buraya! - Seyahatperest
Transkript
buraya! - Seyahatperest
life_klasikoto:Layout 1 2/20/12 5:38 PM Page 2 FORBES LIFE - KLASİK OTOMOBİLLER Garaj Güzeli Bir otomobil fuarını, her defasında daha büyük heyecan ve tutkuyla gezdiniz mi? Essen’deki klasik otomobil fuarı, bu ‘oyuncaklara’ olan ilginizi had safhaya taşıyabilir. ÖZGE ALTINOK LOKMANHEKİM G özünüzde şöyle bir yer canlandırmaya çalışın: Dört günde yaklaşık 180 bin kişinin gezdiği, 130 bin metrekareyi kaplayan 20 salon ve dört açık alana yayılan, her biri 1886’dan 1980’lerin ortasına kadar üretilmiş 2 bin 500’ün üzerinde nadide otomobil… 1920’lerin arabalarının projektör büyüklüğündeki, önü kafes telle kaplı farlarını, 1930’lar sosyetesinin deri kayışla arabanın arkasına bağladığı seya- hat setini, 1950’lerin Grand Prix yarışçılarının kıyafetlerini, 1970’lerin oyuncak arabalarını satan 100’ün üzerindeki sergiyi de ekleyin bu görüntüye… Ya da gözünüzde canlandırmakla uğraşmayın, onun yerine 21 - 25 Mart arasında Almanya’nın Essen şehrinde bu yıl 24’üncüsü yapılacak dünyanın en büyük klasik otomobil fuarı Techno Classica’ya gitmek için Düsseldorf uçağında hemen yer ayırtın. Essen, Düsseldorf Havaalanı’ndan arabayla yaklaşık yarım saat sürüyor. Essen’deki favori otelim, hemen fuar alanının yanındaki Atlantic Congress Hotel Messe. Zira bu küçük şe- hirde hem fuara yakın hem de lüks ve konforlu otel bulmak zor. Techno Classica’nın yüzde doksanı kapalı alanda gerçekleştiği için havayı dert etmenize gerek yok. Ama nedense ben ne zaman Techno Classica’ya gitsem -mart sonu, nisan başında- Essen’de hep şahane bir bahar havası ile karşılaştım. Perşembe sabahı gidiş, pazar öğleden sonra dönüş uçağına yer ayırtıyorum ve böylece Techno Classica’yı hakkıyla gezecek vaktim oluyor. Bu fuar, dev bir oyuncakçı dükkanına girmiş hissi veriyor. Dergilerde resimlerini gördüğünüz efsanevi modellerle ilk defa orada keşfedeceğiniz model BMW 328 210 | FORBES MART, 2012 life_klasikoto:Layout 1 2/20/12 5:38 PM ve markaları bir anda yanı başınızda bulunca gerçek dünya ile bağlantıyı tekrar kurmak biraz zaman alabilir. Ferrari 250 GTO, Mercedes 300 SL Gullwing gibi efsanelere bakmakla saatler harcamayıp fuar alanını planlı bir şekilde gezmeye başlamak aslında zor iş. Hafta içinde sabah dokuz - akşam yedi arası açık olan fuar, hafta sonları ise bir saat erken ziyarete kapanıyor. Ertesi gün fuar alanına gittiğinizde, bir önceki gün gördüğünüz arabaların büyük bölümünü bulmak pek mümkün değil haberiniz olsun. Bu arabalar ya satılmış ya da yerine sergilenmek üzere başka araba getirilmiş oluyor. O yüzden “Nasılsa yarın bakarım” diyerek aklınızı çelen bir modeli es geçmemekte fayda var. Peki bu kadar çok ve çeşitli araba nereden geliyor? Fuarda bulunan dört adet açık alan, daha ziyade arabasını satmak için gelenlere ayrılmış durumda. Salonlardaki arabaların büyük çoğunluğu ise H&H Classics, The Gallery Brummen ve E. Thiesen gibi Avrupa’nın