Okul Öncesi Dönemde Hayali Arkadaşlar
Transkript
Okul Öncesi Dönemde Hayali Arkadaşlar
İçindekiler Dizini PSİKOLOJİ.......................................................................................................................................................................4 ÇOCUKLARA SORUMLULUK BİLİNCİ KAZANDIRMAK.................................................................................4 Sorumluluk Bilinci Nasıl Kazandırılır? ..............................................................................................................5 BİLİNMESİ GEREKENLER .................................................................................................................................................................................6 Çocuğunuzun yaşına göre sorumlulukları nelerdir?.................................................................................................7 Çocukların 2 ve 4 yaş arası alabilecekleri sorumluluklar.......................................................................................7 Çocukların 5 yaşında alabilecekleri sorumluluklar...........................................................................................8 Çocukların 6 yaşında alabilecekleri sorumluluklar...........................................................................................8 Okul Öncesi Dönemde Hayali Arkadaşlar...................................................................................................................9 Arkadaşıma Merhaba Der Misiniz?.........................................................................................................................9 EĞİTİM ..........................................................................................................................................................................11 OKUL ÖNCESİ ÖZEL EĞİTİM HİZMETLERİ.......................................................................................................11 Okul öncesi özel eğitim hizmetleri nerelerde verilir?............................................................................................11 Okul öncesi özel eğitim hizmetlerinde kimler görev alır?.....................................................................................11 Okul Öncesi Özel Eğitim Hizmetlerinin Yararları.................................................................................................11 SAĞLIK..........................................................................................................................................................................12 ÇOCUKLUK ÇAĞI KANSERLERİ ERKEN TEŞHİSLE TEDAVİ EDİLEBİLİR.................................................12 En Sık Görülen Çocukluk Kanserleri Nelerdir?....................................................................................................13 Lösemi...................................................................................................................................................................13 Belirti ve Bulgular Nelerdir?.................................................................................................................................13 ÇOCUKLARDA GÖRÜLEN ALERJİK HASTALIKLAR.......................................................................................14 BELİRLİ GÜNLER VE HAFTALAR .........................................................................................................................................................................................15 ETKİNLİKLERİMİZ......................................................................................................................................................16 YENİ YIL ŞARKIMIZ ....................................................................................................................................................................................16 Kış Gelince........................................................................................................................................................16 HAYDİ BİL BAKALIM(BİLMECELERİMİZ)...............................................................................................16 HAYDİ PARMAKLAR OYNASIN(PARMAK OYUNUMUZ)......................................................................17 VEREMLE SAVAŞ VE EĞİTİM HAFTASI ...........................................................................................................17 Güzel Sözler ...............................................................................................................................................................................18 ENERJİ TASARRUFU HAFTASI(Ocak Aynının İkinci Pazartesi)..........................................................................19 2 Hafta İle İlgili Güzel Sözler.............................................................................................................................19 TASARRUF NE GÜZELDİR ............................................................................................................................19 HAYDİ DENEYELİM(DENEYİMİZ)...................................................................................................................20 SONEN MUM DENEYİ..................................................................................................................................20 BESLENME .........................................................................................................................................................................................21 OKUL ÖNCESİ ÇOCUĞUNDA BESLENMENİN ÖNEMİ ....................................................................................................................................................................................21 OKUL ÖNCESİ ÇOCUKLARIN BESLENMEYLE İLGİLİ DAVRANIŞLARI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR...............................................................................................................................................................21 1)Beslenme İle İlgili Davranışlar........................................................................................................................21 4-6 Yaşta:............................................................................................................................................................21 