dan›flman, 13 ekip lideri ve 8 bölge yöneticisinden oluflmaktad›r. Acenteler kanal›nda ise 3 bölge sorumlusu, 3 yönetici ve kanal direktöründen oluflmaktad›r. Fortis Emeklilik ve Hayat olarak hayat sigortac›l›¤› ve Bireysel Emeklilik Sistemi'ne dair elde etmifl oldu¤umuz yerel bilgi ve tecrübenin yan› s›ra dahil oldu¤umuz, Fortis Insurance International'›n uluslaras› platformda sahip oldu¤u bilgi birikiminden de maksimum derecede faydalan›yoruz. Fortis Emeklilik ve Hayat olarak alternatif da¤›t›m kanallar›nda elde edilen tecrübelerin paylafl›m›, Müflteri Yönetim Merkezi uygulamalar›, yenilikçi ürünler gibi bir çok bafll›kta gruba ba¤l› di¤er ülkelerden alabilece¤imiz her türlü bilgi birikimini inceliyor ayn› flekilde kendi tecrübelerimizi de di¤er ülkeler ile paylafl›yoruz. 13 Faaliyet Raporu 2009 Üst Yönetim (Soldan sa¤a: Orhan Pamir, Barend van Dam, Sema Akça ve Mehmet Sinan Eriflen) Barend van Dam - Genel Müdür Orhan Pamir - Genel Müdür Yard›mc›s›, Sat›fl ve Pazarlama Sema Akça - Genel Müdür Yard›mc›s›, Mali ve ‹dari ‹fller Mehmet Sinan Eriflen - Genel Müdür Yard›mc›s›, Operasyon ve Sistem Gelifltirme 14 Organizasyon flemas› Yönetim Kurulu ‹ç Denetim Genel Müdür ve Yönetim Kurulu Üyesi ‹nsan Kaynaklar› Hukuk Uyum Yönetimi Risk Yönetimi Sat›fl ve Pazarlama Operasyon ve Sistem Gelifltirme Mali ve ‹dari ‹fller Bankasürans Sat›fl Kanal› Sistem Gelifltirme Bütçe ve Performans Yönetimi Acente Sat›fl Kanal› Operasyon ve Tahsilat Teknik, Reasürans ve Aktüerya Kurumsal Sat›fl Kanal› Nakit ve Fon Yönetimi Pazarlama Fon Mali Kontrol Ürün Gelifltirme ve Aktüerya Muhasebe Müflteri Yönetim Merkezi ‹dari ‹fller Faaliyet Raporu 2009 Yönetim ve kurumsal yönetim uygulamalar›na iliflkin bilgiler 18 Faaliyet Raporu 2009 Yönetim Kurulu Stefan G.L. Braekeveldt - Yönetim Kurulu Baflkan› Göreve Atanma Tarihi Ö¤renim Durumu 23.01.2008 Program Enstitü Master in Law Catholic University of Leuven (Belçika) Master in European Law University of Nancy (Fransa) Superior Studies in Europen Law Europen College Nancy (Fransa) European Law Certificate International Institute Luxembourg (Lüksemburg) MA, Economics Catholic University of Leuven (Belçika) MBA, Major in Finance University of Brussels (Belçika) Mesleki Deneyimleri Süre Pozisyon 1985-1986 Üniversite Stajyeri Organizasyon BBL, Belgium 1986-1996 Finansal Pazarlar Sorumlusu BBL, Belgium 1996-1997 Genel Müdür BBL, Hong Kong 1997-2001 Genel Müdür BBL/ING, Singapore 2001-2006 Yürütme Kurulunda Finansal fiubeler, Genel Hizmetler, ING Commercial America, Mexico Tahvilat ve CAM Sorumlusu 2006-2007 Murahhas Üye M&A Fortis Insurance International 2007- Murahhas Üye Avrupa Fortis Insurance International 19 Faaliyet Raporu 2009 Barend van DAM - Yönetim Kurulu Üyesi Göreve Atanma Tarihi Ö¤renim Durumu 29.12.2006 Program Enstitü School for Higher Economics Studies HEAO Mesleki Deneyimleri Süre Pozisyon Organizasyon 1983-1999 Müflteri ‹liflkileri Müdürü / Büyük Hesaplar için Swiss Life Grup Yaflam Emeklili¤i ve Bireysel Yaflam Sorumlusu 1999-2000 Mortgage Bölümü Yöneticisi 2000-2002 Grup Hayat Emeklili¤i Yöneticisi / Büyük Hesaplar Delta Lloyd 2002-2006 Direktör / Emeklilik Fonlar› Fortis Netherland Yönetim Kurulu Üyesi / Fortis Grup Emeklilik ve Hayat Fortis Netherland Genel Müdür Fortis Emeklilik ve Hayat A.fi. 2007- SNS/Real Sema AKÇA - Yönetim Kurulu Üyesi Göreve Atanma Tarihi Sorumlu Oldu¤u Alanlar Ö¤renim Durumu 29.12.2006 Mali ve ‹dari ‹fller Program Enstitü ‹ktisat Marmara Üniversitesi ‹ktisadi ve ‹dari Bilimler Fakültesi Finansal Yönetim ‹stanbul Üniversitesi ‹flletme ‹ktisad› Enstitüsü Mesleki Deneyimleri Süre Pozisyon Organizasyon 1992-1993 ‹hracat Departman› / Yönetici Rabak Elektrolitik Bak›r ve Mamülleri A.fi. 1995-1999 Denetçi Price Waterhouse Coopers 1999-2003 ‹ç Denetim Müdürü Anadolu Endüstri Holding A.fi. 2003-2003 Sat›fl ve Pazarlama Müdürü Anadolu Endüstri Holding A.fi./Atim Biliflim A.fi. 2003- Mali ve ‹dari ‹fllerden Sorumlu Fortis Emeklilik ve Hayat A.fi. Genel Müdür Yard›mc›s› 20 Faaliyet Raporu 2009 Orhan PAM‹R - Yönetim Kurulu Üyesi Göreve Atanma Tarihi Sorumlu Oldu¤u Alanlar Ö¤renim Durumu 03.02.2009 Sat›fl ve Pazarlama Program Enstitü Çal›flma Ekonomisi ve Endüstri ‹liflkileri Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Mesleki Deneyimleri Süre Pozisyon Organizasyon 1990-1991 Bankac›l›k Okulu Ziraat Bankas› 1991-1996 Döviz ve TL Dealer Ziraat Bankas› 1996-1996 Döviz ‹fllemleri Yöneticisi Park Yat›r›m Bank 1996-2003 Genel Müdür Yard›mc›s› Commercial Union Hayat Sigorta 2003- Sat›fl ve Pazarlamadan Sorumlu Fortis Emeklilik ve Hayat A.fi. Genel Müdür Yard›mc›s› Barry SMITH - Yönetim Kurulu Üyesi Göreve Atanma Tarihi Ö¤renim Durumu 21.10.2008 Program Enstitü ‹flletme (Lisans) Pazarlama (Yüksek lisans) Mesleki Deneyimleri Süre Pozisyon Organizasyon 1990-1995 Direktör Yard›mc›s› (Entegrasyon)/ Homeloan management Limited Operasyon Direktörü/Ticari Hizmetler Direktörü 1995-1999 Program Müdürü/Operasyon Direktörü AA Insurance Yönetici Direktör 1999-2001 Direktör AXA Insurance pcl 2001 CEO Fortis Insurance Limited / Fortis UK Yönetim Kurulu Üyelerinin 2009 içinde yap›lan ilgili toplant›lara kat›l›mlar› 2009 y›l› içerisinde minimum 4 üyenin kat›l›m› ile toplam 14 adet Yönetim Kurulu toplant›s› gerçekleflmifltir. 21 Faaliyet Raporu 2009 ‹ç Denetim Bülent KÜÇÜKÇET‹N Göreve Atanma Tarihi Mesleki Deneyimleri 01.09.2006 Süre Pozisyon 1999-2006 Teftifl Kurulu / Yönetici Yard›mc›s› Organizasyon ‹ç Kontrol / Yönetici Yard›mc›s› ‹ç Kontrol / Yönetici Teftifl kurulu / Yönetici Fortis Bank A.fi. ‹ç Dönetim Müdürü Fortis Emeklilik ve Hayat A.fi. Süre Pozisyon Organizasyon 2005 ‹ç Denetim / Yönetici Yard›mc›s› Fortis Emeklilik ve Hayat A.fi. 2006- Selim BALO⁄LU Göreve Atanma Tarihi Mesleki Deneyimleri 02.05.2005 22 Faaliyet Raporu 2009 fiirket Denetçileri Emine SEB‹LC‹O⁄LU Göreve Atanma Tarihi Mesleki Deneyimleri 29.04.2009 Süre Pozisyon Organizasyon 1994-1998 Yönetici Yard›mc›s› Pricewaterhouse Coopers 1998-2002 Yönetici Pricewaterhouse Coopers 2002-2007 Genel Müdür Yard›mc›s› Fortis Yat›r›m Menkul De¤erler 2007-2008 Genel Müdür Yard›mc›s› Fortis Portföy Yönetimi 2008-2009 Genel Müdür Temsilcisi Fortis Portföy Yönetimi 2009- Genel Müdür Yard›mc›s› Fortis Portföy Yönetimi Süre Pozisyon Organizasyon 1995-1997 Program Destek Teknisyeni IDP Bilgisayar 1997-2000 Bölge Koordinatörü IDP Bilgisayar 2000-2004 Operasyon Kontrolü ve Inter Portföy Yönetimi Mehmet SOYSAL Göreve Atanma Tarihi Mesleki Deneyimleri 29.05.2009 Finans Yönetici Yard›mc›s› ‹nsan Kaynaklar› 2004-2004 IK ve Muhasebe Prosesleri Kontrolü ‹stanbul Spor 2004- Finansal Kontrol Yöneticisi Fortis Portföy Yönetimi Not: Denetçiler 3 y›ll›k görev süresi için seçilmektedir. 23 Faaliyet Raporu 2009 ‹nsan Kaynaklar› Uygulamalar› ‹fle Al›m Uygulamalar› Fortis Emeklilik ve Hayat ifle al›m uygulamalar›nda genel kriterler: • 18 yafl›n› doldurmufl olmak, • ‹flin niteli¤ine göre gereken e¤itim düzeyine sahip olmak, • Erkeklerde askerlik görevini tamamlam›fl veya tecil ettirmifl olmak, • Sa¤l›k durumu aç›s›ndan flirketin görevlendirdi¤i her yerde görev yapmaya ve seyahat etmeye uygun olmak, • ‹flin niteli¤ine göre yap›lacak mülakatlarda baflar›l› olmak. ‹fl Baflvurusu Fortis Emeklilik ve Hayat gelecekteki yöneticilerini kendi içinden yetifltirmeyi amaçlayan bir kurumdur. fiirketimiz öncelikle girifl pozisyonlar› için, gerekti¤inde de yönetici pozisyonlar›nda personel al›m› gerçeklefltirmektedir. fiirketimizdeki pozisyonlar için ifl baflvurular› internette (kariyer.net ve secretcv.com) duyurulmakta ayr›ca e-mail, faks veya referans yoluyla gelen baflvurular da baflvuru havuzunda toplanarak de¤erlendirilmektedir. E¤itim Çal›flanlar›m›za, kariyer planlar›na uygun olarak görevlerinin gerektirdi¤i teknik ve kiflisel geliflimlerine yönelik e¤itimler kurum içi veya kurum d›fl› e¤itmenler taraf›ndan verilir. Çal›flanlar›m›za sa¤lad›¤›m›z e¤itim olanaklar› için 4 ana kaynak kullan›lmaktad›r: • fiirket içi e¤itimler • fiirket d›fl›ndan e¤itim firmalar› taraf›ndan verilen e¤itimler • Yurtd›fl› e¤itimler • e-learning olarak adland›rd›¤›m›z, uzaktan e¤itimler Terfiler fiirketimiz organizasyonunda yer alan unvanlara ve grade'lere iliflkin yükselme koflullar›, ilgili ifl ak›fl maddelerine istinaden gerçeklefltirilir. Genel olarak uyulan prensipler afla¤›daki gibidir: • Bulundu¤u unvanda, belirlenen minimum süresinin doldurulmufl olmas› • Yükselmek için gerekli olan sicili alm›fl olmas› • Yükselece¤i unvanda bofl kadro bulunmas› • fiirket taraf›ndan esaslar› belirlenen yeterlilik uygulamalar›n› baflar› ile bitirmifl olmas› (Performans de¤erlendirmesi, reyting baflar›s› vb) • Z o r u n l u e ¤ i t i m l e r i n i t a m a m l a m › fl o l m a s › 24 Faaliyet Raporu 2009 Performans Yönetimi Ücretlendirme: Çal›flanlar›m›z y›lda bir kere performans de¤erlendirmesine tabi tutulurlar. “Fortioma & Temel Sorumluluklar” ve “Hedefler” olmak üzere 2 bölümden oluflan de¤erlendirme sonucunda geliflim ihtiyaçlar› belirlenir. Fortis Emeklilik ve Hayat'ta ücretlendirme tüm flirket için belirlenmifl olan HAY Grade sistemine göre flekillenir. Her pozisyonun belli bir grade aral›¤› ve her grade de¤erinin belirlenmifl ücret aral›klar› mevcuttur. Ücret art›fllar› ve jestiyonlar, performansa dayal› olarak her y›l›n Nisan ay›nda belirlenir. fiirketimiz yan haklar olarak ö¤le yeme¤i ücreti, servis, özel sa¤l›k sigortas› ve özel hayat sigortas› imkanlar›n› çal›flanlar›na sunmaktad›r. Motivasyon Çal›flanlar›m›z›n ifl motivasyonlar›n›n artt›r›lmas› ve kurum içi iletiflimin güçlenmesi amac› ile sosyal aktiviteler (geziler, yar›flmalar vb) düzenlenmektedir. Sat›fl ekiplerinin motivasyonunun artt›r›lmas› amac› ile sat›fl konferanslar› ve bilgilendirme toplant›lar› düzenlenmekte ve kurum içi ba¤l›l›¤›n artt›r›lmas› sa¤lanmaktad›r. K›dem Ödülleri Fortis Emeklilik ve Hayat çal›flanlar› için K›dem Ödülleri sistemi oluflturulmufltur. K›dem Ödülleri; Fortis Emeklilik ve Hayat'ta kesintisiz veya toplam süre olarak ödülün verilece¤i y›l›n son günü itibar›yla 5.10.15. 20. ve 25. y›l›n› dolduranlara verilir. Y›llara göre belirlenen K›dem Ödülleri Fortis Emeklilik ve Hayat üst yönetimi taraf›ndan, düzenlenen törenle sahiplerine verilir. ‹zin Süreci Y›ll›k izin deneme süresi dahil olmak üzere Fortis Emeklilik ve Hayat'ta bir tam hizmet y›l›n› tamamlayan çal›flanlara verilir. Çal›flanlar›n hizmet sürelerine göre izin haklar› Cumartesi günleri hariç; • Bir y›ldan befl y›la kadar olanlara y›lda 15 ifl günü • Befl y›ldan fazla ve onbefl y›ldan az olanlara y›lda 20 ifl günü, (6. y›ldan itibaren) • Onbefl y›l ve daha fazla olanlara y›lda 26 ifl günüdür. (16. y›ldan itibaren) 25 Faaliyet Raporu 2009 fiirketin dahil oldu¤u risk grubu ile yapt›¤› ifllemler fiirketimizin dahil oldu¤u risk grubu ile olan finansal iliflkileri 1 Ocak - 31 Aral›k 2009 Hesap Dönemine ait Finansal Tablolar ve Ba¤›ms›z Denetim Raporu Finansal Tablolara iliflkin Aç›klay›c› Dipnotlar› 1.6 ve 45. maddelerinde yer almaktad›r. Finansal bilgiler ve risk yönetimine iliflkin de¤erlendirmeler 28 Faaliyet Raporu 2009 2009 y›l› çal›flma dönemine ait Yönetim Kurulu Raporu fiirketimizin 2009 yılına ait Yönetim Kurulu Raporu, Denetim Kurulu Raporu, Bilanço ve Kar - Zarar hesaplarını tetkik ve onaylarınıza sunar; toplantımıza katılan de¤erli ortaklarımız ile temsilcilerini saygı ile selamlıyoruz. TÜRK‹YE S‹GORTA SEKTÖRÜ 2009 yılı teknik neticelerine bakıldı¤ında, dönemi Hayat ve Hayat Dıflı Branflların toplamında 12.435.971.258 TL. prim ile kapatan sektör, 2008 yılına göre sırasıyla Hayat Dıflı branfllarda % 4,02, Hayat branflında %15,57 ve toplamda %5,57 bir prim artıflı gerçekleflmifltir. HAYAT S‹GORTALARININ SEKTÖRDEK‹ PAYLARI (B‹N TL-BRÜT) S‹GORTA SEKTÖRÜ Y›llar 1994 Toplam Prim 32.679 Hayat Primi Hayat Primi Toplam Prim (%) 3.864 11.82 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. Toplam Prim Pazar Pay› (%) Hayat Primi Pazar Pay› (%) 1995 64.188 8.168 12.73 1996 130.204 19.035 14.62 1997 286.618 45.002 15.70 1998 557.905 94.199 16.88 1.067 0.19 185 0.20 1999 960.000 177.000 18.43 3.835 0.40 1.037 0.59 2000 1.776.898 326.205 18.36 7.420 0.42 2.985 0.92 2001 2.504.862 461.350 18.42 12.690 0.51 5.809 1.26 2002 3.718.522 686.350 18.46 16.667 0.45 9.655 1.40 2003 5.088.125 1.032.552 20.29 13.662 0.27 13.611 1.32 2004 6.785.792 1.223.945 18.04 19.191 0.28 18.364 1.50 2005 7.814.639 1.240.135 15.87 17.625 0.23 16.338 1.32 2006 9.667.541 1.385.801 14.33 25.860 0.27 25.470 1.84 2007 11.009.667 1.412.199 12.83 19.370 0.18 19.110 1.35 2008 11.774.239 1.574.896 13.38 28.645 0.24 23.017 1.46 2009 12.435.971 1.821.653 14.65 23.664 0.19 19.409 1.07 29 Faaliyet Raporu 2009 B‹REYSEL EMEKL‹L‹K S‹STEM‹ 27 Ekim 2003 tarihinde bafllayan bireysel emeklilik uygulamas› 2008 y›l›nda h›zla devam etmifltir. 31.12.2009 itibar›yla sektördeki toplam sözleflme say›s› 2.203.886’ya; kat›l›mc› say›s› ise 1.987.940’a ulaflm›flt›r. Yine 04.01.2010 itibar›yla toplam katk› pay› 7,122 milyon TL’ye; toplam fon büyüklü¤ü 9.097 milyon TL’ye ulaflm›flt›r. BES TEMEL GÖSTERGELER‹ - 31.12.2009 SEKTÖR FORTIS EMEKL‹L‹K FEH SEKTÖR PAYI Sözleflme Say›s› 2.203.886 84.133 %3.82 Kat›l›mc› Say›s› 1.987.940 75.946 %3.82 Kat›l›mc›lar›n Toplam Fon Tutar› (TL) 9.097.436.467 323.396.394 %3,55 Yat›r›ma Yönlenen Toplam Tutar (TL) 6.869.992.691 253.672.894 %3,69 2009 YILI DE⁄ERLEND‹RMES‹ fiirketimiz 2010 y›l›nda bireysel emeklilik, hayat ve ferdi kaza branfllar›nda faaliyet göstermeye devam edecektir. 2009 y›l›na yepyeni inanç, hedef ve umutlarla giren flirketimizin tüm taahhüt ve vecibelerine sad›k, tüm yasa ve temaüllere sayg›l›, disiplinli ve ad›na yak›fl›r prensipli çal›flma ve sorumluluk anlay›fl› içinde yürüttü¤ü faaliyetleri afla¤›da takdir ve tensiplerinize arz edilmifltir. 30 Faaliyet Raporu 2009 Denetçi raporu DENET‹M KURULU RAPORU Ortakl›¤›n Ünvan›: Merkezi: Ödenmifl Sermayesi Faaliyet Konusu: FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. ‹STANBUL 51.100.000.-TL B‹REYSEL EMEKL‹L‹K Denetçilerin Ad›, Soyad›, Görev Süresi: Emine SEB‹LC‹O⁄LU Mehmet SOYSAL Ortak opup olmad›¤›: 29.04.2009 29.05.2009 Ortak de¤iller. Kat›l›nan Yönetim kurulu ve Denetleme Kurulu Toplant› Say›s›: Dört toplant›ya kat›l›nm›flt›r. Ortakl›k hesaplar›, defter ve belgeleri üzerinde yap›lan incelemelerin kapsam› hangi tarihlerde inceleme yap›ld›¤› ve var›lan sonuç: FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. Defterleri taraf›m›zdan muhtelif tarihlerde ve 2009 y›l› sonu hesap kapanmas›ndan önce incelenerek tenkidi gerektiren bir husus görülmemifltir. Türk Ticaret Kanunu’nun 353. maddesinin 1. F›kras›n›n 3 numaral› bendi gere¤ince ortakl›k vesnesinde yap›lan ve say›mlar ve sonuçlar›: Her üç ayd› bir yapt›¤›m›z tetkikler sonucunda tenkit edilecek bir husus görülmemifltir. Türk Ticaret Kanunu’nun 353. maddesinin 1. F›kras›n›n 4 numaral› bendi gere¤ince yap›lan inceleme tarihleri ve sonuçlar›: Her ay yapt›¤›m›z incelemeler sonuçlar›nda, rehin ve teminat ile her nevi k›ymetli evrak›n kay›tl› ve mevcut oldu¤u tespit edilmifltir. ‹ntikal eden flikayet ve yolsuzluklar ve bunlar hakk›nda yap›lan ifllemler: ‹ntikal eden flikayet ve yolsuzluk olmam›flt›r. FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 01.01.2009 - 31.12.2009 dönemi hesap ve ifllemlerini Türk Ticaret Kanunu, Ortakl›¤›n›n Esas Sözleflmesi ve di¤er mevzuat ile genel kabul görmüfl muhasebe ilke ve standartlar›na göre incelenmifl bulunmaktay›z. Görüfllerimize göre; ‹çeri¤ini benimsemedi¤imiz ekli 31.12.2009 tarihi itibari ile düzenlenmifl Bilanço Ortakl›¤›n o tarihteki gerçek durumunu, 01.01.2009 - 31.12.2009 dönemine ait Kar - Zarar tablosu an›lan döneme ait gerçek faaliyet sonuçlar›n› yans›tmakta ve dönem Kar - Zarar hakk›ndaki öneri yasalara ve Ortakl›k Esas Sözleflmesi’ne uygun bulunmaktad›r. Bilanço’nun ve Kar - Zarar Tablosunun onaylanmas›n› ve Yönetim Kurulu Üyelerinin ibras›n› onaylar›n›za arz ederiz. Denetçiler Emine SEB‹LC‹O⁄LU Mehmet SOYSAL 31 Faaliyet Raporu 2009 ‹ç Denetim Faaliyetleri Fortis Emeklilik ve Hayat A.fi. ‹ç Denetim Bölümü, 2008 y›l›nda yay›mlanan Sigorta ve Reasürans ile Emeklilik fiirketlerinin ‹ç Sistemlerine ‹liflkin Yönetmeli¤i’ne uygun ba¤›ms›z yap› ve ifl süreçleri ile direkt Yönetim Kuruluna raporlama yaparak faaliyetlerini sürdürmektedir. fiirket içerisindeki denetim alanlar›n›n risklilik analizi kapsam›nda belirlenen alanlara öncelik verilmek suretiyle oluflturulan ve Yönetim taraf›ndan onaylanan 2009 denetim plan›, baflar› ile programa uygun olarak ifa edilmifltir. Denetim çal›flmalar›na iliflkin olarak oluflturulan raporlar Yönetim Kurulu’na sunularak Kurul'un flirket içi denetim sürecinde kat›l›m› sa¤lanm›flt›r. Fortis Emeklilik ‹ç Denetim Bölümü, flirket içi yönetim, risk ve kontrol süreçlerinin etkinli¤ini de¤erlendirerek bu süreçlerin verimli ve etkin çal›flmas› yönünde öneriler yapmak suretiyle Fortis Emeklilik ve Hayat A.fi.'nin amaçlar›na ulaflmas›n› desteklemeye yönelik olarak profesyonel ve ba¤›ms›z güvence sa¤lamay› misyon edinmifltir. Tüm denetim aktiviteleri uluslararas› denetim standartlar›na uygun olarak yap›land›r›lm›fl “Fortis Denetim Servisi” çal›flma metodolojilerine ve Yönetim Kurulu taraf›ndan onaylanm›fl ‹ç Denetim Yönetmeli¤i’ne uygun olarak sürdürülmektedir. ‹ç Denetim Bölümü bu faaliyetlerini gerçeklefltirmek amac›yla etkin ifl gücü kalitesini art›rmak üzere sürekli e¤itimler ile kiflisel geliflimi desteklemektedir. ‹ç denetim faaliyetlerine yönelik yaz›l›m ve donan›m araçlar› ile de mevcut ifl kalitesinin art›r›lmas› için yeterli teknolojik kaynaklara sahip olarak risk odakl› denetim faaliyetleri yürütülmektedir. 32 Faaliyet Raporu 2009 Risk Yönetim Politikalar› Fortis Emeklilik ve Hayat A.fi.'nin risk yönetimi uygulamalar›n›n temel hedefi; “Fortis Emeklilik ve Hayat A.fi.'nin maruz kald›¤› tüm risklerin tan›mlanmas›, ölçülmesi ve izlenmesi ile bu risklerin raporlanmas› ve yönetilmesi ile ilgili gerekli yap›lar›n Fortis Grup politika, prosedür ve stratejileri ile ve 2008 y›l›nda yürürlü¤e girmifl olan ‹ç Sistemler Yönetmeli¤i'ne uyumlu olarak yönetilmesi”dir. Fortis Emeklilik ve Hayat A.fi. risk yönetimi organizasyon yap›s› afla¤›daki gibidir: Fortis Emeklilik ve Hayat A.fi. bünyesinde risk yönetimi aktiviteleri 3 ana bafll›kta ele al›nmaktad›r. Finansal riskler piyasa, kredi, likidite ve aktif-pasif risklerinden oluflmaktad›r. Operasyonel riskler ifl süreçleri, personel ve sistemlerden ya da d›flsal olaylardan kaynaklanan, do¤rudan veya dolayl› yoldan flirketin maruz kald›¤› riskleri içermektedir. Sigortac›l›k faaliyetlerinden do¤an riskler ise sigortac›l›k ve reasürans riskleri çerçevesinde ele al›nmaktad›r. Finansal ve Operasyonel Riskler Risk Yönetimi, Sigortac›l›k Riskleri ise Teknik Reasürans ve Aktüerya departman› taraf›ndan yönetilmektedir. Ayr›ca, flirketin maruz kald›¤› uyum riskinin yönetilmesine yönelik olarak do¤rudan Genel Müdür'e raporlayan bir “uyum görevlisi” bulunmaktad›r. Risk Organizasyonu Genel Müdür Risk Yönetimi Uyum Mali ‹fller Genel Müdür Yard›mc›s› Teknik, Reasürans ve Aktüerya 33 Faaliyet Raporu 2009 operasyonel riskler ve bu riskleri gidermeye yönelik al›nmas› gereken aksiyonlar belirlenmektedir. Bu çal›flman›n bir devam› olarak ayr›ca bir flirket risk haritas› haz›rlanm›flt›r. Yap›lan bu çal›flmalar Fortis Grubu'nun belirlemifl oldu¤u risk s›n›fland›rmas› dikkate al›narak haz›rlanmaktad›r. ‹fl süreklili¤i plan› 2009 y›l› içerisinde tamamlanm›fl ve flirket çal›flanlar› ile çeflitli e¤itim toplant›lar› ve sunumlar vas›tas›yla paylafl›lm›flt›r. Ayr›ca kay›p veri toplama çal›flmalar›na da bafllan›lm›fl olup, yeterli say›da veri elde edilmesine müteakip olas› kay›plarla ilgili istatistiki analizler yap›lacak ve risklerin azalt›lmas›na yönelik olarak kontrol noktalar› daha belirgin olarak tespit edilebilecektir. Fortis Emeklilik ve Hayat A.fi. Avrupa Birli¤i ülkelerinde 2012 y›l› itibar›yla bir zorunluluk haline gelecek Solvency II standartlar›na yönelik Fortis Grubu'nun yürütmüfl oldu¤u uyum çal›flmalar›na kat›lmaktad›r. Bu kapsamda ilk olarak bir fark (Gap) analizi yap›lm›fl, Solvency II'ye uyum ile ilgili eksiklikler ve ihtiyaçlar tespit edilmifl ve aksiyon plan› tasarlanm›flt›r. Finansal riskler kapsam›nda hayat fonlar› ve bilanço döviz pozisyonu ile ilgili olarak performans ve risk raporlamalar› mevcuttur. Bu rapor içeri¤inde hassasiyet analizleri (DV01: Faiz oranlar›ndaki 1 puan de¤iflimin portföy de¤erine olan etkisi), senaryo analizleri (kurlardaki 10% de¤iflimin kar/zarar etkisi), riske maruz de¤er (RMD; VaR) hesaplamalar› bulunmaktad›r. Bireysel emeklilik fonlar› ise içerisinde çeflitli risk ve portföy kavramlar›n›n da oldu¤u 10 performans ölçütü ile takip edilir ve dashboard fleklinde raporlan›r. Likidite riskinin takibi konusunda ise likidite mali rasyolar›n›n izlenmesi benimsenmifltir. Aktif-pasif yönetimi kapsam›nda Riske Maruz De¤er'le iliflkin olarak Ekonomik Sermaye hesaplamalar› yap›lmaktad›r. Bu amaçla bilançoda bulunan çeflitli aktif ve pasif kalemlerinin makul (fair) de¤erleri geliflmifl programlar vas›tas›yla hesaplanmaktad›r. Bütün bu risklerin yönetimin belirledi¤i limitler çerçevesinde olup olmad›¤› ise düzenli olarak raporlan›r. Kredi riski bünyesinde çal›fl›lan bankalar›n ve reasürans flirketlerin rating notlar› izlenmektedir. Operasyonel risklerle ilgili olarak Kontrol Risk Öz De¤erlendirme (CRSA) çal›flmas› ile flirketin maruz kald›¤› Fortis Emeklilik ve Hayat A.fi. 2009 y›l›nda Piyasa Uyumlu Gömülü De¤er (Embedded Value) çal›flmalar›n› tamamlayarak ürün karl›l›¤› ve risklerine yönelik olarak daha gerçekçi verilere ulaflm›flt›r. Fortis Emeklilik ve Hayat A.fi., sigortac›l›k faaliyetleri nedeniyle üzerine ald›¤› mortalite riskini kontrol alt›nda tutup antiseleksiyon riskini elimine etmek amac›yla underwriting kontrollerini reasürörler ile ortaklafla belirlenen politikalar çerçevesinde gerçeklefltirmektedir. Katastrofik risklere karfl› her y›l yenilenen katastrofik riskler reasürans anlaflmas› bu türden risklere karfl› al›nan bir önlemdir. fiirketin mevcut portföyü ve yeni ürünlerinin reasürans ihtiyaçlar› ile flirket sermaye yap›s› göz önünde tutularak belirlenen reasürans politikalar› çerçevesinde reasürans devirleri yap›lmaktad›r. Ayr›ca 3'er ayl›k dönemler itibar›yla Borç Yeterlilik Testi (LAT) yap›lmaktad›r. Reasürans devirlerinin yap›ld›¤› reasürörlere iliflkin riskler, reasürans flirketlerinin finansal durumlar›, uluslararas› derecelendirme kurulufllar›nca verilen dereceler ve flirketlerin finansal sonuçlar› ile takip edilmektedir. 34 Faaliyet Raporu 2009 Befl y›ll›k özet finansal bilgiler Finansal Göstergeler 2005 (Bin TL) 2006 (Bin TL) 2007 (Bin TL) 2008 (Bin TL) 2009 (Bin TL) BES Katk› Pay› Üretimi 31,395 48,233 64,309 127,006 111,373 Toplam Prim Üretimi 16,751 23,834 17,598 25,317 23,664 Hayat Prim Üretimi 15,775 23,607 17,498 19,987 19,409 Di¤er Prim Üretimi 977 227 100 5,331 4,254 Toplam Teknik Kar -4,689 -8,065 -11,087 -10,089 -8,298 Toplam Aktifler 90,738 139,856 201,359 328,966 398,805 Ödenmifl Sermaye 21,200 26,700 37,700 51,100 51,100 Özkaynaklar 9,088 6,982 9,412 18,882 14,045 Mali Gelirler 1,639 2,781 4,117 6,394 4,765 Hayat Matematik Karfl›l›¤› 31,219 37,496 36,330 41,746 37,372 BES Fon Büyüklü¤ü 44,177 83,153 138,818 238,250 323,396 Toplam Teknik Gelirler 24,069 33,791 28,909 42,579 40,962 Toplam Teknik Giderler 28,758 41,856 39,996 52,668 -49,260 Vergi Sonras› Kar (4,169) (7,496) (8,737) (4,705) -4,874 Hayat Teknik Kâr / Hayat Prim Üretimi % 13,1 % 10,0 % 19,7 % -1,4 5.1% Hayat Prim Üretimi / Toplam Aktifler % 17,4 % 16,9 % 8,7 % 6,1 4.9% BES Fon Büyüklü¤ü / Toplam Aktifler % 48,7 % 59,5 % 68,9 % 72,4 81.1% Teknik Karfl›l›klar / Toplam Aktifler % 34,4 % 26,8 % 18,0 % 12,7 9.4% Özkaynaklar / Toplam Aktifler % 10,0 % 5,0 % 4,7 % 5,7 3.5% Bafll›ca Rasyolar 2005 yılı sonrası mali tablolar 1 Ocak 2005 tarihinde yürürlü¤e giren Sigorta Hesap Planı ve ‹zahnamesine göre hazırlanmıfltır. 35 Faaliyet Raporu 2009 Fon Gruplar› Büyüklükleri ve Ortalama Getirileri 2008 2009 De¤iflim Fon Grubu Net Varl›k 2009 Oran› % De¤erinin Toplam Y›l› Getirisi* ‹çindeki Oran› 2009 % FEK GEL‹R AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI EYF 132.642.487 190.122.979 % 43.3 % 58.8 % 14.06 65.871.664 75.661.857 % 14.9 % 23.4 % 8.97 7.558.028 8.931.791 % 18.2 % 2.8 % 7.83 10.352.961 21.046.047 % 103.3 % 6.5 % 91.75 7.632.798 10.674.274 % 39.8 % 3.3 % 35.07 11.036.959 13.675.031 % 23.9 % 4.2 % 3.11 3.155.540 3.284.415 % 4.1 % 1.0 % 6.18 238.250.437 323.396.394 % 35.7 % 100.0 519.560 % 15.8 % 100.0 FEL PARA P‹YASASI L‹K‹T KAMU EYF FGD GEL‹R AMAÇLI KARMA BORÇLANMA ARAÇLARI DÖV‹Z EYF** FEH BÜYÜME AMAÇLI H‹SSE SENED‹ EYF** FEE ESNEK EYF FGK GEL‹R AMAÇLI KARMA BORÇLANMA ARAÇLARI USD EYF*** FEP PARA P‹YASASI EMANET L‹K‹T KAMU EYF FEG GRUPLARA YÖNEL‹K GEL‹R AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI EYF 448.563 % 15.85 *Fon Performanslar›,"1 Ocak - 31 Aral›k 2009 Hesap Dönemine Ait Performans Sonuç Raporu ve Yat›r›m Performans› Konusunda Kamuya Aç›klanan Bilgilere ‹liflkin Rapor"'lar›ndan al›nm›flt›r. **Gelir Amaçl› Döviz Cinsinden Yat›r›m Araçlar› EYF (FED) fonu 18.02.2010 tarihinde Gelir Amaçl› Karma Borçlanma Araçlar› Döviz EYF (FGD) olarak de¤ifltirilmifltir. ***Gelir Amaçl› Döviz Cinsinden Kamu Borçlanma Araçlar› EYF (FEB) fonu 18.02.2010 tarihinde Gelir Amaçl› Karma Borçlanma Araçlar› USD EYF (FGK) olarak de¤ifltirilmifltir. 36 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA F‹NANSAL TABLOLAR VE BA⁄IMSIZ DENET‹M RAPORU Akis Ba¤›ms›z Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müflavirlik Anonim fiirketi 12 Mart 2010 Bu rapor 2 sayfa ba¤›ms›z denetim raporu ile 76 sayfa finansal tablo ve dipnotlar›ndan oluflmaktad›r. Faaliyet Raporu 2009 37 Faaliyet Raporu 2009 Ba¤›ms›z Denetim Raporlar› Fortis Emeklilik ve Hayat A.fi. Yönetim Kurulu'na Fortis Emeklilik ve Hayat Anonim fiirketi'nin 31 Aral›k 2009 tarihi itibar›yla haz›rlanan ve ekte yer alan bilançosunu, ayn› tarihte sona eren y›la ait gelir tablosunu, özsermaye de¤iflim tablosunu ve nakit ak›fl tablosunu, önemli muhasebe politikalar›n›n özetini ve dipnotlar› denetlemifl bulunuyoruz. fiirket'in 31 Aral›k 2008 tarihinde sona eren y›la ait finansal tablolar›n›n ba¤›ms›z denetimi baflka bir ba¤›ms›z denetim flirketi taraf›ndan gerçeklefltirilmifltir. Söz konusu ba¤›ms›z denetim flirketi 13 Mart 2009 tarihli tam kapsaml› denetim raporunda fiirket'in 31 Aral›k 2008 tarihi itibar›yla finansal tablolar› üzerinde olumlu görüfl bildirmifltir. Finansal Tablolarla ‹lgili Olarak fiirket Yönetiminin Sorumlulu¤u fiirket yönetimi finansal tablolar›n sigortac›l›k mevzuat› gere¤i yürürlükte bulunan muhasebe ilke ve standartlar›na göre haz›rlanmas› ve dürüst bir flekilde sunumundan sorumludur. Bu sorumluluk, finansal tablolar›n hata ve/veya hile ve usulsüzlükten kaynaklanan önemli yanl›fll›klar içermeyecek biçimde haz›rlanarak, gerçe¤i dürüst bir flekilde yans›tmas›n› sa¤lamak amac›yla gerekli iç sistemlerin tasarlanmas›n›, uygulanmas›n› ve devam ettirilmesini, koflullar›n gerektirdi¤i muhasebe tahminlerinin yap›lmas›n› ve uygun muhasebe politikalar›n›n seçilmesini ve uygulanmas›n› içermektedir. Ba¤›ms›z Denetim Kuruluflunun Sorumlulu¤u Sorumlulu¤umuz, yapt›¤›m›z ba¤›ms›z denetime dayanarak bu finansal tablolar hakk›nda görüfl bildirmektir. Ba¤›ms›z denetimimiz, sigortac›l›k mevzuat› gere¤i yürürlükte bulunan ba¤›ms›z denetim ilkelerine iliflkin düzenlemelere uygun olarak gerçeklefltirilmifltir. Bu düzenlemeler, etik ilkelere uyulmas›n› ve ba¤›ms›z denetimin, finansal tablolar›n gerçe¤i do¤ru ve dürüst bir biçimde yans›t›p yans›tmad›¤› konusunda makul bir güvenceyi sa¤lamak üzere planlanarak yürütülmesini gerektirmektedir. Ba¤›ms›z denetimimiz, finansal tablolardaki tutarlar ve dipnotlar ile ilgili ba¤›ms›z denetim kan›t› toplamak amac›yla, ba¤›ms›z denetim tekniklerinin kullan›lmas›n› içermektedir. Ba¤›ms›z denetim tekniklerinin seçimi, finansal tablolar›n hata ve/veya hileden ve usulsüzlükten kaynaklan›p kaynaklanmad›¤› hususu da dahil olmak üzere önemli yanl›fll›k içerip içermedi¤ine dair risk de¤erlendirmesini de kapsayacak flekilde, mesleki kanaatimize göre yap›lm›flt›r. Bu risk de¤erlendirmesinde, fiirket'in iç sistemleri göz önünde bulundurulmufltur. Ancak, amac›m›z iç sistemlerin etkinli¤i hakk›nda görüfl vermek de¤il, ba¤›ms›z denetim tekniklerini koflullara uygun olarak tasarlamak amac›yla, fiirket yönetimi taraf›ndan haz›rlanan finansal tablolar ile iç sistemler aras›ndaki iliflkiyi ortaya koymakt›r. Ba¤›ms›z denetimimiz, ayr›ca fiirket yönetimi taraf›ndan benimsenen muhasebe politikalar› ile yap›lan önemli muhasebe tahminlerinin ve finansal tablolar›n bir bütün olarak sunumunun uygunlu¤unun de¤erlendirilmesini içermektedir. Ba¤›ms›z denetim s›ras›nda temin etti¤imiz ba¤›ms›z denetim kan›tlar›n›n, görüflümüzün oluflturulmas›na yeterli ve uygun bir dayanak oluflturdu¤una inan›yoruz. Ba¤›ms›z Denetçi Görüflü Görüflümüze göre, iliflikteki finansal tablolar, Fortis Emeklilik ve Hayat Anonim fiirketi'nin 31 Aral›k 2009 tarihi itibar›yla finansal durumunu, ayn› tarihte sona eren y›la ait finansal performans›n› ve nakit ak›fllar›n›, sigortac›l›k mevzuat› gere¤i yürürlükte bulunan muhasebe ilke ve standartlar› (bak›n›z 2 no'lu dipnot) çerçevesinde do¤ru ve dürüst bir biçimde yans›tmaktad›r. Görüflü Etkilemeyen Hususlar Görüflümüzü etkilememekle birlikte afla¤›daki hususlara dikkat çekilmesi gerekli görülmüfltür: fiirket çoklu da¤›t›m kanal› stratejisine ba¤l› olarak acente kanal›na yat›r›m yapmay› 2009 y›l›nda da sürdürmüfl, bu strateji do¤rultusunda sigorta ve emeklilik dallar›nda yeni ifl üretimlerinin s›ras›yla %8.9 ve %64.7'sini acente kanal› arac›l›¤› ile gerçeklefltirmifltir. Ancak, 1.4 no'lu dipnotta aç›kland›¤› üzere, fiirket'in, 2009 y›l› üretim verilerine göre toplam sigorta primlerinin %81.3'ü, emeklilik sözleflmelerinin ise %52.6's› taraflar aras›nda imzalanan bankasürans anlaflmas› çerçevesinde Fortis Bank Anonim fiirketi (“Fortis Bank”) arac›l›¤›yla gerçeklefltirilmifltir. Taraflar aras›nda imzalanan bankasürans anlaflmas›n›n süresi 31 Aral›k 2009 tarihi itibar›yla dolmufl olup, fiirket ve Fortis Bank yöneticileri aras›nda yap›lan görüflmeler ve al›nan yaz›l› mutabakat çerçevesinde bankasürans anlaflmas›n›n süresi 1 Nisan 2010 tarihine kadar uzat›lm›flt›r. 2008 y›l›n›n son çeyre¤inde bafllayan ve özellikle uluslararas› finansal piyasalarda etkisini gösteren küresel krizden etkilenen Fortis Bank'›n ana orta¤› Fortis SA/NV, önce Belçika Devleti'nin kontrolüne ve daha sonras›nda yaflanan bir tak›m geliflmeler sonucunda da Frans›z Bankac›l›k Grubu BNP Paribas'›n kontrolüne geçmifltir. Bu ifllemlerin sonucunda Fortis Bank, BNP Paribas Grubu'nun dolayl› ortakl›¤› konumuna gelmifl, Bankac›l›k Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun onay›yla da bu ortakl›k iliflkisi resmiyet kazanm›flt›r. BNP Paribas'›n Türkiye'deki bankac›l›k sektöründe faaliyet gösteren bir di¤er ifltiraki Türk Ekonomi Bankas› Anonim fiirketi (“TEB”) olup, BNP Paribas Türkiye'deki bankac›l›k faaliyetlerini, ortakl›¤› konumundaki