ındependent audıtors` report
Transkript
ındependent audıtors` report
TÜRK HAVA YOLLARI ANONİM ORTAKLIĞI 31 ARALIK 2006 TARİHİ İTİBARİYLE ABD’DE GENEL KABUL GÖRMÜŞ MUHASEBE STANDARTLARINA GÖRE KONSOLİDE MALİ TABLOLAR BAĞIMSIZ DENETÇİ RAPORU Türk Hava Yolları Anonim Ortaklığı Yönetim Kurulu Başkanlığı’na 1. Türk Hava Yolları Anonim Ortaklığı’nın (“Şirket”) 31 Aralık 2006 tarihi itibariyle konsolide bilançosunu ve bu tarihte sona eren yıla ait konsolide gelir, özsermaye değişim ve nakit akım tablolarını incelemiş bulunuyoruz. Hazırlanan bu konsolide mali tablolardan Şirket yönetimi sorumludur. Bizim sorumluluğumuz, yaptığımız denetime dayanarak bu konsolide mali tablolar üzerinde görüş bildirmektir. 2. Denetimimizi, Amerika Birleşik Devletleri’nde Genel Kabul Görmüş Denetim Standartları’na göre gerçekleştirdik. Bu standartlar, denetimin mali tablolarda önemli bir yanlışlığın olup olmadığı konusunda makul bir güvenceyi sağlamak üzere planlanmasını ve yapılmasını gerektirmektedir. Bir denetim, mali tablolardaki tutarlara ve açıklamalara baz olan kanıtların, test usulü incelenmesini içerir. Denetim, aynı zamanda, uygulanan muhasebe ilkelerinin ve yönetim tarafından yapılan önemli muhasebe tahminlerinin ve genel olarak, mali tabloların sunumunun değerlendirilmesini de içerir. Denetimimizin, beyan ettiğimiz görüşümüze makul bir baz teşkil ettiği kanısındayız. 3. Söz konusu yıl sonu konsolide mali tablolarda, Amerika Birleşik Devletleri’nde Genel Kabul Görmüş Muhasebe Standartları’na uygun olmayan önemli bir hususa rastlanmamıştır. Can Uluslararası Bağımsız Denetim ve S.M.M.M. A.Ş. A Member Firm of INPACT International İsmail USLU, SMMM Sorumlu Ortak, Başdenetçi 20 Nisan 2007, İstanbul, Türkiye TÜRK HAVA YOLLARI ANONİM ORTAKLIĞI 31 ARALIK 2006 ve 2005 TARİHLERİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇOLAR VARLIKLAR Not 31 Aralık 2006 ABD $ 000 31 Aralık 2005 ABD $ 000 Nakit ve Nakit Benzeri Kalemler 5 259,717 359,898 Ticari Alacaklar (net) 6 194,507 142,791 İlişkili Kuruluşlardan Kısa Vadeli Alacaklar 7 15,167 723 Stoklar 8 96,419 62,780 Peşin Ödenen Vergi 21 3,715 9,960 Kısa Vadeli Ertelenmiş Vergi Alacakları 21 17,276 47,272 Diğer Alacaklar ve Kısa Vadeli Varlıklar 9 40,167 39,185 626,968 662,609 Dönen Varlıklar İlişkili Kuruluşlardan Uzun Vadeli Alacaklar Özkaynaktan Pay Alma Metoduna Göre Değerlenen İştirak 7 10,538 - 10 16,278 13,035 Satılmaya Hazır Finansal Varlıklar (net) 10 4,122 14,321 Maddi Varlıklar (net) 11 2,045,808 1,473,905 Maddi Olmayan Varlıklar (net) 11 5,035 3,833 Uçaklara İlişkin Verilen Avanslar 12 258,075 427,165 Diğer Uzun Vadeli Alacaklar ve Varlıklar 13 16,831 8,614 Duran Varlıklar 2,356,687 1,940,873 Toplam Varlıklar 2,983,655 2,603,482 Ekteki dipnotlar bu mali tabloların tamamlayıcı parçasıdır. 4 TÜRK HAVA YOLLARI ANONİM ORTAKLIĞI 31 ARALIK 2006 ve 2005 TARİHLERİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇOLAR 31 Aralık 2006 ABD $ 000 31 Aralık 2005 ABD $ 000 3,454 155,606 223,225 10,578 32,421 35,685 186,679 85,143 732,791 270,708 133,472 188,016 5,979 27,108 41,458 143,197 68,719 878,657 14 15 18 22 21 23 25,897 1,027,272 6,395 19,065 79,182 83,455 1,241,266 638,494 5,309 2,602 102,926 84,693 834,024 24 24 775,381 86,003 148,214 1,009,598 775,381 55,327 60,093 890,801 2,983,655 2,603,482 YÜKÜMLÜLÜKLER Not Bankalara Borçlar Kısa Vadeli Finansal Kiralama Borçları Ticari Borçlar İlişkili Kuruluşlara Borçlar Diğer Kısa Vadeli Borçlar Alınan Depozito ve Teminatlar Yolcu Uçuş Yükümlülükleri Diğer Gider Tahakkukları Kısa Vadeli Yükümlülükler 14 15 Bankalara Borçlar Uzun Vadeli Finansal Kiralama Borçları Alınan Depozito ve Teminatlar Hibe Krediler (net) Uzun Vadeli Ertelenmiş Vergi Borçları Kıdem Tazminatı Karşılığı Uzun Vadeli Yükümlülükler 16 17 18 19 20 ÖZSERMAYE Sermaye Yedekler Birikmiş Kar TOPLAM ÖZSERMAYE Toplam Özsermaye ve Yükümlülükler Ekteki dipnotlar bu mali tabloların tamamlayıcı parçasıdır. 5 TÜRK HAVA YOLLARI ANONİM ORTAKLIĞI 31 ARALIK 2006 ve 2005 TARİHLERİNDE SONA EREN YILLARA AİT KONSOLİDE GELİR TABLOLARI 2006 2005 Not ABD $ 000 ABD $ 000 Faaliyet Gelirleri 28 2,809,161 2,316,327 Faaliyet Giderleri 29 (2,729,256) (2,176,118) 79,905 140,209 FAALİYET KARI Diğer Faaliyetlerden Gelirler 31 64,283 72,619 Diğer Faaliyetlerden Giderler 32 (35,332) (24,871) 108,856 187,957 (13,855) (24,558) 95,001 163,399 (6,880) (32,469) 88,121 130,930 0.0005 0.0007 FİNANSMAN GİDERLERİ VE VERGİ ÖNCESİ KAR Finansman Giderleri (Net)(Çevirim Farkı Sonrası) 30 VERGİ ÖNCESİ KAR Vergi 21 NET DÖNEM KARI Hisse Başına Kar (ABD Doları, Tam Tutar) 4.16 Ekteki dipnotlar bu mali tabloların tamamlayıcı parçasıdır. 6 TÜRK HAVA YOLLARI ANONİM ORTAKLIĞI 31 ARALIK 2006 ve 2005 TARİHLERİNDE SONA EREN YILLARA AİT KONSOLİDE ÖZSERMAYE DEĞİŞİM TABLOLARI Yasal Yedekler ABD $ 000 Sermaye ABD $ 000 Birikmiş Kar / Zarar ABD $ 000 Toplam ABD $ 000 31 Aralık 2004 Bakiyesi Dönem Karı 775,381 - 55,327 - (70,837) 130,930 759,871 130,930 31 Aralık 2005 Bakiyesi 775,381 55,327 60,093 890,801 - 30,676 88,121 118,797 775,381 86,003 148,214 1,009,598 Dönem Karı 31 Aralık 2006 Bakiyesi Ekteki dipnotlar bu mali tabloların tamamlayıcı parçasıdır. 7 TÜRK HAVA YOLLARI ANONİM ORTAKLIĞI 31 ARALIK 2006 ve 2005 TARİHLERİNDE SONA EREN YILLARA AİT KONSOLİDE NAKİT AKIM TABLOLARI 31 Aralık 2006 ABD $ 000 31 Aralık 2005 ABD $ 000 FAALİYETLERDEN KAYNAKLANAN NAKİT AKIMLARI Vergi Öncesi Net Dönem Karı Faaliyetlerde Kullanılan Nakit Akımına Ulaşmak İçin Yapılan Düzeltmeler: Amortisman Kıdem Tazminatı Karşılığı Faiz Geliri Sabit Kıymet Satış (Karı) / Zararı Ertelenmiş Vergi Yükümlülüğünden Doğan Çevirim Farkı Değer Düşüklüğü Karşılığı Özkaynaktan Pay Alma Yöntemine Göre Muhasebeleştirilen İştirak Geliri Faiz Giderleri Satılmaya Hazır Finansal Varlık Değer Düşüş Karşılığındaki Değişim Hibe Kredilerdeki Değişim USAŞ Hisse Transferi Ertelenmiş Gelir İtfası Şüpheli Alacak Karşılığındaki Değişim Önceki Dönem Peşin Ödenen Verginin Giderleştirilen Kısmı 95,001 163,399 207,827 14,189 (18,293) 163 280 5,018 (3,243) 50,899 1,476 16,463 (2,742) 816 - 151,502 15,465 (31,564) (600) (15,469) (36,527) (587) 43,076 3,773 817 (990) (109) 1,773 İşletme Sermayesindeki Değişikliklerden Önceki Faaliyet Karı Ticari Alacaklardaki Değişim İlişkili Kuruluşlardan Alacaklardaki Değişim Stoklardaki Değişim Diğer Kısa ve Uzun Vadeli Alacaklardaki Değişim Ticari Borçlardaki Değişim İlişkili Kuruluşlara Borçlardaki Değişim Gider Tahakkukları ve Diğer Borçlardaki Değişim Alınan Depozito ve Teminatlardaki Değişim Yolcu Uçuş Yükümlülüklerindeki Değişim Ödenen Kıdem Tazminatları Ödenen Faizler Peşin Ödenen Vergiler Önceki Dönem Peşin Ödenen Verginin Geri Alınması 367,854 (52,532) (24,982) (33,639) (9,199) 35,209 4,599 24,479 (4,687) 43,482 (15,427) (50,899) 3,715 - 293,959 (24,520) (117) (20,062) (11,499) 49,018 1,130 15,345 11,575 26,684 (5,116) (43,076) (9,960) 36,455 Faaliyetlerden Elde Edilen Net Nakit 287,973 319,816 YATIRIM FAALİYETLERİNE İLİŞKİN NAKİT AKIMLARI Finansal Varlık Alımında Kullanılan Nakit Maddi Varlık Satışından Elde Edilen Nakit Alınan Faiz Maddi Varlık Alımı Uçaklara İlişkin Verilen Avanslar 8,723 6,956 18,293 (760,771) 169,090 672 44,827 31,564 (355,810) (131,426) Yatırım Faaliyetlerinde (Kullanılan) / Elde Edilen Net Nakit (557,709) (410,173) 410,912 (241,357) (92,680) 270,498 169,555 177,818 (100,181) 359,898 87,461 272,437 259,717 359,898 Finansal Kiralama Borcu Geri Ödemeleri Bankaya Borçlardaki Değişim Finansman Faaliyetlerinde Kullanılan Net Nakit NAKİT DEĞERLERDEKİ NET (AZALIŞ) / ARTIŞ DÖNEM BAŞINDAKİ NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ DÖNEM SONUNDAKİ NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ 8 TÜRK HAVA YOLLARI ANONİM ORTAKLIĞI Finansal Tablo Dipnotları 1 ŞİRKET’İN FAALİYET ALANI Türk Hava Yolları A.O. (“Şirket” veya “THY”) 1933 yılında Türkiye’de kurulmuştur. Şirket’in ana faaliyet konusu yurt içi ve yurt dışında yolcu ve kargo hava taşımacılığı yapmaktır. 