Bülten 1998-2
Transkript
Bülten 1998-2
II TURK DER]IEGI BIYOFIZIK VI II BUITElII BiyofizikDernegiYaylnOrganl A$ustos1998 Y r l:4 S a y r:2 UNiVERSITTSI HACETTEPE TIP FAKULTESiBiYOFiZiK ANABiLiM DALI Yayrn Kurulundan, Ycinetim Kurulumuz dernefimizin adrntn "Tiirk Biyofizik Derneli" olarak defigtirilmesi igin yaptrfr ttim yasal iqlemleri sonuglandtrmtg bulunmaktadrr.Bu nedenleBiiltenimiz adr da bu sayrdan itibaren "Tiirk Biyofizik Derneli Btilteni" olarak deligtirilmigtir. Anabilim Dahmrztn gekirdelini olugturan birim, doktorasrnr Almanya'da tamamladrktan sonra gittili ABD'den d0nen Dr. Erol Bagar tarafrndan 1970 yrhnda bir enstitii olarak kurulmu$tur.Dr. Bagar'tn yolun gabalarrile gergeklegen laboratuvarolanaklarr sayesinde,kuruluqunBiiltenimizin bu saytstndada Biyofizik dan klsa stre sonra Yiiksek Lisans ve Doktora Anabilim Dallannrn tanrtrmlna devam etmekteprogramlan nrn yti riiti.ildiifii, Rektorliile bafl t bir yiz. Tanrtrmr yaprlmamtgdifer Biyofizik AnabiAragtrrma Enstitiisii olarak etkinlik g6stermeye lim Dah Bagkanhklanndan tantttct yaztlartnt bagl ayabi l mi qti r. B u..kurul uq si i reci ni n ilk Yaym Kuruluna gcindermelerinibeklemekteyiz. yrllannda Dr. Qi[dem Ozesmi,Dr. RezzanDuruBiiltenimiz igin katkrlannrzr bekledilimizi san (Utkugal), Dr. Canan Erollu (Baqar), Dr. tekrarlar, saygtlar sunanz. Necla Oztiirk, Dr. Atila Giinder ve Dr. Pekcan Ungan'rn da Enstittiye katrlmasryla bir araqttrma grubu olugmug ve bu grup, "beynin ve diiz kaslann dinamik tizellikleri" olarak dzetlenebilecek bir alanda oldukga yolun bir aragttrma ve yayrn etkinlili gtistermigtir.Birimimiz, suntalevhalarla gegici olarak biilmelenmig bir amfi ile onun yanrndakiiki odadanibaret olan, biraz derme-gdtma bir mekdnda gegen 6 yrldan sonra, 1976 yrhnda, ofis ve laboratuvarlar igin uygun kogullar sallayacak bigimde diizenlenmig olan gimdiki yerine tagrndr.Enstiti.iniinkurucu direktijrii olan Dr. Bagar, ktsmen iilkemizde aragttrmaya sallanan maddi destelin gok krsrlmast ve i.iniversitedekigahgmakogullanndakiolumsuz geligmelere, krsmen de kiqisel nedenlere baflt olarak, 1978-1980vrllan arastndaizinli olarak Almanya'daki Liibeck Universitesi'ne gitmiq, 1980 yrhnda da birimimiz ile iligkisini tamamenkeserek gahqmalarrna bu iiniversitededevam etmigtir. Birimimiz, 80'li yrllarrn baqrndakurulan Yiiksek Olrenim Kurulu'nun dngtirdtifti uygula- ' YayrnKurulundan . HacettepeUniversitesi Trp Fakiiltesi Biyolizik Anabilim Dah t Duyurular ' Dernek Haberleri ' X. Ulusal Biyofizik Kongresi maya paralel olarak, 'Irp Faktiltesininbir Bilim Dah haline gelmiq ve 1981yrlrndanitibarenTrp Fakijltesi 2. srnrf d$rencilerineokutulrnaslnakarar verilen Biyofizik dersleribirimimiz o[retim ele m a n l a n n c a h a z trl a n a ra k v e ri l meye ba;1lanmrqtrr;1987 yrhndan bu yana Tip Faki.iltesinin bir Anabilim Dah olarak etkinlik gdstemektedir. Kuruluq ytlalanndaedinilen laboratuvararag ve gereglerindengolunun