Hepatit A aşısı
Transkript
Hepatit A aşısı
HEPATİT A AŞISI Prof Dr Nuran Salman Ġstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon ve Klinik Ġmmunoloji Hepatit A özellikleri : Enkubasyon ortalama 28 gün Gürültülü baĢlangıç Koyu renkli idrar,kusma,bulantı,sarılık 6 yaĢ altı %70 asemptomatik Bulgular <2 ay kaybolur Semptomatik olguların %10-15i ilk 6 ay rölaps gösterir Hepatit A tanısı Anti HAV IgM semptomlardan 5 – 10 gün önce saptanır Anti HAV IgG infeksiyon sırası saptanır; ömür boyu yüksek kalır Anti HAV IgM 6 ayda kaybolur Total Anti HAV = IgG + IgM HAV Tipik Serolojik Seyir Semptomlar Total antiHAV Titre ALT Fecal HAV IgM anti-HAV 0 1 2 3 4 5 6 Temas Sonrası Süre (Ay) 12 24 HEPATİT A da korkulan komplikasyon olan fulminan hepatit semptomatik infeksiyondan sonra gözlenir HAV epidemiyolojisi Endemisite derecesi Yüksek Orta DüĢük %80’in üzerinde antiHAV prevalansı 10 yaĢına kadar 25 yaĢına kadar 50 yaĢına kadar HAV Enfeksiyonun Coğrafik Dağılımı Anti-HAV Prevalansı Yüksek Orta derecede Düşük Çok düşük www.cdc.gov Hepatit A - Türkiye’de Anti-HAV Seroprevelansı Akbulut Elazığ Babacan İstanbul Taşyaran Erzurum Aldeniz İstanbul Baki Trabzon Aydoğan İzmir YAŞ % 0-1 yaş 0-18 yaş erişkin 0-5 yaş erişkin 3-6 yaş 7-10 yaş 0-4 yaş 5-9 yaş 10-14 yaş erişkin 6 ay-3 yaş 4-7 yaş 8-12 yaş 13-18 yaş 0-4 yaş 5-8 yaş 9-12 yaş 13-16 yaş 12.1 72.5 100 39.7 75.6 33.3 78.6 15.2 36.1 57.7 95.1 13.4 32.1 63.4 88.6 7.8 38.5 40 68 HEPATİT A SEROPREVALANSI İLE SOSYO-EKONOMİK DÜZEY İLİŞKİSİ Brezilya SED iyi orta kötü % 9 %49 % 61 Zago SED iyi kötü % 19.5 % 75.3 2005 Türkiye (izmir) Özkınay 2001 Farklı YaĢ Grupları ve Farklı Sosyo Ekonomik Çocuklarda Anti-HAV Seropozitifliğinin Dağılımı 100 % Anti-HAV 80 Düşük SED 60 Orta SED Yüksek SED 40 20 0 2-6 7-12 yaş grupları (yıl) 13-16.5 Yapıcıoğlu Y, Alhan E, Yıldızdaş D et al. J Indian Pediatr, 2002. HAV PREVALANSINDA DÜNYADA EPİDEMİYOLOJİK KAYMA Anti HAV pozitifliği 1979 3-5 yaş 6-10 yaş İtalya 36 61 1984 9 16 HEPATİT A Epidemiyolojik Kayma Suudi Arabistan (9 – 10 yaĢ ) 1989 1997 %67.6 %33.7 anti HAV (+) Son epidemiyolojik veriler, HEPATİT A seroprevalansının geçmiş yıllara göre azalmakta olduğunu ve HAV temasının ileri yaşlara kaydığı doğal bir değişim süreci yaşandığını ortaya koymaktadır. AraĢtırmacı Babacan Sönmez TaĢyaran Öztürk Aldeniz Sıdal Yapıcıoğlu Erdoğan Ungan Hacımustafaoğlu Yıl 1990 1993 1994 1996 1998 1998 1999 2000 2000 2000 Merkez Ġstanbul Malatya Erzurum Ġstanbul Ġstanbul Ġstanbul Adana Edirne Ankara Bursa YaĢ grubu 0-5 yaĢ 0-6 yaĢ 3-6 yaĢ 1-3 yaĢ 0-4 yaĢ 6 ay-4 yaĢ 2-6 yaĢ 2-5 yaĢ 4-6 yaĢ 1-6 yaĢ Anti-HAV (%) 39.7 35 33.3 17.6 15.2 15.1 20.8 4.4 10.9 13 Bu değerler, okul çağına gelmiĢ çocukların % 80-95’inin HEPATĠT A enfeksiyonlarına duyarlı olduğunu ve salgın riskinin arttığını göstermektedir. Epidemiyolojik Kayma Yapılan çalıĢmalar, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de hepatit A ile temas yaĢının erken çocukluktan daha ileri yaĢlara doğru kaydığını göstermektedir. HAV ile temasın ileri yaĢlara kayması hepatit A’ya duyarlı nüfusun artıĢına EriĢkinlerde morbiditeye hatta mortaliteye neden olabilecek HAV epidemisi potensiyel riskinin artıĢına yol açabilir. HEPATĠT A EPĠDEMĠYOLOJĠSĠ SOSYOEKONOMĠK DÜZEY ĠLE ĠLĠġKĠ GÖSTEREN BĠR ENFEKSĠYON HASTALIĞIDIR. Sosyoekonomik durumun ve hijyen koĢullarının iyileĢmesi DeğiĢen epidemiyoloji YÜKSEK ENDEMĠSĠTE ORTA ENDEMĠSĠTE DÜġÜK ENDEMĠSĠTE EriĢkin yaĢ gruplarında hassas kiĢilerin sayısının artması salgın riskinin artması ağır hepatit A vakalarının artması KORUNMA GEREKSİNİMİ HEPATĠT A AġISI ÖZELLĠKLERĠ : Ġlk hepatit A aĢısı 1995’te lisans aldı Inaktif bir aĢı 2 doz aĢı ( 2 - 6 ay ara ile ) Koruyuculuk % 94 - 100 Koruyuculuğun baĢlaması 15 gün - 1 ay Hepatit A AŞILARI Vaqta Havrix Avaxim Antijen dozu Uygulama 25 U 0 ve 6-18 ay arası 720 ELU 0 ve 6-12 ay arası 80 E.U 0 ve 6-12 ay arası ACIP 2006 Hepatit A aşısı önerileri Hepatit A aĢısı aĢılanan eyaletlerde insidans düĢürülmüĢtür Tüm çocuklar 1 yaĢından itibaren aĢılanmalıdır Çocuklar dıĢında Ģu kiĢiler aĢılanmalıdır : Yüksek endemik bölgeye gidenler Kronik karaciğer hastalığı Homoseksüeller ve ilaç kullananlar PıhtılaĢma bozukluğu olanlar Mesleki riski olanlar DSÖ HAV aşısı önerileri Hiperendemik: AĢıya gerek yok Orta derecede endemik: AĢı gerekli Hipoendemik: Yüksek riskliğe aĢı DÜNYADA DEĞĠġĠK HEPATĠT A AġI UYGULAMALARI Arjantin :TEK DOZ Katalonya : 12 yaĢta aĢı Ġsrail : 18 – 24 ay Avustralya: Aborijinler Hepatit A Aşısı için WHO Önerileri Yüksek derecede endemik bölgelerde bulunan ülkelerde hemen hemen herkes hastalıkla çocukluk çağında karĢılaĢtığından bu ülkelerde geniĢ skalalı aĢı programları önerilmez www.who.int/vaccines Hepatit A Aşısı için WHO Önerileri Orta derecede endemik bölgelerde bulunan ülkelerde yaĢayan eriĢkinlerin önemli bir bölümü HAV’a karĢı duyarlı olduklarından sanitasyon Ģartlarının düzeltilmesi ve sağlık eğitiminin verilmesi yanında bu ülkelerde geniĢ skalalı aĢı programları düĢünülmelidir (ÜNĠVERSAL ÇOCUK AġILAMASI). www.who.int/vaccines Hepatit A aşısı İçin WHO Önerileri DüĢük derecede endemik bölgelerde bulunan ülkelerde yaĢayan kiĢilere enfeksiyon için risk altında olduklarında (orta ve yüksek endemisiteli ülkeye seyahat) aĢı önerilmektedir (SELEKTĠF AġILAMA). www.who.int/vaccines TEMAS SONRASI PROFİLAKSİ MMWR 19 Ekim 2007 HAV ile temas eden ve HAV aşısı olmayanlarda hep A aşısı veya ımmunglobilin (0.02 mg/kg)verilmelidir. Sağlıklı 12 ay-40 yaĢ arası tek doz hepatit A aĢısı 40 yaĢ üstünde IG. Eğer bulunamıyorsa hepatit A aĢısı 12 ay altı, immunyetmezlikli veya kronik karaciğer hastalarında IG uygulanmalı ERİŞKİNDE AŞILAMA ÖNERİLERİ ACIP 2009 Kronik karaciğer hastalığı olanlar PıhıtılaĢma faktör konsantresi kullananlar Intravenöz ilaç alıĢkanlığı olan kiĢiler Bazı labaratuar çalıĢanları Yüksek ve orta endemik bölgelere seyahat edecekler Hepatit A’dan korunmak isteyenler ERİŞKİNDE HEPATİT A AŞILANMASI ACIP 2009 Tek antijenli preparatlar ile 2 Doz Havrix (GSK) 0-6-12 ay Vaqta (Merck) 0-6-18 ay Kombine preparatlar ile 3 veya 4 doz 0,1. ve 6. ayda 0,7 ve 21-30 gün ve 12 ayda pekiĢtirme dozu Sonuç Hepatit A aĢısı 1 yaĢından sonra uygulanabilir Yan etkileri azdır ve uzun süre koruma sağlar Hijyen Ģartları düzelen toplumlarda Hepatit daha ileri yaĢlarda görüleceğinden daha tehlikelidir Ülkemizde bazı bölgelerde Hepatit A görülme yaĢı daha ileri yaĢlara kaymıĢtır Bu gibi bölgelerde aĢılama daha önem kazanır