The Lancet - Koç Üniversitesi
Transkript
The Lancet - Koç Üniversitesi
Prof.Dr.Şevket Ruacan Koç Üniversitesi Tıp Fakültesi Doğayı gözlem,deney,araştırmalarla değerlendirip,akıl süzgeçinden geçirmek. Önyargı ve dogmalardan uzak kalmak. İnsanların mutluluğu,refahı,uzun ve sağlıklı yaşaması için bilimsel bilgi ve teknolojiyi uygulamak. ETİK ve DÜRÜSTLÜK Bilim doğa hakkında “güvenilir” bilgi toplama yoludur. Kritik Düşünme: *Ampirisizm *Rasyonalizm *Kuşkuculuk ------------------------------------------------------ Bilimin en önemli özelliği yanlışlığının gösterilebilir düzeltilebilir olmasıdır. Karl Popper Temel *Keşfe yönelik *Meraka dayalı Uygulamalı *Keşfe yönelik *Tanımlayıcı 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Sorunu tanımlamak Bilgi ve kaynak toplamak Varsayım (hipotez) oluşturmak Deneyler/veri toplamak Verileri analiz etmek Verileri yorumlamak ve sonuçlar çıkarmak Sonuçları yayınlamak Fikir Proje Araştırma Sunum (poster,sözel...) Makale-yayınelektronik... Kitap Benim manevi mirasım bilim ve akıldır. “Yayınlanmamış bilgi bilim değildir”. Bilimsel yayınlar *Sunum,makale,kitap... Bilimsel dergiler Hakem sistemi İndeksler *SCI,MEDLINE,PUBMED,EM,TTD... Yılda ortalama 250 000 makale Institute of Scientific Information Science Citation Index: ortalama 4800 dergi, 12 milyon atıf Sitasyon – atıf ABD 250 000 İngiltere 92 000 Almanya 92 000 Japonya 88 000 Çin 75 000 Fransa 62 000 Kanada 55 000 İtalya 49 000 İspanya 36 000 Hindistan 34 000 Avustralya 34 000 Hollanda 30 000 13. 14, 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. G.Kore 29 000 Rusya 26 000 İsviçre 20 000 İsveç 20 000 Brezilya 19 000 Tayvan 17 000 Türkiye 16 000 Belçika 16 000 Polonya 16 000 İsrail 15 000 İskoçya 13 000 Danimarka 11 000 22738 State Universities Hacettepe Univ. Istanbul Univ Ankara Univ. Middle E Tech. Univ. Istanbul Tech Univ. Gazi Univ. Ege Univ. Atatürk Univ. Dokuz Eylül Univ. Marmara Univ. Cukurova Univ. Bogazici Univ Erciyes Univ. Fırat Univ. GATA Ondokuz Mayis Univ. Selcuk Univ. Akdeniz Univ. İnonu Univ. Uludag Univ. Karadeniz Tech Univ. Süleyman Demirel Univ. Kocaeli Univ. Dicle Univ. Mersin Univ. Cumhuriyet Univ. Gaziantep Univ. Trakya Univ. Osmangazi Univ. Yuzuncu Yıl Univ. Anadolu Univ. PUBLIC SECTOR Share Institutions (%) 11,21 10,36 6,22 6,07 5,57 4,29 4,25 2,92 2,92 2,51 2,47 2,38 2,28 2,02 1,99 1,99 1,95 1,84 1,72 1,7 1,68 1,15 1,14 1,12 1,12 1,12 1,06 1,05 1,01 0,99 0,98 Share (%) TUBITAK Marmara Research Ctr. Basic Sci. Research Inst. 1,21 STATE HOSPITALS Türkiye Yuksek Iht. Hosp. Ankara Numune Ed. Res. Hosp. Ataturk Training&Res. Hosp. Kosuyolu Heart&Res. Hosp. Haydarpasa Training Hosp. Dr.Sami Ulus Children Hosp. Dr.Z.Tahir Burak Women Hosp. 1,21 OTHER PUBLIC INSTITUTIONS Turkish Atomic Energy Commission Mining-Research&Exploration Inst. Turkish Petroleum Corporation Veterinary Control&Research Ctr. Gen.Dir. Of State Hydr. Works Turkish Naval Academy Academy of Turkish Air Force 0,36 PRIVATE SECTOR Private Share Universities (%) Bilkent Univ. Baskent Univ. Koc Univ. Fatih Univ. Sabanci Univ. Yeditepe Univ. Atilim Univ. Isik Univ. Dogus Univ. Kadir Has Univ. Istanbul Bilgi Univ. Maltepe Univ. Istanbul Kultur Univ. Bahcesehir Univ. Eastern Med. Univ 2,28 1,83 0,67 0,42 0,41 0,3 0,17 0,13 0,08 0,11 0,06 0,06 0,05 0,04 0,47 Tablo 4. Kurum bazında üretilen yayınların oransal dağılımı (Demirel ve diğ., 2008). 