31 Aralık 2006 tarihi itibariyle Şirket’in hissedarları ve hisse dağılımı aşağıdaki gibidir: T.C. Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Diğer Toplam % 49,12 % 50,88 % 100,00 31 Aralık 2006 tarihi itibariyle Türk Hava Yolları A.O. ile Bağlı Ortaklığında çalışan toplam personel sayısı 12,807’dir (31 Aralık 2005: 11,121). 31 Aralık 2006 ve 2005 dönemleri içinde çalışan ortalama personel sayısı sırasıyla 12,778 ve 11,151’dir. 2 MALİ TABLOLARIN HAZIRLANMASINDAKİ ESASLAR Şirket yasal kayıtlarını ve mali tablolarını Türk Ticaret Kanunu (“TTK”), vergi mevzuatı ve Sermaye Piyasası Kurulu (“SPK”) esaslarına uygun olarak düzenlemektedir. Ekte sunulan mali tablolar, Şirket’in baz alınan yasal kayıtları üzerine Amerika Birleşik Devletleri’nde Genel Kabul Görmüş Muhasebe Standartları’na (“US GAAP”) göre gerçek durumunu göstermek amacıyla yapılan sınıflama ve düzeltmeleri içermektedir. Mali Tabloların ABD Dolarına Çevirim İlkeleri: Yeni Türk Lirası finansal tabloların ABD Doları’na çevirimi, enflasyonist ülkeleri kapsadığı için Finansal Muhasebe Standartları Komitesi’nin kurallarını belirlediği 52 numaralı Finansal Muhasebe Standardı olan “Yabancı Para Çevirimi” (“SFAS 52”)’ne göre yapılmıştır. Bu çevirimin amacı yasal kayıtların ABD Doları cinsinden tutulması durumunda ortaya çıkacak sonuçlara ulaşmaktır. Finansal Muhasebe Standartları (SFAS 52), hiperenflasyonist ekonomiyi, üç yıllık kümülatif enflasyon oranının yaklaşık %100 veya üzerinde olduğu ekonomi olarak tanımlamaktadır. Türkiye’de, Devlet İstatistik Enstitüsü tarafından yayımlanan toptan eşya fiyat endeksi baz alındığında söz konusu kümülatif oran, 31 Aralık 2006 tarihinde sona eren üç yıllık dönem için % 32.8 olmuştur. (31 Aralık 2005: % 35.6). Fiyat endekslerinde yukarıda belirtilen düzeyde artış olmamakla beraber, halkın tasarruflarını yabancı para cinsinden tutması, mal ve hizmet fiyatlarının yabancı para birimi üzerinden belirlenmesi, fazi oranlarının, ücret ve fiyatların genel fiyat endekslerine bağlanması, kısa vadeli işlemler de dahil satın alma gücündeki kayıpları karşılamak için fiyatların vade farkı konularak belirlenmesi gibi yüksek enflasyon emarelerinin mevcut bulunması nedeniyle ekteki mali tablolarda SFAS 52 uygulanmıştır. Parasal olmayan aktif ve pasifler ve parasal olmayan aktif ve pasiflerle ilgili gelir ve giderler işlem tarihindeki kurlar kullanılarak ABD Doları’na çevrilmiştir. Parasal olan aktif ve pasifler ise bilanço tarihindeki kurlar kullanılarak çevrilmiştir. ABD Doları cinsinden olmayan parasal aktif ve pasiflerin çeviriminden doğan kayıp ve kazançlar “çevirim geliri veya gideri” olarak gelir tablosuna kaydedilmiştir. Yeni Türk Lirası’nın Amerikan Doları karşısındaki dönemsel değişiminin, Türkiye’deki toptan eşya fiyat endeksiyle (“TEFE”) karşılaştırılması aşağıdaki gibidir: Yıllar: ABD Doları devalüasyon oranı TEFE enflasyon oranı 2006 %4.75 %11.6 6 2005 %(0.02) %4.5 2004 %(3.8) %13.8 2003 %(14.6) %13.9 2002 %13.5 %30.8 TÜRK HAVA YOLLARI ANONİM ORTAKLIĞI Finansal Tablo Dipnotları 2 MALİ TABLOLARIN HAZIRLANMASINDAKİ ESASLAR (devamı) Yeni Türk Lirası 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren Türkiye Cumhuriyeti’ nin yeni para birimi “Yeni Türk Lirası” (YTL) ve alt birimi ise “Yeni Kuruş” (YKr) olarak tanımlanmıştır. Konsolidasyon Esasları: a) Konsolide mali tablolar, aşağıda (b), (c) ve (d) paragraflarında yer alan hususlar kapsamında, ana ortaklık olan Türk Hava Yolları A.O. ile Bağlı Ortaklık ve Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıklarının mali tablolarını içermektedir. Konsolidasyon kapsamı içinde yer alan şirketlerin mali tabloları, konsolide mali tabloların tarihi itibariyle ve yeknesak muhasebe ilke ve uygulamaları gözetilerek ABD’de Genel Kabul Görmüş Muhasebe Standartları’na uygun olarak hazırlanmıştır. İştiraklerin, Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıkların ve Bağlı Ortaklıkların faaliyet sonuçları, satın alma veya elden çıkarma işlemlerine uygun olarak söz konusu işlemlerin geçerlilik tarihlerinde dahil edilmiş veya hariç bırakılmışlardır. b) Bağlı Ortaklık, Şirket’in doğrudan ve/veya dolaylı olarak kendisine ait olan hisselerle ilgili oy kullanma hakkının %50’den fazlasını kullanma yetkisi kanalıyla mali ve işletme politikalarını Şirket’in menfaatleri doğrultusunda kontrol etme yetkisi ve gücüne sahip olduğu grubu ifade eder. Aşağıdaki tabloda 31 Aralık 2006 tarihi itibariyle Bağlı Ortaklık, sahip olunan pay ve ortaklık oranı gösterilmiştir: Faaliyet konusu Şirket ünvanı Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. Teknik Bakım Doğrudan iştirak oranı % 100 Dolaylı iştirak oranı - Kayıtlı olduğu ülke Türkiye Bağlı Ortaklığa ait bilanço ve gelir tablosu, tam konsolidasyon yöntemi kullanılarak konsolide edilmiştir. Şirket’in sahip olduğu Bağlı Ortaklığın kayıtlı değeri ile öz sermayesi karşılıklı olarak netleştirilmiştir. Şirket ile Bağlı Ortaklık arasındaki grup içi işlemler ve bakiyeler konsolidasyon sırasında silinmiştir. c) Şirket’in müşterek yönetimine sahip olduğu iki adet işletmesi vardır. İştirak oranı % 50 olan ve Şirket tarafından kontrol edilmeyen bu işletmeler, özkaynaktan pay alma yöntemiyle değerlenmektedir. Aşağıdaki tabloda 31 Aralık 2006 tarihi itibariyle Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıklar ve ortaklık oranları gösterilmiştir: Faaliyet konusu Şirket ünvanı Güneş Ekspres Havacılık A.Ş. Hava taşımacılığı THY DO&CO İkram Hizmetleri A.Ş. İkram hizmetleri Doğrudan iştirak oranı % 50 % 50 Dolaylı iştirak oranı - Kayıtlı olduğu ülke Türkiye Türkiye Özkaynak yönteminde iştirak net varlık tutarıyla bilançoda gösterilir ve dönem faaliyeti sonucunda ortaya çıkan Şirket payı gelir tablosunda gösterilmektedir. d) Şirket’in doğrudan ve dolaylı pay toplamı %20’nin altında olan, veya %20’nin üzerinde olmakla birlikte Şirket’in önemli bir etkiye sahip olmadığı veya konsolide mali tablolar açısından önemlilik teşkil etmeyen; teşkilatlanmış piyasalarda işlem görmeyen ve makul değerleri güvenilir bir şekilde belirlenemeyen satılmaya hazır finansal varlıklar, değer kaybı ile ilgili karşılık düşüldükten sonra, maliyet bedelleri ile konsolide mali tablolara yansıtılmıştır. Teşkilatlanmış piyasalarda işlem gören ve makul değeri güvenilir bir şekilde belirlenebilen satılmaya hazır finansal varlıklar makul değerleri ile muhasebeleştirilmektedirler. 7 TÜRK HAVA YOLLARI ANONİM ORTAKLIĞI Finansal Tablo Dipnotları 3 BÖLGESEL RAPORLAMA 3.1 Faaliyet Alanları Şirket, 31 Aralık 2006 tarihi itibariyle ağırlıklı olarak tek bir endüstride faaliyet göstermektedir. Ana faaliyet alanı yurt içinde ve dışında Türkiye bağlantılı yolcu ve kargo hava taşımacılığı yapmak ve uçaklar için teknik bakım hizmeti sağlamaktır. 3.2. Coğrafi Alanlar Gelir analizi, Şirket’in hizmet verdiği uçuş hatları baz alınarak yapılmaktadır. Türkiye’de yapılan yolcu ve kargo taşıma gelirleri, yurtiçi hizmet geliri olarak kaydedilmektedir. Tarifeli ve tarifesiz bütün yurtdışı uçuş gelirleri uçuşun yapıldığı coğrafi bölgelere göre kaydedilmektedir. 4 ÖNEMLİ MUHASEBE POLİTİKALARININ ÖZETİ İlişikteki mali tabloların hazırlanması sırasında uygulanan önemli muhasebe politikaları aşağıdaki gibi açıklanmıştır: 4.1 Gelir Kaydedilmesi ve Komisyon Giderleri Yolcu ve kargo taşıma gelirleri, taşıma hizmeti tamamlandığında faaliyet geliri olarak kaydedilmektedir. Satılan ancak henüz kullanılmayan (uçulmayan) biletler, yolcu uçuş yükümlülüğü olarak kaydedilmektedir. Grup tarihsel istatistikler kullanarak uçulmayan ve geçerliliğini yitirmiş biletler hakkında tahmini hesaplamalar yapabilmektedir. Kullanılmayacağı tahmin edilen biletler, faaliyet geliri içerisinde kaydedilmiştir. Yolcu gelirlerine ilişkin olarak acentelere verilecek komisyonlar taşımacılık hizmeti gerçekleştiğinde gider olarak kaydedilmektedir. 