GenelBilgi - Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü

Transkript

T.C.
ORMAN VE SU ĠġLERĠ BAKANLIĞI
ÇÖLLEġME VE EROZYONLA MÜCADELE GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
FAS
BĠLGĠ DOSYASI
Kuzey Afrika Bölgesi Ülkeleri - 1 Nolu ÇalıĢma Grubu (Fas, Cezayir)
Asli Sorumlu
Bayram HOPUR
Tali Sorumlular
Mehmet UYSAL
Sezgin AKSU
Serdar YEGÜL
FAS Bilgi Dosyası / ÇEM
1 Nolu Çalışma Grubu (Fas, Cezayir) - 14 Şubat 2013
ĠÇĠDEKĠLER
FAS ................................................................................................................................................... 1
1.
Coğrafi Verileri ..................................................................................................................................... 2
1.1. Konumu ........................................................................................................................................................ 2
1.2. Yüzölçümü .................................................................................................................................................. 2
1.3. Sınırları ve Komşuları .............................................................................................................................. 2
1.4. Arazi Yapısı ................................................................................................................................................ 2
1.5. İklimi ............................................................................................................................................................. 3
1.6. Arazi Kullanımı.......................................................................................................................................... 3
1.7. Diğer İlgili Konular................................................................................................................................... 3
2.
Nüfus Bilgileri ....................................................................................................................................... 5
3.
Ekonomik Göstergeler .......................................................................................................................... 5
3.1. Ekonomiye Genel Bakış .......................................................................................................................... 5
3.2. Sektörlere Göre İşgücü Dağılımı .......................................................................................................... 5
3.3. Orman, Tarım ve Hayvancılık Ürünleri .............................................................................................. 5
3.4. İthalat ve İhracat Ürünleri ....................................................................................................................... 6
3.5. Diğer İlgili Konular................................................................................................................................... 6
4.
Ormancılık Yapısı ................................................................................................................................. 7
4.1. Ormancılık Teşkilat Yapısı ..................................................................................................................... 7
4.2. Orman Varlığı ve Üretilen Orman Ürünleri....................................................................................... 7
4. 3. Ormancılığın Ekonomideki Payı .......................................................................................................... 9
4. 4. Özel Sektörün Ormancılıktaki Rolü .................................................................................................... 9
4. 5. Ormancılık Eğitimi ve Ormancılık Araştırma Enstitüleri .......................................................... 10
4.5.1. Ormancılık Fakülteleri........................................................................................................................ 10
4.5.2. Ormancılık Araştırma Enstitüleri .................................................................................................... 10
5.
Korunan Alanlar .................................................................................................................................. 11
6.
Çölleşme ile Mücadele ve Erozyon Kontrolü Faaliyetlerinin Yer Aldığı Kurumlar ................. 12
6.1. Ulusal Odak Noktaları............................................................................................................................ 12
6.2. Ulusal Stratejik Belge ve Eylem Planları ......................................................................................... 13
7.
Uluslararası İlişkiler............................................................................................................................ 13
7.1. Uluslararası Kurumlarla Olan İlişkiler ve Raporlar....................................................................... 13
7.2. Uluslararası Projeler ............................................................................................................................... 14
8.
Ülke Hakkındaki Tecrübelerimiz ...................................................................................................... 15
9.
Ormancılık, Çölleşme ile Mücadele ve Erozyon Kontrolü Faaliyetleri (GZFT Analizi) .......... 16
10. Kaynakça .............................................................................................................................................. 16
11. Ekler ...................................................................................................................................................... 17
0
FAS
MOROCCO
Başkent
Nüfus
Yüzölçümü
Dil
Din
Para Birimi
Rabat
32,31milyon (2012 tahmini)
446.550 km2
Arapça, Fransızca
Müslüman %98.7, Hıristiyan %1.1,
Dirhem (1 USD= 8 MAD)
Economist Intelligence Unit, World Bank, CIA
1
1. Coğrafi Verileri
1.1. Konumu
Kuzey Afrika kıtasının kuzey-batı köşesinde yer alan Fas kuzeyde ülkeyi Avrupa’dan ayıran
Cebelitarık Boğazı ile Akdeniz, doğuda Cezayir, güneyde Moritanya, batıda Atlas Okyanusu ile
çevrilidir. Başkenti Rabat ve en büyük şehri de Kazablanka'dır.
Ülke; 27-35 Kuzey Paralelleri ile 1-13 Batı Meridyenleri arasında yer alır.
1.2. Yüzölçümü
Ülkenin yüzölçümü 710.850 km² dir. (Batı Sahara dâhil)
Ülkenin yüzölçümü 446.750 km² dir. (Batı Sahara hariç; Avrupa Batı Sahara’yı Fas sınırları içinde
kabul etmemektedir)
1.3. Sınırları ve KomĢuları
Fas'ın, Atlantik Okyanusu'dan, Cebelitarık Boğazını çevreleyip Akdeniz'de son bulan uzun bir
sahil şeridi vardır. Doğudan Cezayir, Kuzeyden İspanya (boğaz boyunca bir denizden bir sınır ve
Ceuta ile Melilla adlarında iki küçük özerk şehir), güneyden de Moritanya ve Batı Sahra ile
komşudur.
1.4. Arazi Yapısı
Fiziki yapı olarak en dikkat çekici özelliği sıradağlarıdır. Dört tane olan bu dağ silsileleri,
birbirlerinden vadilerle ayrılırlar.
Rif Sıradağları ülkenin en kuzeyinde olanıdır. Akdeniz kıyılarına paralel olarak Cebelitarık
Boğazının doğu bölümünden başlar. Doğuya doğru ilerler. Bu dağ silsilesinin en yüksek noktası
Tidiguin Dağı olup, 2453 m’dir. Yukarı Atlas Sıradağları en önemli geçidi olan Telouet Geçidi ile
adeta ikiye ayrılır. Batıdan doğuya doğru gittikçe alçalan bir süreklilik gösterir. En yüksek noktası,
aynı zamanda ülkenin de en yüksek noktası olan batı kısmındaki Toubkal Dağı olup, 4165 m
yüksekliğe sahiptir.
Fas, akarsu bakımından oldukça zengindir. Bu zenginlik sayı bakımındandır. Çünkü ülke ziraati
için çok büyük önem taşıyan bu akarsular, su bakımından oldukça düzensizdir. Yağış
mevsimlerinde debileri oldukça artan sular, kurak mevsimlerde azalır. Akarsular genellikle Atlas
2
Dağlarından doğar. Önemli akarsuları Atlas Okyanusuna dökülür. Fakat ülkenin en uzun ve
dolayısıyla en kayda değer akarsuyu olan Muluya Irmağı Akdeniz’e dökülür.
Ülkenin kıyı kesimleri tarıma uygun bir iklim ve toprak yapısına sahiptir.
1.5. Ġklimi
Ülkede genel olarak üç farklı iklim tipi görülür. Akdeniz kıyılarında hakim olan bol yağışlı
Akdeniz iklimi, Atlas Okyanusu kıyılarında, batı rüzgarlarına açık deniz iklimi görülür. Ülkenin
orta kesimleri olan Atlas Dağları ve aralarındaki vadilerde serin bir iklim hüküm sürerken,
özellikle güney-doğu olmak üzere iç kesimlerde çöl iklimi hâkimdir.
Ülkenin sıcaklık ortalamaları, kıyılardan iç kesimlere doğru gittikçe artarken, yağış ortalamaları
ise azalma gösterir.
Batı rüzgârlarının okyanustan getirdiği yağmur bulutları Atlas Dağlarında yoğunlaştığından, kıyı
bölgeleri en çok yağış alan bölgeleridir. Senelik yağış ortalaması 800 mm civarında olan Orta
Atlaslarla Akdeniz kıyıları arasındaki kuzey bölge ülkenin yağışı en bol olan yöresidir. En iç
bölgelerde ise yağışlar hemen hemen yok denecek kadar azdır. Bu bölgelerde kavurucu sıcaklar ve
dolayısıyla sıcak, kuru rüzgârlar devamlıdır.
Orta Atlaslardan sonra güneye doğru yağış ortalaması 200 mm civarında bulunur. Ülkede
yağışların en bol olduğu mevsim, ekim ile nisan ayları arasıdır.
1.6. Arazi Kullanımı
Ülkenin arazi kullanımı;