20 30 40 60 70 80 90 100 (%) UNIVERSITIES PRIVATE S TAT E 50 UNIV. 10 20 30 40 50 60 Kamu ve özel sektör tarafından 1973-2006 döneminde üretilmiş yayınların oransal dağılımı (demirel ve diğ., 2008). 70 80 PRIVATE SECTORS IN P ST UB I T LI UT C IO NS CO - AUTHORSHIP Other Fourty-nine State Universities Istanbul Technical University Istanbul University Middle East Technical University 10 Ankara University Şekil 2. Hacettepe University 0 2006 2004 2002 2000 1998 1996 1994 1992 1990 1988 1986 1984 1982 1980 1978 1976 1974 0 90 100 (%) 10 20 30 40 50 60 70 80 90 2004 - MEDICAL SCIENCES 2002 2000 - 1994 - Clinical Sciences 1996 - Surgical Sciences 1998 - 1992 1990 1988 - 1984 1982 1980 - SOCIAL SCIENCES BASIC SCIENCES Basic Medical Sciences 1986 - ENGINEERING SCIENCES 1978 1976 1974 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 Şekil 4. Sekiz bilim dalının katkı oranlarının yıllara göre değişimi (Demirel ve diğ.,2008) 100 PHARMACY, DENTISTRY, VETERINARY & AGRICULTURE 0 2006 - 100 Tablo 6. Tıbbi bilimler alt kategorilerine ait yayın sayıları ve Türkiye toplamındaki katkı oranları (Demirel ve diğ., 2008), Number of Publications Sub-categories of Medical Sciences Internal Medical Sciences 34.547 Share in Total of Turkey 20,7 % (Pediatrics, Clinical Neurology, Radiology, Nuclear Medicine and Medical İmaging, Neurosciences, Oncology, ndocrinology&Metabolism, Hematology, Gastroenterology&Hepatology, Immunology, Dermatology, Rheumatology, Respiratory System, Psychiatry, Genetics and Heredity, Infection Diseases, Allergy and Medicine General, Internal). Surgical Medical Sciences 29.809 17,9 % (Surgery, Cardiac and Cardiovascular System, Obstetrics and Gynecology, Urology and Nephrology, Ophthalmology, Otorhinolaryngology, Transplantation, Peripheral Vascular Diseases, Orthopedics, Anesthesiology, Pathology, Critical Care Medicine). Basic Medical Sciences 12.039 7,2 % (Biochemistry and Molecular Biology, Applied Microbiology, Medicine Research & Experimental, Cell Biology, Reproductive Biology, Microbiology, Public Environmental & Occupational Health, Medical Laboratory Technology, Anatomy & Morphology). TOTAL 76.395 45,8 % Eugene Garfield (d.1925) Institute of Scientific Information Sitasyon (atıf) SCI,SSCI,AHCI SCI:4000 dergi taraması İmpakt faktörü:Dergilerin atıf alma sıklığı Tablo. Türkiye dahil 28 ülke ve Latin Amerika, Asya-Pasifik (Japonya dahil), AsyaPasifik (Japonya hariç), Avrupa Birliği, OECD ülkeleri ve bütün ülkelere ait (Dünya Toplamı), 1981-2006 yılları arasındaki toplam Yayın Sayısı (YS), Katkı Oranı (KO), Toplam Atıf Sayısı (TAS) ve Etki Değeri (ED) verileri (TÜBİTAK-ULKBİM,2007) Ülkeler A.B.D. İngiltere Japonya Almanya Fransa Kanada İtalya Çin Halk Cumhuriyeti Avustralya Hindistan Hollanda İspanya İsveç İsviçre İsrail Polonya Brezilya Finlandiya Avusturya Norveç TÜRKİYE Yunanistan Meksika Arjantin Portekiz Şili İran Venezüella Latin Amerika Asya–Pasifik (Japonya hariç) Asya–Pasifik Avrupa Birliği OECD Ülkeleri Dünya Toplamı Yayın Sayısı 5.861.401 1.443.131 1.371.470 1.318.796 956.191 771.300 588.009 478.737 428.358 405.785 383.149 375.133 308.197 274.392 197.446 190.683 168.022 137.856 130.651 100.975 Katkı Oranı (%) Toplam Atıf Sayısı Etki Değeri 36,01 8,87 8,43 8,1 5,87 4,74 3,61 2,94 2,63 2,49 2,35 2,3 1,89 1,69 1,21 1,17 1,03 0,85 0,8 0,62 123.847.576 24.893.165 16.530.172 18.496.102 13.466.609 12.680.206 7.558.269 2.524.807 6.109.868 2.008.846 6.840.392 3.832.993 5.722.457 5.658.730 2.903.772 1.352.491 1.181.837 2.135.932 1.710.202 1.447.127 21,13 17,25 12,05 14,02 14,08 16,44 12,85 5,27 14,26 4,95 17,85 10,22 18,57 20,62 14,71 7,09 7,03 15,49 13,09 14,33 98.186 0,6 428.642 4,37 86.711 77.747 72.574 49.039 37.388 24.995 16.678 0,53 0,48 0,45 0,3 0,23 0,15 0,1 688.794 585.358 586.039 425.462 351.619 95.205 141.474 7,94 7,53 8,08 8,68 9,4 3,81 8,48 406.234 1.840.399 3.161.514 5.904.142 12.833.766 2,5 11,31 19,42 36,27 78,85 3.106.577 14.411.698 30.461.688 82.003.203 207.511.166 7,65 7,83 9,64 13,89 16,17 16.276.861 100 235.101.933 14,44 Tablo. Türkiye’nin 24 Bilim Dalı’nda 1981-2006 döneminde toplam YS, AS ve ED verileri (TÜBİTAK- ULAKBİM, 2007’den alınmıştır). TÜRKİYE (1981 – 2006 yılları arası) Bilgisayar Bilimleri Bitki ve Hayvan Bilimleri Yayın Sayısı 727 5.040 Atıf Sayısı 1.625 13.791 Etki Değeri 2,24 2,74 Biyoloji ve Biyokimya 4.316 25.127 5,82 137 170 1,24 2.969 3.143 7.361 11.903 17.587 39.435 4,01 5,60 5,36 14 1.050 1 3.243 0,07 3,09 570 13.245 38.161 4.195 71.514 150.692 7,36 5,40 3,95 3.790 1.197 14.283 2.649 3,77 2,21 Mikrobiyoloji Moleküler Biyoloji ve Genetik 897 1.076 5.872 16.074 6,55 14,94 Mühendislik Bilimleri 10.348 32.891 3,18 2.213 732 1.108 17.756 376 4.979 8,02 5,14 4,49 1.177 2.708 2,30 647 2.594 3.455 19.655 5,34 7,58 3.594 13.459 3,74 106.106 473.440 ––––– Bilim Dalları Eğitim Ekoloji / Çevre Farmakoloji Fizik Hukuk İktisat ve İşletme İmmünoloji Kimya Klinik Tıp Malzeme Bilimleri Matematik Nöroloji ve Davranış Bilimleri Ortak Disiplinler Psikoloji / Psikiyatri Sosyal Bilimler (genel) Uzay Bilimleri Yerbilimleri Zirai Bilimler Türkiye Toplamı IMRAD: Introduction, Material&methods, Results, And Discussion Başlık Giriş: Neden yaptınız ? Materyel & Metod: Nasıl yaptınız ? Sonuçlar: Neler buldunuz ? Tartışma: Ne anlama geliyor ? Kaynaklar Ahlak:Toplumsal değerler Felsefe:Düşünsel temeller Hukuk:Toplumsal kurallar Etik:Evrensel değerler Deontoloji:Meslek kuralları Güncel Etik Sorunlar • • • • • • • • Ötanazya Yaşam desteği Organ-doku nakli Kan nakli Kürtaj Klonlama Genetik Hayvan deneyleri • Alternatif tıp • Tıbbi hatalar • Ölümcül konjenital hastalıklar • Yaşam kalitesini etkileyen tedaviler • Kök hücre araştırma ve uygulamaları 1. Nazi doktorların deneyleri Nurenberg kodu 2. Tuskegee sifilis çalışması (ABD) Belmont Rap. 3. Willowbrook hepatit çalışması 4. Helsinki bildirgesi – insanlar üzerinde araştırma, denek hakları Bir bilimsel araştırmanın değerini ve güvenilirliğini azaltan her türlü girişim * Disiplinsiz araştırma * Bilimsel yalancılık ve saptırma yok kasıt var hata yanıltma sahtekarlık zor 1.yanlış gözlem 2.yanlış analiz 3.yetersiz kayıt tutma 4.yöntemin ayrıntılarını açıklamama 5.çift veya dilimlenmiş yayın 6.önyargı veya çalışma sonrası tasarımı değiştirme 7.daha önceki çalışmaları görmezden gelme 8.verileri baskılama,veri noktalarını çıkarma 9.açıklanmamış çıkar ilişkisi,sahtekarlık 10.haksız yazarlık 11.haksız hakemlik,yalan tanıklık 12.casusluk,sırları açıklamak 13.kamu fonlarının kötü kullanımı 14.zorbalık,insan kayırma 15.hatalı verileri görmezden gelme 16.sahtekarlık ihbarlarını baskılama 17.bilgilendirilmiş onam alınmaması 18.aşırma 19.çarpıtma 20.uydurma 21.yasa dışı insan deneyleri Orta yüksek düşük impakt saptanma kolaylığı kolay Lancet 2006 1.Uydurma (2) (fabrikasyon) 5.Dilimleme (salamizasyon) 6.Kurum desteğini belirtmemek (falsifikasyon) 7.Yazarlık haklarını 3.Aşırma (3) değiştirmek (plajerism,intihal) 8.Kaynakların yanlı seçimi 2.Çarpıtma(1) 4.Çoklu yayın (duplikasyon) TÜBİTAK(2001) 28 • Başkalarının fikirlerini,metodlarını, verilerini, uygulamalarını,yazılarını ve şekillerini sahiplerine bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendisininmiş gibi sunmak. • Yabancı dilden kitap, makale vb tercüme ederek kendi yazmış gibi basmak. ÜAKDSEK-2006 Araştırma kayıtları ve verileri tahrif etmek Kullanılmayan yöntem,cihaz ve materyalleri kullanılmış gibi göstermek Araştırma hipotezine uygun olmayan verileri değerlendirmeye almamak İlgili teori ve varsayımlara uydurmak için veriler ve/veya sonuçlarla oynamak ÜAKDSEK-2006 Sunulan veya yayınlanan belgeyi gerçeğe aykırı olarak düzenlemek veya bir belgeyi değiştirmek veya gerçeğe aykırı belgeyi bilerek kullanmak Araştırmaya dayanmayan veriler üretmek, bunları rapor etmek veya yayınlamak ÜAKDSEK-2006 Gerçek sıklığı saptamak olanaksız ! A.B.D. :12 yılda 200 duyuru/30 doğrulanma A.B.D. :(NIH)Araştırma projelerinde 1/2000 A.B.D. NSF Anketi:Doktora öğrencileri ve öğretim üyelerinin % 12-40’ı bilimsel yanıltmaya şahit olduklarını bildirmişlerdir. 1 000 000 nüfusa yılda 2-3 olay (Norveç) 32 “2% of scientists admit to have falsified research at least once and up to 34% admit other questionable research practices” Fanelli 2009 26 March 2011 Uluslararası örnekler: Darsee:uydurma (fabrikasyon) Soman:hakemliğin suistimali Imanishi-Kari-Baltimore:çarpıtma (falsifikasyon) Gallo:HIV keşfi (aşırma-plajerizm ?) Hitit 2011 Emory ve Harvard Üniversitelerinde kardiyolog (Braunwald lab) ABD'nin en umut veren genç bilim adamı En önemli dergilerde yayınlar