4.2 Stok Değerlemesi Stoklar maliyet ya da net gerçekleşebilir değerinin düşük olanı ile hareketli ağırlıklı ortalama maliyet metodu kullanılarak değerlenmektedir. 4.3 Finansal Yatırımlar Şirket, SFAS 115’e (“Hisse ve Borçlanma Senetlerine Yapılan Yatırımların Muhasebeleştirilmesi”) uygun olarak finansal yatırımlarını aşağıdaki şekilde sınıflandırmaktadır: Alım satım amaçlı menkul kıymetler: Alım satım amaçlı menkul kıymetler, kısa vadeli fiyat hareketlerinden kar etmek amacıyla portföye alınan kıymetlerdir. Kayıtlara alındıktan sonra ticari amaçla elde tutulan menkul kıymetler güvenilir bir şekilde ölçülebiliyor olması koşuluyla rayiç değerleriyle değerlenmektedir. Alım satım amaçlı menkul kıymetlere ilişkin kar veya zararlar, ilgili dönemin net kar veya zararı içerisinde gösterilmektedir. 8 TÜRK HAVA YOLLARI ANONİM ORTAKLIĞI Finansal Tablo Dipnotları 4 ÖNEMLİ MUHASEBE POLİTİKALARININ ÖZETİ (devamı) 4.3 Finansal Yatırımlar (devamı) Vadesine kadar elde tutulacak yatırımlar: Vadesine kadar elde tutulacak menkul kıymetler, belirli bir vade yapısı ve belirli tutardaki ödemeleri içeren ve Şirket’in vadesine kadar elde tutma niyeti ve gücü olan kıymetlerdir. Satılmaya hazır yatırımlar: Satılmaya hazır yatırımlar, iştirak oranı %20’den az olan ve alım satım amaçlı elde tutulmayan yatırımlardan oluşmaktadır. Kayıtlara alındıktan sonra satılmaya hazır amaçla elde tutulan yatırımlardan borsada işlem görenler, bilanço tarihindeki piyasa değerleriyle değerlenmektedir. Özkaynaktan pay alma yöntemine göre değerlenen yatırımlar: İştirak oranı %50 olan ve Şirket tarafından kontrol edilmeyen iştirak, özkaynaktan pay alma yöntemiyle değerlenmektedir. 4.4 Maddi ve Maddi Olmayan Varlıklar Şirket, SFAS 144’ün (“Uzun Vadeli Aktiflerin ve Elden Çıkarılacak Uzun Vadeli Aktiflerin Değer Düşüklüğü”) gereklerini uygulamaktadır. Maddi varlıklar ve maddi olmayan varlıklar makul değerlerine göre düzeltilmiş tutarlar üzerinden gösterilmiştir. Bir varlığın makul değeri kayıtlı değerinin altına düştüğünde, kayıtlı değeri değer düşüklüğünü yansıtacak şekilde düzeltilir. Makul değer tespitinde, varlıktan beklenen nakit akımlarının bugünkü değeriyle net satış fiyatının büyük olanı kullanılmıştır. Net satış fiyatı şirket yönetiminin uluslararası uçak fiyat kataloğuna göre geliştirdiği tahminlere dayanmaktadır. Kayıtlı değerdeki düşüş faaliyet giderlerine değer düşüş gideri olarak kaydedilmektedir. Maddi ve maddi olmayan varlıklar, kıst amortisman yöntemi kullanılarak amortismana tabi tutulmaktadır. Aktiflerin ekonomik ömürleri ve hurda değerleri aşağıda belirtilmiştir: Ekonomik Ömür (yıl) - Bina 25-50 - Uçak 15 - Motorlar 15 - Komponentler 4-10 - Tamir edilebilen yedek parçalar 2-3 - Simülatör 10-15 - Makina ve ekipman 3-15 - Döşeme ve demirbaşlar 3-15 - Taşıtlar 4-7 - Diğer maddi varlıklar 4-15 4.5 Hurda Değeri %30 %30 - Hibe Krediler Hibe krediler, uçak ve motorların satın alımlarında veya finansal kiralama yöntemiyle elde edilmelerinde alınmaktadır. Şirket, hibe kredileri aktiflerin maliyetinden düşmekte ve bu aktifleri ekonomik ömürleri veya finansal kiralama süresince itfa etmektedir. Faaliyet kiralamasına ilişkin hibe krediler, ertelenmiş gelir olarak kaydedilmekte ve kiralama süresince itfa edilmektedir. 9 TÜRK HAVA YOLLARI ANONİM ORTAKLIĞI Finansal Tablo Dipnotları 4 ÖNEMLİ MUHASEBE POLİTİKALARININ ÖZETİ (devamı) 4.6 Bakım ve Onarım Giderleri Maddi varlıkların ve kiralanan varlıkların düzenli bakımı ve onarımı için yapılan harcamalar, ilgili döneme faaliyet gideri olarak kaydedilmektedir. Sahip olunan veya finansal kiralama ile alınan uçakların büyük bakımları yapıldıkça gider olarak kaydedilmekte; operasyonel kiralanan uçakların teslim bakımları ise periyodik bazda gider olarak tahakkuk ettirilmektedir. 4.7 Sık Uçuş Programı Şirket, üyelerine “Miles and Smiles” adında bir Sık Uçuş Programı (Frequent Flyer Program) dahilinde birikmiş mesafe üzerinden ücretsiz uçuş ödülü vermektedir. Ücretsiz seyahatin artan maliyet yöntemi ile hesaplanan tahmini maliyeti yükümlülük olarak kaydedilmektedir. Şirket, aynı zamanda “Shop & Miles” Programı dahilinde katılımcılara mil kredisi satmaktadır. Bu gelirin bir kısmı ertelenmiş gelir olarak kaydedilmekte ve seyahat sağlandıkça gelir olarak kaydedilmektedir. 4.8 Vergi ve Ertelenmiş Vergiler Şirket’in dönem faaliyeti sonucuna ilişkin kurumlar vergisi yükümlülüğü için mali tablolarında karşılık ayrılmaktadır. Cari dönem vergi gideri cari dönem faaliyet sonuçlarının kanunen kabul edilmeyen giderlere ve istisnalara göre düzeltilmesine göre hesaplanmaktadır. Ertelenmiş vergi, ilişikteki finansal tablolarda kayıtlı olan varlık ve borçların vergi hesaplamasına baz olan benzer kalemler ile arasındaki zamanlama farklarının ve devreden zararların yükümlülük metoduna göre muhasebeleştirilmesinden oluşmuştur. Ertelenmiş vergi aktifi ve pasifi, ilgili geçici farklar ortadan kalktığında geçerli olacak olan vergi oranları kullanılarak hesaplanmıştır. Vergi oranlarındaki değişmelerin ertelenmiş vergi aktifi ve pasifi üzerindeki etkisi, vergi oranının değiştiği tarihte kayıtlara alınmaktadır. Finansal Muhasebe Standartları No: 109’a (“Kurumlar Vergisi Muhasebesi”) (“SFAS 109”) göre, mali tabloların diğer para birimine işlem tarihindeki kurlar kullanılarak SFAS 52’ye göre çeviriminden ve kurlardaki değişimden veya vergi amaçlı endekslemeden kaynaklanan varlık ve yükümlülüklerle ilgili farklılıklar, ertelenmiş vergi hesaplamasında dikkate alınmaz. Ayrıca, Şirket’in ertelenmiş vergi varlıkları ve yükümlülükleri SFAS 109’a göre Amerikan Doları’na çevrilerek yeniden değerlenmiştir ve bu çevirimden doğan kayıp ve kazançlar finansal tablolardaki vergi gideri hesaplamasında dikkate alınmıştır. Ertelenmiş vergi gelir tablosunda gelir veya gider olarak muhasebeleştirilmektedir. 4.9 Emeklilik ve Kıdem Tazminatı Provizyonu Türkiye’deki iş kanunları gereği emeklilik ve kıdem tazminatı provizyonları ilişikteki finansal tablolarda gerçekleştikçe provizyon olarak ayrılmaktadır. SFAS 106’ya (“İşverenlerin Emeklilik Fonları Dışındaki Emeklilik Sonrası Yükümlülüklerinin Muhasebeleştirilmesi”) uygun olarak gelecek yıllarda ödenecek emeklilik tazminatının bilanço tarihindeki değerinin hesaplanması için enflasyon oranından arındırılmış uygun faiz oranı ile iskonto edilmiştir. Emeklilik tazminat giderine dahil edilen faiz maliyeti faaliyet sonuçlarında faiz gideri olarak gösterilmektedir. 4.10 İlişkili Kuruluşlar İlişikteki mali tablolarda, THY’nin ortakları, üst düzey yöneticileri, Yönetim Kurulu üyeleri, aileleri ve onlar tarafından kontrol edilen veya onlara bağlı şirketler, iştirak ve ortalıklar ilişkili kuruluş olarak adlandırılmışlardır. 10 TÜRK HAVA YOLLARI ANONİM ORTAKLIĞI Finansal Tablo Dipnotları 4 ÖNEMLİ MUHASEBE POLİTİKALARININ ÖZETİ (devamı) 4.11 Yabancı Para İşlemleri Dönem içerisinde gerçekleşen döviz işlemleri işlem tarihindeki kurlar kullanılarak Yeni Türk Lirası’na çevrilmektedir. Bilançoda yer alan dövize bağlı varlık ve borçlar bilanço tarihinde geçerli olan kurlar kullanılarak Yeni Türk Lirası’na çevrilmişlerdir. Bu çevirimden ve dövizli işlemlerin tahsil / tediyelerinden kaynaklanan kambiyo karları / zararları gelir tablosunda yer almaktadır. 4.12 Finansal Kiralama Şirket, finansal kiralama ve faaliyet tipi kiralama yöntemiyle uçak, simülatör, bilgisayar ekipmanı ve taşıt araçları kiralamaktadır. Şirket, finansal kiralama yöntemiyle kiralanan aktif ve pasiflerini kiralama taksitlerinin bugünkü değerine eşit olarak kaydetmektedir. Finansal kiralama yöntemiyle kiralanan aktiflere ekonomik ömürleri süresince amortisman ayrılmaktadır. Faaliyet tipi kiralamalar faaliyet gideri olarak kaydedilmektedir. 