önde gelen klasik otomobil galerileri tarafından sergileniyor. Salonların geri kalan kısmını ise -ağırlık Alman markalarında olmak üze- Page 3 KLASİK OTOMOBİL PİYASASI KAZANDIRIYOR OTOMOBİL 2001 FİYATI 2011 FİYATI ARTIŞ (%) Citroen Deux Chevaux (2CV) 2.500 9.200 268 VW Golf GTI 1977 4.000 11.200 180 Porsche 911 1973 22.000 46.000 109 274.000 735.000 168 8.000.000 17.000.000 112 Lamborghini Miura 1971 Ferrari 250 GTO 1962 re- otomobil üreticileri dolduruyor. Bunların arasında Mercedes Benz’in baskın olduğunu söyleyebilirim. Tek bir markaya tahsis edilen en büyük salon genelde Mercedes’inki oluyor. Bu yıl, ilk üretildiği 1954’ten bu yana her modeli ile dizayn, kalite, ve performans açısından büyük rağbet görmüş, piyasa değerini daimi bir şekilde arttırması nedeniyle “otomobilin Reşat altını” denilebilecek Mercedes SL’in 60’ıncı yıldönümü. Dolayısıyla Mercedes salonunun merkezinde bir “SL festivali” beklenebilir. Fuarın en merkezi kapısı olan Doğu Kapısı’ndan girdiğinizde ilk salon genelde BMW’ye ayrılmış oluyor. BMW’nin II. Dünya Savaşı öncesi efsanevi otomobili 328’in ve sadece 1978 - 1981 arasında üretilmiş olan M1’in şirketin müzesinden ge- tirilen mükemmel örneklerini umarım bu yıl da görmek mümkün olur. Bu yıl 150’nci yaşına bastığını hesaba katarsak Opel’in de fuara damga vuracak markalardan olması muhtemel. Techno Classica, klasik otomobil galerileri için gövde gösterisi yapmak adına biçilmiş kaftan. Galeriler, sadece yolda kullanabileceğiniz klasik spor veya binek arabaları sergilemekle kalmıyor, 1970 Model Ford Escort Mexico gibi ralli ve 1973 BMW Batmobile gibi pist arabaları klasiklerini de satışa sunuyorlar. Klasik otomobil rallileri, pist yarışları hatta Grand Prix’leri ve geçen yıl ülkemizden bir Anadol A1’in de katıldığı Pekin - Paris gibi uzun yol yarışları dünyada giderek yaygınlaştığından müşteri bulmakta da zorlanmıyorlar. Techno Classica ayrıca Corvette 1963 MART, 2012 FORBES | 211 life_klasikoto:Layout 1 2/20/12 5:38 PM Page 4 FORBES LIFE - KLASİK OTOMOBİLLER Auto Union Bentley Big & Small Packard Porsche 917 Mercedes Silver Arrow Carrier DeLorean Rolce Royce, Silver Ghost 1917 212 | FORBES MART, 2012 life_klasikoto:Layout 1 2/20/12 5:38 PM epeydir otomobil dünyasında var olmayan Isotta Fraschini, Jensen, Allard, Bizzarini, Delahaye, Tatra gibi markaları anmak, bunları bir çırpıda görmek için de iyi bir fırsat. Neyse ki Techno Classica’daki alışveriş imkanlarınız 16 milyon euro’luk Ferrari 250 GTO, 500 bin euro’luk Mercedes Gullwing, 700 bin dolarlık Duesenberg Model J veya genel olarak klasik otomobillerle sınırlı değil. Eğer 1940’lardan kalma Mobil yağ tenekesi veya 1920’lerdeki yarışçıların kullandığı yarış gözlükleri gibi otomobil ile ilgili aksesuarlara, model ya da oyuncak arabalara, kitaplara veya kataloglara merakınız varsa ya da klasik arabanızın orijinal radyo / kasetçalarını (evet, kaset!) ya da inch ölçüsünde tamir takımları arıyorsanız