Çocuklara iyi alışkanlıklar kazandırmada aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir:...............................................22 2)Beslenme Sorunları......................................................................................................................................22 KEÇİ SÜTÜNÜN AVANTAJLARI..........................................................................................................................24 SEBZE SEVMEZ ÇOCUKLAR İÇİN HAVUÇ TANELERİ..................................................................................25 KEREVİZ YEMEYEN ÇOCUKLAR İÇİN KEREVİZ ÇORBASI.........................................................................26 Çocukların Beslenmesinde Faydalı Bitkiler..............................................................................................................27 SEVİMLİ DOSTLARIMIZ .........................................................................................................................................................................................29 KEDİLER...................................................................................................................................................................29 ANKARA KEDİSİ.....................................................................................................................................................34 VAN KEDİSİ..............................................................................................................................................................38 SİYAM KEDİSİ..........................................................................................................................................................40 TEKİR KEDİ.............................................................................................................................................................42 3 PSİKOLOJİ ÇOCUKLARA SORUMLULUK BİLİNCİ KAZANDIRMAK “İyi yapılan işin ödülü onu iyi yapmış olmaktır.” Ralph Voldo Emerson Anne babalara “Nasıl bir çocuk yetiştirmek istiyorsunuz?” sorusu sorulduğunda alınan yanıtlar genelde benzer görüşleri içerir.Başarılı,ne istediğini bilen,özgüven sahibi,kendini iyi ifade edebilen,yeteneklerini ön plana çıkartabilen, mutlu, yaşadığı çevreye uyum sağlayabilen bir çocuk… Anne babaların ve eğitimcilerin “ideal” insan tanımına ulaşabilmleri için çocuklara erken yaşlarda kazandırılması gereken bazı değerler vardır.Bu değerler çocuğun yetişkinlik yaşantısında da önemli bir yere sahiptir.Çünkü bu değerler aynı zamanda huzurlu,mutlu ve başarılı bir 4 yaşantının temel anahtarıdır. Sorumluluk “bireyin uyum sağlaması, üzerine düşen görevleri yerine getirmesi ve kendisine ait bir olayın başkaları üzerinde etkilerinin sonuçlarını üstlenmesi” olarak tanımlanmaktadır. Çocuğun sorumluluk alması, duygusal, sosyal, zihinsel ve bedensel gelişimi açısından önemlidir. Sorumluluklar aslında yetişkinliğe hazırlıktır. Nitekim yetişkin rolünün tanımlarından birisi,sorumluluk almak ve aldığı sorumlulukları yerine getirmektir. Çocuklarının bağımsız yaşam becerileri kazanıp kendi ayakları üzerinde durması bütün anne babaların arzusudur. Sorumluluk eğitiminin temelinde çocuğa kendini kontrol edebilme becerisini geliştirmesine ve çevresine uyum sağlamasına yönelik olan disiplin yatmaktadır. Sorumluluk Bilinci Nasıl Kazandırılır? Kişisel farklılıklar söz konusu olsa da sorumluluk kazandırmaya yönelik sürecin “temel” ve “değişmez” öğeleri vardır. Bilgilendirme Çocuğun davranışlarında istenilen değişimin gerçekleşebilmesi için önce çocuğun değişim hakkında bilgilendirilmesi gerekir.Çocuğun bu değişimi bir gereksinim olarak görebilmesi için nedenleri hakkında bilgi vermek önemlidir. Takip Bilgilendirmeden sonra, çocuğun söz konusu davranışı gösterebilmesi için bir süre tanıması gerekir,bu süre içerisinde yapılan takip sonucunda sorumlu davranışların ortaya çıkıp çıkmadığına, ne sürede ortaya çıktığına,hangi zamanlarda davranışın yapıldığına-yapılmadığına dikkat edilmelidir. Geri Bildirim Belli bir süre sonra gidişat hakkında bilgilendirmek gerekir.Eğer istenen sorumlu davranışın sayısında artış varsa uygun pekiştireçlerle motive edilmesi, eğer beklenen sorumlu davranışın ortaya çıkmasında sıkıntılar varsa, bu sıkıntılar ve olası nedenlerinin çocukla paylaşılması gerekir. 5 Hatırlatma İstenen davranış eğer gerçekleşmiyorsa yeniden hatırlatma sürecine gidilmelidir.Yeniden bilgilendirmeyle başlayan bu süreç davranış oturana kadar devam etmelidir. BİLİNMESİ GEREKENLER Sorumluluğun Öğretilmesi İçin Sorumluluk Verilmesi Bazen anne babaların küçük yaştaki çocuklarının yorulmasına dayamadıkları için birçok şeyi onların yerlerine yaptıklarını görüyoruz.Bu tür yaklaşım çocuğun rahatlığa alışmasına ilerde büyük sorunların ortaya çıkmasına neden olur. Çocuğun Cesaretlendirilmesi Bir çocuğun tek başına bazı işleri yapmasına olanak sağlamak gerekir. Çocuğunuzun İçinde Bulunduğu Yaş Grubunu ve Gelişimsel Düzeyi Düşünülerek Sorumluluk Verilmesi Her çocuğun farklı yetenekleri,farklı kişilik özellikleri,farklı bir fiziksel yapısı olduğu göz önünde bulundurulursa, aynı yaştaki her çocuğun aynı davranışları geliştirmesi beklemez. Çocuğun yaşıyla doğru orantılı olarak sorumlulukları arttırılmalıdır. Çocuğunuzun yaşına göre sorumlulukları nelerdir? 