4.13 Finansal Enstrümanlar Gerçeğe uygun değer, istekli alıcı ve satıcıların bir araya geldiği piyasalarda, bir aktifin başka bir varlıkla değiştirilebileceği veya bir taahhütün yerine getirilebileceği değerdir. Bir finansal enstrümanın piyasa değeri, aktif bir pazarın mevcudiyeti durumunda, satıştan elde edilebilecek tutara veya satın almadan doğabilecek borca eşittir. Finansal enstrümanların gerçeğe uygun tahmini değeri, Şirket tarafından piyasalara ilişkin bilgiler ve gerekli değerleme yöntemleri kullanılarak belirlenmiştir. Ancak, gerçeğe uygun değerin belirlenmesinde kullanılan piyasa verilerinin yorumlanmasına gerek duyulmaktadır. Bu nedenle, bu raporda sunulan tahminler, Şirket’in varlıklarını elden çıkarması durumunda cari piyasa koşullarında elde edebileceği değerler olmayabilir. Banka mevduatları, alacaklar, teminat mektupları ve akreditifler gibi şarta bağlı taahhütler karşı tarafın anlaşmanın şartlarını yerine getirememesi durumunda, Şirket’in finansal durumunu olumsuz yönde etkileyebilecek önemli finansal enstrümanlardır. Bazı finansal varlıkların maliyet değerine eşit olan kayıtlı değerlerinin, kısa vadeli nitelikleri nedeniyle gerçeğe uygun değerlerine eşit olduğu varsayılmaktadır. Şirket’in temel finansal varlıkları nakit ve nakit benzeri kalemler, ticari alacaklar, ilişkili kuruluşlardan alacaklar ve satılmaya hazır varlıklardır. Ticari alacaklar ve ilişkili şirketlerden alacakların defter değerlerinin, tahsil edilemeyen tutarlar için gerekli karşılıklar ayrıldıktan sonra, alacakların reeskonta tabi tutulması haricinde, yaklaşık pazar değerine ulaştığı tahmin edilmektedir. Şirket, Güneş Ekspres Havacılık A.Ş. (Sun Express) ve THY DO&CO İkram Hizmetleri A.Ş. (THY DO&CO) üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğu için bu iştirakleri özkaynaktan pay alma yöntemine göre muhasebeleştirmiştir. Uçak Servisi A.Ş. (USAŞ) satılmaya hazır yatırım olarak sınıflandırılmakta ve makul değerdeki değişim gelir tablosuna yansıtılmaktadır. Sun Express, THY DO&CO ve USAŞ dışındaki satılmaya hazır yatırımlar, makul değerleri güvenilir bir biçimde ölçülemediklerinden maliyet değerinden gösterilmişlerdir. Mali Borçlar Şirket’in mali borçları ilgili anlaşmaların özüne göre sınıflandırılmıştır. Faize tabi banka kredileri, ticari borçlar ve finansal kiralama borçları önemli mali borçları oluşturmaktadır. Finansal giderler tahakkuk esasına göre muhasebeleştirilmektedir. Ticari ve diğer borçlar ile bağlı şirketlere borçlar pazar değerine yaklaşık olan nominal değerlerinden gösterilmektedir. 11 TÜRK HAVA YOLLARI ANONİM ORTAKLIĞI Finansal Tablo Dipnotları 4 ÖNEMLİ MUHASEBE POLİTİKALARININ ÖZETİ (devamı) 4.13 Finansal Enstrümanlar (devamı) Kredi Riski Şirket’in kredi riski temel olarak ticari alacaklarına ilişkindir. Bilançoda gösterilen tutar Şirket yönetiminin önceki tecrübelerine ve cari ekonomik şartlara bağlı olarak tahmin ettiği şüpheli alacaklar düşüldükten sonraki net tutardan oluşmaktadır. Şirket’in kredi riski çok sayıda müşteriyle çalışıldığından dolayı dağılmış olup önemli bir kredi risk yoğunlaşması yoktur. Fiyat Riski • Döviz Kuru Riski Şirket, işinin özelliğinden dolayı yabancı paralar ile Yeni Türk Lirası arasındaki kur değişiminden etkilenmektedir. Şirket’in gelirlerinin çoğunluğu Euro, Amerikan Doları ve Yeni Türk Lirası’ndan, giderlerinin çoğunluğu ise Amerikan Doları ve Yeni Türk Lirası’ndan oluşmaktadır. • Faiz Riski Leasing (Finansal Kiralama) işlemlerine bağlı faiz oranlarının bir kısmı LIBOR’a bağlıdır, dolayısıyla Şirket uluslararası pazardaki faiz oranlarındaki değişimden etkilenmektedir. Şirket faiz oranlarına ve kur değişimine karşı risklerini sınırlandırmaya yönelik hedging (koruma) anlaşmaları yapmamıştır. • Piyasa Riski Şirket, kısa vadeli repo sözleşmelerine dayalı hazine bonosu işlemleri ve günlük banka mevduatı plasmanı yapmak suretiyle yatırımlarını gerçekleştirmektedir. Bu yatırımlar, piyasa koşullarından dolayı meydana gelen dalgalanmalar sebebiyle değişiklik göstermektedir. • Nakit Riski Genel olarak biletler önceden satılmakta ve taşımacılık sonradan gerçekleştirilmektedir. Dolayısıyla Şirket, gelirlerini önceden tahsil edip taşımacılık maliyetine sonradan katlandığından dolayı avantaj elde etmektedir. Şirket, alacaklarının tahsil süresinin, borçlarının geri ödeme süresinden daha kısa olmasından dolayı da avantaj elde etmektedir. 4.14 Netleştirme Finansal varlık ve yükümlülükler, tanımlanan tutarların netleştirilmesi için bir zorunluluk veya niyet varsa veya varlık yükümlülük ile denkleşiyorsa, netleştirilmiş ve bilançoda net olarak gösterilmiştir. 4.15 Tahmin Uygulaması Finansal tabloların US GAAP’ a uygun olarak hazırlanabilmesi, yönetimin raporlanan varlık ve yükümlülükleri, koşullu borçları, gelir ve giderleri etkileyebilecek tahminler yapmasını gerektirmektedir. Gerçek sonuçlar bu tahminlerden farklı olabilir. 12 TÜRK HAVA YOLLARI ANONİM ORTAKLIĞI Finansal Tablo Dipnotları 4 ÖNEMLİ MUHASEBE POLİTİKALARININ ÖZETİ (devamı) 4.16 Hisse Başına Kar SFAS 128 (“Hisse Başına Kar”) standardı halka açık veya açılmakta olan şirketler için hisse başına karın veya karı azaltıcı etkisi bulunan kalemlerden sonraki hisse başına karın (dilutive profit veya sulandırılmış kar) dipnotlarda belirtilmesini öngörmektedir. Hisse başına karı azaltıcı etkisi bulunan (dilutive equity instruments) özkaynak kalemi bulunmamaktadır. Toplam hisse adedinin 31 Aralık 2006 ve 2005 tarihindeki ağırlıklı ortalaması ve hisse başına karın hesaplaması aşağıda gösterildiği gibidir: 2006 1 Ocak tarihi itibariyle toplam hisse adedi (tam adet) 175,000,000,000 Çıkarılan yeni hisseler (nakit artışı) (tam adet) 31 Aralık 2006 tarihi itibariyle hisse adedi (tam adet) 175,000,000,000 Toplam hisse adedinin dönem içerisindeki ağırlıkl ortalaması (tam adet) 175,000,000,000 Dönem net karı (Bin ABD Doları) 88,121 Hisse başına kar (ABD Doları, tam tutar) 0.0005 5 2005 175,000,000,000 175,000,000,000 175,000,000,000 130,930 0.0007 NAKİT VE NAKİT BENZERİ KALEMLER Nakit ve nakit benzeri değerlerin dökümü aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2006 ABD $ 000 251,987 359 220 7,151 259,717 Banka Kasa Alınan çekler Diğer hazır değerler 31 Aralık 2005 ABD $ 000 355,542 146 103 4,107 359,898 31 Aralık 2006 tarihi itibariyle yabancı para banka bakiyeleri 225,636,144 ABD Doları’dır (31 Aralık 2005: 220,308,579 ABD Doları). Vadeli Mevduatlar: Anapara 33,582,312 7,443,256 112,392,082 Para Birimi YTL ABD Doları Euro Açılış Tarihi 04.12.2006 – 29.12.2006 29.12.2006 11.12.2006 – 29.12.2006 Vade 04.01.2007 04.01.2007 04.01.2007 – 12.01.2007 31 Aralık 2006 ABD $ 000 23,892 7,443 148,043 179,378 Anapara 170,390,000 149,163,000 31,653,000 Para Birimi YTL ABD Doları Euro Açılış Tarihi 22.07.2005 - 30.12.2005 27.12.2005 - 30.12.2005 30.12.2005 Vade 02.01.2006 - 30.01.2006 02.01.2006 - 30.01.2006 02.01.2006 31 Aralık 2005 ABD $ 000 126,986 149,163 37,449 313,598 13 TÜRK HAVA YOLLARI ANONİM ORTAKLIĞI Finansal Tablo Dipnotları 6 TİCARİ ALACAKLAR (NET) 31 Aralık 2006 ABD $ 000 210,024 (2,392) (13,125) 194,507 31 Aralık 2005 ABD $ 000 156,840 (1,740) (12,309) 142,791 İlişkili kuruluşlardan kısa vadeli alacakların dökümü aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2006 ABD $ 000 THY DO&CO İkram Hizmetleri A.Ş. 14,110 Güneş Ekspres Havacılık A.Ş. (Sun Express) 1,057 15,167 31 Aralık 2005 ABD $ 000 723 723 Ticari alacaklar Alacak reeskontu (-) Şüpheli alacaklar karşılığı 7 8 İLİŞKİLİ KURULUŞLARDAN ALACAKLAR İlişkili kuruluşlardan uzun vadeli alacakların dökümü aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2006 31 Aralık 2005 ABD $ 000 ABD $ 000 THY DO&CO İkram Hizmetleri A.Ş. 10,538 10,538 Şirket’in THY DO&CO İkram Hizmetleri A.