50. Yıl Bülteni - İTÜ Jeoloji Mühendisliği Bölümü
Transkript
50. Yıl Bülteni - İTÜ Jeoloji Mühendisliği Bölümü
ÖNSÖZ Ülkemizde ilk Jeoloji Mühendisliği eğitimi, İTÜ Maden Fakültesi’nin Maçka’daki tarihi binasında 1960-1961 akademik yılında başlamıştır. İTÜ Jeoloji Mühendisliği Bölümünde başlangıçtan 1973-74 ders yılına kadar 5 yıllık öğrenim sonucunda ülkemizin ilk “Jeoloji Yüksek Mühendisleri” mezun edilmiştir. Bu tarihten sonra lisans ve yüksek lisans öğretimleri ayrı ayrı yürütülmektedir. Kuruluşundan bu yana geçen 50 yıl içinde Ülkemize sayıları binlerle ifade edilen yüksek mühendis ve mühendis kazandırılmıştır. Aynı zaman dilimi içinde öğretim üyelerimiz ile sadece İTÜ’deki öğretime değil, Ülkemizin diğer üniversitelerinin ilgili bölümlerindeki öğretimlere de anlamlı katkılarda bulunulmuştur. 1961 – 2011 yılları arasında, seçkin akademisyenlerimizin ve mezunlarımızın nitelikli, özgün bilimsel araştırmaları ve mesleki çalışmaları ile Türkiye jeolojisinin, özellikle depremselliğinin dünyaya tanıtılmasında, yeraltı zenginliklerimizin değerlendirilmesinde ve mühendislik projelerinin başarı ile uygulanmasında öncülük edilmiştir. Bölümümüzün 50. Yıl Etkinlikleri kapsamında, 16 Aralık 2011 tarihinde İTÜ Maden Fakültesi İhsan Ketin Konferans Salonunda bir toplantı gerçekleştirilmiştir. 50. Yıl etkinliğinde, akademik personelimiz mezunlarımız ve öğrencilerimiz ile buluşturulmuş, çağrılı konuşmalar ile bölümümüzün genç kuşaklara tanıtılması, güncel durumun değerlendirilmesi ve geleceğe yönelik yeni stratejilerin belirlenmesi hedeflenmiştir. Bu vesile ile, Bölümümüzün kuruluş ve gelişiminde unutulmaz hizmetleri olan hocalarımızı minnet ve saygıyla anıyor, “50. Yıl Etkinliği”nin düzenlenmesinde ve “50. Yıl Bülteni”nin hazırlanmasında emeği geçenlere en içten teşekkürlerimizi sunuyoruz. Prof. Dr. Remzi KARAGÜZEL Bölüm Başkanı İletişim İTÜ Ayazağa Kampüsü 34469 Maslak İstanbul www.itu.edu.tr http://jeoloji.itu.edu.tr 1 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ 1 1. İTÜ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2. İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ’NDE JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİMİNİN TARİHÇESİ 3. KURULUŞUNDAN GÜNÜMÜZE İTÜ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 3.1. Kuruluş Yıllarındaki Kürsüler 3.2. Rektörlük Yapan Bölümümüz Öğretim Üyeleri 3.3. Dekanlık Yapan Bölümümüz Öğretim Üyeleri 3.4. Bölüm Başkanlarımız 3.5. Emekli Olan Öğretim Elemanları 3.6. Jeoloji Mühendisliği Bölümünden Diğer Yüksek Öğretim Kurumlarına Geçen Öğretim Üyelerimiz 3.7. Jeoloji Mühendisliği Bölümünden Diğer Kurum ve Kuruluşlara Geçen veya Ayrılan Öğretim Elemanlarımız 3.8. Yıllara göre Öğretim Üye ve Yardımcı Sayılarındaki Değişimleri 3.9. Bölümümüz 50. Yıl Akademik ve İdari Kadrosu 3.10. Öğretim Üyelerimizin Aldığı Bilim Ödülleri, Üyelikler ve Madalyalar 4. YİTİRDİKLERİMİZ 5. EĞİTİM-ÖĞRETİM 5.1. Lisans 5.2. ABET Akreditasyonu 5.3. ERASMUS Programı 5.4. Lisansüstü Eğitim 5.5. İTÜ Jeoloji Mühendisliği Bölümünde Tamamlanan Doktora Tezleri 5.6. Öğretim Üyelerimiz Tarafından Hazırlanan Ders Kitapları 6. KOMİSYONLAR 7. LABORATUVARLARIMIZ 8. ULUSLARARASI (SCI ve SCI-E) YAYINLAR 9. PROJELER ve ARAŞTIRMA ALANLARI 10. ÖĞRENCİLERİMİZ-MEZUNLARIMIZ 11. 50. YIL SINIFLARIMIZ 12. EĞİTİM-ÖĞRETİMDE ÖLÇME ve DEĞERLENDİRME 5 7 13 13 13 13 13 14 14 15 15 16 17 21 27 27 43 43 45 47 50 53 55 65 67 69 73 75 3 İTÜ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ Vizyon Uluslararası kabul görmüş yüksek eğitim standardını ve bünyesinden çıkan mezunların sanayide ve toplumsal yaşamda; teknik, ekonomik ve sosyal ihtiyaçları karşılayabilen bireyler olmasını sağlamak ve yerbilimlerindeki araştırma ve gelişime evrensel düzeyde bilimsel katkı koymaktır. Jeoloji Mühendisliği Bölümü olarak lisans ve lisansüstü eğitimde yüksek standartları yakalama hedefimizin dışında yer bilimlerinin her alanında dünya ile yarışacak bir araştırma gücü ve altyapısına sahip olmak ana vizyonumuzdur. Misyon Jeoloji ve jeoloji mühendisliği ile ilgili her türlü problemi bilimin bütün özelliklerini kullanarak çözebilen, özel ve kamu kuruluşlarında çalışacak profesyonellerin eğitilmesini görev edinmiştir. Bu temelde İTÜ Jeoloji Mühendisliği Bölümü’nün misyonu, evrensel bilimi, teknolojik gelişmeleri, topluma doğrudan katkı sağlayan projeleri ön plana alan, ülke sınırlarına bağlı kalmadan uluslararası arenada yarışan bir yerbilimleri merkezi olarak eğitim, öğrenim, araştırma ve geliştirme etkinliklerini sürdürmektir. Eğitim Öğretimdeki Amaç a. Maden ve enerji kaynakları araştırmasında, şehir ve bölge planlamasında tasarım öncesi jeolojik etüde, mühendislik yapılarının yapım ve performans kontrolünde, jeoteknik, hidrojeoloji, maden, petrol ve doğalgaz ve çevreyle ilgili projelerde temel ve sayısal yerbilimi tekniklerinin kullanıldığı problemlerde özel ve devlet sektöründe sorumlu eleman ve yönetici konumunda iş bulma imkanı olan öğrencileri, b. Doğal ve insan kaynaklı tehlike ve riskleri analiz edebilecek, mühendislik analizi ve tasarımı için bölge araştırması yapabilecek bilgi ve beceriye sahip olan öğrencileri, c. Disiplinlerarası projelerin tasarım aşamasından itibaren karşılaşılan çeşitli mühendislik problemlerinin analizinde ve uzun dönem sürdürülebilirliğinde jeoloji bilimini entegre edebilecek öğrencileri, d. Yüksek düzeyde etik, sosyal ve çevresel farkındalığa sahip, mühendislik kariyerlerinde mükemmel iletişim yetisine sahip olabilecek öğrencileri, e. Ulusal ve uluslararası akademik kurumlarda yüksek lisans çalışmaları yapmak için tamamen hazırlıklı, arzu ettikleri taktirde gelecekteki yerbilimleri öğrencilerini ve mühendisleri eğitecek şekilde akademisyen olma yolunu seçebilecek öğrencileri mühendis olarak eğitmek ve mezun etmek. 5 Öğrenim Çıktıları a. Matematik, temel bilimsel ve mühendislik bilgilerini kullanma becerisi. b. Yerbilimlerinde üç boyutlu analitik ve kritik düşünme ile tasarlayıp yürütebilme ve jeolojik verileri analiz ve yorumlama becerisi. c. Bir jeolojik ve jeolojik mühendislik problemini istenilen, ekonomik, çevresel, sosyal, etik, sağlık ve güvenlik gereksinimlerini karşılayacak şekilde tasarlama becerisi. d. Çok disiplinli takım çalışması yürütebilme ve diğer mühendislik alanlarında da uygulama becerisi. e. İleri teknolojilerle üç ve dört boyutlu jeoloji mühendisliği problemlerini belirleme, tasarlama ve çözme becerisi. f. Jeoloji mühendisliği problemlerini çözerken sosyal ve çevresel etkileri ile kamu yararı ve güvenliğini de gözönüne alarak mesleki ve etik sorumluluk ile bilgilendirme becerisi. g. Etkin iletişim kurma ve iletişim becerisini sözlü ve yazılı geliştirme. h. Mühendislik çözümlerinin küresel, ekonomik, çevresel ve sosyal etkilerini kavrayabilmek için gerekli kapsamlı eğitim. i. Yaşam boyu öğrenimin gereğini anlama ve ihtiyaç duyma ile sürekli gelişen ekonomik, sosyal ve teknolojik süreçlere uyum sağlama becerisi. j. Güncel konuları kavrama becerisi. k. Uluslararası standartlara uygun mühendislik uygulamaları için gerekli teknikleri ve mühendislik araçlarını kullanabilme becerisi. 6 İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ’NDE JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİMİNİN TARİHÇESİ E. Yüzer ve M. Sakınç Bu yazıda, kökleri 1773 yılına kadar indirilen İstanbul Teknik Üniversitesi’nde günümüzdeki yerbilimleri kavramından farklı olsa da, başlangıç sayılabilecek bazı eğitim evreleri kısaca anımsatıldıktan sonra, 50.yılını kutladığımız Türkiye’nin ilk Jeoloji Mühendisi yetiştiren bölümünün kuruluş öncesine ve kuruluş yıllarına dönülmesi amaçlanmaktadır. a. 1773-1909: Askeri mühendis yetiştiren Mühendishane-i Bahr-i Hümayun’dan Hendese-i Mülkiye Mektebi’ne kadar Osmanlı Devleti’nde geçen dönemdeki eğitim. b. 1909-1944: Sivil mühendis yetiştiren Mühendis Mekteb-i Âlisi’nden İstanbul Teknik Üniversitesi’nin kuruluşuna kadar Osmanlı Devleti-Türkiye Cumhuriyeti geçiş dönemindeki eğitim. c. 1944-1953: Maden Fakültesi’nin kuruluşuna kadar İnşaat Fakültesi içindeki Jeoloji eğitimi. d. 1953-1961: Türkiye’nin ilk Jeoloji Mühendisliği Bölümü’nün kuruluşuna kadar Maden Fakültesi bünyesinde sürdürülen Jeoloji eğitimi. e. 1961-1982: YÖK Yasasının çıkarılmasına kadar uygulanan öğretim ağırlıklı jeoloji mühendisliği eğitimi. f. 1982-2011: YÖK Yasası’ndan günümüze değin sürdürülen araştırma ağırlıklı jeoloji mühendisliği eğitimi. Aşağıda bu dönemlere ilişkin özetlenmiş bilgiler verilmektedir. 1773-1909 Osmanlı Dönemi İstanbul Teknik Üniversitesi’nin kuruluşuna kadar gelen mühendislik eğitimi askeri kurumlarla başlamış ve 1909 yılına kadar devam etmiştir. Osmanlı Devletinde Padişah III. Mustafa döneminde ilk kez batılı anlamda mühendislik eğitimi vermek üzere 1773 yılında Mühendishane-i Bahr-i Hümayun (İmparatorluk Deniz Mühendishanesi) kurulmuştur. 1795 yılında Padişah III. Selim döneminde Hasköy’de askeri kara mühendisleri yetiştirmek üzere Mühendishane-i Berr-i Hümayun (İmparatorluk Kara Mühendishanesi) kurulmuştur. Mühendishane dışında 1825 de kurulan “Tıbbiye-i Şahane” de, Dr. Abdullah Bey tarafından 1855 yılından itibaren “İlmütabakat-ül arz ve Maadin” ismi ile dersler verilmeye başlanmıştır. Bir anlamda bu tarih ülkemizde, günümüzdeki anlamına yakın yerbilimleri öğretiminin başlangıcı olarak alınabilir. 7 Bu arada, İstanbul’da ilk jeoloji kitabı 1853 yılında basılmıştır. Bu kitap 1833 de Nerée BOUBÉE tarafından Paris’te, ‘Géologie Populaire à la Portée de Tout le Monde Apliquée à l’Agriculture et à L’Industrie’ adı ile yayınlanmış olan kitabın çevirisidir. Bu çeviri doğrudan Fransızcadan değil Mısır kaynaklı bir Arapça tercümeden yapılmıştır. Türkçeye çeviri yapan Rusçuklu er-seyd Mehmet Ali Fethi Efendidir ve bu çalışmasına İlm-i Tabakatül-Arz adını vermiştir (Şengör, 2010). 1863 yılında Darülfünunun açılması ile çıkarılan “Mecmuai Fünun” dergisinde, Türkiye’nin ilk maden mühendisi Sadrazam İbrahim Ethem Paşa tarafından hazırlanan “Methali İlimi Jeoloji ve Maadin” başlıklı makalede ilk kez “Jeoloji” kelimesi kullanılmıştır. 1885-1890 yılları arasında, Lecoq Paşa tarafından hazırlanan ve Mühendishane-i Berri’i Hümayun matbaasında basılan “Ameli ilmü arz” (Uygulamalı Jeoloji!) kitabında yer verilen bilgiler günümüzün inşaat mühendisliği öğretiminde işlenen “İnşaat Jeolojisi” konuları ile bir ölçüde örtüşmektedir. Aynı yıllarda, 1883 de kurulan “Hendese-i Mülkiye” de Yüzbaşı Ali Fuat Efendi, Edinburg Üniversitesi hocası A. Geiki tarafından hazırlanan kitabı dilimize çevirmiş ve “Tabakatül-arz” adı ile derslerde okutmuştur. 1909-1944 Teknik Üniversite’nin Kuruluşundan Önceki Sivil Mühendislik Dönemi Hendese-i Mülkiye mektebindeki 7 yıllık mühendislik eğitimi, 1909 yılında okulun Bayındırlık Vekâleti’ne bağlanmasından sonra Mühendis Mekteb-i Âlisi adı ile sivil bir nitelik kazanmış ve eğitim 5 yıla indirilmiştir. Bu okula Viyana Teknik Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ph. Forchheimer beraberinde bugünkü tanımıyla Zemin Mekaniğinin kurucusu Prof. Dr. Von Terzaghi’yi getirmiştir. Bu bilim dalı mühendishane bünyesinde kurulmuştur. Daha sonra Robert College’e geçen Terzaghi, 1925 yılında ünlü ‘Zemin Mekaniği’ kitabını yayınlamıştır. 1929 yılında Viyana Yüksek Teknik Üniversitesi’ne, daha sonra ABD de Harward Üniversitesi’ne geçen ve jeolojiye çok önem veren bir bilim adamı olan, dünyanın birçok üniversitesinden fahri doktora ünvanı alan Prof. Dr. Terzaghi, ileriki yıllarda İstanbul Teknik Üniversitesi’nin fahri doktora verilen ilk yabancı bilim adamı olmuştur. 1909-1928 yılları arasında bu okulda Alfred Loupe, Müller, Dr. Kalçer ve Behçet Emin Bey tarafından “Arziyat, Tabakatül Arz, Tabakat ve Madeniyyat” dersleri okutulmuştur (Bilge ve diğ., 2010). Bu dönemden başlayarak (1918), İTÜ Jeoloji Mühendisliği Bölümü’ndeki eğitim görevi ve emekliliğine kadar (1963), İTÜ de 45 yıl sürekli jeoloji-mineraloji dersleri veren hoca, Ahmet Malik SAYAR’dır. 1918 yılında İstanbul Darulfünunu Fen Medresesi’nde (Fen Fakültesi) ‘İlm-i arz ve Maadin’ dersi asistanı olarak mesleki çalışmalarına başlamış, 1919 yılında İstanbul Darülfununu’nda müderris muavinliği (Doçent), 1921 de Mühendis Mekteb-i Ali’sinde Muallim (Profesör) olmuştur. A. M. SAYAR, 1924-1944 yıllarında İstanbul Darülfununu’nda ‘Suhur ve Müstehasat’ (petrografi ve paleontoloji) derslerinin yanı sıra Mühendis Mekteb-i Âlisi ve Yüksek Mühendis Mektebi’nde de jeoloji ile ilgili dersler vermiş, Türkiye Jeolojisi, mineral, taş ve fosiller üzerinde araştırmalar yapmış, İstanbul’un 1/100.000 ölçekli ilk jeoloji haritasının hazırlanmasını sağlamış, laboratuvarlar kurmuş ve çok değerli koleksiyonlar oluşturmuştur. 8 1944-1953 İstanbul Teknik Üniversitesi’nde Maden Fakültesi’nin Kuruluşuna Kadar Geçen Dönem 1944 yılında ‘Yüksek Mühendis Okulu’nun İstanbul Teknik Üniversitesi haline dönüştürülmesinden sonra İnşaat Fakültesi ders programındaki ‘Jeoloji’ dersi Prof. A. Malik SAYAR ve Asistan Kemal ERGUVANLI tarafından verilmeye başlamıştır. Kemal ERGUVANLI, 1944-1948 yılları arasında Hereke ve civarında yaptığı çalışmalar sonucunda “Hereke Pudingleri ile Gebze taşlarının İnşaat Bakımından Etüdü ve Civarlarının Jeolojisi” konulu doktora tezini hazırlamıştır. Bu tez İstanbul Teknik Üniversitesi senatosunca kabul edilen “ilk doktora tezi” olup, tezin formatı İTÜ’de uzun yıllar aynen korunmuştur. İnşaat Fakültesindeki jeoloji dersinde, 1932 de ilk, 1949 da ikinci baskısı yapılan Mineraloji ve Jeoloji kitabı okutulmuştur. 1949 yılında İnşaat Fakültesi Jeoloji Kürsüsünün üçüncü elemanı olarak Asistan Cazibe ARIÇ görev almış ve burada başladığı ‘Haliç, Küçükçekmece Gölü Bölgesinin Jeolojisi’ konulu doktora tezini 1955 yılında Maden Fakültesi’nde tamamlamıştır. Maden Fakültesinin kuruluşundan bir yıl önce 1952 yılında, İTÜ’de yerbilimleri konusunda önemli bir gelişme yaşanmış, UNESCO’nun bilimsel desteği ile ‘Hidrojeoloji’ ve ‘Sismoloji’ Araştırma ve Yüksek Lisans Enstitüleri kurulmuştur. İTÜ bünyesinde jeoloji mühendisleri mezun edilinceye kadar aktif görev yapan bu enstitülerde uluslararası ünlü öğretim elemanları görev almış jeolog ve jeofizikçilere bir yıllık eğitim ve tez hazırlığından sonra ‘Hidrojeolog’ ve ‘Sismolog’ uzmanlık sertifikaları verilmiştir. 