Techno Classica bunlar için de cennet sayılır. Techno Classica’ya bir ziyaret, doldurulmak üzere boş bavulla seyahate çıkmanın veya gittiğiniz yerden bavul alıp gelmenin nasıl bir his olduğunu tattırabilir. Techno Classica, dünyadaki klasik otomobil sektörünün önemli buluşmalarından sadece bir tanesi. Bu çapta organizasyonlar sayılı. Ama orta ve küçük çaptaki fuarları, yarışları, gösterileri ve özellikle ABD’de düzenlenen ve her biri şölen havasında geçen müzayedeleri de he- Page 5 saba katarsanız klasik otomobillerin sadece bir hobi değil, aslında ciddi birer yatırım aracı olduğu da ortaya çıkar. Hagerty Collector Car Index gibi kaynaklar (www.hagerty.com), klasik otomobile -üstelik sadece Porsche, Ferrari gibi üst sınıf markalara değil, 1966 model VW Beetle gibi erişilebilecek modellere- yapılacak yatırımlar hakkında fikir verebilir. Son yıllarda EFG ve Credit Suisse gibi bankaların (özellikle portföy ve yatırım danışmalığı hizmeti veren bölümlerinin), Sotheby’s gibi müzayede evlerinin ve sigorta şirketlerinin sektöre olan ilgisi kayda değer. Bu ilginin “duygusal” olduğunu söylemek herhalde pek gerçekçi olmaz. Geçen yıl, efsanevi Pink Floyd grubunun bateristi ve önde gelen bir klasik otomobil koleksiyoncusu olan Nick Mason’ın danışmanlığını yaptığı bir yatırımcı grubu, sadece klasik otomobillere yatırım yapmak üzere, yılda yüzde 15 getiri taahhüt eden, 150 milyon ABD Doları tutarında bir yatırım fonu oluşturmak için harekete geçti. Peki herkesin global ekonomik krizden bahsettiği bu yıllarda klasik otomobile yatırım gözüyle bakmak gerçekten mümkün mü? Bu soruya, Almanya’da aylık olarak yayınlanan MotorKlassik dergisinin yaptığı bir istatistikle cevap verelim. Yapılan çalışmada çeşitli sınıflardan klasik oto- mobiller seçilmiş ve son 10 yıl zarfında piyasa değerlerinin nereden nereye geldiği incelenmiş (Bkz. Klasik Otomobil Piyasası Tablosu). Bu değerler müzayede ortamında daha da yukarı çekilebiliyor. Örneğin, Gooding & Company adlı müzayede şirketinin Florida’daki Amelia Island 2011 müzayedesinde tabloda da yer alan Lamborghini Miura’nın satış rakamı 1 milyon 230 bin euro’yu bulup marka için rekor kırarken yine aynı müzayedede 1.1 milyon ABD Doları maksimum fiyat tahmini ile satışa sunulan 1951 model Ferrari 212, tahminlerin epey üstüne, tam 1 milyon 870 bin ABD Doları’na satıldı. Klasik otomobile yatırım yapmanın özellikle orta-uzun vadede insanın cebini ısıtacağı aşikar. Bunun yanına bir de içinizi ısıtacak klasik otomobil kullanma (hatta bazıları için sadece sahip olma) zevkini de eklerseniz klasik otomobilin yatırım aracı olma özelliği daha da artacaktır. Basit bir karşılaştırma yapalım: Hiç borsadan satın aldığınız hisse senedine şöyle bir bakıp ona sahip olduğunuz için gurur duyduğunuz oldu mu? Peki, garajınıza klasik bir Porsche 911 koyduğunuz gün, haftada bir onu en azından “görmeye gitmemek” mümkün olacak mı? ƒ Leontine MART, 2012 FORBES | 213