6 Çocukların 2 ve 4 yaş arası alabilecekleri sorumluluklar • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Sofrada tek başına yemeğini yemek, Tek başına uyumak, El – yüz temizliğini yapabilmek, Dişlerini fırçalamak, Yardımla giyinmek ve soyunmak, Kirli kıyafetlerini sepete atmak, Kıyafet seçimi, hazırlanacak yemek, gezmeye gidilecek yer gibi konularda karar sürecine katılmak, Oyun oynarken nerede olacağını anne babasına söylemek, Oyuncaklarını toplamak, Oyuncaklarını korumak, Kitap, dergi ve gazeteleri yerine kaldırmak, Anne babaların basit getir götür işlerini yapmak, Kitap, dergi ve gazeteleri yerine kaldırmak, TV, radyo gibi basit elektronik eşyaları açıp kapamak, Alışveriş dönüşü malzemelerin yerleştirilmesine yardımcı olmak, Alçak raflara hafif ve kırılmayacak malzemeleri yerleştirmek, Yemek masasına peçete ve kırılmayacak malzemeleri koymak, Çöpü dışarı çıkarmak, Varsa evdeki hayvanları beslemek, Varsa arabayı yıkamaya yardım etmek Çocukların 5 yaşında alabilecekleri sorumluluklar • • • • • • • Eşyalarına iyi bakmak, Temiz kıyafetlerini çekmeceye yada dolaba yerleştirmek, Üzerinden çıkardığı kıyafetleri katlayabilmek ve dolabına kaldırmak, Telefona gerektiği şekilde cevap vermek, Saçlarını taramak, Yemeğini yedikten sonra tabağını kaldırmak, Basit yiyeceklerin hazırlanmasına yardım etmek, 7 • Oyuncaklarını toplamak Çocukların 6 yaşında alabilecekleri sorumluluklar • • • • • • • • • Tek başına giyinip soyunmak, Sofranın hazırlanmasına ve toplanmasına yardım etmek, Yanlışlıkla döktüklerini toplamak, Evin toplanmasına yardım etmek, Çiçekleri sulamak, Sebzeleri yıkamak, Kendi ayakkabılarını bağlamak, Kendi ayakkabılarının temizliğini yapmak, Evden çıkarken muslukları ve ışıkları kontrol etmek, açıksa kapatmak. Okul Öncesi Dönemde Hayali Arkadaşlar 8 Arkadaşıma Merhaba Der Misiniz? Gözle görülemeyen fakat bir adı ve kendine özgü bir kişiliği bulunan,gittiği yerde çocuğa eşlik ederek onun ve ailesinin günlük yaşamının bir parçası,ailenin bir bireyi haline gelebilen hayali arkadaşlar erken çocukluk döneminde sık rastlanan bir olgudur. Çocuğunuz sanki yanında biri varmış gibi onunla konuşuyor, ( veya oyuncak bebeği, ayısı v.b. ile ) onunla oyunlar oynuyorsa çocuğunuzun bir hayali arkadaşı var demektir. Hayali arkadaş normal gelişimin bir parçasıdır bu yüzden anne ve babaların böyle bir durumda hemen endişe etmemeleri ve aşırı tepki vermemeleri gerekir. Çocuklar yaşamlarında karşılarına çıkan problemlerle başa çıkamadıklarında veya oynadıkları oyuncaklar onlara yetmemeye başladığında kendilerine hayali arkadaşlar yaratabilirler. Bazı çocukların çok sevdiği oyuncakları ( bebek, ayıcık v.b.) hayali arkadaşları olurken bazılarının ise görünmeyen hayali arkadaşları vardır. Hayali arkadaş çoğunlukla 3-6 yaş dönemi çocuklarında görülür ve tek çocuklarda hayali arkadaş görülme olasılığı daha yüksektir.Çocukların çoğu 5 yaş civarında hayali arkadaşlarını bırakırlar.Eğer hayali arkadaş 6 yaş civarında hala devam ediyorsa bir uzmandan yardım istemekte fayda vardır. Bazen çocuklar yaptıkları olumsuz davranışları hayali arkadaşlarına yükleyebilirler ve bu davranışlardan hayali arkadaşlarını sorumlu tutabilirler.Bu durum aile ortamının çocuğun duygularını ifade etmesi için müsait bir ortam olmadığının bir göstergesi olabilir.Bazen de çocuk hayali arkadaşını yalan söylemek için kullanabilir.Bunun nedeni ise çocuğun sadece olumlu davranış gösterdiğinde anne ve babası tarafından sevileceğini düşünmesi olabilir. Böyle bir durumda anne ve baba olarak çocuklarımıza onların olumsuz davranışlarını sevmediğimizi fakat onları çok sevdiğimiz mesajını vermemiz gereklidir. Çocuğun hayali arkadaşlarına karşı olan davranışları, konuşma biçimi ve söylediği sözler anne ve babalar için çocuklarının problemlerini çözmede anahtar görevi görürler. Bu yüzden hayali arkadaş reddedilmemeli , anne ve babalar tarafından çocuklarını anlamak için kullanılmalıdır. Fakat bu hayali arkadaşları ile her oynadıkları an çocukların yanına gidip onlarla oynamamız gerektiği anlamına gelmez tam tersine anne ve babalar çocuğun hayali arkadaşı ile oynadığı oyunlara sadece çocuklar isterse dahil olmalıdırlar ve dahil oldukları oyunlarda da kontrolü ve kuralları çocuğa bırakmalıdırlar.Aksi takdirde çocuk oyunu sürdürmek istemeyebilir.Normal yaşamda da çocuk istemediği sürece hayali arkadaş günlük aktivitelere dahil edilmemelidir. 9 Hayali arkadaşların çocuklara birtakım olumlu etkileri de vardır.Örneğin ; hayali arkadaşlar çocuklara farklı rolleri deneyimleyebilme, sosyal becerileri pratik etme ve geliştirme fırsatını verir aynı zamanda çocuklara korku, kaygı ve öfke gibi olumsuz duygularıyla baş etmeleri konusunda da yardımcı olur. Her çocuk yaşıtlarıyla birlikte olarak sosyalleşmeyi öğrenmelidir fakat her insanın olduğu gibiçocukların da kendi başına zaman geçirmeye ihtiyaçları vardır.Günlük hayatta çocuklarınız kendi arkadaşlarıyla oyunlar oynuyor, onlarla birlikte vakit geçiriyor ve aynı zamanda hayali arkadaşı ile oyunlar oynuyorsa endişelenecek bir durum yok demektir.Fakat çocuğunuz hayali arkadaşından ayrılamıyor, her gittiği yere onunla gidiyor, bütün aktivitelere onu dahil ediyor ve kendi arkadaşları ile oynamayı reddediyorsa aynı zamanda yalnız kalma durumu giderek artıyorsa mutlaka bir uzmandan yardım alınmalıdır. EĞİTİM OKUL ÖNCESİ ÖZEL EĞİTİM HİZMETLERİ Okul öncesi eğitim,sıfır-altı yaş arasındaki risk altındaki risk altındaki çocuklarla gelişim geriliği olan ya da tanılanmamış özel gereksinimli çocuklara ve ailelerine sağlanan uzman destekli eğitim hizmetleridir. 10 Okul öncesi özel eğitim hizmetleri nerelerde verilir? Okul öncesi özel eğitim hizmetleri, yeni doğandan okul dönemine kadar olan farklı yaş gruplarındaki çocukları kapsar.Hizmetler çocuğun yaşı ve gereksinimlerine göre klinik,ev,okul gibi farklı mekanlarda verilebilir. Okul öncesi özel eğitim hizmetlerinde kimler görev alır? Değişik türdeki özel gereksinimli çocuklarla ailelerini içeren okul öncesi özel eğitim, farklı disiplinlerden pek çok uzmanın desteğini gerektirir.Okul öncesi özel eğitim hizmeti veren ekipte sağlık personeli(doktor,hemşire vb.) ,okul öncesi eğitim uzmanı,özel eğitim uzmanı,çocuk gelişimi uzmanı,psikolog, dil ve konuşma terapisti, fizyoterapist, iş ve uğraş terapisti, sosyal çalışma uzmanı gibi değişik mesleklerdeki kişiler görev almalıdır. Okul Öncesi Özel Eğitim Hizmetlerinin Yararları Okul öncesi özel eğitim hizmetlerinin özel gereksinimli çocuklar ve ailelerine sağladığı yararlar şöyle sıralanabilir: 1-Eğitim öncesinde önemsenmeyen ek yetersizliklerin ortaya çıkartılmasını sağlar. 2-Okul öncesi özel eğitim hizmetleri ile ikincil yetersizlikler önlenebilir.Örneğin;iletişim sorunları olan bir çocuk iletişimdeki zorluklar nedeniyle problemli davranışlar sergileyebilir.İletişim sorunlarına yönelik verilecek bir okul öncesi özel eğitim, davranış sorunlarının ortaya çıkmasını önleyebilir. 3-Okul öncesi özel eğitim hizmetleri,çocuğun gelişimim hızlanmasına ve daha bağımsız olmasına katkıda bulunur. 4-Çocuğun doğal ortamında ailesi tarafından eğitilmesi,kurumlarda sınırlı süreyle sağlamam eğitimden hem daha ucuz hem de yararlıdır.Okul öncesi özel eğitim programları ailelere çocuklarını evde eğitime olanağı sağladığından maliyet düşer.Bunun yanında riskli çocuklarla özel gereksinimli çocukların daha ileriki yaşlarda gereksinim duyacakları özel eğitim hizmetlerini azaltır ya da ortadan kaldırır. 