1953-1961 İTÜ Maden Fakültesi’nin Kuruluşu ve Yerbilimleri Eğitim Dönemi İstanbul Teknik Üniversitesi bünyesine 5. Fakülte olarak katılan Türkiye’nin ilk Maden Fakültesi, Prof. İlhami CİVAOĞLU’nun girişimi ile başlatılan ve 6 yıl süren (1947-1953) çok ayrıntılı ve titiz çalışmalar sonucunda 1953 yılında kurulmuştur. Prof. A. Malik SAYAR’ın ilk dekanı olduğu Taşkışla’nın küçük bir bölümüne sıkışan fakültenin başlangıçta 10, daha sonra diğer fakültelerden gelenlerle sayıları 34’e çıkan öğrencisi, 6 profesör ve 5 doçent’den oluşan 11 öğretim üyesi bulunmaktaydı. Kuruluşta Fizik, Kimya, Matematik ve Jeoloji kürsüleri bulunan fakülteye 1954 yılında Maden Yatakları ve Mineraloji, 1955 yılında Maden İşletmesi ve Cevher Hazırlama, 1956 da da Tatbiki Jeofizik kürsüleri eklenmiştir. Kuruluş yıllarında İTÜ İnşaat Fakültesi Jeoloji kürsüsünden Maden Fakültesi’ne geçen Prof. A. Malik SAYAR, Doç. Dr. Kemal ERGUVANLI ve Asistan Cazibe ARIÇ’dan oluşan kadroya, Maden Tetkik Arama Enstitüsü’nden yurt dışına (İsviçre, ABD) gönderilerek doktoralarını tamamlayan Doç. Dr. Galip SAĞIROĞLU (1952), Doç. Dr. Ekrem GÖKSU (1952), daha sonra da Prof. Dr. Kazım ERGİN (1956) katılmıştır. Bu kadro, 1938 yılında ATATÜRK tarafından Almanya’ya gönderilerek doktorasını tamamladıktan sonra İstanbul Üniversitesi’ne dönen Prof. Dr. İhsan KETİN’in 1953 yılında Maden Fakültesi’ne katılması ile zenginleşmiştir. 1959 yılında Maden Fakültesi içindeki kürsülere ‘Tatbiki Jeoloji’ adı ile yeni bir kürsü eklenmiştir. 9 1961 yılında İTÜ de Jeoloji Yüksek Mühendisli Bölümü’nün Kuruluşu 1960’lı yıllarda ülkemizdeki diğer eğitim kurumlarında gördükleri lisans eğitimi ile ‘Jeolog’ olarak mezun olan elemanların, özellikle Jeolog-İnşaat Mühendisi, Jeolog-Maden Mühendisi arasındaki diyalog yetersizliğinin ve uyuşmazlığın giderilmesi ve ortak bir dilin kullanılması amacı ile Jeoloji Mühendisi unvanı verilecek bir eğitim kurumunun araştırılmasına girişilmiştir. Bu girişimin öncüleri de Maden Fakültesi öğretim üyeleri, özellikle 1959 yılında profesör olan Kemal ERGUVANLI olmuştur. 1961-1982 (YÖK Yasasının Çıkarılmasına Kadar Geçen Dönemde) Jeoloji Mühendisliği Öğretimi 1961 yılında Maçka’daki Maden Fakültesi binasında 5 yıllık eğitim sonucunda ‘Jeoloji Yüksek Mühendisi ve Petrol Yüksek Mühendisi’ diplomaları veren ilk, öncü bölümler kurulmuştur. Bu 5 yıllık eğitimde Mühendislik formasyonu verilecek temel bilim dersleri (Fizik, Kimya, Matematik, Teknik Tasarım ve Çizim vb.) ile Jeolog formasyonu kazandıracak yerbilimi derslerinin dengeli olarak yerleştirildiği programların düzenlenmesine gayret edilmiştir. Haftanın 6 gününe yayılan, 40 saatin üzerindeki bu yoğun programlar ile Orta Avrupa ekolündeki ‘Yüksek Mühendis’ tanımı ve niteliğine uygun elemanların yetiştirilmeleri amaçlanmıştır. Bu süreç 1973 yılına kadar devam etmiş, bu yıldan sonra 4 yıllık eğitime dayalı ‘Jeoloji Mühendisi’ yetiştirilmesine başlanmıştır. 4 yıllık Jeoloji Mühendisliği eğitiminde, temel bilimler derslerinin verildiği (Fizik, Kimya, Matematik) kürsülerin yanı sıra Genel Jeoloji, Maden Yatakları ve Mineraloji (daha sonra Maden Yatakları ve Jeokimya, Mineraloji ve Petrografi), Tatbiki Jeoloji (daha sonra Mühendislik Jeolojisi ve Kaya Mekaniği, Uygulamalı Jeoloji) ve Jeofizik kürsüleri yer almıştır. Bu süreçte genelde öğretime ağırlık verilmiş, üniversitelerdeki bölümlere özgü, fakülteler ve kürsüler tarafından oluşturulan, bağımsız ve özgün ders programlarının uygulanmasına özen gösterilmiştir. İTÜ deki Maden ve Jeoloji Mühendisliği Bölümlerinin kuruluş yıllarında görev alan ve yukarıda adı geçen hocalarımız, izleyen yıllarda başta Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) olmak üzere İzmir, Eskişehir ve diğer bazı Anadolu Üniversitelerindeki Yer Bilimleri öğretimlerine de çok önemli katkılar sağlamışlardır. YÖK yasasının çıkarılmasıyla birlikte ülkedeki üniversitelerde tekdüze öğretime geçilmiş, bilimsel ve yönetsel anlamda büyük değişikler olmuş, uzun yıllar kürsüler ile yönetilen Fakültelerin bölümleri bu kanunla birlikte Anabilim Dallarına dönüştürülmüştür. Bu süreçte diğer tüm üniversitelerde olduğu gibi, İTÜ Jeoloji Mühendisliği Bölümü de Jeoloji, Uygulamalı Jeoloji, Mineraloji-Petrografi ve Maden Yatakları-Jeokimya olmak üzere dört Anabilim Dalından oluşturulmuştur. İTÜ Jeoloji Mühendisliği bölümünde 1980’li yılların ortalarına kadar eğitim ağırlıklı olarak uygulanan program, bu yıllardan sonra giderek artan yoğunlukta olmak üzere eğitimaraştırma nitelikli hale getirilmiştir. Bu dönemde Ulusal ve Uluslararası kuruluşlar ile çok sayıda ortak araştırma projeleri üzerinde çalışılmış ve sonuçlandırılmıştır. 1997 yılında bölüm elemanlarının görevlendirildiği, ‘Avrasya Yerbilimleri Enstitüsü’ nün kurulması ile Lisansüstü ve araştırma ağırlıklı eğitim bu enstitüde odaklanmıştır. 10 Kaynakça Bilge, M., Zorlu, T., Barutçu, B. ve Neftci, A. (2010), 1909-1929 Yıllarına ait İTÜ Arşiv Katalogları Işığında Mühendislik Eğitimi Tarihimize Bakış. İTÜ Vakfı Dergisi, Sayı 56. s.53-63. İstanbul Erguvanlı, K., (1978), Jeoloji Mühendisliği Öğretiminin Türkiye’de gelişimi. MTA 25. Yıl. Ankara Erguvanlı, K., (1978), Türkiye de Jeoloji Konusunda İlk Yayınlar. Yeryuvarı ve İnsan Dergisi, Cilt 3 ve 4. Ankara. Erguvanlı, K., (1978), Türkiye de son 50 yılda Mühendislik jeolojisi ve problemleri MTA 50. Yıl Bülteni Ankara. Erguvanlı, K., (1979), Türkiye’de Jeoloji Araştırmalarında ve Jeoloji eğitiminde öncüler. JMO Yer Yuvarı ve İnsan Ankara. Erguvanlı, K., (1978), Türkiye de son 50 yılda Mühendislik jeolojisi ve problemleri MTA 50. Yıl Bülteni Ankara. Erguvanlı, K., (1979), Türkiye’de Jeoloji Araştırmalarında ve Jeoloji eğitiminde öncüler. JMO Yer Yuvarı ve İnsan Ankara. İTÜ 25. Yılda Maden Fakültesi Kılavuzu (1977-1978) İTÜ Maden Fakültesi 50. Yıl Bülteni I Maslak (2003) İTÜ Maden Fakültesi Bülteni (1983). İTÜ Maden Fakültesi Genel Jeoloji Mensupları, (1995)., Cumhuriyet Abidelerinden Biri İhsan Ketin (1914-1995) 30 Aralık 1995, Cumhuriyet Gazetesi İstanbul. İTÜ, 1984-85, 1985-86 Kılavuzu Ketin, İ. ( ): İshak Efendinin Mecmua-i Ulum-i Riyaziye Adlı Eserinden Alınan Notlar. Sayar, C., (2011), Ord. Prof. A. Malik SAYAR’ın hayatı ve eserleri (Özel notlar) Şengör, A. M. C., (2010), Bir bilim Adamının serüveni, "Celal Şengör Kitabı" Söyleşi Sefa Kaplan, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. 675 s. Şengör, A. M. C., (2010), Osmanlı’nın ilk Jeoloji kitabı ve Osmanlı’da Jeolojinin durumu hakkında öğrettikleri. Osmanlı bilim araştırmaları, Asuman BAYTOP armağanı, Editör Feza GÜNERGUN, İstanbul Üniversitesi Yayını, No:4966 Cilt:1 Sayı:1-2, İstanbul. 11 KURULUŞUNDAN GÜNÜMÜZE İTÜ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 3.1. Kuruluş Yıllarındaki Kürsüler 1. 2. 3. 4. Genel Jeoloji Kürsüsü Tatbiki Jeoloji Mineraloji ve Maden Yatakları Kürsüsü Jeofizik Kürsüsü Başkan: Prof.Dr. İhsan KETİN Başkan: Prof.Dr. Kemal ERGUVANLI Başkan: Prof.Dr. Galib SAĞIROĞLU Başkan: Prof.Dr. Kazım ERGİN Jeofizik Kürsüsü 1974 yılında Jeofizik Mühendisliği Bölümü olarak akademik dünyada yerini almıştır. 3.2. Rektörlük Yapan Bölümümüz Öğretim Üyeleri 1. 1970-1974: Prof.Dr. Galib SAĞIROĞLU 2. 2002-2010: Prof.Dr. Yücel YILMAZ (İTÜ) (Kadir Has Üniversitesi) 3.3. Dekanlık Yapan Bölümümüz Öğretm Üyeleri 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 1953-1955: Prof.Dr. Malik SAYAR 1962-1964: Prof.Dr. Galib SAĞIROĞLU 1966-1967: Prof.Dr. İhsan KETİN 1967-1968: Prof.Dr. Kemal ERGUVANLI 1971-1974: Prof.Dr. İhsan KETİN 1986-1988: Prof.Dr. Kemal ERGUVANLI (Fen-Edebiyat Fakültesi) 1982-1991: Prof.Dr. Erdoğan YÜZER 1997-2000: Prof.Dr. Naci GÖRÜR 2000-2002: Prof.Dr. Yücel YILMAZ 2002-2008: Prof.Dr. Mahir VARDAR 3.4. Bölüm Başkanlarımız 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 1982-1983: Prof.Dr. Işık KUMBASAR 1983-1985: Prof.Dr. Şakir ABDÜSSELAMOĞLU 1985-1988: Prof.Dr. Kemal ERGUVANLI 1988-1991: Prof.Dr. Yücel YILMAZ 1991-1994: Prof.Dr. Mahir VARDAR 1994-1997: Prof.Dr. Atasever GEDİKOĞLU 1997-2004: Prof.Dr. Erdoğan YÜZER 2004-2005: Prof.Dr. Fikret SUNER 2005-2008: Prof.Dr. Remzi AKKÖK 2008-2010: Prof.Dr. Ö. Işık ECE 2010: Prof.Dr. Remzi KARAGÜZEL 13 3.5. Emekli Olan Öğretim Elemanları 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Prof.Dr. Işık KUMBASAR Prof.Dr. Şakir ABDÜSSELAMOĞLU Prof.Dr. Cazibe SAYAR Prof.Dr. Fazlı Y. OKTAY Prof.Dr. Yılmaz BÜRKÜT Prof.Dr. Yücel YILMAZ Prof.Dr. Erdoğan ERKAN Prof.Dr. Erdoğan YÜZER Prof.Dr. Işık ÖZPEKER Prof.Dr. Atilla AYKOL Prof.Dr. Atasever GEDİKOĞLU Prof.Dr. Bektaş UZ Prof.Dr. Mustafa ERDOĞAN Yük. Müh. Aynur ÖZGÜL Öğr.Gör. Nursel ATEŞOK Yük. Müh. İsmail ERİŞ 3.6. Jeoloji Mühendisliği Bölümünden Diğer Yüksek Öğretim Kurumlarına Geçen Öğretim Üyelerimiz 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Prof.Dr. Engin MERİÇ (İstanbul Üniversitesi) Prof.Dr. İhsan SEYMEN (Selçuk Üniversitesi) Prof.Dr. Yüksel AYDIN (Selçuk Üniversitesi) Prof.Dr. Füsun ALKAYA (Selçuk Üniversitesi) Prof.Dr. Atilla AYDIN (Stanford Üniversitesi) Prof.Dr. Sabriye PİŞKİN (Yıldız Teknik Üniversitesi) Prof.Dr. Fazlı ÇOBAN (Balıkesit Üniversitesi) Prof.Dr. Erdinç YİĞİTBAŞ (Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi) Prof.Dr. Turgut ÖZTAŞ (Mimar Sinan Üniversitesi) Prof.Dr. Recep Hayri EREN (Yalova Üniversitesi) Prof.Dr. Nevin ÇEKİRGE (Okan Üniversitesi) Prof.Dr. Timur USTAÖMER (İstanbul Üniversitesi) Prof.Dr. Gürol SEYİTOĞLU (Ankara Üniversitesi) Dr. Naki AKÇAR (Bern University) K. Kadir ERİŞ (Fırat Üniversitesi) 14 3.7. Jeoloji Mühendisliği Bölümünden Diğer Kurum ve Kuruluşlara Geçen veya Ayrılan Öğretim Elemanlarımız Çizelge 3.1 Anabilim Dallarına göre diğer kurum ve kuruluşlara geçen veya ayrılan öğretim elemanlarımız. Maden YataklarıJeokimya Ahmet ÇELENLİ Aybüke DEVELİOĞLU Ercan HACIOĞLU Kazım NAZLI Nusret TİMURLENK Genel Jeoloji Aynur DİKBAŞ Serdar ENGİN Haldun OKUROĞULLARI Koray ÖZGÜL Müjdat ÖZKAYA Nuran SARICA Birol YILMAZ Uygulamalı Jeoloji Caner ZANBAK Fazilet ALTINIŞIK Haluk BAYRAKTAR Kemal GÜLEÇ Çetin GÜMÜŞOĞLU Ahmet ONAK Serdar ORAN Alper OZULOĞUL Mehmet ÖZMEN Mineraloji-Petrografi Elif ÇEVİK Meftun ERDOĞAN Mustafa ÖZÇELİK Mustafa YILMAZ 3.8. Yıllara göre Öğretim Üye ve Yardımcı Sayısındaki Değişimler İTÜ Jeoloji Mühendisliği bölümü 1961 yılında yüksek mühendis yetiştirmek amacıyla eğitime başlamıştır. Şubat 1989’dan itibaren Maslak kampüsünde eğitim-öğretim ve araştırma çalışmalarını sürdürmeye devam etmiştir. Eğitime 1960’lı yıllarda 2 profesör, 5 doçent, 5 araştırma görevlisi ile başlanmış ileriki yıllarda bu sayılar arttırılarak bölüm güçlendirilmiştir. Günümüzde 36 öğretim üyesi ve 21 öğretim üyesi yardımcısı ile eğitim sürecine devam etmektedir. Yıllara göre Öğretim üye ve yardımcı sayısı ve değişimi aşağıda Çizelge 3.2 ve Şekil 3.1’de topluca verilmiştir. Çizelge 3.2 Öğretim üye ve yardımcılarının yıllara göre sayısı ve değişimi Öğretim Üyesi Prof. Dr. 1960 2 1970 4 1980 10 1990 12 2000 17 2011 20 Doç. Dr. 5 9 9 13 6 11 Y.Doç. Dr. 0 0 13 19 10 4 Öğr.Gör. Dr. - - 1 2 2 1 Arş. Gör. 5 2 17 12 20 21 Uzman&Müh. 0 0 3 0 2 7 Toplam 12 15 53 58 57 64 Şekil 3.1. Öğretim üye ve yardımcılarının yıllara göre sayısı 15 3.9. Bölümümüz 50. Yıl Akademik ve İdari Kadrosu İTÜ Jeoloji Mühendisliği Bölümü’nün 50. Yılında sahip olduğu akademik kadrosunun listesi Çizelge 3.3’de, fotoğrafları ise Şekil 3.2’de verilmiştir. Çizelge 3.3. İTÜ Jeoloji Mühendisliği Bölümünün 50. Yıl akademik ve idari kadrosu PROFESÖRLER DOÇENTLER ARAġTIRMA GÖREVLILERI MÜHENDĠSLER Prof.Dr. Mahir VARDAR Doc.Dr. Nilgün OKAY Dr.Erkan BOZKURTOĞLU Dr.Rahmi EYÜBOĞLU Prof.Dr. Naci GÖRÜR Doç.Dr. H. Tolga YALÇIN Dr.Ufuk TARI Dr.Muhterem DEMİROĞLU Prof.Dr. Ö. Işık ECE Doç.Dr. Şafak ALTUNKAYNAK Dr. Ümmühan S. SANCAR Dr.Vildan ESENLİ Prof Dr. Remzi AKKÖK Doç.Dr. Zekiye KARACIK Arş.Gör. Eşref AYLAN Dr.Orhan YAVUZ Prof.Dr. M. Namık ÇAĞATAY Doç.Dr. Cenk YALTIRAK Arş.Gör. Cengiz ZABCI Dr. Kayhan DEVELİ Prof.Dr.Dr.hc. A. M. Celal ŞENGÖR Doç.Dr. Ziyadin ÇAKIR Arş.Gör. Gökhan ŞANS Yük.Müh.Dilek İNKAYA Prof.Dr. Aralı I. OKAY Doç.Dr. Murat BUDAKOĞLU Arş.Gör Serkan ANGI Yük.Müh.Cenk KOÇAK Prof.Dr. Sezai KIRIKOGLU Doç.Dr. Mustafa KUMRAL Arş.Gör. Demet K. YILDIRIM Yük. Müh.Serana UZAŞÇI Prof.Dr. Mehmet KARACA Doç.Dr. Emin ÇİFTÇİ Arş.Gör. Mehmet MARAL Prof. Dr. Remzi KARAGÜZEL Doç.Dr. Yılmaz MAHMUTOĞLU Arş.Gör. Aykan KEPEKLİ Prof.Dr. Okan TÜYSÜZ Doç.Dr. Nurgül ÇELİK BALCI Arş.Gör. Zeynep AKTUNA Arş.Gör. Fatma GÜLMEZ Prof.Dr. Fikret SUNER Prof.Dr. Ş. Can GENÇ YARDIMCI DOÇENTLER Arş.Gör. Ömer KAMACI Prof.Dr. Fahri ESENLİ Yrd.Doç.Dr. Vural YAVUZ Arş.Gör. Hatice Ünal ERCAN Prof.Dr. A. Haydar GÜLTEKİN Yrd.Doç.Dr. Gürsel SUNAL Arş.Gör. Didem TEMEL Prof.Dr. Fuat YAVUZ Yrd.Doç.Dr. M. Sinan ÖZEREN Arş.Gör. Cemile ERARSLAN Prof. Dr. H.Serdar AKYÜZ Yrd.Doç.Dr. Şenel ÖZDAMAR Arş.Gör. Bala Ekinci ŞANS ĠDARĠ PERSONEL Medine ÇAL Aliye YİĞİT Yüksel ILGAR Mehmet Ali ORAL Arş.Gör. Salih Burak KARABEL Prof.Dr. Ercan ÖZCAN Prof.Dr.Yüksel ÖRGÜN ÖĞRETĠM GÖREVLĠSĠ Arş.Gör. İrem ELİTEZ Prof.Dr. Boris A. NATALIN Dr.Halis MANAV Arş.Gör. Meral ERDOĞAN Arş.Gör. Gönenç GÖÇMENGİL 16 Şekil 3.2. İTÜ Jeoloji Mühendisliği Bölümünün 50. Yıl akademik kadrosu 3.10. Öğretim Üyelerimizin Aldığı Bilim Ödülleri, Üyelikler ve Madalyalar a. TÜBİTAK Bilim Ödülleri: o Prof.Dr. İhsan KETİN (1981) o Prof.Dr.Dr.hc. A. M. Celal ŞENGÖR (1986) o Prof.Dr. Yücel YILMAZ (1999) o Prof.Dr. Aral İ. OKAY (2002) b. TÜBİTAK Teşvik Ödülü o Doç.Dr. Yücel YILMAZ (1978) o Doç.Dr. Naci GÖRÜR (1983) o Doç.Dr. Aral İ. Okay (1986) o Arş.Gör. Cenk YALTIRAK (2003) c. Diğer Ulusal Ödüller o Prof.Dr.Dr.hc. A. M. Celal ŞENGÖR Kültür Bakanlığı Bilgi Çağı Ödülü (1991) Ortadoğu Teknik Üniversitesi Prof.Dr. Mustafa N. Parlar Eğitim ve Araştırma Vakfı Bilim, Hizmet ve Onur Ödülü (1997) Çağdaş Eğitim Kooperatifi Ödülü (2008) o Prof.Dr. Şakir ABDÜSSELAMOĞLU TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Altın Çekiç Bilim Ödülü (2002) o Prof.Dr. Yücel YILMAZ TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Altın Çekiç Bilim Ödülü (2005) 17 d. e. f. g. o Prof.Dr. Aral İ. OKAY Sedat Simavi Vakfı Fen Bilimleri Ödülü (1992) TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Altın Çekiç Bilim Ödülü (2007) o Dr. Cenk YALTIRAK İTÜ Rektörlük Özel Yayın Ödülü (2004) (Bir yılda SCI A1 5 ve üzeri yayına) o Prof.Dr. Fahri ESENLİ TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Altın Çekiç Bilim Ödülü (1998) o Doç.Dr. Yılmaz MAHMUTOĞLU Erguvanlı Mühendislik Jeolojisi Ödülü (1989 ve 2006) o Dr. Rahmi EYÜBOĞLU Erguvanlı Mühendislik Jeolojisi Ödülü (1998) o Prof.Dr. Yüksel ÖRGÜN ve Prof.Dr. Ali Haydar GÜLTEKİN Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı Ödülü (2006) o Prof.Dr. Ö. Işık ECE, Dr. Orhan YAVUZ ve Dr. Şenel ÖZDAMAR TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Altın Çekiç Bilim Ödülü (2004) Uluslararası Madalya ve Ödüller o Prof.Dr. İhsan KETİN Gustav Steinmann Madalyası, Jeoloji Cemiyeti, Almanya o Prof.Dr.Dr.hc. A. M. Celal ŞENGÖR Başkanlık Ödülü, Londra Jeoloji Cemiyeti (1984) Rammal Madalyası, Fransız Fizik Cemiyeti ve l’ l'École Normale Supérieure Vakfı (1994) Lutaud Ödülü Yerbilimleri alanında Fransız Bilimler Akademisi Ödülü (1997) Collège de France Madalyası (1998) Bigsby Madalyası, Londra Jeoloji Cemiyeti (1998) Collège de France Madalyası (2005) Gustav Steinmann Madalyası, Jeoloji Cemiyeti, Almanya (2010) o Prof.Dr. Naci GÖRÜR NATO Zirvesi Özel Bilim Ödülü (2004) o Prof.Dr. Aral İ. OKAY Alexander von Humboldt Bursu (1994) Amerika Mineraloji Cemiyeti Desteği (2009) Onur Doktoraları o Prof.Dr.Dr.hc. A. M. Celal ŞENGÖR Onursal Doktora, Neuchâtel Üniversitesi, İsviçre (1988) Onursal Bilim Doktoru, Chicago Üniversitesi, ABD (2009) Türkiye Bilim Akademisi (TÜBA) Üyeliği o Prof.Dr.Dr.hc. A. M. Celal ŞENGÖR (1993-2011) o Prof.Dr. Naci GÖRÜR (1996-2011) o Prof.Dr. Yücel YILMAZ (1996-2011) o Prof.Dr. Aral İ. OKAY (1996- ) Uluslararası Mesleki Kuruluşlara Seçilme o Prof.Dr.Dr.hc. A. M. Celal ŞENGÖR Avusturya Jeoloji Kurumu, Muhabir Üyeliği (1989) 18 Avusturya Jeoloji Kurumu, Onur Üyeliği (Seçilmiş üye) (1990) Fransa Jeoloji Cemiyeti Üyeliği (Seçilmiş üye) (1994) Amerika Jeoloji Cemiyeti, Onur Üyeliği (Seçilmiş üye) (1994) Amerikan Felsefe Cemiyeti, Yabancı Üyeliği (Seçilmiş üye), (2004) Paris Doğa Tarihi Müzesi, Onur Ataşeliği (2006-2009) h. Uluslararası Bilim Akademileri Üyelikleri o Prof.Dr.Dr.hc. A. M. Celal ŞENGÖR Avrupa Bilimler Akademisi (1990) Rusya Federasyonu, Doğa Bilimleri Akademisi (1994) Birleşik Devletler, Ulusal Bilimler Akademisi (2000) Rus Bilimleri Akademisi (2006) 19 YİTİRDİKLERİMİZ Prof.Dr. Ahmet Malik SAYAR (1892-1965) Ahmet Malik SAYAR, 1918 yılında İstanbul Darulfünunu Fen Medresesi’nde (Fen Fakültesi) ‘İlm-i arz ve Maadin’ dersi asistanı olarak mesleki çalışmalarına başlamış, 1919 yılında İstanbul Darülfununu’nda müderris muavinliği (Doçent), 1921 de Mühendis Mekteb-i Ali’sinde Muallim (Profesör) olur. A. M. SAYAR, 1924-1944 yıllarında İstanbul Darülfununu’nda ‘Suhur ve Müstehasat’ (petrografi ve paleontoloji) derslerinin yanı sıra Mühendis Mekteb-i Âlisi ve Yüksek Mühendis Mektebi’nde de jeoloji ile ilgili dersler verir. Türkiye Jeolojisi, mineral, taş ve fosiller üzerinde araştırmalar yapar, İstanbul’un 1/100.000 ölçekli ilk jeoloji haritasının hazırlanmasını sağlar, laboratuvarlar kurmuş ve çok değerli koleksiyonlar oluşturur. Prof.Dr. İhsan KETİN (1914-1995) İhsan Ketin, 1914 yılında, Birinci Dünya Savaşı’nın başlamasından kısa bir süre önce Kayseri’de dünyaya gelir. Bir Mahalle Mektebinde eğitime ilk adımını attıktan sonra, “Terakki Mekteb-i İptidâisi”ne iki sene devam eder. İlkokulun son iki yılını “Cumhuriyet Mektebi”nde tamamlar ve Kayseri Valiliği tarafından 1926’da kendisine lise birinci sınıfı parasız-yatılı olarak okuma imkânı sağlanır. 1932’de Liseden mezun olur. Maarif Vekâletinin (Milli Eğitim Bakanlığı) Avrupa’ya üniversite eğitimi için göndereceği öğrencilerden biri olmaya aday gösterilir ve sınava Doğa Bilimleri tahsili yapmak amacıyla girer. Sınavı kazanan Ketin Doğa Bilimleri tahsili yapmak üzere Almanya’ya gönderilir. 1932-1933 öğretim yılını Almanca öğrenerek geçirdikten sonra 1934 de Berlin Üniversitesi’ndeki tahsiline Kimya, Zooloji ve Jeoloji dersleriyle başlar. Burada tektonikçi Hans Stille’nin “Mukayeseli Tektonik” derslerine katılır. 1936’da Freiburg/Breisgau Üniversitesi’ne geçerek burada bir sömestre geçirdikten sonra, 1936 -1937 yıllarını kapsayan Eifel Bölgesi’ndeki doktora araştırmalarına katılır ve 1938 de doktorasını tamamlar. Aynı yıl, Ketin, Türkiye’ye dönerek İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Jeoloji Enstitüsü’ndeki görevine asistan olarak başlar. Erzincan depreminin sebep olduğu büyük kayıplar karşısında bu konuda çalışmaya karar veren İ. Ketin, Kuzey Anadolu Fayı’nı ilk defa tanımlayan kişi olarak ilk makalesini yazacak ve daha sonra bu buluş nedeniyle 1988 de kendisine Almanya’nın en büyük madalyalarından biri olan Gustav Steinmann madalyası verilecektir. 21 İhsan Ketin 21. Yüzyılın ikinci yarısında ve özellikle 1960 lı yıllarda ortaya çıkan levha tektoniği devriminden önce bu devrime yol açan kavramsal çerçeveyi ve veri tabanını oluşturan bilim adamlarından biridir. 1948 yılında Kuzey Anadolu Deprem kuşağının Erzincan’dan Bursa’ya kadar uzanan büyük bir doğrultu atımlı fay olduğunu keşfederek, bu tektonik hat boyunca Anadolu’nun fayın güneyinde kalan kısmının batıya doğru kaydığını fark eden Ketin, bu hareketi mümkün kılabilecek bir diğer fayın da Anadolu’nun güneyinde olması gerektiğini belirtmiştir. Ketin, bilimsel ürünlerin yalnızca kendi dar çerçevesi içinde değil, bütün dünya bilim ortamında tartışılmasını istemeye özen göstermiştir. Kendi kürsüsünde üretilen bilimsel ürünlerin dünya bilim âlemine sunulması Ketin’in en titizlendiği ve en taviz vermediği konu olmuştur. Ketin aynı zamanda Türkçe yazılmış birçok ders kitabı üretmiş (Genel Jeoloji, Türkiye Jeoloji ve diğ.), yurt dışında yaptığı yayınların mutlaka bir Türkçesini de Türkiye’de yayınlamaya dikkat etmiş, yabancı dil bilmeyen öğrencilerine ve meslektaşların yardımcı olmuştur. İhsan Ketin, Amerika Jeoloji Cemiyeti ve Londra Jeoloji Cemiyeti’nin Şeref Üyeliği yanında, Türkiye Jeoloji Kurumu’nun Hamit Nafiz Pamir Ödülünü ve TÜBİTAK Bilim Ödülünü alan ilk yerbilimcidir. Ketin, aynı zamanda Türkiye Bilimler Akademisi’nin beş şeref üyesinden biridir. Prof.Dr. Kazım ERGİN (1915-2002) 1915 de Gaziantep’te doğan Kazım Ergin Türkiye'de ve İstanbul Teknik Üniversitesi’nde modern jeofiziğin kurucusu olarak bilinir. 1937 yılından itibaren Almanya'da öğrenimi sürdürürken başlayan 2. Dünya harbi nedeni ile öğrenimini tamamlaması için 1939'da ABD'ye gönderilir. ABD, MIT (Massachusetts Institute of Technology) de başladığı jeoloji öğrenimini 1942 yılında tamamlar. Yüksek lisans öğrenimi için kabul edildiği Caltech (California Institute of Technology) deki öğrenimini 1943 yılında tamamlayarak aynı üniversitede sismoloji bilim dalında doktora öğrenimine başlar. Henüz bir doktora öğrencisiyken MTA Enstitüsü tarafından Türkiye'ye çağırılır ve 1944-1949 yılları arasında maden ve petrol aramalarına yönelik çalışmalarda aktif rol üstlenir. California Institute of Technology'deki Doktora çalışmasını 1950 yılında tamamlayarak yurda döner. Yurda dönüşünde MTA Jeofizik Servisi Şefliğine atanır. 1953 yılında MTA Jeoloji Şefliğine getirilerek, 1956 sonuna kadar devam eden bu görevi sırasında, üniversitelerimizde görevli öğretim üyeleri ve yurt dışından getirilen jeologların başkanlığında ekipler kurarak 1/100.000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritalarının oluşturulması çalışmalarını başlatır. “Tatbiki Jeofizik" dersinin konulması konusunda İTÜ Rektörlüğünce verilen kararın sonrasında söz konusu dersi okutmak ve bu konu ile ilgili akademik altyapıyı oluşturmak amacıyla 1956 yılında İTÜ Maden Fakültesi'ne "Profesör" olarak atanır. 1965’de Maden Fakültesi Dekanlığı ve 1969'da İTÜ Rektörlüğü görevlerinde bulunan Prof.Dr. Kazım Ergin'in ilk baskısı 1961 yılında yapılan "Tatbiki Jeofizik" adlı ders kitabı, çeşitli güncelleştirmelerle son kez 1982 yılında yeniden yayınlanmıştır. Prof.Dr. Kazım Ergin'in üniversitemizde görev aldığı yıllarda, çeşitli ulusal ve uluslararası kuruluşlarda yürüttüğü görevleri de bulunan Prof.Dr. Kazım Ergin, 1994 yılında “TÜBİTAK Hizmet Ödülü” ile ödüllendirilmiştir. 22 Prof.Dr. Kemal ERGUVANLI (1920-1989) 1920 yılında doğmuş, 1944 yılında İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesinden mezun olduktan sonra 1944-1948 yılında İTÜ İnşaat Fakültesi’nde Ord.Prof Malik Sayar’ın yönetiminde “Hereke Pudingleri ve İnşaat Taşları” konulu doktorasını tamamlamıştır. Bu doktora yer bilimleri konusunda İTÜ de yapılan ilk doktoradır. 1952 yılında “Bilecik Taşları ile Osmaneli yörelerinin inşaat bakımından etüdü ve civarının jeolojisi” adlı çalışmaları ile Doçent olan Kemal Erguvanlı 1957 de İnşaat Fakültesi’nde ilk kez mühendislik jeolojisi dersini vermeye başlar. 1953 yılında İTÜ de Maden Fakültesi’nin kuruluşunda yer alan Erguvanlı, 1954-1957 yıllarında Londra Üniversitesi Imperial Collage'de mühendislik jeolojisinin değişik konularında, özellikle de Baraj yeri ve rezervuar jeolojisi konusunda araştırmalar yapar. 1959 yılında Profesör olan Erguvanlı, 1960-1961 yıllarında ülkemizin ilk Jeoloji Mühendisliği Bölümünün kurulmasına ve mühendislik jeolojisi disiplininin oluşmasına öncülük etmiştir. 1962 den 1989 yılına kadar yazdığı, İnşaat Jeolojisi, Mühendislik jeolojisi ve E. Yüzer ile kaleme aldığı Hidrojeoloji ders kitapları halen üniversitelerimizde okutulmaktadır. Prof.Dr. Galib SAĞIROĞLU (1917-2000) 1917 yılında İstanbul’da doğdu. Galatasaray Lisesi’nden mezun oldu. Cenevre Üniversitesi’nde 1940 yılında lisans ve 1943 yılında da doktora çalışmasını tamamladı. Doktora sonrasında çalıştığı Oerlicon şirketinde Tetraedritli çok kompleks bir cevherin analizleri üzerinde çalışır. İkinci Dünya Savaşı’nın ardından Türkiye’ye döner. 1945 yılında Maden Tetkik ve Araştırma (MTA) Enstitüsü’nde göreve başlar. İlk işi olarak Datça-Fethiye arasında krom araştırması yapar. 1945-54 yılları arasında ülkenin her bir köşesinde maden aramalarında bulunur. MTA yıllarındaki başarılı çalışmaları ile Grup Başkanlığına yükselir. MTA yıllarında “Türkiye Volframları” adlı çalışması ile Doçent olan Galib SAĞIROĞLU, Maden Fakültesi’nin ilk öğrencilerine 1953-54 eğitimöğretim yılında “Mineraloji” dersi verir. Hocamız Türkiye’de ilk defa Mineraloji-Kristalografi, Petrografi, Maden Yatakları, Jeokimya, Optik Mineraloji, Cevher Mikroskopisi konularında dersler verir. İTÜ, İstanbul Üniversitesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi ve MTA’dan olmak üzere toplam 13 adet doktora çalışmasını yürütür. 1962-1964 yılları arasında İTÜ Maden Fakültesi Dekanlığı ve 1970-1974 yılları arasında İTÜ Rektörlüğü görevlerinde bulunur. Prof.Dr. Galib Sağıroğlu, Rektörlük döneminde İTÜ Ayazağa kampüs alanını İTÜ’ye kazandırır. Maden yatakları ve jeokimya dalında araştırmalar yapan hocamız, TÜBİTAK Bilim Kurulu üyesi olarak görev yapmıştır. Etibank ve Maden Tetkik ve Araştırma (MTA) Enstitüsü hizmet ödülleri almıştır. 23 Prof.Dr. Ekrem GÖKSU (1917-1987) Türkiye'de ve İstanbul Teknik Üniversitesi’nde ilk Petrol Mühendisliğinin kurucusu olarak tanıdığımız hocamız, 1917 Konya doğumludur. 1943-1946 yılları arasında İsviçre’de yüksek lisans ve doktora eğitimini tamamladıktan sonra yurda döndü. Maden Tetkik Araştırma (MTA) Enstitüsü, İstanbul Teknik Üniversitesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi ve Orta Doğu Teknik Üniversitesinde görevli olarak çalıştı. Maden Yatakları, Petrol ve Yeraltı Jeolojisi konusunda araştırmalarda bulundu. Yurtiçi ve yurtdışında yayınlanmış 100’den fazla yayını bulunmaktadır. Prof.Dr. Aykut BARKA (1951-2002) 16 Aralık 1951’de İstanbul’un Fatih semtinde doğmuştur. Üniversitesi, Fen Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü'nden 1974 yılında mezun olan Aykut Barka, aynı bölümde yüksek lisans yapmıştır. 1974-1976 yılları arasında Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü'nde (MTA) jeoloji yüksek mühendisi olarak çalışmıştır. Daha sonra doktora eğitimi için İngiltere'deki Bristol Üniversitesi'ne giden Barka, 1981 yılında bu üniversiteden “doktor” ünvanı almıştır. Doktora çalışmasını takiben, 1981-1985 yılları arasında MTA'da teknik uzman olarak görev yapmıştır. 1985'te Bristol Üniversitesi'nde, 1986-1990 yılları arasında Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) ile California Teknoloji Üniversitesi'nde (ABD) ziyaretçi bilim adamı olarak bulunmuştur. Aykut Barka, 1990 yılında Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Deprem Araştırma Enstitüsü'nde, 1992'de İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü Genel Jeoloji Anabilim Dalı'nda öğretim üyesi olarak görev yapmıştır. 1996 yılında profesörlüğe yükselen, 1997 yılında da İTÜ Avrasya Yerbilimleri Enstitüsü'nde öğretim üyesi olarak görevine başlayan Barka'nın, Kuzey Anadolu Fayı ve Türkiye’nin aktif tektoniği ile ilgili 100’den fazla makalesi ve pek çok kitabı vardır. Yetiştirdiği pek çok öğrencisi Türkiye aktif tektoniği ile ilgili başarılı çalışmalara imza atmaktadır. 2002 yılındaki kaybı bilim camiası ve sevenleri için büyük bir üzüntüye yol açmıştır. Hocamızın vefatı münasebetiyle Türkiye Denizcilik İşletmeleri, 2002 yılında “Sedef Adası” adlı Boğaziçi vapuruna “Prof.Dr. Aykut Barka” adını vermiştir. Beşiktaş’ta bir parka ismi verilmiştir. 1997 yılında kurulmasına öncülük ettiği bağımsız Aktif Tektonik Araştırma Grubu (ATAG) halen çalışmalarını sürdürmektedir. Uzm. Mad. Yük.Müh. Orhan DUMLU Orhan Dumlu, 1938 yılında Amasya’da doğdu. 1961 yılında İTÜ Maden Fakültesi Maden Mühendisliği Bölümünden Maden Yüksek Mühendisi olarak mezun oldu. 1963 yılında DSİ Yeraltısuları Dairesi’nde meslek hayatına başladı. Özellikle yeraltısuyu hidroliği ve ülkemizdeki birçok ovanın yeraltısuyu bütçelerinin hazırlanması üzerinde çalıştı. 1966 yılında 24 9 ay süreyle Amerika Birleşik Devletleri’nde, 1969-1970 yılları arasında 6 ay süre ile İsrail’de yeraltısularını araştırma ve geliştirme konulu kurslara katıldı. 1975 yılında DSİ tarafından Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde başlatılan Güzelyurt projesinde ekip şefi olarak görev yaptı. 1976-1984 yılları arasında özel sektörde Hasan Çelebi demir madeni (Malatya) ve Sivas demir çelik tesislerinin genel saha ve drenaj etütlerinde görev aldı. 1984-1986 yılları arasında Suudi Arabistan’da Vadinaman ve Vadiibrahin de çeşitli ülkelerden gelen uzmanların katılımı ile yapılan hidrojeolojik etütlerde görev aldı. Orhan Dumlu, 1986-2002 yılları arasında İTÜ Maden Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Uygulamalı Jeoloji Anabilim Dalı’nda, Hidrojeoloji konusunda Uzman Yüksek Mühendis olarak meslek hayatına devam etmiştir. 2002 yılında üniversiteden emekli olan Dumlu Hidrojeoloji konusunda 40 tan fazla yayını, ayrıca Hidrojeoloji konusunda iki adet kitabı bulunmaktadır. 25 EĞİTİM-ÖĞRETİM 5.1. Lisans Programımızın geçmişten günümüze ders planları Bölümümüzün kuruluşundan günümüze gelişimindeki önemli göstergelerden biri de ders planlarındaki değişimdir. Bu nedenle 1969 yılından itibaren yaklaşık 5 er yıllık süreler için ders planları aşağıda çizelgeler şeklinde sunulmuştur. Buradaki amaç ders türleri ve ders kredilerinin eğitim-öğretimin süreci içerisindeki dağılım ve değişimin geriye dönük sorgulanmasıdır. 