zamanlademodeolmasr, hattatLimtiylegah;amazdurumagelmesive iilkemizin ekonomikdurumundakiolumsuzluklann da yeni cihaz teminine olanak vermenresinedeniyle, 1977-1985yrlian arastndabirimimizde yeni araqtrrmalaryi"iriitmekmiimkiin olamamrg,eski ya da egitim etkinlikverilerin degerlendirilmesi leri ile yetinihnek zorundakalrnmrqtrr.BilgisayarlarrnPC nitelifi kazanmasrve ADC kartlan takrlmaksuretiyle,bunlartnoldukgaekonor-nikbrr gekilde sinyal kaydr sallayan laboratuvar cihazlan haline getirilebilmesisayesinde,ara;trffna gahgmalarrna tekrar baqlanabiimiqve iilkemizin olanaklarrcilEiisiindeoldukgaiyi bir diizeyetekrar sonra Doktorasrnttamamladtktan ulaqrlabilmiqtir. 1997 yrhnda kendi iste-liile grubumuzdanayrrlmrq olan Dr. Biilent Ozmen'in bu safhadaEok onemli katkrlarr olmugtur. Anabilim Dahmrzda halen 2 profescir,2 dogent,1 olretim gorevlist. 2'si doktoraderecesinesahip4 ara$tlnrlagdrevlisi bulunmaktadrr.Bu 6[retim elemanlaltntnyiiksek cilrenim dallan qciyledir:Fizikgi (5), Ttp Doktoru (3), Elektronik Mi.ihendisi(2). Anabilim Dahmrzdatemel olarakiki alanda pa h q m a l a ry a p rl ma k ta d rr.B u al anl ardani l ki "beynin fonksiyonl.an ile elektriksel aktivitesi arosmdaki iliSkiler" olarak tizetlenebilir.Normal insanlarya da deney hayvanlartiizerinde )iaPrlan temel araqtrrmalariig ayrr Beyin AraqtrrmaLaboraturrarrmrzdayiiriitiilmektedir. Insan beyninden yaprlanolgmelerde,saghderi ijzerineyerleqtirilen elektrotlarkullanrlarakISEGdalgalan non-invaziv yoldan kaydedilmektedir.Daha aynntrh ve incelikli temel aragttnnalariginse,kedi. kobay, rat Bu haygibi deneyhayvanlankullanrlmaktadrr. vanlann istenenbeyin b<ilgelerinestereotaksik ydntemle akut ya da kronik elektrotlaryerlegtirilmekte ve bu bcilgelerinelektriksel aktiviteleri kaydedilebilmektedir.Beynin belirli fonksiyonlarrnr uyarmak igin cizelduyusal stimuluslartasarlanmaktave beynin bunlaraverdifi elektroensefalografik yanltlar -ki bunlara "evokedpotentials" (EP) adr verilmektedir-,sinyal-iqlemtekniklerindenyararlanrlarakincelenmektedir.Bdyie bir yaklagrm,deligik duyusal fonksiyonlaraya da cifrenme,tanlma, dikkat gibi psikofizyolojik siireglereiligkin ntiral mekanizmalanndinamik ozelliklerihakkrndabilgiler sallamaktadrr.Aynca, insandaelektroensefalografikyanrtlan olugturan geqitlidalgalarrnsaghderi iizerindekipotansiyel dafrhmlartndan yararlanrlarak,belirli bir duyusal ya da kognitif fonksiyonunbeyin igindeki lokalizasyonununyaklaqrk olarak saptanabilmesi Dr. Pekcan Ungan taru- | trtr y"prltr "*$ttt*"tTLJBITAK desteklibir proje ola- | frndanydnetilen rak ytirtitiilmoktedir. I Bu Anabilim DahmrzdaEahqrlanikinci te- I mel kontr ise. "diiz kaslann pasif nrckanik ciz.elbaqhlr altrnda likleri ve kasLlmcimekan.izmaLarr" toplanabilir.Qegitli deney hayvanlanndanizole eCilenvaskiilerve visseraldtiz kas preparatlanntn spontanve uyanlrnrqkontraksiyonpaternlerinin kaydedilebildiIi Kas AraqttrmaLaboratuvartmtzda yaprlangahqmalardada sistemanalizi ydntemlerinden