5-Okul öncesi özel eğitim hizmetleri aileler için de çok yaralıdır.Bu programlar,aileye bilgi ve destek vererek ailenin durumunu kontrol etmesini ve geleceğe dönük olumlu düşüncelere sahip olmasını sağlar.Bu da aile üzerindeki baskıyı azaltır. 11 SAĞLIK ÇOCUKLUK ÇAĞI KANSERLERİ ERKEN TEŞHİSLE TEDAVİ EDİLEBİLİR Dünyada her yıl 150 bin çocuk kansere yakalanıyor.Bunların 90 bini ne yazık ki yaşamını kaybediyor.Türkiye’de de her yıl 2500-3000 çocuğa kanser tanısı konuyor.Yapılan bilimsel araştırmalar sonucunda,erken teşhisle çocukluk çağı kanserlerinin büyük oranda tedavi edilebildiği biliniyor.Sıfır-on dört yaş grubunda en çok görülen kanser türü ise lösemidir. Çocukluk Çağı Kanserleri Nelerdir? Kanser,vücudun herhangi bir kısmındaki hücrelerin anormal olarak büyümesi ve çoğalmasıdır.Bu büyüme zamanla tümöre dönüşür ve kanser tedavi edilmediğinde, hayati organlara yayılarak yaşamsal işlevleri tehdit eder. Çocuklarda görülen kanser tipleri,bunların tedavileri ve bu kanserlere yakalanan çocukların hayatta kalma oranları;yetişkinlerde görülen kanserlerden oldukça farklıdır.Çocukluk kanserlerinin belirtilerinin farkında olmak yaşamsal önem taşımaktadır, çünkü bu kanserlere genelde yanlış teşhis konulmaktadır. En Sık Görülen Çocukluk Kanserleri Nelerdir? Lösemi Lenfoma Merkezi Sinir Sistemi Tümörleri 12 Sempatik Sinir Sistemi Tümörleri Böbrek Kanseri Kemik Tümörü Yumuşak Doku Kanserleri Göz Kanseri Belirti ve Bulgular Nelerdir? Kanser ne kadar çabuk teşhis edilirse,çocukların yaşama şansı o kadar artmaktadır.Belirti ve bulgular kanserin şekline ve vücutta oluştuğu organa göre değişiklik gösterse de, çocukluk kanserlerinin en az %85’i aşağıdaki belirtilerle ortaya çıkar: • Karın bölgesinde olağandışı kitle ya da şişlik • Uzun süreli,açıklanmayan ateş • Solgunluk,halsizlik ve hızlı kilo kaybı • Kusmayla beraber gelen uzun süreli ve açıklanamayan baş ağrıları • Kolay oluşan morluklar ve açıklamayan kanamalar • Ani başlayan denge ve davranış bozuklukları • Başta ve vücudun farklı bölgelerinde şişlik ya da kitleler • Gözbebeğinde beyazlık Bu belirtilerden herhangi birini birkaç gün ya da hafta boyunca gösteren çocuklar,belirtilerin daha ayrıntılı incelenmesi için hekime götürülmelidir. ÇOCUKLARDA GÖRÜLEN ALERJİK HASTALIKLAR Alerji vücudumuzun bağışıklık sitemin in çevresinde bulunan ve zararlı olmayan bazı maddelere karşı, ki bunlara alerjen denir, aşırı şekilde ve anormal bir reaksiyon vermesidir.Bu aşırı reaksiyonun neden vücut tarafından verildiği hala tam ve kesin olarak bilinememektedir ve zaten alerji teriminin Latincedeki anlamı “tuhaf,anlaşılmaz,anormal” olarak kullanılmaktadır.Bağışıklık sistemimiz,çevremizde bulunan ve vücudumuza burun,nefes yolları,bağırsaklar ve deriden giren yabancı ve zararlı maddelere karşı yaşamı devam ettirmek için engelleyici reaksiyonlar verir.Bu reaksiyonla bağışıklık sistemi hücreleri zararlı maddeleri ortadan kaldırır. Çocuklarda Sık Alerji Yapan Alerjenler Nelerdir? 13 Alerjenler 5 temel grupta toplanabilir: Çevresel (Aero)Alerjenler(Havada Bulunanlar) -Ev tozu akarları -Polenler -Küf Mantarları -Hayvan Alerjenleri Böcek Alerjenleri Besin Alerjenleri İlaç Alerjenleri Mesleki Alerjenler Bunların içinde en sık rastlanan ve en sık alerji hastalığına yol açanlar çevresel alerjenlerdir.Bunlar da ev içi ve ev dışı olarak ikiye ayrılır.En sık rastlanan ev içi çevresel alerjen ev tozu akarı alerjenleri,daha sonra küf mantar ve hayvan alerjenleridir.En sık rastlanan ev dışı çevresel alerjenleri ise polen ve daha sonra küf mantarlarıdır. Polenler ot,ağaç ve çiçeklerin üremelerinde görevli olan erkek gametlerdir.Bu erkek gametlerin bitkilerin dişi organına ulaşması gerekir.Bu durum rüzgar,hava yolu,böcek ya da sineklerle oluşur.Bu durum bitkilerin çiçek açtığı bahar aylarında görülür. Küf mantarları ev içi ve ev dışı alerjen olma özelliğine sahiptirler.Bunlar sıklıkla ev içinde organik eşyaların,yemeklerin, ev dışında ise bitki ve hayvanların üzerinde yaşayan mikroplardır. Hayvan alerjenleri de sıkça rastlanan çevresel alerjenlerdir.Bunlar arasında en sık görüleni kedi,köpek alerjisidir.Kedilerin deri döküntüsü,tüyü,salyası,idrarı ve dışkısı alerjik olabilir.Bunlar alerjik nezle,egzama ve bazen de astıma yol açabilir. Böcek alerjenleri içinde en sık rastlananı arı alerjisidir.Arının zehirinin içindeki bazı protein yapısındaki maddelere karşı alerji gelişir. İlaç alerjenleri içinde en çok bilinen penisilin olmasına karşın,aslında penisilin en sık görülen ilaç alerjeni değildir.Tüm ilaçlar en az penisilin kadar alerjiye neden olabilir. Besin alerjenleri içinde en sık rastlananı çocuklar için inek sütüdür.Bunun nedeni de inek sütünde anne sütünde bulunmayan “beta-laktoglobulin” isimli bir protein bulunmasıdır.Ayrıca yumurta,deniz ürünleri,fındık-fıstık,tahıllar,et,muz,kivi gibi vb diğer besin alerjisi nedenleridir. 14 BELİRLİ GÜNLER VE HAFTALAR 1)Yeni Yıl(1 Ocak) 2)Verem Savaş Ve Eğitimi Haftası(Ocak Ayının İlk Haftası) 3)Enerji Tasarrufu Haftası(Ocak ayının İkinci Haftası) GÜLE GÜLE 2009 HOŞGELDİN 2010 ETKİNLİKLERİMİZ 15 YENİ YIL ŞARKIMIZ Yeni yıl, yeni yıl, yeni yıl Bizlere kutlu olsun Yeni yıl, yeni yıl, yeni yıl Sizlere kutlu olsun Eski yıl sona erdi Yepyeni bir yıl geldi Bu yıl olsun mutlu bir yıl Bu yıl olsun hey hey Bu yıl olsun kutlu bir yıl Bu yıl olsun hey hey Kış Gelince Çocuklar sever kışı. Kış oyun arkadaşı. Lapa lapa kar yağar. Başlar güzel oyunlar. Haydi koşalım biz de. HAYDİ BİL BAKALIM(BİLMECELERİMİZ) Şekere benzer tadı yok .Havada uçar , Kanadı yok (Kar). Kolu var ayağı yok Karnı yarık canı yok (Palto). Kışın yatar, yazın kalkar (Soba) Çarşıdan aldım kapkara, evde kırmızılaştı maskara (Kömür) 16 HAYDİ PARMAKLAR OYNASIN(PARMAK OYUNUMUZ) NİNEM Aman ne soğuk! (Üşüme hareketi yapılır.) Ninem giyeceklerimi, atkımı, (Boyuna atma hareketi yapılır.) Çorabımı örecek. (Ayaklar gösterilir.) Ninem atkımı şişle örmeye başlamış bile. (Örme hareketi yapılır.) Ooo... Ne kadar uzun örmüş! (Ellerle gösterilir, boyuna atılır.) Dur nine, bu yünü ben sarayım! (Yün sarma hareketi yapılır.) İşte şimdi şapkada sıra... (Baş gösterilir.) O ne? Tığla örüyor. (İşaret parmağıyla örme hareketi yapılır.) Hem de ne kadar çabuk örüyor! Bitti