1969 ve 1972 yıllarında 5 yıllık eğitim süresi içerisinde programda yer alan derslerin toplam kredisi sırasıyla 173,5 ve 168’dir (Çizelge 5.1 ve 5.2). Bölümümüz öğrencileri bu dönemlerde yüksek mühendis diplomasıyla mezun olmuşlardır. Daha sonra eğitim süresi 4 yıla indirilmiş ve lisans diploması verilmeye başlanmıştır. Ders planları birlikte incelendiğinde, 1985 ve 1995 dönemlerinde toplam ders kredisi yükü, (Çizelge 5.5 ve 5.6) 1969 ve 1972 dönemlerindeki toplam kredilerden daha fazladır. Günümüzde İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü çatısı altında ayrıca sürdürülen yüksek lisans programımızın ders kredisi dikkate alındığında, bölümümüz öğrencilerinin almakla zorunlu tutulduğu toplam ders kredisi 5 yıllık eğitim döneminin çok üzerindedir. Öte yandan temel bilim, temel mühendislik, mesleki tasarım ve insan-toplum bilim olarak 4 kategoriye ayrılarak yapılan değerlendirmede, insan ve toplum bilim (İTB) derslerinin toplam kredi içerisindeki oranı 1980’lere kadar düşük (< % 10) düzeydedir. Bu tarihten sonra anılan kategoriye giren derslerin, ders planının tamamındaki payı 1985 de % 30 a varan oranda arttırılmış, daha sonraki planlarda ise bir miktar azaltılarak % 20’lere düşürülmüştür. İTB derslerinin toplam kredi içerisindeki oranında olan bu artışa rağmen İş Hukuku, Maden Hukuku, Tesis Yönetimi İşletmesi ve Ekonomi gibi dersler 1995 yılından itibaren aşamalı olarak ders planından çıkarılmıştır. ABET çerçevesinde oluşturulan ve 2011-2012 güz döneminden itibaren geçerli olan yeni ders planında (Çizelge 5.9) ise bu derslerin hiçbirine yer verilmemiş olması bir eksiklik olarak göze çarpmaktadır. Tespiti yapılan bu durumdan hareketle, ders planlarının iyileştirilmesi sürecinde zorunlu olarak yapılan değişikliklerin, bölümümüz eğitim-öğretim sürecinde mesleki açıdan kritik olabilecek derslerin ders planlarından çıkarıldığı anlaşılmıştır. Belirlenen bu eksikliğin, mesleki eğitimin bütünlüğü sağlamak için, planda zorunlu olarak yer alan İTB derslerinin kredilerinin düşürülmesi ve yukarıda belirtilen derslerden bazılarının bir ders planına konması ile giderilebileceği açıktır. 1995-2012 ders planlarında yer alan temel bilim, temel mühendislik ve mesleki ders kredilerindeki oransal değişim küçük ve düzenli dalgalanma göstermektedir (Şekil 5.1, 5.2 ve 5.4). Bu dalgalanmanın esas nedeni İTÜ senatosu tarafından son yıllarda alınan kararlara dayalı olarak ders planında yer alan derslerin toplam kredisindeki zorunlu düşüştür. 27 Çizelge 5.1. 1969-1975 Döneminde bölümümüzden mezun olan 569.746 Cumhur Bat’un almış olduğu dersler ve krediler I.Sınıf Ders Adı Lin.Ceb.Analitik Geo. Diferansiyel İnt.Hes. Tasarı Geometri Teknik Resim Fizik-A İngilizce IV. Sınıf Yapısal Jeoloji-I Yapısal Jeoloji-II Türkiye Jeolojisi Topografya Zemin Mekaniği Mühendislik Jeolojisi Yapı Malzemesi Maden Yatakları Jeolojik Harita Alma Sedimanter Petrografi Petrol Jeolojisi II.Sınıf III.Sınıf Kredisi 6 Ders Adı Mineraloji-I Kredisi 4 Ders Adı Fiziksel Jeoloji Kredisi 4 10 Mineraloji-II 4 Tarihsel Jeoloji 3 6 6 5 - Fiziko Kimya Yük.Matematik-II Fizik-B Genel Kimya Analitik Kimya V.Sınıf Maden Hukuku Hukuk Bilgisi Hidrojeoloji X-Işınları Madencilik Bilgisi Arz İlimleri Semineri 5 6 7 8 3 Optik Mineraloji Paleontoloji Sondaj Tekniği Petrografi Uygulamalı Jeofizik 4 3 4 6 6 İktisat Devrim Tarihi Bitirme Ödevi 7 6 8 2 2.5 2 5 8 5 4 - 6 6 9 5 8 7 Toplam Krediler I. Sınıf : 33 II. Sınıf : 37 III. Sınıf : 30 IV. Sınıf : 28.5 V. Sınıf : 62 Toplam : 190.5 Öğrencinin aldığı derslerin toplam kredisi : 173.5 dir. - Çizelge 5.2 1972-1976 Döneminde bölümümüzden mezun olan 572.70 numaralı Nusret Sevinçoğlu’nun almış olduğu dersler ve kredileri Grup I Dersler Ders Adı Diferansiyel İnt.Hes. Fizik-A Genel Kimya-I Genel Kimya-II Tasarı Geometri Teknik Resim Genel Jeoloji Kristallografi Yer Bilimlerine Giriş İngilizce Desk.Mineroloji Kişisel Çalışma-I Kredisi 10 5 4 4 6 6 3 3 2 3 1 Grup II Dersler Ders Adı Paleontoloji Nüm. Analiz Kom. Pr. Kişisel Çalışma-II Petrografi Topografya Yüksek Matematik Fizik-B Sedimanter Petrografi Tarihsel Jeoloji Optik Mineraloji Jeokimya İstatistik Yöntemler Grup III Dersler Kredisi Ders Adı 3 Mağ. Mad.Yatakları 3 1 7 5 6 7 2 Yapısal Jeoloji Uygulamalı Jeofizik-I İktisat-I Kaya Mekaniği Prens. Foto Jeoloji Petrol Jeolojisi Türkiye Jeolojisi Kredisi 4 3.5 3 2 2.5 2.5 2 2.5 2.5 3 2.5 2 28 Grup IV Dersler Met.Sed. Maden Yat. Hidrojeoloji Uygulamalı Jeofizik-II İktisat-II Jeolojik Harita Alma Sedimentoloji Yer altı Jeolojisi 3 Grup V Dersler Mühendislik Jeolojisi 4 3.5 3 Sondaj Tekniği Madencilik Bilgisi 2.5 3 2 2 Zemin Mekaniği İş Hukuku 3 2 2.5 2.5 Sismoloji Petrol Üretimi Devrim tarihi Maden Hukuku Katı Arz Fiziği Yer Bilimleri Semineri Bitirme Ödevi 2 2 4 2 2 1 Toplam Krediler Grup I Dersler : 47 Grup II Dersler : 45 Grup III Dersler: 22 Grup IV Dersler: 18.5 Grup V Dersler: 35.5 Toplam : 168 Öğrencinin aldığı derslerin toplam kredisi : 168 dir. 10 Çizelge 5.3 1975-1980 Döneminde bölümümüzden mezun olan 575.137 numaralı Arda Renkver’in almış olduğu dersler ve krediler I.Sınıf Ders Adı Lineer Cebir. II.Sınıf Kredisi Ders Adı 4 Yüksek Analiz-I Analiz-I Fizik-IA 5 2.5 Teknik Resim-I Tasarı Geometri-I 3 2.5 Genel Kimya-I Kristallografi Analitik Geometri Analiz-II Desk. Mineraloji Teknik Resim-II Tasarı Geometri-II 4 3 4 5 3 3 2.5 Fizik-IB Genel Kimya-II İngilizce 2.5 4 - Adi Dif. Denklemler Nüm. Analiz Kom.Pr. Fiziko Kimya-I Mağ. Kay. Petrografisi Fizik-IIA Fiziksel Jeoloji Yüksek Analiz-II Tek. Dif. Denklemler Topografya Paleontoloji Fiziko Kimya-II Fizik-IIB Optik Mineraloji Met.Kay. Petrografisi III.Sınıf Kredisi Ders Adı 2.5 Mağ. Maden Yatakları 2.5 Yapısal Jeoloji 3 Sed. Kay. Petrografisi 2.5 Uygulamalı Jeofizik-I 4 İktisat-I 3.5 3 2.5 2.5 4 3 2.5 3.5 3 2.5 Kaya Mekaniği Pren. Petrol Jeolojisi Foto Jeoloji Tarihsel Jeoloji Met.Sed.Maden Yat. Hidrojeoloji Uygulamalı JeofizikII İktisat-II İstatistik Yöntemler Yer altı Jeolojisi Jeol. Harita Alma Sedimentoloji Kredisi 4 3.5 2 3 2 2.5 2 2.5 2.5 2.5 3.5 (?) 3 2 2 2.5 2 2.5 29 IV. Sınıf Mühendislik Jeolojisi Sondaj Tekniği Türkiye Jeolojisi Jeomorfoloji Madencilik Bilgisi Zemin Mekaniği Jeokimya İş Hukuku Sismoloji Petrol Üretimi Devrim Tarihi Katı Arz Fiziği Maden Hukuku Yer Bilimleri Sem. Bitirme Ödevi 4 2.5 2.5 2 3 3 2.5 2 2 2 4 2 2 1 10 Toplam Krediler I. Sınıf : 48 II. Sınıf : 44.5 III. Sınıf : 44 IV. Sınıf : 44.5 Toplam : 181 Öğrencinin aldığı derslerin toplam kredisi : 181 dir. Çizelge 5.4 1980-1985 Döneminde bölümümüzden mezun olan 580.87 numaralı K. Ali Demirci’nin almış olduğu dersler ve kredileri I.Sınıf Ders Adı Lineer Cebir. Analiz-I Fizik-IA Teknik Resim-I Tasarı Geometri-I Genel Kimya-I Kristallografi Analitik Geometri Analiz-II Desk. Mineraloji Teknik Resim-II Tasarı Geometri-II Fizik-IB Genel Kimya-II İngilizce IV. Sınıf Mühendislik Jeolojisi Jeokimya Zemin Mekaniği Jeofizik Madencilik Bilgisi Ekonomi İnkılap Tarihi Sondaj Tekniği Tesis Yön. İşletmesi II.Sınıf Kredisi 3+2 4+2 2+1 2+2 2+1 4+0 2+2 3+2 4+2 2+2 2+2 2+1 2+1 4+0 2+2 2+2 2+2 3+1 2+0 2+0 2+0 2+1 2+0 Ders Adı Yüksek Matematik-I Nüm. Analiz Kom.Pr. Fiziko Kimya-I Mağ. Kay. Petrografisi Fizik-IIA Fiziksel Jeoloji Yüksek Matematik-II Topografya Paleontoloji Fiziko Kimya-II Optik Mineraloji III.Sınıf Kredisi 3+1 2+2 2+1 3+2 2+1+2 3+0 3+1 3+2 2+2 2+1 2+2 Ders Adı Kaya Mekaniği İş Hukuku Maden Yatakları Petrol Jeolojisi Foto Jeoloji Tarihsel Jeoloji Petrografi-II Maden Hukuku Hidrojeoloji Saha Jeolojisi Yapısal jeoloji Yeraltı Jeolojisi Sedimentoloji İnkılap Tarihi Kredisi 2+2 2+0 4+2 2+2 2+2 2+1 1+2 2+0 2+1 3+2 3+1 2+2 2+2 2+0 Toplam Krediler I. Sınıf : 48 II. Sınıf : 35.5 III. Sınıf : 40.5 IV. Sınıf : 38 Toplam : 162 Öğrencinin aldığı derslerin toplam kredisi : 162 dir. 30 Tektonik Türkçe Türkiye Jeolojisi Bitirme Ödevi 3+0 2+0 4+0 6+0 Çizelge 5.5 Jeoloji Mühendisliği Bölümü’nün 1985-1986 Dönemi Ders Planı I.Yarıyıl Ders Adı Matematik-I Fizik-I Kimya Türkçe-I Beden Eğitimi-I Mineraloji-I Lisan-I IV.Yarıyıl Topografya Matematik-IV Dinamik Yapısal Jeoloji Paleontoloji Petrografi-II Türkçe-II VII.Yarıyıl Endüstriyel Hammad. İnkılap Tarihi-IV Mühendislik Jeolojisi Jeokimya Zemin Mekaniği Jeofizik Petrol Jeolojisi Foto Jeoloji II.Yarıyıl Kredisi 4+2 4+2 4+2 2+0 2+0 2+2 6+0 3+2 4+0 2+0 3+0 2+1 2+1 2+0 2+0 2+0 2+2 2+2 2+2 3+0 2+0 2+1 Ders Adı Matematik-II Fizik-II Statik Güzel Sanatlar İnkılap Tarihi-I Mineraloji-II Jeolojide Tasarım Jeoloji Müh. Giriş Lisan-I V.Yarıyıl İş Hukuku Maden Yatakları Tarihsel Jeoloji Ekonomi Kaya Mekaniği Fiziko Kimya Bilgisayar Prog. VIII.Yarıyıl Bitirme Ödevi III.Yarıyıl Kredisi 4+2 4+0 2+0 2+0 2+0 2+1 2+1 2+0 6+0 2+0 3+2 4+0 2+0 2+1 3+0 3+0 Ders Adı Matematik-III Malzeme Mukavemet Petrografi-I Fiziksel Jeoloji Güzel sanatlar-II İnkılap Tarihi-II Lisan-II Kredisi 4+0 2+0 2+0 2+2 4+0 2+0 2+0 4+0 VI.Yarıyıl İnkılap Tarihi-III Hidrojeoloji Saha Jeolojisi Yer altı Jeolojisi Sedimentoloji Optik Mineraloji Tektonik 2+0 2+2 2+3 2+1 2+2 1+2 3+0 0+6 Tesis Yönet. İşletmesi Sondaj Tekniği 2+0 Türkçe-IV Maden Bilgisi Maden Hukuku Türkiye Jeolojisi 2+0 2+0 2+0 4+0 3+0 Toplam Krediler I. Sınıf : 58 II. Sınıf : 43 III. Sınıf : 39.5 IV. Sınıf : 37.5 Toplam : 178 31 Çizelge 5.6 Jeoloji Mühendisliği Bölümü’nün 1995 Yılındaki Ders Planı I.Yarıyıl Ders Adı Matematik-I Fizik-I Kimya Türkçe-I Introduction Earth Sci. Mineraloji-I Lisan-I IV.Yarıyıl Topografya Matematik-IV Dinamik Yapısal Jeoloji Paleontoloji Petrografi-I Deformation of Rocks VII.Yarıyıl Endüstriyel Hammad. Atatürk İlke ve İnk.-I Mühendislik Jeolojisi Jeokimya Zemin Mekaniği Jeofizik Petrol Jeolojisi Foto Jeoloji Met. Plate Tectonics Kredisi 4+2 4+2 4+2 2+0 2+0 2+2 6+0 3+2 4+0 2+0 3+0 2+1 2+2 3+0 2+0 2+0 2+2 2+2 2+2 3+0 2+0 2+1 2+0 II.Yarıyıl III.Yarıyıl Ders Adı Kredisi Ders Adı Matematik-II 4+2 Matematik-III Fizik-II 4+0 Malzeme Statik 2+0 Mukavemet Mineraloji-II 2+1 Optik Mineraloji Jeolojide Tasarım 2+1 Genel Jeoloji Jeoloji Müh. Giriş 2+0 Marine Geology Lisan-I 6+0 Lisan-II V.Yarıyıl VI.Yarıyıl İş Hukuku 2+0 Hidrojeoloji Maden Yatakları 3+2 Saha Jeolojisi Tarihsel Jeoloji 4+0 Yer altı Jeolojisi Ekonomi 2+0 Sedimentoloji Kaya Mekaniği 2+1 Petrografi-II Fiziko Kimya 3+0 Tektonik Bilgisayar Prog. 3+0 Philosophy of Sci. Petrog.Sediment.Rocks 2+0 Türkçe-II Türkçe-I 2+0 VIII.Yarıyıl Bitirme Ödevi 0+8 Tesis Yönet. İşletmesi 2+0 Sondaj Tekniği 3+0 Maden Bilgisi 2+0 Maden Hukuku 2+0 Türkiye Jeolojisi 4+0 Clay Minerals 3+0 Atatürk İlke ve İnk.-II 2+0 Kredisi 4+0 2+0 2+0 1+2 4+0 2+0 3+0 2+2 2+2 2+1 2+2 1+2 3+0 3+0 2+0 Toplam Krediler I. Sınıf : 52 II. Sınıf : 40.5 III. Sınıf : 46 IV. Sınıf : 43.5 Toplam : 182 Çizelge 5.7 1999-2000 Dönemi Jeoloji Müh. Ders Planı 1. Yarıyıl Ders Kodu Ders Adı Kr. D U L. Türü JEO 131 JEO 111 MAT 101 FIZ 101E 1 2.5 5 3 1 2 4 3 0 0 2 0 0 1 0 0 MT TB TB TB Jeoloji Mühendisliğine Giriş Kristalografi Matematik I Physics I Z/ S Z Z Z Z 32 FIZ 101EL STA 201 JEO 121 Physics I Lab Statik Yer Bilimlerinde Tasarım English Course I 1 3 2 3 0 3 1 0 0 0 2 0 2 TB TM TM ITB Z Z Z Z 3 3 1 1.5 5 3 1 3 3 3 0 1 4 3 0 0 0 0 0 2 0 0 4 3 2.5 3 2 3 3 4 3 2 3 1 3 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 2 0 TB ITB MT TM MT TM TM Z Z Z Z Z Z Z 2.5 3 2 2 2.5 3 3 2 2 1 2 2 2 0 0 0 0 0 2 1 2 2 0 1 0 MT TM MT MT MT TM TB Z Z Z Z Z Z S 3 3 3 2.5 2.5 2 3 3 3 2 2 2 2 0 0 0 0 0 0 0 0 2 1 1 0 ITB TM MT MT MT ITB TM Z Z Z Z Z Z S 3.5 2 3 3 2 3 3 3 2 3 2 2 0 0 0 0 0 2. Yarıyıl JEO 112 KIM 101 KIM 101L BIL 101E MAT 102 FIZ 102E FIZ 102EL Genel Jeoloji Genel Kimya I Genel Kimya I Lab Int to Comp and Inf Systems Matematik II Physics II Physics II Lab English Course II 0 0 2 1 0 0 2 TB TB TB TM TB TB TB ITB Z Z Z Z Z Z Z Z 3. Yarıyıl MAT 201 ING 201 JEO 221 MAL 201 JEO 211 MUK 203 Diferansiyel Denklemler English III Paleontoloji Malzeme Bilimi Mineraloji Mukavemet I Int. to Sci & Eng Comp. JEO 212 JEO 222 JEO 242 JEO 262E JEO 252E MAD 312 Jeolojide Kimyasal Denge Jeomekanik Optik Mineraloji Stratigraphy Structural Geology Topoğrafya 4.yy Seçime Bağlı Ders (TB) EKO 201 JEF 341 JEO 321 JEO 331 JEO 341E TUR 101 Ekonomi Jeofizik Maden Yatakları Petrografi Sedimentology Türk Dili I 5.yy Seçime Bağlı Ders (TM) 4. Yarıyıl 5. Yarıyıl 6. Yarıyıl JEO 322E JEO 332E MAT 271E JEO 312 TUR 102 Hydrogeology Petrology Probability and Statistics Saha Jeoloji Türk Dili II 6.yy Seçime Bağlı Ders (ITB) 6.yy Seçime Bağlı Ders (MT) 1 0 0 2 0 MT MT TB MT ITB ITB MT Z Z Z Z Z S S 33 7. Yarıyıl ATA 101 JEO 431 JEO 421E JEO 411E Atatürk İlk & İnkılap Trh I Mühendislik Jeolojisi Geochemistry Tectonics 7.yy Seçime Bağlı Ders (ITB) 7.yy Seçime Bağlı Ders I (MT) 7.yy Seçime Bağlı Ders II (MT) 8. Yarıyıl ATA 102 Atatürk İlk & İnkılap Trh II JEO 492 Bitirme Tasarım Projesi JEO 412 Endüstriyel Hammaddeler 8.yy Seçime Bağlı Ders (MT) 8.yy Seçime Bağlı Ders (ITB) Toplam Krediler Ders türlerine göre krediler I. Sınıf : 41 Temel Bilim (TB) : 34.5 II. Sınıf : 38.5 Temel Mühendislik (TM) : 33.5 III. Sınıf : 38.5 Mesleki Tasarım (MT) : 54 IV. Sınıf : 33 İnsan Toplum Bilim (İTB) : 29 Toplam 2 3.5 3 2.5 3 3 3 2 3 3 2 0 0 0 0 0 1 0 1 ITB MT TM MT ITB MT MT Z Z Z Z S S S 2 3 2 3 3 2 0 1 0 6 0 0 0 2 ITB MT MT MT ITB Z Z Z S S : 151 34 1999-2000 Dönemi Ders Planındaki Toplam Kredilerin Ders Türlerine Göre Dağılımı İTB 19% TB 23% MT 36% TM 22% 1999-2000 Dönemi Ders Planındaki Toplam Kredilerin Sınıflara Göre Dağılımı IV. Sınıf 22% I. Sınıf 27% III. Sınıf 25% II. Sınıf 26% Şekil 5.1 1999-2000 Dönemine ait ders planına göre (a) toplam kredilerin ders türlerine göre dağılımı, (b) toplam kredilerin sınıflara göre dağılımı. 