yararlantlmaktadrr.Dr. Necla Oztiirk genel olatarafrndanyonetilenbu gahgmalartla, rak, kasrlmaktaolan aktif kasrndavrantqtile aynr kastnparalizeedildiktensonrakidavrantgtkarqrlaqtrrtlmaksuretiyie,hem diiz kaslann kastlma simule edenanalogmodellertest mekanizmasrnr edilebilmekte,hem de pasif doku lizelliklerir-rin kasrlmayrne gekildeetkiledi[i inceienebilmektedir. Delirsik fizyolojik koqullar ve farmakolojik etkiler altrndadiiz kas kontraksiyonpaternlerintn gbsterdiklerideliqiklikler de, son yrllardacinem uygun kazanan "kaotik davrants" yaklagrr-nrna olarakmodellenmeyegahgllmaktadtr. isveg'in KarolinskaEnstitiisii'ndcgerim reiyon kanallartnrndinamik ozelseptorlerindeki liklerini ve Reseptrirpotansiyelininoluqurnundaki fonksiyonlarrnt "voltage clamp" teknili ile inceleyen qahqmalaryaptrktansonra 1996yrhnda anabilim daltmtzakatllan Dr. Nuhan Purah. iiniversitemiz AragtrrmaFonu tarafindan destekbir elektro-fizyoloji lenenbir proje gergevesinde Rebaqlamrgtrr. kurma galrqmalanna laboratuvarr ve sinir kodlama konusunda septoradaptasyonu gagdagproblemlerbu heniizsonuglandrrrlamamtg laboratuvardahticreseldiizeyde konvansiyonel elektrikselkayrt sistemlerive hticreselfonksiyonlann topografik olarak takibine olanak sallayan opto-fizyolojik yiintemler kull antlarak araqttnlacaktrr.Bu gahqmalarbaglangrgtadeneyseluygunluklan nedeniylevortebrastzhiicrelerinde,daha sonra rremeli ti.irlerindeve insan hiicrelerinde (dokulannda)gergekleqtirilmekiizereplanlanmrqfir. ilk olarak ele ahnan projedekerevit gerim leseptdrncironlanndakisodyum akrmlarr iki elektrodlu voltaj klempi ydntemi ile aragttnlmaktadrr. Beyin ve Kas AragtrrmaLaboratuvarlannda, 7 Y i i ksek Li sansve l 5 D oktoratczi i l e, TUBiTAK tarafrndandesteklenen20. H.U. Araqtrrma Fonu tarafindan desteklenen3 araqttrmaprojesi bulunyiiriitiilmiiqve baganylasonuglandrnlmrq maktadrr^Bu araqtrrmalarursonuglart,yurt drqrn57'si ulusal da bastlmtg2 kitap, 30'u uluslararasr, dergilerdebasrlmrgtoplam 87 makale ve 26'sr uluslararasr,77'si ulusal kongrelerdesunulmug toplam 103 bildiri halinde yaylnlanmrgttr.Bu yaylnlardanbazrlanndayolunlagmak iizere,scizkonusu gahqmalaraScienceCitation Index tarafrndan taranandergilerdetoplam olarak 300'iin iizerinde atrftabulunulmuqtur. -j Halen Biyofizik Anabilim Dah.nda giirev yaprnakta alan ii{retim iiyelerinin yiiriitmilg veyayiiriitmekte oldufiu araglwma projeleri: raz kdpriilerin bu cevaplardaki roliiniin incelennresi.TUBiTAK AragtrrmaProjesi,SBAG-1436 (19e1). . Ungan,P., Ozmen,B., Yalcroglu, S., GokUngan,F.: Beyindekisponlaneve uyanimr; soy, C.: Bir sesimajtntn lateralkaymalan ile uyaelekirikselaktivitelerinnonlinearetkilegimi.T'Unlan elektroensefalografi k yanrtlarrnkortikal kayBITAK Araqrrnnaprojesi,TAG-320 (19?6). Aragtrrma Projesi, TBAGnaklan. TUBiTAK (Oztiirk), Eroilu-Baqar,C., Demir N,: Aoraktivitesininanalizi ve slnrflan- 1469(devarnetmektedir). ta'nln spon.tane Purah, N.: Gerim