Mera; % 47

Tarım alanı; %19

Orman alanı; % 12

Diğer alanlar; % 22 şeklindedir.
Orman alanı 5.131.000 ha. dır. Toplam 8,7 milyon hektarlık ekilen arazi içinde yer alan ve
yaklaşık 1 milyon hektarlık bir alanı oluşturan modern büyük ölçekli çiftlikler ihracata yönelik
üretim yapmaktadır. Daimi ekilen tarım alanları ülke alanının %2’sini oluşturmaktadır. Sulanan
arazi: 14,450 km² dir.
3
1.7. Diğer Ġlgili Konular
1.835 km kıyı şeridi mevcuttur. Diğer ülkelerle 2.017 km sınırı mevut olup Batı Sahara sınırı 443
km dir. Bunun dışında Cezayir ile 1.559 km, İspanya ile 443 km Western Sahara 443 km,
İspanya’nın kuzey Afrika’daki toprakları sayılan Ceuta ile 6.3 km ve Melilla 9.6 km sınırı
mevcuttur.
Kuzey
kıyıları
ve
iç
bölgeler
dağlıktır.
Dağlara
yakın
kesimlerde
platolar
yer
alır. Kıyılarda zengin delta ovaları oluşmuştur. En alçak rakım -55 m. (çöl alanında bulunan;
Sebkha Tah), en yüksek rakım 4.165 m. (Toubkal Dağı) dir.
Bazı kaynaklara göre1;
Faslıların tarihi Berberilerin MÖ 8,000′den itibaren ülkeye yerleşmesiyle başlar. Fakat yapılan
arkeolojik çalışmalar, bugünkü kültürün oluşmasında birçok medeniyetin etkisi olduğunu
göstermektedir.
Klasik dönemde, Kuzey Afrika ve Fas, ham madde kaynağı arayan Avrupalı tüccarlar tarafından
sömürülmeye başlandı. 5. yüzyıla kadar ülkede Roma hâkimiyetini sürdürdü.
Roma İmparatorluğu’nun ikiye bölünmesiyle bölgeye Vandallar, Vizigotlar ve Bizans Yunanları
egemen oldu. 7. yüzyılda Arapların yayılmasıyla ülkeye Arapların gelenekleri, kültürü ve o
dönemde yeni doğmuş olan İslamiyet yayılmaya başladı. Bugünkü Fas’ın da temeli atılmış oldu.
İspanya’nın yayılmacı politikasına karşı kendini korumaya çalıştı.
Osmanlı Devleti, Fas’a hakim olmamış fakat Fas Sultanlığı ile daima dostâne ilişkiler kurmuştur.
Öyle ki Fas sultanının belirlenmesi hususunda Osmanlı Devleti, 4 Ağustos 1578 günü Portekiz ve
İspanyollardan oluşan Haçlı ordusuyla Vâdi-üs-Seyl Savaşı’nda karşı karşıya gelmiş ve Haçlı
donanmasını hezimete uğratmıştır. Bu savaşta Osmanlı’nın galip gelmesinden dolayıdır ki, Afrika
kıtasında halen Müslümanlar varlıklarını sürdürebilmektedir.
1860′da İspanya, kuzey Fas’ı işgal etti yarım yüzyıl boyunca Fas’ın egemenliğini aleyhine
kullandığını gören Avrupalı Devletlerle ticari mücadeleye girişti. 1912′de Fransa Fas’ı koruması
altına aldı. Fransa’yla bağımsızlık mücadelesi 1956′da sona erdi.
1970lerin sonlarına doğru Fas, Batı Sahra’yı topraklarına kattı. Ama hala bu bölge ile ilgili çözüm
bulunamadı.
1
http://www.onlinetercumanlik.com/ulkeler/fas/
4
2. Nüfus Bilgileri