35 Çizelge 5.8 2002-2003 Güz ve 2009-2010 Güz dönemleri arası Jeoloji Mühendisliği Bölümü Ders Planı 1. Yarıyıl Ders Kodu JEO 131 JEO 111 MAT 101 FIZ 101E FIZ 101EL STA 201 JEO 121 Ders Adı Jeoloji Mühendisliğine Giriş Kristalografi Matematik I Physics I Physics I Lab Statik Yer Bilimlerinde Tasarım English Course I Kr. 1 2.5 5 3 1 3 2 3 D 1 2 4 3 0 3 1 U 0 0 2 0 0 0 0 L 0 1 0 0 2 0 2 Türü MT TB TB TB TB TM TM ITB Z/S Z Z Z Z Z Z Z Z 3 3 1 1.5 5 3 1 3 3 3 0 1 4 3 0 0 0 0 0 2 0 0 0 0 2 1 0 0 2 TB TB TB TM TB TB TB ITB Z Z Z Z Z Z Z Z 4 3 2.5 3 2 3 3 4 3 2 3 1 3 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 2 0 TB ITB MT TM MT TM TM Z Z Z Z Z Z Z 2.5 3 2 2 2.5 3 3 2 2 1 2 2 2 0 0 0 0 0 2 1 2 2 0 1 0 MT TM MT MT MT TM TB Z Z Z Z Z Z S 3 3 3 3 0 0 0 0 ITB TM Z Z 2. Yarıyıl JEO 112 KIM 101 KIM 101L BIL 101E MAT 102 FIZ 102E FIZ 102EL Genel Jeoloji Genel Kimya I Genel Kimya I Lab Int to Comp and Inf Systems Matematik II Physics II Physics II Lab English Course II 3. Yarıyıl MAT 201 ING 201 JEO 221 MAL 201 JEO 211 MUK 203 Diferansiyel Denklemler English III Paleontoloji Malzeme Bilimi Mineraloji Mukavemet I Int. to Sci & Eng Comp. 4. Yarıyıl JEO 212 JEO 222 JEO 242 JEO 262E JEO 252E MAD 312 Jeolojide Kimyasal Denge Jeomekanik Optik Mineraloji Stratigraphy Structural Geology Topoğrafya 4.yy Seçime Bağlı Ders (TB) 5. Yarıyıl EKO 201 JEF 341 Ekonomi Jeofizik 36 JEO 321 JEO 331 JEO 341E TUR 101 Maden Yatakları Petrografi Sedimentology Türk Dili I 5.yy Seçime Bağlı Ders (TM) 3 2.5 2.5 2 3 2 2 2 2 0 0 0 0 2 1 1 0 MT MT MT ITB TM Z Z Z Z S 3.5 2 3 3 2 3 3 3 2 3 2 2 0 0 0 0 0 1 0 0 2 0 MT MT TB MT ITB ITB MT Z Z Z Z Z S S 2 3.5 3 2.5 3 3 3 2 3 3 2 0 0 0 0 0 1 0 1 ITB MT TM MT ITB MT MT Z Z Z Z S S S Türü ITB MT MT ITB MT ITB Z/S Z Z Z Z S S 6. Yarıyıl JEO 322E JEO 332E MAT 271E JEO 312 TUR 102 Hydrogeology Petrology Probability and Statistics Saha Jeoloji Türk Dili II 6.yy Seçime Bağlı Ders (ITB) 6.yy Seçime Bağlı Ders (MT) 7. Yarıyıl ATA 101 JEO 431 JEO 421E JEO 411E Atatürk İlk & İnkılap Trh I Mühendislik Jeolojisi Geochemistry Tectonics 7.yy Seçime Bağlı Ders (ITB) 7.yy Seçime Bağlı Ders I (MT) 7.yy Seçime Bağlı Ders II(MT) 8. Yarıyıl Ders Kodu ATA 102 JEO 492 JEO 412 ETK 101 Ders Adı Atatürk İlk & İnkılap Trh II Bitirme Tasarım Projesi Endüstriyel Hammaddeler Mühendislik Etiği 8.yy Seçime Bağlı Ders (MT) 8.yy Seçime Bağlı Ders (ITB) Toplam Krediler Ders türlerine göre krediler Kr 2 3 2 1 3 3 I. Sınıf : 41 Temel Bilim (TB) : 37.5 II. Sınıf : 38.5 Temel Mühendislik (TM) : 30.5 III. Sınıf : 38.5 Mesleki Tasarım (MT) : 54 IV. Sınıf : 34 İnsan Toplum Bilim (İTB) : 30 D 2 0 1 1 U 0 6 0 0 L 0 0 2 0 Toplam : 152 37 2002-2010 Dönemi Ders Planındaki Toplam Kredilerin Ders Türlerine Göre Dağılımı İTB 20% TB 25% MT 35% TM 20% 2001-2010 Dönemi Ders Planındaki Toplam Kredilerin Sınıflara Göre Dağılımı IV. Sınıf 23% I. Sınıf 27% III. Sınıf 25% II. Sınıf 25% Şekil 5.2 2001-2010 Dönemine ait ders planına göre (a) toplam kredilerin ders türlerine göre dağılımı, (b) toplam kredilerin sınıflara göre dağılımı. 38 Çizelge 5.9a 2011-2012 Güz Dönemi sonrası Jeoloji Mühendisliği Ders Planı 1. Yarıyıl Ders Kodu JEO 131 JEO 111 MAT 101 FIZ 101E FIZ 101EL STA 201 JEO 121 Ders Adı Jeoloji Mühendisliğine Giriş Kristalografi Matematik I Physics I Physics I Lab Statik Yer Bilimlerinde Tasarım English Course I Kr 1 2.5 5 3 1 3 2 3 D 1 2 4 3 0 3 1 U 0 0 2 0 0 0 0 L 0 1 0 0 2 0 2 Türü MT TB TB TB TB TM TM ITB Z/S Z Z Z Z Z Z Z Z 2.5 3 1 1.5 5 3 1 3 2 3 0 1 4 3 0 0 0 0 0 2 0 0 1 0 2 1 0 0 2 TB TB TB TM TB TB TB ITB Z Z Z Z Z Z Z Z 4 3 2 3 2 3 3 4 3 1 3 1 3 2 0 0 0 0 0 0 2 0 0 2 0 2 0 0 TB ITB MT TM MT TM TM Z Z Z Z Z Z Z 2 3 2 2 2 3 3 2 2 1 2 1 2 0 0 0 0 2 2 0 2 2 0 0 0 TM TM MT MT MT TM TB Z Z Z Z Z Z S 2. Yarıyıl JEO 114 KIM 101 KIM 101L BIL 101E MAT 102 FIZ 102E FIZ 102EL Genel Jeoloji Genel Kimya I Genel Kimya I Lab Int to Comp and Inf Systems Matematik II Physics II Physics II Lab English Course II 3. Yarıyıl MAT 201 ING 201 JEO 223 MAL 201 JEO 211 MUK 203 BIL 108E Diferansiyel Denklemler English III Paleontoloji Malzeme Bilimi Mineraloji Mukavemet I Intr. to Sci. & Eng.Computing 4. Yarıyıl JEO 272 JEO 222 JEO 242 JEO 262E JEO 256E MAD 312 Jeolojide Termodinamik Jeomekanik Optik Mineraloji Stratigraphy Structural Geology Topoğrafya 4.yy Seçime Bağlı Ders (TB) 39 5. Yarıyıl EKO 201 JEF 341 JEO 323E JEO 349 TUR 101 JEO 348 JEO 343E Ekonomi Jeofizik Geochemistry Magm.&Metamorfik Kayaç Petrog. Türk Dili I Sedimanter Kayaç Petrografisi Drilling Techniques 5.yy Seçime Bağlı Ders (TM) 3 3 2.5 2.5 2 2 2 3 3 3 2 2 2 1 2 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 1 0 2 0 ITB TM TM MT ITB MT MT TM Z Z Z Z Z Z Z S 3.5 3 3 2 2.5 3 3 3 3 2 2 2 0 0 0 0 0 1 0 2 0 1 MT TB MT ITB MT ITB MT Z Z Z Z Z S S 2 3.5 2.5 2.5 3 3 3 2 3 2 2 0 0 0 0 0 1 1 1 ITB MT MT MT ITB MT MT Z Z Z Z S S S Kr 2 3 2 1 2 3 3 D 2 0 1 1 1 U 0 6 0 0 0 L 0 0 2 0 2 Türü ITB MT MT ITB MT MT ITB Z/S Z Z Z Z Z S S 6. Yarıyıl JEO 322E MAT 271E JEO 312 TUR 102 JEO 341E Hydrogeology Probability and Statistics Saha Jeoloji Türk Dili II Sedimentology 6.yy Seçime Bağlı Ders (ITB) 6.yy Seçime Bağlı Ders (MT) 7. Yarıyıl ATA 101 JEO 431 JEO 411E JEO 339 Atatürk İlk & İnkılap Trh I Mühendislik Jeolojisi Tectonics Maden Yatakları 7.yy Seçime Bağlı Ders (ITB) 7.yy Seçime Bağlı Ders I (MT) 7.yy Seçime Bağlı Ders II(MT) 8. Yarıyıl Ders Kodu ATA 102 JEO 492 JEO 412 ETK 101 JEO 347 Ders Adı Atatürk İlk & İnkılap Trh II Bitirme Tasarım Projesi Endüstriyel Hammaddeler Mühendislik Etiği Kaya Mekaniği 8.yy Seçime Bağlı Ders (MT) 8.yy Seçime Bağlı Ders (ITB) 40 Çizelge 5.9b. 2011-2012 Güz Dönemi Sonrası Jeoloji Mühendisliği Bölümü Ders Programı Seçmeli Dersleri 5. YARIYIL Ders Kodu Ders Adı Kredi Ders DNK 201 Dinamik 3 3 JEO 319 Jeologlar için Madencilik 3 3 JEO 325 Jeolojide Bilgisayar Hesaplamaları 3 3 JEO 335 Zemin Mekaniği 3 3 MEK 205 Mühendislik Mekaniği 3 3 PET 418 Kuyu Logları 3 3 6.YARIYIL JEO 326 Yapı Malzemeleri Jeolojisi 3 3 JEO 413 Jeologlar için AutoCad 3 3 JEO 328 Jeolojik Haritalar ve Kartografya 3 3 JEO 334 Yeraltı Jeolojisi 3 3 7.YARIYIL JEO 415 Fotojeoloji 3 3 JEO 419 Uygulamalı Mineraloji 3 3 JEO316 Kıymetli Mineraller ve Kayaçlar 3 3 JEO 336 Tarihsel Jeoloji 3 3 JEO 444E Marine Geology 3 3 JEO 445E Petroleum & Natural Gas Geology 3 3 JEO 416 Kömür Yataklari 3 3 JEO 417 Türkiye Jeolojisi 3 3 JEO 332E Petrology 3 3 JEO 446E Environmental Geochemistry 3 3 JEO 423 Maden Yat. Değerlendirilmesi 3 3 JE0436 Yer Bilimlerinde Coğ. Bilgi Sistemleri 3 3 8.YARIYIL Ders Kodu Ders Adı Kredi Ders JEO438 Çevre Jeolojisi 3 3 JEO 418E Hydrogeochemistry 3 3 JEO 429E Thermal Hydrogeology 3 3 JEO 448E Neotectonics 3 3 Çizelge 5.10. Güncel derslerin kategorilere göre oranları Kategori Toplam Kredi Temel Bilim Dersleri (TB) Temel Mühendislik (TM) Mesleki Tasarım (MT) İnsan Toplam Bölümü (İTB) Seçime Bağlı Ders/ Zorunlu Ders Oranı TOPLAM 38 32 53 30 27 153 Oran (%) 24.83 20.91 34.64 19.61 21.42 100 İTÜ’nün Öngördüğü Oranlar (%) 25 20 35 20 20 100 41 Kredi Oranı (%) 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Bölüm Ders Planındaki Oran ABET'in Aradığı Oran Temel Bilim Dersleri (TB) Temel Mesleki Tasarım Mühendislik (TM) (MT) İnsan Toplam Bölümü (İTB) Ders Kategorileri Seçime Bağlı Ders/ Zorunlu Ders Oranı Şekil 5.3. ABET çerçevesinde oluşturulan ve 2011-2012 Güz döneminden sonra geçerli olan yeni ders planına göre ders kategorilerinin toplam kredi içerisinde yüzde olarak oranı. 80 Temel Bilim Temel Mühendislik Mesleki Tasarım İnsan-Toplum Bilim 60 50 40 30 20 10 0 1969 1972 1975 1980 1985 1995 2000 2002 2011 Şekil 5.4. Ders kategorilerine ait kredi miktarlarının yıllara göre dağılımı 70 I.Sınıf II.Sınıf III.Sınıf IV.Sınıf V.Sınıf 60 50 Krediler (Saat) Krediler (Saat) 70 40 30 20 10 0 1969 1972 1975 1980 1985 1995 2000 2002 2011 Şekil 5.5. Ders kredilerinin yıllık bazda sınıflara göre dağılımı 42 5.2. ABET Akreditasyonu Bölümümüz Lisans programı, tarafsız ABET (Accrediation Board for Engineering and Technology) kurumundan 2004 yılında eş değerlik ve 2011 yılında da tam denklik almıştır. Dünyada Jeolog ve Jeoloji Mühendisi eğitimlerinin ayrı sürdürüldüğü bir dönemde, İTÜ Jeoloji Mühendisliği Bölümü ABET akreditasyonu almıştır. ABET tarafından akredite edilen Jeoloji Mühendisliği Bölümleri: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Colorado School of Mines, Golden, CO, US İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ), Maslak, Türkiye Michigan Technological University, Houghton, MI, US University of Alaska Fairbanks, Fairbanks, AK, US University of Arizona, Tucson, AZ, US University of Idaho, Moscow, ID, US University of Minnesota-Twin Cities (Formerly University of MinnesotaMinneapolis), Minnesota, MN, US 8. University of Mississippi, University, MS, US 9. University of Nevada-Reno, Reno, NV, US 10. University of North Dakota, Grand Forks, ND, US 11. University of Texas at Austin, Austin, TX, US 12. University of Utah, Salt Lake City, UT, US 13. University of Wisconsin-Madison, Madison, WI, US 14. Washington State University, Pullman, WA, US 15. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Türkiye 16. Missouri University of Science and Technology (Formerly University of MissouriRolla), Rolla, MO, US 17. Montana Tech of the University of Montana (Formerly Montana College of Mineral Science and Technology), Butte, MT, US 18. New Mexico Institute of Mining and Technology, Socorro, NM, US 19. New Mexico State University, Las Cruces, NM, US 20. Princeton University, Princeton, NJ, US 21. South Dakota School of Mines and Technology, Rapid City, SD, US 5.3. ERASMUS Programı Erasmus “üniversite öğrencisi ve öğretim elemanın uluslararası hareketliliğini” sağlayan bir yüksek öğretim programıdır. Erasmus Programın amacı Avrupa'da yüksek öğretimin kalitesini artırmak, üniversiteler seviyesinde ülkelerarası işbirliğini teşvik etmek, öğrencilerin ve eğitimcilerin Avrupa'da karşılıklı değişimini sağlamak, katılan farklı ülkelerdeki üniversitelerde alınan ders kredilerinin tanınması ve kredi sisteminde şeffaflığın gelişmesine katkıda bulunmaktır. Sunduğu hareketlilik desteği ile Erasmus Programları öğrencilere başta yurtdışı deneyimi olmak üzere, çok kültürlü ortamda öğrenim görme, farklı dil ve kültürleri tanıma, yeni arkadaşlar edinme, farklı bir okulda ve sistemde öğrenci olabilme olanağını sağlar. 43 Bölüm ve üniversitelere uluslararası tecrübe ve itibar, çok kültürlü ve milletli eğitim ortamı/sistemi olma, hoşgörü ve kültürler arası iletişim, uluslarası tanıtım, uluslarası araştırma ve bilim ortamında olma, projelere ve değişime kaynak sağlama, kendini yenileme/geliştirme, kalitenin arttırılması, üniversiteler arası rekabet olanağı kazandırması amaçlanmaktadır. Erasmus değişimi için öncelikle üniversiteler arasında resmi olarak onaylanmış ikili anlaşma yapılmış olması gerekmektedir. İTÜ Jeoloji Mühendisliği Bölümü 2011-2012 ders yılı için geçerli Bern, Bochum, Bonn, Bremen, Selanik, Tübingen üniversiteleri ile lisans ve yüksek lisans seviyesinde karşılıklı anlaşmaları bulunmaktadır (Çizelge 5.11). Bölümümüzde 2004’den bu yana toplam 10 öğrenci Erasmus değişiminden yararlanarak yurt dışına gitmiştir (Şekil 5.6). Çeşitli alman üniversitelerinden gelen 8 öğrenci de bölümümüzde eğitimlerine devam etmiştir. Hayat Boyu Öğrenme Programı kapsamında devam eden Erasmus Öğrenci Öğrenim Hareketliliği ile İTÜ’de kayıtlı öğrenciler 1 akademik yıl içinde 1 veya 2 (3-12 ay arasında) dönem süresinde diğer bir Avrupa ülkesi üniversitesinde değişim öğrencisi olma ve destek alma olanağına sahip olurlar. Lisans, yüksek lisans ve doktora dahil tüm üniversite öğrencileri bu hareketlilikten 1 defaya mahsus yararlanabilir. Erasmus öğrencisi olarak yurt dışına gidecek öğrencinin belirli bir düzeyde yabancı dil bilmesi gerekir. İngilizce dili Avrupa ülkeleri içinde büyük ölçüde birleştirici bir dil olmakla birlikte, bölümümüzün anlaşmalı olduğu Alman üniversiteleri için Almanca istenmektedir. Öğrencinin İngilizce veya gittiği ülkenin dilini Erasmus öğrenim hareketliliğinin gerekliliklerini (dersleri takip etme, kendini yazılı/sözlü ifade etme gibi) yerine getirebilecek düzeyde bilmesi gerekmektedir. Öğrencinin İTÜ Jeoloji Mühendisliği programında alması gereken derslere karşılık, 1 dönem için 30 (1 yıl için 60) ECTS kredisi almak zorundadır. Öğrenciler, İTÜ’ye döndüklerinde başarılı oldukları derslerin kredi toplamı karşılığı kadar derslerden muaf olurlar. Erasmus programı kapsamında üniversite akademik personeli araştırma görevlileri de dahil Öğretim Elemanı Değişiminden yararlanabilirler. Öğretim elemanları ders vermek üzere minimum 1 hafta (5 saat) ve maksimum 6 hafta yurt dışına gidebilmektedirler. Çizelge 5.11 Erasmus Programı kapsamında İTÜ Jeoloji Mühendisliği Bölümü’nün ikili anlaşması olduğu üniversiteler Üniversiteler 1 2 3 4 5 6 7 RWTH Aachen - Almanya Universitat Bern - İsviçre Ruhr-Universitaet Bochum - Almanya Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universitat Bonn Almanya University of Bremen - Almanya Aristotle Uni. of Thessaloniki - Yunanistan Tübingen - Almanya L 2 1 2 2 Kontenjanlar YL D Süre 1 1 20 ay 1 1 18 ay 2 20 ay 5 10 ay 2 3 2 1 1 1 12 ay 6 ay 40 ay 44 İTÜ JMB ile AB Üniversiteleri Erasmus İkili Anlaşmaları 2012-2013 Universitat Bern Aristotle Uni. of Thessaloniki Technische Fachhochschule Georg Agricola zu Bochum Rheinische Friedrich-WilhelmsUniversitat Bonn Doktora YLisans University of Bremen Lisans Ruhr-Universitaet Bochum Uni. of Tübingen RWTH Aachen* 0 1 2 3 4 5 6 Şekil 5.6. Erasmus kapsamında ikili anlaşmalarımız olan AB üniversiteleri ve program bazında öğrenci değişim sayıları 5.4. Lisansüstü Eğitim Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Fen Bilimleri Enstitüsü bünyesinde Jeoloji Mühendisliği Yüksek Lisans ve Jeoloji Mühendisliği Doktora Programlarına sahiptir. İTÜ Maden Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü, 5 yıllık eğitim programına 1972-73 ders yılında son vermiş ve lisans eğitimini 4 yıla indirerek yüksek lisans için ayrı bir yapılanmaya gitmiştir. Bu yapılanmada lisansüstü eğitim ayrı bir akademik birim olan “Mühendislik Mimarlık Lisans Sonrası (MMLS) Eğitimi” olarak tanımlanmıştır. Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans ve Doktora programlarında eğitim-öğretim ve araştırma faaliyetlerini 1 Ekim 1982 yılından itibaren İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü’ne bağlı olarak sürdürmektedir. 19822002 yılları arasında Jeoloji Mühendisliği Yüksek Lisans Programı olarak adlandırılan bu program 2002 yılında İTÜ Lisansüstü Programlarının yeniden yapılandırılması kapsamında adı Uygulamalı Jeoloji Yüksek Lisans Programı olarak değiştirilmiştir. 2009 yılından itibaren ise Jeoloji Mühendisliği Yüksek Lisans Programı adını almıştır. Lisansüstü programlardan mezun olmak için öğrenciler ders planlarında yer alan zorunlu ve seçmeli dersleri Lisansüstü Eğitim Öğretim Yönetmeliğinde öngörülen kredilerde almaları gerekir. Derslerden başarılı olan öğrenciler ayrıca Yüksek Lisans ve Doktora Tezi hazırlamak ve başarıyla savunmak zorundadır. Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı LESKİS Komisyonu güncel bilimsel ve teknolojik gelişmeleri dikkate alarak programın özgörü, özgörev ve hedeflerini belirlemiş, bu hedeflere erişmek, jeoloji bilimine özgün katkılar sağlayacak bilim adamları ve ilgili sektörlerin ihtiyaç duyduğu uzman mühendislerin yetiştirilmesi için ders planını güncellemiştir. 