resepttirncironlarrnsoddrnlmasr.TUBITAKAraqtrnnaProjesi,TAG-352 yurn akrmlannrn kargrlagtrrrnahkinetik anal,izr,. (1977\. Ungan, P.: iqitsel uzak-alanpotansiyelleri- HacettepeUniversitesi Araqtrrma Fonu, Araqtrr(1997-1999). nin sistern analizi. TUBITAK AraqtrrmaProjesi. ma P roj esiN o. 97.0i .101.006 Purah, N.: reseptcir nrjronlarrndasodGerim TAG-389 0979\. yum problarla kanallannrn floresan igaretlenmesr. Dernir (Oztiirk),N., Ti.imer,N.: Kalsiyum( 1998-1999). ECZACIBA$I Aragtrrma Fonu suz ve ver;iparrrileklenmiqKrebs soliisyonlannPurah,N., Deitmer,.1.:Uyarr ile oluganintdaki dtiz kaslann spontaneaktiviteleri:Kargrlaqraselliiler sodyurndegigiklikleriningerim resept r r m a h b i r z a ma n c ti z i l e l i a n a l i zi . TU B ITA K karqrlasstrrmah araqtrrrlmasr.TUBItrirlerinde AragtrrmaProjesi,TAG-414 ( 1980). Ungan,P.: Beynin elektrodinamikijzellikle- TAK-Jiilich RsearchCenter (Tiirk-Alman, 19981999). r i k o n u s u n d ab i r m o d e l g a l rg masr.TU B ITA K P ural r, N .: S rE ankal p kasrnrnel ektriksel AraqtrrmaProiesi,TAG-436 ( I 98I ). ozelliklerine akrepzehirlerininetkisininara;trnlUngan, P., Karakag,S.: l{ipotalamik elektriksel aktiviteninaEhkve tokluk hallerindeince- masr.TUBITAK AragtrrmaProjesi,SBAG-1867 (1998-1 999). lenmesi.TUBITAK AragtrrmaProiesi,TAG-491 Purah, N., Ungan, F.: Canh Hticrelerde ( 19 8 3 ). K onfokal Mi kroskopi k A raqtrrma" DPT Ungan,P.: iqitselu),anlmapotansilrsllslivs beynin igitme merkezleriarasrndakisinirselko- AraqtrmraProjesi,DPT-98K 121670 ( 1998-2000). Ozttirk, N.: Kalsiyurn antagonistlerinindtiz m t i n i k a s y o n .l l a c e tte p c U n i v e rs itesiA ragttrma gerrneyleaktive olan myojenik cevaplakaslann F on u , Ara g trrmaF ro j e s iP ro j e N o . 84.01.011.02 nna etkisi. Flacettepe UniversitesiAraqtrrmaFo( i 98 8 ). (devar n U n g a n , P .: Me rk e z i s e s l okal i zasyonu nu, A raqtrrmaP roj esiN o. 98.01.101.005 ermektedir.). ilgili beyin potansiyellerinindimekanizmasryla Oztiirk, N.: Vena porta'nrn myojenik cevapnami$i. TUBffAK AraqtrrmaProjesi,TAG-564 <ilEi.ilen lan: fazik aktivite ile tetani..csnasrnda ( 19 8 9 ). TUBITAK Araqlrma Ungan, P., Ozmen. B.: Ses lateralizasyonu cevaplannkarqrlagtrrrlmasr. iligkin kortikal uyarrlmapotansi- Projesi,SBAG-1929 (devametmektedir.) mekanizmasrna y el l e ri : S p e s i fi k l l D s ti m i i l a s y onu.' IA G-0772 ( I 99 3 ). Oztiirk, N.: Vena porta ile aortanlndinamik rnekanikcizellikleri:Aktif ve pasif davranrqlanntn frekans alanrndakargrlagttrmahanalizi. TUBITAK AraqtrrmaProjesi,TAG-648 (1993). Ozttirk, N.: Vasktiler di.izkaslann aktif kasrlma rjzellikleri ile pasif mekanik karakteristikleincelenmesi.Hacettepeijnirinin kargrlaqtrrmah versitesiAra$tlrma Fonu, AraqtrrmaProjesiProje No. 9 0 .0 1 .0 1 .0 0 1(1 9 9 3 ). Ozttirk,N.: Vena porta dtiz kaslanntsimiile eden analogmodelin geliqtirilmesi:Qaprazkdprtilerin elastik 6zellikleri. TUBITAK Aragtrrma Projesi,TAC-1 206 (1994). U n g a n .P .. Y a l c ro g l u .S .. Oz men,B .: i gi tsel binauraletkilegimbilebeyin sapr.yanrtlanndaki qenleri.TUBITAK AraqtrrmaProjesi,'IAG-1205 ( 19 9 5 ). 