bu iki bankay› birlefltirmek suretiyle devam ettirme karar› alm›flt›r. TEB ve Fortis Bank aras›nda iyi niyet sözleflmesi imzalanm›fl olup, rapor tarihi itibar›yla birleflmeye yönelik bafllat›lan görüflmeler devam etmektedir. fiirket yönetimi mevcut iliflkilerin korunarak bankasürans anlaflmas›n›n yenilenece¤ini, Fortis Bank ile beraber çal›flmaya önümüzdeki y›llarda da devam edilece¤ini düflünmekte ve uzun süreli ifl planlar›n› bu çerçevede oluflturmaktad›r. Akis Ba¤›ms›z Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müflavirlik A.fi. ‹stanbul, 12 Mart 2010 Filiz Demiröz Sorumlu Ortak, Bafldenetçi 38 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A,fi.'N‹N 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN YIL SONU KONSOL‹DE OLMAYAN F‹NANSAL RAPORU T.C. Baflbakanl›k Hazine Müsteflarl›¤› taraf›ndan yap›lan düzenlemeler çerçevesinde yürürlükte bulunan muhasebe ilke ve standartlar›na göre haz›rlanan y›l sonu konsolide olmayan finansal tablolar ile bunlara iliflkin aç›klama ve dipnotlar›n “Sigorta ve Reasürans fiirketleri ile Emeklilik fiirketlerinin Finansal Raporlamalar› Hakk›nda Yönetmelik” hükümlerine ve fiirketimiz muhasebe kay›tlar›na uygun oldu¤unu belirtiriz. Sayg›lar›m›zla, Fortis Emeklilik ve Hayat A.fi. ‹stanbul, 12 Mart 2010 Ad / Soyad Ünvan Barend Van DAM Yönetim Kurulu Üyesi, Genel Müdür Sema AKÇA Mali ve ‹dari ‹fller Genel Müdür Yard›mc›s› Cuma YILMAZ Muhasebe Yöneticisi Emine SEB‹LC‹O⁄LU Kanuni Denetçi Mehmet SOYSAL Kanuni Denetçi Halil KOLBAfiI Aktüer ‹mza 39 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 1 OCAK - 31 ARALIK 2008 HESAP DÖNEM‹NE A‹T F‹NANSAL TABLOLAR ‹Ç‹NDEK‹LER B‹LANÇO GEL‹R TABLOSU NAK‹T AKIfi TABLOSU ÖZKAYNAK DE⁄‹fi‹M TABLOSU F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N AÇIKLAYICI D‹PNOTLAR D‹PNOT 1 GENEL B‹LG‹LER 40 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA AYRINTILI B‹LANÇOLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) Varl›klar I-Cari Varl›klar A- Nakit ve Nakit Benzeri Varl›klar 1- Kasa 2- Al›nan Çekler 3- Bankalar 4- Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri 5- Di¤er Nakit ve Nakit Benzeri Varl›klar B- Finansal Varl›klar ile Riski Sigortal›lara Ait Finansal Yat›r›mlar 1- Sat›lmaya Haz›r Finansal Varl›klar 2- Vadeye Kadar Elde Tutulacak Finansal Varl›klar 3- Al›m Sat›m Amaçl› Finansal Varl›klar 4- Krediler 5- Krediler Karfl›l›¤› 6- Riski Hayat Poliçesi Sahiplerine Ait Finansal Yat›r›mlar 7- fiirket Hissesi 8- Finansal Varl›klar De¤er Düflüklü¤ü Karfl›l›¤› C- Esas Faaliyetlerden Alacaklar 1- Sigortac›l›k Faaliyetlerinden Alacaklar 2- Sigortac›l›k Faaliyetlerinden Alacaklar Karfl›l›¤› 3- Reasürans Faaliyetlerinden Alacaklar 4- Reasürans Faaliyetlerinden Alacaklar Karfl›l›¤› 5- Sigorta ve Reasürans fiirketleri Nezdindeki Depolar 6- Sigortal›lara Krediler (‹krazlar) 7- Sigortal›lara Krediler (‹krazlar) Karfl›l›¤› 8- Emeklilik Faaliyetlerinden Alacaklar 9- Esas Faaliyetlerden Kaynaklanan fiüpheli Alacaklar 10- Esas Faaliyetlerden Kaynaklanan fiüpheli Alacaklar Karfl›l›¤› D- ‹liflkili Taraflardan Alacaklar 1- Ortaklardan Alacaklar 2- ‹fltiraklerden Alacaklar 3- Ba¤l› Ortakl›klardan Alacaklar 4- Müflterek Yönetime Tabi Teflebbüslerden Alacaklar 5- Personelden Alacaklar 6- Di¤er ‹liflkili Taraflardan Alacaklar 7- ‹liflkili Taraflardan Alacaklar Reeskontu 8- ‹liflkili Taraflardan fiüpheli Alacaklar 9- ‹liflkili Taraflardan fiüpheli Alacaklar Karfl›l›¤› E- Di¤er Alacaklar 1- Finansal Kiralama Alacaklar› 2- Kazan›lmam›fl Finansal Kiralama Faiz Gelirleri 3- Verilen Depozito ve Teminatlar 4- Di¤er Çeflitli Alacaklar 5- Di¤er Çeflitli Alacaklar Reeskontu 6- fiüpheli Di¤er Alacaklar 7- fiüpheli Di¤er Alacaklar Karfl›l›¤› F- Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir Tahakkuklar› 1- Gelecek Aylara Ait Giderler 2- Tahakkuk Etmifl Faiz ve Kira Gelirleri 3- Gelir Tahakkuklar› 4- Gelecek Aylara Ait Di¤er Giderler ve Gelir Tahakkuklar› G- Di¤er Cari Varl›klar 1- Gelecek Aylar ‹htiyac› Stoklar 2- Peflin Ödenen Vergiler ve Fonlar 3- Ertelenmifl Vergi Varl›klar› 4- ‹fl Avanslar› 5- Personele Verilen Avanslar 6- Say›m ve Tesellüm Noksanlar› 7- Di¤er Çeflitli Cari Varl›klar 8- Di¤er Cari Varl›klar Karfl›l›¤› I- Cari Varl›klar Toplam› ‹liflikteki dipnotlar, bu finansal tabloların tamamlayıcı parçalarıdır. Dipnot 14 14 14 14 11 11 11 12 12 4.2,12 12 2.8,12 12,17 12 4.2,12 12 45 12 17 17 12 Ba¤›ms›z Denetimden Geçmifl 31 Aral›k 2009 Ba¤›ms›z Denetimden Geçmifl 31 Aral›k 2008 25,777,439 2,641 16,975,928 8,798,870 34,920,234 6,910,265 28,009,969 5,896,922 3,415,226 (534,926) 185,367 914,816 1,916,439 358,803 (358,803) 8,767 1,868 6,899 7,592 2,579 5,013 4,192,917 4,192,917 719,499 75,168 635,583 1,117 7,631 71,523,370 30,953,974 5,217 23,108,352 7,840,405 42,448,489 12,447,262 30,001,227 9,807,351 1,810,408 (350,940) 981,175 7,366,708 29,922 (29,922) 16,778 16,778 8,242 5,420 2,822 4,337,002 4,286,850 50,152 488,164 79,402 398,589 2,660 7,513 88,060,000 41 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA AYRINTILI B‹LANÇOLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) Varl›klar II-Cari Olmayan Varl›klar A- Esas Faaliyetlerden Alacaklar 1- Sigortac›l›k Faaliyetlerinden Alacaklar 2- Sigortac›l›k Faaliyetlerinden Alacaklar Karfl›l›¤› 3- Reasürans Faaliyetlerinden Alacaklar 4- Reasürans Faaliyetlerinden Alacaklar Karfl›l›¤› 5- Sigorta ve Reasürans fiirketleri Nezdindeki Depolar 6- Sigortal›lara Krediler (‹krazlar) 7- Sigortal›lara Krediler (‹krazlar) Karfl›l›¤› 8- Emeklilik Faaliyetlerinden Alacaklar 9- Esas Faaliyetlerden Kaynaklanan fiüpheli Alacaklar 10- Esas Faaliyetlerden Kaynaklanan fiüpheli Alacaklar Karfl›l›¤› B- ‹liflkili Taraflardan Alacaklar 1- Ortaklardan Alacaklar 2- ‹fltiraklerden Alacaklar 3- Ba¤l› Ortakl›klardan Alacaklar 4- Müflterek Yönetime Tabi Teflebbüslerden Alacaklar 5- Personelden Alacaklar 6- Di¤er ‹liflkili Taraflardan Alacaklar 7- ‹liflkili Taraflardan Alacaklar Reeskontu 8- ‹liflkili Taraflardan fiüpheli Alacaklar 9- ‹liflkili Taraflardan fiüpheli Alacaklar Karfl›l›¤› C- Di¤er Alacaklar 1- Finansal Kiralama Alacaklar› 2- Kazan›lmam›fl Finansal Kiralama Faiz Gelirleri 3- Verilen Depozito ve Teminatlar 4- Di¤er Çeflitli Alacaklar 5- Di¤er Çeflitli Alacaklar Reeskontu 6- fiüpheli Di¤er Alacaklar 7- fiüpheli Di¤er Alacaklar Karfl›l›¤› D- Finansal Varl›klar 1- Ba¤l› Menkul K›ymetler 2- ‹fltirakler 3- ‹fltirakler Sermaye Taahhütleri 4- Ba¤l› Ortakl›klar 5- Ba¤l› Ortakl›klar Sermaye Taahhütleri 6- Müflterek Yönetime Tabi Teflebbüsler 7- Müflterek Yönetime Tabi Teflebbüsler Sermaye Taahhütleri 8- Finansal Varl›klar ve Riski Sigortal›lara Ait Finansal Yat›r›mlar 9- Di¤er Finansal Varl›klar 10- Finansal Varl›klar De¤er Düflüklü¤ü Karfl›l›¤› E- Maddi Varl›klar 1- Yat›r›m Amaçl› Gayr›menkuller 2- Yat›r›m Amaçl› Gayr›menkuller De¤er Düflüklü¤ü Karfl›l›¤› 3- Kullan›m Amaçl› Gayr›menkuller 4- Makine ve Teçhizatlar 5- Demirbafl ve Tesisatlar 6- Motorlu Tafl›tlar 7- Di¤er Maddi Varl›klar (Özel Maliyet Bedelleri Dahil) 8- Kiralama Yoluyla Edinilmifl Maddi Varl›klar 9- Birikmifl Amortismanlar 10- Maddi Varl›klara ‹liflkin Avanslar (Yap›lmakta Olan Yat›r›mlar Dahil) F- Maddi Olmayan Varl›klar 1- Haklar 2- fierefiye 3- Faaliyet Öncesi Döneme Ait Giderler 4- Araflt›rma ve Gelifltirme Giderleri 6- Di¤er Maddi Olmayan Varl›klar 7- Birikmifl ‹tfalar 8- Maddi Olmayan Varl›klara ‹liflkin Avanslar G- Gelecek Y›llara Ait Giderler ve Gelir Tahakkuklar› 1- Gelecek Y›llara Ait Giderler 2- Gelir Tahakkuklar› 3- Gelecek Y›llara Ait Di¤er Giderler ve Gelir Tahakkuklar› H- Di¤er Cari Olmayan Varl›klar 1- Efektif Yabanc› Para Hesaplar› 2- Döviz Hesaplar› 3- Gelecek Y›llar ‹htiyac› Stoklar 4- Peflin Ödenen Vergiler ve Fonlar 5- Ertelenmifl Vergi Varl›klar› 6- Di¤er Çeflitli Cari Olmayan Varl›klar 7- Di¤er Cari Olmayan Varl›klar Amortisman› 8- Di¤er Cari Olmayan Varl›klar Karfl›l›¤› II- Cari Olmayan Varl›klar Toplam› Varl›klar Toplam› ‹liflikteki dipnotlar, bu finansal tabloların tamamlayıcı parçalarıdır. Dipnot 12,17 12,17 9 9 9 9 6 6 6 6 8 8 8 8 Ba¤›ms›z Denetimden Geçmifl 31 Aral›k 2009 Ba¤›ms›z Denetimden Geçmifl 31 Aral›k 2008 323,396,394 323,396,394 338,466 263,470 149,996 (75,000) 998,312 1,536,115 1,662,867 (2,200,670) 2,548,727 5,421,033 (2,872,306) 327,281,899 398,805,269 238,250,436 238,250,436 263,470 263,470 1,228,250 1,338,186 1,662,159 (1,772,095) 1,163,411 3,379,303 (2,449,752) 233,860 240,905,567 328,965,567 42 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA AYRINTILI B‹LANÇOLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) YÜKÜMLÜLÜKLER III-K›sa Vadeli Yükümlülükler A- Finansal Borçlar 1- Kredi Kurulufllar›na Borçlar 2- Finansal Kiralama ‹fllemlerinden Borçlar 3- Ertelenmifl Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri 4- Uzun Vadeli Kredilerin Ana Para Taksitleri ve Faizleri 5- Ç›kar›lm›fl Tahviller (Bonolar) Anapara, Taksit ve Faizleri 6- Ç›kar›lm›fl Di¤er Finansal Varl›klar 7- Ç›kar›lm›fl Di¤er Finansal Varl›klar ‹hraç Fark› 8- Di¤er Finansal Borçlar (Yükümlülükler) B- Esas Faaliyetlerden Borçlar 1- Sigortac›l›k Faaliyetlerinden Borçlar 2- Reasürans Faaliyetlerinden Borçlar 3- Sigorta ve Reasürans fiirketlerinden Al›nan Depolar 4- Emeklilik Faaliyetlerinden Borçlar 5- Di¤er Esas Faaliyetlerden Borçlar 6- Di¤er Esas Faaliyetlerden Borçlar Borç Senetleri Reeskontu C-‹liflkili Taraflara Borçlar 1- Ortaklara Borçlar 2- ‹fltiraklere Borçlar 3- Ba¤l› Ortakl›klara Borçlar 4- Müflterek Yönetime Tabi Teflebbüslere Borçlar 5- Personele Borçlar 6- Di¤er ‹liflkili Taraflara Borçlar D- Di¤er Borçlar 1- Al›nan Depozito ve Teminatlar 2- Di¤er Çeflitli Borçlar 3- Di¤er Çeflitli Borçlar Reeskontu E- Sigortac›l›k Teknik Karfl›l›klar› 1- Kazan›lmam›fl Primler Karfl›l›¤› - Net 2- Devam Eden Riskler Karfl›l›¤› - Net 3- Hayat Matematik Karfl›l›¤› - Net 4- Muallak Hasar ve Tazminat Karfl›l›¤› - Net 5- ‹kramiye ve ‹ndirimler Karfl›l›¤› - Net 6- Yat›r›m Riski Hayat Sigortas› Poliçe Sahiplerine Ait Poliçeler ‹çin Ayr›lan Karfl›l›k - Net 7- Di¤er Teknik Karfl›l›klar - Net F- Ödenecek Vergi ve Benzeri Di¤er Yükümlülükler ‹le Karfl›l›klar› 1- Ödenecek Vergi ve Fonlar 2- Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri 3- Vadesi Geçmifl, Ertelenmifl veya Taksitlendirilmifl Vergi ve Di¤er Yükümlülükler 4- Ödenecek Di¤er Vergi ve Benzeri Yükümlülükler 5- Dönem Kar› Vergi ve Di¤er Yasal Yükümlülük Karfl›l›klar› 6- Dönem Kar›n›n Peflin Ödenen Vergi ve Di¤er Yükümlülükleri 7- Di¤er Vergi ve Benzeri Yükümlülük Karfl›l›klar› G- Di¤er Risklere ‹liflkin Karfl›l›klar 1- K›dem Tazminat› Karfl›l›¤› 2- Sosyal Yard›m Sand›¤› Varl›k Aç›klar› Karfl›l›¤› 3- Maliyet Giderleri Karfl›l›¤› H- Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Tahakkuklar› 1- Gelecek Aylara Ait Gelirler 2- Gider Tahakkuklar› 3- Gelecek Aylara Ait Di¤er Gelirler ve Gider Tahakkuklar› I- Di¤er K›sa Vadeli Yükümlülükler 1- Ertelenmifl Vergi Yükümlü¤ü 2- Say›m ve Tesellüm Fazlal›klar› 3- Di¤er Çeflitli K›sa Vadeli Yükümlülükler III - K›sa Vadeli Yükümlülükler Toplam› ‹liflikteki dipnotlar, bu finansal tabloların tamamlayıcı parçalarıdır. Dipnot 19,20 19,20 19 19 17,19 19 19 19 17 17 17 17 19 23 23 19 19 19 19 Ba¤›ms›z Denetimden Geçmifl 31 Aral›k 2009 Ba¤›ms›z Denetimden Geçmifl 31 Aral›k 2008 224,304 224,304 9,678,827 1,271,358 8,407,469 43,353 43,353 598,479 31,550 566,929 8,223,585 6,409,006 1,753,009 61,570 1,184,589 951,295 233,294 2,932,318 2,932,318 207,638 207,638 329,296 329,296 23,422,389 237,723 237,723 15,522,159 1,011,497 14,510,662 30,249 30,249 1,465,994 32,351 1,433,643 8,457,833 7,256,366 1,201,467 1,172,728 994,738 177,990 2,714,151 2,714,151 247,769 247,769 148,120 148,120 29,996,726 43 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA AYRINTILI B‹LANÇOLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) YÜKÜMLÜLÜKLER IV-Uzun Vadeli Yükümlülükler A- Finansal Borçlar 1- Kredi Kurulufllar›na Borçlar 2- Finansal Kiralama ‹fllemlerinden Borçlar 3- Ertelenmifl Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri 4- Ç›kar›lm›fl Tahviller 5- Ç›kar›lm›fl Di¤er Finansal Varl›klar 6- Ç›kar›lm›fl Di¤er Finansal Varl›klar ‹hraç Fark› 7- Di¤er Finansal Borçlar (Yükümlülükler) B- Esas Faaliyetlerden Borçlar 1- Sigortac›l›k Faaliyetlerinden Borçlar 2- Reasürans Faaliyetlerinden Borçlar 3- Sigorta ve Reasürans fiirketlerinden Al›nan Depolar 4- Emeklilik Faaliyetlerinden Borçlar 5- Di¤er Esas Faaliyetlerden Borçlar 6- Di¤er Esas Faaliyetlerden Borçlar Borç Senetleri Reeskontu C- ‹liflkili Taraflara Borçlar 1- Ortaklara Borçlar 2- ‹fltiraklere Borçlar 3- Ba¤l› Ortakl›klara Borçlar 4- Müflterek Yönetime Tabi Teflebbüslere Borçlar 5- Personele Borçlar 6- Di¤er ‹liflkili Taraflara Borçlar D- Di¤er Borçlar 1- Al›nan Depozito ve Teminatlar 2- Di¤er Çeflitli Borçlar 3- Di¤er Çeflitli Borçlar Reeskontu E- Sigortac›l›k Teknik Karfl›l›klar› 1- Kazan›lmam›fl Primler Karfl›l›¤› - Net 2- Devam Eden Riskler Karfl›l›¤› - Net 3- Hayat Matematik Karfl›l›¤› - Net 4- Muallak Hasar ve Tazminat Karfl›l›¤› - Net 5- ‹kramiye ve ‹ndirimler Karfl›l›¤› - Net 6- Yat›r›m Riski Hayat Sigortas› Poliçe Sahiplerine Ait Poliçeler ‹çin Ayr›lan Karfl›l›k - Net 7- Di¤er Teknik Karfl›l›klar - Net F- Di¤er Yükümlülükler ve Karfl›l›klar› 1- Ödenecek Di¤er Yükümlülükler 2- Vadesi Geçmifl, Ertelenmifl veya Taksitlendirilmifl Vergi ve Di¤er Yükümlülükler 3- Di¤er Borç ve Gider Karfl›l›klar› G- Di¤er Risklere ‹liflkin Karfl›l›klar 1- K›dem Tazminat› Karfl›l›¤› 2- Sosyal Yard›m Sand›¤› Varl›k Aç›klar› Karfl›l›¤› H-Gelecek Y›llara Ait Gelirler ve Gider Tahakkuklar› 1- Gelecek Y›llara Ait Gelirler 2- Gider Tahakkuklar› 3- Gelecek Y›llara Ait Di¤er Gelirler ve Gider Tahakkuklar› I- Di¤er Uzun Vadeli Yükümlülükler 1- Ertelenmifl Vergi Yükümlülü¤ü 2- Di¤er Uzun Vadeli Yükümlülükler IV- Uzun Vadeli Yükümlülükler Toplam› ‹liflikteki dipnotlar, bu finansal tabloların tamamlayıcı parçalarıdır. Dipnot 17,19 17,19 17 17 17 23 23 21 21 Ba¤›ms›z Denetimden Geçmifl 31 Aral›k 2009 Ba¤›ms›z Denetimden Geçmifl 31 Aral›k 2008 323,396,394 323,396,394 37,889,561 37,371,706 517,855 51,931 51,931 361,337,886 238,250,436 238,250,436 41,746,147 41,746,147 49,538 49,538 40,644 40,644 280,086,765 44 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA AYRINTILI B‹LANÇOLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) ÖZSERMAYE V-Özsermaye A- Ödenmifl Sermaye 1- (Nominal) Sermaye 2- Ödenmemifl Sermaye 3- Sermaye Düzeltmesi Olumlu Farklar› 4- Sermaye Düzeltmesi Olumsuz Farklar› B- Sermaye Yedekleri 1- Hisse Senedi ‹hraç Primleri 2- Hisse Senedi ‹ptal Karlar› 3- Sermayeye Eklenecek Sat›fl Karlar› 4- Yabanc› Para Çevirim Farklar› 5- Di¤er Sermaye Yedekleri C- Kar Yedekleri 1- Yasal Yedekler 2- Statü Yedekleri 3- Ola¤anüstü Yedekler 4- Özel Fonlar (Yedekler) 5- Finansal Varl›klar›n De¤erlemesi 6- Di¤er Kar Yedekleri D- Geçmifl Y›llar Karlar› 1- Geçmifl Y›llar Karlar› E- Geçmifl Y›llar Zararlar› 1- Geçmifl Y›llar Zararlar› F- Dönem Net Kar› 1- Dönem Net Kar› 2- Dönem Net Zarar› V- Özsermaye Toplam› Yükümlülükler Toplam› ‹liflikteki dipnotlar, bu finansal tabloların tamamlayıcı parçalarıdır. Dipnot 2.13,15 15 11,15 Ba¤›ms›z Denetimden Geçmifl 31 Aral›k 2009 Ba¤›ms›z Denetimden Geçmifl 31 Aral›k 2008 51,100,000 51,100,000 280,061 224,906 55,155 (32,461,081) (32,461,081) (4,873,986) (4,873,986) 14,044,994 398,805,269 51,100,000 51,100,000 243,157 224,906 18,251 (27,755,759) (27,755,759) (4,705,322) (4,705,322) 18,882,076 328,965,567 45 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹NDE SONA EREN YILA A‹T AYRINTILI GEL‹R TABLOSU (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) I-Teknik Bölüm A- Hayat D›fl› Teknik Gelir 1- Kazan›lm›fl Primler (Reasürör Pay› Düflülmüfl Olarak) 1.1- Yaz›lan Primler (Reasürör Pay› Düflülmüfl Olarak) 1.1.1- Brüt Yaz›lan Primler 1.1.2- Reasüröre Devredilen Primler 1.2- Kazan›lmam›fl Primler Karfl›l›¤›nda De¤iflim (Reasürör Pay› ve Devreden K›s›m Düflülmüfl Olarak) 1.2.1- Kazan›lmam›fl Primler Karfl›l›¤› 1.2.2- Kazan›lmam›fl Primler Karfl›l›¤›nda Reasürör Pay› 1.3- Devam Eden Riskler Karfl›l›¤›nda De¤iflim (Reasürör Pay› ve Devreden K›s›m Düflülmüfl Olarak) 1.3.1- Devam Eden Riskler Karfl›l›¤› 1.3.2- Devam Eden Riskler Karfl›l›¤›nda Reasürör Pay› 2- Teknik Olmayan Bölümden Aktar›lan Yat›r›m Gelirleri 3- Di¤er Teknik Gelirler (Reasürör Pay› Düflülmüfl Olarak) 3.1- Brüt Di¤er Teknik Gelirler 3.2- Brüt Di¤er Teknik Gelirlerde Reasürör Pay› B- Hayat D›fl› Teknik Gider 1- Gerçekleflen Hasarlar (Reasürör Pay› Düflülmüfl Olarak) 1.1- Ödenen Hasarlar (Reasürör Pay› Düflülmüfl Olarak) 1.1.1- Brüt Ödenen Hasarlar 1.1.2- Ödenen Hasarlarda Reasürör Pay› 1.2- Muallak Hasarlar Karfl›l›¤›nda De¤iflim (Reasürör Pay› ve Devreden K›s›m Düflülmüfl Olarak) 1.2.1- Muallak Hasarlar Karfl›l›¤› 1.2.2- Muallak Hasarlar Karfl›l›¤›nda Reasürör Pay› 2- ‹kramiye ve ‹ndirimler Karfl›l›¤›nda De¤iflim (Reasürör Pay› ve Devreden K›s›m Düflülmüfl Olarak) 2.1- ‹kramiye ve ‹ndirimler Karfl›l›¤› 2.2- ‹kramiye ve ‹ndirimler Karfl›l›¤›nda Reasürör Pay› 3- Di¤er Teknik Karfl›l›klarda De¤iflim (Reasürör Pay› ve Devreden K›s›m Düflülmüfl Olarak) 4- Faaliyet Giderleri C- Teknik Bölüm Dengesi- Hayat D›fl› (A - B) D- Hayat Teknik Gelir 1- Kazan›lm›fl Primler (Reasürör Pay› Düflülmüfl Olarak) 1.1- Yaz›lan Primler (Reasürör pay› Düflülmüfl Olarak) 1.1.1- Brüt Yaz›lan Primler 1.1.2- Reasüröre Devredilen Primler 1.2- Kazan›lmam›fl Primler Karfl›l›¤›nda De¤iflim (Reasürör Pay› ve Devreden K›s›m Düflülmüfl Olarak) 1.2.1- Kazan›lmam›fl Primler Karfl›l›¤› 1.2.2- Kazan›lmam›fl Primler Karfl›l›¤›nda Reasürör Pay› 1.3- Devam Eden Riskler Karfl›l›¤›nda De¤iflim (Reasürör Pay› ve Devreden K›s›m Düflülmüfl Olarak) 1.3.1- Devam Eden Riskler Karfl›l›¤› 1.3.2- Devam Eden Riskler Karfl›l›¤›nda Reasürör Pay› 2- Hayat Branfl› Yat›r›m Geliri 3- Yat›r›mlardaki Gerçekleflmemifl Karlar 4- Di¤er Teknik Gelirler (Reasürör Pay› Düflülmüfl Olarak) ‹liflikteki dipnotlar, bu finansal tabloların tamamlayıcı parçalarıdır. Dipnot Ba¤›ms›z Denetimden Geçmifl 31 Aral›k 2009 Ba¤›ms›z Denetimden Geçmifl 31 Aral›k 2008 17 5,17 5,17 5,17 6,241,372 6,229,293 4,078,022 4,254,385 (176,363) 2,124,724 1,962,721 5,330,510 5,628,099 (297,589) 5,17,29 17 17 2,151,271 2,170,395 (19,124) (3,367,789) (3,424,068) 56,279 11,737 342 342 (3,792,349) (194,355) (176,954) (180,373) 3,419 162,003 (1,464,314) (121,912) (30,143) (30,143) - (17,401) (17,401) - (91,769) (91,769) - - - 17 17 5,17 5,10,17 (91,522) (3,506,472) 2,449,023 20,050,693 16,245,055 17,548,966 19,409,334 (1,860,368) (1,342,402) 660,410 27,364,592 18,056,942 19,986,653 23,017,459 (3,030,806) 5,17,29 17 10,17 (1,303,911) (1,453,865) 149,954 (1,929,711) (2,248,319) 318,608 3,805,638 - 9,307,650 - 5 17 17,29 5,17 5 5,17,29 5,17 5,17,29 32 5 46 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹NDE SONA EREN YILA A‹T AYRINTILI GEL‹R TABLOSU (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) I-Teknik Bölüm E- Hayat Teknik Gider 1- Gerçekleflen Hasarlar (Reasürör Pay› Düflülmüfl Olarak) 1.1- Ödenen Tazminatlar (Reasürör Pay› Düflülmüfl Olarak) 1.1.1- Brüt Ödenen Tazminatlar 1.1.2- Ödenen Tazminatlarda Reasürör Pay› 1.2- Muallak Tazminatlar Karfl›l›¤›nda De¤iflim (Reasürör Pay› ve Devreden K›s›m Düflülmüfl Olarak) 1.2.1- Muallak Tazminatlar Karfl›l›¤› 1.2.2- Muallak Hasarlar Karfl›l›¤›nda Reasürör Pay› 2- ‹kramiye ve ‹ndirimler Karfl›l›¤›nda De¤iflim (Reasürör Pay› ve Devreden K›s›m Düflülmüfl Olarak) 2.1- ‹kramiye ve ‹ndirimler Karfl›l›¤› 2.2- ‹kramiye ve ‹ndirimler Karfl›l›¤›nda Reasürör Pay› 3- Hayat Matematik Karfl›l›¤›nda De¤iflim (Reasürör Pay› ve Devreden K›s›m Düflülmüfl Olarak) 3.1- Hayat Matematik Karfl›l›¤› 3.2- Hayat Matematik Karfl›l›¤›nda Reasürör Pay› 4- Yat›r›m Riski Hayat Sigortas› Poliçe Sahiplerine Ait Poliçeler ‹çin Ayr›lan Karfl›l›klarda De¤iflim (Reasürör Pay› ve Devreden K›s›m Düflülmüfl Olarak) 4.1- Yat›r›m Riski Hayat Sigortas› Poliçe Sahiplerine Ait Poliçeler ‹çin Ayr›lan Karfl›l›klar 4.2- Yat›r›m Riski Hayat Sigortas› Poliçe Sahiplerine Ait Poliçeler ‹çin Ayr›lan Karfl›l›klarda Reasürör Pay› 5- Di¤er Teknik Karfl›l›klarda De¤iflim (Reasürör Pay› ve Devreden K›s›m Düflülmüfl Olarak) 6- Faaliyet Giderleri 7- Yat›r›m Giderleri 8- Yat›r›mlardaki Gerçekleflmemifl Zararlar 9- Teknik Olmayan Bölüme Aktar›lan Yat›r›m Gelirleri F- Teknik Bölüm Dengesi- Hayat (D - E) G- Emeklilik Teknik Gelir 1- Fon ‹flletim Gelirleri 2- Yönetim Gideri Kesintisi 3- Girifl Aidat› Gelirleri 4- Ara Verme Halinde Yönetim Gideri Kesintisi 5- Özel Hizmet Gideri Kesintisi 6- Sermaye Tahsis Avans› De¤er Art›fl Gelirleri 7- Di¤er Teknik Gelirler H- Emeklilik Teknik Gideri 1- Fon ‹flletim Giderleri 2- Sermaye Tahsis Avanslar› De¤er Azal›fl Giderleri 3- Faaliyet Giderleri 4- Di¤er Teknik Giderler I- Teknik Bölüm Dengesi- Emeklilik (G - H) ‹liflikteki dipnotlar, bu finansal tabloların tamamlayıcı parçalarıdır. Dipnot Ba¤›ms›z Denetimden Geçmifl 31 Aral›k 2009 Ba¤›ms›z Denetimden Geçmifl 31 Aral›k 2008 17 17,29 5,17 5,10,17 (19,052,506) (10,060,392) (9,526,251) (9,900,804) 374,553 (27,647,704) (8,197,181) (7,791,029) (8,324,252) 533,223 17,29 5,17 5,10,17 (534,141) (553,002) 18,861 (406,152) (581,812) 175,660 5,17,29 5,17,29 (61,570) (61,570) - - 5,29 5 5,10 4,374,441 4,641,556 (267,115) (8,079,014) (8,392,974) 313,960 - - - - (426,333) (11,365,160) (1,298,599) (214,893) 998,187 14,670,047 6,889,694 3,495,510 4,283,886 957 (26,415,432) (1,047,228) (25,335,497) (32,707) (11,745,385) (9,572,492) (1,629,709) (169,308) (283,112) 13,089,747 4,615,308 4,305,224 4,168,890 325 (23,555,891) (1,110,900) (22,442,946) (2,045) (10,466,144) 5,17,29 32 5 5 5 5 5 5 32 47 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹NDE SONA EREN YILA A‹T AYRINTILI GEL‹R TABLOSU (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) Dipnot Ba¤›ms›z Denetimden Geçmifl 31 Aral›k 2009 Ba¤›ms›z Denetimden Geçmifl 31 Aral›k 2008 C- Teknik Bölüm Dengesi- Hayat D›fl› (A-B) F- Teknik Bölüm Dengesi- Hayat (D-E) I - Teknik Bölüm Dengesi- Emeklilik (G-H) J- Genel Teknik Bölüm Dengesi (C+F+I) K- Yat›r›m Gelirleri 5 1- Finansal Yat›r›mlardan Elde Edilen Gelirler 2- Finansal Yat›r›mlar›n Nakde Çevrilmesinden Elde Edilen Karlar 3- Finansal Yat›r›mlar›n De¤erlemesi 4- Kambiyo Karlar› 5- ‹fltiraklerden Gelirler 6- Ba¤l› Ortakl›klar ve Müflterek Yönetime Tabi Teflebbüslerden Gelirler 7- Arazi, Arsa ile Binalardan Elde Edilen Gelirler 8- Türev Ürünlerden Elde Edilen Gelirler 9- Di¤er Yat›r›mlar 10- Hayat Teknik Bölümünden Aktar›lan Yat›r›m Gelirleri L- Yat›r›m Giderleri 5 1- Yat›r›m Yönetim Giderleri - Faiz Dahil 2- Yat›r›mlar De¤er Azal›fllar› 3- Yat›r›mlar›n Nakde Çevrilmesi Sonucunda Oluflan Zararlar 4- Hayat D›fl› Teknik Bölümüne Aktar›lan Yat›r›m Gelirleri 5- Türev Ürünler Sonucunda Oluflan Zararlar 6- Kambiyo Zararlar› 7- Amortisman Giderleri 5,6,8 8- Di¤er Yat›r›m Giderleri M- Di¤er Faaliyetlerden ve Ola¤and›fl› Faaliyetlerden Gelir ve Karlar ile Gider ve Zararlar 1- Karfl›l›klar Hesab› 47 2- Reeskont Hesab› 3- Özellikli Sigortalar Hesab› 4- Enflasyon Düzeltmesi Hesab› 5- Ertelenmifl Vergi Varl›¤› Hesab› 35 6- Ertelenmifl Vergi Yükümlülü¤ü Gideri 35 7- Di¤er Gelir ve Karlar 8- Di¤er Gider ve Zararlar 9- Önceki Y›l Gelir ve Karlar› 10- Önceki Y›l Gider ve Zararlar› N- Dönem Net Kar› veya Zarar› 1- Dönem Kar› ve Zarar› 2- Dönem Kar› Vergi ve Di¤er Yasal Yükümlülük Karfl›l›klar› 3- Dönem Net Kar veya Zarar› 4- Enflasyon Düzeltme Hesab› 2,449,023 998,187 (11,745,385) (8,298,175) 4,764,714 4,780,018 110,957 (726,730) 385,547 29 214,893 (1,132,270) (7,422) (11,737) (251,070) (862,041) (208,255) (290,347) 40,644 200,102 (158,654) (4,873,986) (4,873,986) (4,873,986) - 660,410 (283,112) (10,466,144) (10,088,846) 6,372,404 4,846,771 23,448 555,519 777,342 16 169,308 (1,181,683) (84) (162,003) (342,857) (676,739) 192,803 316,846 18,954 186,946 (329,943) (4,705,322) (4,705,322) (4,705,322) - I-Teknik Olmayan Bölüm ‹liflikteki dipnotlar, bu finansal tabloların tamamlayıcı parçalarıdır. 48 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹NDE SONA EREN YILA A‹T NAK‹T AKIfi TABLOSU (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) Dipnot A. Esas faaliyetlerden kaynaklanan nakit ak›mlar› 1. Sigortac›l›k faaliyetlerinden elde edilen nakit giriflleri 2. Reasürans faaliyetlerinden elde edilen nakit giriflleri 3. Emeklilik faaliyetlerinden elde edilen nakit giriflleri 4. Sigortac›l›k faaliyetleri nedeniyle yap›lan nakit ç›k›fl› 5. Reasürans faaliyetleri nedeniyle nakit ç›k›fl› 6. Emeklilik faaliyetleri nedeniyle nakit ç›k›fl› 7. Esas faaliyetler sonucu oluflan nakit 8. Faiz ödemeleri 9. Gelir vergisi ödemeleri 10. Di¤er nakit giriflleri 11. Di¤er nakit ç›k›fllar› 12. Esas faaliyetlerden kaynaklanan net nakit B. Yat›r›m faaliyetlerinden kaynaklanan nakit ak›mlar› 1. Maddi varl›klar›n sat›fl› 2. Maddi varl›klar›n iktisab› 3. Mali varl›k iktisab› 4. Mali varl›klar›n sat›fl› 5. Al›nan faizler 6. Al›nan temettüler 7. Di¤er nakit giriflleri 8. Di¤er nakit ç›k›fllar› 9. Yat›r›m faaliyetlerinden kaynaklanan net nakit C. Finansman faaliyetlerinden kaynaklanan nakit ak›mlar› 1. Hisse senedi ihrac› 2. Kredilerle ilgili nakit giriflleri 3. Finansal kiralama borçlar› ödemeleri 4. Ödenen temettüler 5. Di¤er nakit giriflleri 6. Di¤er nakit ç›k›fllar› 7. Finansman faaliyetlerinden kaynaklanan net nakit D. Kur farklar›n›n nakit ve nakit benzerlerine olan etkisi E. Nakit ve nakit benzerlerinde meydana gelen net (azal›fl)/art›fl F. Dönem bafl›ndaki nakit ve nakit benzerleri mevcudu G. Dönem sonundaki nakit ve nakit benzerleri mevcudu ‹liflikteki dipnotlar, bu finansal tabloların tamamlayıcı parçalarıdır. 6,8 5,6,8 14 14 Ba¤›ms›z Denetimden Geçmifl 31 Aral›k 2009 Ba¤›ms›z Denetimden Geçmifl 31 Aral›k 2008 30,591,118 307,062 20,120,316 (30,312,778) (20,000) (32,423,069) (11,737,351) 815,707 (1,288,312) (12,209,956) 31,071,836 14,881,998 (16,716,942) (8,824,093) 20,412,799 (21,862,622) (1,449,823) 1,865 (2,019,284) (14,325,532) 14,471,799 6,127,805 29 7,273 (7,422) 4,256,533 86,103 (2,303,421) (35,790,358) 26,648,902 7,382,006 16 2,346 (84) (3,974,490) (13,419) (13,419) (7,966,842) 27,103,425 19,136,583 13,400,000 13,400,000 434,485 8,410,172 18,693,253 27,103,425 ‹liflikteki dipnotlar, bu finansal tabloların tamamlayıcı parçalarıdır. I - Önceki Dönem Sonu Bakiyesi - 31 Aral›k 2008 A - Sermaye Art›r›m› 1 - Nakit 2 - ‹ç Kaynaklardan B - ‹flletmenin Ald›¤› Kendi Hisse Senetleri C - Gelir Tablosunda Yer Almayan Kazanç ve Kay›plar D - Finansal Varl›klar›n De¤erlemesi E - Yabanc› Para Çevrim Farklar› F - Di¤er Kazanç ve Kay›plar G - Enflasyon Düzeltme Farklar› H - Net Dönem Zarar› I - Geçmifl Y›llar Zararlar›na Transferler J - Da¤›t›lan Temettü II - Dönem Sonu Bakiyesi - 31 Aral›k 2009 I - Önceki Dönem Sonu Bakiyesi - 31 Aral›k 2007 II - Türkiye Muhasebe Standartlar›'n›n ‹lk Defa Uygulan›yor Olmas›n›n Aç›l›fl Bilançosuna Etkileri III - Yeni Bakiye - 31 Aral›k 2007 A - Sermaye Art›r›m› 1 - Nakit 2 - ‹ç Kaynaklardan B - ‹flletmenin Ald›¤› Kendi Hisse Senetleri C - Gelir Tablosunda Yer Almayan Kazanç ve Kay›plar D - Finansal Varl›klar›n De¤erlemesi E - Yabanc› Para Çevrim Farklar› F - Di¤er Kazanç ve Kay›plar G - Enflasyon Düzeltme Farklar› H - Net Dönem Zarar› I - Geçmifl Y›llar Zararlar›na Transferler J - Da¤›t›lan Temettü II - Dönem Sonu Bakiyesi - 31 Aral›k 2008 11.15 Dip Not 11.15 2.13 2.13 2.1.6 Dip Not 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹NDE SONA EREN YILA A‹T ÖZ KAYNAK DE⁄‹fi‹M TABLOSU (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. - 55,589 (37,338) 18,251 55,589 - - Öz sermaye Enflasyon Varl›klarda Düzeltmesi De¤er Art›fl› Farklar› - - Yabanc› Para Çevrim Farklar› 224,906 224,906 224,906 Yasal Yedekler 51,100,000 51,100,000 Sermaye - ‹flletmenin Kendi Hisse Senetleri 18,251 36,904 55,155 - Öz sermaye Enflasyon Varl›klarda Düzeltmesi De¤er Art›fl› Farklar› - Yabanc› Para Çevrim Farklar› 224,906 224,906 Yasal Yedekler - - - - Di¤er Yedekler ve Statü Da¤›t›lmam›fl Yedekleri Karlar - - Di¤er Yedekler ve Statü Da¤›t›lmam›fl Yedekleri Karlar Ba¤›ms›z Denetimden Geçmifl Özkaynak De¤iflim Tablosu - 31 Aral›k 2008 37,700,000 13,400,000 13,400,000 51,100,000 37,700,000 Sermaye ‹flletmenin Kendi Hisse Senetleri Ba¤›ms›z Denetimden Geçmifl Özkaynak De¤iflim Tablosu - 31 Aral›k 2008 (4,705,322) (4,873,986) 4,705,322 (4,873,986) Net Dönem Zarar› (8,736,649) (4,705,322) 8,736,649 (4,705,322) (8,736,649) Net Dönem Zarar› (27,755,759) (4,705,322) (32,461,081) Geçmifl Y›llar Zarar› 812,414 (19,019,110) (8,736,649) (27,755,759) (19,831,524) Geçmifl Y›llar Zarar› Toplam 18,882,076 36,904 (4,873,986) 14,044,994 Toplam 812,414 10,224,736 13,400,000 13,400,000 (37,338) (4,705,322) 18,882,076 9,412,322 49 Faaliyet Raporu 2009 50 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹NDE SONA EREN YILA ‹L‹fiK‹N KAR DA⁄ITIM TABLOSU (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) Dipnot I. DÖNEM KARININ DA⁄ITIMI 1.1. DÖNEM KARI 1.2. ÖDENECEK VERG‹ VE YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER 1.2.1. Kurumlar Vergisi (Gelir Vergisi) 1.2.2. Gelir Vergisi Kesintisi 1.2.3. Di¤er Vergi ve Yasal Yükümlülükler A NET DÖNEM KARI (1.1 - 1.2) 1.3. GEÇM‹fi DÖNEMLER ZARARI (-) 1.4. B‹R‹NC‹ TERT‹P YASAL AKÇE 1.5. fi‹RKETTE BIRAKILMASI VE TASARRUFU ZORUNLU YASAL FONLAR (-) B DA⁄ITILAB‹L‹R NET DÖNEM KARI [ (A - (1.3 + 1.4 + 1.5) ] 1.6. ORTAKLARA B‹R‹NC‹ TEMETTÜ (-) 1.6.1. Hisse Senedi Sahiplerine 1.6.2. ‹mtiyazl› Hisse Senedi Sahiplerine 1.6.3 Kat›lma ‹ntifa Senedi Sahiplerine 1.6.4 Kara ‹fltirakli Tahvil Sahiplerine 1.6.5 Kar ve Zarar Ortakl›¤› Belgesi Sahiplerine 1.7. PERSONELE TEMETTÜ (-) 1.8. YÖNET‹M KURULUNA TEMETTÜ (-) 1.9. ORTAKLARA ‹K‹NC‹ TEMETTÜ (-) 1.9.1. Hisse Senedi Sahiplerine 1.9.2. ‹mtiyazl› Hisse Senedi Sahiplerine 1.9.3. Kat›lma ‹ntifa Senedi Sahiplerine 1.9.4. Kara ‹fltirakli Tahvil Sahiplerine 1.9.5. Kar ve Zarar Ortakl›¤› Belgesi Sahiplerine 1.10. ‹K‹NC‹ TERT‹P YASAL YEDEK AKÇE (-) 1.11. STATÜ YEDEKLER‹ (-) 1.12. OLA⁄ANÜSTÜ YEDEKLER 1.13. D‹⁄ER YEDEKLER 1.14. ÖZEL FONLAR II. YEDEKLERDEN DA⁄ITIM 2.1. DA⁄ITILAN YEDEKLER 2.2. ‹K‹NC‹ TERT‹P YASAL YEDEKLER (-) 2.3. ORTAKLARA PAY (-) 2.3.1. Hisse Senedi Sahiplerine 2.3.2 ‹mtiyazl› Hisse Senedi Sahiplerine 2.3.3. Kat›lma ‹ntifa Senedi Sahiplerine 2.3.4 Kâra ‹fltirakli Tahvil Sahiplerine 2.3.5 Kâr ve Zarar Ortakl›¤› Belgesi Sahiplerine 2.4. PERSONELE PAY (-) 2.5. YÖNET‹M KURULUNA PAY (-) III. H‹SSE BAfiINA KAR 3.1. H‹SSE SENED‹ SAH‹PLER‹NE 3.2. H‹SSE SENED‹ SAH‹PLER‹NE ( % ) 3.3. ‹MT‹YAZLI H‹SSE SENED‹ SAH‹PLER‹NE 3.4. ‹MT‹YAZLI H‹SSE SENED‹ SAH‹PLER‹NE ( % ) IV. H‹SSE BAfiINA TEMETTÜ 4.1. H‹SSE SENED‹ SAH‹PLER‹NE 4.2. H‹SSE SENED‹ SAH‹PLER‹NE ( % ) 4.3. ‹MT‹YAZLI H‹SSE SENED‹ SAH‹PLER‹NE 4.4. ‹MT‹YAZLI H‹SSE SENED‹ SAH‹PLER‹NE ( % ) Cari Dönem 31 Aral›k 2009 Önceki Dönem 31 Aral›k 2008 (4,873,986) (4,873,986) (32,461,081) - (4,705,322) (4,705,322) (27,755,759) - (*) 1 Ocak - 31 Aral›k 2009 ve 1 Ocak - 31 Aral›k 2008 hesap dönemlerinde kâr gerçekleflmedi¤inden kâr da¤›t›m tablosu haz›rlanmam›flt›r. ‹liflikteki dipnotlar, bu finansal tabloların tamamlayıcı parçalarıdır. 