işte. (Takılır.) Ben de ninemden örmesini öğreneceğim. Çorap öreceğim. (Örme hareketi yapılır.) Ben de bitirdim... O ne güzel, sıcacık! Herkesin yünden bir giysisi olmalı. Kışın hiç kimse üşümemeli. Ninemi çok severim, yanaklarından öperek teşekkür ederim 17 VEREMLE SAVAŞ VE EĞİTİM HAFTASI İnsanların sağlığı için en tehlikeli hastalıklardan biride veremdir. hastalıklardan biride Veremhastalığınahalk arasında ince hastalık,tıp dilinde tüberküloz denir.Bulaşıcı bir hastalık olan verem mikrobunu Robert Koch adında bir Alman doktoru bulmuştur.Onun için verem mikrobuna Koch Basili denir. Bu mikrop insan vücuduna solunum ve sindirim yoluyla girer. Çabuk fark edilip önlem alınmazsa vücudu kemirir, zayıflatır. Ölüme neden olur. Mikroplar hangi organa yerleşirse hastalık o organın adı ile anılır. Akciğer veremi, kemik veremi, gırtlak veremi, deri veremi, ilik veremi...gibi. Verem, insandan insana, hayvandan insana geçer. En yaygın olanı akciğer veremidir. Tıp bilimi ilerledikçe verem mikrobunu yok edici ilaçlar yapıldı. İnsanları bu hastalıktan korumak için aşılar bulundu. Verem aşısına B.C.G. aşısı denir. Verem aşısı ülkemizde ilk kez 22 Aralık 1952 tarihinde yapılmaya başlanmıştır. Bu aşıyı sağlık kuruluşlarında bütün insanlar ücretsiz olarak yaptırabilir. Zaman zaman kent, kasaba ve köylerde B.C.G. aşı kampanyaları açılır, aşı yapılır. Bu aşı okullarda öğrencilere de uygulanır. B.C.G. aşısı yapıldığında verem mikropları vücudumuza girse de bizi hasta etmezler. Son yıllarda verem hastalığı ile yapılan savaş başarıya ulaşmış, hastalık önemli ölçüde azalmıştır. Yurdumuzda veremle savaşmak, kişilerin vereme yakalanmasını önlemek, hasta olanları sağlığa kavuşturmak amacı ile Verem Savaş Dernekleri kurulmuştur.. Verem Savaş Dernekleri; halkı verem tehlikesine karşı uyarır. Onları bu konuda aydınlatır. Hastalanmamak içi neler yapılması, nelerin yapılmaması konusunda bilgi verir. Veremli hastaların sanatoryum denilen verem hastanelerinde iyileştirilmelerini sağlar. Ayrıca zayıf yapılı, kolaylıkla vereme yakalanabilir kişilerin prevantoryum denilen dinlenme yerlerinde bakımlarına yardımcı olur. 18 Güzel Sözler * Güneş girmeyen eve doktor girer. * Güneş ve temiz hava, verem mikrobunun düşmanıdır. * İnsan veremli doğmaz, doğduktan sonra verem mikrobunu başkalarından alır. * Alkol, veremin en yakın dostudur. AŞI Bazıları korkuyorlar, Korkulacak şey mi aşı? Sağlığımı koruyorlar, Sağlık da her şeyin başı. Aşı değil, mikroptan kork, Korunmazsan düşmanlar çok. Seviyorsan sağlığını, Korunmaktan başka yol yok. 19 ENERJİ TASARRUFU HAFTASI(Ocak Aynının İkinci Pazartesi) Ülkemizdeki enerji tüketimimin bilinçli yapılmasını sağlamak için, ocak ayının ikinci pazartesi ile başlayan haftayı,Enerji Tasarrufu Haftası olarak kutlamaktayız. İş yapabilme gücüne enerji denir.Cisimlerin hareketleri sırasında oluşan enerjiye hareket enerjisi, cisimlerde saklı olan enerjiye ise durum ya da potansiyel enerji diyoruz.Belli başlı enerji kaynaklarını şöyle sıralayabiliriz:elektrik, petrol, kömür,su ve güneş. Günümüzde her alanda kullandığımız makineler enerji ile çalışır.Ülkemiz,enerji üretebilmek için büyük ölçüde dışa bağımlıdır.En önemli enerji kaynaklarından olan petrolü dış ülkelerden satın alırız.Dolayısıyla petrol,döviz vererek satın aldığımız ürünlerin başında yer alır.Ekonominin düzelmesinde, enerjinin tutumlu kullanmanın önemi büyüktür.Gereksiz enerji tüketiminin önüne geçilmelidir.Enerji üretiminde, dünyanın önde gelen ülkeleri arasına girmemiz dileğiyle… Hafta İle İlgili Güzel Sözler Gereksiz harcanan enerji, kaybedilen emektir. En ucuz enerji, tasarruf edilen enerjidir. Damlaya damlaya göl olur. Enerji savurganlığı bütçemizi eritir. Üretimde süreklilik, enerjide tutumla olur. Enerji daha güçlü atılımlar için birikimdir. TASARRUF NE GÜZELDİR Haydi koş, bir, iki, üç... Gereksiz yanan ampuller, İsraf etmeyin enerjiyi diyor. Onu yeniden sağlamak güç... 20 Bak, musluk ağlıyor, Tamir et beni diyor. Ah, çöp kutusundaki bayat ekmekler Fırında kalsaydım, diyor. Kış geldi yine, pencereler Elden geçmeli bir bir. Gereksiz ısı kaybı nedir? Anlattı öğretmenimiz teker teker. Çabuk tükeniyor petrol zenginliğimiz. Petrol demek, döviz demek. Tüm ulusa karşı ödevimiz Enerji tasarrufu için seslenmek. Ömer KEMAL HAYDİ DENEYELİM(DENEYİMİZ) SONEN MUM DENEYİ Malzemeler: • İki farklı mum • Kavanoz Yapılışı: Çocuğun bu malzemelerle ne yapabileceğini tahmin de bulunması istenir. Mumların biri yanmaya devam ederken diğerinin üzerine kavanoz kapatılır. Çocuğa üzerine kavanoz kapatılan mumun neden yavaş yavaş söndüğü sorulur Çocuktan gelen cevaplar değerlendirilerek, canlıların oksijen almadan yaşayamayacağı, uzayda ve denizin dibinde özel kıyafetler olmadan nefes alınamayacağı anlatılır.Deneyin sonucu hakkında çocukla sohbet edilir. 21 BESLENME OKUL ÖNCESİ ÇOCUĞUNDA BESLENMENİN ÖNEMİ İnsanların sağlıklı olması, yeterli ve dengeli beslenmeleri ile ilgilidir.En hızlı gelişme çağı olan okul öncesi çağında,çocuğun bedenini geliştirmek, enerji almak, hastalıklara karşı kendini korumak için iyi ve dengeli beslenmesi gerekir. Kas ve gelişimin çok hızlı olduğu bu dönemde, temel besinlerden özellikle,protein, kalsiyum, vitamin ve madensel maddelere ihtiyaç vardır. Bu dönemde çocuklar devamlı hareket halindedir.Çocukların ihtiyacı olan enerjiyi karşılamak için şekerli, nişastalı,yağlı yiyeceklerden yeteri kadar alınmalıdır. OKUL ÖNCESİ ÇOCUKLARIN BESLENMEYLE İLGİLİ DAVRANIŞLARI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR 1)Beslenme İle İlgili Davranışlar Beslenme ile ilgili davranışlar çevreden öğrenilir ve biçimlenir. Yemek tercihleri, sevilen sevilmeyen yiyecekler,iştah, yaştan yaşa,çocuktan çocuğa değişmekle birlikte ortak özellikler vardır.Bunları şöyle sıralayabiliriz: 4-6 Yaşta: Yemek ayrımı yapar.Özellikle kök sebzeleri,karışık yemekleri,sebzeleri sevmez. En çok sevdiği yiyecekler,et,patates,makarna,pilav,çiğ sebze ve meyve,süt, dondurma,şeker,kurabiye,pasta ve çikolatadır.Yemeğin hazırlanması ve sofra kurmaya yardım edebili.Yemeğini kendisi rahatlıkla yer.Ancak bazı yiyecekler yerken yetişkinlerin yardımına ihtiyaç duyabilir.