Harvard'da bazı bulgularda fabrikasyon Birçok yayın sahte – geri çekiliyor Harvard'dan atılıyor Aşırı hırs,yayın ve yükselme baskısı Hitit 2011 • • • • Memorial Sloan Kettering'de immünolog Bölüm başkanı: Robert Good Doku kültüründe tuttuğu dokuları transplante ediyor---rejeksiyon yok ! Beyaz farelerde siyah deri yamaları—boya ! Hitit 2011 Bozweda: Güney Afrika-meme kanserinde yüksek doz kemoterapi Schön:Bell Laboratuvarları(ABD), moleküler elektronik Sudbo:Norveç,ağrı kesiciler ve oral kanser Poehlmann:ABD,beslenme,hapis Hwang Woo-suk: Güney Kore,kök hücre, sahtekarlık http://ori.dhhs.gov/. Hitit 2011 Hwang Woo-suk Hitit 2011 Türkiye’den örnekler Farmakoloji posteri - aşırma Behçet çalışması (Lancet) – çoklu düzensizlik Barsak hastalığı makalesi- aşırma Cerrahi makalesi – aşırma TÜBİTAK Dergileri:Çift yayın,haksız yazarlık, dilimleme,kurum desteğini belirtmeme, 40 Uluslararası Kongrede Poster Veriler daha önce yayınlanmış bir makaleden alıntı Kongrede ve yayında duyuru Üniversitede soruşturma Behçet hastalığı tedavisi ile ilgili olarak Lancet ‘te yayınlanan yazı İhbar üzerine Dekanlık’ça soruşturma Çoklu düzensizlik: * Etik Kurul kararı yok ! * Yazılı onay alınmamış ! * Yazarların imzaları sahte ! * Ortak yazarlar inkar ediyorlar ! Yazarlardan savunma isteniyor: * Birinci yazar davranışını savunuyor. * Diğer yazarlar metni görmediklerini ve haberleri olmadığını belirtiyorlar. * Bir yazar “Ben Lancet’i okumam” diyor. Editör ciddi etik ihlallerin kesinleştiğini belirtiyor. Makaleyi literatürden geri çekiyor (retraction) “Sonuçlar yapılan usulsüzlükleri mazur gösteremez” PROPOSITION 1: THAT TRIALS ARE DECEITFUL In February 2000, The Lancet published the results of a randomized trial examining the efficacy of interferon in Behçet’s disease [1] ...The Lancet retracted the paper 8 months after its original publication, a matter of great personal regret to me [2]. Controlled Clinical Trials,22:593-604,2001 Kasım 2007: ODTÜ’de doktora sınavı 2 doktora öğrencisi:67 yayınları var ! Birçok makaleden yaygın alıntılar Makaleler geri çekiliyor Yazarlar sadece “iyi İngilizce’yi ödünç” aldıklarını belirtiyorlar Disiplin soruşturması açılıyor İdari mahkeme “usulden” bozuyor 65 admin withdrawals 4 0 2 9 1 5 1 4 1 3 1 3 1 0 7 5 4 3 3 3 M. Salti (Grad Student, METU, Ankara) O. Aydogdu (Grad Student, METU, Ankara) S. Aygun (Grad Student, 18 Mart Univ, Canakkale) M. Korunur (Grad Student, Dicle Univ, Diyarbakir) A. Havare (Assoc Prof., Mersin Univ, Icel) I. Tarhan (Assoc. Prof., 18 Mart Univ, Canakkale) M. Aygun (Grad Student, 18 Mart Univ, Canakkale) H. Baysal (Assoc Prof., 18 Mart Univ, Canakkale) I. Acikgoz (Professor, Dicle Univ, Diyarbakir) I. Yilmaz (Professor, Dean, 18 Mart Univ, Canakkale) F. Binbay (Assistant Prof., Dicle Univ, Diyarbakir) N. Pirinccioglu (Grad Student, Dicle Univ, Diyarbakir) T. Yetkin (Instructor with PhD, Mersin Univ, Icel) C. Aktas (Grad Student, Math Dept, 18 Mart Univ, 1 Canakkale) ................................ Physics Department, Çanakkale Onsekiz MartUniversity, Çanakkale, Turkey NATURE|Vol 449|11 October 2007 Yararlanılan kaynakları belirtme: *tırnak içine alma *özetleme *farklı sözcüklerle açıklama (paraphrasing) -------------------------- Alıntılar makul düzeyde,orijinal kaynağa uygun ve emeğe saygılı olmalı 1. 2. 3. Çalışmanın tasarımı, veri toplama, analiz ve yorumuna yeterli katkı Yazının taslağını kaleme alma, entellektüel içerik yönünden gözden geçirme Yayınlanacak son metni onaylama 1 + 2 + 3. maddelerin tümü yerine getirilmelidir. (ICMJE) Hakkı olduğu halde adı konmayanlar Hakkı olmadığı halde adı konanlar “Gölge yazarlık,onursal yazarlık, hediye yazarlık” *Bölüm başkanı,parayı bulan, araştırıcının arkadaşı,eşi,dostu..., hastaları,kanı,idrarı sağlayan...” Hakkı olanların hepsinin adı olmalı, hakkı olmayanların hiçbirinin adı olmamalı... 55 S.Erdem * Editörlere danışıp izin almadan orijinal bir çalışmanın aynen veya sonuçlarıyla başka bir yayın organında yayınlanması Dergilerin,hakemlerin,editörlerin kaynaklarını boşa harcamak Okuyucuya,araştırıcıya,bilime saygısızlık Farklı dillerde,farklı okuyucu kitlesine hitap etme gerekçesi yeterli değil ! Dergilerin telif hakkı sorunu 57 1. 2. 3. 4. 5. Her 2 editörün onay yazısı olması İki yayın arasında en az 1 hafta olması İkinci yayının farklı okuyucu kitlesine hitap etmesi İkinci yayının birincinin veri ve yorumları ile aynı olması İkinci yayında dip not olarak ilk yayının belirtilmesi “Poster,abstrakt,kongre ikinci yayın sayılmaz” bildirisi ICMJE Tek bir yazıda sunulabilecek veri,bulgu, fikirleri yapay olarak bölerek birden fazla yayın haline getirmek: *yayın sayısını arttırmaya yönelik *önceki yayını kaynak göstermemek *önceki yayından yeterli düzeyde farklılık göstermeyen yayınlar Yetersiz Hızlı araştırma eğitimi yükselme hırsı Tanınma arzusu (Hollywood send.) Üstlerin aşırı ve oransız baskısı Fazla yayın = prestij duygusu Maddi-manevi kazanç hırsı Psikiyatrik bozukluklar Kansu,Ruacan (CBT,2001) 60 Bilim metodolojisi Bilim literatürünü tanıma Bilimsel bir kavramı anlama, üretme, sunma Bilim çevresi, kültürü, kişiliklerini tanıma Bilim etiğini benimseme TÜBİTAK-Yayın Etiği Sempozyumu(1991) YÖK-Yönetmelik Değişikliği(1995) TÜBİTAK-Etik Kurulu(2001) ÜAK-Doçentlik Sınavı-Etik Kurul (2001) TÜBA-Bilimsel Araştırmalarda Etik ve Sorunları(2002-2008) saglikeditorleri@yahoogroups.com Yerel etik kurullar (öncelikle ilaç) Merkezi etik kurul (ilaç) TÜBİTAK AYEK (kurumla ilgili) YÖK 2007 (2008'de kaldırıldı) ÜAKEK (doçentlik sınavı) (2009’da kaldırıldı) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Aşırma Sahtecilik Çarpıtma Duplikasyon Dilimleme Haksız yazarlık Diğer etik ihlal türleri *Alıntılar,destek belirtmemek,insanhayvan deneylerinde etik kurallara uymamak,hasta haklarına saygı göstermemek,jüri üyelerini yanıltıcı beyan... 65 Hangi gerekçeyle olursa olsun, insan nasıl azıcık hamile olamazsa azıcık ahlaklı da olamaz. Ian Jackson 26 Nisan 121 – 17 Mart 180