51 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 1 Genel Bilgiler 1.1 Ana flirketin ad› ve grubun son sahibi 31 Aral›k 2009 tarihi itibar›yla, Fortis Emeklilik ve Hayat Anonim fiirketi'nin (“fiirket”) sermayesinde do¤rudan hakimiyeti söz konusu olan sermaye grubu %99.99 pay ile Fortis Insurance International NV olup, fiirket'in nihai ana orta¤› Fortis NV'dir (“Fortis Holding”). Fortis Holding, Fortis SA/NV ve Fortis NV gruplar›n› kapsamaktad›r. fiirket'in ana hissedar› olan Fortis Insurance International NV'nin dahil oldu¤u Fortis Holding'in yap›s›nda son dönemdeki ekonomik geliflmelerle ba¤lant›l› olarak 2008 y›l› Ekim ay›ndan sonra önemli de¤ifliklikler gerçekleflmifl ve bir dizi hisse devri sonucunda Belçika Devleti'nin fiirket'in en önemli sat›fl kanal› olan Fortis Bank Anonim fiirketi'nin (“Fortis Bank”) ana hissedar› Fortis SA/NV'deki toplam hisse oran› %99.93'e ulaflm›flt›r. Bunlar› takiben 6 Ekim 2008 tarihinde var›lan anlaflma çerçevesinde hisselerin %75'lik bölümünün baz› koflullara ba¤l› olmak üzere Frans›z Bankac›l›k Grubu BNP Paribas'a sat›fl›n› öngören bir protokol imzalanm›flt›r. Bununla birlikte, Belçika Devleti'ne hisselerin devri ifllemi, Fortis Holding'in 11 fiubat 2009 tarihinde toplanan Genel Kurul'unda görüflülmüfl ve kabul edilmemifltir. Devam eden görüflmeler sonucunda Belçika Devleti, BNP Paribas ve Fortis Holding 6 Mart 2009 tarihinde Fortis Bank'›n ana sermayedar› Fortis SA/NV'nin sahipli¤i için yeni bir anlaflmaya varm›fllard›r. Bu anlaflma Fortis Holding Genel Kurulu'nda kabul edilmeyen önceki anlaflman›n yerine geçmektedir. Bu yeni anlaflma çerçevesinde, Fortis SA/NV'nin %75'inin Belçika Devleti taraf›ndan BNP Paribas'a sat›lmas›, geri kalan %25 oran›ndaki hissenin de Belçika Devleti'nde kalmas› karara ba¤lanm›fl ve ilgili anlaflma 28 ve 29 Nisan 2009'da s›ras›yla Belçika ve Hollanda'da yap›lan Fortis Holding Genel Kurulu'nda onaylanm›flt›r. Söz konusu hisse devir ifllemleri 13 May›s 2009 tarihinde tamamlanm›flt›r. fiirket'in do¤rudan orta¤› olan Fortis Insurance International NV ile Fortis Bank, farkl› ortakl›k yap›lar›na sahip tüzel kiflilikler olup, fiirket'in ba¤l› oldu¤u Fortis Insurance International NV'nin ortakl›k yap›s›nda herhangi bir de¤ifliklik olmam›flt›r. fiirket'in 31 Aral›k 2008 tarihine kadar Fortis Bank'tan “Teknik Destek Anlaflmas›” kapsam› alt›nda ald›¤› bilgi ifllem, donan›m, yaz›l›m ve insan kaynaklar› hizmetlerinin bir k›sm›, Fortis Bank'›n söz konusu sermayedar de¤iflikli¤inden dolay›, 2009 y›l›ndan itibaren al›nmamaya bafllanm›flt›r. 1.2 Kuruluflun ikametgah› ve yasal yap›s›, flirket olarak olufltu¤u ülke ve kay›tl› büronun adresi (veya e¤er kay›tl› büronun oldu¤u yerden farkl›ysa, faaliyetin sürdürüldü¤ü esas yer) fiirket, 1997 y›l›nda Türkiye'de tescil edilmifl olup, Türk Ticaret Kanunu (“TTK”) hükümlerine göre kurulmufl Anonim fiirket statüsündedir. fiirket, Tekfen Tower Eski Büyükdere Cad. No:209 4.Levent/‹stanbul adresinde faaliyet göstermektedir. 52 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 1.3 ‹flletmenin fiili faaliyet konusu fiirket, 13 Kas›m 1997 tarihinde “Do¤an Hayat Sigorta Anonim fiirketi” ad›yla Türkiye'de ve yabanc› ülkelerde hayat sigortalar› grubuna giren her branflta sigorta faaliyetini yürütmek ve özellikle ferdi hayat, grup hayat, ferdi kaza ve hastal›k sigortalar› ile ilgili sigorta, reasürans, retrosesyon ifllemleri yapmak ve arac›l›k etmek amac›yla kurulmufl olup, 1998 y›l›ndan itibaren sigortac›l›k faaliyetlerine bafllam›flt›r. fiirket'in, 7 Nisan 2001 tarih ve 4366 say›l› Resmi Gazete'de yay›mlanan 4632 say›l› Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yat›r›m Sistemi Kanunu'nun (“Bireysel Emeklilik Kanunu”) Geçici 1 inci maddesinin 2 nci f›kras› uyar›nca hayat sigorta flirketinden emeklilik flirketine dönüflüm için yapt›¤› baflvuru, 17 Ocak 2003 tarih ve B.02.1.HM.0.SGM0.2.3.1 say›l› T.C. Baflbakanl›k Hazine Müsteflarl›¤› (“Hazine Müsteflarl›¤›”) onay›yla kabul edilmifl ve fiirket'in unvan› “Do¤an Emeklilik Anonim fiirketi” olarak de¤ifltirilmifltir. fiirket'in Fortis Grubu bünyesine dahil olmas›yla, 8 Kas›m 2005 tarihinde yap›lan Ola¤anüstü Genel Kurul toplant›s›nda “Do¤an Emeklilik Anonim fiirketi” olan unvan›n›n “Fortis Emeklilik ve Hayat Anonim fiirketi” olarak de¤ifltirilmesine ve bu amaçla ana sözleflmenin 3. maddesinin izin verilen tadil tasar›s› uyar›nca tadil edilmesine karar verilmifltir. Bu karar ‹stanbul Ticaret Memurlu¤u'nda tescil ettirilmifl ve 24 Kas›m 2005 tarih ve 6438 say›l› Ticaret Sicil Gazetesi'nde ilan edilmifltir. 27 A¤ustos 2003 tarihli yönetim kurulu karar›na ve 7 Ekim 2003 tarihli Sermaye Piyasas› Kurulu'ndan al›nan izine istinaden yedi adet emeklilik yat›r›m fonu kurulmufltur. Söz konusu fonlar Fortis Portföy Yönetimi Anonim fiirketi (“Yönetici”) taraf›ndan yönetilmekte olup ilgili Fon Portföy Yönetim Hizmet Sözleflmesi, 17 Ekim 2003 tarihinde taraflar aras›nda imzalanm›flt›r. Fonlar süresiz olup fonlar›n halka arz edilme tarihleri 1 Aral›k 2003'tür. fiirket, kurulufl aflamas›nda fonlara toplam 2,080,000 TL tutar›nda sermaye avans› tahsis etmifltir. 20 Haziran 2007 tarihli yönetim kurulu karar›na ve 28 Aral›k 2007 tarihli Sermaye Piyasas› Kurulu'ndan al›nan izine istinaden bir adet Gruplara Yönelik Gelir Amaçl› Kamu Borçlanma Araçlar› Emeklilik Yat›r›m Fonu kurulmufltur. Söz konusu fon süresiz olup fonun halka arz edilme tarihi 7 May›s 2008'dir. fiirket, kurulufl aflamas›nda fona toplam 400,000 TL tutar›nda sermaye avans› tahsis etmifltir. fiirket'in 31 Aral›k 2009 tarihi itibar›yla toplam 8 adet (31 Aral›k 2008: 8 adet) emeklilik yat›r›m fonu bulunmaktad›r. 25 Mart 2008 tarihinde al›nan yönetim kurulu karar› do¤rultusunda “‹htisaslaflm›fl ‹MKB Ulusal 30 Endeks Emeklilik Yat›r›m Fonu”nun ünvan› “Büyüme Amaçl› Hisse Senedi Fonu” olarak de¤ifltirilmifltir. 4 Eylül 2009 tarihinde al›nan yönetim kurulu karar› do¤rultusunda “Gelir Amaçl› Döviz Cinsinden Kamu Borçlanma Araçlar› Emeklilik Yat›r›m Fonu”nun ünvan› “Gelir Amaçl› Karma Borçlanma Araçlar› (USD) Emeklilik Yat›r›m Fonu” olarak de¤ifltirilmifltir. 4 Eylül 2009 tarihinde al›nan yönetim kurulu karar› do¤rultusunda “Gelir Amaçl› Döviz Cinsinden Yat›r›m Araçlar› Emeklilik Yat›r›m Fonu”nun ünvan› “Gelir Amaçl› Karma Borçlanma Araçlar› (Döviz) Emeklilik Yat›r›m Fonu” olarak de¤ifltirilmifltir. 53 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 1.4 Kuruluflun faaliyetlerinin ve esas çal›flma alanlar›n›n niteliklerinin aç›klanmas› Faaliyetlerini, 14 Haziran 2007 tarih ve 26552 say›l› Resmi Gazete'de yay›mlanan 5684 say›l› Sigortac›l›k Kanunu (“Sigortac›l›k Kanunu”) ile Bireysel Emeklilik Kanunu ve yürürlükte bulunan di¤er yönetmelik ve düzenlemeler çerçevesinde yürütmekte olan fiirket, 31 Aral›k 2009 tarihi itibar›yla hayat, ferdi kaza ve emeklilik branfllar›nda poliçe/sözleflme imzalamaktad›r. fiirket çoklu da¤›t›m kanal› stratejisine ba¤l› olarak acente kanal›na yat›r›m yapmay› 2009 y›l›nda da sürdürmüfl, bu strateji do¤rultusunda sigorta ve emeklilik dallar›nda yeni ifl üretimlerinin s›ras›yla %8.9 ve %64.7'sini acente kanal› arac›l›¤› ile gerçeklefltirmifltir. Ancak, fiirket'in, 2009 y›l› üretim verilerine göre toplam sigorta sözleflmelerinin %81.3'ü, emeklilik sözleflmelerinin ise %52.6's› taraflar aras›nda imzalanan bankasürans anlaflmas› çerçevesinde Fortis Bank arac›l›¤›yla gerçeklefltirilmifltir. En son imzalanan bankasürans anlaflmas›n›n süresi 31 Aral›k 2009 tarihi itibar›yla dolmufl olup, fiirket ve Fortis Bank yöneticileri aras›nda yap›lan görüflmeler ve al›nan yaz›l› mutabakat çerçevesinde bankasürans anlaflmas›n›n süresi 1 Nisan 2010 tarihine kadar uzat›lm›flt›r. Yukar›da “1.1 - Ana flirketin ad› ve grubun son sahibi” notunda daha detayl› anlat›ld›¤› üzere Fortis Bank, BNP Paribas Grubu'nun dolayl› ortakl›¤› konumuna gelmifl olup, Bankac›l›k Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun onay›yla da bu ortakl›k iliflkisi resmiyet kazanm›flt›r. BNP Paribas'›n Türkiye'deki bankac›l›k sektöründe faaliyet gösteren bir di¤er ifltiraki de Türk Ekonomi Bankas› Afi'dir (“TEB”). Bu geliflmelere müteakip, BNP Paribas Türkiye'deki bankac›l›k faaliyetlerini, ortakl›¤› konumundaki bu iki bankay› birlefltirmek suretiyle devam ettirme karar› alm›flt›r. TEB ve Fortis Bank aras›nda iyi niyet sözleflmesi imzalanm›fl olup, rapor tarihi itibar›yla birleflmeye yönelik bafllat›lan görüflmeler devam etmektedir. BNP Paribas Grubu ayn› zamanda hayat ve hayat-d›fl› dallarda Türkiye'de de faaliyet gösteren bir sigorta grubunun orta¤› konumundad›r. Söz konusu sigorta flirketlerinin Türkiye'de bireysel emeklilik faaliyeti bulunmamaktad›r. fiirket yönetimi mevcut iliflkilerin korunarak bankasürans anlaflmas›n›n yenilenece¤ini, Fortis Bank ile beraber çal›flmaya önümüzdeki y›llarda da devam edilece¤ini düflünmekte ve uzun süreli ifl planlar›n› bu çerçevede oluflturmaktad›r. 1.5 Kategorileri itibar›yla y›l içinde çal›flan personelin ortalama say›s› Kategorileri itibar›yla y›l içinde çal›flan personelin ortalama say›s› afla¤›daki gibidir: 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 Üst ve orta kademe yöneticiler Di¤er personel 62 233 61 241 Toplam 295 302 1.6 Üst yönetime sa¤lanan ücret ve benzeri menfaatler 31 Aral›k 2009 tarihinde sona eren y›la iliflkin, yönetim kurulu baflkan ve üyeleriyle genel müdür, genel müdür yard›mc›lar› gibi üst kademe yöneticilere cari dönemde sa¤lanan ücret ve benzeri menfaatlerin toplam tutar› 1,596,260 TL'dir (31 Aral›k 2008: 1,537,361 TL). 54 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 1.7 Finansal tablolarda; yat›r›m gelirlerinin ve faaliyet giderlerinin (personel, yönetim, araflt›rma gelifltirme, pazarlama ve sat›fl, d›flar›dan sa¤lanan fayda ve hizmetler ile di¤er faaliyet giderleri) da¤›t›m›nda kullan›lan anahtarlar fiirketlerce haz›rlanacak olan finansal tablolarda kullan›lan anahtara iliflkin usul ve esaslar, Hazine Müsteflarl›¤› taraf›ndan 4 Ocak 2008 tarih ve 2008/1 say›l› “Sigortac›l›k Hesap Plan› Çerçevesinde Haz›rlanmakta Olan Finansal Tablolarda Kullan›lan Anahtarlar›n Usul ve Esaslar›na ‹liflkin Genelge”si çerçevesinde belirlenmifltir. Buna göre; fiirket taraf›ndan hayat d›fl› teknik karfl›l›klar› karfl›layan varl›klar›n yat›r›ma yönlendirilmesinden elde edilen tüm gelirler, teknik olmayan bölümden teknik bölüme aktar›lmaktad›r. Matematik ve kar pay› karfl›l›klar› karfl›l›¤›nda yat›r›ma yönlendirilen k›ymetlerden elde edilen gelirler, teknik bölümde b›rak›lmakta, bu tutarlar haricindeki k›s›mlar ise teknik olmayan bölüme aktar›lmaktad›r. Söz konusu Genelge uyar›nca Hazine Müsteflarl›¤›'ndan al›nan onay çerçevesinde fiirket, faaliyet giderlerini hayat d›fl›, hayat ve emeklilik branfllar› aras›nda çeflitli kriterleri göz önünde bulundurarak haz›rlad›¤› anahtar çerçevesinde da¤›tmaktad›r. 1.8 Finansal tablolar›n tek bir flirket mi yoksa flirketler grubunu mu içerdi¤i ‹liflikteki finansal tablolar, sadece fiirket'in finansal bilgilerini içermekte olup, Not 2.2'de daha detayl› anlat›ld›¤› üzere 31 Aral›k 2009 tarihi itibar›yla konsolide finansal tablolar haz›rlanmam›flt›r. 1.9 Raporlayan iflletmenin ad› veya di¤er kimlik bilgileri ve bu bilgide önceki bilanço tarihinden beri olan de¤ifliklikler fiirket'in Ticaret Unvan› fiirket'in Genel Müdürlü¤ü'nün Adresi fiirket'in elektronik site adresi : Fortis Emeklilik ve Hayat Anonim fiirketi : Tekfen Tower Eski Büyükdere Cad. No:209 4.Levent/‹stanbul : www.fortisemeklilik.com.tr Yukar›da sunulan bilgilerde bilanço tarihinden itibaren herhangi bir de¤ifliklik olmam›flt›r. 1.10 Bilanço tarihinden sonraki olaylar Bilanço tarihinden sonraki olaylara iliflkin aç›klamalar “46 - Bilanço tarihinden sonra ortaya ç›kan olaylar” notunda detayl› olarak sunulmufltur. 55 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 2 Önemli Muhasebe Politikalar›n›n Özeti 2.1 Haz›rl›k esaslar› 2.1.1 Finansal tablolar›n düzenlenmesinde kullan›lan temeller ve kullan›lan özel muhasebe politikalar›yla ilgili bilgiler fiirket, finansal tablolar›n›, Sigortac›l›k Kanunu'nun 18. maddesi ile Bireysel Emeklilik Kanunu'nun 11. maddelerine dayan›larak Hazine Müsteflarl›¤› taraf›ndan yay›mlanan “Sigorta ve Reasürans ile Emeklilik fiirketlerinin Finansal Raporlamalar› Hakk›nda Yönetmelik” hükümleri gere¤ince yürürlükte bulunan düzenlemeler çerçevesinde Türkiye Muhasebe Standartlar› (“TMS”), Türkiye Finansal Raporlama Standartlar› (“TFRS”) ve Hazine Müsteflarl›¤› taraf›ndan muhasebe ve finansal raporlama esaslar›na iliflkin yay›mlanan di¤er yönetmelik, aç›klama ve genelgelere (tümü “Raporlama Standartlar›”) uygun olarak haz›rlamaktad›r. Söz konusu yönetmeli¤in 4 üncü maddesinde; sigorta sözleflmelerine, ba¤l› ortakl›k, birlikte kontrol edilen ortakl›k ve ifltiraklerin muhasebelefltirilmesi ve konsolide finansal tablolar, kamuya aç›klanacak finansal tablolar ile bunlara iliflkin aç›klama ve dipnotlar›n düzenlenmesine iliflkin usul ve esaslar›n Hazine Müsteflarl›¤›'nca ç›kar›lacak tebli¤ler ile belirlenece¤i belirtilmifltir. Türkiye Muhasebe Standartlar› Kurulu'nun (“TMSK”) “Sigorta sözleflmelerine” iliflkin 4 numaral› Standard› 31 Aral›k 2005 tarihinden sonra bafllayan hesap dönemleri için geçerli olmak üzere, 25 Mart 2006 tarihinde yürürlü¤e girmifl olmakla birlikte Uluslararas› Muhasebe Standartlar› Kurulu'nun sigorta sözleflmelerine iliflkin projesinin ikinci bölümü henüz tamamlanmad›¤› için TFRS 4'ün bu aflamada uygulanmayaca¤› belirtilmifl, bu kapsamda 7 A¤ustos 2007 tarih ve 26606 say›l› Resmi Gazete'de yay›mlanarak 1 Ocak 2008 tarihinden itibaren yürürlü¤e giren teknik karfl›l›klar› konu alan “Sigorta ve Reasürans ile Emeklilik fiirketlerinin Teknik Karfl›l›klar›na ve Bu Karfl›l›klar›n Yat›r›laca¤› Varl›klara ‹liflkin Yönetmelik” (“Teknik Karfl›l›klar Yönetmeli¤i”) ve sonras›nda bu yönetmeli¤e istinaden aç›klama ve düzenlemelerin oldu¤u bir tak›m genelge ve sektör duyurular› yay›mlanm›flt›r. Bu yönetmelik, genelge ve sektör duyurular› ile getirilen düzenlemelere iliflkin uygulanan muhasebe politikalar› ileriki bölümlerde her biri kendi bafll›¤› alt›nda özetlenmifltir. Ba¤l› ortakl›k, birlikte kontrol edilen ortakl›k ve ifltiraklerin muhasebelefltirilmesi hususu Hazine Müsteflarl›¤› taraf›ndan yay›mlanan 28 Aral›k 2007 tarih ve 2007/26 say›l› “Ba¤l› Ortakl›k, Birlikte Kontrol Edilen Ortakl›k ve ‹fltiraklerin Muhasebelefltirilmesine ‹liflkin Genelge” ile düzenlenmifltir. Buna göre; ba¤l› ortakl›k, birlikte kontrol edilen ortakl›k ve ifltiraklerin muhasebelefltirilmesine iliflkin Hazine Müsteflarl›¤›'nca tebli¤ ç›kar›l›ncaya kadar, uygulamada aksakl›k olmamas›n› teminen, ba¤l› ortakl›k, birlikte kontrol edilen ortakl›k ve ifltiraklerin muhasebelefltirilmesinin TMSK'n›n ilgili düzenlemeleri çerçevesinde yap›lmas› gerekli görülmüfltür. 31 Aral›k 2008 tarih ve 27097 say›l› (4. Mükerrer) Resmi Gazete'de yay›mlanan “Sigorta ve Reasürans fiirketleri ile Emeklilik fiirketlerinin Konsolide Finansal Tablolar›n›n Düzenlenmesine ‹liflkin Tebli¤” yay›mlanarak söz konusu tebli¤de ön görülen tarihler itibar›yla konsolidasyon esaslar› yürürlü¤e konulmufltur. Hazine Müsteflarl›¤›'n›n 12 A¤ustos 2008 tarihli 2008/36 say›l› “Sigorta ve Reasürans ile Emeklilik fiirketlerinin Ba¤l› Ortakl›k, Birlikte Kontrol Edilen Ortakl›k ve ‹fltiraklerdeki Yat›r›mlar›n›n Bireysel Finansal Tablolar›na Yans›t›lmas›na ‹liflkin Sektör Duyurusu”nda, flirketlerin TMS 27 - Konsolide ve Bireysel Finansal Tablolar standard›ndan muaf tutulmufl olmas›na ra¤men, bireysel finansal tablo haz›rlanmas› s›ras›nda ba¤l› ortakl›k, birlikte kontrol edilen ortakl›k ve ifltiraklerdeki yat›r›mlar›n TMS 27'nin 37 nci paragraf›nda belirtilen maliyet yöntemine veya TMS 39 - Finansal Araçlar: Muhasebelefltirme ve Ölçme standard›na uygun olarak muhasebelefltirilmesinin mümkün oldu¤u belirtilmifltir. 18 Nisan 2008 tarih ve 26851 say›l› Resmi Gazete'de yay›mlanan “Finansal Tablolar›n Sunumu Hakk›nda Tebli¤” ile finansal tablolar›n önceki dönemlerle ve di¤er flirketlerin finansal tablolar› ile karfl›laflt›r›lmas›n› teminen, flirketlerin haz›rlayacaklar› finansal tablolar›n flekil ve içeri¤i düzenlenmifltir. 56 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 2.1.2 Finansal tablolar›n anlafl›lmas› için uygun olan di¤er muhasebe politikalar› Hiperenflasyonist ülkelerde muhasebelefltirme Türkiye'de faaliyet gösteren flirketlerin finansal tablolar› 31 Aral›k 2004 tarihi itibar›yla TMS 29 - Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama'ya uygun olarak, TL'nin genel sat›n al›m gücündeki de¤iflmeler nedeniyle yap›lan düzeltmeleri yans›tacak flekilde ifade edilmifltir. TMS 29, yüksek enflasyonlu ekonomilerin para birimi ile haz›rlanan finansal tablolar›n bilanço tarihindeki ölçüm biriminden gösterilmesini ve önceki dönemlere ait bakiyelerin de ayn› birimden gösterilmesini öngörmektedir. Hazine Müsteflarl›¤›'n›n 4 Nisan 2005 tarihli ve 19387 numaral› yaz›s›na istinaden fiirket, 31 Aral›k 2004 tarihli finansal tablolar›n›, Sermaye Piyasas› Kurulu'nun 15 Ocak 2003 tarihli ve 25290 say›l› Resmi Gazete'de yay›mlanarak yürürlü¤e giren “Sermaye Piyasas›nda Muhasebe Standartlar› Hakk›nda Tebli¤”de (“Seri: XI No: 25 Say›l› Tebli¤”) yer alan “Yüksek Enflasyon Dönemlerinde Mali Tablolar›n Düzeltilmesi” ile ilgili k›s›mdaki hükümlere göre düzelterek 2005 y›l› aç›l›fl finansal tablolar›n› haz›rlam›flt›r. Hazine Müsteflarl›¤›'n›n ayn› yaz›s›na istinaden 2005 y›l› bafl›ndan itibaren finansal tablolar›n enflasyona göre düzeltilmesi uygulamas› sona ermifltir. Dolay›s›yla, 31 Aral›k 2009 tarihi itibar›yla haz›rlanan bilançoda yer alan parasal olmayan varl›k ve yükümlülükler ile sermaye dahil özkaynak kalemleri, 31 Aral›k 2004 tarihine kadar olan girifllerin 31 Aral›k 2004 tarihine kadar enflasyona göre düzeltilmesi, bu tarihten sonra oluflan girifllerin ise nominal de¤erlerden tafl›nmas›yla hesaplanm›flt›r. Di¤er muhasebe politikalar› Di¤er muhasebe politikalar›na iliflkin bilgiler, yukar›da “2.1.1 - Finansal tablolar›n düzenlenmesinde kullan›lan temeller ve kullan›lan özel muhasebe politikalar›yla ilgili bilgiler” k›sm›nda ve bu raporun müteakip bölümlerinde her biri kendi bafll›¤› alt›nda aç›klanm›flt›r. 2.1.3 Fonksiyonel ve raporlama para birimi ‹liflikteki finansal tablolar, fiirket'in fonksiyonel para birimi olan TL cinsinden sunulmufltur. 2.1.4 Finansal tablolarda sunulan tutarlar›n yuvarlanma derecesi TL olarak verilen finansal bilgiler, en yak›n tam TL de¤erine yuvarlanarak gösterilmifltir. 2.1.5 Finansal tablolar›n düzenlenmesine kullan›lan ölçüm temeli Finansal tablolar, güvenilir ölçümü mümkün olmas› durumunda gerçe¤e uygun de¤erleri ile ölçülen fiirket'in kendi portföyündeki sat›lmaya haz›r finansal varl›klar ile riski hayat poliçesi sahiplerine ait finansal yat›r›mlar içinde al›msat›m amaçl› finansal varl›k olarak s›n›flanm›fl finansal varl›klar hariç, yüksek enflasyon döneminin sona erdi¤i tarih kabul edilen 31 Aral›k 2004 tarihine kadar enflasyon muhasebesinin etkilerine göre düzeltilmifl tarihi maliyet esas›na göre haz›rlanm›flt›r. 57 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 2.1.6 Muhasebe politikalar›, muhasebe tahminlerinde de¤ifliklikler ve hatalar Finansal tablolar›n› daha önce yine Hazine Müsteflarl›¤› taraf›ndan belirlenen esaslara uygun olarak haz›rlayan fiirket, ilk defa 2008 y›l› içerisinde Raporlama Standartlar›'na uygun olarak finansal tablo haz›rlamaya bafllam›flt›r. 18 Nisan 2008 tarih ve 26851 say›l› Resmi Gazete'de yay›mlanarak yürürlü¤e giren “Finansal Tablolar›n Sunumu Hakk›nda Tebli¤” in Geçici 1 inci maddesinde 2008 y›l› içerisinde haz›rlanacak finansal tablolarda 2007 y›l› içerisinde haz›rlanan finansal tablolarla karfl›laflt›rma flart›n›n aranmayaca¤› belirtilmifltir. Dolay›s›yla fiirket, Raporlama Standartlar›'n›n ilk uygulamas›na iliflkin olarak sadece 2008 y›l› finansal tablolar›n›n, aç›l›fl bilançosu olan 1 Ocak 2008 tarihi itibar›yla haz›rlanan bilançolar›n› Raporlama Standartlar›'na uygun olarak yeniden düzenlemifltir. Raporlama Standartlar›'n›n ilk defa uygulanmas›na iliflkin 1 Ocak 2008 tarihi itibar›yla haz›rlanan bilançolarda yap›lan düzeltme kay›tlar›n›n detay› afla¤›da verilmifltir: Daha Önce yay›mlanan bilanço de¤erleri 1 Ocak 2008 Raporlama Standartlar›’n›n ilk uygulanmas›n›n etkileri 1 Ocak 2008 Raporlama Standartlar›’na göre yeniden düzenlenmifl bilanço de¤erleri 1 Ocak 2008 VARLIKLAR Nakit ve nakit benzeri varl›klar Finansal varl›klar ile riski sigortal›lara ait finansal yat›r›mlar Esas faaliyetlerden alacaklar Di¤er alacaklar Gelecek aylara ve y›llara ait giderler ve gelir tahakkuklar› Finansal varl›klar Maddi ve maddi olmayan varl›klar Di¤er cari ve cari olmayan varl›klar Varl›klar toplam› 19,561,260 33,344,472 145,788,556 142,607 565,262 263,369 1,341,545 352,387 201,359,458 - 19,561,260 33,344,472 145,788,556 142,607 565,262 263,369 1,341,545 352,387 201,359,458 YÜKÜMLÜLÜKLER VE ÖZSERMAYE Esas faaliyetlerden borçlar ‹liflkili taraflara borçlar Di¤er borçlar Sigortac›l›k teknik karfl›l›klar› Di¤er yükümlülükler ve karfl›l›klar Yükümlülükler toplam› 149,674,365 37,147 550,765 36,329,545 5,355,314 191,947,136 (812,414) (812,414) 149,674,365 37,147 550,765 36,329,545 4,542,900 191,134,722 Özsermaye Ödenmifl sermaye Finansal varl›klar›n de¤erlemesi Da¤›t›lmam›fl karlar ve di¤er yedekler Geçmifl y›llar zararlar› Özsermaye toplam› 37,700,000 55,589 224,906 (28,568,173) 9,412,322 812,414 812,414 37,700,000 55,589 224,906 (27,755,759) 10,224,736 Yükümlülükler ve özsermaye toplam› 201,359,458 - 201,359,458 Raporlama Standartlar›'n›n ilk uygulamas›na iliflkin düzeltme kay›tlar›n›n özsermaye etkileri afla¤›da gösterilmifltir: TMS 19 - K›dem tazminat› karfl›l›¤›n›n düzeltilmesi TMS 19 - Kullan›lmayan izin karfl›l›¤›n›n düzeltilmesi TMS 12 - Ertelenmifl vergi yükümlülü¤ünün muhasebelefltirilmesi Toplam özsermaye etkisi 1 Ocak 2008 1,084,750 (212,738) (59,598) 812,414 58 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 2.2 Konsolidasyon Hazine Müsteflarl›¤› taraf›ndan 31 Aral›k 2008 tarih ve 21097 say›l› Resmi Gazete'de yay›mlanan “Sigorta ve Reasürans fiirketleri ile Emeklilik fiirketlerinin Konsolide Finansal Tablolar›n›n Düzenlenmesine ‹liflkin Tebli¤”i ile sigorta, reasürans ve emeklilik flirketlerinin; 31 Mart 2009 tarihinden itibaren konsolide finansal tablo yay›mlamas› istenmektedir. Bununla birlikte, söz konusu tebli¤in aflamal› konsolidasyon süresini düzenleyen Geçici 2 nci maddesi gere¤ince sigorta ve reasürans ve emeklilik flirketleri d›fl›ndaki ba¤l› ortakl›k, ifltirak ve birlikte kontrol edilen ortakl›klar›n finansal tablolar› için 31 Mart 2010 tarihine kadar konsolidasyon gerekliliklerinin uygulanmayaca¤› hüküm alt›na al›nm›flt›r. Bu çerçevede 31 Aral›k 2009 tarihi itibar›yla, konsolide finansal tablolar haz›rlanmam›flt›r. Hazine Müsteflarl›¤›'n›n 12 A¤ustos 2008 tarihli 2008/36 say›l› “Sigorta ve Reasürans ile Emeklilik fiirketlerinin Ba¤l› Ortakl›k, Birlikte Kontrol Edilen Ortakl›k ve ‹fltiraklerdeki Yat›r›mlar›n›n Bireysel Finansal Tablolar›na Yans›t›lmas›na ‹liflkin Sektör Duyurusu”nda, flirketlerin TMS 27 - Konsolide ve Bireysel Finansal Tablolar standard›ndan muaf tutulmufl olmas›na ra¤men, bireysel finansal tablo haz›rlanmas› s›ras›nda ba¤l› ortakl›k, birlikte kontrol edilen ortakl›k ve ifltiraklerdeki yat›r›mlar›n TMS 27'nin 37 nci paragraf›nda belirtilen maliyet yöntemine veya TMS 39 - Finansal Araçlar: Muhasebelefltirme ve Ölçme standard›na uygun olarak muhasebelefltirilmesinin mümkün oldu¤u belirtilmifltir. Bu çerçevede, ifltirak ve ba¤l› ortakl›klar fiirket'in konsolide olmayan finansal tablolar›nda maliyet yöntemine göre muhasebelefltirilmektedir. 2.3 Bölüm raporlamas› Bir faaliyet bölümü, fiirket'in faaliyet gösterdi¤i ifl alanlar›n›n, di¤er faaliyet bölümleri ile yap›lan ifllemlerden do¤an has›lat ve harcamalar dahil, has›lat elde eden ve harcama yapabilen ve Yönetim Kurulu (karar almaya yetkili mercii olarak) taraf›ndan faaliyet sonuçlar› düzenli bir flekilde gözden geçirilen, performans› ölçülen ve finansal bilgileri ay›rt edilebilen bir parças›d›r. fiirket'in faaliyet gösterdi¤i ana co¤rafi alan Türkiye oldu¤u için co¤rafi bölümlere göre raporlama sunulmam›fl, faaliyet alan› bölümlerine göre raporlama sunulmufltur. 2.4 Yabanc› para karfl›l›klar› ‹fllemler, fiirket'in fonksiyonel para birimi olan TL olarak kaydedilmektedir. Yabanc› para cinsinden gerçeklefltirilen ifllemler, ifllemlerin gerçeklefltirildi¤i tarihlerdeki geçerli olan kurlardan kaydedilmektedir. Bilançoda yer alan yabanc› para cinsinden parasal varl›k ve yükümlülükler, bilanço tarihindeki kurlardan TL'ye çevrilmekte ve çevrim sonucu oluflan çevrim farklar› net gösterilmek suretiyle, sonucun pozitif veya negatif olmas›na göre iliflikteki finansal tablolarda kambiyo karlar› ve kambiyo zararlar› hesaplar›na yans›t›lmaktad›r. 2.5 Maddi duran varl›klar Maddi duran varl›klar, 31 Aral›k 2004 tarihine kadar olan dönem için enflasyona göre düzeltilmifl maliyet tutarlar› ile izlenmektedir. Daha sonraki dönemlerde maddi duran varl›klar için herhangi bir enflasyon düzeltmesi yap›lmam›fl, 31 Aral›k 2004 tarihi itibar›yla enflasyona göre endekslenmifl tutarlar maliyet tutar› olarak kabul edilmifltir. 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren sat›n al›nan maddi duran varl›klar, maliyetlerinden varsa kur fark› ve finansman giderleri gibi tutarlar düflüldükten sonra kalan de¤erleriyle kay›tlara yans›t›lmaktad›r. Maddi duran varl›klar›n elden ç›kar›lmas›ndan do¤an kazanç ve kay›plar net elden ç›karma has›lat› ile, ilgili maddi duran varl›¤›n net defter de¤erinin aras›ndaki fark olarak hesaplanmakta ve ilgili dönemin gelir tablosuna yans›t›lmaktad›r. Maddi duran varl›klara yap›lan normal bak›m ve onar›m harcamalar› gider olarak muhasebelefltirilmektedir. Maddi duran varl›klar üzerinde rehin, ipotek ve benzeri herhangi bir takyidat bulunmamaktad›r. 59 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) Muhasebe tahminlerinde, cari döneme önemli bir etkisi olan ya da sonraki dönemlerde önemli bir etkisi olmas› beklenen de¤ifliklik bulunmamaktad›r. Maddi duran varl›klar için ilgili amortisman paylar› faydal› ömürleri esas al›narak maliyet de¤erleri üzerinden do¤rusal amortisman yöntemi kullan›larak hesaplanmaktad›r. Maddi duran varl›klar›n amortisman›nda kullan›lan oranlar ve tahmini ekonomik ömür olarak öngörülen süreler afla¤›daki gibidir: Maddi Duran Varl›klar Tahmini Ekonomik Ömür (Y›l) Amortisman Oran› (%) 3-10 4-5 5 10-33 20-25 20 Demirbafl ve tesisatlar Motorlu tafl›tlar Di¤er maddi varl›klar (özel maliyet bedelleri dahil) 2.6 Yat›r›m amaçl› gayrimenkuller fiirket'in yat›r›m amaçl› elinde bulundurdu¤u gayrimenkulü bulunmamaktad›r. 2.7 Maddi olmayan duran varl›klar fiirket'in maddi olmayan duran varl›klar› yaz›l›m programlar›ndan oluflmaktad›r. Maddi olmayan duran varl›klar TMS 38 - Maddi Olmayan Duran Varl›klar›n Muhasebelefltirilmesi standard› uyar›nca kay›tlara maliyet bedelleri üzerinden al›nmaktad›r. Maddi olmayan duran varl›klar›n maliyetleri, 31 Aral›k 2004 tarihinden önce aktife giren varl›klar için aktife girdikleri tarihten yüksek enflasyon döneminin sona erdi¤i tarih kabul edilen 31 Aral›k 2004 tarihine kadar geçen süre dikkate al›n›p enflasyon düzeltmesine tabi tutularak daha sonraki tarihteki girifller ise ilk al›fl bedelleri dikkate al›narak finansal tablolara yans›t›lm›flt›r. fiirket, maddi olmayan duran varl›klara iliflkin tükenme paylar›n›, ilgili varl›klar›n faydal› ömürlerine göre do¤rusal amortisman yöntemini kullanarak maliyet de¤erleri üzerinden %6.66 ile %20 oranlar› aras›nda ay›rmaktad›r. 2.8 Finansal varl›klar S›n›flama ve ölçme Finansal varl›klar; nakit mevcudunu, sözleflmeden do¤an ve karfl› taraftan nakit veya baflka bir finansal varl›k edinme veya karfl›l›kl› olarak finansal araçlar› de¤ifltirme hakk›n› ya da karfl› taraf›n sermaye arac› ifllemlerini ifade eder. Finansal varl›klar, al›m-sat›m amaçl› finansal varl›klar, vadeye kadar elde tutulacak finansal varl›klar, sat›lmaya haz›r finansal varl›klar ve kredi ve alacaklar olarak dört grupta s›n›fland›r›labilir. Al›m-sat›m amaçl› finansal varl›klar, gerçe¤e uygun de¤erleri üzerinden ölçülmekte ve ölçüm sonucu oluflan kazanç ya da kay›plar gelir tablosuna yans›t›lmaktad›r. Al›m-sat›m amaçl› menkul de¤erlerin elde tutulmas› süresince kazan›lan faiz gelirleri ile elde etme maliyeti ile ilgili menkul de¤erlerin gerçe¤e uygun de¤erleri aras›ndaki fark, gelir tablosunda faiz gelirleri içinde gösterilmekte olup söz konusu finansal varl›klar›n vadesinden önce elden ç›kar›lmas› sonucunda oluflan kazanç veya kay›plar ticari gelir/gider olarak muhasebelefltirilmektedir. Kredi ve alacaklar, sabit veya belirlenebilir nitelikte ödemelere sahip olan, aktif bir piyasada ifllem görmeyen ve borçluya para, mal ve hizmet sa¤lama yoluyla yarat›lan türev olmayan finansal varl›klard›r. fiirket'in finansal tablolar›nda kredi ve alacaklar, var ise de¤er düflüklü¤ü için ayr›lan karfl›l›k tutar› düflülerek, faizsiz bir alacak olmas› durumunda iskonto edilmifl bedelleri üzerinden; faizli bir alacak olmas› durumunda ise, etkin faiz yöntemiyle hesaplanan itfa edilmifl maliyet bedelleri üzerinden muhasebelefltirilmektedir. 