(Balık yeme,ekmeğe yağ sürme vb.) Bıçak kullanabilir.Kuralları öğrenmiştir.Ancak bazen bu kurallara uymak istemez.Ağzına çok yemek doldurur ve ağzında yemek varken konuşur.Sandalyesinde sallanır,karşıdan karşıya uzanır,her şeyi kaparak almak ister,masaya vurur,rahat oturmaz. Okul öncesi çağı,çocuğun kişilik kazandığı,bu nedenle gerek dikkat ile ilgili iyi alışkanlıklar 22 kazandırmak için çeşitli yollar denenmelidir.Mesela;pırasayı sevmeyen çocuklara çok etkili bir şekilde pırasayı anlatma,hikayelerde,güzel olaylarda yer almasını sağlamak suretiyle pırasa sevdirilebilir. Her şeyden önce çocuğa öğüt vererek,korkutarak değil,göstererek,sevdirerek alışkanlıklar kazandırma yolu seçilmelidir. Okul öncesi çocuklara beslenme ile ilgili temizlik alışkanlıkları da kazandırılmalıdır.Yemekten önce ve sonra ellerinin yıkanması,dişlerin fırçalanması, yıkanmadan çiğ sebze ve meyvelerin yenmemesi gibi konularda çocuklara iyi alışkanlıklar kazandırılmalıdır.Çocuklara,sağlıklı beslenme, beslenmede temizlik kurallarına uyma konuları benimsetilmeli ve çocuk takip edilmelidir.Bu konularda öğüt vermekten çok,örnek davranışlarla çocuğa rehber olunmalıdır. Çocuklara iyi alışkanlıklar kazandırmada aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir: 1)Çocuğa sevgi,şefkat,anlayış gösterilmeli,kendine güven kazanması sağlanmalıdır. 2)Beslenme saatleri huzurlu ve neşeli olmalıdır. 3)Zamanında ve yeterli miktarda yemediği,etrafı kirlettiği için çocuğa ceza verilmemelidir.Bağırmak,azarlamak,dövmek, zorla yedirmeye çalışmak gibi davranışlardan kaçınılmalıdır. 4)Çocuğa, sonsuz hoşgörü göstererek onun her dediği yapılmamalıdır.Sınırsız hoşgörü ile, dengeli bir kişiliğin gelişmeyeceği unutulmamalıdır. 5)Çocuk yemek yerken,çok acele ettirmek veya gereksiz yere oyalanmasına izin vermek de uygun değildir. 6)Beslenmeyi pazarlık aracı yapmak doğru değildir.Yemeğini veya herhangi bir yiyeceği yediği takdirde çocuğa şeker,çikolata, oyuncak almayı vaat etmek yanlıştır.O an için, olumlu sonuç alınabilirse de,bu gibi yollara çocuk eğitilmez.Aksine çocuk yemediği, istediğini elde etme aracı olarak kullanarak ailesine her dediğini yaptırmak ister.Bu da çocukta yaşam boyu yerleşecek kötü alışkanlıkların başlangıcı olur. 7)İyi beslenme alışkanlıklarının kazandırılmasında, kısa süreli tedbirler değil, çocuğun geleceği de düşünülerek sevgi ve hoşgörüye dayalı, karalı bir eğitim uygulanmalıdır. 2)Beslenme Sorunları a)İştahsızlık: Bazı çocuklar bünyeleri itibariyle iştahsızdırlar.Çocuğun gelişimini ve sağlığı normalse iştahsızlık 23 için endişe edilmemelidir. Yemeklerin lezzeti, görünüşü,düzensiz yemek saatleri,aile ilişkilerinin bozukluğu, kıskançlık, tükürük salgısı, mide bağırsak bozuklukları,ateşli hastalıklar iştahsızlık nedenleridir. İştahsız olan çocuklarda il önce iştahsızlığın nedenleri araştırılmalı ve ortadan kaldırılmaya çalışılmalıdır. Çocuğa yemek yemesi için ısrar edilmemeli, vaatlerde bulunulmamalı,çocuğun ilginç oyunları yemek için yarıda bırakılmamalı,ceza verilmemeli, başkalarına çocuğun yanında iştahsızlığı anlatılmamalı, başkaları ile mukayese edilmemelidir. Her çocuğun iştahının farklı olduğu unutulmamalıdır. Sağlıklı çocuk ihtiyacı olan gıdayı alır.Eğer anne üzerine düşerse, annenin bu duygusunu ilgi çekmek, arzularını yaptırabilmek için kullanabilir. b)Yemek Seçme: Çocuklar yetişkinlerden görerek yemek seçmeye başlarlar.Yani çocuk büyüklerini taklit eder ya da çeşitli nedenlerle bir kaç defa yemek istemediği br yemeği sevmiyor damgası vurulunca çocuk da yememeye başlar. Çocuklar bazı yiyecekleri sevmeyebilirler.Bunun üzerinde fazla durulmamalı, o gıdaya eş değerdeki başka gıdalar verilmelidir.Bir müddet sonra tekrar denemelidir. Büyükler çocuklara çok iyi örnek olmalı, besinlerin fayda ve önemlerini çocuğun anlayabileceği şekilde anlatmalıdır. c)Şişmanlık: Vücutta aşırı yağ toplanması sonucu meydana gelen durumdur.Erken çocukluk yıllarında şişmanlık çoğu zaman geçicidir.Kadınlarda daha sık görülen bir durumdur.Gebelik sırasında alınan kilolar daha sonra kolay kolay verilmez.Ayrıca kadınlık hormonu östrojenin yağ dokusunu arttırıcı doğal etkisi, beden faaliyetlerinin azlığı, kabul günleri de rol oynar. 24 KEÇİ SÜTÜNÜN AVANTAJLARI Keçi sütü inek sütü ile kıyaslandığında içerik ve yapısal özellikleri yönünden birçok farklılık taşır. Keçi sütü bebek beslenmesi için gerekli olan yüksek kalitede protein, esansiyel yağ asitleri, vitaminler ve mineralleri doğal olarak içerir. Keçi sütü MUFA , PUFA ve MCFA’ları inek sütünden daha yüksek seviyelerde içerir. Bununla beraber, tarım sistemleri veya suni yem katkıları kullanmak yerine Yeni Zelanda’daki gibi sadece çayırlarda serbest olarak beslenen keçilerin sütündeki yağda mevcut bulunan ve antioksidan ve antikanser özellikleri ile bilinen CLA ( Konjuge Linoleik Asit) seviyesi çok daha yüksek seviyelerdedir. Salgılama süreci insanlardakine daha yakındır ve bu sayede başta nükleotidler olmak üzere bebeklerin sağlıklı olmasında ve özellikle bağışıklık sistemlerinin gelişmesinde önemli yer tutan poliaminleri ve taurin gibi serbest amino asitleri insan sütündeki gibi doğal olarak ve yüksek seviyelerde içerir. Daha düşük alfa-s1-kazein seviyesi ve daha yüksek beta kazein oranı ile keçi sütü kazein profili insan sütündekine daha yakın özellikler taşır. Keçi sütü bağırsaklarda tedavi veya diğer stresler sebebi ile oluşabilecek hasar ve sızıntıları azaltır ve bu özelliği ile de aynı zamanda hem sağlıklı bir gastro-intestinal sistemin idamesinde hem de besinsel alerjenlerin kana geçişini engellemede yardımcı rol oynar. Keçi sütünün daha geniş kazein miselleri, proteinlerin sindirimine yardımcı olan daha yumuşak pıhtıların oluşmasına katkıda bulunur. Daha kolay ve rahat sindirim bebeklerin daha rahat ve sakin olmasına yardımcı olur.. Düşük alfa-s1-kazein seviyesi, alerjen proteinlerin arttırılmış sindirilebilirliği ve sağlıklı bir bağırsak yapısının korunması gibi özellikleri ile keçi sütü inek sütünden daha düşük bir alerjik yüke sahiptir. Uzm Dr Erdem UZUNOĞLU 25 10,08,2009 SEBZE SEVMEZ ÇOCUKLAR İÇİN HAVUÇ TANELERİ Malzemeler 2 tane havuç 1 çay kaşığı tereyağı 1 çay kaşığı susam Limon suyu, tuz, şeker Yapılışı Havuçları kalın yuvarlaklar biçiminde doğrayın ve yumuşamaları için haşlayın. Daha sonra bir tavanın içinde tereyağı ile karıştırın. Tuzu,limon suyunu,susamı ve şekeri ekleyin. Bir bardak suyu tavadaki havuçlara ekleyerek birkaç dakika katıştırın. Afiyet olsun. 