Nüfus: 32.309.239
Nüfusun % 49,9 ’u erkek, %50,1 ’i ise kadındır
Ortalama yaş 24,3
Ortalama yaşam süresi 71 yaş
Nüfus artış oranı % 1,5
3. Ekonomik Göstergeler
3.1. Ekonomiye Genel BakıĢ
Gayrisafi yurtiçi hâsılası 100,2 milyar USD dir. 3.100 USD tutarındaki kişi başı milli gelir ile Orta
Düşük Gelir Düzeyi’ne sahip bir ülkedir. Yıllık ithalatı 34 milyar USD, ihracatı ise 14,5 milyar
USD düzeyindedir.
3.2. Sektörlere Göre ĠĢgücü Dağılımı
İş gücü dağılımı; % 45 hizmet, %% 40 tarım ve % 15 endüstri sektörü şeklindedir.
FAO raporlarına göre orman ürünleri üretimi ile ilgili yıllık 76.000 kişinin (58.000 tam zamanlı,
18.000 kısmi zamanlı) istihdam edildiği bildirilmektedir.2
3.3. Orman, Tarım ve Hayvancılık Ürünleri
Ülkede üretilen başlıca orman ürünleri3;
a) Asli ürünler;
b) Yapacak odun (577.500 m³/yıl)
c) Yapacak Odun (564.000 ster/yıl)
d) Tali orman ürünleri;
1.
2.
3.
4.
5.
6.
2
3
Mantar meşesi (117.000 ster)
Alfa (bitki türü) (2.700 ton)
Biberiye (38.500 ton)
Mantar (850 ton)
Keçiboynuzu (1.286 ton)
Yem (farklı türlerde hayvan yemi) (15.000.000 ton)
http://www.globalsecurity.org/military/world/morocco/economy.htm
FRA Fas Ülke Raporu
5
7.
8.
9.
10.
Yaban hayvanları (evde beslemek üzere; keklik kuş vs.) (136.900 adet)
Pelin otu (Artemisia) (232 ton)
Kekik (626 ton)
Liken (442 ton)
Ülkede üretilen başlıca tarım ve hayvancılık ürünleri;
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Zeytin
Tavuk (besi)
Buğday
Büyükbaş hayvan (besi)
Domates
Süt ve deri ürünleri
Koyun (besi)
Badem
Patates
Arpa
3.4. Ġthalat ve Ġhracat Ürünleri
Başlıca ihraç ürünleri; fosforik kaya, giyim ve tekstil, fosforik asit, gübreler ile elektronik
malzemelerdir. Başlıca ithal ürünleri; enerji ürünleri ile yarı mamullerdir.
İhraç edilen başlıca tarım ürünleri; domates, turunç, zeytin ürünleri, fasulye ve peynir ürünleridir.
İthal edilen başlıca tarım ürünleri buğday, mısır, şeker, soya fasulyesi ve çaydır.
2010 yılı ithalat verilerine göre, ülkemiz Fas’tan 42,7 milyon USD tutarında odun hamuru ve kağıt
döküntüleri ithal etmiştir.
3.5. Diğer Ġlgili Konular
Ülkenin gelir düzeyi en düşük kesimini dağlık alanlarda yaşam süren insanlar oluşturmaktadır.
Kıyı kesimlerinde yer alanlar genellikle daha yüksek gelir düzeyine sahiptir. Kırsal kesimde
yaşayan düşük gelirli kesimin % 75’inin geçim kaynakları tarımsal faaliyetlere dayanmaktadır.
Düşük gelir düzeyinin en önemli nedenleri arasında zor coğrafi koşullar, toprak, su ve diğer doğal
kaynaklarının yetersiz ve bozulmuş olması gelmektedir.
6
4. Ormancılık Yapısı
4.1. Ormancılık TeĢkilat Yapısı
Ülkenin ormancılık sektörü Su, Orman, Çölleşme ile Mücadele Yüksek Komiserliği tarafından
yönetilmektedir. Başbakana bağlı bu birim ülkemizdeki Bakanlık düzeyine eşdeğer olarak kabul
edilebilir. Aşağıda yer alan şemada görüldüğü üzere Yüksek Komiserlik merkez ve taşra
birimlerinden oluşmaktadır4.
Su, Orman,
Çölleşme ile Mücadele
Yüksek Komiserliği
Planlama,
Bilgi Sistemi
ve ĠĢbirliği
Bölümü
ÇölleĢme ile
Mücadele ve
Doğal Hayatı
Koruma
Müdürlüğü
Genel
Sekreterlik
Genel
Müfetişlik
Orman
GeliĢtirme
Müdürlüğü
Orman
Emlak,
Hukuk ĠĢleri
Müdürlüğü
Personel ve
Ġdari ĠĢler
Müdürlüğü
Orman
AraĢtırma
Müdürlüğü
12 Bölge Müdürlüğü
Rabat Ulusal Hayvanat Bahçesi
Ulusal Hidrobiyoloji -Balık
Merkezi
4.2. Orman Varlığı ve Üretilen Orman Ürünleri
Orman Varlığı