60 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) Vadeye kadar elde tutulacak finansal varl›klar, vade sonuna kadar elde tutulma niyetiyle edinilen, fonlama kabiliyeti dahil olmak üzere vade sonuna kadar elde tutulabilmesi için gerekli koflullar›n sa¤lanm›fl oldu¤u, sabit veya belirlenebilir ödemeleri ile sabit vadesi bulunan ve kredi ve alacaklar d›fl›nda kalan finansal varl›klardan oluflmaktad›r. Vadeye kadar elde tutulacak finansal varl›klar ilk kayda al›mlar›n› takiben, var ise de¤er düflüklü¤ü için ayr›lan karfl›l›k tutar› düflülerek, etkin faiz yöntemiyle hesaplanan itfa edilmifl maliyet bedelleri üzerinden muhasebelefltirilmektedir. Sat›lmaya haz›r finansal varl›klar, kredi ve alacaklar, vadeye kadar elde tutulacak yat›r›mlar ve al›m-sat›m amaçl›lar d›fl›nda kalan finansal varl›klardan oluflmaktad›r. Sat›lmaya haz›r finansal varl›klar maliyet bedelleri üzerinden kay›tlara al›nmakta olup, müteakip dönemlerde ilgili finansal varl›klar›n gerçe¤e uygun de¤erleri üzerinden ölçülmektedir. Aktif bir piyasada ifllem görmeyen yat›r›mlar için gerçe¤e uygun de¤er, de¤erleme yöntemleri kullan›larak hesaplanmakta; faiz, vade ve benzeri di¤er koflullar bak›m›ndan ayn› nitelikli piyasalarda ifllem gören benzer menkul de¤erlerin piyasa fiyatlar› baz al›narak gerçe¤e de¤er tespiti yap›lmaktad›r. Sat›lmaya haz›r finansal varl›klar›n gerçe¤e uygun de¤erlerindeki de¤iflikliklerden kaynaklanan ve ilgili finansal varl›klar›n etkin faiz yöntemiyle hesaplanan itfa edilmifl maliyet bedelleri ile gerçe¤e uygun de¤erleri aras›ndaki farklar› ifade eden gerçekleflmemifl kazanç ve kay›plar özkaynak kalemleri içerisinde “Finansal Varl›klar›n De¤erlemesi” hesab›nda muhasebelefltirilmektedir. Sat›lmaya haz›r finansal varl›klar›n elden ç›kar›lmas› durumunda gerçe¤e uygun de¤er uygulamas› sonucunda özkaynak hesaplar›nda oluflan de¤er, gelir tablosuna aktar›lmaktad›r. Menkul de¤erlerin al›m ve sat›m ifllemleri teslim tarihinde muhasebelefltirilmektedir. Ba¤l› ortakl›klar, fiirket'in faaliyetlerinden fayda sa¤lamak amac›yla finansal ve faaliyet politikalar›n› yönetme gücüne sahip oldu¤u iflletmelerdir. Ba¤l› ortakl›klar, fiirket'in konsolide olmayan finansal tablolar›nda, varsa de¤er düflüklü¤ü ile ilgili karfl›l›klar düflüldükten sonra maliyet yöntemi ile takip edilmektedir. ‹fltirakler, fiirket'in konsolide olmayan finansal tablolar›nda sat›lmaya haz›r finansal varl›k olarak s›n›fland›r›lmakta ve teflkilatlanm›fl piyasalarda ifllem görmeyen ve gerçe¤e uygun de¤eri güvenilir bir flekilde belirlenemeyen ifltirakler, de¤er düflüklü¤ü ile ilgili karfl›l›k düflüldükten sonra, maliyet bedelleri ile finansal tablolara yans›t›lmaktad›r. Özel araçlar ‹krazlar, fiirket'in tasdikli hayat sigortas› tarifelerine iliflkin olarak teknik esaslarda belirtilen süre boyunca (Hayat Sigortas› Genel fiartlar›na göre bu süre asgari 3 y›ld›r) prim ödemesi yapan hayat sigortal›lar›yla ilgili tarifenin ifltira tablosundaki tutarlar›n belirli bir oran› dahilinde hayat sigorta poliçesinin iadesi karfl›l›¤›nda verdikleri ödünç para tutarlar›n› ifade etmektedir. fiirket'in, 31 Aral›k 2009 tarihi itibar›yla sigortal›lara kulland›rd›¤› kredilerin toplam tutar› 914,816 TL'dir (31 Aral›k 2008: 981,175 TL). Riski hayat poliçesi sahiplerine ait finansal yat›r›mlar, fiirket taraf›ndan hayat poliçesi sahipleri ad›na yat›r›ma yönlendirilen tutarlar üzerinden iktisap edilen finansal varl›klardan oluflmaktad›r. Riski hayat poliçesi sahiplerine ait finansal yat›r›mlar, sigortal›lar›n hak ve menfaatleri aleyhine bir durum yaratmamas› kayd›yla, her biri kendi içinde; al›m-sat›m amaçl›, sat›lmaya haz›r ve vadeye kadar elde tutulacak finansal varl›klar olarak s›n›fland›r›labilmekte ve yukar›daki esaslar dahilinde de¤erlemeye tabi tutulmaktad›r. 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihleri itibar›yla, riski hayat poliçesi sahiplerine ait yat›r›mlar, al›m-sat›m amaçl› finansal varl›klar ve kredi ve alacaklar olarak s›n›fland›r›lm›flt›r. 61 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) Emeklilik faaliyetlerinden alacaklar, emeklilik yat›r›m fonlar›na yap›lan sermaye avanslar›, fonlardan fon iflletim kesintisi alacaklar›, emeklilik sistemine girifl aidatlar› ve saklay›c› flirketten alacaklardan oluflmaktad›r. fiirket, fonlardan fon iflletim kesintisi alacaklar› hesab› alt›nda, fonlar›n yönetiminden kaynaklanan ve ayn› gün içerisinde tahsil edilemeyen fon iflletim gideri kesintisi alacaklar›n› takip etmektedir. fiirket taraf›ndan kurulan emeklilik yat›r›m fonlar›na tahsis edilen avanslar, emeklilik yat›r›m fonlar›na yap›lan sermaye avanslar› hesab›nda takip edilmektedir. Kat›l›mc›lar ad›na saklay›c› flirketten fon baz›nda alacaklar, saklay›c› flirketten alacaklar kalemi alt›nda s›n›fland›r›lmaktad›r. Bu tutar ayn› zamanda bireysel emeklilik sistemi borçlar› kalemi alt›nda sat›fl› gerçekleflen fonlar için kat›l›mc›lara borçlar olarak gösterilmektedir. Kay›tlardan ç›karma Finansal varl›klar, fiirket'in bu varl›klar üzerindeki sözleflmeye ba¤l› haklardaki kontrolünü kaybetti¤i zaman kay›tlardan ç›kar›lmaktad›r. Bu durum bu haklar›n gerçekleflmesi, vadesinin dolmas› veya teslim edilmesi durumunda oluflur. 2.9 Varl›klarda de¤er düflüklü¤ü Finansal varl›klarda de¤er düflüklü¤ü Bir finansal varl›k ya da finansal varl›k grubu, sadece ve sadece ilgili varl›¤›n ilk muhasebelefltirilmesinden sonra bir veya birden fazla zarar/kay›p olay›n›n meydana geldi¤ine ve söz konusu zarar olay›n›n ilgili finansal varl›¤›n veya varl›k grubunun güvenilir bir biçimde tahmin edilebilen gelecekteki tahmini nakit ak›fllar› üzerindeki etkisi sonucunda de¤er düflüklü¤üne u¤rad›¤›na iliflkin tarafs›z bir göstergenin bulunmas› durumunda de¤er düflüklü¤üne u¤rad›¤› varsay›l›r ve de¤er düflüklü¤ü zarar› oluflur. fiirket her bilanço döneminde, bir finansal varl›k veya finansal varl›k grubunun de¤er düflüklü¤üne u¤rad›¤›na iliflkin ortada tarafs›z göstergelerin bulunup bulunmad›¤› hususunu de¤erlendirmektedir. Kredi ve alacaklar finansal tablolarda, tahsil edilememe riskine karfl› ayr›lan özel karfl›l›klar düflüldükten sonraki net tutarlar›yla gösterilmifltir. Kredi ve alacaklar tutarlar›n›n tahsil edilemeyecek oldu¤unu düzenli incelemeler neticesinde gösteren bir durumun söz konusu olmas› halinde alacaklar için tahsil edilebilece¤i tutara kadar özel karfl›l›k ayr›lmaktad›r. Sermaye araçlar›n›n geri kazan›labilir tutar› o arac›n gerçe¤e uygun de¤eridir. Gerçe¤e uygun de¤erleri üzerinden ölçülen borçlanma araçlar›n›n geri kazan›labilir tutar› tahmini gelecekteki nakit ak›mlar›n›n piyasadaki faiz oranlar› ile bugünkü de¤ere indirgenmifl halini ifade eder. De¤er düflüklü¤ü kay›tlara al›nd›ktan sonra oluflan bir olay e¤er de¤er düflüklü¤ünün geri çevrilmesini nesnel olarak sa¤l›yorsa de¤er düflüklü¤ünün geri çevrimi yap›l›r. ‹tfa edilmifl maliyet bedelleri üzerinden ölçülen finansal varl›klar ile sat›lmaya haz›r finansal varl›k olarak s›n›fland›r›lm›fl borçlanma senetlerindeki de¤er düflüklü¤ünün geri çevrilmesi kar veya zarardan yap›l›r. Sat›lmaya haz›r finansal varl›k olarak s›n›fland›r›lm›fl sermaye araçlar›ndan oluflan finansal varl›klardaki de¤er düflüklü¤ünün geri çevrilmesi ise do¤rudan özkaynak hesaplar›ndan yap›l›r. Duran varl›klarda de¤er düflüklü¤ü fiirket, her bilanço döneminde varl›klar›n›n de¤er düflüklü¤üne u¤ram›fl olabilece¤ine dair herhangi bir belirtinin bulunup bulunmad›¤›n› de¤erlendirmektedir. Böyle bir belirtinin mevcut olmas› durumunda ilgili varl›¤›n geri kazan›labilir tutar›n› TMS 36 - Varl›klarda De¤er Düflüklü¤üne ‹liflkin Türkiye Muhasebe Standard› çerçevesinde tahmin etmekte ve geri kazan›labilir tutar›n ilgili varl›¤›n defter de¤erinin alt›nda olmas› durumunda de¤er düflüklü¤ü karfl›l›¤› ay›rmaktad›r. Dönemin reeskont ve karfl›l›k giderleri Not 47'de detayl› olarak sunulmufltur. 62 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 2.10 Türev finansal araçlar Bilanço tarihi itibar›yla fiirket'in türev finansal araçlar› bulunmamaktad›r. 2.11 Finansal varl›klar›n netlefltirilmesi Finansal varl›k ve yükümlülükler finansal tablolarda, fiirket'in netlefltirmeye yönelik bir hakka veya yapt›r›m gücüne sahip olmas›, ilgili finansal varl›k ve yükümlülü¤ü net tutarlar› üzerinden tahsil etme/ödeme niyetinde olmas› veya ilgili finansal varl›k ve yükümlülü¤ü eflzamanl› olarak sonuçland›rma hakk›na sahip olmas› durumlar›nda net tutarlar› üzerinden gösterilmektedir. Gelir ve giderler, sadece Raporlama Standartlar›'nca izin verildi¤i sürece veya fiirket'in al›m sat›m ifllemleri gibi benzer ifllemler sonucu oluflan kar ve zararlar için net olarak gösterilmektedir. 2.12 Nakit ve nakit benzeri varl›klar Nakit ak›fl tablolar›n›n haz›rlanmas›na esas olan “nakit ve nakit benzerleri”; fiirket'in serbest kullan›m›nda olan veya bloke olarak tutulmayan kasa, al›nan çekler, di¤er nakit ve nakit benzeri varl›klar ve vadesiz banka mevduatlar› ile orijinal vadesi üç aydan k›sa olan bankalardaki vadeli mevduat ile menkul k›ymetlere yap›lan yat›r›mlar olarak tan›mlanmaktad›r. Dönemin nakit ve nakit benzeri varl›klar› Not 14'de detayl› olarak sunulmufltur. 2.13 Sermaye 31 Aral›k 2009 tarihi itibar›yla, fiirket'in sermayesinde do¤rudan hakimiyeti söz konusu olan sermaye grubu %99.99 pay ile Fortis Insurance International NV olup, nihai ana orta¤› Fortis Holding'tir. 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihleri itibar›yla, fiirket'in sermaye ve ortakl›k yap›s› afla¤›daki gibidir: 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 Ad› Pay Tutar› (TL) Pay Oran› (%) Pay Tutar› (TL) Pay Oran› (%) Fortis Insurance International NV Di¤er 51,099,996 4 99.99 0.01 51,099,996 4 99.99 0.01 Ödenmifl sermaye 51,100,000 100.00 51,100,000 100.00 25 Mart 2008 tarihinde al›nan Yönetim Kurulu karar› do¤rultusunda fiirket'in sermayesinin 37,700,000 TL'den 49,440,000 TL' ye ç›kar›lmas›na karar verilmifl olup, söz konusu art›r›m tutar›n›n 9,500,000 TL'lik k›sm› 31 Mart 2008 tarihinde, 2,240,000 TL'lik k›sm› ise 2 Aral›k 2008 tarihinde fiirket ana orta¤› Fortis Insurance International NV taraf›ndan nakden ödenmifltir. 2 Aral›k 2008 tarihinde al›nan Yönetim Kurulu karar› do¤rultusunda fiirket'in sermayesinin 49,440,000 TL'den 51,100,000 TL'ye ç›kar›lmas›na karar verilmifl olup, bu defa artt›r›lan 1,660,000 TL 2 Aral›k 2008 tarihinde fiirket ana orta¤› Fortis Insurance International NV taraf›ndan nakden ödenmifltir. Dönem içinde yap›lan sermaye art›r›mlar› ve kaynaklar›: Yoktur. Sermayeyi temsil eden hisse senetlerine tan›nan imtiyazlar: Yoktur. fiirket'te kay›tl› sermaye sistemi: Yoktur. fiirket'in geri sat›n al›nan kendi hisseleri: Yoktur. 63 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 2.14 Sigorta ve yat›r›m sözleflmeleri - s›n›fland›rma Poliçe sahibinin olumsuz etkilenmesine neden olan, önceden tan›mlanm›fl gelecekteki belirsiz bir olay›n (sigorta ile teminat alt›na al›nan olay) gerçekleflmesi durumunda, fiirket'in poliçe sahibinin zarar›n› tazmin etmeyi kabul etmek suretiyle önemli bir sigorta riskini kabullendi¤i sözleflmeler sigorta sözleflmesi olarak s›n›fland›r›lmaktad›r. Sigorta riski, finansal risk d›fl›nda kalan riskleri kapsamaktad›r. Sigorta sözleflmeleri kapsam›nda al›nm›fl olan bütün primler yaz›lan primler hesab› alt›nda gelir olarak muhasebelefltirilmektedir. De¤iflkeni sözleflmenin taraflar›ndan birine özgü olmayan finansal olmayan, bir de¤iflken durumunu hesaba katan, belirli bir faiz oran›, finansal araç fiyat›, mal fiyat›, döviz kuru, faiz veya fiyat endeksleri, kredi notu ya da kredi endeksi veya di¤er de¤iflkenlerin bir veya daha fazlas›ndaki yaln›zca de¤iflikliklere dayanan ödemeyi yapmay› öngören sözleflmeler yat›r›m sözleflmeleri olarak s›n›fland›r›lmaktad›r. fiirket taraf›ndan üretilen ana sözleflmeler, afla¤›da da anlat›ld›¤› gibi ferdi kaza ve hayat branfllar› sözleflmeleri ile bireysel emeklilik sözleflmeleridir. Risk poliçeleri Y›ll›k Hayat: Fortis Emeklilik ve Hayat Y›ll›k Hayat Sigortas›, sigortal›n›n karfl›laflaca¤› risklere karfl› 1 y›l süre ile güvence sa¤lamaktad›r. Bu sigorta, ecelen vefat ana teminat›n›n yan›nda, kaza sonucu vefat, kaza sonucu maluliyet, hastal›k sonucu maluliyet ve tehlikeli hastal›klar ek teminatlar› vererek, poliçe süresi boyunca sigortal›n›n bafl›na gelebilecek riskleri teminat alt›na almaktad›r. Y›ll›k Hayat sigortas› poliçeleri risk a¤›rl›kl› olup, birikim içermez, ifltira ve ikraz hakk› yoktur. Grup ve ferdi olarak sat›labilmektedir. Yafl s›n›r› 18-65 yafl aras› olup, primler yafla, cinsiyete ve sa¤l›¤a ba¤l› risk de¤erlendirmesine göre de¤iflmektedir. Uzun Süreli Hayat: Uzun Süreli Hayat Sigortas›, ecelen vefat ana teminat›n›n yan›nda, kaza sonucu vefat, kaza sonucu maluliyet, hastal›k sonucu maluliyet ek teminatlar› vererek, poliçe süresi boyunca sigortal›n›n bafl›na gelebilecek risklere karfl›, uzun süreli maddi güvence sa¤lamaktad›r. Sigorta süresi 1 - 30 y›l aras›nda belirlenebilir. Uzun süreli hayat poliçeleri koruma amaçl› olup, risk a¤›rl›kl›d›r ve birikim içermemektedir. Ferdi olarak sat›lmaktad›r. Yafl s›n›r› 18-70 yafl aras› olup, primler yafla, cinsiyete ve sa¤l›¤a ba¤l› risk de¤erlendirmesine göre de¤iflmektedir. Kredili Hayat: Kredili Hayat Sigortas›, hayatta karfl›laflabilecek olumsuz durumlara karfl› (vefat veya maluliyet) kullan›lan kredi süresi boyunca güvence sa¤layan bir sigortad›r. Kredi süresinde olumsuz bir durum olmas› durumunda kredi borcu kredili hayat sigortas› taraf›ndan kapat›lmaktad›r. Böylece hem borçlu, hem de kredi sahibinin ailesi finansal koruma alt›na al›nmaktad›r. Teminatlar ço¤unlukla sadece vefat içermekte olup, birikim içermemektedir. Yafl s›n›r› 18-70 yafl aras› olup primler yafla, cinsiyete ve sa¤l›¤a ba¤l› risk de¤erlendirmesine göre de¤iflmektedir. Ferdi Kaza Sigortas›: Kaza sonucu oluflabilecek risklere karfl› güvence sa¤layan bir sigortad›r. Yafl s›n›r› 18-65 yafl aras› olup, primler yafla veya cinsiyete ba¤l› olmay›p, mesle¤e göre belirlenen risk s›n›flar›na göre belirlenmektedir. Uzun süreli veya y›ll›k olabildi¤i gibi grup veya ferdi olarak sat›lmaktad›r. Tek Bafl›na Sat›lan Ferdi Kaza: Tek bafl›na, bir krediye ba¤l› olmadan sat›labilen ve kaza sonucu oluflabilecek risklere karfl› güvence sa¤layan bir sigortad›r. Kazaen vefat teminat›n›n yan›nda kazaen maluliyet, kaza tedavi masraflar› gibi ek teminatlar da sunulabilmektedir. Kredili Ferdi Kaza: Kredi borcunu korumaya yönelik, kaza sonucu meydana gelebilecek risklere, kazaen vefat, kazaen maluliyet, iflsizlik ya da geçici maluliyet risklerine teminat sunan bir sigortad›r. 64 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) Birikim poliçeleri Birikimli Hayat: Birikimli Hayat ürünleri yat›r›m amaçl›, birikim a¤›rl›kl›, en az 10 y›ll›k sigorta poliçeleridir. En az 10 y›ll›k süre sonunda oluflan birikimler poliçe sahibine ödenmektedir. Beklenmedik bir yaflam kayb› durumundaysa, vefat teminat› güvence sa¤lar. Ürününe göre 2 veya 3 y›ll›k primi ödenmifl birikim poliçelerinde ifltira, ikraz ve tenzil hakk› bulunmaktad›r. Ayr›ca ödenen primlerden yap›lacak olan risk primi kesintileri ile, kazaen vefat ve daimi maluliyet ek teminatlar› da sigorta kapsam›na al›nabilmektedir. fiirket'in birikimli hayat sigortas› ürünlerinde, sigortal›lar›n birikimlerinin yat›r›ma sevk edilmesi sonucu elde edilecek getiri oran›n›n, “teknik faiz”in alt›nda olmas› durumunda aradaki fark fiirket taraf›ndan karfl›lanmakta, üzerinde olmas› durumunda ise garanti unsuruna ilaveten sigortal›lara kar pay› olarak da¤›t›lmaktad›r. Bu ürünlerde, birikimlerin yat›r›ma yönlendirilmesi sonucunda elde edilen tüm getiri, yukar›da bahsedilen muhasebe politikalar›na uygun olarak gelir tablosunda veya özsermaye hesaplar› alt›nda muhasebelefltirilmekte, tüm sözleflmeler borç olarak hayat matematik karfl›l›¤› içerisinde gösterilmektedir. Bireysel emeklilik sözleflmeleri fiirket, bireylerin ileriki yafllar›nda kullanmalar› amac›yla güvenli bir tasarruf yapmalar›na olanak sa¤lamak, bu tasarruflar› yönlendirmek, düzenlemek ve teflvik etmek amac›yla yap›land›r›lan bireysel emeklilik sistemi içerisinde bireysel emeklilik sözleflmeleri düzenlemektedir. Sosyal Güvenlik Sistemi’nin tamamlay›c›s› olan bu birikim içinde oluflan tasarruflar ömür boyu emeklilik maafl› ve/veya toplu para fleklinde geri ödenmektedir. Bireysel emeklilik sistemi dahilinde medeni haklar›n› kullanma ehliyetine sahip, 56 yafl›n› tamamlayan, en az 10 y›l sistemde kalan ve asgari katk› pay›n› ödeyen herkes emeklilik hakk› kazanmaktad›r. Girifl aidat› gelirleri hesab›nda, kat›l›mc›lar›n bireysel emeklilik sözleflme koflullar›na ba¤l› olarak sisteme kat›ld›klar›nda ödedikleri aidatlar ile kat›l›mc›lar›n 5 y›l içerisinde ç›kmas› durumunda asgari ücretin ayl›k tutar›n› aflmamak kayd›yla kat›l›mc›dan tahsil edilen tutarlardan oluflmaktad›r. Kat›l›mc›n›n bireysel emeklilik hesab›n› 5 y›l süre ile kesintisiz olarak fiirket'te bulundurmas› durumunda herhangi bir girifl aidat› tahsil edilmemektedir. Kat›l›mc›lar›n bireysel emeklilik hesab›na sözleflme koflullar›na ba¤l› olarak yap›lan katk› paylar› üzerinden azami yüzde sekiz oran›n› aflmamak kayd›yla al›nan gider kesintileri, yönetim gideri kesintisi hesab› alt›nda takip edilmektedir. Reasürans sözleflmeleri Reasürans sözleflmeleri, fiirket taraf›ndan imzalanan bir veya daha fazla sigorta sözleflmesiyle ilgili oluflabilecek kay›plar için fiirket ve reasürans flirketi taraf›ndan yürürlü¤e konulan, bedeli ödenen ve sigorta sözleflmeleri olarak s›n›fland›r›labilmesi için gerekli flartlar› karfl›layan sözleflmelerdir. fiirket'in 31 Aral›k 2009 tarihi itibar›yla hayat ve ferdi kaza branfllar›nda bölüflmeli y›ll›k eksedan anlaflmalar› bulunmaktad›r. Söz konusu eksedan anlaflmalar›, reasürans anlaflmalar› sona ermesine ra¤men devredilen primlerden do¤an yükümlülüklerden reasürörün sorumlulu¤unun devam etti¤i “run-off” sistemine göre düzenlenmifltir. fiirket'in 31 Aral›k 2009 tarihi itibar›yla hayat branfl› alt›nda verilen “Tehlikeli Hastal›k, ‹flsizlik ve Kaza ve Hastal›k Sonucu Daimi Geçici Maluliyet” teminatlar› için bölüflmeli y›ll›k kot-par anlaflmas› vard›r. Söz konusu kot-par anlaflmalar›, reasürans anlaflmalar› sona ermesine ra¤men devredilen primlerden do¤an yükümlülüklerden reasürörün sorumlulu¤unun devam etti¤i “run-off” sistemine göre düzenlenmifltir. fiirket'in 31 Aral›k 2009 tarihi itibar›yla reasürans anlaflmalar›n› yapt›¤› flirketler Munich Re, Scor Re, Milli Reasürans ve Financial Insurance Company Limited'dir. 65 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 2.15 Sigorta ve yat›r›m sözleflmelerinde iste¤e ba¤l› kat›l›m özellikleri Sigorta ve yat›r›m sözleflmelerindeki iste¤e ba¤l› kat›l›m özelli¤i, garanti edilen faydalara ilaveten, afla¤›da yer alan ek faydalara sahip olmaya yönelik sözleflmeye dayal› bir hakt›r. (i) Sözleflmeye dayal› toplam faydalar›n önemli bir k›sm›n› teflkil etmeye namzet; (ii) Tutar› ve zamanlamas› sözleflme gere¤i ihraç edenin takdirinde olan; ve (iii) Sözleflme gere¤i afla¤›dakilere dayal› olan: (1) Belirli bir sözleflmeler havuzunun veya belirli bir sözleflme türünün performans›na; (2) ‹hraç eden taraf›ndan elde tutulan belirli bir varl›k havuzunun gerçeklemifl ve/veya gerçekleflmemifl yat›r›m gelirlerine; veya (3) Sözleflme ihraç eden flirketin, fonun veya baflka bir iflletmenin kar veya zarar›na. fiirket'in bilanço tarihi itibar›yla, iste¤e ba¤l› kat›l›m özelli¤i olan sigorta veya yat›r›m sözleflmesi bulunmamaktad›r. 2.16 ‹ste¤e ba¤l› kat›l›m özelli¤i olmayan yat›r›m sözleflmeleri fiirket'in birikimli hayat sigortas› ürünlerinde, poliçe sahiplerinin birikimlerinin yat›r›ma sevk edilmesi sonucu elde edilecek getiri oran›n›n, “teknik faiz”in alt›nda olmas› durumunda aradaki fark fiirket taraf›ndan karfl›lanmakta, üzerinde olmas› durumunda ise garanti unsuruna ilaveten poliçe sahiplerine kar pay› olarak da¤›t›lmaktad›r. Ancak fiirket, kullanmada baz› sözleflmesel ve rekabete dayal› k›s›tlamalar›n bulunmas›ndan dolay› bu sözleflmelerini iste¤e ba¤l› kat›l›m özelli¤i olmayan sözleflmeler olarak s›n›flamaktad›r. Bu ürünlerde, birikimlerin yat›r›ma yönlendirilmesi sonucunda elde edilen tüm getiri, yukar›da bahsedilen muhasebe politikalar›na uygun olarak gelir tablosunda muhasebelefltirilmekte, bunun karfl›l›¤›nda tüm sözleflme borç olarak hayat matematik karfl›l›¤› içerisinde gösterilmektedir. 2.17 Borçlar Finansal yükümlülükler; baflka bir iflletmeye nakit yada baflka bir finansal varl›k verilmesini gerektirecek ifllemler sonucunda oluflan yükümlülükleri ifade etmektedir. fiirket'in finansal tablolar›nda finansal yükümlülükler, itfa edilmifl maliyet bedelleri üzerinden gösterilmektedir. Bir finansal yükümlülük ödendi¤inde kay›tlardan ç›kar›lmaktad›r. Emeklilik faaliyetlerinden borçlar, kat›l›mc›lara borçlar hesab›, kat›l›mc›lar geçici hesab› ve bireysel emeklilik arac›lar›na borçlardan oluflmaktad›r. Kat›l›mc›lara borçlar hesab›, bireysel emeklilik sözleflmesi sahipleri ad›na yat›r›ma yönlendirilen katk› paylar› tutarlar› ile bu yat›r›mlardan elde edilen gelirlerin takip edildi¤i hesap olup, bilanço tarihi itibar›yla bireysel emeklilik sözleflmesi sahiplerine olan borçlar› ifade etmektedir. Kat›l›mc›lar geçici hesab›, kat›l›mc›lar ad›na henüz yat›r›ma yönlendirilmemifl katk› paylar› ile kat›l›mc›lar›n sistemden ayr›lmas› veya birikimlerini baflka bir flirkete aktarmas› durumunda, kat›l›mc›ya ait fon paylar›n›n sat›fl› sonras›, söz konusu sat›fl iflleminden elde edilen bedelden varsa girifl aidat› borçlar› ve benzeri kesintilerin yap›larak kat›l›mc›lara ödenecek veya di¤er bir flirkete aktar›m yap›lacak tutar›n izlendi¤i hesap kalemidir. Bireysel emeklilik arac›lar›na borçlar hesab›, fiirket'in bireysel emeklilik sözleflmesi üretimine arac›l›k eden acente ve kurulufllara sa¤lad›klar› hizmet karfl›l›¤› oluflan fiirket'in yükümlülüklerini ifade etmektedir. 66 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 2.18 Vergiler Kurumlar vergisi Kurum kazançlar› %20 oran›nda kurumlar vergisine tabidir. Bu oran, kurumlar›n ticari kazanc›na vergi yasalar› gere¤ince indirimi kabul edilmeyen giderlerin ilave edilmesi, vergi yasalar›nda yer alan istisna (ifltirak kazançlar› istisnas› gibi) ve di¤er indirimlerin (yat›r›m teflvikleri gibi) düflülmesi sonucu bulunacak vergi matrah›na uygulan›r. Kar da¤›t›lmad›¤› takdirde baflka bir vergi ödenmemektedir. Türkiye'deki bir iflyeri ya da daimi temsilcisi arac›l›¤› ile gelir elde eden kurumlar ile Türkiye'de yerleflik kurumlara ödenen kar paylar›ndan (temettüler) stopaj yap›lmaz. Bunlar d›fl›ndaki temettü ödemeleri üzerinde %15 oran›nda stopaj uygulan›r. Dar mükellef kurumlara ve gerçek kiflilere yap›lan kar da¤›t›mlar›na iliflkin stopaj oranlar›n›n uygulanmas›nda, ilgili Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaflmalar›nda yer alan uygulamalar da göz önünde bulundurulur. Kar›n sermayeye ilavesi, kar da¤›t›m› say›lmaz ve stopaj uygulanmaz. Geçici vergiler o y›l kazançlar›n›n tabi oldu¤u kurumlar vergisi oran›nda hesaplanarak ödenir. Y›l içinde ödenen geçici vergiler, o y›l›n y›ll›k kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden hesaplanan kurumlar vergisine mahsup edilebilmektedir. Türk vergi mevzuat›na göre beyanname üzerinde gösterilen mali zararlar 5 y›l› aflmamak kayd›yla dönem kurum kazanc›ndan indirilebilirler. Ancak, mali zararlar, geçmifl y›l karlar›ndan mahsup edilemez. fiirket'in 31 Aral›k 2009 tarihi itibar›yla indirilebilir mali zararlar›n›n toplam› 25,176,264 TL (31 Aral›k 2008: 32,125,777 TL) tutar›ndad›r. Türkiye'de ödenecek vergiler konusunda vergi otoritesi ile mutabakat sa¤lamak gibi bir uygulama bulunmamaktad›r. Kurumlar vergisi beyannameleri hesap döneminin kapand›¤› ay› takip eden dördüncü ay›n 25'inci günü akflam›na kadar ba¤l› bulunulan vergi dairesine verilir. Bununla beraber, vergi incelemesine yetkili makamlar befl y›l zarf›nda muhasebe kay›tlar›n› inceleyebilir ve hatal› ifllem tespit edilirse ödenecek vergi miktarlar› de¤iflebilir. Ertelenmifl vergi Ertelenmifl vergi borcu veya varl›¤›, TMS 12 - Gelir Vergileri standard› uyar›nca varl›klar›n ve borçlar›n finansal tablolarda gösterilen de¤erleri ile yasal vergi matrah› hesab›nda dikkate al›nan tutarlar› aras›ndaki “geçici farklar” üzerinden vergi etkilerinin hesaplanmas›yla belirlenmektedir. Vergi mevzuat›na göre varl›klar›n ya da borçlar›n iktisap tarihinde oluflan mali ya da ticari kar› etkilemeyen farklar bu hesaplaman›n d›fl›nda tutulmaktad›r. Hesaplanan ertelenmifl vergi varl›klar› ile ertelenmifl vergi yükümlülükleri, finansal tablolarda, sadece ve sadece iflletmelerin cari vergi varl›klar›n›, cari vergi yükümlülükleri ile netlefltirmek için yasal bir hakk› varsa ve ertelenmifl vergi varl›k ve yükümlülü¤ü ayn› vergilendirilebilir iflletmenin gelir vergisi ile iliflkili ise net olarak gösterilebilmektedir. TMS 12 çerçevesinde, ertelenmifl vergi varl›klar›, gelecekte vergiye tabi kar elde etmek suretiyle geçici farklardan yararlanman›n kuvvetle muhtemel olmas› flart›yla muhasebelefltirilebilmektedir. Bu kapsamda, fiirket'in mevcut karl›l›¤› de¤erlendirilerek, ertelenmifl vergi varl›¤› kay›tlara al›nmam›flt›r. Transfer fiyatland›rmas› Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 13 üncü maddesinin transfer fiyatland›rmas› yoluyla “örtülü kazanç da¤›t›m›” bafll›¤› alt›nda transfer fiyatland›rmas› konusu ifllenmekte olup; 18 Kas›m 2007 tarihinde yay›mlanan “Transfer Fiyatland›rmas› Yoluyla Örtülü Kazanç Da¤›t›m› Hakk›nda Genel Tebli¤”i bu konu hakk›nda uygulamadaki detaylar› belirlemifltir. ‹lgili tebli¤e göre, e¤er vergi mükellefleri ilgili kurulufllarla (kiflilerle), fiyatland›rmalar› emsallere uygunluk ilkesi çerçevesinde yap›lmayan ürün, hizmet veya mal al›m ve sat›m ifllemlerine giriyorlarsa, ilgili karlar transfer fiyatlamas› yoluyla örtülü bir flekilde da¤›t›ld›¤› kanaatine var›lacakt›r. Bu tarz transfer fiyatlamas› yoluyla örtülü kar da¤›t›mlar› kurumlar vergisi aç›s›ndan vergi matrah›ndan indirilemeyecektir. 67 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 2.19 Çal›flanlara sa¤lanan faydalar K›dem tazminat› karfl›l›¤› Türk ‹fl Kanunu'na göre, fiirket bir senesini doldurmufl olan ve istifa veya kötü davran›fl d›fl›ndaki sebeplerden fiirket'le iliflkisi kesilen veya hizmet y›l›n› dolduran ve emeklili¤ini kazanan, askere ça¤r›lan veya vefat eden personeli için k›dem tazminat› ödemekle yükümlüdür. Ödenecek tazminat her hizmet y›l› için bir ayl›k maafl tutar› kadard›r ve bu miktar 31 Aral›k 2009 tarihi itibar›yla, hükümet taraf›ndan belirlenen 2,365 TL (31 Aral›k 2008: 2,173 TL) ile s›n›rland›r›lm›flt›r. TMS 19 - Çal›flanlara Sa¤lanan Faydalara ‹liflkin Türkiye Muhasebe Standard› k›dem tazminat› karfl›l›¤› hesaplamas›nda aktüeryal metotlar›n kullan›lmas›n› gerektirmektedir. 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihleri itibar›yla kullan›lan aktüeryal tahminler flöyledir: ‹skonto Oran› Beklenen Maafl/Tavan Art›fl Oran› Tahmin Edilen Personel Devir H›z› (Finansal Dan›flman Kadrosu) Tahmin Edilen Personel Devir H›z› (Finansal Dan›flman Harici Kadro) 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 %5.92 %4.80 %74.78 %89.24 %6.26 %5.40 %67.72 %88.76 Çal›flanlara sa¤lanan di¤er faydalar fiirket, çal›flanlar›n›n bir hesap dönemi boyunca sundu¤u hizmetler karfl›l›¤›nda ödenmesi beklenen iskonto edilmemifl, çal›flanlara sa¤lanan di¤er faydalar için finansal tablolar›nda TMS 19 kapsam›nda karfl›l›k ay›rmaktad›r. 2.20 Karfl›l›klar Geçmifl olaylardan kaynaklanan mevcut bir yükümlülü¤ün bulunmas›, yükümlülü¤ün yerine getirilmesinin muhtemel olmas› ve yükümlülük tutar›n›n güvenilir bir flekilde ölçülebilmesi durumunda söz konusu karfl›l›k muhasebelefltirilmektedir. Karfl›l›klar, bilanço tarihi itibar›yla yükümlülü¤ün yerine getirilmesi için yap›lacak harcaman›n fiirket yönetimi taraf›ndan yap›lan en iyi tahminine göre hesaplan›r ve etkisinin önemli oldu¤u durumlarda bugünkü de¤erine indirmek suretiyle iskonto edilir. Tutar›n yeterince güvenilir olarak ölçülemedi¤i ve yükümlülü¤ün yerine getirilmesi için fiirket'ten kaynak ç›kma ihtimalinin bulunmad›¤› durumlarda söz konusu yükümlülük “koflullu” olarak kabul edilmekte ve dipnotlarda aç›klanmaktad›r. Koflullu varl›klar geçmifl olaylardan kaynaklanan ve fiirket'in tam anlam›yla kontrolünde bulunmayan, bir veya daha fazla kesin mahiyette olmayan olay›n ileride gerçekleflip gerçekleflmemesi ile teyit edilecek olan varl›klard›r. fiirket koflullu varl›klar› finansal tablolara yans›tmamaktad›r ancak ilgili geliflmelerin finansal tablolarda do¤ru olarak yans›t›lmalar›n› teminen koflullu varl›klar›n› sürekli olarak de¤erlendirmeye tabi tutmaktad›r. Ekonomik faydan›n fiirket'e girmesinin neredeyse kesin hale gelmesi durumunda ilgili varl›k ve buna iliflkin gelir, de¤iflikli¤in olufltu¤u dönemin finansal tablolar›na dahil edilmekte, ekonomik fayda giriflinin muhtemel hale gelmesi durumunda ise söz konusu koflullu varl›k finansal tablo dipnotlar›nda gösterilmektedir. 68 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 2.21 Gelirlerin muhasebelefltirilmesi Yaz›lan primler Yaz›lan primler, dönem içinde tanzim edilen poliçelerin yan› s›ra geçmifl y›llarda tanzim edilen poliçe primlerinden iptaller, vergiler ve reasürörlere devredilen primler düflüldükten sonra kalan tutar› temsil etmektedir. Al›nan ve ödenen komisyonlar Sigorta poliçelerinin üretimi ile ilgili arac›lara ödenen komisyon giderleri ile devredilen primler karfl›l›¤›nda reasürörlerden al›nan komisyon gelirleri afla¤›da 2.24 nolu dipnotta daha detayl› anlat›ld›¤› üzere; 1 Ocak 2008 tarihinden önce üretilen poliçeler için kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤› hesaplamas›nda, 1 Ocak 2008 tarihinden sonra üretilen poliçeler için ise s›ras›yla ertelenmifl komisyon giderleri ve ertelenmifl komisyon gelirleri hesaplar›nda dikkate al›nmak suretiyle poliçenin ömrü boyunca faaliyet sonuçlar›na yans›t›lmaktad›r. Bireysel emeklilik sözleflmelerinin üretimi ile ilgili arac›lara tahakkuk ettirilen komisyon giderleri olufltuklar› dönemlerde kay›tlara al›nmak suretiyle giderlefltirilmekte ve emeklilik branfl› teknik giderleri alt›nda faaliyet giderleri hesab›nda muhasebelefltirilmektedir. Ayr›ca, hayat ve iflsizlik branfllar›nda reasürör firman›n kazanc› üzerinden, mevcut anlaflmalarda belirlenen oranlar dahilinde ilgili döneme isabet eden kar komisyonlar› için gelir tahakkuku hesaplanmakta ve kay›tlara al›nmaktad›r. Söz konusu kar komisyonlar›, fiirket'in geçmifl performans›na ba¤l› olarak belirlendi¤inden ve poliçelerle iliflkilendirilemedi¤inden dönem sonlar› itibar›yla hesaplanarak, ertelemeye tabi tutulmadan gelir tablosuna yans›t›lmaktad›r. Faiz gelir ve giderleri Faiz gelir ve giderleri tahakkuk esas›na göre etkin faiz yöntemi kullan›larak muhasebelefltirilmektedir. Etkin faiz, finansal varl›k ya da yükümlülü¤ün ömrü süresince tahmin edilen nakit ödemeleri ve ak›mlar›n› defter de¤erine iskontolayan orand›r. Etkin faiz oran› bir finansal varl›k ya da yükümlülü¤ün ilk kay›tlara al›nmas›yla hesaplanmakta ve müteakip olarak de¤ifltirilmemektedir. Etkin faiz oran› hesaplamas›, etkin faizin ayr›lmaz bir parças› olan iskonto ve primleri, ödenen ya da al›nan ücret ve komisyonlar› ve ifllem maliyetlerini kapsamaktad›r. ‹fllem maliyetleri, finansal bir varl›k ya da yükümlülü¤ün iktisap edilmesi, ihraç edilmesi ya da elden ç›kar›lmas› ile direkt iliflkili olan ek maliyetlerdir. Ticari gelir/gider Ticari gelir/gider, gerçe¤e uygun de¤er fark› kar veya zarara yans›t›lan finansal varl›klar ile sat›lmaya haz›r finansal varl›klar›n elden ç›kar›lmas› sonucu ortaya ç›kan kazanç ve kay›plar› içermektedir. Ticari gelir ve ticari gider, iliflikteki finansal tablolarda s›ras›yla “Finansal yat›r›mlar›n nakde çevrilmesinden elde edilen karlar” ve “Yat›r›mlar›n nakde çevrilmesi sonucunda oluflan zararlar” hesaplar› içerisinde gösterilmifltir. Temettü Temettü gelirleri, ilgili temettüyü elde etme hakk›n›n ortaya ç›kmas› ile muhasebelefltirilmektedir. 69 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) Emeklilik faaliyetlerinden gelirler Fonlar›n yönetim ve temsili ile fonlara tahsis edilen donan›m, personel ve muhasebe hizmetleri karfl›l›¤› olan fon iflletim gideri kesintisi, fiirket hesaplar›nda gelir olarak kaydedilmekte ve fiirket ile Yönetici aras›nda, anlaflma dahilindeki oranlar çerçevesinde paylaflt›r›lmaktad›r. Söz konusu ücretlerin tamam› fiirket'in emeklilik branfl› teknik gelirleri içerisinde fon iflletim gider kesintisi olarak “Fon iflletim gelirleri” hesab›nda, yöneticiye ait olan k›sm› ise fiirket'in emeklilik branfl› teknik giderleri içerisinde fon iflletim karfl›l›¤›nda ödenen tutar olarak “Fon iflletim giderleri” hesab›nda gösterilmektedir. Kat›l›mc›lardan bireysel emeklilik hesab›na yap›lan katk› paylar› üzerinden azami yüzde sekiz oran›n› aflmamak kayd›yla al›nan gider kesintileri, yönetim gideri kesintisi hesab› alt›nda takip edilmektedir. Girifl aidat› gelirleri hesab›nda, kat›l›mc›lar›n bireysel emeklilik sistemine ilk kez kat›lmas› s›ras›nda veya yeni bir bireysel emeklilik hesab› açt›rmas› durumunda kat›l›mc›lardan emeklilik sözleflmesinin imzaland›¤› tarihte geçerli olan asgari ücretin ayl›k tutar›n› aflmamak kayd›yla tahakkuk eden tutar izlenmektedir. Emeklilik yat›r›m fonlar›na iliflkin fon portföyünün oluflturuldu¤u tarih ile fon paylar›n›n sat›ld›¤› tarih aras›nda oluflan portföy de¤er de¤iflimleri sermaye avans tahsisi faiz gelirleri olarak emeklilik branfl› teknik gelirleri içerisinde gösterilmek suretiyle gelir tablosunda kaydedilmektedir. 2.22 Kiralama ifllemleri Finansal kiralama sözleflmelerinin süresi azami 4 y›ld›r. Finansal kiralama yoluyla edinilen maddi duran varl›klar fiirket'in aktifinde varl›k, pasifinde ise finansal kiralama ifllemlerinden borçlar olarak kaydedilmektedir. Bilançoda varl›k ve borç olarak yer alan tutarlar›n tespitinde, varl›klar›n rayiç de¤erleri ile kira ödemelerinin bugünkü de¤erlerinden küçük olan› esas al›narak, kiralamadan do¤an finansman maliyetleri, kiralama süresi boyunca sabit bir faiz oran› oluflturacak flekilde dönemlere yay›lmaktad›r. Finansal kiralama yoluyla edinilen varl›klardan gelecekte beklenen yarar, varl›¤›n defter de¤erinden düflükse, kiralanan varl›klar net gerçekleflebilir de¤eri ile de¤erlenmektedir. Finansal kiralama yoluyla al›nan varl›klara, maddi duran varl›klar için uygulanan esaslara göre amortisman hesaplanmaktad›r. Faaliyet kiralamalar›nda yap›lan kira ödemeleri kira süresi boyunca, eflit tutarlarda gider kaydedilmektedir. 2.23 Kar pay› da¤›t›m› Temettü borçlar› kar da¤›t›m›n›n bir unsuru olarak beyan edildi¤i dönemde yükümlülük olarak finansal tablolara yans›t›lmaktad›r. fiirket'in faaliyetleri sonucunda net dönem zarar› olufltu¤undan, da¤›t›labilir dönem kar› bulunmamaktad›r. 70 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 2.24 Kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤› Teknik Karfl›l›klar Yönetmeli¤i uyar›nca, kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤›, yürürlükte bulunan sigorta sözleflmeleri için tahakkuk etmifl primlerin herhangi bir komisyon veya di¤er bir indirim yap›lmaks›z›n brüt olarak gün esas›na göre ertesi hesap dönemi veya hesap dönemlerine sarkan k›sm›ndan oluflmaktad›r. Yürürlükte bulunan ferdi kaza, y›ll›k hayat sigortalar› ile y›ll›k yenilenen süresi bir y›l› aflan hayat sigortalar›nda yaz›lan brüt primlerden varsa birikime ayr›lan k›s›m düflüldükten sonra kalan tutar›n takip eden dönem veya dönemlere sarkan k›s›mlar› için kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤› hesaplanmaktad›r. Önceki y›llarda, kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤› yürürlükte bulunan poliçeler için tahakkuk etmifl primlerden komisyonlar düflüldükten sonra hesapland›¤›ndan, 28 Aral›k 2007 tarihli Hazine Müsteflarl›¤›'n›n “Kazan›lmam›fl Primler Karfl›l›¤›n›n Hesaplanmas›na ve Ertelenmifl Komisyon Gelir ve Giderleri ‹çin Kullan›lacak Hesap Kodlar›na ‹liflkin 2007/25 say›l› Genelgesi”nde 2007 y›l› için komisyon düflülerek ayr›lan kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤›n›n 2008 y›l› finansal tablolar›na devredilmesinde uygulamada ortaya ç›kacak sorunlar›n önlenmesini teminen, 1 Ocak 2008 tarihinden önce tanzim edilen poliçeler için komisyonlar düflüldükten sonra kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤› ayr›lmas› uygulamas›na devam edilmesi, bu tarihten sonra tanzim edilecek poliçeler için ise yeni sisteme göre ifllem yap›lmas› gerekti¤i belirtilmifltir. Kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤›; Hazine Müsteflarl›¤› taraf›ndan yay›mlanan 27 Mart 2009 tarih ve 2009/9 say›l› “Teknik Karfl›l›klarla ‹lgili Mevzuat›n Uygulanmas›na ‹liflkin Sektör Duyurusu”na istinaden bütün poliçelerin ö¤leyin saat 12:00'da bafllay›p yine ö¤leyin saat 12:00'da bitti¤i dikkate al›narak hesaplanmaktad›r. 2.25 Devam eden riskler karfl›l›¤› Teknik Karfl›l›klar Yönetmeli¤i kapsam›nda flirketler, kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤›n› ay›r›rken yürürlükte bulunan sigorta sözleflmeleri dolay›s›yla ortaya ç›kabilecek hasar ve tazminatlar›n ilgili sözleflmeler için ayr›lan kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤›ndan fazla olma ihtimaline karfl›, her hesap dönemi itibar›yla, son 12 ay› kapsayacak flekilde yeterlilik testi yapmak zorundad›r. Bu test yap›l›rken, net kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤›n›n beklenen net hasar prim oran› ile çarp›lmas› gerekmektedir. Beklenen net hasar prim oran›, gerçekleflmifl hasarlar›n (muallak hasar ve tazminatlar, net + ödenen hasarlar ve tazminatlar, net - devreden muallak hasar ve tazminatlar, net) kazan›lm›fl prime (yaz›lan primler, net + devreden kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤›, net - kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤›, net) bölünmesi suretiyle bulunur. Kazan›lm›fl primlerin hesaplamas›nda; devreden kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤› ile ilgili dönemin kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤› içinde net olarak gösterilen arac›lara ödenen komisyonlar ile reasürörlerden al›nan komisyonlar›n ertelenen k›s›mlar› dikkate al›nmaz. Her bir branfl için beklenen hasar prim oran›n›n %95'in üzerinde olmas› halinde, %95'i aflan oran›n net kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤› ile çarp›lmas› sonucunda bulunan tutar o branfl›n kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤›na ilave edilir. Teknik Karfl›l›klar Yönetmeli¤i uyar›nca, devam eden riskler karfl›l›¤›n›n hesaplamas›nda kullan›lan beklenen hasar prim oran›; 2008 y›l› hesaplamalar›nda geçifl y›l› olmas› itibar›yla %100 oran›nda dikkate al›nm›flt›r. ‹lgili test sonucu, 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihleri itibar›yla fiirket'in ay›rmas› gereken devam eden riskler karfl›l›¤› ç›kmamaktad›r. 71 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 2.26 Muallak tazminat karfl›l›¤› Tahakkuk etmifl ve hesaben tespit edilmifl ancak daha önceki hesap dönemlerinde veya cari hesap döneminde fiilen ödenmemifl tazminat bedelleri veya bu bedel hesaplanamam›fl ise tahmini bedelleri ile gerçekleflmifl ancak rapor edilmemifl tazminat bedelleri için muallak tazminat karfl›l›¤› ayr›lmaktad›r. Hesap dönemlerinden önce meydana gelmifl ancak bu tarihlerden sonra ihbar edilmifl tazminatlar, gerçekleflmifl ancak rapor edilmemifl tazminat bedelleri olarak kabul edilmektedir. Bu bedellerle ilgili olarak son 5 veya daha fazla y›llarda; hesap dönemlerinden önce meydana gelmifl ancak sonras›nda rapor edilmifl tazminatlar›n, bunlara iliflkin rücu, sovtaj ve benzeri gelir tahsilatlar›n›n tenzil edilmesinden sonra kalan tutarlar›n›n, söz konusu y›llara iliflkin prim üretimlerine bölünmesi suretiyle bulunan a¤›rl›kl› ortalama dikkate al›nmaktad›r. Cari hesap dönemi için gerçekleflmifl ancak rapor edilmemifl tazminat bedeli, bu paragrafta belirtildi¤i flekliyle hesaplanm›fl olan a¤›rl›kl› ortalama ile cari hesap döneminden önceki 12 ayl›k toplam prim üretiminin çarp›lmas› suretiyle hesaplanm›flt›r. Bu çerçevede fiirket, 31 Aral›k 2009 tarihi itibar›yla, gerçekleflmifl ancak rapor edilmemifl tazminat bedelleri ile ilgili olarak finansal tablolar›nda 225,641 TL (31 Aral›k 2008: 188,725 TL) tutar›nda net muallak tazminat karfl›l›¤› ay›rm›flt›r. Teknik Karfl›l›klar Yönetmeli¤i uyar›nca, sigorta ve reasürans ile emeklilik flirketleri mali y›l sonlar›nda muallak tazminat karfl›l›¤› yeterlilik testi yapmak zorundad›r. Hazine Müsteflarl›¤› taraf›ndan belirlenecek esaslar çerçevesinde ayr› ayr› hesaplanacak muallak tazminat karfl›l›¤› yeterlilik oran›n›n, cari hesap y›l› hariç olmak üzere, son befl y›ll›k aritmetik ortalamas›n›n %95'in alt›nda olmas› halinde, bu oran ile %95 oran› aras›ndaki fark, cari y›l muallak tazminat karfl›l›¤› ile çarp›larak yeterlilik oran› fark tutar› bulunur. Yeterlilik oran› fark tutar› her bir branfl için ayr› ayr› hesaplan›r. Yeterlilik tablosu düzenlemesi s›ras›nda ve muallak tazminat karfl›l›¤› hesab›nda; tahakkuk etmifl ve hesaben tespit edilmifl, gerçekleflmifl ancak rapor edilmemifl muallak tazminatlar ile tüm gider paylar› dikkate al›n›r. 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihleri itibar›yla yap›lan muallak tazminat karfl›l›¤› yeterlilik testi sonucu ilave olarak ayr›lmas› gereken bir karfl›l›k ç›kmam›flt›r. Teknik Karfl›l›klar Yönetmeli¤i uyar›nca, ilgili hesap dönemi muallak tazminat karfl›l›¤› tutar›, Hazine Müsteflarl›¤›'nca belirlenen aktüeryal zincirleme merdiven metodu ile bulunan tutardan düflük olamaz. Teknik Karfl›l›klar Yönetmeli¤i'nin Geçici 2 nci maddesinde geçifl y›l› olmas› itibar›yla 2008 y›l› hesaplamalar›nda aktüeryal zincirleme merdiven metoduna istinaden bulunan muallak hasar tutar›n›n %80'inin dikkate al›naca¤› belirtilmifltir. 31 Aral›k 2009 tarihi itibar›yla yap›lan hesaplamalar sonucunda aktüeryal zincirleme merdiven metodu uyar›nca ayr›lmas› gereken ilave bir muallak tazminat karfl›l›¤› ç›kmam›flt›r (31 Aral›k 2008: 46,217 TL). 2.27 Hayat matematik karfl›l›klar› Teknik Karfl›l›klar Yönetmeli¤i uyar›nca, hayat ve hayat d›fl› branfl›nda faaliyet gösteren flirketler bir y›ldan uzun süreli hayat, sa¤l›k ve ferdi kaza sigorta sözleflmeleri için sigorta ettirenler ile lehdarlara olan yükümlülüklerini karfl›lamak üzere aktüeryal esaslara göre yeterli düzeyde matematik karfl›l›k ay›rmak zorundad›r. Matematik karfl›l›klar, aktüeryal matematik karfl›l›klar› ve kar pay› karfl›l›klar›ndan oluflmaktad›r. Aktüeryal matematik karfl›l›klar, bir y›ldan uzun süreli hayat sigortalar› için tarifelerin onayl› teknik esaslar›nda belirtilen formül ve esaslara göre; fiirket'in ileride yerine getirece¤i yükümlülüklerinin peflin de¤eri ile sigorta ettiren taraf›ndan ileride ödenecek primlerin bugünkü de¤eri aras›ndaki fark›n bulunmas› fleklinde (prospektif yöntem) hesaplanmaktad›r. Birikim priminin de al›nd›¤› hayat sigortalar›nda aktüeryal matematik karfl›l›k, primlerin birikimine kalan k›s›mlar›n›n toplam›ndan oluflmaktad›r. Kâr pay› karfl›l›klar›, fiirket'in kâr pay› vermeyi taahhüt etti¤i sözleflmeler için sigorta ettirenler ile lehdarlara olan yükümlülüklerine istinaden ay›rd›¤› karfl›l›klar›n yat›r›ld›klar› varl›klar›n gelirlerinden, onayl› kâr pay› teknik esaslar›nda belirtilen kâr pay› da¤›t›m sistemine göre hesaplanan teknik faiz geliri ile s›n›rl› olmak kayd›yla garanti edilen k›sm›n da dahil oldu¤u miktar ile önceki y›llara ait birikmifl kâr pay› karfl›l›klar›ndan oluflmaktad›r. 72 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) Kar payl› hayat sigortalar›nda kar pay›n›n hesaplanmas›nda kullan›lan de¤erleme yöntemi, fiirket'in lehdarlara olan yükümlülüklerine istinaden ay›rd›¤› karfl›l›klar›n yat›r›ld›klar› varl›klar›n finansal tablolarda yukar›da “2.8 - Finansal varl›klar” notunda da belirtilen esaslar çerçevesinde dahil edildikleri portföye iliflkin de¤erleme esaslar› ile ayn›d›r. 2.28 Dengeleme karfl›l›¤› Teknik Karfl›l›klar Yönetmeli¤i ile birlikte flirketlerin takip eden hesap dönemlerinde meydana gelebilecek tazminat oranlar›ndaki dalgalanmalar› dengelemek ve katastrofik riskleri karfl›lamak üzere kredi ve deprem teminatlar› için dengeleme karfl›l›¤› ay›rmas› gerekmektedir. Hazine Müsteflarl›¤› taraf›ndan 27 Mart 2009 tarihinde yay›mlanan 2009/9 say›l› “Teknik Karfl›l›klarla ‹lgili Mevzuat›n Uygulanmas›na ‹liflkin Sektör Duyurusu”nda sigorta flirketlerinin deprem dolay›s›yla meydana gelebilecek ölüm ve maluliyet, hayat ve kaza branfllar›nda deprem ek teminat verdikleri tarifeler için de dengeleme karfl›l›¤› ay›rmas› gerekti¤i belirtilmifl olup, 28 Nisan 2009 tarihinde yay›mlanan 2009/14 say›l› sektör duyurusu ile bu flekilde ayr›lacak dengeleme karfl›l›¤›n›n hesaplanmas›na yönelik gerekli istatistiksel çal›flman›n yap›labilmesini teminen bu uygulaman›n 30 Eylül 2009 tarihinde yürürlü¤e girece¤i belirtilmifltir. Hazine Müsteflarl›¤› taraf›ndan yay›mlanan 20 Temmuz 2009 tarihli 2009/19 say›l› “Vefat Teminat› Priminin Depreme Ait K›sm›n›n Tespit Edilmesine ‹liflkin Sektör Duyurusu” ile flirketlerin dengeleme karfl›l›¤› ay›r›rken portföyünü deprem bölgesine göre ayr›flt›rarak, birinci derece deprem bölgesinde oturan sigortal›lar için vefat priminin %12.5'ini; ikinci derece deprem bölgesinde oturan sigortal›lar içinde vefat priminin %10'unu deprem primi olarak kabul etmeleri gerekti¤i belirtilmifltir. Birinci ve ikinci derece deprem bölgesinde oturan sigortal›lar için yukar›daki oranlar kullan›lmak suretiyle hesaplanan deprem primlerinden bölüflmesiz reasürans anlaflmalar› için yap›lan ödemeler düflüldükten sonra bulunan tutarlar›n %12'si oran›nda dengeleme karfl›l›¤› hesaplanm›flt›r. Teknik Karfl›l›klar Yönetmeli¤i uyar›nca karfl›l›k ayr›lmas›na son befl finansal y›lda yaz›lan net primlerin en yüksek tutar›n›n %150'sine ulafl›l›ncaya kadar devam edilir. Hasar›n meydana gelmesi durumunda, reasüröre isabet eden miktarlar ile sözleflmede belirtilen muafiyet limitinin alt›nda kalan miktarlar dengeleme karfl›l›klar›ndan indirilemez. Verilen teminat nedeniyle ödenen tazminatlar varsa birinci y›l ayr›lan karfl›l›klardan bafllamak üzere ilk giren ilk ç›kar yöntemine göre dengeleme karfl›l›klar›ndan düflülür. Dengeleme karfl›l›klar›, iliflikteki finansal tablolarda uzun vadeli yükümlülükler alt›nda “di¤er teknik karfl›l›klar” hesab› içerisinde gösterilmifltir. 2.29 ‹liflkili taraflar Finansal tablolar›n amac› do¤rultusunda ortaklar, üst düzey yöneticiler ve yönetim kurulu üyeleri, aileleri ve kendileri taraf›ndan kontrol edilen veya kendilerine ba¤l› flirketler ile birlikte, ifltirakler ve müflterek yönetime tabi ortakl›klar iliflkili taraflar olarak kabul edilmifltir. 2.30 Hisse bafl›na kazanç Hisse bafl›na kazanç fiirket'in dönem net kar›n›n, dönemin a¤›rl›kl› ortalama hisse senedi say›s›na bölünmesi ile hesaplanm›flt›r. Türkiye'de firmalar mevcut sermayedarlar›n pay› oran›nda da¤›tmak suretiyle geçmifl y›llar karlar›ndan sermaye art›fl› (“Bedelsiz Hisseler”) yapabilirler. Hisse bafl›na kazanç hesaplamas›nda bedelsiz hisseler ihraç edilmifl hisseler olarak de¤erlendirilmektedir. 73 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 2.31 Bilanço tarihinden sonraki olaylar fiirket'in bilanço tarihi itibar›yla finansal pozisyonu hakk›nda ilave bilgi sa¤layan bilanço sonras› olaylar (bilanço tarihinden sonra ortaya ç›kan ve düzeltme kayd› gerektiren olaylar) finansal tablolara yans›t›l›r. Bilanço tarihinden sonra ortaya ç›kan ve düzeltme kayd› gerektirmeyen önemli olaylar ise dipnotlarda belirtilir. 2.32 Henüz uygulanmayan yeni standart ve yorumlar 31 Aral›k 2009 tarihinde sona eren hesap dönemi itibar›yla henüz yürürlü¤e girmemifl olan ve iliflikteki finansal tablolar›n haz›rlanmas›nda uygulanmam›fl olunan yeni standartlar, standartlara ve yorumlara yap›lan bir tak›m güncellemeler bulunmaktad›r. TMSK taraf›ndan henüz yay›mlanmam›fl olmas›na ra¤men, Uluslararas› Finansal Raporlama Standartlar› (“UFRS”) içerisinde yerini alan ve TMSK taraf›ndan da yay›mlanmas› beklenen afla¤›da belirtilen düzenleme haricinde, bu düzenlemelerin iliflikteki finansal tablolar üzerinde önemli bir etkisinin olmas› beklenmemektedir. UFRS 9 - Finansal Araçlar, UMS 39 - Finansal Araçlar: Muhasebelefltirme ve Ölçme standard› yerine yeni düzenlemeler getirilmesini hedefleyen genifl kapsaml› bir projenin bir parças› olarak Uluslararas› Muhasebe Standartlar› Kurulu taraf›ndan Kas›m 2009'da yay›mlanm›flt›r. Bafllat›lan bu proje ile birlikte finansal araçlara iliflkin finansal raporlaman›n ilke bazl› ve daha az karmafl›k bir hale getirilmesi hedeflenmifl ve projenin birinci faz› olan UFRS 9 ile finansal varl›klar›n raporlanmas› ile ilgili prensiplerin oluflturularak, finansal tablo okuyucular›n›n iflletmelerin gelecekteki nakit ak›mlar› hakk›ndaki belirsizlikleri, zamanlamalar› ve tutarlar› konusunda kendi de¤erlendirmelerini oluflturabilmeleri için ilgili ve faydal› bilgilerin sa¤lanmas› amaçlanm›flt›r. UFRS 9, finansal varl›klar için gerçe¤e uygun de¤erleri üzerinden ölçülen finansal varl›klar ve itfa edilmifl maliyet bedelleri üzerinden ölçülen finansal varl›klar olmak üzere iki ana müteakip ölçüm s›n›fland›rmas› getirmektedir. Bu s›n›flaman›n temeli iflletmenin ifl modeline ve finansal varl›klar›n sözleflmeye dayal› nakit ak›mlar›n›n niteliklerine dayanmaktad›r. Finansal varl›klar›n de¤er düflüklü¤üne ve riskten korunma muhasebesine iliflkin UMS 39 içerisindeki düzenlemelerin devam edece¤i belirtilmifltir. UFRS 9, 1 Ocak 2013 tarihi itibar›yla veya sonras›nda bafllayan y›ll›k hesap dönemleri için yürürlü¤e girecek olup, bu standard›n erken uygulanmas›na izin verilmektedir. 1 Ocak 2012 öncesinde bafllayan raporlama dönemlerinde bu standard› uygulamaya bafllayan iflletmeler için geçmifl dönem finansal tablolar›n›n yeniden düzenlenmesi flart› aranmamaktad›r. 74 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 3 Önemli Muhasebe Tahminleri ve Hükümleri Bu bölümde verilen notlar, Not 4.1 - Sigorta riskinin yönetimi ve Not 4.2 - Finansal riskin yönetimi notlar›nda verilen aç›klamalara ilave olarak sa¤lanm›flt›r. Finansal tablolar›n haz›rlanmas›, raporlanan aktif ve pasif tutarlar›n›, gelir ve giderleri ve muhasebe ilkelerinin uygulanmas›n› etkileyecek baz› tahmin ve yorumlar›n yap›lmas›n› gerektirmektedir. Fiili sonuçlar cari tahminlerden farkl› olabilir. Tahminler ve tahminlerin temelini teflkil eden varsay›mlar sürekli olarak gözden geçirilmektedir. Muhasebe tahminlerindeki güncellemeler tahminlerin güncellemesinin yap›ld›¤› dönemde ve bu güncellemelerden etkilenen müteakip dönemlerde kay›tlara al›n›r. Özellikle, iliflikteki finansal tablolarda sunulan tutarlar üzerinde en fazla etkisi olan, önemli tahminlerdeki belirsizliklere ve kritik olan yorumlara ait bilgiler afla¤›daki notlarda aç›klanm›flt›r: Not 4.1 - Sigorta riskinin yönetimi Not 4.2 - Finansal riskin yönetimi Not 6 - Maddi duran varl›klar Not 8 - Maddi olmayan duran varl›klar Not 9 - ‹fltiraklerdeki yat›r›mlar Not 10 - Reasürans varl›klar›/borçlar› Not 11 - Finansal varl›klar Not 12 - Kredi ve alacaklar Not 14 - Nakit ve nakit benzeri varl›klar Not 17 - Sigorta yükümlülükleri ve reasürans varl›klar› Not 17 - Ertelenmifl üretim komisyonlar› Not 23 - Di¤er yükümlülük ve masraf karfl›l›klar› 75 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 4 Sigorta ve Finansal Riskin Yönetimi 4.1 Sigorta riskinin yönetimi Fiyatland›rma politikalar› Sigorta sözleflmelerine iliflkin risk, sigorta konusu olay›n gerçekleflmesi ihtimali ve bu olaydan kaynaklanacak olan hasar tutar›n›n bilinemiyor olmas›d›r. Sigorta sözleflmelerinin do¤as› gere¤i, söz konusu risk rastlant›sald›r ve dolay›s›yla tam olarak tahmin edilemez. Fiyatland›rma ve karfl›l›k ay›rma metotlar›na ihtimal teorisinin uyguland›¤› bir poliçe portföyünde, fiirket'in sigorta sözleflmeleriyle ilgili olarak maruz kald›¤› temel risk, ödenen hasar ve tazminatlar›n sigortac›l›k karfl›l›klar›n›n kay›tl› de¤erlerinin üstünde gerçekleflmesidir. fiirket poliçe yazma stratejisini, kabul edilen sigorta risklerinin tipine ve oluflan hasarlara göre belirlemektedir. fiirket'in fiyatland›rmas›, istatistiksel analize, geçmifl dataya, ve ilgili ürüne uygun düflen mortalite tablolar›na bak›larak yap›lmaktad›r. fiirket söz konusu riskleri, flekillendirmifl oldu¤u poliçe yazma stratejisi ve bütün branfllarda taraf› oldu¤u reasürans anlaflmalar› ile yönetmektedir. fiirket'in vermifl oldu¤u teminat tiplerine göre adetleri ve tutarsal da¤›l›mlar› afla¤›daki tabloda görülmektedir. fiirket yönetimi adetsel ve tutarsal olarak yeterli bir da¤›l›m›n olufltu¤una inanmaktad›r. 31 Aral›k 2009 Vefat teminat› Deprem dahil kaza sonucu vefat teminat› Deprem dahil kaza sonucu maluliyet teminat› Kaza sonucu vefat teminat› Kaza sonucu maluliyet teminat› Daimi maluliyet teminat› Tehlikeli hastal›klar teminat› Hastal›k sonucu maluliyet teminat› Geçici maluliyet veya iflsizlik teminat› Kaza sonucu geçici maluliyet teminat› Geçici maluliyet teminat› Deprem dahil tedavi masraflar› teminat› Deprem hariç daimi maluliyet teminat› Kaza sonucu tedavi masraflar› teminat› Kaza sonucu gündelik teminat› 31 Aral›k 2008 Teminat Tutar› (TL) Adet Teminat Tutar› (TL) Adet 3,320,499,254 974,079,848 670,875,946 608,677,282 524,366,568 517,683,360 272,481,365 117,002,992 42,805,470 26,885,657 7,666,400 2,546,000 792,000 69,515 400 130.876 60.380 58.786 18.260 17.643 15.261 5.100 2.704 11.012 44.095 8.619 1.994 24 125 2 3,798,206,908 820,758,269 846,150,061 658,928,429 533,513,229 111,626,283 2,405,706 210,304,477 46,267,450 46,104,673 8,170,250 34,088 65,000 129,414 672,200 188.122 99.109 99.732 18.400 16.999 9.701 94 5.193 16.095 86.652 7.019 17 2 146 3.361 fiirket riskin küçük miktarlarda genifl bir tabana yay›lmas›na özen göstermektedir. Risk de¤erlendirme politikalar› Hayat ve ferdi kaza branfllar›nda risk kabul politikas›nda afla¤›daki unsurlar dikkate al›nmaktad›r: • Bireysel sigortalarda sigortal› yafl›, sigorta bedeli dikkate al›narak sa¤l›k beyanlar› ve raporlar›, • Grup sigortalarda gruptaki kifli say›s›na ve sigortal›n›n zorunlu veya ihtiyari olmas›na göre sa¤l›k beyanlar› ve raporlar›, • Fiyatland›rmada, sigortal›n›n sa¤l›k durumuna göre sür prim uygulanmas›, ek flart konulmas› veya teminat›n indirilmesi veya reddedilmesi ile ilgili bilgiler, • Yüksek tutarl› teminatlarda sa¤l›k belgeleri yan›nda, sigortal›n›n maddi durumu ile ilgili belgeler. 76 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) fiirket'in fiyatland›rma politikalar›na ba¤l› olarak maruz kald›¤› riskler afla¤›daki gibidir: Mortalite Riski Gerçekleflen ölüm hasarlar›n›n, ölüm riskinin fiyatland›rmas›nda kullan›lan mortalite tablolar›ndaki ölüm ihtimallerinden daha yüksek olmas›d›r. fiirket, ürüne göre uygun mortalite tablolar›n› kullanmaktad›r. fiirket, hayat sigortas› sözleflmelerinin fiyatland›rmas›n› yaparken CSO 53-58 ve CSO 80 mortalite tablolar›n› kullanmaktad›r. Teknik Faiz Riski Birikimli hayat ürünlerinde sigortal›lara minimum “teknik faiz oran›” kadar faiz garanti edilmektedir. fiirket, piyasa faiz oranlar›n›n garanti edilen faiz oran›ndan düflük olmas› durumunda teknik faiz riskine maruz kalmaktad›r. Bununla birlikte, fiirket, tüm hayat sigortas› portföyünü dikkate ald›¤›nda bu portföyden gelecekte elde edece¤i karlar›n piyasa faiz oranlar›ndaki muhtemel azal›fl sonucunda oluflabilecek kay›plardan daha fazla olaca¤›n› öngörmektedir. fiirket'in birikimli ürünleri için garanti etti¤i faiz oranlar› afla¤›daki tabloda belirtilmifltir: Garanti Edilen Faiz Oranlar› Ürün Döviz Birikimli Ürün (END) ‹deal Birikimli Hayat (DBH) TL Birikimli Ürün (BÜ) (*) Do¤an Devir Portföy (DVR) (*) Biriktiren Hayat Risk (BHR) (**) Döviz TL %3.5 %1.0 %3.0 - %4.0 %9.0 %9.0 %2.0 (*) fiirket 2003 y›l›ndan itibaren %9 teknik faiz garantili poliçe üretimini durdurmufl olup, bu tarihten sonra üretilen poliçeler %4 teknik faiz garantisi içermektedir. (**) fiirket'in 17 Eylül 2009 tarihi itibar›yla tescil ettirmifl oldu¤u yeni birikimli ürünüdür. Reasürans politikas› fiirket taraf›ndan hayat sigortalar›nda sadece risk teminatlar› (vefat ve ek teminatlar) üzerinden reasürans çal›flmas› yap›lmaktad›r. Risk unsurlu hayat sigortas› tarifelerinin teknik karl›l›k oran›n›n yüksek olmas› nedeniyle her y›l aktüeryal hesaplamalar sonucu belirlenen azami konservasyon tutar› kadar k›s›m fiirket üzerinde tutulmakta ve bunun üzerindeki k›s›m eksedan reasürans treteleriyle devredilmektedir. Bununla birlikte fiirket aç›s›ndan daha belirsiz risk teminatlar› (örne¤in tehlikeli hastal›klar teminat› vb) üzerinden ise daha s›n›rl› oran ve tutarlarda konservasyon tutulmaya dikkat edilmektedir. Ayr›ca fiirket taraf›ndan her y›l deprem, sel vb büyük do¤al afetler veya toplu tafl›ma araçlar›ndaki trafik kazalar› ya da terörist sald›r›lar gibi olaylar neticesinde konservasyonundaki riskten korunmak için portföy yap›s›na en uygun flekilde katastrofik hasar fazlas› teminatlar› sa¤layan reasürans sözleflmeleri yap›lmaktad›r. Reasürans flirketleri fiirket'in tedarik zincirinde en önemli hizmet sunucular›, hayat sigortalar› ve ek teminatlar›nda fiirket için reasürans güvencesi sa¤layan reasürans flirketleridir, reasürörlerle olan ifl iliflkilerinde afla¤›daki kriterler belirleyici olmaktad›r. - Finansal güçlülük - ‹fl iliflkilerinde uzun vadeli yaklafl›m - Rekabetçi prim fiyatlar› - ‹htiyari ifllerde ve bölüflmesiz (katastrofik) reasürans sözleflmelerinde sa¤lanan kapasite imkan›, - Risk de¤erlendirme, sektördeki yeni geliflmeler hakk›nda bilgilendirme, ürün gelifltirme, e¤itim vb konularda fiirket'e sa¤lanan imkanlar. 77 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) Sat›n al›nan hizmet ile ilgili performans, trete anlaflmalar› için her y›l olmak üzere; sigorta tazminat›nda reasürör hissesinin ve reasürans ifllemlerinden kaynaklanan fiirket lehine olan bakiyelerin zaman›nda ve tam olarak ödenip ödenemedi¤i, ihtiyari ifllerde fiirket'e sa¤lanan kapasite, operasyonel reasürans ifllemlerindeki sürat ve fiirket'e aktar›lan teknik bilgi ve piyasa bilgileri kriterleri ile de¤erlendirilmektedir. Performans›n yetersiz olmas› durumunda alternatif reasürans firmalar›ndan hizmet sat›n al›nmas› karar› verilmektedir. Reasürans sözleflmelerinde lider reasürör, merkezi Almanya'da bulunan Münchener Rückversicherungs AG (“Munich RE”) flirketidir. Reasürans sözleflmelerindeki pay büyüklü¤üne göre ikinci s›radaki reasürör firma, merkezi ‹sviçre'de bulunan Scor Global Life Rückversicherungs Schweiz AG (“Scor RE”) flirketidir. Üçüncü s›radaki reasürör firma, Milli Reasürans TAfi'dir (“Milli Re”). Dördüncü reasürör firma ise merkezi ‹ngiltere'de bulunan Financial Insurance Company Limited (“Financial Insurance”) flirketidir. Bu flirketlere ait son kredi derecelendirme notlar› da afla¤›daki tabloda gösterilmektedir; Standart & Poors Reasürör Munich RE Score Re Milli RE Financial Insurance Derecelendirme Görünüm AA- (Very strong) A trA+ A- Dura¤an Dura¤an Dura¤an Tarih 22 Aral›k 2006 13 Mart 2009 23 Eylül 2009 23 Nisan 2009 A.M. Best Reasürör Munich RE Score Re Milli RE Financial Insurance Derecelendirme Görünüm A+ (Superior) AB++ (Good) NR-5 Dura¤an Pozitif Dura¤an - Tarih 7 Eylül 2007 4 Eylül 2009 11 A¤ustos 2009 3 Kas›m 2008 Fitch Reasürör Munich RE Score Re Milli RE Financial Insurance Derecelendirme Görünüm AA- (Very strong) A - Dura¤an Dura¤an - Tarih 19 Temmuz 2005 21 A¤ustos 2008 - Moody’s Reasürör Munich RE Score Re Milli RE Financial Insurance Derecelendirme Görünüm Aa3 (Excellent) A2 - Dura¤an Dura¤an - Tarih 17 Mart 2005 4 Aral›k 2008 - 78 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 4.2 Finansal riskin yönetimi Girifl ve genel aç›klamalar Bu not, afla¤›da belirtilenlerin her biri için fiirket'in maruz kald›¤› riskleri, fiirket'in bu do¤rultuda risklerini yönetmek ve ölçmek için uygulad›¤› politika ve prosedürlerini ve amaçlar›n›, ve sermaye yönetimi ile ilgili bilgileri göstermektedir. fiirket finansal araçlar›n kullan›m›ndan kaynaklanan afla¤›daki risklere maruz kalmaktad›r: • Kredi Riski • Likidite Riski • Piyasa Riski Risk yönetim yap›s›n›n tesis edilmesi ve gözetimindeki tüm sorumluluk Yönetim Kurulu'ndad›r. Yönetim Kurulu risk yönetim sisteminin etkinli¤ini fiirket'in iç denetim departman› arac›l›¤›yla yürütmektedir. fiirket'in risk yönetim politikalar›; fiirket'in karfl›laflt›¤› riskleri tan›mlamak ve analiz etmek, risk limitlerini ve kontrolleri belirlemek, riskleri ve belirlenen limitlere uyumu izlemek için tesis edilmifltir. Risk yönetim politikalar› ve sistemleri, piyasa koflullar›ndaki ve sunulan ürün ve hizmetlerdeki de¤iflikleri yans›tacak flekilde düzenli bir flekilde gözden geçirilir. fiirket, e¤itim ve yönetim standartlar› ve prosedürleri ile bütün çal›flanlar›n›n kendi görev ve sorumluluklar›n› anlad›¤›, disipline edilmifl ve yap›c› bir kontrol çevresi gelifltirmeyi amaçlamaktad›r. Kredi riski Kredi riski en basit flekilde karfl› taraf›n üzerinde mutab›k kal›nan sözleflme flartlar›na uygun olarak yükümlülüklerini yerine getirememe olas›l›¤› olarak tan›mlan›r. fiirket'in kredi riskine maruz kald›¤› bafll›ca bilanço kalemleri afla¤›daki gibidir: • Bankalar • Di¤er nakit ve nakit benzeri varl›klar • Sat›lmaya haz›r finansal varl›klar • Riski hayat poliçesi sahiplerine ait finansal yat›r›mlar • Sigortal›lardan prim alacaklar› • Acentelerden alacaklar • Bireysel emeklilik faaliyeti ile ilgili emeklilik yat›r›m fonlar› ve kat›l›mc›lardan alacaklar • Reasürörlerden komisyon ve ödenen hasarlarla ilgili alacaklar • Sigorta yükümlülüklerinden kaynaklanan reasürans paylar› • ‹liflkili taraflardan alacaklar • Di¤er alacaklar • Peflin ödenen vergiler ve fonlar • ‹fltirakler ve ba¤l› ortakl›klar Sigorta riskini yönetmede en yayg›n yöntem reasürans sözleflmesi yapmakt›r. Fakat reasürans sözleflmesi yoluyla sigorta riskinin devredilmesi, ilk sigorta yapan olarak fiirket'in yükümlülü¤ünü ortadan kald›rmamaktad›r. E¤er reasürans flirketi hasar› ödemezse, fiirket'in poliçe sahibine karfl› olan sorumlulu¤u devam etmektedir. fiirket, reasürans flirketinin güvenilirli¤ini, y›ll›k yap›lan sözleflme öncesi söz konusu flirketin finansal durumunu inceleyerek de¤erlendirmektedir. 79 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) Kredi riskine maruz varl›klar›n defter de¤erleri afla¤›daki tabloda gösterilmifltir: 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 Esas faaliyetlerden alacaklar (Not 12) Finansal varl›klar ile riski hayat poliçesi sahiplerine ait finansal yat›r›mlar (Not 11) Nakit benzeri varl›klar (Not 14) Peflin ödenen vergiler ve fonlar (Not 12) Cari olmayan finansal varl›klar (Not 9) Muallak tazminat karfl›l›¤›ndaki reasürör pay› (Not 10), (Not 17) ‹liflkili taraflardan alacaklar (Not 12) Di¤er alacaklar (Not 12) 329,293,316 34,920,234 25,774,798 635,583 338,466 311,812 8,767 7,592 248,057,787 42,448,489 30,948,757 398,589 263,470 292,951 16,778 8,242 Toplam 391,290,568 322,435,063 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihleri itibar›yla, esas faaliyetlerden alacaklar›n yaflland›rmas› afla¤›daki gibidir: 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 Brüt Tutar Ayr›lan Karfl›l›k Brüt Tutar Ayr›lan Karfl›l›k Vadesi gelmemifl alacaklar Vadesi 0-30 gün gecikmifl alacaklar Vadesi 31-60 gün gecikmifl alacaklar Vadesi 61-180 gün gecikmifl alacaklar Vadesi 181-365 gün gecikmifl alacaklar Vadesi 1 y›ldan fazla gecikmifl alacaklar 329,218524 262,005 242,532 431,130 1,944 30,910 (218,879) (221,244) (422,827) (1,590) (29,189) 248,057,787 186,055 140,002 13,316 6,399 35,090 (186,055) (140,002) (13,316) (6,399) (35,090) Toplam 330,187,045 (893,729) 248,438,649 (380,862) fiirket vadesi geçen ve belli bir süre tahsil edilmeyen sigorta primlerini iptal etmekte, yaz›lan primlerden ve prim alacaklar›ndan düflmektedir. Esas faaliyetlerden alacaklar karfl›l›¤›n›n dönem içindeki hareketi afla¤›daki gibidir: 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 Dönem bafl› esas faaliyetlerden alacaklar karfl›l›¤› Dönem içinde yap›lan tahsilatlar (Not 47) Dönem içinde ayr›lan de¤er düflüklü¤ü karfl›l›klar› (Not 47) (380,862) 325,812 (838,679) (1,210,414) 1,180,492 (350,940) Dönem sonu esas faaliyetlernden alacaklar karfl›l›¤› (893,729) (380,862) 80 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) Likidite riski Likidite riski, fiirket'in parasal yükümlülüklerinden kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmekte güçlük yaflamas› riskidir. Likidite riskinin yönetimi Likidite riskinden korunmak amac›yla varl›k ve yükümlülükler aras›nda vade uyumunun sa¤lanmas› gözetilmekte, ortaya ç›kabilecek likidite ihtiyac›n›n eksiksiz bir biçimde sa¤lanabilmesi amac›yla likit de¤erler muhafaza edilmektedir. Parasal varl›k ve yükümlülüklerin kalan vade da¤›l›mlar›: 31 Aral›k 2009 Defter de¤eri 1 aya kadar 1-3 ay 3-6 ay 6-12 ay 1 y›ldan uzun Nakit ve nakit benzeri varl›klar Finansal varl›klar ve riski sig. ait F.Y. Esas faaliyetlerden alacaklar ‹liflkili taraflardan alacaklar Peflin ödenen vergiler ve fonlar Di¤er alacaklar 25,777,439 34,920,234 329,293,316 8,767 635,583 7,592 25,557,605 2,137,045 1,514,789 8,767 7,592 219,834 6,656,230 1,239,783 - 4,807,951 1,278,449 - 3,749,642 1,863,901 635,583 - 17,569,366 323,396,394 - Toplam parasal varl›klar 390,642,931 29,225,798 8,115,847 6,086,400 6,249,126 340,965,760 Finansal borçlar 224,304 Esas faaliyetlerden borçlar 333,075,221 ‹liflkili taraflara borçlar 43,353 Di¤er borçlar 598,479 Muallak tazminat karfl›l›¤› (*) 1,753,009 Birikimli hayat sigortalar› için hesaplanan hayat matematik karfl›l›klar› 26,794,694 Ödenecek vergi ve benzeri di¤er yük. 1,184,589 Di¤er risklere iliflkin karfl›l›klar 3,010,365 224,304 43,353 566,929 462,166 9,678,827 924,333 276,349 31,550 67,048 323,396,394 23,113 1,184,589 504,685 39,621 2,073,180 340,948 26,794,694 51,931 Toplam parasal yükümlülükler 2,986,026 10,642,781 2,349,529 439,546 350,266,132 31 Aral›k 2008 366,684,014 Defter de¤eri 1 aya kadar 1-3 ay 3-6 ay 6-12 ay 1 y›ldan uzun Nakit ve nakit benzeri varl›klar Finansal varl›klar ve riski sig. ait F.Y. Esas faaliyetlerden alacaklar ‹liflkili taraflardan alacaklar Peflin ödenen vergiler ve fonlar Di¤er alacaklar 30,953,974 42,448,489 248,057,787 16,778 398,589 8,242 22,399,149 7,882,805 929,208 632 8,242 8,554,825 9,628,128 6,850,377 1,896 - 6,315,570 642,604 5,823 - 4,843,364 1,385,162 8,427 398,589 - 13,778,622 238,250,436 - Toplam parasal varl›klar 321,883,859 31,220,036 25,035,226 6,963,997 6,635,542 252,029,058 Finansal borçlar 237,723 Esas faaliyetlerden borçlar 253,772,595 ‹liflkili taraflara borçlar 30,249 Di¤er borçlar 1,465,994 Muallak tazminat karfl›l›¤› (*) 1,201,467 Birikimli hayat sigortalar› için hesaplanan hayat matematik karfl›l›klar› 28,858,970 Ödenecek vergi ve benzeri di¤er yük. 1,172,728 Di¤er risklere iliflkin karfl›l›klar 2,651,120 237,723 - 15,522,159 30,249 1,433,643 338,846 677,690 156,895 32,351 18,360 238,250,436 9,676 1,172,728 1,057,786 40,872 58,458 1,444,466 28,858,970 49,538 Toplam parasal yükümlülükler 4,270,975 16,240,721 215,353 1,495,177 267,168,620 289,390,846 (*) Muallak tazminat karfl›l›klar› iliflikteki finansal tablolarda k›sa vadeli yükümlülükler içinde gösterilmifltir. 81 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) Piyasa riski Piyasa riski, faiz oran› ve döviz kurlar› gibi piyasa fiyatlar›nda olabilecek de¤iflikliklerin fiirket'in gelirini veya elinde bulundurdu¤u finansal araçlar›n de¤erini etkileme riskidir. Piyasa riski yönetiminin amac›, risk karl›l›¤›n›n optimize edilerek, piyasa riski tutar›n›n kabul edilebilir parametrelerde kontrol edilebilmesidir. Kur riski fiirket dövize dayal› yap›lan sigortac›l›k faaliyetleri sebebiyle kur riskine maruz kalmaktad›r. Yabanc› para ifllemlerden do¤an kur fark› gelirleri ve giderleri ifllemin yap›ld›¤› dönemde kay›tlara intikal ettirilmektedir. Dönem sonlar›nda, yabanc› para aktif ve pasif hesaplar›n bakiyeleri, dönem sonu kurlardan evalüasyona tabi tutularak TL'ye çevrilmifl ve oluflan kur farklar› kambiyo ifllemleri kar› veya zarar› olarak kay›tlara yans›t›lm›flt›r. fiirket'in maruz kald›¤› kur riskine iliflkin detaylar afla¤›daki tabloda verilmifltir: ABD Dolar› Avro Di¤er Toplam Nakit ve nakit benzeri varl›klar Finansal varl›klar ve riski sigortal›lara ait finansal yat›r›mlar Esas faaliyetlerden alacaklar 31 Aral›k 2009 25,766 21,277,326 1,076,863 14,118 4,553,620 284,646 219,835 28,404 259,719 25,830,946 1,389,913 Toplam yabanc› para cinsinden parasal varl›klar 22,379,955 4,852,384 248,239 27,480,578 Esas faaliyetlerden borçlar Muallak tazminat karfl›l›¤› Birikimli hayat sigortalar› için hesaplanan hayat matematik karfl›l›klar› Di¤er borçlar 4,648 370,498 36,411 - 4,648 406,909 20,519,342 22,069 4,293,017 - - 24,812,359 22,069 Toplam yabanc› para cinsinden parasal yükümlülükler 20,916,557 4,329,428 - 25,245,985 1,463,398 522,956 248,239 2,234,593 ABD Dolar› Avro Di¤er Toplam Nakit ve nakit benzeri varl›klar Finansal varl›klar ve riski sigortal›lara ait finansal yat›r›mlar Esas faaliyetlerden alacaklar Di¤er alacaklar 467,424 23,400,104 923,921 3,048 719,155 4,774,003 260,698 - 214,712 11,710 - 1,401,291 28,174,107 1,196,329 3,048 Toplam yabanc› para cinsinden parasal varl›klar 24,794,497 5,753,856 226,422 30,774,775 Bilanço pozisyonu 31 Aral›k 2008 Esas faaliyetlerden borçlar Muallak tazminat karfl›l›¤› Birikimli hayat sigortalar› için hesaplanan hayat matematik karfl›l›klar› Di¤er borçlar 20,887 299,151 19,478 27,519 5,532 - 45,897 326,670 22,571,857 23,526 4,772,996 - 441,090 - 27,785,943 23,526 Toplam yabanc› para cinsinden parasal yükümlülükler 22,915,421 4,819,993 446,622 28,182,036 1,879,076 933,863 (220,200) 2,592,739 Bilanço pozisyonu Yukar›daki tablonun de¤erlendirilebilmesi amac›yla ilgili yabanc› para tutarlar›n›n TL karfl›l›klar› gösterilmifltir. 82 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) Dövize dayal› ifllemler ifllem tarihindeki geçerli kurlar esas al›narak muhasebelefltirilmifl olup, bilanço tarihi itibar›yla yabanc› para cinsinden varl›k ve yükümlülükler 31 Aral›k 2009 tarihli T.C. Merkez Bankas› (“TCMB”) al›fl kurlar› ile de¤erlenmifltir. Yaln›zca hayat matematik karfl›l›klar› ve ikrazlar, poliçeler üzerinde belirtildi¤i üzere TCMB efektif sat›fl kurlar› ile de¤erlenmifltir. Bilanço tarihi itibar›yla yabanc› para bakiyelerin çevriminde kullan›lan kurlar afla¤›daki gibidir: 31 Aral›k 2009 Bilanço kalemlerinin çevriminde kullan›lan döviz kurlar› Hayat matematik karfl›l›klar› ve ikrazlar›n çevriminde kullan›lan döviz kurlar› 31 Aral›k 2008 Bilanço kalemlerinin çevriminde kullan›lan döviz kurlar› Hayat matematik karfl›l›klar› ve ikrazlar›n çevriminde kullan›lan döviz kurlar› ABD Dolar› Avro 1.5057 1.5153 2.1603 2.1740 ABD Dolar› Avro 1.5123 1.5219 2.1408 2.1543 Maruz kal›nan kur riski TL'nin afla¤›daki para birimlerine karfl› yüzde 10 de¤er kaybetmesi durumunda 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihlerinde sona eren y›llarda özkaynaklarda ve gelir tablosunda (vergi etkisi hariç) oluflacak art›fl ve azal›fllar afla¤›daki tabloda gösterilmifltir. Bu analiz tüm di¤er de¤iflkenlerin, özellikle faiz oranlar›n›n, sabit kald›¤› varsay›m›yla haz›rlanm›flt›r. TL'nin ilgili para birimlerine karfl› yüzde 10 de¤er kazanmas› durumunda etki ayn› tutarda fakat ters yönde olacakt›r. 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 Gelir Özkaynak(*) Gelir Özkaynak(*) ABD Dolar› Avro Di¤er 146,340 52,296 24,824 146,340 52,296 24,824 190,979 93,386 (22,020) 187,908 93,386 (22,020) Toplam, net 223,460 223,460 262,345 259,274 (*) Özkaynak etkisi, TL'nin ilgili yabanc› para birimlerine karfl› %10'luk de¤er kayb›ndan dolay› oluflacak gelir tablosu etkisini de içermektedir. 83 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) Maruz kal›nan faiz oran› riski Al›m-sat›m amaçl› finansal varl›k portföyünün maruz kald›¤› risk, faiz oranlar›ndaki de¤iflim sonucu ilgili menkul k›ymetlerin piyasa fiyatlar›ndaki dalgalanmad›r. Al›m-sat›m amaçl› olmayan portföylerin maruz kald›¤› temel risk, piyasa faiz oranlar›ndaki de¤iflim sonucu, gelecek nakit ak›mlar›nda meydana gelecek dalgalanma ve finansal varl›klar›n gerçe¤e uygun de¤erlerindeki azalma sonucu oluflacak zarard›r. Faiz oran› riskinin yönetimi faiz oran› aral›¤›n›n izlenmesi ve yeniden fiyatland›rma bantlar› için önceden onaylanm›fl limitlerin belirlenmesi ile yap›lmaktad›r. Bilanço tarihi itibar›yla, fiirket'in faiz getirili ve faiz götürülü finansal varl›k ve yükümlülüklerinin faiz profili afla¤›daki tabloda detayland›r›lm›flt›r: 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 16,444,887 446,378 22,636,080 - 17,302,758 5,715,540 10,185,919 14,182,672 1,443,767 1,532,837 - 323,079 6,910,265 914,816 405,830 11,340,026 587,539 461,199 981,175 49,178,411 62,636,356 De¤iflken faizli finansal varl›klar: Riski hayat poliçesi sahiplerine ait finansal yat›r›mlar - Al›m sat›m amaçl› F.V. Devlet tahvilleri (Not 11) 3,547,904 3,370,890 De¤iflken faizli finansal varl›klar toplam› 3,547,904 3,370,890 52,726,315 66,007,246 - 58,498 224,304 237,723 Sabit getirili finansal varl›klar: Sabit faizli finansal varl›klar: Bankalar (Not 14) Ters repo ifllemleri (Not 14) Riski hayat poliçesi sahiplerine ait finansal yat›r›mlar - Al›m sat›m amaçl› F.V. Eurobondlar (Not 11) Riski hayat poliçesi sahiplerine ait finansal yat›r›mlar - Vadeli mevduat (Not 11) Riski hayat poliçesi sahiplerine ait finansal yat›r›mlar - Al›m sat›m amaçl› F.V. Devlet tahvilleri (Not 11) Riski hayat poliçesi sahiplerine ait finansal yat›r›mlar - Al›m sat›m amaçl› F.V. Hazine bonolar› (Not 11) Riski hayat poliçesi sahiplerine ait finansal yat›r›mlar - Al›m sat›m amaçl› F.V. Özel sektör tahvilleri (Not 11) Sat›lmaya haz›r F.V. - Devlet tahvilleri (Not 11) Sat›lmaya haz›r F.V. - Hazine bonolar› (Not 11) Sat›lmaya haz›r F.V. - Eurobondlar (Not 11) Sigortal›lara krediler (‹krazlar) (Not 12) Sabit faizli finansal varl›klar toplam› Sabit getirili finansal varl›klar toplam› Sabit getirili olmayan finansal varl›klar: Sat›lmaya haz›r finansal varl›klar - Yat›r›m fonlar› (Not 11) Finansal yükümlülükler: Faizsiz spot banka kredileri (Not 20) 84 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) Finansal enstrümanlar›n faize duyarl›l›¤› Gelir tablosunun faize duyarl›l›¤›, afla¤›da varsay›lan nispetlerde faiz oranlar›ndaki de¤iflimin; 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihlerinde sona eren y›llarda, gerçe¤e uygun de¤er fark› kar veya zarara yans›t›lan finansal varl›klar›n gerçe¤e uygun de¤erlerine ve de¤iflken faizli al›m-sat›m amaçl› olmayan finansal varl›k ve yükümlülüklerin net faiz gelirine olan etkisidir. Özkaynaklar›n faize duyarl›l›¤›, faiz oranlar›nda varsay›lan de¤iflim sonucu 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihleri itibar›yla portföyde bulunan sat›lmaya haz›r finansal varl›klar›n gerçe¤e uygun de¤erlerindeki de¤iflim dikkate al›narak hesaplanmaktad›r. Bu analiz s›ras›nda, di¤er de¤iflkenlerin, özellikle döviz kurlar›n›n, sabit oldu¤u varsay›lmaktad›r. Afla¤›da verilen nispetlerde faiz oranlar›ndaki de¤iflimin gelir tablosuna ve özkaynaklara etkisi, ilgili kazanç ve kay›plar›n vergi etkileri dikkate al›nmadan gösterilmifltir. Gelir tablosu 31 Aral›k 2009 Sat›lmaya haz›r finansal varl›klar Riski hayat poliçesi sahiplerine ait al›m sat›m amaçl› finansal varl›klar Toplam, net Özkaynak (*) 100 bp art›fl 100 bp azal›fl 100 bp art›fl 100 bp azal›fl - - (45,614) 46,517 (27,292) 28,514 (27,292) 28,514 (27,292) 28,514 (72,906) 75,031 Gelir tablosu 31 Aral›k 2008 Özkaynak (*) 100 bp art›fl 100 bp azal›fl 100 bp art›fl 100 bp azal›fl Sat›lmaya haz›r finansal varl›klar Riski hayat poliçesi sahiplerine ait al›m sat›m amaçl› finansal varl›klar - - (63,353) 65,288 (15,942) 16,392 (15,942) 16,392 Toplam, net (15,942) 16,392 (79,295) 81,680 (*) Özkaynak etkisi, faiz oran›ndaki 100 baz puan (bp) art›fl ve azal›flta meydana gelen gelir tablosu etkisini de içermektedir. Gerçe¤e uygun de¤er gösterimi Finansal araçlar›n tahmini piyasa de¤erleri, elde bulunan piyasa verileri kullan›larak ve e¤er mümkünse uygun de¤erleme yöntemleri kullan›larak belirlenmektedir. fiirket, finansal tablolarda 'Finansal varl›klar ve riski sigortal›lara ait yat›r›mlar' hesab› içerisinde gösterdi¤i yat›r›mlar›n› al›m-sat›m amaçl› finansal varl›klar veya sat›lmaya haz›r finansal varl›klar olarak s›n›fland›rmakta ve ilgili finansal varl›klar› dönem sonlar› itibar›yla gerçe¤e uygun de¤erleri üzerinden ölçmektedir. Bu yat›r›mlar›n tamam› borsalarda ifllem gören finansal varl›klardan oluflmakta olup, bilanço tarihleri itibar›yla borsalarda ifllem gördükleri fiyatlar üzerinden ölçülmek suretiyle finansal tablolarda gösterilmifllerdir. Sadece eurobondlar borsada son ifllem gördükleri günde oluflan fiyatlar›n üzerine dönem sonuna kadar birikmifl kuponlar›n eklenmesi suretiyle belirlenen fiyatlar üzerinden ölçülmüfllerdir. fiirket yönetimi, di¤er finansal varl›k ve yükümlülüklerin gerçe¤e uygun de¤erlerinin kay›tl› de¤erlerinden önemli ölçüde farkl› olmad›¤›n› tahmin etmektedir. 85 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) Gerçe¤e uygun de¤er ile ölçüme iliflkin s›n›fland›rma “TFRS 7 - Finansal Araçlar: Aç›klama” standard› finansal tablolarda gerçe¤e uygun de¤erleri üzerinden ölçülerek gösterilen finansal araçlar›n gerçe¤e uygun de¤erlerinin belirlenmesinde kullan›lan verilerin önemini yans›tan bir s›ra dahilinde s›n›fland›r›larak gösterilmesini gerektirmektedir. Bu s›n›fland›rma esas olarak söz konusu verilerin gözlemlenebilir nitelikte olup olmamas›na dayanmaktad›r. Gözlemlenebilir nitelikteki veriler, ba¤›ms›z kaynaklardan edinilen piyasa verilerinin kullan›lmas›; gözlemlenebilir nitelikte olmayan veriler ise fiirket'in piyasa tahmin ve varsay›mlar›n›n kullan›lmas› anlam›na gelmektedir. Bu flekilde bir ay›r›m, genel olarak afla¤›daki s›n›flamalar› ortaya ç›karmaktad›r. 1. S›ra: Özdefl varl›klar ya da borçlar için aktif piyasalardaki kay›tl› (düzeltilmemifl) fiyatlar; 2. S›ra: 1 inci s›rada yer alan kay›tl› fiyatlar d›fl›nda kalan ve varl›klar ya da borçlar aç›s›ndan do¤rudan (fiyatlar arac›l›¤›yla) ya da dolayl› olarak (fiyatlardan türetilmek suretiyle) gözlemlenebilir nitelikteki veriler; 3. S›ra: Varl›k ya da borçlara iliflkin olarak gözlemlenebilir piyasa verilerine dayanmayan veriler (gözlemlenebilir nitelikte olmayan veriler). S›n›fland›rma, kullan›labilir olmas› durumunda gözlemlenebilir nitelikteki piyasa verilerinin kullan›lmas›n› gerektirmektedir. Bu çerçevede gerçe¤e uygun de¤erleri üzerinden ölçülen finansal varl›k ve yükümlülüklerin gerçe¤e uygun de¤er s›n›fland›rmas› afla¤›daki gibidir: 31 Aral›k 2009 1. S›ra 2. S›ra 3. S›ra Toplam 6,910,265 - - 6,910,265 Finansal varl›klar: Sat›lmaya haz›r finansal varl›klar (Not 11) Al›m-sat›m amaçl› finansal varl›klar olarak s›n›fland›r›lm›fl riski hayat poliçesi sahiplerine ait finansal yat›r›mlar (Not 11) Emeklilik faaliyetlerinden alacaklar - saklay›c› flirketten alacaklar (Not 17) 1,656,958 20,637,471 - 22,294,429 323,396,394 - - 323,396,394 Toplam finansal varl›klar 331,963,617 20,637,471 - 352,601,088 Finansal yükümlülükler: Emeklilik faaliyetlerinden borçlar kat›l›mc›lara borçlar (Not 17) Birikimli hayat sigortalar›nda hayat matematik karfl›l›klar› (Not 17) 323,396,394 - - 323,396,394 26,794,694 - - 26,794,694 Toplam finansal yükümlülükler 350,191,088 - - 350,191,088 Sermaye yönetimi fiirket'in sermayeyi yönetirken amaçlar›: • Hazine Müsteflarl›¤› taraf›ndan belirlenen sermaye yeterlili¤i flartlar›na uymak • fiirket'in süreklili¤ini sa¤layarak hissedarlara ve paydafllara devaml› getiri sa¤lamak. Hazine Müsteflarl›¤› taraf›ndan 19 Ocak 2008 tarih ve 26761 say›l› Resmi Gazete'de yay›mlanan “Sigorta ve Reasürans ile Emeklilik fiirketlerinin Sermaye Yeterliliklerinin Ölçülmesine ve De¤erlendirilmesine ‹liflkin Yönetmelik” uyar›nca 30 Haziran 2009 tarihi itibar›yla fiirket taraf›ndan yap›lan hesaplamalarda gerekli özsermaye tutar› 9,479,033 TL olarak belirlenmifltir. 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihleri itibar›yla fiirket özsermayesi s›ras›yla 14,044,994 TL ve 18,882,076 TL olup, yönetmelik uyar›nca hesaplanan gerekli özsermaye tutar›n›n üzerindedir. 86 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) Finansal varl›klardan kaynaklanan kazanç ve kay›plar Gelir tablosunda muhasebelefltirilen finansal kazanç ve kay›plar: 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 Borçlanma senetlerinden elde edilen faiz gelirleri Banka mevduatlar›ndan elde edilen faiz gelirleri Al›m-sat›m amaçl› finansal varl›klar›n rayiç de¤erlerinde meydana gelen de¤ifliklikler (Not 11) Kambiyo karlar› Sigortal›lara kredilerden (ikrazlar) al›nan faiz gelirleri Sat›lmaya haz›r finansal varl›klardan elde edilen gerçekleflmemifl kazanç ve kay›plardan ilgili finansal varl›klar›n elden ç›kar›lmas› sonucu özsermayeden gelir tablosuna aktar›lan kazançlar (Not 15) Repo ifllemlerinden elde edilen faizler Yat›r›m fonu kat›lma belgelerinden elde edilen gelirler ‹fltiraklerden elde edilen gelirler 3,181,601 2,838,949 3,067,953 4,244,639 830,369 136,878 97,859 115,955 6,736,834 69,051 15,396 9,396 7,273 29 51,921 363 2,346 16 Yat›r›m gelirleri 7,117,750 14,289,078 (97,067) (581,590) (7,422) (84) Yat›r›m giderleri (104,489) (581,674) Gelir tablosunda muhasebelefltirilen finansal kazanç ve kay›plar, net 7,013,261 13,707,404 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 52,300 15,895 (15,396) (51,921) - (1,312) 36,904 (37,338) Al›m-sat›m amaçl› finansal varl›klar›n rayiç de¤erlerinde meydana gelen de¤ifliklikler (Not 11) Al›m-sat›m amaçl› finansal varl›klar›n elden ç›kar›lmas› sonucu oluflan kay›plar Özsermayede muhasebelefltirilen finansal kazanç ve kay›plar: Sat›lmaya haz›r finansal varl›klardan elde edilen gerçekleflmemifl kazanç ve kay›plardaki de¤iflimler (Not 15) Sat›lmaya haz›r finansal varl›klardan elde edilen gerçekleflmemifl kazanç ve kay›plardan ilgili finansal varl›klar›n elden ç›kar›lmas› sonucu özsermayeden gelir tablosuna aktar›lanlar (Not 15) Sat›lmaya haz›r finansal varl›klardan elde edilen gerçekleflmemifl kazanç ve kay›plardaki kur de¤ifliminin etkileri (Not 15) Özsermayede muhasebelefltirilen finansal kazanç ve kay›plar 87 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 5 Bölüm Bilgileri Bölümlere göre raporlama, fiirket'in faaliyet alan› ve co¤rafi bölümlerine göre sunulmaktad›r. fiirket'in temel bölüm raporlama esas› faaliyet alan›na dayanmaktad›r. ‹lgili bölümlerin aktif ve pasifleri ile bölümlerin faaliyet sonuçlar›, “Önemli Muhasebe Politikalar›” k›sm›nda anlat›lan muhasebe uygulamalar›na uygun olarak haz›rlanm›flt›r. Co¤rafi bölümlere göre raporlama: fiirket'in faaliyet gösterdi¤i ana co¤rafi bölge Türkiye oldu¤u için co¤rafi bölümlere göre raporlama sunulmam›flt›r. Faaliyet alan› bölümleri: 31 Aral›k 2009 Hayat Hayat-d›fl› Emeklilik Da¤›t›lamayan Toplam 19,409,334 (1,860,368) 976,567 (1,303,911) 4,254,385 (176,363) 307,386 2,151,271 14,669,090 - - 23,663,719 (2,036,731) 15,953,043 847,360 Brüt ödenen tazminatlar (9,900,804) Ödenen tazminatlardaki reasürör pay› 374,553 Sigorta sözleflmelerinden kaynaklanan brüt teknik karfl›l›klardaki de¤iflim 1,536,375 Sigorta sözleflmelerinden kaynaklanan brüt teknik karfl›l›klar reasürör pay›ndaki de¤iflim (248,254) Birikimli hayat sigortas› sözleflmelerinden kaynaklanan teknik karfl›l›klardaki de¤iflim (Not 29) 2,064,276 Fon iflletim giderleri Komisyon giderleri (Not 32) (3,515,223) (180,373) 3,419 - - (10,081,177) 377,972 (108,923) - - 1,427,452 - - - (248,254) (3,066,761) (1,047,228) (8,426,529) - 2,064,276 (1,047,228) (15,008,513) 3,805,638 (1,513,492) (8,826,504) 998,187 - 11,737 (746,755) 2,449,023 - (16,940,718) (11,745,385) - 4,764,714 (1,132,270) (208,255) 3,424,189 - 8,582,089 (2,645,762) (26,722,232) (4,873,986) - 998,187 2,449,023 (11,745,385) 3,424,189 (4,873,986) (154,064) - (358,803) (428,842) (433,199) - (428,842) (433,199) (512,867) Brüt yaz›lan primler Yaz›lan primlerde reasürör pay› Ücret, kesinti ve komisyon gelirleri (Not 32) Kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤›nda de¤iflim Yat›r›m gelirleri Yat›r›m giderleri Di¤er gelir/(giderler) Vergi öncesi kar Dönem kar› kurumlar vergisi karfl›l›¤› Dönem net kar› veya (zarar›) Di¤er bölüm kalemleri: Amortisman giderleri (Not 6) Tükenme paylar› (Not 8) fiüpheli alacaklar karfl›l›¤› (Not 47) fiirket'in 31 Aral›k 2009 tarihi itibar›yla, bölüm varl›k ve yükümlülükleri ile sabit sermaye yat›r›mlar› afla¤›daki gibidir: Hayat Hayat-d›fl› Emeklilik Da¤›t›lamayan Toplam ‹fltirak ve ba¤l› ortakl›klar (Not 9) Esas faaliyetlerden alacaklar Maddi ve maddi olmayan duran varl›klar Ertelenmifl üretim giderleri (Not 17) Di¤er aktifler 31 Aral›k 2009 3,619,671 2,750,651 45,732,738 360,812 490,227 964,544 263,223 325,312,833 - 75,243 3,547,039 15,688,288 338,466 329,293,316 3,547,039 3,240,878 62,385,570 Toplam aktifler 52,103,060 1,815,583 325,576,056 19,310,570 398,805,269 Sigorta sözleflmeleri teknik karfl›l›klar› Birikimli hayat sigortalar› için hesaplanan hayat matematik karfl›l›klar› Ertelenmifl komisyon gelirleri (Not 10), (Not 19) Di¤er yükümlülükler Özsermaye 17,487,472 1,830,980 - - 19,318,452 26,794,694 151,760 1,634,680 - 25,708 - 331,999,490 - 4,835,491 14,044,994 26,794,694 177,468 338,469,661 14,044,994 Toplam pasifler 46,068,606 1,856,688 331,999,490 18,880,485 398,805,269 - - - 2,019,284 2,019,284 Sabit sermaye yat›r›mlar› (Not 6,8) 88 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) Hayat Hayat-d›fl› Emeklilik Da¤›t›lamayan Toplam Brüt yaz›lan primler Yaz›lan primlerde reasürör pay› Ücret, kesinti ve komisyon gelirleri (Not 32) Kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤›nda de¤iflim 31 Aral›k 2008 23,017,459 (3,030,806) 1,104,430 (1,929,711) 5,628,099 (297,589) 87,666 (3,367,789) 13,089,422 - - 28,645,558 (3,328,395) 14,281,518 (5,297,500) Brüt ödenen tazminatlar Ödenen tazminatlardaki reasürör pay› Sigorta sözleflmelerinden kaynaklanan brüt teknik karfl›l›klardaki de¤iflim Sigorta sözleflmelerinden kaynaklanan brüt teknik karfl›l›klar reasürör pay›ndaki de¤iflim Birikimli hayat sigortas› sözleflmelerinden kaynaklanan teknik karfl›l›klardaki de¤iflim (Not 29) Fon iflletim giderleri Komisyon giderleri (Not 32) (8,324,252) 533,223 (30,143) - - - (8,354,395) 533,223 (3,208,374) (91,769) - - (3,300,143) 489,620 - - - 489,620 (5,766,412) (2,105,154) (866,604) (1,110,900) (7,018,853) - (5,766,412) (1,110,900) (9,990,611) Yat›r›m gelirleri Yat›r›m giderleri Di¤er gelir/(giderler) Vergi öncesi kar Dönem kar› kurumlar vergisi karfl›l›¤› 9,307,650 (1,799,017) (8,571,768) (283,112) - 162,003 (563,464) 660,410 - (15,425,813) (10,466,144) - 6,372,404 (1,181,683) 192,803 5,383,524 - 15,842,057 (2,980,700) (24,368,242) (4,705,322) - (283,112) 660,410 (10,466,144) 5,383,524 (4,705,322) - - - (510,966) (165,773) - (510,966) (165,773) - Dönem net kar› veya (zarar›) Di¤er bölüm kalemleri: Amortisman giderleri Tükenme paylar› fiüpheli alacaklar karfl›l›¤› fiirket'in 31 Aral›k 2008 tarihi itibar›yla, bölüm varl›k ve yükümlülükleri ile sabit sermaye yat›r›mlar› afla¤›daki gibidir: Hayat Hayat-d›fl› Emeklilik Da¤›t›lamayan Toplam ‹fltirak ve ba¤l› ortakl›klar (Not 9) Esas faaliyetlerden alacaklar Maddi ve maddi olmayan duran varl›klar Ertelenmifl üretim giderleri (Not 17) Di¤er aktifler 31 Aral›k 2008 2,439,325 1,702,155 41,928,792 1,318 1,663,049 582,077 263,223 245,617,144 - 247 2,391,661 32,376,576 263,470 248,057,787 2,391,661 3,365,204 74,887,445 Toplam aktifler 46,070,272 2,246,444 245,880,367 34,768,484 328,965,567 Sigorta sözleflmeleri teknik karfl›l›klar› Birikimli hayat sigortalar› için hesaplanan hayat matematik karfl›l›klar› Ertelenmifl komisyon gelirleri (Not 10), (Not 19) Di¤er yükümlülükler Özsermaye 17,522,456 3,822,554 - - 21,345,010 28,858,970 172,589 421,060 - 29,941 49,338 - 252,761,098 - 6,445,485 18,882,076 28,858,970 202,530 259,676,981 18,882,076 Toplam pasifler 46,975,075 3,901,833 252,761,098 25,327,561 328,965,567 - - - 2,303,421 2,303,421 Sabit sermaye yat›r›mlar› (Not 6,8) 89 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 6 Maddi Duran Varl›klar 1 Ocak - 31 Aral›k 2009 dönemleri aras›ndaki maddi duran varl›k hareketleri afla¤›daki gibidir: Maliyet: Özel maliyet bedelleri Demirbafl ve tesisatlar Birikmifl amortismanlar: Özel maliyet bedelleri Demirbafl ve tesisatlar Net defter de¤eri 1 Ocak 2009 Girifller Ç›k›fllar 31 Aral›k 2009 1,662,159 1,338,186 3,000,345 708 200,061 200,769 (2,132) (2,132) 1,662,867 1,536,115 3,198,982 (1,026,197) (745,898) (1,772,095) (231,720) (197,122) (428,842) 267 267 (1,257,917) (942,753) (2,200,670) 1,228,250 998,312 1 Ocak - 31 Aral›k 2008 dönemleri aras›ndaki maddi duran varl›k hareketleri afla¤›daki gibidir: Maliyet: Özel maliyet bedelleri Demirbafl ve tesisatlar Motorlu tafl›tlar Birikmifl amortismanlar: Özel maliyet bedelleri Demirbafl ve tesisatlar Motorlu tafl›tlar Net defter de¤eri 1 Ocak 2008 Girifller Ç›k›fllar 31 Aral›k 2008 1,610,715 1,076,861 26,974 2,714,550 248,414 438,151 686,565 (196,970) (176,826) (26,974) (400,770) 1,662,159 1,338,186 3,000,345 (864,021) (693,880) (17,895) (1,575,796) (302,493) (205,098) (3,375) (510,966) 140,317 153,080 21,270 314,667 (1,026,197) (745,898) (1,772,095) 1,138,754 1,228,250 Amortisman hesaplama yöntemlerinde cari dönemde yap›lan bir de¤ifliklik bulunmamaktad›r. Dönem içerisinde finansal kiralama ödemesi yap›lmam›flt›r. 7 Yat›r›m Amaçl› Gayrimenkuller Yoktur. 8 Maddi Olmayan Duran Varl›klar 1 Ocak - 31 Aral›k 2009 dönemleri aras›ndaki maddi olmayan duran varl›k hareketleri afla¤›daki gibidir: Maliyet: Haklar ve yaz›l›mlar Maddi olmayan varl›klara iliflkin avanslar Birikmifl tükenme paylar›: Haklar ve yaz›l›mlar Net defter de¤eri 1 Ocak 2009 Girifller Transfer Ç›k›fllar 31 Aral›k 2009 3,379,303 233,860 3,613,163 1,818,515 1,818,515 233,860 (233,860) - (10,645) (10,645) 5,421,033 5,421,033 (2,449,752) (2,449,752) (433,199) (433,199) - 10,645 10,645 (2,872,306) (2,872,306) 1,163,411 2,548,727 90 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 1 Ocak - 31 Aral›k 2008 dönemleri aras›ndaki maddi olmayan duran varl›k hareketleri afla¤›daki gibidir: 1 Ocak 2008 Girifller Ç›k›fllar De¤er Düflüklü¤ü(*) 31 Aral›k 2008 1,996,307 1,996,307 1,382,996 233,860 1,616,856 - - 3,379,303 233,860 3,613,163 (1,793,516) (1,793,516) (165,773) (165,773) - (490,463) (490,463) (2,449,752) (2,449,752) Maliyet: Haklar ve yaz›l›mlar Maddi olmayan varl›klara iliflkin avanslar Birikmifl tükenme paylar›: Haklar ve yaz›l›mlar Net defter de¤eri 202,791 1,163,411 (*) 2 Aral›k 2008 tarihinde al›nan Yönetim Kurulu karar› do¤rultusunda Fortis Bank'›n fiirket'in nihai ana orta¤› Fortis Holding'ten ayr›lmas› sebebiyle Fortis Bank'tan “Teknik Destek Anlaflmas›” kapsam› alt›nda al›nan hizmetlerin al›nmayaca¤› ve buna istinaden; daha önce aktiflefltirilmifl olan “E-sigorta” bireysel emeklilik yaz›l›m›n›n gelecek oprerasyonlar dahilinde kullan›lamayaca¤›ndan hareketle giderlefltirilmesine karar verilmifltir. Bu kapsamda net defter de¤eri 490,463 TL olan yaz›l›m›n›n tamam› için de¤er düflüklü¤ü karfl›l›¤› ayr›lm›flt›r. 9 ‹fltirakler ve Ba¤l› Ortakl›klardaki Yat›r›mlar 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 Kay›tl› De¤er ‹fltirak Oran› (%) Kay›tl› De¤er ‹fltirak Oran› (%) Emeklilik Gözetim Merkezi Afi Fortis Yat›r›m Menkul De¤erler Afi 3D Güvenlik Sistemleri ve Organizasyon Tic. Afi Fortis Finansal Kiralama Afi 263,223 145 100 2 7.69 0.0008 0.2 0.0000035 263,223 145 100 2 8.33 0.0008 0.2 0.0000035 ‹fltirakler 263,470 263,470 31 Aral›k 2009 Pusulam›z Sigorta Arac›l›k Hizmetleri Afi Ba¤l› ortakl›klar sermaye taahhütleri Ba¤l› Ortakl›klar 31 Aral›k 2008 Kay›tl› De¤er ‹fltirak Oran› (%) Kay›tl› De¤er ‹fltirak Oran› (%) 149,996 (75,000) 99.9973 - - 74,996 - Aktif Toplam Özkaynak Toplam› Geçmifl Y›llar Kâr / (Zarar›) Dönem Net Kâr / (Zarar›) Ba¤›ms›z Denetim Görüflü Finansal Tablo Dönemi Emeklilik Gözetim Merkezi Afi 6,097,858 Pusulam›z Sigorta Arac›l›k Hizmetleri Afi 64,106 Fortis Yat›r›m Menkul De¤erler Afi 62,344,661 3D Güvenlik Sistemleri ve Organizasyon Tic. Afi 233,793 Fortis Finansal Kiralama Afi 928,251,770 4,279,306 32,066 45,300,054 955,717 39,539 (42,934) 4,375,961 Geçmedi Geçmedi Geçmedi 31 Aral›k 2009 30 Eylül 2009 30 Eylül 2009 233,793 106,363,991 141,436 20,027,044 (27,770) 38,454,536 Geçmedi - 30 Eylül 2009 31 Aral›k 2009 Ad› Cari dönemde, ifltirak ve ba¤l› ortakl›klarda içsel kaynaklardan yap›lan sermaye art›r›m› nedeniyle edinilen bedelsiz hisse senedi bulunmamaktad›r. 91 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 10 Reasürans Varl›klar›/Borçlar› fiirket'in sedan iflletme s›fat›yla mevcut reasürans anlaflmalar› gere¤i reasürans varl›klar› ve yükümlülükleri afla¤›daki tabloda detayl› olarak gösterilmifltir: Reasürans varl›klar› 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 635,170 311,812 35,799 310,289 504,340 292,951 577,404 1,293,070 1,374,965 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 Reasürans flirketlerine yaz›lan primlerle ilgili ödenecek borçlar (Not 19) Ertelenmifl komisyon gelirleri (Not 19) 144,341 177,468 470,458 202,530 Toplam 321,809 672,988 Kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤›ndaki reasürör pay› (Not 17) Muallak tazminat karfl›l›¤›ndaki reasürör pay› (Not 17) Reasürans flirketlerinden alacaklar (Not 12) Hayat matematik karfl›l›klar›nda reasürör pay› (Not 17) Toplam Reasürans varl›klar› ile ilgili muhasebelefltirilen de¤er düflüklü¤ü bulunmamaktad›r. Reasürans borçlar› fiirket'in sedan iflletme s›fat›yla reasürans sözleflmeleri gere¤i gelir tablosunda muhasebelefltirilmifl kazanç ve kay›plar afla¤›daki tabloda gösterilmifltir: 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 (2,036,731) (504,340) 635,170 (1,905,901) (3,328,395) (129,453) 504,340 (2,953,508) 377,972 (292,951) 311,812 396,833 533,223 (117,291) 292,951 708,883 1,258,891 202,530 (177,468) 1,283,953 1,394,626 -(*) (202,530) 1,192,096 Dönem sonu hayat matematik karfl›l›klar›ndaki reasürör pay› Dönem bafl› hayat matematik karfl›l›klar›ndaki reasürör pay› Hayat matematik karfl›l›klar›ndaki reasürör pay› 310,289 (577,404) (267,115) 577,404 (263,444) 313,960 Toplam, net (492,230) (738,569) Dönem içerisinde reasüröre devredilen primler (Not 17) Dönem bafl› kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤›nda reasürör pay› (Not 17) Dönem sonu kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤›nda reasürör pay› (Not 17) Reasüröre devredilen primler (Not 17) Dönem içerisinde ödenen hasarlarda reasürör pay› (Not 17) Dönem bafl› muallak tazminat karfl›l›¤›nda reasürör pay› (Not 17) Dönem sonu muallak tazminat karfl›l›¤›nda reasürörör pay› (Not 17) Hasarlardaki reasürör pay› (Not 17) Dönem içerisinde reasürörlerden tahakkuk eden komisyon gelirleri (Not 32) Dönem bafl› ertelenmifl komisyon gelirleri (Not 19) Dönem sonu ertelenmifl komisyon gelirleri (Not 19) Reasürörlerden kazan›lan komisyon gelirleri (Not 32) (*) Not 2.24'te daha detayl› anlat›ld›¤› üzere 1 Ocak 2008 tarihinden önce üretilmifl poliçelere iliflkin dönem bafl›nda hesaplanan ertelenmifl komisyon gelirleri kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤› hesab› içerisinde net olarak dikkate al›nm›flt›r. 92 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 11 Finansal Varl›klar 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihleri itibar›yla fiirket'in finansal varl›k portföyü afla¤›daki gibidir: Finansal varl›klar ile riski sigortal›lara ait finansal yat›r›mlar 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 Sat›lmaya haz›r finansal varl›klar Riski hayat poliçesi sahiplerine ait finansal yat›r›mlar 6,910,265 28,009,969 12,447,262 30,001,227 Toplam 34,920,234 42,448,489 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihleri itibar›yla, fiirket'in kendi portföyünde bulunan sat›lmaya haz›r finansal varl›klar›n detay› afla¤›daki gibidir: 31 Aral›k 2009 Borçlanma araçlar›: Devlet Tahvili - TP Nominal De¤eri Maliyet Bedeli Gerçe¤e Uygun De¤eri Defter De¤eri 7,317,000 6,511,546 6,511,546 6,910,265 6,910,265 6,910,265 6,910,265 6,511,546 6,910,265 6,910,265 Toplam sat›lmaya haz›r finansal varl›klar 31 Aral›k 2008 Nominal De¤eri Borçlanma araçlar›: Devlet Tahvili - TP 12,134,931 Hazine Bonosu - TP 600,000 Türkiye Cumhuriyeti Devleti taraf›ndan ihraç edilen Eurobondlar 453,690 Hisse senedi ve di¤er sabit getirili olmayan finansal varl›klar: Yat›r›m fonlar› 3,640 Toplam sat›lmaya haz›r finansal varl›klar Maliyet Bedeli Gerçe¤e Uygun De¤eri Defter De¤eri 10,168,662 576,754 482,626 11,228,042 11,340,026 587,539 461,199 12,388,764 11,340,026 587,539 461,199 12,388,764 58,480 58,480 58,498 58,498 58,498 58,498 11,286,522 12,447,262 12,447,262 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihleri itibar›yla, al›m-sat›m amaçl› finansal varl›k ve kredi ve alacaklar olarak s›n›flanan riski hayat poliçesi sahiplerine ait finansal yat›r›mlar›n (“RHPSFY”) detay› afla¤›daki gibidir: 31 Aral›k 2009 Nominal De¤eri Maliyet Bedeli Gerçe¤e Uygun De¤eri Defter De¤eri Borçlanma araçlar›: Türkiye Cumhuriyeti Devleti taraf›ndan ihraç edilen Eurobondlar 14,932,826 Devlet Tahvili - YP 3,299,959 Devlet Tahvili - TP 1,700,000 Toplam al›m-sat›m amaçl› finansal varl›klar 16,754,206 3,336,932 1,595,759 21,686,897 17,302,758 3,334,713 1,656,958 22,294,429 17,302,758 3,334,713 1,656,958 22,294,429 520,689 5,178,080 5,698,769 522,065 5,193,475 5,715,540 522,065 5,193,475 5,715,540 27,385,666 28,009,969 28,009,969 Vadeli Mevduat - TP Vadeli Mevduat - YP Toplam kredi ve alacaklar Toplam riski hayat poliçesi sahiplerine ait finansal yat›r›mlar 93 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 31 Aral›k 2008 Nominal De¤eri Maliyet Bedeli Gerçe¤e Uygun De¤eri Defter De¤eri Borçlanma araçlar›: Türkiye Cumhuriyeti Devleti taraf›ndan ihraç edilen Eurobondlar 9,292,011 Devlet Tahvili - YP 3,290,997 Devlet Tahvili - TP 1,606,642 Hazine Bonosu - TP 325,000 Özel Sektör Tahvili - YP 380,475 Toplam al›m-sat›m amaçl› finansal varl›klar 10,390,388 3,328,158 1,421,448 297,837 378,634 15,816,465 10,185,919 3,370,890 1,532,837 323,079 405,830 15,818,555 10,185,919 3,370,890 1,532,837 323,079 405,830 15,818,555 Vadeli Mevduat - TP Vadeli Mevduat - YP Toplam kredi ve alacaklar 428,816 13,723,145 14,151,961 432,403 13,750,269 14,182,672 432,403 13,750,269 14,182,672 Toplam riski hayat poliçesi sahiplerine ait finansal yat›r›mlar 29,968,426 30,001,227 30,001,227 fiirket'in yukar›daki tablolarda gösterilen borçlanma senetlerinin tamam› borsalarda ifllem gören menkul k›ymetlerden oluflmaktad›r. fiirket'in iliflkili kurulufllar› taraf›ndan ç›kar›lm›fl finansal varl›klar› bulunmamaktad›r. Dönem içerisinde fiirket taraf›ndan ihraç edilen veya daha önce ihraç edilmifl olunup dönem içerisinde itfa edilen borçlanmay› temsil eden menkul k›ymet bulunmamaktad›r. fiirket'in finansal varl›k portföyleri içerisinde vadesi geçmifl ancak henüz de¤er düflüklü¤üne u¤ramam›fl finansal varl›k bulunmamaktad›r. Finansal varl›klarda son üç y›lda meydana gelen de¤er art›fllar›: Y›l De¤er Art›fl›nda De¤iflim Toplam De¤er Art›fl› 2009 2008 2007 36,904 (37,338) 167,010 55,155 18,251 55,589 fiirket'in kendi portföyünde bulunan sat›lmaya haz›r finansal varl›klar ile al›m-sat›m amaçl› olarak s›n›flanan riski hayat poliçesi sahiplerine ait finansal yat›r›mlar›n (“RHPSFY”) y›l içerisindeki hareketleri afla¤›daki gibidir: 31 Aral›k 2009 Dönem bafl›ndaki de¤er Parasal varl›klarda gerçekleflmemifl kur farklar› Dönem içindeki al›mlar Elden ç›kar›lanlar (itfa veya sat›fl) Finansal varl›klar›n gerçe¤e uygun de¤erlerindeki de¤iflim (Not 4.2),(Not 15) Finansal varl›klar›n itfa edilmifl maliyet gelirlerindeki de¤iflim Dönem sonundaki de¤er Sat›lmaya haz›r FV RHPSFY Toplam 12,447,262 6,511,546 (12,431,866) 36,904 346,419 15,818,555 43,515 7,738,990 (2,039,933) 733,302 - 28,265,817 43,515 14,250,536 (14,471,799) 770,206 346,419 6,910,265 22,294,429 29,204,694 94 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 31 Aral›k 2008 Sat›lmaya haz›r FV RHPSFY Toplam Dönem bafl›ndaki de¤er Parasal varl›klarda gerçekleflmemifl kur farklar› Dönem içindeki al›mlar Elden ç›kar›lanlar (itfa veya sat›fl) Finansal varl›klar›n gerçe¤e uygun de¤erlerindeki de¤iflim (Not 4.2),(Not 15) Finansal varl›klar›n itfa edilmifl maliyet gelirlerindeki de¤iflim 9,277,247 (18,765) 8,486,991 (5,786,613) (36,026) 524,428 18,296,145 1,604,681 8,348,813 (11,965,449) (465,635) - 27,573,392 1,585,916 16,835,804 (17,752,062) (501,661) 524,428 Dönem sonundaki de¤er 12,447,262 15,818,555 28,265,817 fiirket'in sigortac›l›k faaliyetleri gere¤i Hazine Müsteflarl›¤› lehine teminat olarak verdi¤i finansal varl›klar›n detay› afla¤›daki gibidir: 31 Aral›k 2009 Riski hayat poliçesi sahiplerine ait finansal yat›r›mlar borçlanma senetleri (Not 17) Sat›lmaya haz›r finansal varl›klar borçlanma senetleri (Not 17) Riski hayat poliçesi sahiplerine ait finansal yat›r›mlar vadeli mevduat (Not 17) Nominal De¤eri Maliyet Bedeli Gerçe¤e Uygun De¤eri Defter De¤eri 19,932,785 21,686,897 22,294,429 22,294,429 6,717,000 5,987,379 6,386,098 6,386,098 - 5,698,769 5,715,540 5,715,540 33,373,045 34,396,067 34,396,067 Toplam 31 Aral›k 2008 Riski hayat poliçesi sahiplerine ait finansal yat›r›mlar borçlanma senetleri (Not 17) Riski hayat poliçesi sahiplerine ait finansal yat›r›mlar vadeli mevduat (Not 17) Sat›lmaya haz›r finansal varl›klar borçlanma senetleri (Not 17) Toplam Nominal De¤eri Maliyet Bedeli Gerçe¤e Uygun De¤eri Defter De¤eri 14,895,125 15,816,465 15,818,555 15,818,555 - 14,151,961 14,182,672 14,182,672 12,734,931 10,745,416 11,927,565 11,927,565 40,713,842 41,928,792 41,928,792 95 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 12 Kredi ve Alacaklar 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 Esas faaliyetlerden alacaklar (Not 4.2) Peflin ödenen vergiler ve fonlar (Not 4.2) ‹liflkili taraflardan alacaklar (Not 4.2) Di¤er alacaklar (Not 4.2) 329,293,316 635,583 8,767 7,592 248,057,787 398,589 16,778 8,242 Toplam 329,945,258 248,481,396 K›sa vadeli alacaklar Orta ve uzun vadeli alacaklar 6,548,864 323,396,394 10,230,960 238,250,436 Toplam 329,945,258 248,481,396 fiirket'in 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihleri itibar›yla esas faaliyetlerden alacaklar hesab›n›n detay› afla¤›daki gibidir: 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 3,176,381 203,046 35,799 (534,926) 2,880,300 1,810,408 (350,940) 1,459,468 Emeklilik faaliyetlerinden alacaklar (Not 17) Sigortal›lara krediler (ikrazlar) (Not 4.2) Reasürans faaliyetleri ile ilgili sedan flirketten alacaklar Esas faaliyetlerden kaynaklanan flüpheli alacaklar Esas faaliyetlerden kaynaklanan flüpheli alacaklar karfl›l›¤› (Not 4.2) 325,312,833 914,816 185,367 358,803 (358,803) 245,617,144 981,175 29,922 (29,922) Esas faaliyetlerden alacaklar 329,293,316 248,057,787 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 50,586 24,500 31,550 47,320 32,351 29,500 106,636 109,171 Sigortal›lardan alacaklar Acentelerden alacaklar Reasürans flirketlerinden alacaklar (Not 10) Sigortal›lardan alacaklar karfl›l›¤› (Not 4.2) Sigortac›l›k faaliyetlerinden alacaklar, net Alacaklar için al›nm›fl olan ipotek ve di¤er teminatlar›n detay› afla¤›daki gibidir: Teminat mektuplar› Di¤er garanti, kefalet ve teminatlar ‹potek senetleri Toplam Vadesi gelmifl bulunan ve henüz vadesi gelmeyen alacaklar için ayr›lan flüpheli alacak tutarlar› a) Kanuni ve idari takipteki alacaklar karfl›l›klar› (vadesi gelmifl): 358,803 TL (31 Aral›k 2008: 29,922 TL). b) Prim alacak karfl›l›klar› (vadesi gelmifl): 534,926 TL (31 Aral›k 2008: 350,940 TL). ‹flletmenin ortaklar, ifltirakler ve ba¤l› ortakl›klarla olan alacak ve borç iliflkisi Not 45'te detayl› olarak verilmifltir. Yabanc› paralarla temsil edilen ve kur garantisi olmayan alacak ve borçlar ile aktifte mevcut yabanc› paralar›n ayr› ayr› tutarlar› ve TL'ye dönüfltürme kurlar› Not 4.2'de verilmifltir. 13 Türev Finansal Araçlar fiirket'in 31 Aral›k 2009 tarihi itibar›yla türev finansal arac› bulunmamaktad›r. 96 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 14 Nakit ve Nakit Benzeri Varl›klar 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihleri itibar›yla, nakit ve nakit benzeri varl›klar›n detay› afla¤›daki gibidir: 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 Dönem sonu Dönem bafl› Dönem sonu Dönem bafl› Kasa Bankalar Di¤er nakit ve nakit benzeri varl›klar Bilançoda gösterilen nakit ve nakit benzeri varl›klar 2,641 16,975,928 8,798,870 25,777,439 5,217 23,108,352 7,840,405 30,953,974 5,217 23,108,352 7,840,405 30,953,974 1,690 13,774,328 5,785,242 19,561,260 Bankalar mevduat› reeskontlar› Bloke edilmifl tutarlar (Not 17) (55,181) (6,585,675) (219,202) (3,631,347) (219,202) (3,631,347) (42,971) (825,036) Nakit ak›fl tablosundaki nakit ve nakit benzerlerinin mevcudu 19,136,583 27,103,425 27,103,425 18,693,253 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihleri itibar›yla bankalar hesab›n›n detay› afla¤›daki gibidir: Yabanc› para bankalar mevduat› - vadeli - vadesiz TL bankalar mevduat› - vadeli - vadesiz Ters repo ifllemleri Bankalar 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 219,834 39,885 1,353,338 47,953 16,225,053 44,778 21,282,742 424,319 446,378 - 16,975,928 23,108,352 31 Aral›k 2009 tarihi itibar›yla, fiirket'in sigortac›l›k faaliyetleri gere¤i Hazine Müsteflarl›¤› lehine bloke olarak tutulan bankalar mevduat›n›n tutar›, riski hayat poliçesi sahiplerine ait finansal yat›r›mlar içerisinde gösterilen bankalar mevduat› dahil 12,301,215 TL'dir (31 Aral›k 2008: 17,814,019 TL) (Not 17). 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihleri itibar›yla di¤er nakit ve nakit benzeri varl›klar›n tamam› kredi kart› yoluyla yap›lan tahsilatlardan oluflmaktad›r. 15 Özsermaye Ödenmifl sermaye 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihleri itibar›yla, fiirket'in ödenmifl sermayesi 51,100,000 TL olup fiirket'in sermayesi, ihraç edilmifl ve her biri 1 TL nominal de¤erde 51.100.000 adet hisseden meydana gelmektedir. Sermayeyi temsil eden hisse senetlerine tan›nan imtiyaz bulunmamaktad›r. fiirket taraf›ndan veya ifltiraki veya ba¤l› ortakl›klar› taraf›ndan bulundurulan fiirket'in kendi hisse senedi bulunmamaktad›r. Vadeli ifllemler ve sözleflmeler gere¤i yap›lacak hisse senetleri sat›fllar› için ç›kar›lmak üzere fiirket'te hisse senedi bulunmamaktad›r. fiirket'in sermayesinde do¤rudan veya dolayl› hakimiyeti söz konusu olan sermaye grubu %99.99 pay ile Fortis Insurance International NV'dir. 97 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) Yasal yedekler Türk Ticaret Kanunu'na göre yasal yedek akçeler; birinci ve ikinci tertip yasal yedek akçelerden oluflmaktad›r. Birinci tertip yasal yedek akçeler, fiirket sermayesinin %20'sine ulafl›ncaya kadar, kanuni dönem kar›n›n %5'i oran›nda ayr›lmaktad›r. ‹kinci tertip yasal yedek akçeler, flirket sermayesinin %5'ini aflan tüm kar pay› da¤›t›mlar›n›n %10'u oran›nda ayr›lmaktad›r. Birinci ve ikinci yasal yedek akçeler, toplam sermayenin %50'sini aflmad›¤› sürece da¤›t›lamazlar; ancak ihtiyari yedek akçelerin tükenmesi halinde zararlar›n karfl›lanmas›nda kullan›labilirler. 31 Aral›k 2009 tarihi itibar›yla yasal yedeklerin toplam tutar› 224,906 TL'dir (31 Aral›k 2008: 224,906 TL). Ola¤anüstü yedekler 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihleri itibar›yla ola¤anüstü yedek bulunmamaktad›r. Finansal varl›klar›n de¤erlemesi Sat›lmaya haz›r finansal varl›klar de¤erleme farklar›na iliflkin hareket tablolar› afla¤›da sunulmufltur: Dönem bafl›ndaki de¤erleme farklar› Dönem içindeki de¤iflimler: Sat›lmaya haz›r finansal varl›klardan elde edilen gerçekleflmemifl kazanç ve kay›plardaki de¤iflimler (Not 4.2) Sat›lmaya haz›r finansal varl›klardan elde edilen gerçekleflmemifl kazanç ve kay›plardaki kur de¤ifliminin etkileri (Not 4.2) Dönem içindeki sat›fl veya itfalar: Sat›lmaya haz›r olarak s›n›flanm›fl finansal varl›klardan elde edilen gerçekleflmemifl kazanç ve kay›plardan ilgili finansal varl›klar›n elden ç›kar›lmas› sonucu özsermayeden gelir tablosuna aktar›lanlar (Not 4.2) Dönem sonundaki de¤erleme farklar› 16 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 18,251 55,589 52,300 15,895 - (1,312) (15,396) (51,921) 55,155 18,251 Di¤er Yedekler ve ‹ste¤e Ba¤l› Kat›l›m›n Sermaye Bilefleni 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihleri itibar›yla, sat›lmaya haz›r finansal varl›klar›n gerçe¤e uygun de¤erlerinde meydana gelen de¤ifliklikler üzerinden hesaplanan gerçekleflmemifl kazanç ve kay›plar haricinde özsermayede muhasebelefltirilen di¤er yedekler bulunmamaktad›r. Sat›lmaya haz›r finansal varl›klar›n gerçe¤e uygun de¤er de¤iflim farklar›na ve ilgili vergi etkilerine iliflkin hareket tablosu yukar›da Not 15'de verilmifltir. 98 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 17 Sigorta Yükümlülükleri ve Reasürans Varl›klar› fiirket'in 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihleri itibar›yla, sigorta sözleflmeleri için ayr›lan teknik karfl›l›klar›n›n detay› afla¤›daki gibidir: 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 Brüt kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤› Kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤›nda reasürör pay› (Not 10) Kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤›, net 7,044,176 (635,170) 6,409,006 7,760,706 (504,340) 7,256,366 Brüt muallak tazminat karfl›l›¤› Muallak tazminat karfl›l›nda reasürör pay› (Not 10) Muallak tazminat karfl›l›¤›, net 2,064,821 (311,812) 1,753,009 1,494,418 (292,951) 1,201,467 10,887,301 (310,289) 26,794,694 37,371,706 13,464,581 (577,404) 28,858,970 41,746,147 61,570 - 517,855 - Toplam teknik karfl›l›klar, net 46,113,146 50,203,980 K›sa vadeli Orta ve uzun vadeli 8,223,585 37,889,561 8,457,833 41,746,147 Toplam sigorta teknik karfl›l›klar›, net 46,113,146 50,203,980 Hayat matematik karfl›l›¤› - risk Hayat matematik karfl›l›¤› - risk, reasürör pay› (Not 10) Hayat matematik karfl›l›¤› - birikimliler Hayat matematik karfl›l›¤›, net ‹kramiye ve indirimler karfl›l›¤›, net Dengeleme karfl›l›¤›, net 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihleri itibar›yla, sigorta yükümlülükleri ve reasürans varl›klar›n›n hareket tablosu afla¤›daki gibidir: 31 Aral›k 2009 Kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤› Dönem bafl› kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤› Dönem içerisinde yaz›lan primler Dönem içerisinde kazan›lan primler Dönem sonu kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤› Brüt Reasürör pay› Net 7,760,706 23,663,719 (24,380,249) (504,340) (2,036,731) 1,905,901 7,256,366 21,626,988 (22,474,348) 7,044,176 (635,170) 6,409,006 31 Aral›k 2008 Kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤› Dönem bafl› kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤› (*) Dönem içerisinde yaz›lan primler Dönem içerisinde kazan›lan primler Dönem sonu kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤› Brüt Reasürör pay› Net 2,088,319 28,645,558 (22,973,171) (129,453) (3,328,395) 2,953,508 1,958,866 25,317,163 (20,019,663) 7,760,706 (504,340) 7,256,366 (*) Not 2.24'te daha detayl› anlat›ld›¤› üzere 31 Aral›k 2008 tarihli hareket tablosunun dönem bafl›nda, 1 Ocak 2008 tarihinden önce üretilmifl poliçelere iliflkin hesaplanan ertelenmifl komisyon gelirleri ile ertelenmifl üretim komisyonlar› kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤› hesab› içerisinde net olarak dikkate al›nm›flt›r. 31 Aral›k 2009 ve 31 Aral›k 2008 tarihleri itibar›yla, 1 Ocak 2008 tarihinden önce üretilmifl poliçeler için kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤› hesab›nda muhasebelefltirilen ertelenmifl komisyon gelirleri ile ertelenmifl üretim komisyonlar› bulunmamaktad›r. 99 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 31 Aral›k 2009 Muallak tazminat karfl›l›¤› Dönem bafl› muallak tazminat karfl›l›¤› Dönem içerisinde bildirimi yap›lan hasarlar ve dönem bafl› muallak tazminat karfl›l›¤›na iliflkin tahminlerdeki de¤ifliklikler Dönem içinde ödenen hasarlar Dönem sonu muallak tazminat karfl›l›¤› Brüt Reasürör pay› Net 1,494,418 (292,951) 1,201,467 10,651,580 (10,081,177) (396,833) 377,972 10,254,747 (9,703,205) 2,064,821 (311,812) 1,753,009 31 Aral›k 2008 Muallak tazminat karfl›l›¤› Dönem bafl› muallak tazminat karfl›l›¤› Dönem içerisinde bildirimi yap›lan hasarlar ve dönem bafl› muallak tazminat karfl›l›¤›na iliflkin tahminlerdeki de¤ifliklikler Dönem içinde ödenen hasarlar Dönem sonu muallak tazminat karfl›l›¤› Brüt Reasürör pay› Net 820,837 (117,291) 703,546 9,027,976 (8,354,395) (708,883) 533,223 8,319,093 (7,821,172) 1,494,418 (292,951) 1,201,467 Hasarlar›n geliflimi tablosu Muallak tazminat karfl›l›¤›n›n tahmin edilmesinde kullan›lan ana varsay›m fiirket'in geçmifl dönemlerdeki hasar geliflim tecrübesidir. Hukuk kararlar› veya yasalardaki de¤ifliklikler gibi d›fl faktörlerin muallak tazminat karfl›l›¤›n› nas›l etkileyece¤inin belirlenmesinde, fiirket yönetimi kendi hükümlerini kullanmaktad›r. Yasal de¤ifliklikler ve tahmin etme sürecindeki belirsizlikler gibi baz› tahminlerin duyarl›l›¤› ölçülebilir de¤ildir. Ayr›ca, hasar›n meydana geldi¤i zamanla ödemenin yap›ld›¤› zaman aras›ndaki uzun süren gecikmeler, bilanço tarihi itibar›yla muallak tazminat karfl›l›¤›n›n kesin olarak belirlenebilmesini engellemektedir. Dolay›s›yla, toplam yükümlülükler, müteakip yaflanan geliflmelere ba¤l› olarak de¤iflebilmekte ve toplam yükümlülüklerin tekrar tahmin edilmesi sonucu oluflan farklar daha sonraki dönemlerde finansal tablolara yans›maktad›r. Sigorta yükümlülüklerin geliflimi, fiirket'in toplam hasar yükümlülüklerini tahmin etmedeki performans›n› ölçmeye olanak sa¤lamaktad›r. Afla¤›daki tablolar›n üst k›s›mlar›nda gösterilen tutarlar, hasarlar›n meydana geldi¤i y›llardan itibaren, fiirket'in hasarlarla ilgili toplam tahminlerinin müteakip y›llardaki de¤iflimini göstermektedir. Tablolar›n alt k›sm›nda gösterilen tutarlar ise toplam yükümlülüklerin, finansal tablolarda gösterilen muallak tazminat karfl›l›klar› ile mutabakat›n› vermektedir. 31 Aral›k 2009 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Toplam 3,631,547 3,829,128 3,832,459 3,853,333 3,877,576 3,878,556 6,006,516 6,168,080 6,084,332 6,147,289 6,122,056 - 9,314,115 9,464,759 9,550,305 9,523,679 - 9,015,541 9,344,093 9,296,377 - 8,718,831 8,896,130 - 10,591,502 - 47,278,052 37,702,190 28,763,473 19,524,301 9,999,632 3,878,556 Hasarlar›n cari tahmini 3,878,556 Bugüne kadar yap›lan toplam ödemeler (3,860,578) Finansal tablolardaki toplam karfl›l›k 17,978 6,122,056 9,523,679 9,296,377 8,896,130 10,591,502 48,308,300 (6,035,077) (9,400,839) (9,037,259) (8,630,735) (9,278,991) (46,243,479) 86,979 122,840 259,118 265,395 1,312,511 2,064,821 Hasar y›l› Hasar y›l› 1 y›l sonra 2 y›l sonra 3 y›l sonra 4 y›l sonra 5 y›l sonra Dönem sonu finansal tablolarda gösterilen toplam brüt muallak tazminat karfl›l›¤› 2,064,821 100 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 31 Aral›k 2009 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Toplam 3,531,322 3,705,468 3,676,880 3,701,474 3,709,239 3,725,660 5,778,103 5,787,812 5,758,064 5,798,655 5,786,205 - 9,238,281 9,388,925 9,450,082 9,440,758 - 8,502,125 8,694,149 8,736,556 - 8,875,588 8,285,275 - 10,162,244 - 46,087,663 35,861,629 27,621,582 18,940,887 9,495,444 3,725,660 Hasarlar›n cari tahmini 3,725,660 Bugüne kadar yap›lan toplam ödemeler (3,708,719) Finansal tablolardaki toplam karfl›l›k 16,941 5,786,205 9,440,758 8,736,556 8,285,275 10,162,244 46,136,698 (5,704,245) (9,325,005) (8,563,937) (8,035,193) (9,046,590) (44,383,689) 81,960 115,753 172,619 250,082 1,115,654 1,753,009 Hasar y›l› Hasar y›l› 1 y›l sonra 2 y›l sonra 3 y›l sonra 4 y›l sonra 5 y›l sonra Dönem sonu finansal tablolarda gösterilen toplam net muallak tazminat karfl›l›¤› 1,753,009 31 Aral›k 2008 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Toplam 4,967,436 4,904,229 5,017,660 5,018,428 4,989,854 5,009,687 3,631,547 3,829,128 3,832,459 3,853,333 3,877,576 - 6,006,516 6,168,080 6,084,332 6,147,289 - 9,314,115 9,464,759 9,550,305 - 9,015,541 9,344,093 - 8,718,831 - 41,653,986 33,710,289 24,484,756 15,019,050 8,867,430 5,009,687 Hasarlar›n cari tahmini 5,009,687 Bugüne kadar yap›lan toplam ödemeler (4,970,482) Finansal tablolardaki toplam karfl›l›k 39,205 3,877,576 6,147,289 9,550,305 9,344,093 8,718,831 42,647,781 (3,842,536) (6,034,181) (9,395,336) (9,037,149) (7,873,679) (41,153,363) 35,040 113,108 154,969 306,944 845,152 1,494,418 Hasar y›l› Hasar y›l› 1 y›l sonra 2 y›l sonra 3 y›l sonra 4 y›l sonra 5 y›l sonra Dönem sonu finansal tablolarda gösterilen toplam brüt muallak tazminat karfl›l›¤› 1,494,418 31 Aral›k 2008 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Toplam 3,478,367 3,415,509 3,528,940 3,529,708 3,485,928 3,500,239 3,531,322 3,705,468 3,676,880 3,701,474 3,709,239 - 5,778,103 5,787,812 5,758,064 5,798,655 - 9,238,281 9,388,925 9,450,082 - 8,502,125 8,694,149 - 8,875,588 - 39,403,786 30,991,863 22,413,966 13,029,837 7,195,167 3,500,239 Hasarlar›n cari tahmini 3,500,239 Bugüne kadar yap›lan toplam ödemeler (3,466,557) Finansal tablolardaki toplam karfl›l›k 33,682 3,709,239 5,798,655 9,450,082 8,694,149 8,875,588 40,027,952 (3,690,677) (5,703,349) (9,319,503) (8,563,937) (8,082,462) (38,826,485) 18,562 95,306 130,579 130,212 793,126 1,201,467 Hasar y›l› Hasar y›l› 1 y›l sonra 2 y›l sonra 3 y›l sonra 4 y›l sonra 5 y›l sonra Dönem sonu finansal tablolarda gösterilen toplam net muallak tazminat karfl›l›¤› 1,201,467 101 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) fiirket'in hayat ve hayat d›fl› dallar için tesis etmesi gereken teminat tutarlar› ile varl›klar itibar›yla hayat ve hayat d›fl› dallara göre tesis edilmifl teminat tutarlar› 31 Aral›k 2009 Tesis edilmesi gereken (**) Hayat: Bankalar mevduat› (Not 11), (Not 14) Finansal varl›klar (*) (Not 11) Tesis edilen (*) 31 Aral›k 2008 Tesis edilmesi gereken (**) Tesis edilen (*) 11,924,427 28,089,982 Toplam 40,916,655 Hayat d›fl›: Bankalar mevduat› (Not 11), (Not 14) Finansal varl›klar (*) (Not 11) 17,552,096 27,141,361 40,014,409 39,388,234 44,693,457 376,788 587,372 261,923 320,154 Toplam 884,268 964,160 214,261 582,077 Toplam 41,800,923 40,978,569 39,602,495 45,275,534 (*) “Sigorta ve Resürans fiirketleri ile Emeklilik fiirketlerinin Mali Bünyelerine ‹liflkin Yönetmelik”in teminatlar›n de¤erlemesini düzenleyen 6 nc› maddesi uyar›nca finansal varl›klar içerisinde gösterilen devlet tahvilleri ve hazine bonolar›, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas› taraf›ndan 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihleri itibar›yla aç›klanan günlük fiyatlar› ile; yat›r›m fonu kat›lma belgeleri ise ilan edilen günlük fiyatlar› ile de¤erlenerek gösterilmifltir. (**) “Sigorta ve Reasürans fiirketleri ile Emeklilik fiirketlerinin Mali Bünyelerine ‹liflkin Yönetmelik”in teminatlar›n tesisi ve serbest b›rak›lmas›n› düzenleyen 7 nci maddesi uyar›nca sigorta flirketleri ile hayat ve ferdi kaza branfl›nda faaliyet gösteren emeklilik flirketleri teminatlar›n›, sermaye yeterlili¤i hesaplama dönemlerini takip eden iki ay içerisinde tesis etmek zorundad›r. “Sigorta ve Reasürans ile Emeklilik fiirketlerinin Sermaye Yeterliliklerinin Ölçülmesine ve De¤erlendirilmesine ‹liflkin Yönetmelik” uyar›nca flirketler sermaye yeterlili¤i tablosunu Haziran ve Aral›k dönemleri olmak üzere y›lda iki defa haz›rlar ve 2 ay içinde Hazine Müsteflarl›¤›'na gönderirler. Dolay›s›yla, 31 Aral›k 2009/(31 Aral›k 2008) tarihi itibar›yla tesis edilmesi gereken tutarlar 30 Haziran 2009/(30 Haziran 2008) tarihi itibar›yla yap›lan hesaplamalar üzerinden gösterilmifltir. Birikimli hayat sözleflmelerinde hayat matematik karfl›l›klar› fiirket'in 31 Aral›k 2009 ve 31 Aral›k 2008 tarihleri itibar›yla birikimli hayat sözleflmeleri için ayr›lan hayat matematik karfl›l›klar›n›n hareketi afla¤›daki gibidir: 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 Dönem bafl› birikimli hayat sözleflmelerinde hayat matematik karfl›l›klar› Kur farklar› Dönem içinde yaz›lan primler (birikimler), net Dönem içinde ç›k›fllar (ifltiralar) Dönem içinde ç›k›fllar (vade gelimi) Kar paylar› Birikimli hayat sözleflmelerinde hayat matematik karfl›l›klar› 28,858,970 50,472 3,540,348 (5,448,508) (1,159,200) 952,612 23,092,558 6,288,791 3,926,049 (4,690,159) (478,228) 719,959 Dönem sonu birikimli hayat sözleflmelerinde hayat matematik karfl›l›klar› 26,794,694 28,858,970 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihleri itibar›yla dönem içinde birikimli hayat sözleflmelerinde kar pay› da¤›t›m oranlar› afla¤›daki gibidir: 31 Aral›k 2009 ABD Dolar› Avro TL 31 Aral›k 2008 Ray Fonu Do¤an Emeklilik Fonu ‹deal Hayat Fonu Ray Fonu %8.5 %6.5 %13.9 %8.5 %6.4 %13.9 %8.2 %6.1 %13.0 %4.2 %4.0 %18.1 Do¤an Emeklilik Fonu %4.3 %4.0 %18.1 ‹deal Hayat Fonu %4.6 %4.6 %17.5 102 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) fiirket'in hayat poliçe adetleri ile dönem içinde giren, ayr›lan hayat ve mevcut hayat sigortal›lar›n adet ve matematik karfl›l›klar› 31 Aral›k 2009 Dönem içinde giren Dönem içinde ayr›lan Mevcut 31 Aral›k 2008 Sigorta say›s› Matematik karfl›l›klar› Sigorta say›s› Matematik karfl›l›klar› 66.078 111.163 159.390 4,086,457 8,460,898 37,371,706 137.302 65.912 204.475 12,168,172 3,774,471 41,746,147 Dönem içinde yeni giren hayat sigortal›lar›n adet ile brüt ve net prim tutarlar› ferdi ve grup olarak da¤›l›mlar› 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 Sözleflme say›s› Brüt prim Net prim Sözleflme say›s› Bireysel Grup 50.984 15.094 14,069,222 1,669,903 12,535,566 1,630,062 125.318 11.984 17,999,946 924,667 17,856,247 924,559 Toplam 66.078 15,739,125 14,165,628 137.302 18,924,613 18,780,806 Brüt prim Net prim Dönem içinde portföyden ayr›lan hayat sigortal›lar›n adet ile brüt ve net prim tutarlar› matematik karfl›l›klar›n›n tutarlar›n›n ferdi ve grup olarak da¤›l›mlar› 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 Sözleflme say›s› Brüt prim Net prim Matematik karfl›l›k Sözleflme say›s› Brüt prim Net prim Matematik karfl›l›k Bireysel Grup 102.889 8.274 9,379,204 531,431 7,898,254 502,504 8,394,896 66,002 59.891 6.021 9,377,861 457,976 8,658,110 424,215 3,774,471 - Toplam 111.163 9,910,635 8,400,758 8,460,898 65.912 9,835,837 9,082,325 3,774,471 Ertelenmifl üretim komisyonlar› fiirket, poliçe üretimi ile ilgili arac›lara ödenen komisyonlar›n›n ertesi dönemlere sarkan k›s›mlar› ile y›ll›k sigorta sözleflmeleri ile y›ll›k yenilenen sigorta teminat› içeren bir y›ldan uzun süreli sigorta sözleflmelerinde gider ertelemelerini “gelecek aylara ait giderler” hesab› içerisinde aktiflefltirmektedir. 31 Aral›k 2009 tarihi itibar›yla ertelenmifl üretim komisyonlar› ile ertelenmifl giderler s›ras›yla, 2,866,722 TL ve 374,156 TL (31 Aral›k 2008: 3,136,891 TL ve 228,313 TL) tutar›ndad›r. Finansal tablolarda gösterilen 4,192,817 TL (31 Aral›k 2008: 4,286,850 TL) tutar›ndaki gelecek aylara ait giderler; 3,240,878 TL (31 Aral›k 2008: 3,365,204 TL) tutar›nda ertelenmifl üretim komisyonlar› ile ertelenmifl giderler toplam›ndan ve 952,039 TL (31 Aral›k 2008: 921,646 TL) tutar›nda peflin ödenmifl di¤er giderlerden oluflmaktad›r. 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihleri itibar›yla ertelenmifl üretim komisyonlar›n›n hareketi afla¤›daki gibidir: Dönem bafl›ndaki ertelenmifl üretim komisyonlar› Dönem içinde tahakkuk eden arac›lara komisyonlar (Not 32) Dönem içinde giderleflen komisyonlar (Not 32) Dönem sonu ertelenmifl üretim komisyonlar› 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 3,136,891 6,311,815 (6,581,984) -(*) 6,108,649 (2,971,758) 2,866,722 3,136,891 (*) Not 2.24'te daha detayl› anlat›ld›¤› üzere 31 Aral›k 2008 tarihli hareket tablosunda, dönem bafl›nda hesaplanan ertelenmifl üretim komisyonlar› kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤› hesab› içerisinde net olarak dikkate al›nm›flt›r. 103 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) Bireysel emeklilik fiirket'in 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihleri itibar›yla, emeklilik faaliyetlerinden alacaklar ve borçlar hesaplar›n›n detay› afla¤›daki gibidir: 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 Saklay›c› flirketten alacaklar Kat›l›mc›lardan alacaklar (girifl aidatlar›) Fon iflletim gider kesintisi alacaklar› Emeklilik yat›r›m fonlar› sermaye avans› Sat›fl emirleri 323,396,394 719,758 677,121 519,560 - 238,250,436 140,308 472,201 448,563 6,305,636 Emeklilik faaliyetlerinden alacaklar (Not 12) 325,312,833 245,617,144 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 Kat›l›mc›lara borçlar Kat›l›mc›lar geçici hesab› Bireysel emeklilik arac›lar› komisyon borçlar› Kat›l›mc›lar cayma hesab› Portföy yönetim flirketine borçlar Emeklilik Gözetim Merkezi'ne borçlar Al›m emirleri 323,396,394 6,743,073 1,007,151 541,528 109,858 5,859 - 238,250,436 559,497 481,524 111,251 156,387 13,202,003 Emeklilik faaliyetlerinden borçlar (Not 19) 331,803,863 252,761,098 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihleri itibar›yla, fiirket'in kurdu¤u emeklilik yat›r›m fonlar› ve birim fiyatlar› afla¤›daki gibidir: Gelir Amaçl› Kamu Borç. Araç. Em. Yat. Fonu Para Piyasas› Likit Kamu Em. Yat. Fonu Gelir Amaçl› Karma Borç. Araç. (Döviz) Em. Yat. Fonu (****) Büyüme Amaçl› Hisse Senedi Em. Yat. Fonu (**) Esnek Em. Yat. Fonu Gelir Amaçl› Karma Bor. Araç. (USD) Em. Yat. Fonu (***) Para Piyasas› Emanet Likit Kamu Em. Yat. Fonu Gruplara Yönelik Gelir Amaç. Kamu Borç. Araç. Em. Yat. Fonu (*) 31 Aral›k 2009 Birim fiyatlar› 31 Aral›k 2008 Birim fiyatlar› 0.027750 0.024109 0.016792 0.028872 0.023724 0.014071 0.019697 0.012989 0.024329 0.022126 0.015572 0.015054 0.017563 0.013645 0.018550 0.011214 (*) 20 Haziran 2007 tarihinde al›nan yönetim kurulu karar›yla kurulan “Gruplara Yönelik Gelir Amaçl› Kamu Borçlanma Araçlar› Emeklilik Yat›r›m Fonu” 7 May›s 2008 tarihinde halka arz olunmufltur. (**) 25 Mart 2008 tarihinde al›nan yönetim kurulu karar› do¤rultusunda “‹htisaslaflm›fl ‹MKB Ulusal 30 Endeks Emeklilik Yat›r›m Fonu”nun unvan› “Büyüme Amaçl› Hisse Senedi Fonu” olarak de¤ifltirilmifltir. (***) 4 Eylül 2009 tarihinde al›nan yönetim kurulu karar› do¤rultusunda “Gelir Amaçl› Döviz Cinsinden Kamu Borçlanma Araçlar› Emeklilik Yat›r›m Fonu”nun unvan› “Gelir Amaçl› Karma Borçlanma Araçlar› (USD) Emeklilik Yat›r›m Fonu” olarak de¤ifltirilmifltir. (****) 4 Eylül 2009 tarihinde al›nan yönetim kurulu karar› do¤rultusunda “Gelir Amaçl› Döviz Cinsinden Yat›r›m Araçlar› Emeklilik Yat›r›m Fonu”nun unvan› “Gelir Amaçl› Karma Borçlanma Araçlar› (Döviz) Emeklilik Yat›r›m Fonu” olarak de¤ifltirilmifltir. 104 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihleri itibar›yla, portföydeki kat›l›m belgeleri ve dolafl›mdaki kat›l›m belgelerinin adet ve tutarlar› afla¤›daki gibidir: 31 Aral›k 2009 Dolafl›mdaki kat›lma belgeleri Gelir Amaçl› Kamu Borç. Araç. Em. Yat. Fonu Para Piyasas› Likit Kamu Em. Yat. Fonu Gelir Amaçl› Karma Borç. Araç. (Döviz) Em. Yat. Fonu Büyüme Amaçl› Hisse Senedi Em. Yat. Fonu Esnek Em. Yat. Fonu Gelir Amaçl› Karma Bor. Araç. (USD) Em. Yat. Fonu Para Piyasas› Emanet Likit Kamu Em. Yat. Fonu Tutar Adet Tutar 6.851.301.129 3.138.374.279 531.910.813 728.944.722 449.937.628 971.888.501 166.747.481 190,122,979 75,661,857 8,931,791 21,046,047 10,674,274 13,675,031 3,284,415 33.148.698.871 26.861.625.721 29.468.089.187 14.271.055.278 14.550.062.372 9.028.111.499 4.833.252.519 919,876,394 647,606,935 494,828,154 412,033,908 345,185,680 127,034,557 95,200,575 Saklay›c› flirketten alacaklar Gruplara Yönelik Gelir Amaç. Kamu Borç. Araç. Em. Yat. Fonu Emeklilik yat›r›m fonlar› sermaye avans› Portföydeki kat›lma belgeleri Adet 323,396,394 3,041,766,203 Dolafl›mdaki kat›lma belgeleri Portföydeki kat›lma belgeleri 40,000,000 Toplam 519,560 519,560 29,960,000,000 389,150,440 389,150,440 323,915,954 3,430,916,643 Dolafl›mdaki kat›lma belgeleri Portföydeki kat›lma belgeleri 31 Aral›k 2008 Tutar Adet Tutar Gelir Amaçl› Kamu Borç. Araç. Em. Yat. Fonu 5.451.961.147 Para Piyasas› Likit Kamu Em. Yat. Fonu 2.977.113.289 Gelir Amaçl› Karma Borç. Araç. (Döviz) Em. Yat. Fonu 485.363.944 Büyüme Amaçl› Hisse Senedi Em. Yat. Fonu 687.719.825 Esnek Em. Yat. Fonu 434.602.215 Gelir Amaçl› Karma Bor. Araç. (USD) Em. Yat. Fonu 808.838.602 Para Piyasas› Emanet Likit Kamu Em. Yat. Fonu 170.110.344 Gruplara Yönelik Gelir Amaç. Kamu Borç. Araç. Em. Yat. Fonu - Adet 132,642,487 65,871,664 7,558,028 10,352,961 7,632,798 11,036,958 3,155,540 - 34.548.038.853 27.022.886.711 29.514.636.056 14.312.280.175 14.565.397.785 9.191.161.398 4.829.889.656 40.000.000 840,530,164 597,908,894 459,598,304 215,457,623 255,808,036 125,417,434 89,594,258 448,563 Saklay›c› flirketten alacaklar 238,250,436 2,584,763,276 Dolafl›mdaki kat›lma belgeleri Portföydeki kat›lma belgeleri Gruplara Yönelik Gelir Amaç. Kamu Borç. Araç. Em. Yat. Fonu 40.000.000 Emeklilik yat›r›m fonlar› sermaye avans› Toplam 448,563 448,563 238,698,999 29.960.000.000 335,971,440 335,971,440 2,920,734,716 105 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) Dönem içinde giren, ayr›lan iptal edilen ve mevcut bireysel emeklilik ve grup emeklilik kat›l›mc›lar›n›n adetçe portföy tutarlar› 31 Aral›k 2009 Dönem içinde giren Dönem içinde ayr›lan/iptal edilen Mevcut Mevcut tutar Bireysel Grup 14.233 1.585 18.140 2.018 78.428 5.683 298,761,471 24,634,923 Toplam 15.818 20.158 84.111 323,396,394 31 Aral›k 2008 Dönem içinde giren Dönem içinde ayr›lan/iptal edilen Mevcut Mevcut tutar Bireysel Grup 35.302 2.270 19.049 1.138 82.335 6.116 220,011,428 18,239,008 Toplam 37.572 20.187 88.451 238,250,436 Dönem içinde giren bireysel emeklilik kat›l›mc›lar›n›n adet ile brüt ve net kat›l›m paylar›n›n bireysel ve kurumsal olarak da¤›l›mlar› 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 Sözleflme say›s› Brüt kat›l›m pay› Net kat›l›m pay› Sözleflme say›s› Brüt kat›l›m pay› Net kat›l›m pay› Bireysel Grup 12.393 1.539 30,630,104 1,028,578 30,044,705 1,024,317 30.495 2.128 26,283,508 1,339,199 25,178,889 1,334,097 Toplam 13.932 31,658,682 31,069,022 32.623 27,622,707 26,512,986 Dönem içinde baflka flirketten gelen bireysel emeklilik kat›l›mc›lar›n›n adet ile brüt ve net kat›l›m paylar›n›n bireysel ve kurumsal olarak da¤›l›mlar› 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 Sözleflme say›s› Brüt kat›l›m pay› Net kat›l›m pay› Sözleflme say›s› Brüt kat›l›m pay› Net kat›l›m pay› Bireysel Grup 1.840 46 21,341,351 245,569 21,315,616 245,475 4.807 142 52,109,848 470,344 52,049,208 470,189 Toplam 1.886 21,586,920 21,561,091 4.949 52,580,192 52,519,397 Dönem içinde fiirket'in hayat portföyünden bireysel emeklili¤e geçen bireysel emeklilik kat›l›mc›lar›n›n adet ile brüt ve net kat›l›m paylar›n›n bireysel ve kurumsal olarak da¤›l›m› Dönem içinde fiirket'in hayat portföyünden bireysel emeklili¤e geçen bireysel emeklilik kat›l›mc›s› bulunmamaktad›r. Dönem içinde fiirket'in portföyünden ayr›lan baflka flirkete geçen veya baflka flirkete geçmeyen her ikisi birlikte bireysel emeklilik kat›l›mc›lar›n›n adet ile brüt ve net kat›l›m paylar›n›n bireysel ve kurumsal olarak da¤›l›mlar› 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 Sözleflme say›s› Brüt kat›l›m pay› Net kat›l›m pay› Sözleflme say›s› Brüt kat›l›m pay› Net kat›l›m pay› Bireysel Grup 18.140 2.018 64,833,631 3,637,189 62,334,559 3,623,608 19.049 1.138 42,573,025 2,874,783 40,527,340 2,859,114 Toplam 20.158 68,470,820 65,958,167 20.187 45,447,808 43,386,454 106 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 18 Yat›r›m Anlaflmas› Yükümlülükleri fiirket'in yat›r›m anlaflmas› yükümlülüklerine iliflkin bilgiler, Hazine Müsteflarl›¤› taraf›ndan 18 Nisan 2008 tarih ve 26851 say›l› Resmi Gazete'de yay›mlanan “Finansal Tablolar›n Sunumu Hakk›nda Tebli¤” uyar›nca “17 - Sigorta yükümlülükleri ve reasürans varl›klar›” notunda verilmifltir. 19 Ticari ve Di¤er Borçlar, Ertelenmifl Gelirler 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 Esas faaliyetlerden borçlar Ödenecek vergi ve benzer di¤er yükümlülükler Di¤er çeflitli borçlar Di¤er k›sa vadeli yükümlülükler Finansal borçlar (Not 20) Ertelenmifl komisyon gelirleri ‹liflkili taraflara borçlar Ertelenmifl ikraz faiz gelirleri 333,075,221 1,184,589 598,479 329,296 224,304 177,468 43,353 30,170 253,772,595 1,172,728 1,465,994 148,120 237,723 202,530 30,249 45,239 Toplam 335,662,880 257,075,178 K›sa vadeli borçlar Orta ve uzun vadeli borçlar 12,266,486 323,396,394 18,824,742 238,250,436 Toplam 335,662,880 257,075,178 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihleri itibar›yla di¤er çeflitli borçlar, d›flar›dan sa¤lanan fayda ve hizmetler için yap›lacak olan ödemelerden oluflmaktad›r. Gelecek aylara/y›llara ait gelirler ve gider tahakkuklar›; 177,468 TL (31 Aral›k 2008: 202,530 TL) tutar›nda ertelenmifl komisyon gelirleri ile 30,170 TL (31 Aral›k 2008: 45,239 TL) tutar›nda ertelenmifl ikraz faiz gelirlerinden oluflmaktad›r. fiirket'in 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihleri itibar›yla, esas faaliyetlerden borçlar hesab›n›n detay› afla¤›daki gibidir: 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 Acentelere borçlar Reasürans flirketlerine borçlar (Not 10) Sigortal›lara borçlar 1,127,017 144,341 - 536,133 470,458 4,906 Toplam sigortac›l›k faaliyetlerinden borçlar 1,271,358 1,011,497 Emeklilik faaliyetlerinden borçlar (Not 17) 331,803,863 252,761,098 Esas faaliyetlerden borçlar 333,075,221 253,772,595 Cari ve gelecek dönemlerde yararlan›lacak yat›r›m indiriminin toplam tutar› Yoktur. 20 Finansal Borçlar fiirket'in 31 Aral›k 2009 tarihi itibar›yla finansal borcu; 224,304 TL (31 Aral›k 2008: 237,723 TL) tutar›nda vergi ödemeleri için bankalardan kullan›lan k›sa vadeli spot kredilerinden oluflmaktad›r. 107 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 21 Ertelenmifl Vergiler 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihleri itibar›yla, ertelenmifl vergi varl›k ve yükümlülüklerini do¤uran kalemler afla¤›daki gibidir: 22 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 Ertelenmifl vergi Varl›¤› / (Yükümlülü¤ü) Ertelenmifl vergi Varl›¤› / (Yükümlülü¤ü) Maddi ve maddi olmayan duran varl›klar için Vergi Mevzuat› ile Raporlama Standartlar› aras›ndaki fark - (40,644) Ertelenmifl vergi varl›¤›/(yükümlülü¤ü) - (40,644) Emeklilik Sosyal Yard›m Yükümlülükleri Yoktur. 23 Di¤er Yükümlülükler ve Masraf Karfl›l›klar› 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihleri itibar›yla, di¤er riskler için ayr›lan karfl›l›klar›n detay› afla¤›daki gibidir: 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 Personel jestiyon prim karfl›l›¤› Sat›fl kampanya karfl›l›¤› Kullan›lmayan izinler için ayr›lan karfl›l›klar Dava karfl›l›klar› Sat›fl personeli prim karfl›l›¤› Takasbank bak›m komisyon karfl›l›¤› Fortis Bank teknik destek anlaflma karfl›l›¤› Di¤er gider karfl›l›klar› 1,486,073 410,638 303,180 227,190 179,012 130,499 125,252 70,474 1,292,390 260,689 48,828 277,139 152,076 342,146 340,883 Maliyet giderleri karfl›l›¤› 2,932,318 2,714,151 K›dem tazminat› karfl›l›¤› 51,931 49,538 2,984,249 2,763,689 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 49,538 3,186 11,303 (255,311) 243,215 33,172 1,919 5,934 (95,565) 104,078 51,931 49,538 Di¤er riskler için ayr›lan karfl›l›klar›n toplam› K›dem tazminat› karfl›l›¤›n›n dönem içindeki hareketi afla¤›daki gibidir: Dönem bafl› k›dem tazminat› karfl›l›¤› Faiz maliyeti Hizmet maliyeti Dönem içindeki ödemeler Aktüeryal fark Dönem sonu k›dem tazminat› karfl›l›¤› 108 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 24 Net Sigorta Prim Geliri Hayat ve hayat d›fl› dallar itibar›yla net sigorta prim gelirleri iliflikteki gelir tablosunda detayland›r›lm›flt›r. 25 Aidat (Ücret) Gelirleri fiirket'in aidat gelirleri bireysel emeklilik ifllemleri ile ilgili kat›l›mc›lardan ve emeklilik yat›r›m fonlar›ndan al›nan aidatlar ve birikimli hayat sigortalar›nda poliçe sahiplerinden al›nan fiirket gider kesintilerinden oluflmaktad›r. Bireysel emeklilik ifllemleri ile ilgili kat›l›mc›lardan ve emeklilik yat›r›m fonlar›ndan al›nan aidat ve ücretler iliflikteki gelir tablosunda detayland›r›lm›flt›r. 31 Aral›k 2009 tarihinde sonra eren y›la iliflkin, birikimli hayat sigorta poliçesi sahiplerinden al›nan fiirket gider kesintisi toplam› 239,642 TL (31 Aral›k 2008: 275,741 TL) tutar›ndad›r. 26 Yat›r›m Gelirleri Yukar›da “4.2 - Finansal riskin yönetimi” notunda gösterilmifltir. 27 Finansal Varl›klar›n Net Tahakkuk Gelirleri Yukar›da “4.2 - Finansal riskin yönetimi” notunda gösterilmifltir. 28 Gerçe¤e Uygun De¤er Fark› Kâr veya Zarara Yans›t›lan Aktifler Yukar›da “4.2 - Finansal riskin yönetimi” notunda gösterilmifltir. 29 Sigorta Hak ve Talepleri 31 Aral›k 2009 Ödenen hasarlar, reasürör pay› düflülmüfl olarak Hayat matematik karfl›l›klar›ndaki de¤iflim, reasürör pay› düflülmüfl olarak - risk Hayat matematik karfl›l›klar›ndaki de¤iflim - birikim Kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤›nda de¤iflim, reasürör pay› düflülmüfl olarak Muallak tazminatlar karfl›l›¤›nda de¤iflim, reasürör pay› düflülmüfl olarak Dengeleme karfl›l›¤›nda de¤iflim ‹kramiye ve indirimler karfl›l›¤›nda de¤iflim Toplam 30 31 Aral›k 2008 Hayat Hayat d›fl› Hayat Hayat d›fl› (9,526,251) (176,954) (7,791,029) (30,143) 2,310,165 2,064,276 - (2,312,602) (5,766,412) - (1,303,911) 2,151,271 (1,929,711) (3,367,789) (534,141) (426,333) (61,570) (17,401) (91,522) - (406,152) - (91,769) - (7,477,765) 1,865,394 (18,205,906) (3,489,701) Yat›r›m Sözleflmeleri Haklar› Yoktur. 31 Zaruri Di¤er Giderler Giderlerin fiirket içindeki niteliklerine veya ifllevlerine dayanan gruplama afla¤›da Not 32'de verilmifltir. 109 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 32 Gider Çeflitleri 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihlerinde sona y›llara iliflkin faaliyet giderlerinin detay› afla¤›daki gibidir: 31 Aral›k 2009 Çal›flanlara sa¤lanan fayda giderleri (Not 33) Komisyon giderleri (Not 17) Dönem içinde tahakkuk eden arac›lara komisyonlar (Not 17) Ertelenmifl üretim komisyonlar›ndaki de¤iflim (Not 17) Müflavirlik giderleri Kira giderleri Reasürörlerden kazan›lan komisyon gelirleri (Not 10) Dönem içerisinde reasürörlerden tahakkuk eden komisyon gelirleri (Not 10) Ertelenmifl komisyon gelirlerindeki de¤iflim Teknik destek giderleri Haberleflme giderleri Tan›t›m ve pazarlama giderleri Büro giderleri Bak›m onar›m giderleri Ortak giderlere kat›lma paylar› E¤itim, kültür ve yay›n giderleri Seyahat giderleri Vergi, resim ve harçlar Havale ve tahsil komisyon giderleri Emeklilik fonlar› operasyon giderleri Sat›fl ve pazarlama toplant› giderleri Tafl›t giderleri Aidat giderleri Ertelenen gider paylar› Acente giderleri Temizlik giderleri Dava icra ve noter giderleri Enerji, yak›t ve su giderleri Poliçe kabul giderleri Tescil ve ilan giderleri Temsil ve a¤›rlama giderleri Reklam giderleri Fortis grup hayat poliçesi kara ifltirak tutar› fiirket toplant› giderleri Asistans hizmetleri Sigorta giderleri Nakliye giderleri Di¤er giderler Toplam Hayat Hayat d›fl› Emeklilik Toplam (5,212,430) (3,515,223) (4,456,982) 941,759 (668,204) (519,585) 976,567 (420,952) (3,066,761) (1,854,833) (1,211,928) (88,454) (40,658) 307,386 (11,159,931) (8,426,529) (8,426,529) (792,184) (946,543) - (16,793,313) (15,008,513) (14,738,344) (270,169) (1,548,842) (1,506,786) 1,283,953 955,739 20,828 (391,352) (198,361) (295,656) (224,109) (185,357) (148,983) (146,002) (108,700) (169,743) (4,071) (184,854) (59,464) (53,327) 145,843 (39,898) (45,801) (34,051) (31,048) (50,573) (11,782) (17,789) (4,291) (28,116) (14,269) (8,180) (5,091) (3,515) (107,745) 303,152 4,234 (30,679) (5,250) (2,827) (46,917) (16,903) (13,714) (6,179) (1,511) (16,837) (463) (853) (2,906) (17,434) (1,644) (3,540) (2,611) (2,198) (5,891) (681) (895) (500) (9,567) (242) (1,758) (5,033) (613,690) (579,037) (231,540) (241,222) (268,870) (255,638) (258,897) (300,805) (98,056) (262,679) (226,459) (21,754) (102,801) (82,520) (100,665) (80,422) (61,820) (54,771) (21,600) (17,367) (29,131) (12,758) (13,812) (1,758) (72,238) 1,258,891 25,062 (1,035,721) (782,648) (530,023) (512,248) (471,130) (418,335) (411,078) (411,016) (284,636) (267,213) (226,459) (207,461) (165,171) (153,281) 145,843 (142,207) (129,763) (98,482) (88,017) (50,573) (39,273) (35,837) (34,317) (28,116) (27,527) (17,747) (19,145) (7,031) (185,016) (11,365,160) (3,506,472) (25,335,497) (40,207,129) 110 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 31 Aral›k 2008 Hayat Hayat d›fl› Emeklilik Toplam Çal›flanlara sa¤lanan fayda giderleri (Not 33) Komisyon giderleri (Not 17) Dönem içinde tahakkuk eden arac›lara komisyonlar (Not 17) Ertelenmifl üretim komisyonlar›ndaki de¤iflim (Not 17) (*) Reasürörlerden kazan›lan komisyon gelirleri (Not 10) Dönem içerisinde reasürörlerden tahakkuk eden komisyon gelirleri (Not 10) Ertelenmifl komisyon gelirlerindeki de¤iflim (Not 10) (*) Kira giderleri Teknik destek giderleri Haberleflme giderleri Müflavirlik giderleri Vergi, resim ve harçlar Büro giderleri Seyahat giderleri Ortak giderlere kat›lma paylar› Tan›t›m ve pazarlama giderleri Bak›m onar›m giderleri Havale ve tahsil komisyon giderleri Acente giderleri fiirket toplant› giderleri Fortis grup hayat poliçesi kara ifltirak tutar› Ertelenen gider paylar› E¤itim, kültür ve yay›n giderleri Emeklilik fonlar› operasyon giderleri Tafl›t giderleri Temizlik giderleri Reklam giderleri Aidat giderleri Enerji, yak›t ve su giderleri Dava icra ve noter giderleri Poliçe kabul giderleri Temsil ve a¤›rlama giderleri Sigorta giderleri Tescil ve ilan giderleri Nakliye giderleri Di¤er giderler (5,378,507) (2,105,154) (4,327,286) 2,222,132 1,104,430 (365,706) (866,604) (1,781,363) 914,759 87,666 (10,545,617) (7,018,853) (7,018,853) - (16,289,830) (9,990,611) (13,127,502) 3,136,891 1,192,096 1,292,066 (187,636) (366,853) (313,877) (168,532) (344,746) (436,391) (222,476) (148,650) (149,969) (272,057) (135,376) 132,463 (93,621) (134,090) (234,494) 228,313 (58,605) (167,667) (47,802) (46,321) (16,166) (18,673) (27,805) (22,557) (65,911) (27,675) (8,353) (6,844) (7,288) (11,238) 102,560 (14,894) (25,692) (23,264) (3,217) (14,911) (20,562) (26,710) (2,691) (11,798) (4,867) (11,380) (579) (18,513) (4,542) (5,165) (2,793) (3,444) (3,953) (1,732) (1,690) (1,471) (1,100) (543) (3,422) (3,644) (75) (701,504) (511,594) (631,638) (383,620) (115,715) (314,231) (319,812) (232,173) (116,179) (224,310) (426,609) (158,065) (115,831) (112,435) (100,014) (82,644) (99,197) (82,904) (41,528) (42,317) (28,046) (16,338) (12,547) (3,644) (5,581) 1,394,626 (202,530) (1,094,049) (848,735) (803,387) (743,277) (572,668) (563,417) (471,153) (393,940) (393,103) (371,066) (294,725) (270,199) (254,463) (234,494) 228,313 (176,205) (167,667) (150,609) (132,409) (119,316) (103,309) (71,023) (66,345) (65,911) (56,821) (25,234) (22,813) (14,576) (16,894) Toplam (9,572,492) (1,342,402) (22,442,946) (33,357,840) (*) Not 2.24'te daha detayl› anlat›ld›¤› üzere dönem bafl›ndaki ertelenmifl üretim komisyonlar› ile ertelenmifl komisyon gelirleri kazan›lmam›fl primler karfl›l›¤› hesab› içerisinde net olarak gösterilmifltir. Dolay›s›yla ertelenmifl üretim komisyonlar›ndaki ve ertelenmifl komisyon gelirlerindeki de¤iflim rakamlar› dönem sonundaki ertelenmifl üretim komisyonlar› ve ertelenmifl komisyon gelirleri ile ayn›d›r. 111 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 33 Çal›flanlara Sa¤lanan Fayda Giderleri 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihlerinde sona eren y›llara iliflkin çal›flanlara sa¤lanan fayda giderlerinin detay› afla¤›daki gibidir: 31 Aral›k 2009 Hayat Hayat d›fl› Emeklilik Toplam Maafl ve ücretler Sosyal güvenlik primleri iflveren pay› ‹fl Kanununa istinaden ödenen tazminatlar Bonus, prim ve komisyonlar Di¤er yan haklar (3,284,670) (472,621) (160,793) (583,871) (710,475) (273,710) (29,093) (14,260) (54,153) (49,736) (6,046,151) (966,916) (471,846) (2,346,595) (1,328,423) (9,604,531) (1,468,630) (646,899) (2,984,619) (2,088,634) Toplam (Not 32) (5,212,430) (420,952) (11,159,931) (16,793,313) 31 Aral›k 2008 34 Hayat Hayat d›fl› Emeklilik Toplam Maafl ve ücretler Sosyal güvenlik primleri iflveren pay› ‹fl Kanununa istinaden ödenen tazminatlar Bonus, prim ve komisyonlar Di¤er yan haklar (2,906,802) (568,321) (71,348) (1,147,804) (684,232) (233,702) (31,325) (1,490) (54,884) (44,305) (5,392,892) (1,208,798) (170,371) (2,466,639) (1,306,917) (8,533,396) (1,808,444) (243,209) (3,669,327) (2,035,454) Toplam (Not 32) (5,378,507) (365,706) (10,545,617) (16,289,830) Finansal Maliyetler Dönemin tüm finansman giderleri yukar›da “Finansal riskin yönetimi” notunda (Not 4.2) gösterilmifltir. Üretim maliyetine veya sabit varl›klar›n maliyetine verilen finansman gideri bulunmamaktad›r. Finansal giderlerin tamam› gelir tablosuna yans›t›lm›flt›r. 35 Gelir Vergileri Finansal tablolarda gösterilen gelir vergisi giderlerini oluflturan kalemler afla¤›daki gibidir: 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 - - Ertelenmifl vergi: ‹ndirilebilir geçici farklar›n oluflmas›ndan ve kapanmas›ndan kaynaklanan vergi Vergilendirilebilir geçici farklar›n oluflmas›ndan ve kapanmas›ndan kaynaklanan vergi 40,644 18,954 Gelir tablosuna yans›yan toplam gelir vergisi gideri/(geliri) 40,644 18,954 Kurumlar vergisi karfl›l›k gideri: Kurumlar vergisi karfl›l›¤› 36 Net Kur De¤iflim Gelirleri Yukar›da “4.2 - Finansal riskin yönetimi” notunda gösterilmifltir. 112 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 37 Hisse Bafl›na Kazanç / Kay›p Hisse bafl›na kay›p fiirket'in dönem net zarar›n›n, dönemin a¤›rl›kl› ortalama hisse senedi say›s›na bölünmesi ile hesaplanm›flt›r. Hesap dönemi itibar›yla zarar A¤›rl›k ortalama hisse senedi say›s› Hisse bafl›na kay›p (TL) 38 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 (4,873,986) 51.100.000 (0.0954) (4,705,322) 45.150.000 (0.1042) Hisse Bafl› Kâr Pay› Yoktur. 39 Faaliyetlerden Yarat›lan Nakit Esas faaliyetlerden kaynaklanan nakit ak›mlar› iliflikteki nakit ak›fl tablolar›nda gösterilmifltir. 40 Hisse Senedine Dönüfltürülebilir Tahvil Yoktur. 41 Paraya Çevrilebilir ‹mtiyazl› Hisse Senetleri Yoktur. 42 Riskler Normal faaliyetleri içerinde fiirket, a¤›rl›kl› olarak sigortac›l›k faaliyetlerinden kaynaklanmak üzere çok say›da hukuki anlaflmazl›klar, davalar ve tazminat davalar› ile karfl› karfl›yad›r. Bu davalar, gerek muallak tazminat karfl›l›¤› gerekse de maliyet gider karfl›l›klar› içerisinde gerekli karfl›l›klar ayr›lmak suretiyle finansal tablolara yans›t›lmaktad›r. 31 Aral›k 2009 tarihi itibar›yla, fiirket'in daval› oldu¤u tüm davalar›n fiirket aleyhine sonuçlanmas› durumunda do¤acak muhtemel sorumluluk miktar› brüt olarak 606,835 TL'dir (31 Aral›k 2008: 359,674 TL). fiirket, söz konusu aleyhte aç›lan davalar için masraf ve faizler dahil 775,578 TL (31 Aral›k 2008: 359,674 TL) karfl›l›k tutar›n›, iliflikteki finansal tablolarda ilgili karfl›l›k hesaplar›nda dikkate alm›flt›r. 43 Taahhütler fiirket'in faaliyetleri gere¤i hayat ve hayat d›fl› sigorta branfllar›nda vermifl oldu¤u teminatlar›n detay› “4.1 - Sigorta riskinin yönetimi” notunda verilmifltir. Genel müdürlük ve bölge ofislerinin kullan›m› için kiralanm›fl gayrimenkuller ile pazarlama ve sat›fl ekibine tahsis edilen kiral›k araçlar için faaliyet kiralamas› çerçevesinde ödenecek asgari kira ödemelerinin toplam› afla¤›daki gibidir: 44 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 1 y›ldan az Bir y›ldan fazla befl y›ldan az Befl y›ldan fazla 1,716,500 2,539,705 - 1,532,622 3,901,218 - Ödenecek asgari kira ödemelerinin toplam› 4,256,205 5,433,840 ‹flletme Birleflmeleri Yoktur. 113 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 45 ‹liflkili Taraflarla ‹fllemler Toplamda fiirket'in ödenmifl sermayesinde %99,99 paya sahip Fortis Insurance International NV ve bunlar›n ba¤l› oldu¤u gruplar ve bu gruplar›n ifltirak ve ba¤l› ortakl›klar› ile fiirket'in ifltirak ve ba¤l› ortakl›klar› bu finansal tablolar aç›s›ndan iliflkili kurulufl olarak tan›mlanm›flt›r. 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihleri itibar›yla iliflkili kurulufl bakiyeleri afla¤›daki gibidir: 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 Fortis Yat›r›m Menkul De¤erler Afi - prim alacaklar› Esas faaliyetlerden alacaklar 3,233 3,233 - Pusulam›z Sigorta Arac›l›k Hizmetleri Afi Ba¤l› ortakl›klardan alacaklar 1,868 1,868 - Emeklilik Gözetim Merkezi Emeklilik faaliyetlerinden borçlar 5,859 5,859 156,387 156,387 ‹liflkili kurulufllardan olan alacaklar için teminat al›nmam›flt›r. Ortaklar, ifltirakler ve ba¤l› ortakl›klardan alacaklar nedeniyle ayr›lan flüpheli alacak tutar› ve bunlar›n borçlar› bulunmamaktad›r. 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihlerinde sona eren y›llara iliflkin iliflkili kurulufllarla gerçeklefltirilen ifllemler afla¤›daki gibidir: 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 6,965 6,250 13,215 6,880 5,471 378,867 3,522 2,015 396,755 Fortis Bank (*) (**) Ödenen komisyonlar - 6,211,446 6,211,446 Fortis Bank (*) (**) - mevduattan al›nan faiz gelirler Yat›r›m gelirleri - 245,962 245,962 Fortis Portföy Yönetimi Afi (*) (**) - portföy iflletim bedeli Fortis Bank Afi (*) (**) - teknik destek hizmet bedeli Faaliyet giderleri - 788,491 626,504 1,414,995 21,485 25,204 46,689 - Fortis Yat›r›m Menkul De¤erler Afi Fortis Finansal Kiralama Afi Fortis Bank (*) (**) Fortis Faktoring Afi(*) (**) Fortis Portföy Yönetimi Afi(*) (**) Yaz›lan primler Pusulam›z Sigorta Arac›l›k Hizmetleri Afi - ortak giderlere kat›l›m pay› Pusulam›z Sigorta Arac›l›k Hizmetleri Afi - kira gelirleri Di¤er gelirler (*) Not 1.1'de daha detayl› anlat›lan geliflmeler neticesinde Fortis Bank'›n sermayedar yap›s›ndaki de¤ifliklikler nedeniyle 31 Aral›k 2009 tarihinde sona eren y›la iliflkin Fortis Bank ve ifltirakleri Fortis Faktoring Afi, Fortis Portföy Yönetimi Afi ile yap›lan ifllemler iliflkili kurulufllarla yap›lan ifllemlere dahil edilmemifltir. (**) Not 1.1'de daha detayl› anlat›lan geliflmeler neticesinde Fortis Bank'›n sermayedar yap›s›ndaki de¤ifliklikler nedeniyle 31 Aral›k 2008 itibar›yla düzenlenen finansal tablolarda Fortis Bank ve ifltirakleri Fortis Faktoring Afi, Fortis Portföy Yönetimi Afi ile 30 Eylül 2008 tarihine kadar olan ifllemler iliflkili kurulufllarla yap›lan ifllemlere dahil edilmifltir. Ortaklar, ifltirakler ve ba¤l› ortakl›lar lehine verilen garanti, taahhüt, kefalet, avans, ciro gibi yükümlülükler bulunmamaktad›r. 114 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 46 Bilanço Tarihinden Sonra Ortaya Ç›kan Olaylar • 4 Ocak 2010 tarihinde al›nan Yönetim Kurulu karar› do¤rultusunda 30 Kas›m 2006 tarihli hisse sat›n al›m anlaflmas› ile fiirket taraf›ndan sat›n al›nan Fortis Yat›r›m Menkul De¤erler Afi'nin 145 TL nominal de¤erdeki 145 adet hissenin toplam 145 TL bedelle Genfinance International SA'ya sat›lmas›na karar verilmifltir. • Hazine Müsteflarl›¤› taraf›ndan 7 Ocak 2010 tarih ve B.02.1.HZN.0.10.03.01 say›l› yaz› ile Türkiye Sigorta ve Reasürans fiirketleri Birli¤i'ne gönderilen yaz›da, teknik karfl›l›klar ve aktüeryal zincirleme merdiven metoduna iliflkin mevzuat hükümleri çerçevesinde yap›lan hesaplamalarla ilgili olarak sektörden al›nan bildirimlerin, hali haz›rda aktüeryal yöntemin ifllevselli¤i ve do¤ru sonuç üretebilme kapasitesine iliflkin bir tak›m sorunlar›n bulundu¤unu ortaya koydu¤u ve bu çerçevede gelen talep ve önerilere istinaden aktüeryal zincirleme merdiven metodu ile ilgili yeni yöntemler üzerinde çal›fl›larak, oluflturulan yeni aktüeryal zincirleme merdiven metodu tablosunun flirketlere test amaçl› gönderildi¤i belirtilmifltir. fiirketlerden gelen geri bildirimlerin de¤erlendirilmesi sonucu, Standart Zincir, Hasar/Prim, Cape Cod, Frekans/fiiddet ve Munich Zinciri olmak üzere 5 yöntem belirlenmifltir. 1 Ocak 2010 tarihinden itibaren yürürlü¤e girecek olan yeni aktüeryal zincirleme merdiven metodu hesaplamas› için, 2010 y›l›n›n ilk üç çeyre¤inde flirketlere her branfl için 5 yöntem içinde kendi belirleyecekleri yöntemi seçme hakk› tan›naca¤› ve deneme süresinin sonunda 2010 y›l›n›n dördüncü çeyre¤inde kullan›lmak üzere her bir branfl için kullanacaklar› nihai yöntemi belirlemeleri ve seçecekleri yöntemi 3 y›l boyunca de¤ifltirmemelerinin talep edilece¤i belirtilmifltir. An›lan yöntemlere iliflkin hem ödenen hem de gerçekleflen hasarlar üzerinden hesaplama yap›lmas›, ancak gerçekleflen hasarlar üzerinden yap›lan yöntemlerle ulafl›lan sonuçlar›n finansal tablolarda karfl›l›k ayr›l›rken dikkate al›nmas› gerekti¤i belirtilmifltir. Bu çerçevede, flirketlerin daha homojen bir veri setiyle hesaplama yapabilmesini teminen, büyük hasar olarak nitelendirilen uç hasarlar ayr› bir tabloda/dosyada istatistiki yöntemlerle elimine edilebilecektir. Hesaplanan karfl›l›ktan düflülecek rücu ve sovtaj tutarlar›n›n ise tahakkuk yöntemi yerine tahsil esasl› olmas› ve düflme esnas›nda tahsil edildi¤i dönemin dikkate al›nmas› uygun görülmüfltür. Aktüeryal zincirleme merdiven metodu hesab› s›ras›nda ayr›ca rücu tahakkuklar›n›n dikkate al›nmayaca¤› belirtilmifltir. Yeni düzenleme detaylar›yla, flirketlerin ay›racaklar› muallak hasar karfl›l›¤›na iliflkin usul ve esaslarda de¤ifliklik yap›lmas›n› teminen gereken ilgili mevzuat düzenlemelerinin 31 Mart 2010 tarihine kadar yap›laca¤›, bu düzenlemeyle; - Aktüeryal zincirleme merdiven metodu sonucunda bulunan sonucun gerçeklemifl ancak rapor edilmemifl hasar (“IBNR”) olarak tan›mlanaca¤› ve ayr›ca bir hesaplama yap›lmayaca¤›, - Muallak tazminat yeterlilik tablosunun yaln›zca kullan›lan yöntemlerin etkinli¤ini ve flirketlerin politikalar›n› test etmek amac›yla doldurulaca¤›, herhangi bir ek karfl›l›k ayr›lmas› için kullan›lmayaca¤›, - fiirketlerin yeni aktüeryal zincirleme merdiven metodu hesaplamas›na uyum sa¤lamalar›n› teminen kademeli bir geçiflin öngörüldü¤ü, bu çerçevede hesaplamalarda ç›kan sonucun ilk y›l %80'inin, ikinci y›l %90'›n›n, üçüncü y›l ise %100'ünün muallak hasar karfl›l›¤› olarak ayr›lmas›n›n uygun görüldü¤ü, - Aktüeryal zincirleme merdiven metodu hesaplamalar›n›n brüt tutarlar üzerinden yap›laca¤› ve flirketlerin reasürans anlaflmalar›na ba¤l› olarak net tutarlara ulafl›laca¤›, - Dosya ile iliflkisi kurulamayan endirekt al›nan ifllerle ilgili tutarlar›n aktüeryal zincirleme merdiven metodu hesab›nda dikkate al›nmayaca¤› belirtilmifltir. Hayat branfl›n›n yukar›da belirtilen aktüeryal zincirleme merdiven metodu hesaplamalar›n›n d›fl›nda b›rak›laca¤› ve bu branfl›n gerçekleflmifl ancak rapor edilmemifl hasar›n›n hesaplanmas›na iliflkin ayr›ca bir tan›mlama yap›laca¤› belirtilmifltir. 115 Faaliyet Raporu 2009 FORTIS EMEKL‹L‹K VE HAYAT A.fi. 31 ARALIK 2009 TAR‹H‹ ‹T‹BARIYLA HAZIRLANAN F‹NANSAL TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR (Para birimi Türk Liras› (TL) olarak ifade edilmifltir.) 47 Di¤er Finansal tablolardaki “di¤er” ibaresini tafl›yan hesap kalemlerinden dahil oldu¤u grubun toplam tutar›n›n %20'sini veya bilanço aktif toplam›n›n %5'ini aflan kalemlerin ad ve tutarlar› Yukar›daki notlarda her notun kendi içerisinde gösterilmifltir. “Di¤er alacaklar” ile “Di¤er k›sa veya uzun vadeli borçlar” hesap kalemi içinde bulunan ve bilanço aktif toplam›n›n yüzde birini aflan, personelden alacaklar ile personele borçlar tutarlar›n›n ayr› ayr› toplamlar› Yoktur. Naz›m hesaplarda takip edilen rücu alacaklar›na iliflkin tutarlar Naz›m hesaplarda takip edilen rücu alacaklar› bulunmamaktad›r. Tafl›nmazlar üzerinde sahip olunan ayni haklar ve bunlar›n de¤erleri Yoktur. Önceki döneme iliflkin gelir ve karlar ile önceki döneme ait gider ve zararlar›n tutarlar›n› ve kaynaklar› gösteren aç›klay›c› not Yoktur. 31 Aral›k 2009 ve 2008 tarihlerinde sona eren y›llara iliflkin reeskont ve karfl›l›k giderlerinin detay› afla¤›daki gibidir: 31 Aral›k 2009 31 Aral›k 2008 Esas faaliyetlerden alacaklar karfl›l›¤› gideri (Not 4.2) Konusu kalmayan karfl›l›klar ‹zin ücret karfl›l›k gideri K›dem tazminat› karfl›l›¤› gideri (Not 23) Gayrimaddi duran varl›klar de¤er düflüfl gideri (Not 8) Stopaj vergi inceleme karfl›l›k gideri (512,867) 267,404 (42,491) (2,393) - 829,552 43,799 (47,951) (16,366) (490,463) (1,725) Karfl›l›klar hesab› (290,347) 316,846 116 Faaliyet Raporu 2009 ‹letiflim bilgileri Genel Müdürlük Eski Büyükdere Caddesi Tekfen Tower, No: 209 34394 4.Levent/‹stanbul Telefon: (0212) 319 32 00 Faks: (0212) 357 00 90 Bat› Akdeniz Bölge K›z›lsaray Mh. fiarampol Cad. Do¤ruer-Nokta ‹fl Mrk. No: 113 D: 28 Kat: 6 Antalya Telefon: (0242) 244 73 23 Faks: (0242) 244 39 79 Do¤u Akdeniz Bölge Atatürk Caddesi No: 15 Kat: 2 Seyhan/Adana Telefon: (0322) 459 12 74 Faks: (0322) 459 17 08 Ege Bölge fiair Eflref Bulvar› No: 23/A Kat: 1 Çankaya/‹zmir Telefon: (0232) 425 74 66 Faks: (0232) 425 73 68 Güney Marmara Bölge K›rcali Mah. Kayal› Sok. Do¤anbey ‹fl Merkezi No: 50/5 Osmangazi/Bursa Telefon: (0224) 272 42 42 Faks: (0224) 251 73 74 ‹ç Anadolu Bölge Ball› Sokak No: 8/2 Kavakl›dere / Ankara Telefon: (0312) 419 45 39 Faks: (0312) 425 71 49 Müflteri Yönetim Merkezi 444 43 23 117 Faaliyet Raporu 2009 Fortis Emeklilik ve Hayat A.fi. Eski Büyükdere Caddesi Tekfen Tower No: 209 4. Levent 34394 ‹stanbul Telefon: (0212) 319 32 00 Faks: (0212) 357 00 90