6ztiirk, N.: Diiz kaslarda gerure ile aktive olan kuvvet cevaplartntnolugumundamembrantn roliiniin aragtlnlmasr. Hacettepe Universitesi Aragtrrma Fonu, Aragtrrma Projesi Proje No. 95. 0 3 .0 1 1 .0 0(1 4 9 9 6 ). 6zttirk, N.: Vena porta diiz kastntn ani germeyle aktive olan myojenik cevaplart:Zamansal formuna ardrgtkgerme uyartlarlnln etkisi ve gap- Altyap4 Arag ve Gereg Olanaklarr: Anabilim dahnda,deligik igitsel ve grirsel stimuluslarlauyanlan elektroensefalografikyanrtlarrnkaydedilip incelendigi iiE beyin ara$tlrrna laboratuvarrile bir kas, bir hiicre elektrofizyolojisi ve kedi, kobay, rat gibi ufak deney hayvanlannrn belirli beyin bolgelerineelektrot yerleqtirmek igin bir stereotaksikameliyat laboratuvanbulunmaktadrr. Bir etemet ballantrsr, bu laboratuvarlardaki bilgisayarlannbirbirleri ile ballantrh olarak galrqmasrnlve mevcut yaztciar (HP-LaserJet 6L, HP-InkJet 690C) ile taraytctntn(HP-ScanJet 4C) ortak kullanrminrsallamaktadrr.Bu laboratuvarlardabulunanaragve gereglergunlardrr: B eltin Ara; fi rma Labo ratuvar lan : 1. Laboratuvar:Anabilim Daltmrzda geliqtirilerek imal edilmiq olan 128 kanalh EEG-EP uyan ve kayrt sistemi, Fonksiyon Jeneratcjri.i (GFG-813),Digital Alpha Station166,PC-Pentium II-350MH2. 2. Laboratuvar:16 kanallt EEG cihazr,flash stimulatcir(Grass),PC-Pentium-233MH2. 3. Laboratuvar:8 kanal l r E E G ci h azr (Schwarzer1250),PC 486150MHz, fonksiyonje- neratorii(Data Pulse4i0), osiloskop. Ko;AtgSIt rlBs-La bo r at uva r t : DC amplifikatcirler,kuvvet transdiiserleri (GrassF f . 01), dofrusal harekettransdiiseri.terazi (Mettler), Ph-metre,termoregiilator,diseksiyon mikroskobu,saf su cihazr,fonksiyonjeneratrjrleri, csiloskoplar,PC-Pentium-233MH2,PC 486166MHa H iic re El ektrortzl oloj isi Ws ra tuvan : Inverterl(floresan)mikroskop, bilgisayarh (PC-Pentium133 MHz) uyarl ve elektrofizyolojik kayrt sistemi,Stimulatorler(GrassS48).PC-Pentium 233 MHz, mikro-manipiilattir,elektrot gekici (DKI 700C),disseksiyonmikroskobu. es of the rapidly adapting stretchreceptorneurone in th.e crayfish. J. Physioi., 469: 193-211, 1993. [,rngan,P., Erar, H., Oztiirk, N,, Ozmc'n.B.: Human long-latencypotentialsevokedby monaurai interruptionsof a binaural click train: connection to soundlateralizationbasedon interauralintensi ty di fferences.A udi ol ogy, 31: 318-3 33, 1992. Rydqvist, B., Purah N.: Potential-dependent potassium currents in the rapidiy adapting stretch receptor neuron of the crayfish. Acta Physiol.Scand.,L42:67-"16, 1991. DTIYURULAR i 3.U l usl ararasrB i yofi zi k K ongresi l 9- 24 Eyli.il 1999 tarihinde Yeni Deihi (Hinclistan)'da yaprlacaktrr.Kongre igin yaztqmaadresi: Ster eotaksik AmeIbtat Laborattn a n : Prof.GirjeshGovil igin stereotaksik hayvanlan deney KiiEiik Prof.Anil Saran ameliyatseti (David-Kopfl ve gerekli malzeme. Tata