26 KEREVİZ YEMEYEN ÇOCUKLAR İÇİN KEREVİZ ÇORBASI Malzemeler:, 3 orta boy kereviz 1 orta boy soğan 3 diş sarımsak 3 çorba kaşığı un 1 kepçe sıvı yağ 1 çay fincanı haşlanmış nohut 4 su bardaığı su Yapılışı:, 1-Yeşil yapraklarıyla birlikte kerevizleri küp şeklinde doğrayın. 2-Soğan ve sarımsağı yağ ile hafifçe kavurun ve kerevizleri ekleyin.Beş dakika kadar çevirdikten sonra un ekleyip beş dakika daha kavurun. 3-Bir bardak soğuk su ekleyerek karıştırın.Hemen sıcak su ekleyin ve nohutları karıştırın. 4-Bir taşım kadar kaynadıktan sonra yarım saat süreyle hafif ateşte pişirin. 5-Ateşten almadan önce içine bir tutam kıyılmış yeşil kereviz yaprağı ekleyin. Afiyet olsun. 27 Çocukların Beslenmesinde Faydalı Bitkiler • Havuç, çocuklarda bağırsak kurtlarının önlenmesini sağlar. • Ispanak çocuklara ve hastalara bol miktarda yedirilmelidir. • Kivi A, C, P vitamini açısından son derece zengin bir meyvedir ve çocuk gelişiminde son derece sağlıklı bir besindir. • Marul öz suyunda bulunan maddeler küçük çocukların göğsünü yumuşatıcı etki yapar. Öksürüklerine iyi gelir. Büyüme çağındaki çocuklara çok yararlı bir besindir. • Menekşe dövülerek vücuda sarıldığında çocuklarda görülen kızamık, kızıl ve küçük çocukların başlarında oluşan deri kabarmasına iyi gelir. • Mısır çocukların gelişiminde çok yararlı bir besindir. • Domatesi özellikle çocuklar çiğ olarak yemelidir. Bebeklere sıkılarak içirilen suyu çok yararlıdır; çünkü domates çocuklar için gerekli kalsiyum, fosfor, potasyum ve organik tuz içermektedir. • Yulaf vücuda ısı verdiği için yazdan çok kışın tüketilir. Tiroid bezinin çalışmasını sağlar ve hızlandırır. Toksin atıcıdır. İçerdiği vitamin ve mineraller özellikle çocuklara iyi gelir. 28 SEVİMLİ DOSTLARIMIZ KEDİLER Kedi (Felis sylvestris catus), kedigiller (Felidae) familyasından avcı, memeli, evcil, etçil bir hayvandır. İnsanlar, kedilerin arkadaşlığına ve onların haşarat, yılan ve akrep avlayabilme kabiliyetine önem vermektedir. Kediler en az 9.500 yıldır insanlarla birlikte yaşamaktadır. 2,5 ile 12 kilo arasında ağırlığa ve dişilerde 50 cm. Erkeklerde 70 cm ye varan ebatlardadır. Çok çeşitli renklere sahip olabilmekle beraber genetik olarak çok farklı ve orijinal renklere de sahip olanları mevcuttur. Kedigiller familyasının genel karakteristik özelliklerini taşımaktadırlar. Ortalama kedi ömrü 14 yıldır. Ancak kediler iyi bir beslenme ile 20 yıla kadar yaşayabilirler.Kökeni Mısır uygarlığına ve Kuzey Afrika coğrafyasına dayanır. Yaygın rivayete göre evcilleşme süreci tarım toplumunun gelişimi ile birlikte hızlanmıştır. Bugün genetik anlamda geçmişi eski çağlara dayanan evcil kedi cinsi 2 taneyle sınırlı. Bunlar Mısır Mau'su ve Habeş cinsi 29 kedilerdir. Doğurarak çoğalırlar. Başlıca kedi cinsleri: ________________________________________ American Wirehair ______________________________________Abyssinian _______________American Bobtail ______________________________________Australian Mist 30 Ankara Kedisi (Angora) Bombay Burmilla (Silver Bumese) Colorpoint Shorthair Bengal Balinese British Shorthair Brazilian Shorthair Chartreux Californian Spangled Cornish Rex Cymric 31 Birman Balinese Burmese Chinchilla Devon Rex European Burmese Havana Brown Javanese Maine Coon Egyptian Maular Himalayan European Shorthair İran Kedisi (Persian) Exotic Shorthair Japon Bobtail Korat Kashmir (Keşmir) Laperm Mavi Rus Manx 32 Mojave Spotted (Mojave çöl Kedisi) Munchkin Ocicat Ragdoll Nebelung Munchkin Norwegian Forest Pixie Bob Oriental Longhair Selkirk Rex Sibirya Kedisi 33 Oriental Shorthair Ragamuffin Singapura Siyam Kedisi Tekir Kedi Soke Snowshoe (Karayak) Sphynx Tiffanie Tonkinese Somali Van Kedisi 34 Tiffany/ Chantilly ANKARA KEDİSİ Temel Özellikleri Tam anlamı ile sahibine tapan ve onu her yerde takip eden Ankara kedisi enerjik, oyuncu, zeki ve meraklı bir kedidir. Evine oldukça düşkün olan Ankara kedileri insanlar ile ilişkilerinde oldukça yakın ve uyumludur. Meraklı ve araştırmacı yapısı ona oyuncu özelliği de katmıştır. Bunun yanında kararlı bir yapısı olması da meraklı kimliğinin bir sonucu olarak görülebilir. Eğer aklına bir şey koyduysa mutlaka yapacaktır. Kendine özgü eğlence anlayışı ve gösteri merakı nedeniyle onu evde mobilyalar üzerinde gezinirken, hayali avını yakalarken veya yumaklar ile oynarken görmek ve onunla hiç sıkılmadan eğlenceli dakikalar geçirmek mümkündür. Görünüş ve Vücut Yapısı Keskin hatlarla belirlenmiş orta büyüklükte bir kafaya sahip olan Ankara kedilerinde burun oldukça uzun ve üçgenimsi bir yapıdadır. 35 Kulaklar uzun sayılabilecek bir büyüklükte dik ve birbirine yakın olarak başın üst tarafına doğru yerleşmiştir. Kulak uçları dik ve tüylüdür. Gözler iri ve yuvarlak yapıda göz bebekleri ise dikey bir badem şeklindedir. Çoğunlukla mavi göz rengi ile karşılaşılmakla birlikte kehribar sarı, yeşil-sarı tonları ve sarı-mavi göz gibi iki farklı renkte olabilir. Uzun ve adaleli bir vücuda sahip olan Ankara kedileri duruş ve hareketlerinde oldukça zarif bir yapıdadır. Tüyler tek tabakadan oluşan bol uzun ipeksi ve beyaz yapıdadır. Alt tüyler denilen ikinci bir tabaka yoktur. Kuyruk bol tüylü, kabarık ve uzundur. Yürürken kuyruğunu sırtına doğru yatay olarak kıvrık tutan Ankara kedileri bu özellikleri ile spesifik bir görünüm ve tek olma özelliği kazanmıştır. Ankara kedilerinin kalıtsal olan en karakteristik özelliği sağırlıktır fakat bazı Ankara kedilerinde gözlenmeyebilir. Tüy Bakımı Uzun ve ipeksi tüyleri sık tarama gereksinimini doğurmaktadır. Düzenli olarak taranması gerekir. Aksi halde açılması güç kıtık problemi yaşanabilir. Kökeni Uzun tüylü kedilerin atası olarak kabul edilen ve Avrupa'da Angora olarak tanınan Ankara kedisi çoğu zaman İran kedileri ile karıştırılmış ve Amerika’da İran kedisi olarak tanınmıştır. Türkiye’de üretilen ve saf Türk kedisi olan bu ırkın anavatanı ve kökeni Ankara yöresidir. İlk kez 1620-1625 yılları arasında Haçlı seferleri döneminde bir Fransız bilim adamının ülkesine dönerken götürdüğü bir kaç beyaz Ankara kedisinin üretilerek seçkin bir şekilde dağıtılması ile Avrupa’da tanınmış ve büyük ilgi görmüştür. 17.yy.da İtalya’da tanınan Ankara kedisi için özel dernekler kurulmuştur. Bu derneklerden en önemlisi olarak sayılabilecek ve halen çalışmalarını sürdüren Club Angora Turco Pietro Della Valle isimli dernek Ankara kedilerinin üretimi ve gelişimi için çalışmakta ve yarışmalar düzenleyerek ırkın gelişimine katkıda bulunmaktadır. 18. yüzyılda Marie Antoniette ve 14. Louis gibi pek çok asil Ankara kedisinin hayranı olmuş ve Avrupada üretimi devam ettirilmiştir. 1962 yılında Amerikan askeri personeli tarafından bir çift Ankara kedisi Amerika’ya götürülerek bu ırkın Amerika’da da tanınmasını ve sevilmesini sağlamıştır. 36 Bu gün Amerika ve Avrupa'da saf Ankara kedisi olarak üretimi yapılmaktadır. Ankara kedileri uzun yıllar boyunca İran kedisi ile melezlenmiş ve farklı renklerde uzun tüylü kediler elde edilmiştir. Bu nedenle soyu tükenme tehlikesi yaşayan Ankara kedilerinin saf ırk özelliği olan beyaz rengin korunması ve neslinin tükenmemesi için son yıllarda üretimine özen gösterilmiştir. VAN KEDİSİ Temel Özellikleri Zeki, canlı ve insana bağlı bir yapısı vardır. Kendilerini temizlemede büyük bir titizlik gösterirler. Van kedisi iyi bir avcı olmanın yanısıra kendi isteğiyle suda yüzmeyi ve suyla oynamayı seven tek kedi türüdür. İyi bir arkadaş ve oyuncu olmakla beraber kucağa alınmaktan hoşlanmaz. Görünüş ve Vücut Yapısı Uzun olmayan orta büyüklükte bir başı olan Van kedilerinin yüzü üçgen şeklinde ve çevresi belirlenmiştir. Elmacık kemikleri de çıkıktır. Boynu güçlü ama kısadır. Gözler hafif şekilde basık badem şeklinde ve eğik olarak yüze yerleşmiştir. Göz bebekleri 37 yuvarlak ve belirgindir. Van kedisini çekici kılan özelliklerden birisi de onun gözlerinin rengidir. Her iki gözü mavi, her iki gözü (kehribar sarı renk ve tonları) olabileceği gibi bir gözü mavi diğer gözü kehribar renkte de olabilir. Kulakları büyük ve geniş, dibe doğru bir yuvarlaklık söz konusudur. Burun ucu, patiler ve kulak içleri pembe renktedir. Van kedilerinde sağırlığın yaygın olduğu kanaati varsa da her iki gözü farklı renkteki kedilerde ve mavi gözlülerde ancak %2-3 civarında sağırlık vardır. Vücudu uzun, kaslı ve iri kemiklidir. Arka patileri öndekilerden daha uzundur. Bacaklar kaslıdır ve birbirlerinden iyice ayrılabilir. Parmakları da o derece sıktır. Tüyleri uzun ve diplere doğru ipeksi bir yapıdadır. Kuyruğu tilki kuyruğu gibi uzun ve tüylüdür. Tüy Bakımı Van kedisinin tüyleri Ankara kedisine oranla daha kısadır. Günlük olarak yapılan fırçalamalar yeterlidir. Yazın diğer kediler gibi tüy dökümü yaşar ve o dönemde tüyleri azalır. Tüyler kışın yeniden eski rengini ve şeklini alır Kökeni Türkiye'de üretilen ve saf Türk kedisi olan bu ırkın anavatanı ve kökeni Van yöresidir. Van kedisi korkmadan suya girip yüzen tek kedi ırkıdır ve 1969 yılında saf kan kedi ırkı olarak kabul edilmiştir. Dünya üzerindeki kedi cinsleri arasında en doğal olan türlerden biri olarak tanınmaktadır. İlk kez bir İngiliz çift tarafından İngiltere’ye götürülmüş ve çoğu atılmış daha sonrada Avrupa'ya yayılmıştır. 38 SİYAM KEDİSİ Temel Özellikleri Renkleriyle beraber Siyam kedilerinin kişiliklerinin de de---gıs---tiği inancı oldukça yaygındır. örneğin fok lekelinin daha dışa dönük, mavi lekelinin daha şefkatli, çikolata lekelinin ise daha neşeli ve oyuncu olması gibi. Tüm Siyam kedileri zeki ve dikkatlidir. Görünüş ve Vücut Yapısı Genişten incelerek inen takoz biçimli kafası, orta boyda olup beden ölçülerine uyumludur. Burundan başlayarak kulaklara doğru tam bir üçgen oluşturur. Bıyık bölgesi fazla çıkıntılı değildir ama erkek kedilerin çeneleri daha belirgindir. Boynu zariftir. Ağız kısmı narin, uzun ve üçgendir. Sivri uçlu kulakları altta geniştir ve birbirlerinden ayrıktır. Doğulu badem biçimli gözleri burnuna doğru daha da çekikleşir. İki gözünün arasındaki mesafe bir gözün büyüklüğünden daha uzun olmamalıdır. İnce kemikli orta boy gövdesi sıkı kaslıdır. Vücut hatlarında hep kalından inceye doğru akış vardır. Omuzları ve kalçaları göğüs kafesiyle aynı kalınlıktadır. Bacakları incedir ve arka ayakları önlerden daha uzundur. Küçük ve oval patileri zariftir. Uzun ve ince kuyruğu ucuna doğru daha da incelir. Bedenine doğru yatık duran tüyleri ince, parlak ve 39 kısadır. Tüy Bakımı Mevsiminde bolca tüy dökme eğilimleri olduğundan her gün ölü tüyleri temizlemek için fırçalanmaları gerekir. Bunun dışında fazla tüy bakımı gerektirmez. Kökeni Soylu ruhlarıyla bu kediler eski Siyam'da (Thailand) yıllarca saray mensuplarının ve kutsal tapınakların bekçiliğini yaptılar. Asla yabancı ellere teslim edilmeyen, sevilen ve sayılan bu kedilerin ilk İngiltere’ye geçişi Siyam kralı tarafından 1880'lerin başında İngiltere başkonsolosu Owen Gould'a hediye edilmesiyle oldu. Amerika'ya giden ilk Siyam da benzer bir şekilde konsolos David Stickles vasıtasıyla Siyam kralının first lady Mrs. Rutherford B. Hayes'e hediye göndermesiyle 1878 de gerçekleşmiştir. Dayanılmaz çekicilikleriyle Siyam kedileri kedi sevenleri kendilerine hayran bırakmışlardır. Değişik renkler elde etmek için yetiştiricilerin yaptığı çalışmalar sonucunda bazı Siyam kökenli yan ırklar ortaya çıkmıştır. Bunlardan bazıları Colorpoint Shorthair, Javanese ve Ocicat'tir. 40 TEKİR KEDİ Temel Özellikleri Tekir Kedi, melez bir ırktır. Diğer kedi ırkları gibi saf bir ırk değildir, yine de ortak özellikleri bir başlık altında toplanabilecek kadar benzer görünüş ve kişilik özellikleri sergileyebilir. Bu yüzden ve evimizdeki birçok kedinin bu ırk başlığı altında toplanabileceği mantığına dayanarak Tekir Kedi�yi kedi ırkları listemize aldık. Adını postunun deseninden alan bu çok yaygın melez kedi cinsinin, Van Kedisi veya Siyam Kedisinde olduğu gibi, karakter özelliklerini açık seçik bir şekilde ortaya koyup tarif etmek olanağı yoktur. Hemen hepsi tüm evcil kedilerin genel karakterini ve yapısını taşıyabilirler. Görünüş ve Vücut Yapısı Bugünkü şekilleri ile, tekir kedilerin postundaki çizgili desenler genel olarak çok bariz ve canlıdır. Oysa, arkeologların, mağara duvarlarındaki resimlerden çıkarttıkları sonuçlara göre, bundan üç dört bin yıl öncesinde Mısır kedilerinde görülen desenler çok soluk renkli ve kırık hatlar halinde idi. Keza benzer gözlemler, o tarihlerde Avrupa kedilerindeki desenlerin ve hatların da belli belirsiz olduğuna işaret etmektedir. Zaman içerisinde Mısır ve Avrupa kedi türleri birleştirilip melez cins geliştirildikçe desenlerin daha bariz ve canlı bir hal aldığı görülmüştür. Sonuçta bugünkü cazip renkli tekir postu ortaya çıkmıştır. 41 Tekir kedilere, postlarının desen, renk ve renk tonlarına göre değişik isimler verilir. Bu isimlere Türkçe hiçbir kitapta rastlayamadık, İngilizce kitaplarda karşımıza çıkan tekir KONUŞAN FOTOĞRAFLAR..... 42 43 44