Ş.’den olan alacağının 10.700.000 Euro kısmı kısa vadeli, 8.000.000 Euro kısmı ise uzun vadeli olmak üzere toplam 18.700.000 Euro kullandırılan krediden kaynaklanmaktadır. STOKLAR 31 Aralık 2006 ABD $ 000 84,756 11,663 96,419 Yedek parça, uçuş ekipmanı Diğer stoklar 9 31 Aralık 2005 ABD $ 000 51,903 10,877 62,780 DİĞER ALACAKLAR VE KISA VADELİ VARLIKLAR Diğer alacaklar ve kısa vadeli varlıkların dökümü aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2006 ABD $ 000 Peşin ödenmiş satış komisyonları 9,975 Peşin ödenmiş faaliyet tipi kiralama giderleri 8,080 Geri alınacak vergi 4,998 Teknik bakım gelir tahakkuku 4,121 Interline yolcu geliri tahakkukları 2,765 Sigorta şirketlerinden alacaklar 2,624 Peşin ödenen diğer giderler 1,585 Gelir tahakkukları 965 Personelden alacaklar 618 İş avansları 549 Peşin ödenmiş kira giderleri 474 Peşin ödenen uçak finansman gideri 301 Sita depozito sertifikalarından alacaklar 134 İndirilecek KDV 20 Diğer alacaklar 2,958 40,167 14 31 Aralık 2005 ABD $ 000 8,125 3,960 2,210 7,547 2,864 2,379 7,659 488 72 428 116 326 3,011 39,185 TÜRK HAVA YOLLARI ANONİM ORTAKLIĞI Finansal Tablo Dipnotları 10 FİNANSAL VARLIKLAR i) Özkaynaktan pay alma metoduna göre değerlenen iştirakler aşağıdaki gibidir: THY DO&CO İkram Hizmetleri A.Ş. Güneş Ekspres Havacılık A.Ş. (Sun Express) 31 Aralık 2006 ABD $ 000 10,813 5,465 16,278 31 Aralık 2005 ABD $ 000 13,035 13,035 31 Aralık 2006 ABD $ 000 5,217 (1,844) 737 12 4,122 31 Aralık 2005 ABD $ 000 4,429 4,108 737 12 8,723 (3,688) 14,321 ii) Satılmaya hazır finansal varlıklar aşağıdaki gibidir: Uçak Servisi A.Ş. (USAŞ) USAŞ değer (düşüklüğü) / kazancı Sita Inc. Emek İnşaat ve İşletme A.Ş. France Telecom hisseleri France Telecom değer düşüklüğü Şirket’in açmış olduğu 5 yıllık ikram ihalesi Uçak Servis A.Ş. (USAŞ) tarafından kazanılmış ve 1 Ocak 2002 tarihinde ikram anlaşması imzalanmıştır. Yapılan anlaşma çerçevesinde, USAŞ’ın ana ortağı Gate Gourmet Holding A.G. (GGH) ile Şirket arasında yapılan hisse devir sözleşmesine istinaden GGH USAŞ’ın toplam sermayesinin %15’ine tekabül eden B grup hisseleri bedelsiz olarak Şirket’e devredilecektir. Yine sözleşme gereği, 21 Eylül 2002 tarihinde ilk %10 hissenin, 2 Ocak 2003 tarihinde % 1.25’lik hissenin, 2 Ocak 2004 tarihinde %1.25’lik hissenin, 3 Ocak 2005 tarihinde % 1.25’lik hissenin ve 2 Ocak 2006 tarihinde de %1.25’lik hissenin mülkiyeti devralınarak %15’e tamamlanmıştır. Bu çerçevede USAŞ sermayesinin %15 kısmına tekabül eden ve teslim alınan 1,567,500,000 adet hisse, teslim tarihindeki borsa rayici üzerinden 11,981,860 ABD Doları, karşılıklı olarak finansal varlıklar ve sonraki yıllara ait gelirler hesaplarına alınmıştır. Sonraki yıllara ait gelir tutarı beş yıllık ikram anlaşması süresince gelir olarak kaydedilmektedir. Şirket sahip olduğu USAŞ hisselerinden 342,000,000 adedini 2003 yılında, 1,026,000,000 adedini 2005 yılında, 1,026,000,000 adedini de 2006 yılında İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda satmıştır. USAŞ, 8 Aralık 2004 tarihli Olağanüstü Genel Kurulu’nda almış olduğu sermayenin endekslenmesinden kaynaklanan enflasyon farkının sermayeye ilavesi kararına istinaden Şirket’e 1,852,500,000 adet bedelsiz hisse vermiştir. Sun Express’in 31 Aralık 2006 hesap dönemine ait varlıkları ve özkaynakları toplamı sırasıyla 35,063,772 ABD Doları ve 6,299,727 ABD Doları’dir. (31 Aralık 2005: 37,075,480 ABD Doları ve 17,855,634 ABD Doları). THY DO&CO İkram Hizmetleri A.Ş. 27 Eylül 2006 tarihinde 39,556,962 ABD Doları sermaye ile kurulmuştur. THY DO&CO İkram Hizmetleri A.Ş.’nin 31 Aralık 2006 hesap dönemine ait varlıkları ve özkaynakları toplamı sırasıyla 76,775,555 ABD Doları ve 21,626,393 ABD Doları’dır. 15 TÜRK HAVA YOLLARI ANONİM ORTAKLIĞI Finansal Tablo Dipnotları 10 FİNANSAL VARLIKLAR Şirket’in finansal varlıklarının 31 Aralık 2006 itibariyle detayları aşağıdaki gibidir: Şirket’in Ünvanı Güneş Ekspres Havacılık A.Ş. (Sun Express) THY DO&CO İkram Hizmetleri A.Ş. Uçak Servisi A.Ş.(USAŞ) Emek İnşaat ve İşletme A.Ş. Sita Inc. Şirketin ve Faaliyetin Yeri Sahiplik Oranı Sahip Olunan Oy Hakkı Ana Faaliyet Alanı Türkiye %50 %50 Hava Taşımacılığı Türkiye Türkiye %50 %3 (*) %50 %3 (*) İkram Hizmeti Yemek Servisi Türkiye Hollanda %0,3 %0,1’den az %0,3 %0,1’den az İnşaat Bilgi ve Telekomünikasyon Hizm. (*) 31 Aralık 2005 tarihi itibariyle % 4,75’tir. 11 MADDİ VE MADDİ OLMAYAN VARLIKLAR (NET) Maddi varlıkların dökümü aşağıdaki gibidir: Maddi varlıklar (net) Diğer maddi varlıklara ilişkin verilen avanslar 16 31 Aralık 2006 ABD $ 000 2,041,033 4,775 2,045,808 31 Aralık 2005 ABD $ 000 1,466,843 7,062 1,473,905 TÜRK HAVA YOLLARI ANONİM ORTAKLIĞI Finansal Tablo Dipnotları 11 MADDİ VE MADDİ OLMAYAN VARLIKLAR (NET) (devamı) Arsa, Yerüstü Düzenlemeleri & Binalar Diğer Ekipmanlar, Demirbaşlar Teknik Ekipman, Simülatör ve Taşıtlar Yapılmakta Olan Yatırımlar Komponent ve Tamir Edilebilir Yedek Parçalar Uçaklar ve Yedek Motorlar Sahip Olunan Toplam Varlıklar Finansal Kiralama ile Alınan Uçaklar Finansal Kiralama Yolu ile Alınan Diğer Sabit Kıymetler ve Simülatörler Toplam Finansal Kiralama Yolu ile Alınan Varlıklar Toplam Maliyet Açılış bakiyesi 1 Ocak 2006 66,834 130,801 93,229 866,123 194,554 1,214 1,352,755 1,347,273 7,588 1,354,861 - 1,872 - 219,026 - - 220,898 (213,310) (7,588) (220,898) - İlaveler 1,150 22,183 5,652 30,102 100,840 286 160,213 594,661 - 594,661 754,874 Çıkışlar (277) (11,700) (10,510) - (64,759) (1,010) (88,256) - - - (88,256) Finansal kiralamadan transfer Yeniden Değerleme 2,707,616 32,297 - - - - - 32,297 - - - 32,297 100,004 143,156 88,371 1,115,251 230,635 490 1,677,907 1,728,624 - 1,728,624 3,406,531 19,704 113,793 82,977 430,921 84,625 - 732,020 370,446 2,756 373,202 1,105,222 - 1,683 - 99,573 - - 101,256 (98,500) (2,756) (101,256) - Cari dönem amortismanı 1,164 5,565 3,659 39,553 88,787 - 138,728 67,113 - 67,113 205,841 Çıkışlar (172) (11,371) (9,830) - (64,759) - (86,132) - - - (86,132) 20,696 109,670 76,806 570,047 108,653 - 885,872 339,059 - 339,059 1,224,931 - - - 119,783 - - 119,783 20,784 - 20,784 140,567 31 Aralık 2006 net defter değeri 79,308 33,486 11,565 425,421 121,982 490 672,252 1,363,781 - 1,368,781 2,041,033 31 Aralık 2005 net defter değeri 47,130 17,008 10,252 328,927 109,929 1,214 514,460 947,551 4,832 952,383 1,466,843 31 Aralık 2006 kapanış bakiyesi Birikmiş Amortisman Açılış bakiyesi 1 Ocak 2006 Finansal kiralamadan transfer 31 Aralık 2006 kapanış bakiyesi Birikmiş değer düşüklüğü 17 TÜRK HAVA YOLLARI ANONİM ORTAKLIĞI Finansal Tablo Dipnotları 11 12 MADDİ VE MADDİ OLMAYAN VARLIKLAR (NET) (devamı) Maddi olmayan varlıkların dökümü aşağıdaki gibidir: Haklar Özel Maliyetler Maliyet Açılış bakiyesi 1 Ocak 2006 29,306 9,906 İlaveler 2,763 425 Çıkışlar (3) 31 Aralık 2006 kapanış bakiyesi 32,066 10,331 Birikmiş Amortisman Açılış bakiyesi 1 Ocak 2006 25,873 9,506 Cari dönem amortismanı 1,691 295 Çıkışlar (3) 31 Aralık 2006 kapanış bakiyesi 27,561 9,801 4,505 530 31 Aralık 2006 net defter değeri 3,432 401 31 Aralık 2005 net defter değeri 31 Aralık 2006 ABD $ 000 254,934 3,141 258,075 35,379 1,986 (3) 37,362 5,035 3,833 31 Aralık 2005 ABD $ 000 425,199 1,966 427,165 DİĞER UZUN VADELİ ALACAKLAR VE VARLIKLAR Diğer uzun vadeli alacaklar ve varlıkların dökümü aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2006 ABD $ 000 Motor bakım rezervi 4,061 Peşin ödenen Eximbank ABD garanti ücreti 3,413 Gelir tahakkukları 2,666 Peşin ödenmiş faaliyet tipi kiralama giderleri 2,612 Verilen depozitolar 1,450 Peşin ödenen uçak finansman giderleri 1,226 Personelden alacaklar 702 Sita depozito sertifikasından alacaklar 701 Diğer alacaklar 16,831 14 39,212 3,188 (3) 42,397 UÇAKLARA İLİŞKİN VERİLEN AVANSLAR Uçak alımları için yapılan ön ödemeler Faaliyet tipi kiralamalar için verilen avanslar 13 Toplam 31 Aralık 2005 ABD $ 000 4,389 279 988 1,541 750 599 68 8,614 BANKALARA BORÇLAR Bankalara kısa vadeli borçlar aşağıdaki gibidir: Banka kredileri (*) Diğer (**) 31 Aralık 2006 ABD $ 000 3,188 266 3,454 31 Aralık 2005 ABD $ 000 270,460 248 270,708 31 Aralık 2006 ABD $ 000 25,897 25,897 31 Aralık 2005 ABD $ 000 - Bankalara uzun vadeli borçlar aşağıdaki gibidir: Banka kredileri (*) 18 TÜRK HAVA YOLLARI ANONİM ORTAKLIĞI Finansal Tablo Dipnotları 14 BANKALARA BORÇLAR (devamı) (*) 31 Aralık 2006 tarihi itibariyle uzun vadeli banka kredilerinin kısa vadeli kısımları aşağıdaki gibidir: Vade Tarihi Orjinal Para Faiz Tahakkuku Banka Adı Akbank 15.08.2009 2,959,707 USD 228,368 USD 31 Aralık 2006 tarihi itibariyle uzun vadeli banka kredileri aşağıdaki gibidir: Vade Tarihi Orjinal Para Banka Adı Akbank 15.08.2009 25,897,440 USD Faiz Tahakkuku - 31 Aralık 2005 tarihi itibariyle kısa vadeli banka kredileri aşağıdaki gibidir: Vade Tarihi Orjinal Para Banka Adı T.