bir btc tarihi ve ekolojik koruma projesi
Transkript
bir btc tarihi ve ekolojik koruma projesi
GOBUSTAN KAYALIKLARI VE İLK SANATÇILAR En azından sanatla ilgisi olanlar, dünya tarihinin en eski çizimlerin, İspanya’daki Altamira Mağarası ile Fransa’daki Lasque Mağarası duvarına yapılmış hayvan resimleri olduğunu bilir… Arkeologlar 25- 30 bin yıl ile tarihlemiştir bu çizimleri. Ama sıkı durun birçok kişinin bilmediği, en az Altamira ve Lasque kadar eski çizimler içeren bir yer daha tanıyorum ben. Çok arzu etmeme rağmen, Altamira’yı ve Lasque’ yu görmedim ancak Bakü gezim sırasında Gobustan Kayalıkları’nı gördüm ve insanoğlunun mağara duvarlarına yapmış olduğu, en eski çizimlerden bazılarını inceleme fırsatı buldum. ALTIBİN KAYA VE 25 BİN YILLIK RESİMLER Bakü’nün hemen güneyinde; Hazar Denizi kenarında, BTC Boru Hattı’nın başlangıç terminalinin hemen arkasında, yaklaşık 6 bin kayadan oluşan Gobustan (Azerbaycan alfabesiyle Qubustan) Kayalıkları’nda, en eskisi 25 bin yıl önceye tarihlenmiş kaya çizimleriydi bunlar. En yenisi ise bin yaşında… Kayalıklarda Büyüktaş, Küçüktaş, Jingirtaş ve Yazılı Tepe diye adlandırılan bölümlerde rastladığınız yüzlerce çizimin, en eskilerinin bile, oldukça gerçekçi, anlamlı ve orantılı olması; Taş devri insanının estetik yetenekleri hakkında ipuçları veriyordu. “Ters derin kabartma” şeklindeki bu çizimlerde, erkekler, kadınlar, ayılar, keçilerin çeşitli türleri, ceylan ve geyikler, domuzlar, aslanlar, köpekler, kurtlar ve diğer hayvanlar betimlenmiş. Ayrıca, yaşamdan görüntüler de yer alıyor… Avlanma görüntüleri, dans, hasat, kurban töreni, aslanların hayvanlara saldırması, keçilerin kavgası, atlar ve deniz yolculuğu gibi yaşamsal öğeler bu bahsettiğim. DAĞIN RUHUNA TAPMAK Gobustan’daki figürleri inceleyerek, bölgede binlerce yıldır yaşayan insanlar hakkında bilgi sahibi olabiliyorsunuz. Burada yaşayanların “Dağın Ruhuna” taptıklarını, bu kayalıkların mezolitik dönemde bir kale gibi korunma amaçlı kullanıldığını, yerlerdeki çukurların yabani hayvanları avlamak için sıvı doldurulmuş tuzaklar olduğunu anlatıyor arkeologlar. Gobustan’daki ilginç şeylerden biri de ; elle veya sopa ile vurulduğunda bir darbuka gibi ses çıkaran Gavaltaş diye isimlendirilen taşın, ilk çağlarda müzikli ayinlerin yapıldığını günümüze aktarmasıdır. Bölgedeki ilk arkeolojik araştırmayı; I. M. Caferzade yapmış sonra da, T. Rustamov ile F. Muradova kazılara devam etmiş. Bu kazılarda, çeşitli kaya kesme aletleri, ok başları, çelik kalemler bulunmuş. Aletlerin çoğu, silikondan ve çakıldan yapılmış ve Mezolitik ya da Neolitik çağlara ait. BTC PROJESİ Günümüzde ise; bölge BTC (Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Hattı) şirketi tarafından koruma altına alınmış, sadece mağara çizimleri değil, Gobustan Bölgesi Koruma Alanı’nda yaşayan tüm canlıların varlıklarını sürdürebilmeleri için çalışmalara başlanmış. Kısacası Gobustan Koruma Alanı, BTC Boru Hattı Projesi’nin, Azerbaycan’a sadece ekonomik değil, kültürel ve ekolojik kazanımlar da sağladığını gösteren iyi bir örnek. Umarım burası da Altamira veya Lasque gibi önem kazanır. KUTU 1 Nasıl GİDİLİR? Bakü’ye hem THY hem de Azerbaycan Hava Yolları ile gidilebiliniyor.Gobustan ise Bakü’ye yaklaşık 40 km. uzaklıkta… Ben Gobustan’a taksi tutarak gitmenizi tavsiye ederim.Azerbaycan’da taksi ücretleri çok ucuz.Eğer minik bir pazarlık yaparsanız 20 dolar civarında bir ücretle gidip, orada birkaç saat oyalanıp ,geri dönebilirsiniz..Ama muhakkak pazarlık ediniz ve Türk olmanın avantaj olduğunu unutmayınız. Kutu 2 NEREDE KALINIR? Azerbaycan’da otel ücretleri çok pahalı.Ancak bazı aileler iki odalı evlerini yaklaşık günlüğü 40 dolara kiraya veriyorlar.Bu evlerde 2- 4 kişi kalabiliyorsunuz. KUTU3 Gitmişken… Gitmişken Bakü’de eski şehri, Kız Kulesi’ni, Ateşgah’ı görmelisiniz.Hazar Denizi kenarında çay bahçesinde Azerbaycan usulü çay içmeden gelmeyin. Azebaycan’ın yemek kültürünün çok zengin ve Adana tamak tadına çok uygun olduğunu unutmayın.Bakü’den başka Şeki ve Quba şehirlerini de görmenizi öneririm.