4
Toplam orman alanı 5.131.000 ha
Üretim ormanı 1.078.000 ha
Toprak ve su koruma –
Biyolojik çeşitlilik koruma 618.000 ha.
Sosyal hizmetler –
Çok Amaçlı Kullanım 3.435.000 ha.
http://www.eauxetforets.gov.ma/fr/index.aspx
7
FAS Arazi Örtüsü Haritası
Ülkede üretilen başlıca orman ürünleri;
a) Asli ürünler;
1.
2.
Yapacak odun (577.500 m³)
Yapacak Odun (564.000 ster)
b) Tali orman ürünleri;
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Mantar meşesi (117.000 ster)
Alfa (bitki türü) (2.700 ton)
Biberiye (38.500 ton)
Mantar (850 ton)
Keçiboynuzu (1.286 ton)
Yem (farklı türlerde hayvan yemi) (15.000.000 ton)
Yaban hayvanları (evde beslemek üzere; keklik kuş vs.) (136.900 adet)
Pelin otu (Artemisia) (232 ton)
Kekik (626 ton)
Liken (442 ton)
8
FAS UYDU GÖRÜNTÜSÜ
4. 3. Ormancılığın Ekonomideki Payı
Gayrisafi yurtiçi hâsılası 100,2 milyar USD dir. 3.100 USD tutarındaki kişi başı milli gelir ile Orta
Düşük Gelir Düzeyi’ne sahip bir ülkedir. Ormancılık Sektörünün gayrisafi yurtiçi hâsılaya katkısı
843 milyon USD ile % 0,84 düzeyindedir.
4. 4. Özel Sektörün Ormancılıktaki Rolü
Özel sektör, disiplin zorunluluğu nedeniyle özel sektör kamu uygulamalarına göre daha yüksek bir
başarı performansı göstermektedir. Özel sektör için uygun rekabet şartlarının oluşturulması,
hükümetin ormancılık sektörü ile ilgili hedeflerine ulaşma çabalarına katkı sağlayacaktır.
Ormancılıkla ilgili politikalar, stratejilerin belirlenmesi ve sorumlulukların paylaşılması açısından,
ormancılık alanında faaliyet gösteren özel sektörün katılımı ve yakın çalışma içinde olması önemli
görülmektedir. FAO da yer alan bir rapora göre; bu katılım ve yakın çalışma ortamının Fas
hükümeti tarafından oluşturulması tavsiye edilmektedir. Aynı raporda bu hususları temin için
ayrıca; a) tüm girişimciler açısından uygun rekabet ortamının sağlanması b) girişimciler açısından
kabul edilebilir kar düzeyinin temin edilmesi c) ihtiyaç fazlası orman varlıkları ve hizmetlerinin
9
kiralanmasının sağlanması d) ormancılık sektörünün gelişimi için kolaylaştırıcı vergi
düzenlemelerinin yapılması tavsiye edilmektedir.5
4.5. Ormancılık Eğitimi ve Ormancılık AraĢtırma Enstitüleri
Fas Devlet Personel Yönetimi ormancılık sektörü ile ilgili teknik personelin eğitim düzeyi ile ilgili
düzenlemeleri yapmaktadır. Üniversite ve araştırma enstitülerinden lisans ve üzeri düzeyde yıllık
yaklaşık 100 ormancı teknik personel mezun olmaktadır.
4.5.1. Ormancılık Fakülteleri
Tarım ve Doğal Kaynak Yönetimi Fakülteleri (Farklı fakültelerin altında verilen doğa bilimleri,
tarım ve ormancılık eğitimleri;6