Instituteof FundementalResearch Ofretim Elemanlannrn Son 10 Yrldaki Homi BhabhaRoad Yayrnlanndan Ornekler: MUMBAI 400005,India P u ra h , N ., R y d q v i s t, B.: Acti on potenti al Tel+91-22-215-291I and sodium current in the slowly and rapidly 5-2110 Fax:+ 91-22-2i of the crayfish adaptingstretch recaptorneul'ol-ls Email:Iupab99@tifrc 3.tifr.res.in (astacusastacus).J.Neurophysiol.,1998 (baskrD E R N E K ITA B E R LE R i da). Ozttirk, N.: Passivemechanicalpropertiesof Derne!imiz Ydnetim Kuruiu Derne[imiz the guinea pig aorta and portal vein: A compara- adrnrn Tiirk Biyofizik Derneli olarak defigtirilsion in the low-frequencyrange. Gen. Physiol' mesi igin gerekli tiini yasal iglemleri tamamlamrq l6t 139-1 49,199i. Biophys., ve D ernei i mi zi n adrnrn TU R K B IY OFIZI K U n g a n ,P ., Y a l c ro g l u .S ., Oz men,B .: Inte- DERNEG| olarak'clefiqtirilmesi igi qleri Bakanhraural delay-dependentchanges in the binaural Irnca onaylanmrqttr. differencepotential in cat auditory brainstemresX . U LU S A L B i Y OFi Zi K K ON GR E S i ponse:implications about the origin of the binaural interactioncomponent.Hear. Res., 106: 66Dernelimiz her yrl oldugu gibi bu yrl da dli82,1997. zenleyecekoldulu 10. Ulusal Biyofizik Kongresi Ungan,P., Ozmen,B.: Human long-latency iEin gerekli gahgmalarttamamlamrqttr.Kongre to brief interaural disparities of inten- kapsamrndaaynca BiyosenscirlerPaneli dijzenrespc,nses 99: 476- l enmesi de kesi nl i k kazanmtqttr.10-12 E yliil Clin. Neurophysiol., sity. Electroenceph. 49A,1996. 1998 tarihinde drizenlenecekolan kongre agiltgt Oztiirk, N., Ungan,P.: Alterationol tension Avrupa Molekiiler Biyoloji bagkanrProf. Dr. F. responseto stretch with spontaneouscontraction Kafat<lstaraftndalt "Biyolojide Devrim" konulu frequency in the guinea pig taenia coli and stiff- konferansile yaprlacakttr. . n . P hysi ol . B i nes s -w o rk c h a ra c te ri s ti c s Ge istanbulTeknik UniversitesiMagka Sosyal 1 9 9 4 . 1 3 : 9 9 -1 0 8 , oph y s ., Ttirk Biyofizik Dernefi ve istanbul Tesislerinde Rydqvist B., PurahN., LannergrenJ.: VisBiyofizik Anabilim Dah katkrlarr Faktiltesi Trp co-elastic properties of the rapidly adapting gerqeklegtirilecek olan kongre igin bilgi; ile stretch receptor muscle of the crayfish. Acta Nurten Prof.Dr.Ri.istem Physiol.Scand.,150: 15l-159, 1994. Fakiiltesi Istanbul Trp Oztiirk, N.: ,A.napproach for measurement Biyofizik Anabilim Dah of tension transientresponsesof srnoothmuscles 34390 Qapa-Istanbul A cta c o n tr acti ons. duri n g th e i r s p o n ta n e o u s ve Fax: A21263-q11 53 Tel. Physiol.Scand.,148:227-228, 1993. ahnabilir. adresinden Rydqvist 8., PuralrN.: Transducerproperti- Biyofizik Derneli Adrna Sahibi veYazr lqleri Mi.idtirii:Engin Bermek Yayrn Kurulu: Ri.isteurNurten, Salih Qelik, Giirbiiz Qelebi YonetimMerkezi:Biyofizik Dernefi istanbul UniversitesiTrp Fakii.ltesiBiyofizik Anabilim Dah 34390 Qapa-ISTANBUL Tel. ve Faks:(0212)635 I I 53