45 Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı’nın özgörüsü kuramsal, deneysel ve uygulamaya yönelik ulusal ve uluslararası düzeyde bilimsel araştırmalar yapabilen uzmanlar yetiştirmektir. Jeoloji Mühendisliği’nde karşılaşılan sorunları saptamak, incelemek, irdelemek ve araştırmaya dayalı çözümler üretmek; doğal kaynaklar, doğal afetler, arazi kullanımı ve kentsel alanların planlanması ve çevre konuları ile bunların arakesitlerinde araştırmalar önermek ve yürütmek; bu alanlara ilişkin yöntemleri ve teknikleri geliştirerek kullanabilmeyi öğretmek ise özgörevimizdir. Çizelge 5.12 Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı’nın 50. Yılında yüksek lisans dersleri Güz Evaluation of Groundwaters (Z) (3+0) Engineering Geology Planning and Project Design (Z) (3+0) Selected Topics in Geochemistry (Z) (3+0) Mineral Economics and Environmental Issues (Z) (3+0) Maden Yatakları Oluşturan Ortamlar (Z) (3+0) Seminer (Z) (2+0, Kredisiz) Uzmanlık Alan Dersi (Z) (3+0, Kredisiz) Mühendislik Mekaniği (Z) (3+0) Geochemical Evaluation of Geothermal Systems and Utilization Techniques (S) (3+0) Site Investigation and Measurement Techniques (S) (3+0) Organic and Biogeochemistry (S) (3+0) Geochemical Analysis Method (S) (3+0) Hava Fotoğraflarının Yorumu (S) (3+0) Süs Taşları (Gemoloji) ve Tasarımı (S) (3+0) Doğal Hammaddeler Kalite Kontrol (S) (3+0) Agregaların Petrografisi ve Jeokimyası (S) (3+0) Seramik ve Cam Hammaddeleri (S) (3+0) Jeolojide Modelleme (S) (3+0) Bahar Sampling and Investigation Techniques in Earth Sciences (Z) (3+0) Uygulamalı Çevre Jeolojisi ve Jeokimyası (Z) Seminer (Z) (2+0, Kredisiz) Uzmanlık Alan Dersi (Z) (3+0, Kredisiz) Jeoistatistik (S) (3+0) Kaya Yapıları Mekaniği, Tasraımı ve Projelendirilmesi (S) (3+0) Geleneksel Yapı Malzemeleri (S) (3+0) Doğal Afetler ve Yerbilimleri (S) (3+0) Jeoloji Mühendisliğinde Bilgisayar Destekli Tasarım (S) (3+0) Jeokimya ve Sağlık (S) (3+0) Mineral Jeokimyası (S) (3+0) Çizelge 5.13 Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı 50. Yılında Doktora dersleri Güz Ground Water Hydraulics (3+0) Special Topics in Engineering Geology (3+0) Rheology of Rock Mechanics (3+0) Maden Aramada Jeolojik Yöntemler (3+0) Süreksiz Ortamlar ve Ayrışma Mekaniği (3+0) Magmatik Petrolojide Seçmeli Konular (3+0) Bahar Selected Topics in Economic Geology (3+0) Principles of Basin Analysis (3+0) Selected Topics in Sedimentology (3+0) Marine Mineral and Hydrocarbon Resources (3+0) Coastal Sedimentary Processes (3+0) Regional Tectonics of Asia (3+0) 46 Doğal Zeolitler (3+0) Uzmanlık Alan Dersi (4+0, Kredisiz) Petrotektonik Topluluklar (3+0) Minerallerde X-Işınları (3+0) İzotop Jeolojisi ve Jeokronoloji (3+0) Radyoaktif Hammaddeler (3+0) Tektonik Araştırmanın Tarihi ve Felsefesi (3+0) Magmatik ve Metamorfik Kayaçlarda Petrokimyasal İncelemeler (3+0) Cevher Mikroskopisi (3+0) Uzmanlık Alan Dersi (4+0, Kredisiz) 5.5. İTÜ Jeoloji Mühendisliği Bölümünde Tamamlanan Doktora Tezleri Çizelge 5.14 Genel Jeoloji Anabilim Dalı Doktoraları (1975-2003) Doktorantın Adı SOYADI Yıl Danışman Eş Danışman Doktora Konusu İhsan SEYMEN 1975 Kelkit Vadisi Kesiminde KAF ın tektonik Özelliği Prof. Dr. İhsan Ketin H. Serdar AKYÜZ 1995 Manyas-Susurluk-Kepsut (Balıkesir) civarının jeolojisi Prof. Dr. Aral Okay 2003 Analysis of the Crustal Deformation Caused by the 1999 Marmara Earthquake Sequence Using Synthetic Aperture Radar Interferometry (Sentetik açıklık radar interferometrisi yöntemiyle 1999 Marmara depremlerinin neden olduğu deformasyonların araştırılması). Prof. Dr. Aykut Barka Prof. Dr. Serdar Akyüz Ziyadin ÇAKIR Çizelge 5.15 Jeoloji Mühendisliği Bölümü Tatbiki Jeoloji/Uygulamalı Jeoloji Anabilim Dalında Yapılan Doktoralar (1961-2011) Doktorantın Adı SOYADI Erdoğan YÜZER Mustafa ERDOĞAN H. Turgut ÖZTAŞ Serdar ORAN Yılmaz MAHMUTOĞLU H. Tolga YALÇIN Rahmi EYÜBOĞLU Yıl Doktora Konusu 1965 Batman Çayı Üzerinde Malabadi-Hüseyinler Barajı Rezervuarının Jeolojik Etüdü Nevşehir-Ürgüp Yöresi Tüflerinin Malzeme Jeolojisi Mersin - Taşucu - Boğsak Kaynağı ve Dolayının Karst Hidrojeolojisi Kovada Gölü (Isparta-Eğirdir) ve Dolayının Karst Hidrojeolojisi Tünel Mühendisliğinde Kayanın Gevşeme Modülünün Araştırılması Gönen ve Ekşidere (Balıkesir) Termal Sularının Hidrojeolojik İncelenmesi Harşit Vadisi Doğankent (Giresun)YurtKöyü (Gümüşhane) Arasının Yamaç 1986 1989 1992 1995 1997 1999 Danışman Eş Danışman Prof. Dr. Kemal ERGUVANLI Prof. Dr. Erdoğan YÜZER Prof. Dr. Kemal ERGUVANLI Prof. Dr. Erdoğan YÜZER Prof. Dr. Mahir VARDAR Prof. Dr. Erdoğan YÜZER Prof. Dr. Erdoğan YÜZER 47 Fazilet ALTINIŞIK Erkan BOZKURTOĞLU Orhan ARKOÇ 1999 2003 2005 2006 Kayhan DEVELİ 2006 Bülent KOÇAK 2007 Kağan KAYACI Duraylığı Açısından İncelenmesi Doğancı ve Nilüfer Barajları Arasındaki Bursa-Nilüfer Çayı Kesiminde Su Kayaç İlişkisinin Araştırılması Çanakkale-Tuzla Yöresi Volkanik Kayaçlarında Süreksizliklerin AyrışmaAlterasyon Olaylarına Etkisinin Araştırılması Ergene Havzası Çorlu-Çerkezköy Arasındaki Kesiminin Hidrojeolojisi Süreksizlik İçeren Ortamların Mekanik Modellemesi için Pürüzlülüğün Kuramsal ve Deneysel Yöntemler ile Sayısal Tanımı Yeraltı Kaya Yapılarının Denetimi ve Yönlendirilmesinde Uzman Sistem Oluşturulması Karaköy (Bilecik) Yöresi Mikrogranitinin Jeolojisi ve Seramik Bünyelerde Kullanım Olanaklarının Araştırılması Doç.Dr. H. Turgut ÖZTAŞ Prof. Dr. Mahir VARDAR Prof. Dr. Mustafa ERDOĞAN Prof. Dr. Mahir VARDAR Prof. Dr. Mahir VARDAR Prof. Dr. Mustafa ERDOĞAN Çizelge 5.16 Jeoloji Mühendisliği Bölümü Mineraloji Maden Yatakları Kürsüsünde yapılan doktoralar (1960-1982) Doktorantın Adı SOYADI Yıl Işık KUMBASAR 1964 Yılmaz BÜRKÜT 1966 Işık ÖZPEKER 1969 Güven ÖNAL 1970 Bassam FAKHOURİ 1979 Recep Hayri EREN 1979 Doktora Konusu Keban Bölgesindeki Cevherleşmenin Petrografik ve Metalojenik Etüdü Kuzeybatı Anadolu'da Yeralan Plütonların Jenetik Etüdü Batı Anadolu Borat Yataklarının Mukayeseli Jenetik Etüdü Mazıdağ Fosfat Cevherlerinin Petrografik Etüdü ve Zenginleştirilmesi Ürdün Fosfat Yataklarının Zenginleştirilmesi ve Klordan Arındırılması Kastamonu Taşköprü Bölgesi Metamorfitlerinin Jeolojik - Petrografik Etüdü Danışman Eş Danışman Prof. Dr. Galip SAĞIROĞLU Prof. Dr. Galip SAĞIROĞLU Prof. Dr. Galip SAĞIROĞLU Prof. Dr. Galip SAĞIROĞLU Prof. Dr. Galip SAĞIROĞLU Prof. Dr. Ersen ÇOĞULU Çizelge 5.17 Jeoloji Mühendisliği Bölümü Maden Yatakları Jeokimya Anabilim Dalı’nda yapılan doktoralar (1982-2011) Doktorantın Adı SOYADI Yıl Sabriye PİŞKİN 1982 Kadir SARIİZ 1983 Orhan SOLMAZ 1983 Sumru 1984 Doktora Konusu Hidrate Bor Minerallerinin Termik Özellikleri Keçiborlu Kükürt Yataklarının Oluşumu ve Yörenin Jeolojisi Çukur - Kayseri Bölgesi Siyenitik Kompleksinin Petrolojik Etüdü Kapıdağ Yarımadası’nın Petrolojik Etüdü Danışman Eş Danışman Prof. Dr. Yılmaz BÜRKÜT Prof. Dr Işık ÖZPEKER Prof. Dr. Yılmaz BÜRKÜT Prof. Dr.Yılmaz BÜRKÜT 48 SARIALİOĞLU İbrahim BUZKAN 1986 Fikret SUNER Ali Haydar GÜLTEKİN 1988 Fuat YAVUZ 1992 Yüksel ÖRGÜN 1993 Vildan ESENLİ 1995 Murat BUDAKOĞLU 2000 Mustafa KUMRAL 2000 Ali İSKENDEROĞLU Serpil Gül YILMAZ 1990 2001 2001 Nurgül ÇELİK BALCI 2005 Numan ELMAS 2005 Muhterem DEMİROĞLU 2008 TTK Karadon Taşkömürü İşl. Müessesesi Kömür Damarlarının Petrolojik ve Jeolojik Değerlendirilmesi Beypazarı Trona Yatakları Menderes Masifi (Çine - Küre Bölgesi ) Plaser Rutil Yatakları Doğu Karadeniz Metalojenik Provensinde Balcılı (Artvin), Güzelyayla (Trabzon )Cu-Mo Oluşumlarının Jenetik Etüdü Topuk Göynükbelen ( Orhaneli Bursa) Yöresi Nikel Oluşumlarının Kökensel İncelenmesi Sapanca Gölü ve Havzasının Hidrojeokimyasal Etüdü İznik Gölü Hidrojeolojisi ve Hidrojeokimyası Isparta Bölgesi Güneyinin Jeoloji, Jeokimyası ve Endüstriyel Hammaddeler Potansiyelinin İrdelenmesi Yusufeli-Arhavi (Artvin) Jeotraversindeki Granitoyid ve Cevherleşmelerin Jenezi Okçular (Bilecik-Balıkesir) Perlit Yatakları ve Perlitin Cam Endüstrisinde Kulanımı Fe(II) ve Metal Sülfürlü Minerallerin Oksidasyonu Sırasında biyojeokimyasal Etkilerin Oksijen,Kükürt ve Fe izotopları Yardımı ile Tayin Edilmesi Dinek (Şarkikaraağaç-Isparta) ve Çevresindeki Barit Cevherleşmeleri Eskişehir-Sivrihisar-Günyüzü Havzası Hidrojeolojisi ve Hidrojeokimyası Prof. Dr. Işık ÖZPEKER Prof. Dr. Yılmaz BÜRKÜT Prof. Dr. Yılmaz BÜRKÜT Prof. Dr. Yılmaz BÜRKÜT Prof. Dr. Atilla AYKOL Prof. Dr. Sezai KIRIKOĞLU Prof. Dr. Yılmaz BÜRKÜT Prof. Dr. Atasever GEDİKOĞLU Prof. Dr. Atasever GEDİKOĞLU Prof. Dr. Sezai KIRIKOĞLU Prof. Dr. Fuat YAVUZ Prof. Dr. Fikret SUNER Prof. Dr. Yüksel ÖRGÜN Çizelge 5.18 Jeoloji Mühendisliği Bölümü Mineraloji-Petrografi Anabilim Dalı’nda Yapılan Doktoralar Doktorantın Adı SOYADI Yıl Fahri ESENLİ 1992 Ş.Can GENÇ 1993 Zekiye KARACIK 1995 Halis MANAV 1995 Tahmas YOUSEFİ 1996 Şafak 1997 Doktora Konusu Gördes Çevresinde Neojen Serilerinin ve Zeolitleşmenin Jeolojik, Mineralojik ve Jeokimyasal İrdelenmesi İznik-İnegöl (Bursa) Arasındaki Tektonik Birliklerin Jeolojik ve Petrolojik İncelenmesi Ezine - Ayvacık ( Çanakkale ) Dolayında Genç Volkanizma- Plütonizma İlişkileri Küplü Dağı ve Civarı Ofiyolitleri ve Manyezitleşme Olayı Bursa Orhaneli Civarı Ofiyolitleri ve Kromit Yataklarının Mineralojik Petrografik Etüdü Bergama – Ayvalık (İzmir-Balıkesir) Civarındaki Danışman /Eş Danışman Prof. Dr. Işık ÖZPEKER Prof. Dr. Yücel YILMAZ Prof. Dr. Yücel YILMAZ Prof. Dr. Bektaş UZ Prof. Dr. Bektaş UZ Prof. Dr. Yücel 49 ALTUNKAYNAK Gülbin GÜRDAL 1998 Gürkan BACAK 2003 Gürsel YANIK 2005 Şenel ÖZDAMAR 2008 Orhan YAVUZ 2008 Seray SÖYLEMEZOĞLU 2009 Genç Volkanizma-Plutonizma İlişkisi Zonguldak Havzası Kömürlerinde Gaz Depolanmasını Kontrol Eden Parametreler Dağardı Güneyi (Tavşanlı-Kütahya) Ofiyoliti’ nin Mineralojik, Petrografik ve Petrojenetik İncelemesi Turgutlu (Manisa) Neojen Oluşuklarının Tuğla Kiremit Hammaddesi Yönünden MineralojikPetrografik ve Jeokimyasal İncelenmesi Ilgın (Konya) Kuzeyindeki Yüksek Potasyumlu Metamorfik Kayaçların Jeolojik ve Petrolojik İncelemesi İstanbul Kuzeyi Volkanitlerinin Jeolojik ve Petrolojik İncelenmesi Kuzey Batı Anadolu’da Çanakkale-Çan Yöresi Volkanik Kayaçlarının Jeolojik, Petrolojik Özellikleri ve Evriminin Araştırılması YILMAZ Prof. Dr. Bektaş UZ Prof. Dr. Bektaş UZ Prof. Dr. Bektaş UZ Prof. Dr. Bektaş UZ Prof. Dr. Fahri ESENLİ Prof. Dr. Yücel YILMAZ Prof. Dr. Yücel YILMAZ 5.6. Öğretim Üyelerimiz Tarafından Hazırlanan Ders Kitapları Ahmet Malik (SAYAR) (1926). Madeniyat ve Arziyat. Mühendis Mektebi Kütüphanesi, Nafıa Vekaleti, Darülfünun ve Mühendis Mektebi Arziyat Muallimi, İstanbul, Milli Matbaa. Eski Türkçe. 464 s. Ahmet Malik (SAYAR) (1927). Mineraloji ve Jeoloji. Mühendis Mektebi Kütüphanesi, Nafıa Vekaleti, Darülfünun ve Mühendis Mektebi Arziyat Muallimi, İstanbul, Milli Matbaa. Türkçe. 464 s. SAYAR, A. M. (1951-1955). Bayındırlık İşlerinde Jeolojinin Yardımı ve Türkiye İnşaat Taşları Hakkında Notlar. İTÜ. İstanbul.152 s. SAYAR, M., ERGUVANLI, K. (1962). Türkiye Mermerleri ve İnşaat Taşları. İstanbul. 156 s. ERGUVANLI, E. (1966). Mühendislik Jeolojisi. İTÜ Matbaası, Sayı:767. 476 s. KETİN, İ. (1967). Umumi Jeoloji 1. Kısım - Arz Kabuğunun İç Olayları. İTÜ Yayınları, 262 s. ERGUVANLI, K. (1969). Mühendislik Jeolojisi. İTÜ Matbaası. 590 s. GÖKSU, E., (1969). Maden Yatakları Bilgisinin Esasları. ITU Kütüphanesi sayı:532, (F. SCHUMACHER’nın İTU Maden Fakültesi kitabının tercümesi). 278 s. KETİN, İ. (1970). Umumi Jeoloji 2. Kısım - Arz Kabuğunun Dış Olayları ve Yeryüzü Şekilleri. İTÜ Maden Fakültesi, 415 s. KUMBASAR, I. (1970). Cevher Mikroskopisi. İTÜ Matbaası, Sayı:811. 291 s. KETİN, İ., CANITEZ, N. (1972). Yapısal Jeoloji. İTÜ Yayınları, 520 s. BÜRKÜT, Y. (1973). Magmatik Petroloji'ye Giriş. İTÜ Matbaası, Sayı:945. 376 s. KETİN, İ. (1973). Umumi Jeoloji. İTÜ Maden Fakültesi, 274 s. KUMBASAR, I. (1974). Cevher Mikroskopisi için Tayin Tabloları ( C., SCHOUTEN’ ın kitabından tercüme). İTÜ Kütüphanesi, Sayı: 975. 231 s. YÜZER, E., ZAMBAK, C. (çev.), (1974). Jeolojide Deneysel Kaya Mekaniği, Derleyen: R. E. RIECKER. İTÜ Maden Fakültesi. Sayı: 998, 436 s. 50 BÜRKÜT, Y. (1975). Uygulamalaı Jeokimya. İTÜ Kütüphanesi, Sayı:1021, Gümüşsuyu Matbaası. 236 s. BÜRKÜT, Y. (1975). Mineralog, Petrograf ve Jeologlar için Temel Termodinamik. Matbaası Teknisyenleri Basımevi, Sayı:1025. 298 s. BÜRKÜT Y., UZ, B., İNAN, K. (1975). Mineralog, Petrograf ve Jeologlar için Temel Termodinamikler (R., Kern, A., WEİSBROD’ un kitabından tercüme), İTÜ Kütüphanesi, sayı, 1025, İTÜ Gümüşsuyu Basımevi.298 s. ARISAN, F. (1976). Kadmiyum Kaplamanın Yumuşak Çeliklerin Mekanik Özelliklerine Etkisi. İTÜ Maden Fakültesi Ofset Baskı Atölyesi, Sayı:1107. 130s. ÖZPEKER, I. (1976). Batı Anadolu Borat Yataklarının Mukayaseli Jenetik Etüdü. İstanbul Ak Matbaası, 116s. KETİN, İ. (1977). Genel Jeoloji 1. Cilt. İTÜ Maden Fakültesi, Sayı:1096. 597 s. KUMBASAR, I. (1977). Silikat Mineralleri. İTÜ Maden Fakültesi, sayı 1098/ Gümüşsuyu Matbaası. 181 s. UZ, B. (1978). Kristalin Kayaçalarda İz Elementlerin Jeokimyasal Yorumu,( D. M. SHAN yazarından tercüme). İTÜ Maden Fakültesi, Sayı:1107. 248 s. KETİN, İ., CANITEZ, N. (1979). Yapısal Jeoloji. İTÜ Yayınları, 519 s. SAĞIROĞLU G., ÇOĞULU E. (1981) Polarizan Mikroskopta Minerallerin Tayini Tercüme ( Marcel Roubault ve digerleri’ nin kitabından). ITU Kütüphanesi, Sayı 1180, İTÜ matbaasıGümüşsuyu). 448 s. ABDÜSSELAMOGLU, Ş. M. (1982) Tortul Kayaç Petrografisi. İTÜ Kütüphanesi, Sayı:1222. 211 s. ERGUVANLI, K. (1983). Mühendislere Jeoloji. İTÜ Maden Fakültesi Ofset Matbaası, Sayı: 1126, 295 s. GÖKTEKİN, A. (1983). Sondaj Tekniği. İTÜ Matbaası, Sayı:1266. 431 s. KETİN, İ. (1983). Türkiye Jeolojisine Genel Bir Bakış. İTÜ Yayınları, 595 s. YÜZER, E., VARDAR, M. (1983). Kaya Mekaniği. İTÜ Maden Fakültesi Ofset Baskı Atölyesi, Yayın No: 4, 154 s. SAĞIROĞLU, G. (1984) Optik Mineraloji. İTÜ Kütüphanesi, Sayı:1328, Gümüşsuyu Matbaası. AYKOL, A., İNAN, K., SUNER, F. (1985). Jeokimyaya Giriş. İTÜ Matbaası, Sayı:1308. 672s. BÜRKÜT, Y. (1986). Uygulamalı Jeokimya. İTÜ Matbaası, Sayı:1327. 408 s. SAĞIROĞLU, G. (1986). Optik Mineraloji. İTÜ Kütüphanesi, Sayı:1328, Gümüşsuyu Matbaası. UZ, B. (1986). Maden-Jeoloji Mühendisliğinde Petrografi Prensipleri ( 1. Baskı). Kurtiş Matbaası ERGUVANLI, K., YÜZER, E. (1987). Yeraltısuları Jeolojisi (Hidrojeoloji). İTÜ Maden Fakültesi Ofset Baskı Atölyesi. Yayın No: 23, 339 s. UZ, B. (1987). Mineral ve Kayaç Tayininde Optik Mineraloji Yöntemleri. Kurtiş Matbaası. UZ, B. (1990). Mineraller; Kristallografi- Mineraloji Dizgi-Baskı. Kurtiş Matbaası. KIRIKOĞLU, S. (1990). Endüstriyel Hammaddeler. İTÜ Matbaası, Sayı:1418. 272 s. SAYAR, C. (1991). Paleontoloji : Omurgasızlar Fosiller. İTÜ Yayınları, Sayı:1435. 672 s. SAYAR, C. (1992). Biyostratigrafi. İTÜ Yayınları, 334 s. KUMBASAR, I., AKYOL, A. (1993). Mineraloji. İTÜ Kütüphanesi, Sayı: 1919, Gümüşsuyu Matbaası 51 KETİN, İ. (1994). Genel jeoloji : Yer Bilimlerine Giriş. İTÜ Vakfı Yayınları, 564 s. ŞENGÖR, A.M.C. (2000). Jeolojik Takvim. Yapı Kredi Yayınları, 47 s. UZ, B. (2000). Maden-Jeoloj-Jeofizik Mühendisliğinde Petrografi Prensipleri ( 3. Baskı). Birsen Yayınevi DUMLU, O. (2005). Hidrojeolojide Tartışmalı Konular ve Görüşler. TMMOB Maden Mühendisleri Odası, İstanbul Şubesi. Kozan Ofset, Ankara. KETİN, İ. (2005). Genel jeoloji : Yer Bilimlerine Giriş. İTÜ Vakfı Yayınları, 564 s. DUMLU, O., YALÇIN, H. T., BOZKURTOĞLU, E. (2006). Yeraltısuyu Jeolojisi ve Hidroliği. Literatür Yayınları, İstanbul. 244 s. 52 KOMİSYONLAR Bölümümüz bünyesinde kurulmuş 9 farklı komisyon bulunmaktadır. Komisyonlarda görev alan öğretim üye ve yardımcı sayıları ile her bir komisyonun faaliyetleri aşağıda sıralanmıştır (Çizelge 6.1). Çizelge 6.1. Bölümümüz komisyonları Komisyon ABET Akreditasyon Komisyonu Öğrencilerle İlişkiler ve Anketleme Komisyonu Staj ve Anketleme Komisyonu Jeoloji Kulübü Komisyonu Bilimsel ve Sosyal Etkinlik Organizasyon Komisyonu Laboratuvar Komisyonu Web Komisyonu Mezunlarla İlişkiler ve Anketleme Komisyonu Endüstri ve Danışma Kurulu İlişkileri Komisyonu ABET Akreditasyon Komisyonu Fakülte dekanı tarafından hazırlanan ders programına göre ABET aktivitelerinin koordinasyonunu sağlamak Bölümün amaç, bakış ve hedeflerinin sürdürülebilirliğini sağlamak Anket değerlendirmeleri ile ilgili olarak bölümün stratejilerini geliştirmek, sonuçlara göre yeniden organize etmek Laboratuvar Komisyonu Fakülte bünyesindeki tüm bölümlerin laboratuvar kullanım olanaklarını belirlemek ve değerlendirmek Laboratuvar olanaklarının daha iyi seviyeye ulaştırmak için lojistik çareler önermek ve geliştirmek Laboratuvarların düzgün ve güvenli kullanılması için bazı kurallar belirlemek Kullanım amacımıza yönelik uygun araç ve gereçleri araştırmak ve güvenlik kurallarını devamlı olarak kontrol etmek Öğrencilerle İlişkiler ve Anketleme Komisyonu Her sömestr düzenli olarak öğrencilerle anket organize etmek Erasmus ve diğer programlarla öğrencilerin yabancı üniversitelere gitmesini desteklemek Ders dosyalarının sağlanması ve düzenlenmesini sağlamak 53 Web Komisyonu Bölümdeki iletişim araçlarının geliştirilmesini sağlamak Bölümün internet üzerinde web sayfasını organize etmek Bölüm elemanlarına ABET çıktılarının sonuçları hakkında bilgi aktarımını sağlamak Staj ve Anketleme Komisyonu Öğrencilerin yaz dönemi için uygun endüstriyel fırsatları araştırmak Fakülte ile işbirliği yaparak öğrenci arazi çalışması organize etmek Mezunlarla İlişkiler ve Anketleme Komisyonu Mezunlardan edinilen bilgilerin sonuçlarının değerlendirilmesi ve geliştirilmesi Mezun adres listesinin hazırlanması ve güncellenmesi Mezunların bölümle ilişkisini aktif tutmak Jeoloji Kulübü Komisyonu Bölümün amaç ve hedefleri ile ilişkili olarak elde edilen verilerin değerlendirilmesi ve tartışılması Öğrenci danışmanları seçmek ve bu danışmanların sorumluklarını belirlemek Çeşitli aktiviteler organize etmek Endüstri ve Danışma Kurulu İlişkileri Komisyonu Endüstriden edindiği sonuçları hazırlamak ve değerlendirmek Endüstrinin sonuçları ile bölümün misyon ve hedefleri arasındaki ilişkiyi devamlı olarak analiz etmek ve değerlendirmek Bilimsel ve Sosyal Etkinlik Organizasyon Komisyonu Kültürel ve sosyal aktiviteler için fakülte bünyesinde toplantılar organize etmek Kampüs içinden ve dışından misafir öğretim üyesi davet etmek Ulusal ve uluslar arası toplantılar organize etmek 54 LABORATUVARLARIMIZ İTÜ Maden Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü kuruluşunun 50. yılında, toplam 1000m 2 üzerinde alanda, 24 laboratuvar ile eğitim-öğretim ve araştırma faaliyetlerini sürdürmektedir. Laboratuvarlarda, genel anlamda doğadan alınmış her türlü numunelerin tüm analiz türlerine yönelik numune hazırlama işlemleri, makro ve mikro ölçeklerde fiziksel, kimyasal, mineralojik-petrografik, mekanik, teknolojik ve jeolojik geçmiş ve ortama ait özellikleri tespit edilebilmektedir. Laboratuvarlarımızdan ülkemizin diğer üniversiteleri ve hatta dış ülkelerin üniversiteleri ve araştırmacıları da büyük ölçüde faydalanmaktadır. Diğer taraftan, üniversite-sanayi işbirliğine yönelik birçok araştırma-geliştirme projelerinde, özellikle sanayi sektörlerindeki sorunların çözümüne yönelik çalışmalar da sürdürülmektedir. Bölümümüz laboratuvarları ana başlıklar olarak şunlardır: 1. Mineraloji ve Petrografi Laboratuvarı I ve II 2. Dedeman Optik Mineraloji Laboratuvarı 3. Genel Jeoloji Laboratuvarı 4. Paleontoloji Laboratuvarı 5. Maden Yatakları Laboratuvarı 6. X-Işınları Difraksiyonu Laboratuvarı 7. Mineral Hazırlama Laboratuvarı – I ve II 8. Araştırma Mikroskopları Laboratuvarı 9. Gemoloji Laboratuvarı 10. JEOKİMYA – Yaş Kimyasal Analiz Laboratuvarı 11. JEOKİMYA – Numune Hazırlama Laboratuvarı 12. JEOKİMYA – Aletsel Analiz Laboratuvarı 13. JEOKİMYA – İleri Mikroskop Laboratvuarı 14. JEOKİMYA – Cam ve Seramik Laboratuvarı 15. Biojeokimya Laboratuarı – I ve II 16. Kaya Mekaniği Laboratuvarı 17. Hidrojeoloji Laboratuvarı 18. İndeks Özellikler Laboratuvarı 19. Malzeme Jeolojisi Laboratuvarı 20. Yer Bilgi Sistem Laboratuvarı 21. EMCOL – Karot Analiz Laboratuvarı 22. EMCOL – Islak Karot Laboratuvarı 23. EMCOL – Sedimantoloji Laboratuvarı 24. EMCOL – Jeokimya Laboratuvarı Öğrencilerimize yönelik olarak, iki adet Mineraloji-Petrografi Laboratuvarında kristalografi, mineraloji, petrografi setleri, Dedeman-Optik Mineraloji Laboratuvarında 18 adet Leica marka petrografik-polarizan mikroskop, Maden Yatakları Laboratuvarında, özellikle ülkemizin tüm cevher yataklarından derlenmiş cevher ve cevherli kaya örnekleri, Paleontoloji Laboratuarında makro ve mikro fosil örnekleri bulunmaktadır. 55 Şekil 7.1. Paleontoloji Laboratuvarı Şekil 7.2. Mineraloji-Petrografi ve Mineral Hazırlama Laboratuvarları Şekil 7.3. Dedeman Optik Mineraloji Laboratuvarı 56 X-ışınları Laboratuvarında Bruker D-800 model X-Işınları Difraktometresi (XRD) var olup, çeşitli araştırma faaliyetlerine ve özellikle yüksek lisans ve doktora çalışmalarına destek vermektedir. Bu laboratuvar ile birlikte düzenlenmiş olan iki ayrı mineral hazırlama laboratuvarında ise etüv, yüksek fırın, iki ayrı düzenekte öğütücü, kil ayırma düzeneği bulunmaktadır. Şekil 7.4 X-Işınları Difraktometresi (XRD) Gemoloji Laboratuvarımızda değerli taşların tanımlanması için gerekli fiziksel ve kimyasal testler için düzenek yer alır. Bu amaçla, Gemoloji mikroskobu, Refraktometre, UV lambası, Knoskoplu polariskop, Yoğunluk ölçme teçhizatına sahip hassas terazi, Işık kaynağı, Elmas test cihazı, Spektroskop, Fotoğraf çekme ünitesi yanı sıra geniş bir gemoloji dokümantasyonu bulunmaktadır. EMCOL (Eastern Mediterranean Centre for Oceanography and Limnology / Doğu Akdeniz Deniz ve Göl Araştırmaları Merkezi) Laboratvuarı bölümümüz bünyesinde 2005 yılında kurulmuş, okyanus bilimleri ve limnoloji alanlarında faaliyet gösteren uluslararası bir merkezdir. EMCOL laboratuvarlarında genel olarak doğal afetler, çevresel değişimler, paleoiklim ve ekoloji eksenli çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışmalar, başlıca göl ve deniz diplerinden alınan karotların incelenmesine dayanır. Özel olarak denizaltı heyelanları, deniz ve göl tabanlarında aktif fayların haritalanması, tsunami izlerinin belirlenmesi, yoğun olarak yapıla gelen araştırmalardır. Bu çalışmalardan elde edilen bilgiler, doğal afet risklerinin belirlenebilmesi ve çevresel değişimlerin boyutları ortaya konulmasında kullanılmaktadır. EMCOL birimi, aşağıdaki laboratuvarlar ve mekanlardan oluşur: a. Karot Analiz Laboratuvarı (Core Analyses Laboratory) : (a) ITRAX: Karot tarayıcı. Mikron mertebesinde çözünürlüklü XRF karot tarayıcısıdır. Aynı zamanda RGB görüntüleyici ile sayısal X-Ray radyografi kayıtlarını da yapabilen bir enstrümandır. (b) MSCL (Multi Sensor Core Logger): Deniz ve göl diplerinden alınan karot örneklerinde manyetik suseptibilite, gamma density, p-dalgası hızı ve elektrik rezistivite ölçümlerini yapabilen bir cihazdır. b. Sedimantoloji Laboratuvarı: EMCOL bünyesinde kurulmuş olan bu alt birimde lazerli tane boyu ölçücü ve ayırıcı, mechanical shifter, smear slide hazırlanması ve optik mikroskop çalışmaları yapılabilmektedir. c. Jeokimya Lobaratuvarı: Bu laboratuvarda, organik ve inorganik örnekler üzerinde toplam organik karbon (TOC) ölçümlerini yapabilmekte, karbon izotop analizleri için örnek 57 hazırlama işlemleri yürütülebilmekte ve ayrıca paleontolojik tayinler için fosil ayrımları ve numune hazırlama işlemleri yürütülebilmektedir. d. Islak Karot Laboratuvarı: Islak karot örneklerinden (çamur) sedimantolojik ve paleontolojik tanımlamaların yapıldığı, sayısal görüntülerin alınabildiği, jeomekanik testlerin gerçekleştirildiği ve mikro fosillerin ayrılabildiği ve zenginleştirildiği bir laboratuvardır. Bu laboratuvar mekan olarak ITRAX ve MSCL ile aynı alanda konumlanmıştır. e. Soğuk Karot Depolama Alanı: Islak ve kuru karot örneklerinin 4ºC de korunduğu karot depolama odası niteliğindedir. Şekil 7.5 EMCOL ITRAX Karot Tarayıcı ve Çalışma ekibi Şekil 7.6 EMCOL MSCL karot loglayıcı 58 2011 yılında, DPT-Alt Yapı projesi kapsamında tamamlanan Jeokimya Laboratuvarımız ise önemli bir eksikliği tamamlayarak; XRF, ICP, XRD gibi cihazların bölümümüzde konuşlanmasına olanak vermiş ve gelişmiş bir merkez haline gelmiştir. Bu kapsamda yapılan düzenleme ile aşağıdaki laboratuvarlar ve cihazlar bir birimde toplanmıştır: a. Numune Hazırlama Laboratuvarı: Çeneli Kırıcı (Retsch BB 100), Diskli Öğütücü (Retsch RS 200), Eritiş Cihazı, Hidrolik Pres (HERZOG), Frantz Isodynamik Manyetik Seperatör, Kayaç Kesme Cihazı ve Parlatma Cihazı, Flotasyon Cihazı (Yüzdürme Cihazı), Tartım Cihazları, Sallantılı Kuru Elek Cihazı (Retsch AS 200), Ultrasonik temizleme cihazı. b. Jeokimya Laboratuvarı: Sayısal Hassas Tartı, UV Nem Ölçer, Etüv (Katı numuneler için), Etüv (Sıvı numuneler için), Eritiş Fırını, Saf Su Cihazı, Berghof Speedwave Mikrodalga Eritiş cihazı. c. İleri Mikroskop Laboratuvarı: Cevher ve petrografik mikroskop, Sıvı kapanım, Katodoluminesans. d. Aletsel Analiz Laboratuvarı: X-ışını fluoresans (XRF) spektrometresi, ICP-MS DRC-e (Inductively Coupled Plasma–Mass Spectrometer), Lazer Aşındırma (LA)- Coupled with ICP-MS, HPLC-Coupled with ICP-MS, Atomik Absorpsiyon cihazı, Leco Toplam C-S cihazı. e. Cam ve Seramik Laboratuvarı: Eritiş fırını (Nabertherm GmbH), Seramik fırını (Naberther GmBH), Tavlama fırını (Carbolite), Mekanik karıştırıcı, UV lambası, pH metre cihazı. Jeokimya Laboratuvarında Bruker S8 TIGER XRF cihazı özellikle endüstride ve maden araştırmalarında hammaddelerin takibine hızlı, doğru ve hassas bir şekilde destek vermek amacıyla kullanılmaktadır. Farklı matrikslerdeki numunelerin nitelik ve/veya niceliklerinin analiz edilebildiği bu teknik sayesinde, 20 dakikada numune içerisindeki elementler değerlendirilmektedir. Yine, Jeokimya Laboratuvarında yer alan ICP-MS DRC-e (Inductively Coupled Plasma-Mass Spectrometer) ve Atomik Absorpsiyon cihazları çok sayıda elementi aynı anda analiz edebilmektedir. Bu cihazlar nitel analizlerde ve izotop oranlarının belirlenmesinde olduğu gibi, başta metalik elementler olmak üzere periyodik tablodaki elementlerin büyük çoğunluğunun nicel ve yarı-nitel tayinlerinde de yaygın olarak kullanılmaktadır. Diğer taraftan, toplam C-S toplam C, toplam organik karbon, toplam inorganik karbon değerleri ile toplam kükürt değerleri ise Leco SC 144 DR cihazı yardımı ile ölçülmektedir. Şekil 7.7 Jeokimya Laboratuvarı ICP-MS cihazı 59 Şekil 7.8 Jeokimya Laboratuvarı AAS Cihazı Şekil 7.9 Jeokimya Laboratuvarı Eritiş Cihazı (XRF cam pellet hazırlama ünitesi) Şekil 7.10 Jeokimya Laboratuvarı 60 Biyojeokimya Laboratuvarında özetle organik madde içeren, kayaç, sediman ve toprak örneklerinde LECO Elementel Analiz Cihazı ile Toplam Karbon (C) ve Toplam S değerlerinin tespiti, moleküler biyolojik analizler ve S izotopları için numune hazırlama işlemleri ile organik solventler kullanarak biomarker eldesine yönelik çalışmalar yapılmaktadır. Şekil 7.11. Biyojeokimya Laboratuvarları Uygulamalı jeoloji konularında; Kaya Mekaniği, İndeks Özellikleri, Hidrojeoloji ve Malzeme Jeolojisi, Coğrafi bilgi Sistemleri Laboratuvarları bulunmaktadır. Kaya Mekaniği Laboratuvarında Servo kontrollü MTS Pres, Nokta Yükleme Cihazı, Brezilyan Kesme Kutusu bulunmakta olup, tek ve üç eksenli basınç deneyleri, endirekt çekme deneyi, plaka eğilme deneyi, nokta yükleme deneyi, kesme deneyi, deformasyon kontrollü olarak yapılabilmektedir. Malzeme Jeolojisi ve Jeomekanik Laboratuvarında ise Elek Seti, Etüv, Hidrolik Pres, Servo kontrollü kesme cihazı, Darbe deney cihazı, Odometre seti, Los Angles deney cihazı, Böhme cihazı, Özel Amaçlı Deneyler için Servo Kontrollü Yükleme Düzeneği ve Karot Örneği Hazırlama Düzenekleri bulunur. İndeks Özellikleri Laboratuvarında Otomatik Elek Seti, Don Dayanımı Deney Düzeneği, Kıvam limitleri Deney Düzeneği, Hassas Tartı, Hot Plate, Etüvler, Seramik Fırını, Suda Aşınma Deney Düzeneği, Mikrodeval Deney Düzeneği vardır. Hidrojeoloji Laboratuvarında su kimyası ile ilgili analiz ve deneyler yapılmakta olup, permeabilite deney seti bulunmaktadır. Coğrafi Bilgi Sistemleri Laboratuvarında hava fotoğraflarının ve uydu görüntülerinin çözümlerinin yanı sıra bilgisayar ortamında CBS uygulamaları gerçekleştirilmektedir. 61 Şekil 7.12 Kaya Mekaniği Laboratuvarı Şekil 7.13 Hidrojeoloji Laboratuvarı 62 Şekil 7.14. Malzeme Jeolojisi Laboratuvarı Şekil 7.15. İndeks Özellikleri Laboratuvarı Şekil 7.16 Kesme kutusu deney seti 63 Mineral Ayırma-Numune Hazırlama Laboratuvarlarımızda ise her türlü analize yönelik numune hazırlama işlemleri yapılabilmektedir. Cevher ve Kil minerallerine yönelik ayırma ve hazırlama düzenekleri, iri- ince öğütücüler, karıştırıcılar, elek setleri bulunmaktadır. İnce Kesit Atölyesinde kayaç ve cevher numunelerinin petrografik ince kesitleri ve parlatma kesitleri yapılmaktadır. Şekil 7.17. İnce Kesit Atölyesi 7.18 Taş Kesme Atölyesi 64 ULUSLARARASI (SCI VE SCI-E) YAYINLAR Dünyadaki ilk resmi atıf servisi olan Shepard's Citations 1873 yılında faaliyetine başlamış ve zaman içerisinde yaygınlaşarak önem kazanmıştır. 1960 yılında geliştirilen Science Citation Index, büyük ölçüde öncelinden esinlenmiştir. Bilgisayar teknolojisinin yaygınlaşması ve veri bankalarının oluşturulmasıyla atıf indeksleri bilim camiasında çok önemli bir kriter olarak kullanılmaya başlanmıştır. Bölümümüzde yapılan ve SCI tarafından taranan yayınlar da uluslararası jeoloji camiasında gittikçe önemli bir yer kazanmaya başlamıştır. Bölümümüzün kuruluş dönemlerinde eğitim ve altyapı faaliyetleri ağırlık kazandığı için yapılan yayınlar daha çok ulusal veya sınırlı sayıda uluslararası ölçekte kalmıştır. 1980 yılına kadar toplam SCI yayın sayısı 10’dan az iken bu rakam yıllar içinde artmış, akademisyen sayımızın artmasıyla da ilintili olarak bir yılda 30’dan fazla yayın sayısına ulaşılmıştır. Bölümümüzde son 5 yılda öğretim üyesi başına yaklaşık olarak yılda 1 yayın düştüğü görülmektedir. Çizelge 8.1. 