Rabat Fen Fakültesi
Ainchock Casa Fen Fakültesi
El Jasisa Fen Fakültesi
Casablanca Fen Fakültesi
Kenitra Fen Fakültesi
Oujda Fen Fakültesi
Tetouan Fen Fakültesi
Marrakech Fen Fakültesi
Meknes Fen Fakültesi
Dharmehraz Fen Fakültesi
Agadir Fen Fakültesi
Tlemcen Fen Fakültesi7 (Tarla Bitkileri ve Orman Bilimleri Bölümünü içeriyor)
4.5.2. Ormancılık AraĢtırma Enstitüleri
II. Hasan Tarım ve Veterinerlik Enstitüsü8
Meknes Ulusal Tarım Okulu9 (Tarım Bakanlığına bağlı)
Orman Mühendisleri Ulusal Okulu10 (çalışan personele hizmet vermektedir)
Orman Araştırma Vakfı11
Ulusal Orman Araştırma Merkezi12
5
http://www.fao.org/docrep/003/X6822E/X6822E10.htm
http://www.etudesaumaroc.com/faculte-des-sciences-p2-24.html
7
http://www.univ-tlemcen.dz/facultes/facultes.htm
8
http://www.iav.ac.ma/
9
http://www.enameknes.ma/
10
http://www.enfi.ac.ma/present.html
11
http://www.eauxetforets.gov.ma/fr/text.aspx?id=1034&uid=52
6
10
5. Korunan Alanlar
Korunan alanlar toplamı 618.000 ha. dır.13
Korunan alanlar;14
1.
2.
3.
4.
5.
6.
The Arganeraie Biosphere Reserve
The Mediterranean Intercontinental Biosphere Reserve of Morocco and Spain
Oasis Du Sud Marocain Biosphere Reserve
Oued Massa Nature Reserve
Souss Masa National Park
Tazekka National Park
7.
8.
9.
10.
11.
Merdja Zerga Biological Reserve
Toubkal National Park
Talassemtane National Park
El Houceima National Park
Ifrane National Park
Milli Parklar;
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Abaaba National Park
Ahaggar National Park
Belezma National Park
Chrea National Park
Djurdjura National Park
El Kala National Park
Gouraya National Park
Tassili n'Ajjer National Park
Taza National Park
Theniet El Had National Park
Tlemcen National Park
12
http://www.eauxetforets.gov.ma/fr/text.aspx?id=1033&uid=51
http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_national_parks_in_Africa#Morocco
13
FRA Ülke Raporu
14
http://www.morocco.com/national-parks/
11
6. ÇölleĢme ile Mücadele ve Erozyon Kontrolü Faaliyetlerinin Yer Aldığı
Kurumlar
6.1. Ulusal Odak Noktaları
4-6 Temmuz 2007 tarihleri arasında ülkemizi ziyaret eden Faslı uzmanlar15:
1. Sn. Bay Mohammed Makaoui, Fas Şehir Planlama, Su Kaynaklarıve Çevre
Bakanlığı,Yenilenebilir Enerji Geliştirme Merkezi Proje Şefi (m.makaoui@cder.org.mo)
2. Sn. Bay Abdellatif El Mahrari, Fas Ülke Planlama, Su ve Çevre Bakanlığı, Mühendisi
(e.posta: elmahrari@hotmail.com)
2008 yılında "Su Yönetimi konulu Bölgesel Konferans"ına katılan Türk heyeti üyeleri 16:
28-30 Nisan 2008 tarihleri arasında, Fas'ın Marakeş kentinde düzenlenen konferansa,
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Prof. Dr. Celal Ferdi Gökçay, Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ)
Dr. Murat Hatipoğlu, Çevre ve Orman Bakanlığı, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ)
Dr. Deniz Aydın, İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ)
Selda Murat, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK)
Uğur Nalbantoğlu, Çevre ve Orman Bakanlığı (ÇOB), DSİ
Gürdoğar Sarıgül, Avrupa Komisyonu Türkiye Ofisi,
Yunus Güneş, ÇOB, AGM, Kayseri (AGM) Şube Müdürü
Bayram Hopur, ÇOB, AGM, Uzman Yardımcısı, katılım sağlamıştır.
22-23 Mayıs 2008 tarihleri arasında ülkemizi ziyaret eden Fas heyeti üyeleri17:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Sn. Abdelkbir Zahoud, Enerji, Fas Krallığı, Maden, Su ve Çevre Bakanlığı)
Sn. Bay Ali Fassı Fıhrı, İçme Suyu Ulusal ofisi Genel Müdürü,
Sn. Bay Abdeladim El hafi, Fas Krallığı, Su Orman, Çölleşme ile Mücadele Yüksek Komiseri,
Sn. Bay Daniel Zimmer, Dünya Su Forumu İcra Direktörü,
Sn Bay Vali, Dünya Su Forumu Fas Krallığı Hükümeti Temsilcisi,
Sn Bay Abdallah Zagour, Fas Krallığı, Türkiye Cumhuriyeti Büyükelçisi, Ankara
Sn. Bay Chakib Benelmalih, Elçilik Ekonomi Danışmanı
MOROCCO -UNDDP
Mailing address Casier ONU Rabat-Chellah Morocco
Street address Immeuble de l’ONU
Angle Ave. Moulay Hassan et rue Assafi - Rabat
Telephone +212-37/703555 Fax +212-37/701566
E-mail registry.ma@undp.org
Website www.pnud.org.ma
15
Detay için “8. Ülke Hakkındaki Tecrübelerimiz” bölümüne bakınız
17
16
M. Mohamed Ghanam
Coordination et de Suivi de la Convention - 3 rue
Harroun Errachid - Agdal, Rabat- Morocco