İş Bankası / Citibank NA London 31.03.2006 270,000,000 USD Faiz Tahakkuku 459,998 USD (**)Bankalara diğer borçlar ay sonu vergi ve SSK ödemeleri için bankalar tarafından faizsiz olarak kullandırılan gecelik borçların tutarıdır. 15 FİNANSAL KİRALAMA BORÇLARI Gelecek yıllara ait finansal kiralama ödemeleri aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2006 ABD $ 000 1 yıldan az 208,626 1 – 5 yıl arası 732,433 5 yıldan fazla 516,227 1,457,286 Eksi: Gelecek yıllara ait faiz gideri (274,408) Mali tablolarda gösterilen finansal kiralama borçlarının bugünkü değeri 1,182,878 Gösterimi : Kısa vadeli borçlar 155,606 Uzun vadeli borçlar 1,027,272 1,182,878 Faiz aralığı: Değişken oranlı borçlar 1,088,790 Sabit oranlı borçlar 94,088 1,182,878 31 Aralık 2005 ABD $ 000 164,745 521,294 223,436 909,475 (137,509) 771,966 133,472 638,494 771,966 732,006 39,960 771,966 31 Aralık 2006 tarihi itibariyle, ABD Doları ve Euro cinsinden ifade edilen finansal kiralama borçlarının faiz oranları, sabit oranlı borçlar için %4.075 ile %5.59 (31 Aralık 2005: %7.12 ile %7.70); değişken oranlı borçlar için ise EURIBOR eksi %0.01 ve LIBOR eksi %0.057 ile LIBOR artı %3.00 (31 Aralık 2005: LIBOR eksi %0.05 ile LIBOR artı %3.00) arasındadır. 16 İLİŞKİLİ KURULUŞLARA BORÇLAR İlişkili kuruluşlara borçlar aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2006 ABD $ 000 8,179 2,399 10,578 Uçak Servisi A.Ş. (USAŞ) Sun Express 19 31 Aralık 2005 ABD $ 000 5,637 342 5,979 TÜRK HAVA YOLLARI ANONİM ORTAKLIĞI Finansal Tablo Dipnotları 17 DİĞER KISA VE UZUN VADELİ BORÇLAR Diğer kısa vadeli borçların dökümü aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2006 ABD $ 000 18,208 12,022 267 1,924 32,421 31 Aralık 2005 ABD $ 000 12,077 11,060 206 2,742 1,023 27,108 Kısa vadeli alınan depozito ve teminatların dökümü aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2006 ABD $ 000 Mil kredi satışları için alınan avanslar 13,088 MCO avansları 13,603 Operasyonel ve finansal kiralamalar için alınan avanslar 3,322 Alınan depozito ve teminatlar 3,094 Özel kira avansları 1,485 Sanal pos bilet avansları 499 Diğer alınan avanslar 594 35,685 31 Aralık 2005 ABD $ 000 16,135 11,536 858 2,769 2,544 7,211 405 41,458 Uzun vadeli alınan depozito ve teminatların dökümü aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2006 ABD $ 000 Alınan depozito ve teminatlar 6,395 6,395 31 Aralık 2005 ABD $ 000 5,309 5,309 Ödenecek vergi ve fonlar Ödenecek SSK primleri Personele borçlar USAŞ hisse edinimiyle ilgili kazanılmamış gelir Diğer borçlar 18 19 ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR YOLCU UÇUŞ YÜKÜMLÜLÜKLERİ Bilet satışından doğan yolcu uçuş yükümlülükleri Mil satışından doğan yolcu uçuş yükümlülükleri 20 31 Aralık 2006 ABD $ 000 152,244 34,435 186,679 31 Aralık 2005 ABD $ 000 115,023 28,174 143,197 31 Aralık 2006 ABD $ 000 30,083 15,491 13,679 9,442 7,551 4,916 3,945 36 85,143 31 Aralık 2005 ABD $ 000 22,788 13,410 4,982 9,380 6,859 11,300 68,719 DİĞER GİDER TAHAKKUKLARI Diğer gider tahakkuklarının dökümü aşağıdaki gibidir: Sık uçuş programı gider tahakkukları Maaş tahakkukları Teşvik primi tahakkuku Bakım onarım gider tahakkukları Sigorta primleri gider tahakkuku Diğer gider tahakkukları Yasal yükümlülük karşılığı Diğer yükümlülükler 20 TÜRK HAVA YOLLARI ANONİM ORTAKLIĞI Finansal Tablo Dipnotları 21 VERGİ Ödenecek kurumlar vergisi aşağıdaki gibidir: Ödenecek kurumlar vergisi karşılığı Peşin ödenen vergi ve fonlar 31 Aralık 2006 ABD $ 000 5,104 (3,715) 1,389 31 Aralık 2005 ABD $ 000 (9,960) (9,960) 31 Aralık 2006 ABD $ 000 6,880 6,880 31 Aralık 2005 ABD $ 000 32,469 32,469 Vergi gideri aşağıdaki kalemlerden oluşmaktadır: Ertelenmiş vergi gideri Cari dönem vergi gideri Vergi gideri Türk vergi mevzuatı, ana ortaklık olan şirketin bağlı ortaklıkları ve iştiraklerini konsolide ettiği mali tabloları üzerinden vergi beyannamesi vermesine olanak tanımamaktadır. Bu sebeple bu konsolide mali tablolara yansıtılan vergi karşılıkları, tam konsolidasyon kapsamına alınan tüm şirketler için ayrı ayrı hesaplanmıştır. 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu, 21 Haziran 2006 tarih ve 26205 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu kanun ile 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu yürürlükten kaldırılmıştır. Türkiye’de Kurumlar Vergisi oranı 2006 yılı için %20’dir (Yatırım indiriminden yararlanmayı tercih edenler için %30’dur.) (2005: %30). Kurumlar vergisi oranı, kurumların ticari kazancına vergi yasaları gereğince indirimi kabul edilmeyen giderlerin ilave edilmesi, vergi yasalarında yer alan istisna ve indirimlerin sonucu bulunacak safi kurum kazancına uygulanır. Kurumlar vergisi beyannamesi, hesap döneminin kapandığı ayı izleyen dördüncü ayın 25’inci günü akşamına kadar verilir ve ayın sonuna kadar ödenir. Gelir Vergisi Kanunu’nun Geçici 69’uncu maddesi çerçevesinde 31 Aralık 2005 tarihi itibariyle mevcut olup kazancın yetersiz olması nedeniyle 2005 yılı kazançlarından indirilemeyen ve sonraki döneme devreden yatırım indirimi istisnası tutarları mükellefin tercihine bağlı olarak 2006 , 2007 ve 2008 yıllarına ait kazançlardan indirilebilecektir. Sonraki yıllara taşınan yatırım indirimi istisnası tutarları TEFE oranında arttırılmaktadır. Yatırım indirimi istisnasından yararlanılması halinde kurum kazançlarına uygulanacak Kurumlar Vergisi oranı %20 yerine %30 olacaktır. Mükellefler yatırım indirimi istisnasından yararlanma tercihlerini 2006, 2007 ve 2008 yıllarının tamamı için kullanabilecekleri gibi bu yılların herhangi biri için de kullanabileceklerdir. Ana ortaklık, 2005 Yılından devreden yatırım indirimi istisnası tutarlarını 2006 Yılı kazancından indirmeyi tercih etmiştir. Bu nedenle 2006 Yılı için uygulanan kurumlar vergisi oranı %30’dur. Ancak ana ortaklık, 2007 Yılı ve sonrasında yatırım indirimi istisnasından yararlanmayacağını öngördüğünden ve ertelenen vergi varlıkları ve yükümlülükleri uzun vadeli olduğundan ertelenen vergi oranını %20 olarak dikkate almıştır. Şirketler üçer aylık mali karları üzerinden geçerli kurumlar vergisi oranında geçici vergi hesaplar ve o dönemi izleyen ikinci ayın 14’üncü gününe kadar beyan edip 17’inci günü akşamına kadar öderler. Yıl içinde ödenen geçici vergi o yıla ait olup izleyen yıl verilecek kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden hesaplanacak kurumlar vergisinden mahsup edilir. Mahsuba rağmen ödenmiş geçici vergi tutarı kalmış ise bu tutar nakden iade alınabileceği gibi devlete karşı olan herhangi bir başka mali borca da mahsup edilebilir. 21 TÜRK HAVA YOLLARI ANONİM ORTAKLIĞI Finansal Tablo Dipnotları 21 VERGİ (devamı) Türk vergi mevzuatına göre beyanname üzerinde gösterilen mali zararlar 5 yılı aşmamak kaydıyla dönem kurum kazancından indirilebilirler. Ancak, mali zararlar, geçmiş yıl karlarından mahsup edilemez. Türkiye’de ödenecek vergiler konusunda vergi otoritesi ile mutabakat sağlamak gibi bir uygulama bulunmamaktadır. Kurumlar vergisi beyannameleri hesap döneminin kapandığı ayı takip eden dördüncü ayın 25’inci günü akşamına kadar bağlı bulunulan vergi dairesine verilir. Bununla beraber, vergi incelemesine yetkili makamlar beş yıl zarfında muhasebe kayıtlarını inceleyebilir ve hatalı işlem tespit edilirse ödenecek vergi miktarları değişebilir. Tam mükellef kurumlar tarafından, Türkiye’de bir işyeri veya daimi temsilci aracılığıyla kar payı elde edenler hariç olmak üzere dar mükellef kurumlara veya kurumlar vergisinden muaf olan dar mükelleflere dağıtılan ve Gelir Vergisi Kanunu’nun 75’inci maddesinin 2’nci fıkrasının (1), (2) ve (3) numaralı bentlerinde sayılan kar payları üzerinden %15 oranında vergi kesintisi yapılır. Aynı fıkranın parantez içi hükmüyle karın sermayeye eklenmesinin kar dağıtımı sayılmayarak stopaja tabi tutulmayacağı belirtilmiştir. Ertelenmiş Vergi: Grup vergiye esas yasal mali tabloları ile US GAAP’a göre hazırlanmış mali tabloları arasındaki farklılıklardan kaynaklanan geçici zamanlama farkları için ertelenmiş vergi aktifini ve yükümlülüğünü muhasebeleştirmektedir. Söz konusu farklılıklar, genellikle bazı gelir ve gider kalemlerinin vergiye esas tutarları ile US GAAP’a göre hesaplanan tutarların mali tablolarda farklı dönemlerde yer almasından kaynaklanmakta olup sabit kıymet, kıdem tazminatı, şüpheli alacak karşılığı gibi kalemler üzerinden hesaplanmaktadır. Ertelenmiş vergi oranı % 20’dir. Geçici Zamanlama Farkları: Ertelenmiş Vergi Aktifi / (Yükümlülüğü) Kısa vadeli finansal kiralama borcu Gider tahakkukları Alacak reeskontu Finansal varlıklar değer kazancı Şüpheli alacaklar karşılığı Gelecek aylara ait gelir ve giderler Bilet satış avans karşılığı Borç reeskontu Peşin ödenen giderler Şüpheli banka alacağı karşılığı Stoklarda yapılan değişiklik Kullanılmamış yatırım indirimi Devreden mali zarar Kısa vadeli ertelenmiş vergi aktifi Uzun vadeli finansal kiralama borcu Kıdem tazminatı karşılığı Sabit kıymetlerde faydalı ömür ve finansal kiralama düzeltmesi Hibe kredilere yapılan değişiklik Ertelenmiş gelir Diğer Uzun vadeli ertelenmiş vergi yükümlülüğü Toplam ertelenmiş vergi yükümlülüğü 22 31 Aralık 2006 ABD $ 000 17,914 7,268 478 447 352 157 (8,637) (703) 17,276 31 Aralık 2005 ABD $ 000 27,105 13,211 576 349 (9,252) (605) 340 172 (36) 14,942 470 47,272 71,352 16,691 138,073 25,408 (167,505) 280 (79,182) (268,267) 1,038 822 (102,926) (61,906) (55,654) TÜRK HAVA YOLLARI ANONİM ORTAKLIĞI Finansal Tablo Dipnotları 21 VERGİ (devamı) Bilançodaki ertelenmiş vergi yükümlülüğü hareketinin gelir tablosundaki net ertelenmiş vergi kazancı ile mutabakatı aşağıdaki gibidir: Geçici zamanlama farklarından kaynaklanan net ertelenmiş vergi gideri Net ertelenmiş vergi gideri Ertelenmiş vergi çevirim kaybı / kazancı Ertelenmiş vergi yükümlülüğündeki net artış 22 31 Aralık 2006 ABD $ 000 31 Aralık 2005 ABD $ 000 6,880 6,880 (628) 6,252 32,469 32,469 (15,469) 17,000 31 Aralık 2006 ABD $ 000 20,201 (1,136) 19,065 31 Aralık 2005 ABD $ 000 14,675 (12,073) 2,602 HİBE KREDİLER (NET) Hibe kredilerin dökümü aşağıdaki gibidir: Hibe krediler Birikmiş itfa payı 23 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI Türkiye’de geçerli iş kanunları çerçevesinde, en az bir yıllık hizmeti olan çalışanlar iş akitleri sebepsiz yere sona erdirildiğinde, askerlik hizmeti için çağrılduklarında, vefat ettiklerinde veya 25 yıllık hizmetlerini tamamlayarak (kadınlar için 20 yıl) emekli olduklarında toplu para almaya hak kazanırlar. Ödenecek miktar tamamlanan her hizmet yılı için bir brüt maaştır. Brüt maaş iş akdinin bittiği tarihteki brüt maaş olup ancak 31 Aralık 2006 tarihi itibariyle üst limit 1,857 YTL (1,321 ABD Doları)’dir (31 Aralık 2005: 1,727 YTL – 1,287 ABD Doları). Emeklilik öncesi gerekli olan çalışma süresi 1999’da yürürlüğe giren yeni yasaya dayanan değişken bir skalaya göre (erkekler için 60 yaş, kadınlar için 58 yaş) artmaktadır. Kıdem tazminatı karşılığı herhangi bir fonlamaya tabi değildir ve herhangi bir fonlama şartı bulunmamaktadır. Finansal tablolardaki karşılık, kazanılmış emeklilik ikramiyelerinin tahmini bugünkü değerlerini yansıtmaktadır. Gelir tablosunda kayda alınan kıdem tazminatı yükümlülüğü aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2006 ABD $ 000 9,569 4,620 14,189 Cari hizmet maliyeti Faiz maliyeti 31 Aralık 2005 ABD $ 000 11,295 4,170 15,465 Bilançoda kayda alınan kıdem tazminatı yükümlülüğündeki değişim aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2006 ABD $ 000 84,693 14,189 (15,427) 83,455 Dönem başı ayrılmış karşılık Cari dönem gideri Ödemeler Dönem sonu ayrılan karşılık 31 Aralık 2005 ABD $ 000 74,344 15,465 (5,116) 84,693 Ödenecek yükümlülüğün ve ilgili limitin gelecekteki artış etkileri düşünülerek, tahmini kazanılmış kıdem tazminatı yükümlülüğü (Yeni Türk Lirası olarak) yıllık yaklaşık 5.71% (31 Aralık 2005: 5.61%) oranında iskonto edilmiştir. 23 TÜRK HAVA YOLLARI ANONİM ORTAKLIĞI Finansal Tablo Dipnotları 24 SERMAYE VE YASAL YEDEKLER Şirket’in sermaye yapısı aşağıdaki gibidir: Grup T.C. Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (*) Diğer % 31 Aralık 2006 ABD $ 000 A, C 49,12(**) A 50,88(**) Nominal sermaye (YTL) 380,867 394,514 775,381 175,000,000 % 75,18 24,82 31 Aralık 2005 ABD $ 000 582,854 192,527 775,381 175,000,000 (*) Özel şahıslara ait 1,644 adet hisse THY 1984 yılında özelleştirme programına alındığı sırada dikkate alınmamıştır. Bilahare, THY’nın Yüksek Planlama Kurulu’nun 30 Ekim 1990 tarihli kararıyla onaylanan ana sözleşmesi gereği söz konusu hisseler T.C. Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı adına kaydedilmiştir. (**) T.C. Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nın sahibi bulunduğu ve SPK’nın 12.05.2006 tarih ve 22/569 sayılı izni ile 16-18.05.2006 tarihleri arasında halka arz edilen, Şirket’ in 175,000,000 YTL olan çıkarılmış sermayesinin %25’ine tekabül eden 43,750,000 YTL ile ek satışa konu olan ve halka arz tutarının %15’ine ve çıkarılmış sermayesinin %3.75’ine tekabül eden 6,562,500 YTL nominal değerli toplam 50,312,500 YTL tutarındaki (çıkarılmış sermayenin %28,75’i) A Grubu nama yazılı hisse senetlerinin 1 YTL nominal değerli beher hisse senedi için yatırımcı gruplarına satışı Toptan Satış Pazarı’nda 24.05.2006 tarihinde gerçekleşmiştir. Taksitli satışlardan iade olan toplam 212.254 adet THY hissesinin, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’na geçmesiyle Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nın sermayedeki payı %49,12 olmuştur. 31 Aralık 2005 tarihi itibariyle Şirket’in çıkarılmış ve ödenmiş sermayesi her biri 0.1 Ykr nominal değerli 174,999,999,999 adet A grubu hisse ve 0.1 Ykr nominal değerli 1 adet C grubu hisseden oluşmaktadır. Bu hisseler nama yazılıdır. C grubu hisse ÖİB’ye ait olup aşağıda belirtilen imtiyazlara sahiptir: Ana Sözleşme Madde 7: Nama yazılı hisselerin devrinde Yönetim Kurulu onayı ile beraber C grubu hisseyi temsilen seçilen Yönetim Kurulu üyesinin olumlu oyunun bulunması şarttır. Ana Sözleşme Madde 10: Yönetim Kurulu 7 üyeden oluşur, 7 üyeden birinin C grubu hissedarın göstereceği adaydan seçilmesi zorunludur. Ana Sözleşme Madde 14: Aşağıdaki konularda Yönetim Kurulu’nun alacağı kararların geçerliliği C grubu hisseyi temsilen seçilen üyenin olumlu oy kullanmasına bağlıdır: a) Ana Sözleşmenin 3.1. maddesinde belirtilen Şirket misyonunu açıkça olumsuz etkileyecek kararların alınması, b) Genel kurula ana sözleşme değişikliği önerilmesi, c) Sermaye artırılması, d) Nama yazılı hisselerin devrinin onaylanması ve devrin pay defterine işlenmesi, e) Şirket’in Sermaye Piyasası Kurulu’na sunduğu son yıllık bilançosunda yer alan aktif toplamının beher sözleşme bazında %5’ini geçen ve Şirket’i doğrudan veya dolaylı olarak bağlayan her türlü işlem yapması, taahhüt altına sokacak her türlü kararın alınması (şöyle ki kamu payının Şirket sermayesindeki payı %20’nin altına düştüğünde bu bent hükmü kendiliğinden ortadan kalkacaktır), f) Şirket’in başka şirketlerle birleşmesi, feshi veya tasfiyesi, g) Münhasıran pazar şartları dahilinde veya diğer kaynaklarla operasyon giderini dahi karşılayamayan hatlar haricinde, herhangi bir uçuş hattının kaldırılması veya sefer sayısının belirgin bir şekilde azaltılmasına ilişkin kararların alınması, 24 TÜRK HAVA YOLLARI ANONİM ORTAKLIĞI Finansal Tablo Dipnotları 24 SERMAYE VE YASAL YEDEKLER (devamı) Ana Sözleşme Geçici Madde 1: A Grubu hissedarlar tarafından gösterilecek adaylar arasından yapılacak seçimlerle ilgili Şirket yönetim kurulu başkanı, yönetim kurulu üyeleri, denetçileri ve genel müdürü Şirket sermayesindeki kamu payı %50’nin altına düşünceye kadar kanunda (4046 sayılı Kanun) öngörülen şartları haiz olmak kaydıyla, ÖİB’nin teklifi ve Başbakan’ın veya yetkili Bakanın onayı ile atanır. Ancak, kamu dışı üyeliği temsil eden üyeler için Türk Ticaret Kanunu’nun 315. maddesi uygulanır. 25 ŞARTA BAĞLI OLAYLAR a) Verilen Teminatlar: 31 Aralık 2006 ABD $ 39,388,148 Verilen Teminat Mektupları 31 Aralık 2005 ABD $ 28,350,145 b) Alım Taahhütleri: Şirket, 2005-2008 yılları arasında teslim alınmak üzere 59 adet uçak için anlaşmalar imzalamıştır. Söz konusu uçaklardan 5 tanesi 2005 yılında, 23 tanesi de 2006 yılı içerisinde teslim alınmıştır. Uçak üreticisi firmalarca yapılacak indirimler öncesi liste fiyatlarına göre, uçak alımlarının toplam bedeli yaklaşık olarak 4.7 Milyar ABD Doları’dır. Şirket, söz konusu alımlarla ilgili olarak bu firmalara 31 Aralık 2006 tarihi itibariyle 255 Milyon ABD Doları avans ödemesi yapmıştır. c) Referans Mektubu: Sun Express’e Verilen Referans Mektubu 31 Aralık 2006 2,900,000 ABD Doları 2,556,459 Euro 31 Aralık 2005 2,900,000 ABD Doları 2,556,459 Euro d) Şirket’in iskonto edilmiş kıdem tazminatı yükümlülüğü 83,455,400 ABD Doları’dır. 31 Aralık 2006 tarihi itibariyle Şirket’in tüm çalışanlarını işten çıkarması durumunda ödeyeceği miktar ise yaklaşık olarak 142,444,094 ABD Doları’dır. e) Hava kargo ücretlerinin sabitlenmesine ilişkin olarak ABD Adalet Bakanlığı Antitröst Birimi ve Avrupa antitröst otoriteleri tarafından 2006 yılı başlarında Avrupa ve Amerika’da eş zamanlı olarak, önde gelen havayolları şirketleri dahil olmak üzere, çok sayıda havayolu şirketini kapsayan bir inceleme başlatılmıştır. Sözkonusu inceleme kapsamında 6 Nisan 2006 tarihinde ABD Columbia (Washington) Bölge Mahkemesi tarafından Şirket’e bir tebligat yapılarak hava kargo ücretlerine ilişkin olarak Şirket’in uhdesinde bulunan bilgi ve belgelerin ibraz edilmesi talep edilmiştir. Söz konusu tebligatın benzerleri diğer sözü geçen havayollarına da yapılmıştır. 26 FAALİYET TİPİ KİRALAMA BORÇLARI Faaliyet tipi kiralama borçlarının dökümü aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2006 ABD $ 000 Bir yıldan az 121,650 1 – 5 yıl arası 323,053 5 yıldan fazla 365,998 810,701 27 31 Aralık 2005 ABD $ 000 88,674 149,343 75,219 313,236 BİLANÇO TARİHİNDEN SONRA ORTAYA ÇIKAN HUSUSLAR a) Şirket’in Türkiye Sivil Havacılık Sendikası (Hava-İş) ile olan toplu iş sözleşmesi 31 Aralık 2006 tarihinde sona ermiştir. Toplu İş Sözleşmesi görüşmeleri rapor tarihi itibariyle devam etmektedir. 25 TÜRK HAVA YOLLARI ANONİM ORTAKLIĞI Finansal Tablo Dipnotları 27 BİLANÇO TARİHİNDEN SONRA ORTAYA ÇIKAN HUSUSLAR (devamı) b) 31 Aralık 2006 tarihi itibariyle Şirket’in satılmaya hazır finansal varlıklar hesabı içerisinde yer alan ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda işlem gören 1,026,000,000 adet USAŞ hisse senedinin borsa fiyatı 19 Nisan 2007 tarihi itibariyle 31 Aralık 2006 tarihindeki fiyatı olan 4,62 YTL’den 3,68 YTL’ye inmiştir. Bu nedenle 19 Nisan 2007 tarihi itibariyle Şirket’in sahip olduğu USAŞ hisse senetleri, bilanço tarihine göre yaklaşık olarak 718,445 ABD Doları değer kaybetmiştir. 28 FAALİYET GELİRLERİ Faaliyet gelirlerinin dökümü aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2006 ABD $ 000 Tarifeli hizmetler Yolcu Kargo ve posta 2,422,932 222,002 2,644,934 26,189 138,038 2,809,161 Tarifesiz hizmetler Diğer gelirler Toplam gelir 31 Aralık 2005 ABD $ 000 2,005,079 198,785 2,203,864 23,035 89,428 2,316,327 Tarifeli hizmetlerin coğrafi dağılımı aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2006 ABD $ 000 Yurtdışı - Avrupa - Uzak Doğu - Orta Doğu - Kuzey Amerika - Kuzey Afrika - Orta Afrika - Batı Afrika Yurtiçi Toplam tarifeli hizmetler uçuş geliri 29 31 Aralık 2005 ABD $ 000 1,118,845 470,077 248,347 129,803 64,266 5,436 3,194 2,039,968 945,940 362,770 210,089 115,048 58,012 1,691,859 604,966 2,644,934 512,005 2,203,864 31 Aralık 2006 ABD $ 000 767,997 584,617 286,941 230,534 207,827 157,974 135,251 127,852 120,702 36,884 31,038 24,059 17,580 2,729,256 31 Aralık 2005 ABD $ 000 544,122 536,766 249,572 182,889 151,502 108,925 117,341 112,631 75,215 33,597 38,597 15,813 9,148 2,176,118 FAALİYET GİDERLERİ Faaliyet giderlerinin dökümü aşağıdaki gibidir: Akaryakıt giderleri Personel giderleri Satış ve pazarlama giderleri Konma ve konaklama giderleri Amortisman giderleri Bakım giderleri Yer hizmetleri giderleri Yolcu hizmet ve ikram giderleri Faaliyet tipi kiralama giderleri Genel faaliyetler Sigorta giderleri Genel yönetim giderleri Uçak ve koltuk kirası 26 TÜRK HAVA YOLLARI ANONİM ORTAKLIĞI Finansal Tablo Dipnotları 30 FİNANSMAN GİDERİ (NET) Kur farkı geliri Faiz geliri Reeskont geliri Özkaynaktan pay alma yöntemine göre muhasebeleştirilen iştirak geliri Finansman geliri Kur farkı zararı Finansal kiralama faiz gideri Özkaynaktan pay alma yöntemine göre muhasebeleştirilen iştirak gideri Borçlanma kredisi faiz gideri Kıdem tazminatı faiz maliyeti Satılmaya hazır finansal varlık rayiç değer düşüş kaybı Faiz gideri – 3.şahıslar Diğer finansman gideri Finansman gideri ABD Doları’ na çevirim farkı gideri 31 Finansman gideri (net) DİĞER FAALİYETLERDEN GELİRLER 31 Aralık 2006 ABD $ 000 446,595 18,293 627 31 Aralık 2005 ABD $ 000 157,028 31,564 445 465,515 587 189,624 (430,537) (50,899) (177,627) (34,027) (8,509) (7,279) (4,620) (2,264) (564) (504,672) (4,170) (3,773) (9,049) (1,639) (230,285) 25,302 16,103 (13,855) (24,558) 31 Aralık 2006 ABD $ 000 10,430 8,409 5,903 5,018 4,721 4,522 4,071 2,109 466 77 18,557 64,283 31 Aralık 2005 ABD $ 000 6,172 7,825 8,163 36,527 3,750 2,588 817 600 6,177 72,619 31 Aralık 2006 ABD $ 000 21,992 5,349 1,508 999 240 5,244 35,332 31 Aralık 2005 ABD $ 000 22,722 2,149 24,871 Diğer faaliyetlerden gelirlerin dökümü aşağıdaki gibidir: Temettü geliri Bakım malzemesi satıcılarından alınan indirimler Konusu kalmayan karşılıklar Maddi varlık değer düşüş karşılığında azalma Bedelsiz malzeme geliri Tazminat ve ceza gelirleri Menkul kıymet satış geliri Yapı Kredi protokol geliri Hibe kredi geliri Sabit kıymet satış geliri Diğer gelirler 32 DİĞER FAALİYETLERDEN ZARARLAR (-) Diğer faaliyetlerden gelirlerin dökümü aşağıdaki gibidir: Karşılık giderleri Tazminat ve ceza gideri Menkul kıymet satış zararı Vizesiz yolcu gideri Sabit kıymet satış zararı Diğer giderler 27 TÜRK HAVA YOLLARI ANONİM ORTAKLIĞI Finansal Tablo Dipnotları 33 İLİŞKİLİ KURULUŞLARLA OLAN İŞLEMLER Ekteki mali tablolarda Şirket’in sermayedarları ve iştirakleri ilişkili kuruluş olarak gösterilmiştir. İlişkili kuruluşlarla olan işlemler aşağıdaki gibidir: Sun Express’e verilen hizmetler USAŞ’a verilen hizmetler USAŞ’tan alınan hizmetler Sun Express’ten alınan hizmetler 31 Aralık 2006 ABD $ 000 3,438 320 3,758 31 Aralık 2005 ABD $ 000 2,723 277 3,000 67,842 7,967 75,809 59,151 646 59,797 31 Aralık 2006 ABD $ 000 9,813 288 241 10,342 31 Aralık 2005 ABD $ 000 5,240 815 117 6,172 İştiraklerden sağlanan temettü gelirleri aşağıdaki gibidir: Sun Express Uçak Servisi A.Ş. France Telekom 28