5’er yıllık periyotlar içerisinde Jeoloji Mühendisliği Bölümü öğretim üyeleri tarafından üretilmiş SCI ve SCI-E makale sayısı YILLAR YAYIN SAYISI 2 2 17 34 46 83 143 167 1970-1975 1975-1980 1981-1985 1986-1990 1991-1995 1996-2000 2001-2005 2006-2010 2006-10 2001-05 1996-2000 1991-95 1986-90 1981-85 1975-80 1970-75 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 Şekil 8.1. 5’er yıllık periyotlar içerisinde Jeoloji Mühendisliği Bölümü öğretim üyeleri tarafından üretilmiş SCI ve SCI-E makale sayısı 65 ÖĞRETİM ÜYESİ SAYISI - YAYIN SAYISI (SCI) KARŞILAŞTIRMASI 2005-10 2000-05 1995-00 1990-95 1985-90 1980-85 1975-80 1970-75 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Şekil 8.2. Yıllara göre yapılan SCI yayın sayısı ve öğretim üye sayısı karşılaştırma grafiği 66 PROJELER VE ARAŞTIRMA ALANLARI İ.T.Ü. Jeoloji Mühendisliği bölümünde son 20 yılda 200’e yakın ulusal ve 20’den fazla uluslararası bilimsel araştırma projesi yapılmıştır. Bu projelerden önemli bilgiler ve yayınlar üretilmiştir. Projelerin çıktıları ülkemizin bilim seviyesinin yükselmesine, ulusal ekonomimize, kentleşme projelerine, insan yaşamının kalitesini artırmaya, doğal kaynakların verimli ve çevreci bir anlayışla kullanılmasına, doğal afetlerin önceden belirlenmesine ve önlemler alınmasına önemli katkılar sağlamıştır. Bölümümüz tarafından yapılan projelerin genel çerçeveleri aşağıda başlıklar olarak verilmiştir: Türkiye’nin jeolojik/tektonik evrimi Türkiye’nin depremselliği Deniz ve göl araştırmaları Türkiye’deki havzaların analizi ve petrol oluşumu açısından değerlendirilmesi Kuzey Anadolu Fay Zonu Asya’nın tektonik evrimi 1/100000 ölçekli çevre düzeni planı kapsamındaki yer bilimsel verilerin oluşturulması ve değerlendirilmesi Yerleşime uygunluk çalışmaları Baraj, tünel ve HES Projeleri Mühendislik Jeolojisi Araştırmaları Güzergah Etütleri Depremsellik ve Mikrobölgeleme Etütleri Jeomekanik ve Jeoteknik Araştırmalar Derin kazı ve temel araştırmaları Karayolu, demiryolu, metro, petrol-doğalgaz boru hattı araştırmaları Kentsel atıkların ve maden atıklarının depolama alanlarının araştırılması ve seçimi Tarihi ve kültürel yapıların korunması ve restorasyonunda doğal taş araştırılmaları Doğaltaş ocakları ve Doğal yapı malzemeleri etüdü Endüstriyel hammadde yataklarının araştırılması ve değerlendirilmesi Batı ve Orta Anadolu volkanik ve plütonik topluluklarının araştırılması Ofiyolitik kayaçlar ve ilgili cevherleşmeler Metalik maden yatakları, oluşum ortamları, özellikleri Biyojeokimya-biyomineralizasyon Termal sularının jeolojik oluşumları ve özellikleri Yeraltı ve yüzey sularının jeokimyasal parametreleri, havza akım ve kirlilik modellemeleri İçme suyu havzalarının korunması Maden aramalarında jeokimyasal prospeksiyon Maden sahalarının ve eski atıkların çevresel etkileri ve değerlendirilmeleri Biyojeokimya, biyomineralizasyon Süs taşlarının gemolojik değerlendirilmesi İzotop çalışmaları 67 ÖĞRENCİLERİMİZ-MEZUNLARIMIZ Son 10 yılda Bölümümüze kayıt yaptıran öğrenci sayısı ve Erkek-Kız dağılımı Şekil 10.1’de gösterilmiştir Şekil 10.1. Yıllara göre yeni kayıt yaptıran öğrencilerin sayısı Yıllara göre tavan ve taban puanı başarı durumu dikkate alındığında 2002 yılından günümüze doğru olumsuz yönde bir sıralanma söz konusudur. 2002 yılında Türkiye geneline göre yaklaşık ilk 33-58 bin diliminden öğrenciler bölümümüze kayıt yaptırmışken, içinde bulunduğumuz yılda bu dilim yaklaşık 57-89 bin aralığına gerilemiştir (Şekil 10.2). Şekil 10.2 2002-2011 yılları arasında İTÜ Jeoloji Mühendisliği’ne giriş yapan öğrencilerin Üniversite Giriş Sınavında, Türkiye geneline göre yıllık alt ve üst sıralaması. 69 Son 10 yıl süresince İTÜ Jeoloji Mühendisliği Bölümü’ne kayıt yapan öğrencilerin tercihlerinde Bölümümüzün yer aldığı sıranın 1 ila 27 gibi nispetten geniş bir yelpaze içerisinde olduğu görülür. Tercih sırasında yıllara göre çarpıcı bir fark bulunmamaktadır. Belirgin bir şekilde 1-10. sıralarda daha yoğun bir tercih söz konusudur. 2011 yılında %100 İngilizce Programına kayıt yapan toplam 26 öğrencimizden 15’i 1-6. sıra aralığında Bölümümüzü tercih etmiştir. 1. sırada tercih yapan öğrenci sayısı bir önceki yıla göre artış göstererek 5’e yükselmiştir. ÖSYM-2011 giriş tavan ve taban puanları dikkate alındığında, Bölümümüz ülkemizde bulunan 32 Jeoloji Mühendisliği bölümü arasından ODTÜ’den sonra ikinci sırada tercih edildiği görülür (Şekil 10.3). Yıllara göre ilk 5 tercihinde Bölümümüzü tercih eden öğrenci sayıları grafik halinde verilmiştir (Şekil 10.4). Şekil 10.3. ÖSYM-2011 sonrası Jeoloji Mühendisliği Bölümlerinin sahip olduğu tavan ve taban giriş puanları Şekil 10.4. 2002-2011 yılları arasında ilk beş tercihinde İTÜ Jeoloji Mühendisliği Bölümü’nü seçen öğrenci sayıları 70 Bölümümüze kayıt yapan öğrencilerimizin, lise öğrenimlerini tamamladıkları iller dikkate alındığında İstanbul çarpıcı bir şekilde ilk sırada yer almaktadır. Bu ili sırası ile Ankara ve İzmir takip eder. Bölgeler bazında bakıldığında ise Marmara ve Ege Bölgeleri İTÜ Jeoloji Mühendisliği Bölümü’ne kayıt olan öğrencilerin geldikleri başlıca yerlerdir. Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğrenci Kulübü Jeoloji Mühendisliği Kulübü, 1994 yılında İTÜ Jeoloji Mühendisliği Bölümü’nde okuyan öğrencilerin, bölümü daha iyi tanımaları ve bölüm içinde bilimsel ve sosyal faaliyetlerde bulunabilmeleri amacıyla Maden Fakültesi bünyesinde kurulmuştur. 2003 yılında Kültür Sanat Birliği'ne bağlanmıştır. Her yıl yeni yönetim kurulu seçilen ve tüm öğrencilerin fikir beyan ettiği özgür bir kuruluştur. Bütün dönem öğrencilerini bir araya toplamayı amaç edinmiş olan kulübümüzde düzenli olarak her hafta yönetim kurulu toplantısı yapılmakta, toplantıda gündeme getirilen konularla ilgili olarak görüşler beyan edilmekte ve kararlar alınmaktadır. Jeoloji Mühendisliği Kulübü aracılığı ile öğrencilerin öğretim görevlileri ve dekanlık ile daha rahat iletişime geçmeleri sağlanmaktadır. Düzenlenen gezi ve seminerler ile bölüm öğrencilerinin birbirleriyle diyaloga geçmeleri ve öğrenilmiş olan teorik bilgilerin öğrenciler tarafından pratikte uygulanması amaçlanmaktadır. Ayrıca öğrencilerle irtibatı sağlamak amacıyla mail grubu ve internet sitesi oluşturulmuştur. Bu yolla, ders notları ve bilgi paylaşımı yapılmaktadır. Şekil 10.5. Jeoloji Mühendisliği Öğrenci Kulübü Üyeleri 71 Jeoloji Mühendisliği Öğrenci Kulübünün Faaliyetleri - Jeoloji Mühendisliği mesleğini tanımak, tanıtmak ve sevdirmek Bilimsel çalışmalar yapmak, bilimsel çalışmalara teşvik etmek ve yayınlamak Jeoloji Mühendisi Öğrencisi ile Jeoloji Mühendisleri arasında iletişimi sağlamak Mesleki alanda konferanslar ve seminerler düzenlemek, olanakları takip etmek Ülke içinde ve dışındaki jeoloji mühendisliği ile ilgili haber ve gelişmeleri takip etmek Arazi teknik gezileri düzenlemek Jeoloji Mühendisliği Bölümü öğrencileri arasında uyum ve işbirliği sağlamak İş imkânlarını ve alanlarını araştırmak Staj olanaklarını araştırmak 72 50. YIL SINIFLARIMIZ Şekil 11.1. 2011-2012 Eğitim-Öğretim yılı III. Yarıyıl öğrencileri (I. Grup) Şekil 11.2. 2011-2012 Eğitim-Öğretim Yılı III. Yarıyıl Öğrencileri (II. Grup) 73 Şekil 11.3. Eğitim-Öğretim Yılı IV. Sınıf Öğrencileri Şekil 11.4 Saha Jeolojisi Dersi Nallıhan (Ankara) kampı 74 EĞİTİM-ÖĞRETİMDE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Bölümümüzde verilen eğitimin kalitesini ölçmek amacıyla, her yıl Öğrenci anketi Mezunlar anketi Danışma kurulu anketi İşverenler anketi yapılmaktadır. Anketlerde, lisans öğrencilerimizin beklentilerini karşılama düzeyi, ders planlarında yer alan zorunlu mesleki tasarım derslerinin hedefe ulaşma durumu, mezunlarımızın edindikleri bilgi düzeyi ve kazandıkları becerileri sorgulanmaktadır. 2010 yılı sonunda yapılan anket sonuçlarının değerlendirilmesi aşağıda verilmektedir (Şekil 12.1; 12.2; 12.3). Öğrenci Anketleri Şekil 12.1. 2010 yılında yapılan anket sonuçlarına göre lisans eğitiminden beklentilerin karşılanma derecesi (x eksenindeki rakamların açıklaması Çizelge 12.1’de verilmiştir, y ekseni ise öğrenci sayısına karşılık gelir) 75 Çizelge 12.1 Lisans eğitimi beklentilerininkarşılanma düzeyi No Değerlendirme Konusu No 1 Öğretim üyelerinin ders verme düzeyi Öğretim üyelerinin bilimsel araştırma düzeyi Öğrenci ile öğretim üyesi iletişim düzeyi Öğretim üyesinin akademik danışmanlığı Teknik gezi/arazi uygulamalarının yeterliliği Laboratuvar olanakları Derslerdeki malzemelerin yeterliliği Bilimsel konferans/Seminer faaliyetleri Bölümün staj olanakları Bilgisayar/İnternet olanakları Kütüphane olanakları 12 Burs olanakları 13 Sosyal/Kültürel/Sportif faaliyetler 14 15 Yurt olanakları Öğrenci klüpleri 16 Kantin/Kafeterya olanakları 17 18 19 20 21 Ulaşım olanakları Entellektüel gelişimime katkı Sosyal gelişimime katkı Mesleki gelişimime katkı "Hayat boyu öğrenme" gelişimime katkı 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Değerlendirme Konusu Çizelge 12.2. İTÜ JMB'de verilen zorunlu dersler No 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Dersin Adı Kristallografi Yer Bil.Tasarım Jeoloji Müh. Giriş Genel Jeoloji Mineraloji Paleontoloji Jeol. Kim. Denge Jeomekanik Optik Mineraloji Yapısal J. (Struc. Geol.) Stratigrafi (Stratigraphy) No 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 Dersin Adı Jeokimya (Geochem.) Petrografi Sedimantoloji (Sed.) Saha Jeolojisi Hidrojeoloji Petroloji (Petrology) Tektonik (Tectonics) Maden Yatakları Mühendislik Jeolojisi Endüstriyel Hammaddeler 76 Zorunlu Derslerin Hedefinine Ulaşma Derecesi-2010 20 18 16 14 12 zayıf 10 orta 8 6 iyi 4 çok iyi 2 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 Şekil 12.2. 2010 yılında yapılan anket sonuçlarına göre alınan zorunlu derslerin hedefine ulaşma derecesi (x ekseninde yer alan numaraların açıklamaları Çizelge 12.2’de verilmiştir, y ekseni ise öğrenci sayısına karşılık gelir) Şekil 12.3 2010 yılında yapılan anket sonuçlarına göre lisans mezunlarının özellikleri (x ekseninde gösterilen numaraların açıklanması çizelge 12.3’de verilmiştir, y ekseni öğrenci sayısına karşılık gelir) 77 Çizelge 12.3. İTÜ JMB Mezunlarının edindikleri bilgi düzeyi ve kazandıkları beceriler 1 Temel Jeoloji bilgisi 2 Temel mühendislik prensiplerini jeolojik problemlerin çözümünde kullanma 3 Jeolojik problemleri çözme becerisi 4 3 ve 4 boyutlu düşünme analiz etme becerisi 5 Bireysel ve ekip çalışması becerisi 6 Proje tasarlama ve yürütme 7 Bilimsel tartışmaya açık ve hoşgörülü olma, farklı fikirlere saygı 8 Zaman ve performans dengesini kurabilme 9 Sürekli gelişme, kendini yenileme becerisi 10 Güncel bilimsel ve teknolojik gelişmeleri izleme ve uygulama 11 Meslek ile ilgili bilgisayar programlarını kullanma 12 Arazide gözlem ve ölçüm yapabilme 13 Sayısal verileri derleme, grafik haline getirme ve yorumlama becerisi 14 Yazılı ve sözlü sunum becerisi 15 Mesleki etik kurallara uyma 16 Sorumluluk yüklenme, gereğini yerine getirme ve liderlik becerisi 17 Güncel sosyal, ekonomik, politik ve çevresel konulara duyarlılık 2010 Yılı Mezunlar Anketi Program hedef/çıktılarına verilen cevapların tümü bir arada değerlendirildiğinde; Çok İyi %57, İyi %33, Orta %9, Zayıf %1 Programın hedef ve çıktılarının büyük ölçüde gerçekleşmiş olduğu anlaşılmaktadır. Ancak bu oranların “çok iyi” ye çekilmesi için eksikliklerin belirlenip giderilmesi için çalışılmaktadır. Öğrencilerin aldıkları zorunlu bölüm dersleri ile ilgili cevaplar toplu olarak değerlendirildiğinde; Çok İyi %54, İyi %29, Orta %14, Zayıf %3 Bu sonuç verilen zorunlu derslerin hedefine ulaştığını göstermektedir. Ancak gerek ders programında gerek ders içeriklerinde bazı yeni düzenlemeler yapılmaktadır. Bu düzenlemelerle derslerin daha verimli hale gelmesi beklenmektedir. 78 Üniversite / Fakülte / Bölüm olanakları Bilgisayar/internet oldukça iyi Kütüphane oldukça iyi Burs yetersiz Lisans eğitimindeki beklentilerinin karşılanma oranları Çok İyi İyi Orta Zayıf %52 %28 %15 %5 Danışma Kurulu Bölümüz Danışma Kurulu 15 Mayıs 2010 tarihli toplantısında eğitim kalitesinin geliştirilmesi yönelik olarak aşağıda verilen önerilerde bulunmuştur. Şekil 12.4. Danışmanlar Kurulu (15 Mayıs 2010) • • • • • • • • Mesleki uygulama açısından önemli bir proje olan MARMARAY’dan yararlanılması Teknik gezilerin artırılması, sanayi iş birliğinin geliştirilmesi Öğrencilerin rapor yazma becerilerinin geliştirilmesi Doğal yapı taşları, endüstriyel hammaddeler ve metalik madenler konularına ağırlık verilmesi Öğrencilerin enerji kaynakları sektörüne yönlendirilmesi Kurum stajların daha etkin yaptırılması Öğrencilerin güncel teknoloji kullanımına özendirilmesi Saha jeolojisi uygulamalarının geliştirilmesi 79 • • Kariyer günleri sayısının arttırılması. Bitirme tezlerinin kalitesinin geliştirilmesi İşverenler Anketi İşverenler anketi program çıktılarının ölçülmesi amacıyla yapılmıştır. Anket sonuçları aşağıda çizelge ve grafik halinde verilmiştir (Şekil 12.4). Çizelge 12.4 İşverenlerin program hedeflerini değerlendirme anket sonuçları No 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 İşverenler için program hedef /çıktılarının değerlendirilmesi zayıf orta iyi çok iyi Ortalama İTÜ JMB Mezunlarının Özellikleri 1 2 3 4 1 3 8 8 3.15 Temel Jeoloji bilgisi Temel mühendislik prensiplerini jeolojik 1 7 9 3 2.7 problemlerin çözümünde kullanma Jeolojik problemleri çözme becerisi 1 5 9 5 2.9 3 ve 4 boyutlu düşünme analiz etme 3 4 6 7 2.85 becerisi Bireysel ve ekip çalışması becerisi 1 1 13 5 3.1 Proje tasarlama ve yürütme 1 4 7 6 2.7 Bilimsel tartışmaya açık ve hoşgörülü 0 3 11 6 3.15 olma, farklı fikirlere saygı Zaman ve performans dengesini 0 6 9 5 2.95 kurabilme Sürekli gelişme, kendini yenileme becerisi 1 5 9 4 2.7 Güncel bilimsel ve teknolojik gelişmeleri 1 8 6 5 2.75 izleme ve uygulama Meslek ile ilgili bilgisayar programlarını 2 5 8 5 2.8 kullanma Arazide gözlem ve ölçüm yapabilme 1 5 9 5 2.9 Sayısal verileri derleme, grafik haline 1 3 10 6 3.05 getirme ve yorumlama becerisi Yazılı ve sözlü sunum becerisi 1 4 8 7 3.05 Mesleki etik kurallara uyma 1 1 11 7 3.2 Sorumluluk yüklenme, gereğini yerine 0 2 10 8 3.3 getirme ve liderlik becerisi Güncel sosyal, ekonomik, politik ve 0 9 4 7 2.9 çevresel konulara duyarlılık Anket sonuçlarına göre, öğrencilerimiz temel jeoloji, temel mühendislik bilgileri ile jeoloji problemlerini çözümleyebilme yeteneğini, ekip çalışması yapabilme ve çok boyutlu düşünebilme becerisini kazanmışlardır. Daha fazla teknik gezi düzenlenmesinin ve işverenlerle öğrenciler arasında daha sık ve verimli köprüler oluşturulmasının mezunların sektörde daha hızlı adaptasyonuna yardımcı olacağı vurgulamıştır. 80 14 1 2 3 4 1:zayıf; 2:orta; 3:iyi; 4:çok iyi 12 10 8 6 4 2 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 İTÜ JMB Mezunlarının Özellikleri Şekil 12.5 İTÜ JMB mezunlarının özellikleri (x ekseninde yer alan numaraların açıklaması Çizelge 12.4’de verilmiştir) 81