Tel: (212-537) 67 53 76 Fax: (212-537) 67.26.28
email: m_ghanam9@yahoo.fr
(UNCCD Ulusal Odak Noktası )
MOROCCO -UNDDP
Mailing address Casier ONU Rabat-Chellah
Morocco
Street address Immeuble de l’ONU
Angle Ave. Moulay Hassan et rue Assafi - Rabat
12
Telephone +212-37/703555 Fax +212-37/701566
E-mail registry.ma@undp.org Website
www.pnud.org.ma
6.2.
Ulusal Stratejik Belge ve Eylem Planları
Türk - Fas İş Konseyi
1990’da kurulan Konseyin Türk Tarafı Başkanı: Osman KOCAMAN (Akua Uluslararası Su
Ürünleri Yat. Ürt. Tur. Paz. Ve Tic. Ltd. Şti. İcra Kurulu Üyesi), Fas Tarafı Başkanı ise Youssef
ROUISSI (Attijariwafa Finans Bankası Müdürü)’dir. Türk-Fas iş Konseyi 1990 yılından bu yana
Fas Firmalar Konfederasyonu ile işbirliği içinde faaliyet göstermektedir (konseyin web adresi;
www.cgem.ma).
İş Konseyi tarafından düzenlenen işadamları toplantıları vasıtasıyla Türkiye ile Fas arasındaki iş
hacminin artmasına katkıda bulunmanın yanı sıra her iki tarafın da çıkarlarına hizmet edecek bir
Serbest Ticaret Anlaşması’nın imzalanması yönünde sürdürülen ortak çabalar sonucunda 2006
yılında Serbest Ticaret Anlaşması yürürlüğe girmiştir. Bu tarihten itibaren iki ülke arasındaki
ticaret hacmi 1 milyar dolar seviyesine ulaşmıştır.
Fas Afrika ülkeleri içinde Türkiye’nin en fazla ticaret yaptığı 4. ülke konumuna gelmiştir.
Çölleşme ile Mücadele Eylem Planı
2002 yılında Fransızca dilinde hazırlanan Fas Çölleşme ile Mücadele Eylem Planı Rapor Ekinde
yer almaktadır.
7. Uluslararası ĠliĢkiler
7.1. Uluslararası Kurumlarla Olan ĠliĢkiler ve Raporlar
Fas, Afrika'da bulunduğu halde Afrika Birliği'ne üye olmayan tek ülkedir. Bununla birlikte; Arap
Ligi'nin, Arap Mağrip Birliği'nin, Frankofon'un, İslam Konferansı Örgütü'nün, Akdeniz Diyaloğu
grubunun ve G-77'nin üyesidir.
Taraf olduğu çevre sözleşme ve anlaşmaları;
Birleşmiş Milletler Biyolojik Çeşitlilik, İklim Değişikliği, Kyoto Protokolü Çölleşme, Tehlike
Altındaki Türler, Tehlikeli Atıklar, Deniz Hukuku, Deniz Kirliliği, Gemi Kirliliği, Sulak Alanlar,
Balina Avcılığı’dır.
Biodiversity, Climate Change, Climate Change-Kyoto Protocol, Desertification, Endangered
Species, Hazardous Wastes, Law of the Sea, Marine Dumping, Ozone Layer Protection, Ship
Pollution, Wetlands, Whaling
13
7.2. Uluslararası Projeler18
“Katılımcı Havza Yönetimi ile Fakirliğin Azaltılması ve Çölleşme ile Mücadele için
Bölgelerarası Program” Projesi
İngilizce adı “Inter Regional Program for Poverty Alleviation and Combating Desertification
through collaborative Watershed Management” olan Proje Ekvator, Moritanya ve Fas’ı
kapsamaktadır. Fakirlik, kaynak tahribatı ve dış göçün kaçınılmaz etkisi ile çölleşme ve çevre
bozulumu açısından Dünyanın en çok etkilenen ülkeleri arasında olması nedeniyle Ekvator,
Moritanya ve Fas bu proje için seçilmiştir. Proje çölleşme ve toprak erozyonu konularını ve ulusal
politika, strateji ve planlarda katılımcı havza yönetimini esas almaktadır. Proje ayrıca kırsal
kalkınma çabalarına katkı sunmaktadır. Proje; seçilen pilot havzalarda Yerel ve Bölgesel
yönetimler, sivil toplum örgütleri ve diğer paydaşlar arasında işbirliğini sağlamak için çaba sarf
etmektedir. Proje esas olarak, 3 ülkede seçilen mikro havzalarda katılımcı havza yönetim planları
hazırlanması faaliyetini içermektedir. 2010-2012 yıllarında uygulanan Projenin bütçesi 2,51
milyon USD (İspanya Hükümeti hibesi) dir. Fas adına uygulayıcı kurum “Su, Orman, Çölleşme ile
Mücadele Yüksek Komiserliği”dir.
Ulusal Orman Programının Desteklenmesi Projesi (II)
İngilizce adı “Supporting the Implementation of National Forest Programme (II)” olan Proje
sadece Fas’ta uygulanmaktadır. Proje Fas’ın “Su, Orman, Çölleşme ile Mücadele Yüksek
Komiserliği (SOÇYK)” kurumu ile FAO tarafından işbirliği halinde yürütülmektedir. Projenin ana
amaçlarını; a) Ormanların etkili yönetimi, ulusal ekonomik gelişmede orman ürünleri katkısının
arttırılması b) Bölgesel düzeyde başarılı olmuş Orman Yangınlarını Önleme ve Mücadele Master
Planı gibi planların ulusal düzeye genişletilmesi oluşturmaktadır. Proje ülkenin ulusla ormancılık
planı ve ilgili projelerin hazırlanmasının yanı sıra izleme ve değerlendirme sisteminin
geliştirilmesi için de destek sağlamaktadır. 2010-2015 yılları arasında uygulanması planlanan
projenin bütçesi 0,99 milyon USD (FAO kredisi) dir. Proje 2005-2008 yılları arasında yine FAO
ve Fas hükümeti işbirliği ile uygulanan aynı isimdeki projenin devamı niteliğindedir.
MENA Bölgesinde Ormancılık Politikalarının İklim Değişikliğine Adaptasyonu Projesi
2010-2014 yılları arasında uygulanmakta olan projenin amacı; orman ekosistemlerinin
sürdürülebilir yönetimi için iklim değişikliği ile mücadele döngüsünde yer alan Akdeniz
18
http://www.fao.org/index_en.htm
14
bölgesindeki büyük hacimli orman alanlarına sahip ülkelerin ormanla ilişkili çevresel
hizmetlerinin korunması için politik çerçevelerin geliştirilmesidir. Proje ülkeleri Fas, Cezayir,
Tunus, Türkiye, Suriye ve Lübnan’dır.
8. Ülke Hakkındaki Tecrübelerimiz
1997 - 7 Mart 1997 tarihinde Rabat'ta "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ve Fas Krallığı Arasında
Çevre Alanında İşbirliği Anlaşması" imzalanmıştır.
2004 - 16 Nisan 2004 tarihinde "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ve Fas Krallığı Arasında Çevre
Alanında İşbirliği Anlaşması" imzalanmıştır. Aynı tarihte sözkonusu anlaşmanın uygulanması
amacıyla "Çevre Alanında Türkiye - Fas I. İşbirliği Eylem Programı" imzalanmıştır. Bahsekonu
program çerçevesinde alınabilecek önlemleri değerlendirmek üzere Fas Şehir Planlama, Su
Kaynakları ve Çevre Bakanlığı tarafından 6-7 Temmuz 2005 tarihinde Fas'ta bir çalışma toplantısı
düzenlenmiştir. Toplantı sonunda ulusal koordinatörlerin belirlenmesinin yanı sıra zamanı, konusu
ve kişi sayısı daha sonra belirlenmek üzere teknik ziyaretlerin organize edilmesine karar
verilmiştir.
2007 - 4-6 Temmuz 2007 tarihleri arasında iki Faslı uzman19 (Ek-1) ülkemizi ziyaret etmiştir.
Bahsekonu ziyaret esnasında, ağaçlandırma, erozyon kontrolü, çölleşme ile mücadele, yeşil kuşak
ağaçlandırması, fidanlıklar, Türkiye-Fas arasında ikili işbirliği (eşleştirme), uzman değişimi,
Fas'tan stajyer talebi, ortak proje yürütülmesi gibi konularda işbirliği imkanları ele alınmıştır.
Ziyaret esnasında ayrıca, İlyakut Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Sahası, Kızılcahamam
Soğuksu Milli Parkı ve Kızılcahamam Fidanlığı ziyaret edilmiştir. Sözkonusu ziyaret esnasında,
iki ülke uzmanları tarafından belirlenen konularda (teknolojik kalkınma, teknik yardım ve eğitim,
binalarda enerji kontrolü, iklim değişikliği, sulak alanlar, kıyı koruma) Faslı uzmanların bir
program hazırlamasına karar verilmiştir.
2008 - 28-30 Nisan 2008 tarihleri arasında, Fas'ın Marakeş kentinde "Su Yönetimi konulu
Bölgesel Konferans" düzenlenmiştir. Konferansın amacı, Akdeniz Su Projeleri Bölgesel İzleme ve
Destek Komitesi ve AB Su Girişimi desteği ile yürütülen MEDA Water (Avrupa-Akdeniz
Bölgesel Su Yönetimi Programı) Su Projeleri ve bölge ülkelerinde yürütülmekte ve tamamlanmış
olan farklı "Su Yönetimi Projesi" tecrübelerinin paylaşılması olmuştur. Konferansa katılım
19
Detay için “6.1. Ulusal Odak Noktaları” bölümüne bakınız
15
sağlayan Türk heyetinin üyeleri20 sunulmaktadır. Türk heyetinde yer alan Genel Müdürlüğümüz
temsilcileri tarafından hazırlanan görev raporuna Genel Müdürlüğümüz web sitesinden
(www.cem.gov.tr) ulaşılabilir.
2008- 22-23 Mayıs 2008 tarihleri arasında, bir Fas heyeti21 Ülkemizi ziyaret etmiştir. Sözkonusu
ziyaret esnasında 16 Nisan 2004 tarihli Çevre Alanında İşbirliği Anlaşması kapsamında II.
İşbirliği Eylem Programı'nın benimsenmesi için çalışmalar yürütülmüştür. Sözkonusu program
Dışişleri Bakanlığından alınmış haliyle elimizde mevcuttur.
2012 - Türkiye (ÇEM) ile FAO tarafından ortaklaşa düzenlenen ve kurak ve yarı-kurak alanlar
için bir orman restorasyon izleme aracı oluşturmayı amaçlayan ilk uluslararası uzman danışmanlık
toplantısı
(“Kurak
Alanlarda
Küresel
Değişimlere
Dayanıklı
Orman
Ekosistemlerinin
Oluşturulması” Çalıştayı) 28-31 Mayıs 2012 tarihleri arasında Konya’da düzenlenmiş ve çalıştaya
Fas'tan Su, Ormanlar ve Çölleşme ile Mücadele Yüksek Komiserliğini temsilen Ağaçlandırma
Hizmeti Başkanı Sayın Fernan HASSAN'ın ve Bölgesel Su Havzası Yönetimi projesinde çalışan
Mühendis Sayın Bekaoui SELOUA'nın katılım sağlamıştır.
9. Ormancılık, ÇölleĢme ile Mücadele ve Erozyon Kontrolü Faaliyetleri
(GZFT Analizi)
Güçlü Yanlar;

Uluslararası örgütlerle çevre alanında yeterli işbirliği mevcut

Yürütülecek faaliyetler için dış ülkelerin katkısına açık bir ülke yönetimi

İki ülke arasına var olan güçlü tarihi ve sosyal bağlar
Zorluklar;

Yer yer farklı iklim ve bitki örtüsü

Başarı düzeyini etkileyebilecek iklim ve toprak yapısının mevcut olması

Düşük gelir düzeyi

Uzaklık
Fırsatlar;
20
21
16

Ormancılık, çölleşme ile mücadele ve erozyon kontrolü faaliyetlerinin yürütüleceği geniş bir
potansiyel alan mevcut

Faaliyetlerin yürütülmesi için yeterli ikili işbirliği mevcut (Çevre İşbirliği Anlaşması vb.)

Toprak, su ve diğer doğal kaynaklarda bozulmanın meydana gelmiş olması (potansiyel alan)
Tehtitler;

İngilizcenin yaygın olmaması (Resmi diller; Fransızca, Arapça)

Muhtemel bürokratik engeller

İklim koşulları
Not: Yukarıdaki GZFT analizi ülke ile ilgili detaylı bir araştırma, gerekirse gerçekleştirilecek bir
ziyaret ile geliştirilebilir.
10. Kaynakça
12345678-
FAO web sitesi; http://www.fao.org/index_en.htm
Wikipedia web sitesi; http://tr.wikipedia.org/wiki/Ana_Sayfa
http://www.eauxetforets.gov.ma/fr/index.aspx
Fas FRA Ülke Raporu
ÇEM web sitesi; http://www.cem.gov.tr/erozyon/AnaSayfa/faliyetler/Disiliskiler/
Dünya Bankası web sitesi; (Ekonomi ve Fakirlik verileri)
Dış Ticaret Müstearlığı resmi web sitesi; (http://www.ekonomi.gov.tr/)
Dış İşleri Bakanlığı resmi web sitesi; (www.mfa.gov.tr/)
11. Ekler
1- Ormancılık alanında Fas ile ikili ilişkiler hakkında Bilgi Notu
2- Türkiye – Fas, Bilimsel ve Teknolojik İşbirliği Anlaşması
3456-
Türkiye – Fas, Çevre Koruma İşbirliği Anlaşması
FRA Fas Ülke Raporu
Fas Görev Raporu (Bayram HOPUR)
Türkiye Fas, II. İşbirliği Eylem Programı
17

GenelBilgi - Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü

Transkript

Benzer belgeler

Ormancılık alanında Swaziland ile ülkemiz arasındaki ilişkiler

Sudan ile İkili İlişkiler Hakkında Bilgi Notu Sudan`da 1982

Fransız Tarihi Ders Kitabı

Ormancılık alanında Finlandiya ile arasındaki ilişkiler hakkında Bilgi

Editörden İçindekiler

İndir

Slayt 1 - Bursa Orman Bölge Müdürlüğü

CV-FORMU-Zehra - İç Anadolu Ormancılık Araştırma Enstitüsü

çölleşme ve erozyonla mücadele genel müdürlüğü çölleşme ile

ormancılık bölümü ders içerikleri

ORMAN ÜRÜNLERİ İŞLETMELERİNDE ODUNSU ATIK YÖNETİMİ

türkiye`de erozyon kontrolü çalışmaları

gmyo ormancılık program mufredat

ULUSAL HESAPLAR VE ORMANCILIK SEKTÖRÜ 1. GİRİŞ

Physical and Thermal Properties of Flax Seed

ormancılıkta sektörel planlamanın 50. yılı uluslararası sempozyumu

Yığılca Bal Üretim Ormanı Projesi - DAGEM

MADAGASKAR - Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü

2011 Genel Seçimlerinde Siyasi Partiler ve Ormancılık

Tam sayfa fotoğraf - RESMİ iSTATİSTİK PORTALI

Anadolu Doğa Bilimleri Dergisi 2(1):

GenelBilgi - Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü