sayı 120 / şubat 2010 - Bilim ve Aklın Aydınlığında EĞİTİM
Transkript
sayı 120 / şubat 2010 - Bilim ve Aklın Aydınlığında EĞİTİM
Şubat 2010 AYLIK EĞİTİM DERGİSİ YIL: 10 l SAYI: 120 l l ISSN-1302-5600 İÇİNDEKİLER ŞUBAT 2010 SAHİBİ NimetÇUBUKÇU MillîEğitimBakanı u GenelYayınYönetmeni AzizZEREN YayımlarDairesiBaşkanı u YazıİşleriMüdürü ArifBÜK (arifbuk@meb.gov.tr) İsmail Karakurt / SOĞUK SAVAŞ 2 Hüseyin Alemdar / YARALI KUŞ 3 Muhammet Raşit Şener / HER ŞEY SANA 4 Yalçın Eraslan / EĞİTİM PROJELERİ VE EĞİTİM u YayınKurulu DinçerEŞİTGİN ŞabanÖZÜDOĞRU HakkıUSLU ÇağrıGÜREL AysunİLDENİZ MacitBALIK u Tasarım HakkıUSLU (huslu@meb.gov.tr) u İletişimveKoordinasyon DinçerEŞİTGİN (desitgin@meb.gov.tr) KURUMLARINDA PROJE TABANLI YAKLAŞIM 6 Özgül Tortop / PROJELERDE AVRUPA BİRLİĞİNİN ROLÜ 11 Ünal Akyüz - Yavuz Şişman / PROJELER KOORDİNASYON MERKEZİ BAŞKANLIĞINDA YÜRÜTÜLEN PROJELERİN SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI u YönetimMerkezi YayımlarDairesiBaşkanlığıTeknikokullar/ANKARA http://yayim.meb.gov.tre-posta:baae@meb.gov.tr Tel:(0312)2128145/4188 Fax:(0312)2128148 İLE BİRLİKTE ÇALIŞMA KÜLTÜRÜNE KATKISI 17 Özlem Kaya / AB KAYNAKLI PROJELERİN u Dizgi ReyhanİLKER UYGULANMASI 23 u Baskı DevletKitaplarıDönerSermayeİşletmesiMüdürlüğü Veli Toptaş - Murat Yalçın / HİZMET İÇİ EĞİTİME u Abone/Dağıtım FikriNAYIR Tel:(0312)8662201 /246 Fax:(0312)866 22 72 Gönderileneserveçalışmalaryayımlansınveya yayımlanmasın,iadeedilmez. Yazılarıniçeriğinden yazarlarısorumludur.YayınKuruluyazılarüzerinde değişiklikyapabilir.“BilimveAklınAydınlığında Eğitim” adıanılmadanalıntıyapılamaz.MillîEğitim BakanlığıYayımlarDairesiBaşkanlığının22.12.2005 tarihve6088sayılıoluruilebasılmıştır. Dergimizinyıllıkabonebedeli20TL(öğretmenve öğrencileriçin15TL)’dir.Abonebedelinin ZiraatBankasıElmadağ-AnkaraŞubesindeki DevletKitaplarıDönerSermayeİşletmesi Müdürlüğünün2016676-5016numaralıhesabına yatırılarakmakbuzunveaçıkadresin“DevletKitapları DönerSermayeİşletmesiMüdürlüğüHasanoğlan/ ANKARA” adresinegönderilmesi gerekmektedir. MillîEğitimBakanlığıYayınları:4827 SüreliYayınlarDizisi:261 GENEL BİR BAKIŞ 27 Serdar Yılmaz / PROJELERDE İZLEME VE DEĞERLENDİRMENİN ROLÜ 36 PROJELER KOORDİNASYON MERKEZİ BAŞKANI MAHMUT TUNCEL İLE RÖPORTAJ 41 GÜNDEM 45 Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim İsmailKarakurt SOĞUK SAVAŞ Boyuna yağan kar olsaydım Boyuna yüreği yorumlanan serçe Araya soğuk girmeden! Usulca sokulmazdı savaş Usulca belki ruhlara Susarak beklerdim, lâmbasız Bir dağ başında Bir zemheri ulumasında Elim kalbimin üzerinde Kavaklar gibi sallanarak Rüzgârlara kar sesine uyarak Bir çığ yuvarlardım Bir çığ... Şimşeğin çaktığı Savaşın sustuğu. Muradım budur nasılsa Kav hafifliği bir ülke Uyku! Bilirim kardeşini Uzaktan uzağa kurt soluması Bahar sarısı bir kader! 2 Şubat 2010 HüseyinAlemdar YARALIKUŞ yüzüm yaşama kırgın yüreğim yaralı bir kuş şimdi —dağlarda hüznün rüzgârı— uçuşur gider yalnızlığım kör bir kuş esrikliğinde kırlangıç zamanı ardıçlara yaralı bir kuştur şimdi o zoraki yükselir taş kovuklarına dönüp gelir yaralı ve delice bir kuş kanatlarını yaşama çırparak —dağlarda hüznün türküsü— uçuşur gelir yalnızlığım ak kanatlı bir kuş duyarlığında güvercin zamanı harmanlara yarası savmış bir kuştur şimdi o iner sessizce konar yüreğime! 3 Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim MuhammetRaşitŞener HERŞEYSANA Öğretmenime… Ey sadık gül, kor gibi düştü gece İrfan diye yağan nurlu kar sana İsmini sayıkladım hece hece Bilgi nehri coşkuyla akar sana Karanlık cehaletin simgesidir Cahiller hayranlıkla bakar sana Işık sonsuz ilminin belgesidir Bu mahzun gönlüm hep aşikâr sana Bir ev iste benden, ben köşk vereyim Güzelsin, fakat değmez nazar sana Sensizken pusulasız dengem şaşar Ayna tutsam, çehren gülizar sana 4 Şubat 2010 İçime sığmaz bu sevgi ve taşar Tüm cehalet bir hendek kazar sana İnanç dalgan ümitsizliği aşar Her daim olam bülbül-i zar sana Her sabah ilk öğüdün olur başar Şimdi başaran övgü yazar sana O emeklerine dünyalar yetmez Başarı bahçemden ödül; nar sana Ufkundaki ışık bizi terk etmez Söndü zannolunan kül, yanar sana Bulut ol kitabıma, rengin beyaz İlim tarlasındaki çınar sana Sen her şeyimsin evrendeki poyraz Berrak bilgiyle akan pınar sana _________________________________________________________ * Yeşilkent Anadolu Lisesi, 10 TM A İlkadım / SAMSUN 5 Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim EĞİTİMPROJELERİ VEEĞİTİMKURUMLARINDA PROJETABANLIYAKLAŞIM DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ Yalçın Eraslan atılım öncesi süreçteAvrupa Birliği; aday ülkelerin ekonomik, siyasalvekültürelalanlardabirlikpolitikalarına uyumunu sağlamak amacıylabuülkeleremalîyardımlardabulunmaktadır.Buyardımlareğitim,sosyal ve kültürel amaçlı projelerle kullanılmakta vebaştainsanhakları,hukukunüstünlüğü,demokrasikültürününgeliştirilmesi,cinsiyeteşitliği, sivil toplumun güçlendirilmesi, kurumsal kapasiteningeliştirilmesivemeslekieğitimgibi çeşitli konularda projeler desteklenmektedir. Avrupa Birliği’nin Türkiye’ye sağladığı malî destekler1963yılındaimzalananAnkaraAntlaşması’nakadaruzanmaktaveadaylıksonrası dönemde de devam etmektedir. Adaylık sonrasıdönemdeTürkiye’yesağlananKatılım Öncesi Mali Yardımlar 2007 yılından itibaren IPA(KatılımÖncesiMaliYardımAracıProgramı)ylayürütülmekteveIPAProgramı; K l KurumsalKapasiteGeliştirme, l BölgeselveSınırÖtesiİşBirliği, l BölgeselKalkınma, l İnsanKaynakları, Kırsal Kalkınma olarak beş ana bileşendenoluşmaktadır. l BukapsamdaMEB;merkezteşkilatıveeğitim kurumlarının ihtiyaçları doğrultusunda bu bileşenlerin-kırsalkalkınmahariç-hemenhementamamınaprojehazırlayarakmalîyardımlardanyararlanmaktadır.Hazırlananprojelerin programlamasüreçleri: Bakanlığımıztarafındanhazırlananprojelerinilgilimakamlarasunulması, l l Sunulanprojelerindeğerlendirilmesi, Kabul edilen projelerin IPA programlama paketine dahil edilerek nihai karar için Brüksel’egönderilmesi, l Programlama paketine Brüksel’den onay verilmesiaşamalarınıiçermektedir. l Buaşamalarıiçerensüreçbiryılayakınsürmekte ve programlama süreci Avrupa Birliği 6 Şubat 2010 Türkiye’deMeslekiveTeknikEğitiminKalitesininGeliştirilmesiOperasyonu. Bakanlığımızın IPA Programı kapsamında bugünekadaruygulamaktaolduğuveuygulamayabaşlayacağıprojeleraşağıdabelirtilmiştir: 2010 Yılı Programı çerçevesinde de yeni projelerkabuledilmişveuygulanmaküzeregerekli hazırlık çalışmaları uzmanlarca yürütülmektedir.Buprojeler,hizmetalımı,malalımıve hibeprogramıgibibileşenlerdenoluşmaktadır. Hizmet alımı ve mal alımı bileşenleri normal ihale yoluyla veya konusunda uzman uluslar arası kuruluşlarla doğrudan sözleşme yoluyla teknikdestekalınarakyürütülmektedir.Hizmet vemalalımıbileşenlerindenfarklıolarakHibe programı bileşenleri ise eğitim kurumlarımızın proje kaynaklarından doğrudan yararlanması, projelerdensağlanankaynaklarınidareedilmesiyoluylamalîanlamdaidarikapasitelerininartmasıveprojeyürütmekapasiteleriningüçlendi- l Hayat Boyu Öğrenmenin Geliştirilmesi Operasyonu, l Özellikle Kız Çocuklarının Okullaşması Projesi, l l OkulÖncesiEğitiminGüçlendirilmesiPro- jesi, l ÖzelEğitiminGüçlendirilmesiProjesi, Demokratik Vatandaşlık ve İnsan Hakları EğitimiProjesi, l 7 DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ GenelSekreterliğiyadailgilibileşenkoordinatörüBakanlıktarafındankoordineedilmektedir. DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim gilihertürlühizmetiçieğitimprogramınayada tanıtımtoplantılarınaeğitimpersonelininkatılımıiçingereklidesteğisağlamalıvegereklikolaylıklardabulunmalıdır.Konuylailgilikalitelibir eğitimin alınması her şeyde olduğu gibi proje hazırlamadadaenönemliunsurlardandır. rilmesiamacıylahazırlanmaktadır. Hibelerden daha çok pay almak eğitim kurumlarının proje performanslarının artmasıyla doğrudan ilgilidir. Hibe programları eğitim kurumlarınınprojeuygulamaveyürütmekapasitelerinikısmendeolsaarttırmıştır.Ancakhâlen proje hazırlama ve yürütmeye ilişkin proje tabanlı yaklaşımın geliştirilerek proje hazırlama konusunda kurumsal kapasitenin arttırılması gereği eğitim kurumlarınca hazırlanan proje sayılarınavekalitesinebakıldığındaaçıkçaortayaçıkmaktadır.Bunoktadaeğitimkurumlarınınözellikledoğrudanyararlanıcıolduğuhibe programlarındanenüstseviyedeyararlanmaları için dikkat etmeleri gereken bazı önemli hususlaraşağıdabelirtilmiştir. Eğitim kurumları içinde proje hazırlamaya yönelikbirekipoluşturulmalıveprojehazırlamakonusundaendeneyimliolaneğitimpersoneli bu ekibin koordinasyonu görevini üstlenmelidir.Projeteklifihazırlamaişisadecebirkişinin üzerine bırakılmamalıdır. Somut olarak örnekvermekgerekirseprojeteklifihazırlama sözkonusuolduğundaöncelikleİngilizcedersi öğretmenleri görevlendirilmektedir. Ancak bu öğretmeninuzmanlıkalanınınprojehazırlama olmadığıveprojehazırlamanınbirekipişiolduğuunutulmamalıdır. Eğitimkurumlarınınyöneticileri,projehazırlama,uygulama,izlemevedeğerlendirmeyleil- 8 Şubat 2010 ABöncelikleriniiçerenÇokYıllıEndikatifPlanlamaBelgesi,KalkınmaPlanları,EğitimPlanları,UlusalProgramlar,İlerlemeRaporları,KatılımOrtaklığıBelgeleriveStratejiBelgelerigibiönemlireferansbelgeleriilebununyanısıra ilgili alandaki diğer literatürün taraması yapılmalıdır.Butaramasonucundaeldeedilenverilerinprojeteklifindekullanılmasıprojeninarkaplanvegerekçelendirmesiaçısındanbüyük önemtaşımaktadır. Hibe Programları kamuoyuna öncelikle internetortamındanduyurulduğuvetümbaşvuru dokümanları ve eklerinin yine buradan teminedildiğiiçin,ilgilieğitimpersonelininMerkezî Finans ve İhale Birimi, Projeler Koordinasyon Merkezi Başkanlığı ve Avrupa Birliği GenelSekreterliğiolmaküzerebellibaşlıinternet sitelerini güncel olarak takip etmeleri gerekmektedir. GerekABHibeFonlarıgereksediğeruluslararasıtümfonlarayönelikprojehazırlamada kesinlikleözgünprojeler-bizzateğitimkurumlarının ilgili personeli tarafından hazırlanmalıveherhangişekildebaşkabirkaynağayönlenilmemelidir. İl ve ilçelerde oluşturulan proje koordinasyonekiplerindengerekenteknikyardımalınmalıdır.Diğerbirönemlihususisebazıbenzerniteliktekiçağrılaraeğitimkurumları tarafından aynı projenin gönderilmesidir. Bu durumherikiprojenindedoğrudanelenmesineyolaçacaktır. Hibe Projeleri genelde içerisinde bir veya birden fazla ortağı barındıran projelerdir. Bu ortaklıklaroluşturulurken,eğitimkurumlarıseçecekleri ortağın gerekli kurumsal ve finansal altyapısının olup olmadığı ile ortakların proje konusuyla doğrudan ilgili olup olmadığına ve gerekliuygunlukkriterlerinisağlayıpsağlamadığına dikkat etmelidirler. Ortak seçiminde bu kriterleredikkatedilmesiprojesahibikuruluşa projenin uygulama aşamasında büyük kolaylıklarsağlayacaktır. Hazırlanacakeğitimalanındakiprojelerana hedef gurubu oluşturan eğitim personeli, öğrencilerveailelerineğitimihtiyaçlarıylauyumlu olmalıdır.Öteyandanprojetekliflerihazırlanırken bölgesel ihtiyaçlar da göz önünde bulundurulmalı ve bölgenin ihtiyaç analizi yapılmalı vesorunlaristatistikselverilerledesteklenmelidir. Bütçelerhazırlanırken,fayda-maliyetanalizi iyiyapılmalıvegerekinsankaynaklarıkalemi gerekse diğer kalemler abartılmamalıdır. Bütçenin uygun şekilde hazırlanmaması projenin elenmesine yol açabileceği gibi, proje kabul edilsebileuygunolmayanbütçelerinbütçere- Proje değerlendirme ve seçimindeki en önemlikritermalîyardımların“ABüyeliğineyönelikuyumesaslarıdoğrultusunda”kullanılabilecek olmasıdır. Bu nedenle eğitim projeleri hazırlanırken gerek ulusal öncelikleri gerekse 9 DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ Dikkatedilmesigerekenbirdiğerhusus,hibeprogramıçağrısıkapsamındayayınlanan“o çağrıyaözel”HibeRehberinindikkatliceokunmasıveyine“oçağrıyaözel”BaşvuruFormu ve eklerinin eksiksiz doldurulması ve Hibe Rehberindebelirtilenadresegönderilmesigerekmektedir.Unutulmamalıdırkiherhibeçağrısınınkendineözelbirbaşvuruformuveeklerivardır.Farklıbirprogramaaitveyafarklıformattakibirbaşvuruformuylabaşvuruyapılmasıprojenindoğrudanelenmesineyolaçacaktır. HibeProgramlarınınsözleşmemakamıMerkezî FinansveİhaleBirimi’dir(MFİB)veABmalî yardımlarıkapsamındaaçılanhibeçağrılarına yönelik başvuru her çağrının hibe rehberinde debelirtildiğigibiMerkezî FinansveİhaleBirimine yapılmalıdır. DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Sonuç olarak, AB Hibe Programlarından eğitimkurumlarımızınenverimlişekildeyararlanabilmeleri; öğretmen ve öğrencilerin yeterlikleriningeliştirilmesi,eğitimdeyenilikçiyaklaşımlarınbenimsenmesi,ilgilieğitimaraç-gereç vedonanımınınsağlanmasıveeğitimkurumlarımızınprojeyürütmekapasitelerininarttırılmasıaçısındanbüyükönemtaşımaktadır.Bunun içineğitimkurumlarımızsüreklibiröğrenenörgüt işlevi görerek çalışmalarına devam etmeli veilgilikonuylabağlantılıtümgüncelgelişmeleriizlemelidir.Projehazırlamabilgivebecerileriningelişmesinineğitimkurumlarındaileriye doğrubüyükbirivmeyaratmagizilgücütaşıdığıdüşünüldüğünde,buöneminkavranmasıve teşvikisorumluluğununözellikleeğitimkurumlarınınyöneticileriveöğretmenlerineaitolduğu unutulmamalıdır. vizyonunauğrayacağıbilinmelidir. Okullarda ProjeTabanlıYaklaşımın oluşturulmasınakatkısağlamakamacıyla,eğitimkurumlarımızcadahaöncehazırlanmışveuygulanmış projelerin izleme ve değerlendirme raporlarına başvurulması ve bu raporlardan ve geçmişdeneyimlerdendeyararlanılarakprojelerin tasarlanması proje uygulama aşamasında karşılaşılacak sıkıntıların önüne geçilmesi açısındanönemlidir. Yukarıda belirtilen kriterlere uygun şekilde proje teklifleri hazırlandığında, projenin kabul edilebilirlikvefonlanabilirlikdüzeyienüstseviyeyeçıkacaktır.Sonolarakbaşvurusahibieğitimkurumlarımıztarafındanbilinmesigereken en önemli husus ise; Hibe Proje Değerlendirmelerininkonununuzmanıdeğerlendiricilertarafındanetraflıcayapıldığıvebaşvurusürecindensonrabirdeğerlendirmevekararsüreciolduğudur. ________________________________________ * ProjelerKoordinasyonMerkeziBaşkanlığıProje HazırlamaŞubeMüdürü 10 Şubat 2010 PROJELERDEAVRUPA BİRLİĞİNİNROLÜ Özgül Tortop* T 3. AB’yekatılımmüzakereleriçerçevesinde, siyasikriterlervemüktesebatauyumkonusundaTürkiye’ninkaydettiğiilerlemeyiizlervemüzakerelerinaçılmasınayardımcıolur.BubağlamdaDelegasyon,Komisyonunheryılyayınladığı İlerleme Raporunu dolayısıyla gelişmelerigünlükolarakMerkezeraporeder. 4. KatılımöncesiYardımProgramları’nailişkinolarakDelegasyon,merkezîolmayanişbirliği prosedürlerinin uygulanmasından sorumlu olarakTürkkurumlarınadestekverir.Yaklaşık 2,0 milyar Euro tutarındaki 250 projenin etkin şekildeuygulanmasınıtakipeder. 1Aralık2009tarihindeyürürlüğegirenLizbon Antlaşması çerçevesinde Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu’nun dört temel görevi vardır: 1. DışilişkileralanındaTürkiye’nindışpolitikasınailişkinraporhazırlamakveAvrupaBirliğinidiplomatikdüzeydetemsileder. Katılım Müzakereleri Genişleme;ilgiliülkelerindönüşümünüsağlayan, barış, istikrar, refah, demokrasi, insan haklarıvehukukunüstünlüğüilkelerininAvrupa genelinde yaygınlaştırılmasına yardımcı 2. Türkiye ile AB arasındaki Gümrük Birliği’neilişkinolarak,Türkiye’dekiekonomik,mali 11 DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ ve ticari gelişmelerin yanı sıra Gümrük Birliği Hükümleri’ninuygulanmasınıizler. ürkiye Aralık 1999 tarihinde AB üyeliğineadayülkeolarakresmen ilân edildi. O zamandan bu yana, AB ile Türkiye ilişkileri hızla gelişmiştir ve gelişmeye de devam etmektedir.Buyakınilişkilerdendoğanihtiyaçların karşılanması görevini yerine getirebilmek amacıyla, BaşkentAnkara’da bulunanAvrupa BirliğiTürkiyeDelegasyonundabugün120’nin üzerinde Türk veAB vatandaşı uzman görev yapmaktadır. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Bu ülkelerden bazıları Avrupa içindedir ve AB’yeüyeolmayaçalışmaktadırlar.Adayülke olarak kabul edildiklerinde katılım öncesi finansman adı verilen artırılmış mali destek almaktadırlar. olanvetitizlikleyürütülenbirsüreçtir. 3 Ekim 2005 tarihindeTürkiye ve Hırvatistan’la katılım müzakerelerinin başlatılmasıyla birlikteAvrupa Birliği’nin genişleme sürecinde önemlibiradımatılmıştır.Yıllarsürenhazırlık çalışmalarınınardındanikiadaykatılımsürecininsonrakiaşamasınaresmengeçmiştir. AB Katılım Öncesi Finansmanı’nın amacı; adayülkelereABüyeliğinehazırlanmalarıiçin yardımcıolmaktır. DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ Müzakereler müktesebat olarak bilinenAB Yasaları bütününün benimsenmesi ve uygulanmasıylailgilidir.Müktesebat35başlıkaltında gruplanarak yaklaşık 130.000 sayfadan oluşmuş veAB’ye üye ülkelerin uyması gerekenkurallarıortayakoymuştur. KopenhagKriteriolarakbilinenüyelikkriterleri 1993 yılında potansiyel üye ülkelerin AB değerlerini,hedeflerinivepolitikalarınıpaylaşıyor olmalarını ve üyelikten tamamen yararlanabilmeleriniteminetmekiçinoluşturulmuştur. KriterlerABstandartlarınayakınlaşmakiçinülketarafındanalınmasıgerekenpolitik,ekonomik,yasalveidariönlemlerleilgilidir. BiradayülkeolarakTürkiye’nin,mevzuatınınönemlibirkısmınıAByasalarınauygunhâle getirmesi gerekmektedir. Bu da çevreden, yargısistemine,ulaştırmadan,tarımaülkedeki neredeysetümsektörlerivehalkıntümkesimlerini etkileyecek temel toplumsal değişikliklerinyapılmasıanlamınagelmektedir. AB’ninTürkiye’yemalidesteğihızlaartıyor KatılımÖncesiFonlarınnihaiamacıbireylerin yaşamlarını iyileştirmektir. Ancak, finansman için uygun projeler genellikle devlet kurumları veya sivil toplum örgütlerince gerçekleştirilmektedir. AB finansmanı alan kurumlar sağlıkveeğitimdenaltyapıvekırsalkalkınmayakadardeğişikalanlardakamupolitikalarının tasarlanması ve uygulanmasından sorumlu kurumlardır. Bu finansmanın bir kısmı ayrıca bualanlardareformudestekleyensiviltoplum örgütleriaracılığıylaaktarılmaktadır. Üye ülke olabilmek için aday ülkenin hem ulusalhemdebölgeseldüzeydeolmaküzere kurumlarını,yönetimkapasitesini,idariveyargı sistemlerini AB standartlarına yükseltmesi gerekmektedir.Busüreçadayülkeninkatılımın gerçekleşmesihâlinde müktesebatı dahaetkili bir şekilde uygulayabilmesini sağlamakta ve gerektiğindekatılımöncesidönemdemüktesebatın dahaetkiliuygulanabilmesineimkânvermektedir.Bununiçinverimlivetarafsızbirşekildesunulankamuhizmetlerininyanısırabağımsızveetkinçalışanbiryargısistemiüzerineinşaedilmişsağlıklıişleyenveistikrarlıbir kamuidaresininbulunmasıgereklidir. Avrupa Birliği Mali Yardımları AvrupaBirliğiTürkiye’yibiradayolarakkabulettiğinde,malidestekTürkiye’ninABüyeliğine hazırlanmasına odaklanır. Ayrıca Türkiye’nin gelecekteki üyeliği konusunda Birliğin kararlılığınıgösterir. Katılım Öncesi Yardım Programları Mevcut önceliklerTürkiye’de reformu, sınır ötesi iş birliğini ve üye ülkelerle ortaklığı desteklemektedir.Türkiye2001yılındanberiTürk MaliAracıkapsamındaAB’denKatılımÖncesi Destek almaktadır. Fonlar her yıl ulusal programlar kapsamında yıllık olarak programlan- 27 üyeli Birlik; demokrasi, insan hakları ve pazarekonomisikonusundaaynıtemeldeğerleripaylaşanülkelerleortaklıklarkurar.ABbu ülkelerinekonomikvesosyalgelişmelerineçeşitlimaliaraçlarlafinansalolarakkatkısağlar. 12 Şubat 2010 l IPA’nın yeniliği yeni alanlarda mali destek sağlamasıdır.KatılımÖncesiMaliYardımAracı(IPA) beşbölümhâlindeyapılandırılmıştırve Türkiye’yeTürkMaliAracıkapsamındaolduğu gibiKatılımÖncesiDesteksağlamayadevam edecektir.Yenilikiseyapısalfonlarlaaynıprensiplerleyönetilençevre,ulaştırma,bölgeselrekabet, insan kaynakları kalkınması ve kırsal kalkınmakonularındakatılımöncesimalidesteğingetirilmişolmasıdır.IPAkapsamındaTürkiyeIPAtarafındankısmenfinanseedilenTopluluk Programlarından faydalanmaya devam edecektir. l l 13 Ulusal Programlar AB üyeliği için öncelikli alanlarda reformları desteklemek üzere tasarlanmışlardır. Proje fikirleri Türk kurumlarınca ve/veya tüzel kişiliklerce iletilir.AB ve Türkmakamlarıarasındabirdanışmasürecini takiben, projeler seçilir ve yıllık ulusal programadahiledilir.UygulamaiçinABfonlarıalacakolanprogramlarbunlardır. Sınır Ötesi İş Birliği Programları AB’nin komşuları ile ilişkilerini geliştirmek ve ortak projeleraracılığıylaişbirliğiniartırmaküzere tasarlanmıştır. Eşleştirme Programları ABmevzuatındaki bilgisinivedeneyiminiÜyeÜlkelerdenAday Ülkelere aktarmak için tasarlanmıştır. Bu Türkiye’dekibirveyadahafazlaABÜyeÜlkesindeki ilgili kamu kurumları arasında eşleştirmeoluşturarakyapılır. DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ maktadır.2007itibariyleTürkiyeiçinbuKatılım ÖncesiMaliAraçhemadayhemdepotansiyel aday ülkeler için katılım öncesi destek sağlayanKatılımÖncesiMaliYardımAracı(IPA)ile değiştirildi. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim l Topluluk Programları ve Kurumları (Ajansları) ilgilialandaABüyeülkelerindeki örgütler arasında iş birliğini geliştirmek için tasarlanmıştır.ÖrneğinTürkiyegibiadayülkelerin katılımına ülkenin aşağıdaki şartlara sahipolmasıdurumundaaçıkolabilir: l DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ l AdayÜlkeiçinABfinansmandöngüsüaşağıdakiadımlarıkapsar: l İlgili programa katılım veya ilgili Kurumunüyesiolmakiçinanlaşmayıimzalamışolmak l ProgramveyaKurumbütçesinekatkısını ödemişolmak Örneğin eğitim programları gibi Topluluk Programlarına katılım Türk veAB öğrencilerinin, akademisyenlerinin, stajyerlerin karşılıklı ziyaretleryapmalarına,birbirlerininülkelerinde eğitim görmelerine, mesleki eğitim ve diğer benzerieylemlerdebulunmalarınaimkânverir. Örneğin7.ÇerçeveProgramı(AR&GE),Sosyal Politika Programları, Kültür vs. gibi diğer ToplulukProgramlarıbuprogramlarakatılanlar arasındadahayakınbağlantıları,deneyimaktarımınıgüçlendirmeyiamaçlar.Bubaşlangıçtazorgibigörünebilirfakatbualanlardauzun ömürlü bir ağ oluşturmak için mükemmel bir yöntemdir. Bütçesel karar; AB tarafından ilgili ülkeye tahsisedilecekmiktarınkararıBrüksel’deAB üye ülkeleri tarafından ülkenin büyüklüğü, nüfusugibiçeşitlifaktörlervebellialanlardakireformgereksinimlerinegörealınır. Fonların ulusal programlara dağılımı -AvrupaKomisyonuveTürkHükümetiortakkararıyla,katılımiçinöncelikliyatırımihtiyaçları,finansmaniçinsunulansektörelönergelerinkalitesi,ABfinansmanıiçinbaşvuranBakanlıklarınuygulamakapasitesigibifaktörler gözönündebulundurularakalınır.Herkısım için fonların dağılım işlemine programlama denir. Programlamaşuadımlarıizler: l l l Türkiye ve Avrupa Birliği paranın nereye gittiğine birlikte karar veriyorlar. l Herhangi bir ilişkide gerçek ortaklar gibi, Türkiye ve Avrupa birliği, Avrupa Birliğinden gelenparaileneyapılmasıgerektiğinibelirlemek için birlikte çalışıyorlar. AB (icra organı olanAvrupaKomisyonutarafındantemsiledilir)Türkiye’ninABnormlarıveyönetmelikleriile uyumlaşmasıiçingerekliolanalanlarıgösterir ve Türk kurumları bu ihtiyaçlara hitap eden projelerihazırlarveuygular. TürkKamuKuruluşlarıprojefikirleriniAvrupa BirliğiGenelSekreterliğine(ABGS)sunar. Avrupa Birliği Genel Sekreterliği ve Avrupa Komisyonunun Genişlemeden Sorumlu Genel Müdürlüğünün ortak kararıyla seçilen projefikirleri,kapsamlışekildegeliştirilir. TürkKamuKuruluşlarıdetaylıprojeteklifleri hazırlar. TürkHükümetiveAvrupaKomisyonubuprojeleriçinfondağılımınıyapar. Ulusal program, belirli alanlarda reform gereksinimlerinidestekleyençeşitliprojelerden oluşur.ABfinansmanıgenellikleprojelerintoplam bedelinin %75’ini kapsar, fakat bazı özel projelerdeABfinansmanı%100’e erişebilir. Çeşitli ulusal programların içinde fonların ihalesi-UlusalProgramınimzalanmasınıtakiben,projelerinuygulamasıihalesüreciilebaşlar.TürkKamuSistemi’ndeihaleveödemesürecinden Merkezî Finans ve İhale Birimi (MFİB) sorumludur. Bu fonların ihale edilmesinderekabetortamınınyaratılmasıABKamu Nasıl Uygulanır? Brüksel’den Türkiye’nin en uzak noktasına kadar AB fonları AB kurallarına göre hareket eder. 14 Şubat 2010 AB Mali Desteği / Kimler Başvurabilir? SatınAlmaProsedürlerinegöreyapılır.Başarılı başvuru/teklif sahipleriyle, projelerin uygulanmasıiçinüstlendikleriaktivitelerkapsamında,sözleşmelerimzalanır. Eşleştirme gibi kurum kapasitesinin artırılmasıylailgiliprogramlardaortakyararlanıcılar devletkurumlarıdır. Sözleşmelerbeşçeşitolabilir. l Hizmetler l MalAlımları l İnşaatİşleri l Hibeler l Eşleştirme Toplulukprogramlarıkonusundaysa,birülkeninbirtoplulukprogramınakatılıpkatılmadığı, bu ülke kamu veya özel kurumlarının bu programdanyapılanteklifçağrılarınayanıtveripveremeyeceğinibelirleyenunsurdur.Türkiye’nin 2005 yılında üye olduğu Kültür 2000 Programıbudurumaörnekverilebilir. Uygunluk kriterleri, mali destek duyurularınınyayınısırasındahalkasunulmaktadır. Devletkurumlarının yanısıraayrıcaüniversitelere, medya örgütlerine, sivil toplum ve ticariçıkargruplarınaaçıkprogramlardabulunmaktadır. İlgi duyulan mali destek türüne uygunluk kriterini öğrenmek için proje bilgisine bakılmasıönerilmektedir. MFİBwebsayfası AKTürkiyeDelegasyonuwebsayfası AvrupaKomisyonuwebsayfası Kimler AB Finansmanından Yararlanabilir? Sadece yayınlanmış bir ihale/teklif çağrısına bağlı kalınarak yapılan AB Mali Desteği Başvurularıdeğerlendirmeyealınır. AB Katılım Öncesi Finansmanı çoğunlukla Kamu ve Sivil Kuruluşlara yöneltilmiştir; bazı özeltoplulukprogramlarıdışındakişileryararlanamaz. Avrupa Komisyonu veya Türkiye’deki Merkezi Finans ve İhale Birimi (MFİB), sadece başvurulanprojeyleilgilibirteklifçağrısıveya ihaleduyurusuvarsaprojekararıverebilir.Çok sayıdadeğerliprojeninuygunbirçağrıyıbeklemesigerekebilir. AB Finansmanı esas olarak yıllık ulusal programlarlareformlarıdesteklemekiçintasarlandığından reformlardan sorumlu kuruluşlar bufinansmaniçinseçilebilir.Bufinansmanya var olan yapılar tarafından ya da ihtiyaçları karşılamakiçinkurulanyenibirimlertarafından kullanılır.ÖrneğinİnsanKaynaklarıGeliştirme alanındaÇalışmaveSosyalGüvenlikBakanlığıveyaBölgeselAjanslar’ınişsizinsanlariçin eğitimtalebinedanışmanlıkşirketleriveinsan kaynakları şirketleri eğitim sağlayıcılar olarak teklifvermeyeuygunolurlar.SivilToplumDiyaloğuadıaltındabirçokküçükveortaölçeklikuruluş, STK (Sivil Toplum Kuruluşları)’lar, akademikkuruluşlarvs.projeleriiçindestekalabilirler. ProjelerhemidaribirimlerinhemdedoğrudanTürkvatandaşlarınınfaydasınadır: l l l 15 Bakanlıklarvediğerhükümetorganizasyonları:ABMevzuatı’nınnasıluygulanacağıkonusundaöneriveeğitimdesteği, Belediyeler/İller: Katı atık ve atık su arıtma tesisleriveulaştırmaaltyapısıgibialtyapıyatırımprojeleriningerçekleştirilmesi, Siviltoplum(sosyalortaklar,STK’lar):Cinsiyet, çevre, insan hakları, medya, kültür vb. konularda, DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ Şeffaflık ve eşit muamelenin sağlanması için ihaleler ve teklif çağrıları düzenli olarak aşağıdakiwebsitelerindeyayınlanır: DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim l l l l Avrupa Komisyonu Taslak 2007 Bütçesi başlangıçiçinTürkiye’nin,IPA’nınilkdörtyılında(2007-2010),2.0995milyarEuroalmasını öngörüyor. Küçük ve orta boy işletmeler: Rekabet düzeyleriniartırmaları; Özelliklegençlervekadınlargibiişsizvesavunmasız gruplar: İş bulma, aktif istihdam veya sosyal kapsama önlemlerine yönelik eğitimalmalarıvebecerilerinigeliştirmeleri, IPA’nınBeşBileşeni: • Geçiş Dönemi Desteği ve Kurumsal Kalkınma–I.Bileşen Okulçocukları:Dahaiyidersliklerveiyileştirilmişeğitimmüfredatı, • BölgeselveSınırÖtesiİşBirliği–II.Bileşen Yoksulbölgelerdekiçiftçiler:Tarımsalverimliliğinartırılmasıkonusundadestekalırlar. • BölgeselKalkınma–III.Bileşen AB,Türkiye’deheryıl,sosyalhizmetlerden işletmedesteğinevebölgeselkalkınmaya,binlerceprojefinanseediyor.Bütünprojelerintek birhedefivar: • İnsanKaynaklarıGeliştirme–IV.Bileşen • KırsalKalkınma–V.Bileşen ABÜyeliği’nehazırlıktır. Yararlanılan Kaynaklar 2007 Sonrası İçin Düzenleme AB Türkiye Delegasyonu Resmî İnternet Sitesi (2009). _____________________________________________ * ÖzellikleKızÇocuklarınınOkullaşmasıProje Yöneticisi ** Hırvatistan;Türkiye,Arnavutluk,BosnaHersek,Kosova,KaradağveSırbistan. IPA,AB üyeliği isteyen ülkelere** 2007’den itibaren 7 yıllık süreçte toplam 11,468 milyar Eurosağlayacaktır. 16 Şubat 2010 PROJELERKOORDİNASYON MERKEZİBAŞKANLIĞINDA YÜRÜTÜLENPROJELERİNSİVİL TOPLUMKURULUŞLARIİLE BİRLİKTEÇALIŞMAKÜLTÜRÜNE KATKISI onların eğitim gereksinimlerini sağlayan eğitimcilereihtiyaçvardır(Birinci,2004). ürkEğitimSistemi;sistemlidüşünmeye, sorgulamaya, öğrencinin üreticiliğiniteşvikedipgeliştirmeye ve bilgi yığınından çok öğrenilen bilgiyikullanıpözümsemeyedayanannesilleryetiştirmelidir.Ayrıcadinamik,esnek ve değişime açık olmalı ve gelişmelere hızlaayakuydurabilmelidir.Değişendünyakoşullarında ihtiyaca cevap verebilmek için insanlarınönünüaçmalı,varsaengelleriortadan kaldırmalıvemüteşebbisleriteşviketmelidir. T Mehmet Kaplan’ın ifade ettiği “düşünmeyi alışkanlıkhâlinegetiren,hiçbirşeyipeşinolarak kabul etmeyen, her şeyin arka planını ve aslınıaraştıran,sınırlarıbellibirdünyagörüşünü benimsemeyen, onu, hakikatin ta kendisi olarakgörmeyen,bilgininkölesideğilefendisi olan, karşılaştığı meseleleri yeniden soran, başkalarından önce, kendine karşı hür olan, bilgiyi, bilgi olduğu için üreten, onu menfaat, propaganda,mevkiiçinkullanmayan,onasadece gerçek olduğu için bağlanan, konulara tekaçıdandeğilçeşitlicephelerdenbakan,hakikati bu yolla arayan, tek cepheden bakışın taassup doğuracağına inanan, varlığın görünendeğil,görünmeyenhakikatlerinidearaştıran,politikanındışındakalan,gerçeğianlamaya ve anlatmaya çalışan eğitim perspektifine sahipbiliminsanlarınaihtiyacımızvardır(Birinci,2000). GünümüzdeJohnDewey’in1938’deyazdığı;bireyimerkezealan,keşfedici,zenginetkileşimleri içeren bir örnek, gelişmelere uyum sağlayan,süreklideğişendeneyimlerinhayati, anlamlı,sürekliolduğuilkesinibenimseyenbir eğitimanlayışınaihtiyaçvardır.Bununyanında çağıngelişmelerinitakipedebilen,modernleşmeyimillîdeğerlerilebağdaştırabilmiş,birlikte çalıştığıherbireyi,sorumlulukalanıiçindegörenvemotiveeden,gelecekvaatedeninsanları fark edebilen ve onların yolunu açabilen, 17 DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ Ünal Akyüz* - Yavuz Şişman** Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim bilgi ve iletişim çağında insanlar bireysel olarak ne kadar yetenekli olursa olsun ortak akıl ileeldeedilenkazanımlarıtekbaşlarınasağlayamamaktadırlar. Bu nedenle son yıllarda okullar,ekiphalindeçalışmaalışkanlığıkazandırmaya, rapor yazmaya, proje çalışmaları yapmayavekalabalıkönündesunumyapmayaveproblemçözmeyeağırlıkvermektedir. DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ Amerika Makina Mühendisleri Odası ikinci BaşkanıJeffreyLeaf,ABD’nineğitimfelsefesi ve vizyonunu şöyle özetlemektedir: “Öğrenciler ezberlemeye değil, analiz ve sentez yapmayateşvikedilmelidir.Öğrenciler,ezberlenen bilgileritekrarlamabecerisinideğil,bilgiyiproblem çözmek için uygulayabilme yeteneklerini göstermelidirler.Eğitimprogramı,muhteviyatına göre değil, neticelerine göre değerlendirilmelidir. Müfredat, öğrencilerin kritik düşünme ve problem çözme becerilerini pekiştirmeli ve öğrencileributeknolojiktoplumdakigünlükhayattaihtiyaçduyduklarıbecerilerikazandırmalıdır.” Öğrenciler, öğrenmeye sosyal ve kültürel biriçerikiçindeyaklaşırlarveyeniöğrendikleri şeyleri kendi kültürel bilgi ve tecrübeleriyle bağdaştırmayaçalışırlar.Buyüzden,öğrenenlerin kültürel altyapılarına duyarlı olan ve bu kültürel altyapıyı bir kuvvet ve kaynak olarak gören bir öğretme sisteminin başarılı olma şansı çok daha yüksektir ve öğrencilerin öğrenme kapasitelerini daha büyük ölçüde kullanmalarınısağlar. Hızla değişen dünyada çeşitli nitelikteki okul mezunlarının rolleri de değişmektedir. Meslek alanlarının bile hızla değiştiği bir zamandaartıkkişininişsizkalmamakiçingerektiğindeyenibirmesleğiöğrenmesigerekmektedir. Dolayısı ile kişilerin mezuniyetten sonra “Hayat Boyu Öğrenme” ye hazır olmaları gerekmektedir.Budinamikortamdaokullarıngörevideöğrenciyeçokşeyöğretmektenziyade “öğrenmesiniöğrenme”yisağlatmakolmalıdır (Çengel,2004). Günümüzde devletlerin, tek başına eğitim sisteminin bütün problemlerini çözmeye gücü yetmemektedir. Eğitimden sorumlu bakanlıklar, sorun alanlarını tespit etmede ve çözüm yollarınıoluşturmadabütüneğitimpaydaşlarınıişsüreçlerinedâhilettiğiorandabaşarılıolabilmektedir. Bu hedeflere nasıl ulaşılacaktır? Bugünün eğitimcilerininkarşılaşılansorunlarlabaşedebilmekiçinbunlarailişkinstratejiüretmeyibilmeleriveetkineğitimiçinbirçokfarklıbeceriye sahip olmaları gerekmektedir. Günümüzün şartları,tekbaşınavetekyönlüyöneticiliğikaldırmaktazorlanmaktayadasistemindışınaatmakistemektedir. MillîEğitimBakanlığı;öğrenci,öğretmenve diğer personel sayısı bakımından birçok ülke nüfusundan daha kalabalık bir teşkilattır. Bu durum,Türkiye’deeğitimidiğerülkelereoranla daha önemli hâle getirmektedir. Bu kadar büyük bir nüfusa hitap eden bakanlık, ülkenin eğitimtaleplerinikarşılamakiçinbüyükbirkaynağaihtiyaçduymaktadır.KüreselleşmeveAvrupaBirliğinegirişsüreciningetirdiğisorumluluklar ve hepsinin ötesinde ülkemizin eğitim hedeflerineulaşılmasıiçinsürekliyeniprojeler üretmekgerekmektedir. Eskidenproblemlernispetenbasitidivebireylerkendiçabalarıilebunlarıçözebilmekteydi.Amagünümüzdeproblemlerdahakarmaşık olduğundançözümleriiçindefarklıyaklaşımların benimsenmesi gerekmektedir. Bu da ekip çalışması ile mümkün olabilmektedir. Çünkü Bilindiğiüzeredünyadakitümülkelervatandaşlarınınrefahdüzeyiniarttırmakiçinhızlıbir 18 Şubat 2010 Projeler Koordinasyon Merkezi Başkanlığı, DünyaBankası,AvrupaBirliğiveAvrupaYatırım Bankası kurumlarından edinilen finans kaynağı ile MEB’e bağlı kurumların ihtiyaç duyduğu eğitim-öğretim sisteminin kalitesini arttırmak için yeni projeler hazırlamakta ve mevcutprojelerinyürütülmesiiçindeilgilitüm birimvesosyalpaydaşlarlagereklikoordinasyonu sağlamaktadır. Bu açıdan bakıldığında Projeler Koordinasyon Merkezi Başkanlığının önemlibirmisyonu;bakanlıkbirimleri,üniversitelervesiviltoplumkuruluşlarıarasındaişbirliğikültürününgelişmesinekatkısağlamaktır. Türkeğitimsistemininyapılanmasındansorumlu olan Millî Eğitim Bakanlığı öğrencilere veöğretmenlereeniyieğitimortamlarınıhazırlamakiçinyeniprojelervekaynaklarüretmektedir. Bakanlık eğitim ihtiyaçlarını karşılamak içingenelbütçedensonyıllardaenbüyükpayı almasınakarşın,yinedeyeterliolmamaktadır. Bunedenlebazengenelbütçedışınaçıkarak 19 DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ DünyaBankasıveABgibikuruluşlardankredi vehibealmayolunagitmektedir. şekilde kalkınmanın yollarını aramaktadırlar. Hızlıkalkınmanınyoluiseçokiyihazırlanmış, uygulanmış ve sonuçlandırılmış projelerden geçer.Çünküprojeler,kurumunbellibirdöneme yönelik stratejik ihtiyaçlarını temin etmek içingereken,birbiriylebağlantılıeylemlerbütünü olduğu için hedef merkezli, değişim merkezliveperformansmerkezlidir. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Türkiye’de gerek devlet kurumlarında, gerek özel kurumlarda, uzun yıllar devletin sivil toplumkuruluşlarıileiş birliğinegitmediği,onlarınihtiyaçlarınıgözönündebulundurmadığı, berabergelecekplanlamasıyapmadığıtürden eleştirilermevcuttu.Bununyanındadevletkurumlarınınbilekendiiçindeçeşitlisebeplerden iş birliği yapmadığı konusu eleştirilmekteydi. Bueleştirilerinhaklısebeplerivardı.Bunlardan birkısmımeslekîeğitimalanındayapılaneleştirilerdi.Yakınzamanakadardevlet,memleketin çeşitli yörelerinde ihtiyaç olup olmadığına bakılmaksızın ya da belli bir planlamaya dayanmadan meslek liseleri ve çıraklık eğitim merkezlerigibiokullaraçmaktaydı. Projeler Koordinasyon Merkezi Başkanlığı ile Sivil Toplum Kuruluşları Arasında İş Birliği Kültürü DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ Siviltoplumkuruluşları,toplumdakibelliilgi gruplarını temsil etmek üzere organize olmuş kuruluşlarolaraktanımlanmaktadır.Lockesivil toplumun devletten tamamen bağımsız olduğunusavunup,görevinindevletikontroletmek olduğunuönesürerkenKonradisesiviltoplumun devlete bir alternatif olduğunu iddia etmektedir. Montesquieu ise daha birleştirici bir yaklaşımladevletilesiviltoplumarasındakeskinbirçizgiolmadığınısavunmaktadır. Sivil toplum kuruluşlarının devlet kurumları ileyapılanprojelerekatılımıneyiifadeetmektedir?Butürbirişbirliğinedenönemlidir?Günümüzdedevletyönetimindeençoktartışılan konulardan biri sivil toplum kuruluşlarının yeri veönemidir.ParlamenterDemokrasilerindiğer yönetim biçimlerinden önemli bir farkı, devlet ileözelsektörarasındakiilişkiyiseçimdönemleriyle sınırlı olmaktan çıkarıp yönetimin bir parçası yapmasıdır. Birbiriyle ilgili konularda birarayageleninsanlardanoluşansiviltoplum kuruluşları, insanların sorunlarını devletin ilgili kurumlarınailetmesiiçinönemlibiraraçkonumundadır. Buokullardanmezunolanöğrencileriistihdametmesibeklenenözelkurumlarınbeklentileripekdikkatealınmamaktaydı.Bukurumlarınşikâyetleri;devletokullarındanmezunolan öğrencilerinkendiistedikleristandarttaolmadığı ve istedikleri alanda değil ihtiyaç olmayan alanlardamezunverildiğiyönündeydi.Birprojenin izleme-değerlendirme ziyareti sırasında, şehrinsanayiveticaretodasıüyeleri;illerindekiokullardagelişmesiiçinaçılanbölümlerekararverilirkennedenbuokullardanmezunolanlarıistihdamedecekolansanayiciveişadamlarıileişbirliğiyapılmadığındanşikâyetetmişti.Buaçıdanbakıldığındadevletileözelsektör iş birliğininfaydalarınıneniyigörüldüğüülkelerdenbiriolanAmerikaBirleşikDevletleri’nde devlet, üniversite ve sanayi iş birliğinin nasıl sağlandığınıincelemekgerekir. İdealdemokrasilerde,siviltoplumkuruluşları devletin kurum ve kuruluşlarında demokratikleşme sürecine ciddi katkı vermektedir. Bununyanında;yasamafaaliyetlerininhersafhasında etkili oldukları, etkinlikleri Anayasa ile desteklendikleriveyasayapmasürecindekurumsal bir aktör olarak görüldükleri gözlenmektedir.Ayrıcasiviltoplumunyasamasüreçlerinekatkısıdahaçokparlamentosafhasında yoğunlaşmaklabirliktebakanlıklardaplanlama vehazırlıksafhalarındadaetkileriolabilmektedir(EndonezyaRaporu,2009). ABD’deüniversiteler,özelşirketmantalitesi ile faaliyet göstermektedir. Başarı, müfredat programları ile değil, mezunların başarıları ile ölçülmektedir.Piyasadamüşteribulamayanbir ürünün üretimine nasıl devam edilemezse, mezunları iş bulamayan ve işverenler tarafından beğenilmeyen bir üniversitenin ya da bö- 20 Şubat 2010 (TEDP),TemelEğitimProjesiII.Faz,Meslekî ve Teknik Eğitimin Modernizasyonu Projesi (MTEM),TemelEğitimProjesiI.Faz,KarayollarıİyileştirmeveTrafikGüvenliğiProjesi,Millî EğitimiGeliştirmeProjesi, YaygınMeslekîEğitim Projesi ve Endüstriyel Okullar Projesi. Bu projelerinortaközelliği,Bakanlığınilgilisorunlarıntespitindençözümünekadarhersafhada özelsektörleişbirliğiyapmayolunagitmesidir. lümlerinin uzun süre açık kalması düşünülemez.Oyüzdenüniversiteyöneticileriveöğretimüyelerimezunverdiklerialanlardaişyapan sektörilesürekliirtibathâlindedirvepiyasanın tenkitvetavsiyeleridikkatealınır.Gerekirsepiyasayımemnunetmekiçinmüfredattadeğişikliğe gidilir. O yüzden derslerde gerçek dünya ilişkilerine ağırlık vermek, endüstri ile ortak projeyapmakveöğrencilerinfirmalardakısmi zamanlıçalışmasınaimkânsağlamakçokmühimdir.ABsürecindeTürkiyekendinibutüruygulamalarahazırlamalıdır(Çengel,2005). Eleştirilerin ikinci kısmı MEB, üniversiteler vesiviltoplumkuruluşlarınınyeterinceişbirliği yapmadığı ve bunun sorunlara sebep olduğu kanaatidir. Bu eleştirilerin de haklı sebepleri vardır. Üniversitelerin meslekî eğitim veren; meslek yüksekokulları, mühendislik fakülteleri ve teknik eğitim fakülteleri bölümlerinden mezunolanlarvebunlarınstandartlarıileözelkurumların beklentileri farklıydı. Bir başka sorun iseMEB,meslekîeğitimfakültelerindenmezun olanöğretmenadaylarınıistihdamfazlalığıyüzündenkendiokullarındaistihdamedememeyebaşladı.BunoktadanitibarenYüksekÖğretimKurumu,MEBveözelkurumlararasındaki işbirliğizarurethâlinegeldi. Türk Eğitim Sisteminde bir dönüm noktası olanbuprojelerebirgözatıldığında;TÜSİAD, TESK, KESK, DİSK, YÖK, HAK-İş, MEKSA, TİSK,TÜRK-İş,TOBBveüniversitelerbakanlıklaberaberçalışarakçokgüzelbirişbirliğiörneğigöstermişlerdir.BöyleceTürkiye’demeslekîeğitimingelişmesiiçinAvrupaBirliğistandartlarınauygunrasyonelbiryolharitasıçıkarılmıştır.Ayrıcameslekstandartlarıvemeslek analizlerindenhareketedilerek42alanda192 mesleğineğitimstandardıhazırlanarakyeterliliğedayalımodüleröğretimprogramlarıgeliştirilmiş ve bu programların yürütülmesine yardımcıolacakmodüllerhazırlanmıştır. Bueleştirilerecevapolabilecekniteliktegüzeluygulamalaryapıldı.ProjelerKoordinasyon MerkeziBaşkanlığınınorganizeettiğivebirçok siviltoplumkuruluşununortakolduğuprojelere imzaatıldı.Buadımlarlabirçokalandaçözülemez gibi görünen sorunlar sivil toplumun da beklentileri karşılanacak şekilde masaya yatırıldı. İkincisi, Meslekî Eğitimin Modernizasyonu Projesidir.Buprojeilebirçoküniversiteninteknikeğitimfakültesiaraç-gereçbakımındanmodernizeedilmişvebugün,teknikeğitimfakültelerininyerineteknolojifakültelerininönerilmesininyolunuaçmıştır.BuprojeMEB,YÖKvesivil toplum kuruluşları arasında yapılan örnek projelerdenbiridir. Türk Eğitim Sistemi’ne kalıcı izler bırakan projelerden bazıları şunlardır: Meslekî Eğitim veÖğretimSistemininGüçlendirilmesiProjesi (MEGEP), Temel Eğitime Destek Programı Üçüncüsü Temel Eğitime Destek Projesi (TDEP)’dir.Buprojeilebakanlığınçağacevap 21 DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ Bu projelerden finansmanı Avrupa KomisyonuDelegasyonutarafındanyapılanMeslekî EğitiminGüçlendirilmesiProjesi,MeslekîTeknikEğitiminModernizasyonuProjesiveTemel EğitimeDestekProjesindeortaklıkyapansivil toplumkuruluşusayısı24civarındadır. DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim rek müfredatı güncellenmiş, yaklaşık 400 bin civarında kişiye farklı konularda eğitim verilmiş,1800 den fazla derslik inşa edilmiş, 3200 civarında eğitim kurumunun güçlendirme ve onarımıyapılmışve250milyondolarlıkeğitim materyali satın alınarak okullarımıza dağıtımı sağlanmıştır. veremeyenmüfredatıyenilendivebirçoksosyal projeye destek verildi. Yeni müfredat için dünyadakibaşarılıörneklerincelendi,Bakanlığın derin kültüründen yararlanıldı ve bunun üzerine eklendi; konu akademisyenler ve sivil toplumörgütleriylepaylaşıldı.Sonuçta,millîve evrensel değerleri mezceden bir müfredat ortaya çıkarıldı. Tıpkı Yunus’un, Hazreti Mevlânâ’nın,ŞeyhGalip’invenicelerinindillendirdiği gibiinsanıkâinatınmerkezinekoyanbirmüfredatortayakonmaya çalışıldı.Nitekimbumüfredatın sağladığı gelişme, neticelerini verdi. 2009Avrupa Birliği Müfredatının İlerleme Raporu’nabakıldığında,okulöncesine,ilkveortaöğretimekatılıma,kızöğrencilerininokullaşmasındaki çoğalmaya, hayat boyu eğitime ve en önemlisi, matematik, fen bilimi ve teknoloji sınıflarındanmezunlardaAvrupaBirliğineulaşıldığını,hattayeryerdehedefingeçildiğigörülebilmektedir(Birinci,2009). Projeler Koordinasyon Merkezi BaşkanlığınınTürkeğitimsistemineenönemlikatkılarındanbirisideBakanlıkbirimlerininkendiiçindevesiviltoplumkuruluşlarıilebirlikte,çalışmakültürünügeliştirmişolmasıdır.Amaçlarıitibarıylafarklıbirçoksiviltoplumkuruluşu,Başkanlığınorganizeettiğiprojelerdeberaberçalışarakkarşılıklıişbirliğiileyıllarınbiriktirdiğisorunları çözme yolunda önemli mesafeler kat etmişlerdir. Sivil toplum kuruluşlarının devlet kurumları ile yapılan projelerde ortaklık yapması,kurumlararasındakibağıcanlıtutarakiş birliğinin kökleşmesine ve derinleşmesine önemlibirkatkısunacaktır. BusayedeTürkiye’deeğitimsahasındaöğrenciyetiştirenkurumlarolanMEBveYÖKgibikurumlarileburadanmezunolanöğrencileriistihdamedensiviltoplumkuruluşlarıilkdefabiraradaçalışaraksorunlarkarşılıklıişbirliğiileçözümekavuşturulmayaçalışılmıştır.Bu bakımdanprojelerinhazırlıksafhasındanbitişine kadar aktif yer alan paydaşların projeler içindeönemlibiryerivardır. Yararlanılan Kaynaklar Birinci,N.(2000).Edebiyat Üzerine Makaleler.İstanbul:Kitabevi. Birinci, N. (2004). Katılımcı Yönetim ve Hizmet Anlayışı (Liderlik). MEBSavunmaSekreterliği Bülteni.Sayı:13. Birinci,N.(2009).2010 MEB Bütçesi. TBMMTutanakları. http://www.tbmm.gov.tr/tutanak/donem 23/yil4/ham/b03701h.htm Sonuç Çengel,Y.(2005).AB Sürecinde Rasyonel Eğitime Geçiş: Vizyon Misyon. MEB: Millî Eğitim Dergisi.Sayı:167. ProjelerKoordinasyonMerkezi,son24yılda organize ettiği projelerle bir milyar doların üstünde bir yatırım hacmine ulaşmıştır. Tamamlananprojelerle;okulöncesieğitiminmüfredatıyenilenmiş,ilköğretimmüfredatı,öğrenci merkezli ve yapılandırıcı anlayışla geliştirilmiş, meslekî eğitimde sektöre dayalı esnek modüler eğitim sistemi geliştirilmiş, orta öğretimdeki alanların eğitim standartları belirlene- MEB,Projeler Koordinasyon Merkezi Başkanlığı.ResmiİnternetSitesi(16.01.2010). Parlamenter Danışmanları Derneği (PDD) (2009). Türkiye’de Yasa Yapma Süreçlerine Etkin Sivil Katılım Projesi Endonozya Raporu. _____________________________________________ * ParlamenterDanışmanı-PKMeskiŞubeMüdürü ** BakanDanışmanı-PKMeskiBaşkanYardımcısı 22 Şubat 2010 ABKAYNAKLIPROJELERİN UYGULANMASI Özlem Kaya* Anayasanın90.maddesigereği“usulünegöre lanan Çok Yıllı İndikatif Mali Çer- yürürlüğe konulmuş milletlerarası antlaşmalar çevedeveYönetimOtoriteleritara- kanunhükmündedir.” fından hazırlanan Operasyonel AB Projelerinde, Bakanlığımız, uygulama Programlarda bulunan hedeflere ve yönetimden sorumlu proje yararlanıcısıdır. uygunbirprojefikri,AvrupaBirliğininIPAkap- Projelergenellikle,birdençokşirketinoluştur- samındaki 5 başlığın altında bir kaynakla bu- duğu Şirketler Birliği/Teknik Danışmanlık Fir- luştuğu andan itibaren bir projenin uygulama masıaracılığıileyürütülür.Bufirmalar,ABadı- aşamasıbaşlamışolur. naSözleşmeMakamıolanHazineMüsteşarlı- Anlaşmayavarılannihaimetinveekleripro- ğı’nabağlıMerkeziFinansveİhaleBirimitara- jehalinegetirilirveprojeninyürürlüğegirmesi fındanihaleyoluilebelirlenir.Sözkonusuiha- içinHazineMüsteşarlığıileAvrupaBirliğiara- ledeABSatınAlmakuralveEsaslarıgeçerlidir. sındaonaysürecibaşlatılır.HazineMüsteşar- Firma/ŞirketlerBirliğisunmuşolduklarıtek- lığı ve Avrupa Komisyonu tarafından onayla- liflerinde projede görev alacak ekip liderini ve nan proje,Türkiye Büyük Millet Meclisi ya da uzundönemliuzmanlarıdateklifederler.Böy- BakanlarKuruluncaimzalanmasınınardından lecefirmaseçilirkenprojenintemelalanlarında ResmiGazetedeyayınlanarakuluslararasıan- projeboyuncaçalışacakolanuzmanlardabe- laşmaolarakyürürlüğegirer.İmzalananproje- lirlenmişolur. ler,uluslararasıantlaşmaolarakdeğerlendirilir. 23 DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ A vrupaKomisyonutarafındanhazır- DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim İhalede başarılı olan Teknik danışmanlık dımcımızın başkanlıkettiği veilgilibirimamir- Firması/ŞirketlerBirliğiprojeninyürütülmesiile lerindenoluşanProjeYönetimKurulunuoluş- ilgili tüm işleri yerine getirmek üzere projenin turmaktır. Proje Yönetim Kurulu genellikle iki uygulanacağıülkedeçalışmayabaşlar.Bakan- aydabirtoplantıyaparakprojeningidişatıileil- lığımız adına Başkanlığımız, Teknik Danış- gilibilgialırveyapılacakolanfaaliyetlereilişkin manlıkFirmasınaprojeninyürütüleceğiortamı kararlarverir. hazırlar. Ayrıca Başkanlığımız bünyesinde, Teknik TeknikDanışmanlıkFirmasıprojeyebaşlar Danışmanlıkfirmasıilebirlikteprojeçalışmala- başlamazProjekapsamındayapılacakuygula- rınıyürütmeküzereBakanlığımızçalışanların- malarındetaylıeylemvezamanplanınıhazır- danoluşanbirprojeekibioluşturulur.Projeeki- lar ve Bakanlığımızın ve Avrupa Komisyo- bi, proje faaliyetlerinin düzgün ve zamanında nununbilgisineveonayınasunar. işlemesinikolaylaştırmaktansorumludur. Bakanlık olarak bu aşamada bize düşen, Projemetnindetanımlanmışolantümfaali- projeileilgilifaaliyetleriizlemekvegereklika- yetler, Teknik Danışmanlık Firması tarafından rarları almak üzere, genellikle Müsteşar Yar- gerçekleştirilir. Eğitimler ve toplantılar yapılır, 24 Şubat 2010 ulusal ve uluslararası çapta konferanslar dü- kanlığımızbuaşamadasadeceyararlanıcıta- zenlenir, ekipmanlar satın alınır, programlar raftırvefinansalboyutladeğil,beklenençıktı- geliştirilir. larıneldeedilmesiileilgilidir. Firma bu faaliyetleri yürütürken uzun dö- Projeuygulanırken,tümplanlananfaaliyet- nemliuzmanlıklarınyanısırakısadönemliuz- lerinherzamanplanlandığışekildevezaman- manlıklara da başvurur. Proje metninde bu- da gerçekleştirilmesi beklenemez. Aksayan, nunlailgilibelirlisayıdaadam/güntahsisedil- uygulamalaresnasındadeğiştirilmesigereken miştir.Projeninulaşmakistediğihedeflereuy- bazıdurumlarlakarşılaşılabilir. gun çalışmaların gerçekleştirilmesi, raporlar Teknik Danışmanlık Firması iki ayda bir yazılması,programgeliştirilmesigibibirçokko- “İlerlemeRaporu”başlığıaltındabirraporha- nudauzmandesteğiböylecesağlanır. zırlayarak tüm gelişmeleri, aksayan yönleri, planlananfaaliyetleriBakanlığımızasunar.Ba- ve sağlanan uzmanlıkların finansal boyutunu kanlığımızdaprojeninyürütülmesiileilgilige- firmayürütür.Bukapsamdafirma,MerkeziFi- lişmeleri böylece izler, değerlendirir ve karar nans ve İhale Birimine karşı sorumludur. Ba- verir. 25 DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ Projekapsamındayapılantümfaaliyetlerin Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Proje uygulamalarının son aylarına doğru antlaşmanın imzalanması ve Teknik Danış- projedenbeklenençıktılareldeedilmeyebaş- manlıkfirmasınınseçilmesiileilgiliuzunsüreç- lanır.Buçıktılar,projeningenelveözelhedef- tensonraancak2008yılıHaziranayındabaş- lerinebağlıolarakprogramlar,stratejibelgele- layabilmiştir.Orijinalinde24ayolaraktasarla- ri,ekipmanlar,eğitimseminerleri,konferanski- nanprojeninsüresi,süreçtekibutüraksama- tapçıkları,bilgisayarlaboratuarları,çalışmazi- lardandolayı18ayaindirgenmekdurumunda yaretleriraporları,eğitimaraştırmalarıveedini- kalınmıştır. lenbilgi,beceri,öngörüvedeneyimlerolabilir. TeknikdanışmanlıkfirmasıveBakanlığımız Çıktıların yanı sıra, proje uygulama esna- çalışanlarlarından oluşan proje ekibinin Baş- sındaedinilendersler,dahagerçekçi,dahauy- kanlığımız bünyesinde proje faaliyetlerini ger- gulanabilir projeler hazırlama konusunda bir çekleştirmeyebaşlamasıiseAğustosayınıbul- sonrakiprojehazırlanmasürecinekatkıdabu- muştur. DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ lunur. Giderek azalan sürede projede planlanmış BİR UYGULAMA ÖRNEĞİ OLARAK MİL- olan eğitimleri, seminerleri, ulusal ve ulus- LÎ EĞİTİM BAKANLIĞININ KAPASİTESİNİN lararası konferansları, politika çalıştaylarını GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ (MEBGEP) gerçekleştirmek yoğun bir çalışma temposu gerektirmiştir.Zamanzamanaynıanda5ilde 5018sayılıKamuMaliYönetimiveKontrol eğitim faaliyetleri devam ederken bir yandan Kanunu gereği olarak yeniden yapılanmayı dapolitikageliştirmeçalışmalarıyapılmış,taş- amaçlayan Bakanlığımız bu çalışmalara des- ra teşkilatının her kademesinde görev yapan tek olması amacıyla Milli Eğitim Bakanlığının yöneticilerimizinfikirlerinialmakiçinillerdeça- KapasitesininGüçlendirilmesiProjesini(MEB- lıştaylardüzenlenmiştir. GEP) hazırlamışveAvrupaBirliğiKatılımÖncesi Mali Yardım fonundan 3.7 milyon Avro Buaşamadagecikenbazıfaaliyetlerveuy- kaynaksağlanmışprojeyiuygulamakiçin. gulama sırasında ortaya çıkan bazı değişiklik ihtiyaçları göz önüne alınarak Teknik Danış- Projeden beklenen, gelişmiş ülkelerin ör- manlığın tekrar24ayauzatılmasıistenmiş,ey- neklerininincelenmesi,Bakanlığınçağdaşyö- lemvezamanplanındabazırevizyonlaryapıl- netim, yönetişim anlayışıyla yeniden yapılan- mıştır. masıiçinbiryolharitasıniteliğindebirStrateji Belgesihazırlanması,taslakkanunçalışmala- Projenin sonuna yaklaşıldığı bugünlerde rınınyapılmasıvebusüreçteyöneticilerinbe- beklenen çıktılara ulaşılmaya başlanmış, bu cerilerininarttırılması,bilgilerinintazelenmesi. çıktılarınvetümprojeyolculuğuesnasındaeldeedilendeneyimlerinpaylaşılması,paylaşıla- Buamaçlavebeklentilerleyolaçıkılanpro- rakzenginleştirilmesihedeflenmektedir. jeyi hazırlamak ve uygulamak tüm projelerde _____________________________________________ * ProjelerKoordinasyonMerkeziBaşkanlığıMilliEğitim Bakanlığının Kapasitesinin Güçlendirilmesi Projesi Direktörü olduğu gibi çok uzun bürokratik aşamalardan geçmiştir.2005yılındatasarlananproje,2006 yılında mali kaynakla buluşmuş; 2007 yılında 26 Şubat 2010 HİZMETİÇİEĞİTİME GENELBİRBAKIŞ Veli Toptaş* - Murat Yalçın** D AvrupaBirliğinetamüyeliksürecindeTürkiye her alanda yenilik ve reform girişimlerine devam etmektedir. Son yıllarda özellikle eğitimdereformTürkiye’deüzerindeenfazlatartışılan ve araştırılan konuların başında gelmektedir.Ancak,eğitimalanındahiçbirreform öğretmenlertarafındantamolarakbenimsenip uygulanmadığısüreceamacınaulaşamaz.Bu nedenle,eğitimdeyapılacakhertürlüyeniliğin merkezinde öğretmenler bulunmaktadır. Herhangibiryeniliğinamacınaulaşması,oyeniliği öğretmenlerin anlaması, kabullenmesi ve uygulamasına bağlıdır (Ajzen and Fishbein, 1980;Ayas, 1993; Fullan, 1991; Hargreaves, 1994;Baki,2000;BalloneandCzerniak,2001; Çimer,2004). Eğitimsektöründekiprojelerinvazgeçilmez altbileşenlerindenbirisidehizmetiçieğitimlerdir.Çoğuzamanhazırlananprojelerinmalibüyüklüğününbüyükbiroranıhizmetiçieğitimlereayırılmaktadır. Bunedenleprojefaaliyetlerindenbirisiolan hizmetiçieğitimfaaliyetlerininizlenmesi,etkilerinin araştırılması hem çalışanların motivas- Goh’a göre, merkezi reformların uygulanmasındaöğretmenlerinrolününöneminişuşe- 27 DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ yonu hemde kamu yararı açısından büyük önemarzetmektedir. ünyadaki en pahalı yatırımlardan birisi olan eğitim, gösterge ve sonuçları açısından faydalarını en uzun sürede göstermektedir. Hem pahalı hem de uzun soluklu olan busüreçteeğitimkaynaklarınınyerindekullannılmasıbüyükönemarzetmektedir.Bunedenle, Uzun zaman ve emek harcanarak hazırlananAvrupaBirliğiveDünyaBankasıkaynaklı projelerinamacauygunveyüksekfaydasağlayarak sonuçlandırılmasında bilimsel yöntem veyaklaşımlarınkullanılmasıgerekmektedir. DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim I)Yenibilgivebecerilerikazanmaları, kilde vurgulamaktadır: Yenilikleri başarılı bir şekilde uygulama ülkedeki binlerce öğretmeninellerindedir.Sonunda,merkeziolarakgetirilenyeniliklerinsınıftauygulanmasıkonusunda kararı öğretmenler verecektir (Goh, 1999,18). II)Bubilgivebecerileripratikteuygulamaları, III)Öğrencilerinöğrenmesinietkilemeleri, IV) Diğer öğretmenleri de etkileyerek okul gelişimine ve değişime katkıda bulunmaları beklenmektedir(Day,1999). Görüldüğügibi,sistemdekideğişikliklerkişisel değişimle yakından ilgilidir. Bu aşamada hizmetiçieğitimönemlidir.hizmetiçieğitimöğretmenlereyeniliklerin,reformlarınvegelişmelerintanıştırılmasıvegereklieğitiminverilmesi, dolayısıyla, değişimin kolaylaştırılmasında önemliyeresahiptir. Sonuçolarak,hizmetiçieğitimöğretmenlerin günlük uygulamalarında değişiklikler yapmalarını gerektirmektedir. Bu ise kolay kabul edilebilirbirdurumdeğildir.Fullan(1991),öğretmenlere bu değişim aşamasını kolaylaştırmayönündenasılyardımedileceğiileilgiliolarakkesinbiryolbulunmadığınıancak,temelde uygulanmasıgerekenikiprensipolduğunubelirtmektedir. Bunlardan birincisi, öğretmenlere sağlananyardımınsürekliolmasıdır.Buradan, kısasürelivebirdefalıkhizmetiçieğitimprogramlarının etkili olamayacağı anlaşılmaktadır. İkincisi ise, yeni fikrin oluşması için yeterince Hizmetiçieğitimşuşekildetanımlanmaktadır; Öğretmenlerin ve yöneticilerin hizmet öncesi eğitimden sonra, daha iyi eğitim verebilmekiçinprofesyonelbilgi,becerivetutumlarınıgeliştirmekamacıylakatıldıklarıeğitimaktiviteleridir(Bolam,1982).Dolayısıyla,hizmetiçi eğitimsonundaöğretmenlerden; 28 Şubat 2010 diğerönemlinoktadaokulmüdürününtutumu vesağladığıdestektir.Okulmüdürününhizmet içieğitimleyapılmasıistenendeğişimedestek sağlamaması,öğretmenlertarafındanbudeğişikliğinönemsizolduğunundüşünülmesineyol açabilir. Diğer yandan, destek sağlandığında, öğretmenlerdeğişiminönemliolduğunudüşüneceklerdir.Buradan,birdeğişimgerektiğinde müdürlerindeeğitilmesiningerekliolduğusonucunavarılabilir. zaman tanınmasıdır.Yeniliğin pratikteki uygulamaları olumlu sonuç vermesi halinde öğretmenlerfikrikabullenecekvemevcutfikirlerinio yöndeyenidendüzenleyeceklerdir. Görüldüğü gibi hizmet içi eğitim ile öğretmenlerindüşünceveuygulamalarındadeğişiklikyapmakkolaybirsüreçdeğildir.Yalnızöğretmenlerin değil, konu ile ilgili tüm çevrelerin katılım ve desteğini gerektiren yorucu bir süreçtir.Bütünbuçabalarınsonucununboşagitmediğini öğrenmek, uygulamadaki zorluk ve engelleriortayaçıkarmakvebirsonrakiyapılacak yeniliklere temel oluşturmak için verilen hizmetiçieğitiminetkililiğinindeğerlendirilmesi önemlidir. Ikinci olarak pratiklik önemlidir. Pratiklik, ‘uygulamanınnasılolacağınınsomutolaraktarifidir’.Eğerbirdeğişim,sınıfdüzeyinde,öğretmenin gerekli gördüğü alanda ise ve mevcut imkanlarlauygulanabilirse,odeğişimpratiktir. Değerlendirme programın sonuna bırakılmasıgerekenbiruygulamadeğildir.Hizmetiçi eğitimin değerlendirmesi, eğitim boyunca ve sonrasında devam eden dört aşamalı bir süreçtir. Ilk olarak, hizmet içi eğitimin başlangıcındaihtiyaçbelirlemeamacıylabirdeğerlendirmenin yapılması gerekir. Daha sonra, kurs boyuncaöğrenmenintakibivegereklitedbirlerinalınmasınısağlayanbiçimlendiriciölçmeve değerlendirme yeralır. Kurs bitiminde genel olarak kursun değerlendirilmesi yapılır. Son olarak,kurssonrasıizlemeamaçlıdeğerlendirmeleryeralır(Dean,1991). Üçüncüolarak,öğretmenlerarasındaişbirliğiönemlidir.Dahaöncedebelirtildiğigibi,öğretmenlereğitimdekihertürlüyeniliğinmerkezindedirlerveöğretmenlerdedeğişimolmadan eğitim alanında değişim olması beklenemez. Budeğişimhernekadarkişiselbirsüreçolarak görülsede,eğitimalanındakiyeniliklerinbaşarılıyadabaşarısızolmasındaöğretmenlerarası dayanışma da önemli yer tutmaktadır. Bununlabirlikte,öğretmenlergeneldebirbirleriile işbirliği içinde çalışmamaktadırlar (Fullan, 1991). Dolayısıyla, hizmet içi eğitim programlarının öğretmenler arası dayanışmayı teşvik etmesiönemlidir. Değerlendirme,eğitimleilgilihertürlüaktivitenin ayrılmaz bir parçasıdır. Değerlendirme yaparak geri bildirim almadan eğitime devam etmekgözükapalıyolculuketmeyebenzer.Bu süreçteyoladevamedilir,fakattamolarakne- Hizmet içi eğitimin etkililiği ve başarısında 29 DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ Araştırmalar,öğretmenlerinyeniliklerikabulündevehizmetiçieğitimdeverilenbilgivebecerleri uygulamaya aktarmalarında etkili olan dörttemelfaktöredikkatçekmektedirler.Bunlardanbirincisi,‘ihtiyaçlarıkiminbelirlediği’sorusudur. Burada önemli olan nokta şudur: Hizmet içi eğitimi düzenleyenler tarafından önemligörülenbirfikiryadadeğişiklikkatılımcılartarafındanönemligörülmeyebilir.Diğerbir deyişle, öğretmenlerin ihitiyaçları Hizmet içi eğitimdüzenleyicilerinbelirlediğiihtiyaçalanlarıileörtüşmeyebilir.Bunedenle,öğretmenlerle Hizmet içi eğitim düzenleyiciler arasında “değer uyumu” sağlanması gerekmektedir (Day,1999). Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim özellikle öğretmenlik kariyerinin sonlarında olan öğretmenlerde belirlenmiştir. Bu öğretmenler yeni anlayışla öğretmenin ‘öğretme’ kimliğininelindenalındığınıbelirterek,yıllardır alışageldikleriöğretimanlayışlarınıdeğiştirmeyikabuletmemektedirler.Bunedenleeskianlayışla öğretmeye devam ettiklerini belirtmişlerdir.Buöğretmenlerinprogramıuygulamaları isteniyorsa, öncelikle anlayış değişikliğinin sağlanması gerekir. Anlayış değişikliğinin en önemlişartıdakişininyenifikringerekliveyapılabilir olduğuna inanmasıdır (Gunstone ve Northfield,1988).Bununiçindeöncelikleöğretmenlere yeniliklerin ya da değişikliklerin iyi bir şekilde anlatılması, onların değişimin gerekliliğivesağlayacağıkazanımlarkonusunda ikna edilmesi ve okullarda uygulanması için gereklişartlarındasağlanmasıgerekir. DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ reye gidildiği ya da doğru yolda olunup olunmadığı belli değildir. Değerlendirme, verilen eğitiminolumluyadaolumsuzyanları,yapılan işlerin amacı ne kadar gerçekleştirdiği ve alınacaktedbirlerkonusundayolgöstermektedir. Bunedenle,etkilibirHİEsağlamakiçinsürekli değerlendirmegereklidir. Neyazıkki,Türkiye’dehizmetiçieğitimprogramlarınındeğerlendirilmesigerektiğigibiyapılamamaktadır(Miser,YaylaveSayın,2006). Genel olarak yapılan değerlendirmeler kurs sonundakatılımcılarınverileneğitimhakkındakimemnuniyetderecesininölçülmesiniteliğindedir.Pekibualandailgiliyapılmışçalışmalardanasılsonuçlarçıkmışbunlarıdagözdengeçirmekbukonuylailgilikatkılarsağlayacaktır. Hizmet İçi Eğitimin Etkililiği Araştırma Sonuçları Araştırmayakatılanpekçoköğretmenkendisinin yeni müfredatı uygulama konusunda yetersiz olduğunu belirtmiştir. Bu yetersizliğin başlıca nedenlerinden birisi, daha önce de açıklandığıgibi,öğretmenlerinyenimüfredatla gelen değişimleri anlamamış olmalarıdır. Hizmetiçieğitimdeyetersizbulunanenönemli özellikkursöğreticilerininyetersizliğidir.Budurum HİE almış olan tüm öğretmenler tarafındandilegetirilmiştir. Hizmetiçieğitiminetkililiğiaraştırmasonuçlarıkısacaşuşekildeözetlenmiştir. Araştırma, hizmet içi eğitim faaliyetlerinin etkililiğinin değerlendirilmesine temel teşkil edeceknitelvenicelgöstergeleribelirlemekve İlköğretim,okulöncesiveözeleğitimalanlarında düzenlenen HİE faaliyetleri ile ilgili olarak mevcut durumu ortaya koymak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Kursların Planlanması Öğretmenlerin Mesleki Yeterlilikleri Birhizmetiçieğitimfaaliyetininplanlanmasında ilk aşama ihtiyaç belirlemedir. İhtiyacın doğruolarakbelirlenmesikursungeçerliliğive etkililiğiaçılarındanönemlidir. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, yeni müfredat okullarda istenen düzeyde uygulanamamaktadır.Budurumakaynaklıkeden nedenlerinbaşlıcaları,öğretmenlerindeğişime karşı gösterdiği direnç, yeniliklerin yeterince tanıtılamamışolmasındandolayıanlaşılmamış olması,okullardaaraç-gereçveimkânlarınyetersiz olması, sınıfların kalabalık olması ve derssüresininyetersizolmasıdır. Hizmet içi eğitimde ihtiyaç belirlenmesinde katılımcılarlaişbirliğiönemligöstergelerdenbirisidir. Düzenlenecek HİE kurslarının öğretmenlereihtiyaçduyduklarıalanlarınsorulması ihtiyaçlarıntamolarakkarşılanmasıaçısından doğrubiruygulamadır.Araştırmadahizmetiçi Yeniliklerin uygulanmasına karşı direnç 30 Şubat 2010 Ancak,öğretmenlerleyapılanmülâkatlarda busürecinheryerdeçoketkilibirşekildeişlemediği anlaşılmaktadır. Bazı okullarda, öğretmenler müdürleri tarafından kendilerine hangi alanlardaHİEalmakistediklerininsorulduğunu vekendilerinindeihtiyaçlarınıbildirdiklerinibelirtirken,bazıokullardaöğretmenlerinböylebir uygulamadanhaberiolmadığıortayaçıkmıştır. Diğerbirifadeyle,ihtiyaçbelirlemezinciribazı okullarda öğretmenlere ulaşamadan kırılmaktadır. Kurs Zamanı ve Süresi Öğretmenler genel olarak kursların düzenlenmezamanıkonusundamemnunolmadıklarını belirtmişlerdir. Kursların dönem içerisinde düzenlenmesi çoğu öğretmenin bu kurslara katılamamasıiçinönemlibirnedenolarakbelirtilmiştir. Özetle, HİE’in etkililiğinin değerlendirilme- 31 DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ sinde planlama aşamasındaki göstergelerden katılımcılarla işbirliği ve geçerlilik konularında mevcut uygulamada bir takım aksaklıklar bulunmaktadır. Öğretmenlere hizmet içi eğitime ihtiyaçduyduklarıalanlarınsorulmasındakiyukarıdabelirtilenaksaklıklar,planlamadaöğretmen işbirliğini ortadan kaldırmaktadır. Planlamadaöğretmenlerinişbirliğiolmamasıveözellikleözeleğitimveokulöncesialanlarındateftişteki eksiklikler öğretmenlerin ihtiyaçlarının tamolarakortayakonulmasınaveonlarınihtiyaç duydukları alanlarda kurs açılmasına engelteşkiletmektedir. eğitimşubemüdürleriileyapılangörüşmelerde ihtiyaç belirlenmesinde bu işbirliğinin söz konusuolduğubelirtilmiştir.Herakademikyılbaşındaokullarabiryazıgönderereköğretmenlerinhizmetiçieğitimeihtiyaçduyduklarıalanları bildirmelerinin istendiği ve gelen cevaplara görekurslarındüzenlendiğibelirtilmiştir.Budurumokulmüdürleritarafındandaonaylanmıştır. DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim yeterliliğikonularındagenelolarakmemnunolmadıklarını belirtmişlerdir. Kursların sunumununçoğunluklateorikolarakyapılmasıvekatılımcılarauygulamaimkanınınverilmemesiher üçalandanöğretmenlerindebelirttiğiortakgörüşolarakortayaçıkmıştır. Ayrıca,dönemiçindedüzenlenenkursların akşam saatlerinde düzenlenmesi de öğretmenlertarafındanbelirtilendiğerbirsorundur. Öğretmenler özellikle ders çıkış saatlerinde düzenlenen akşam kurslarına yorgun olarak katıldıklarınıvedolayısıylaverimalamadıklarını belirtmişlerdir. Aynı durum kurs öğreticileri içindegeçerlidir.Kurslarınsüresiöğretmenlerin kurslarla ilgili olarak belirttiği diğer bir önemlikonudur.Genelolarakkurslarınsüresi kısaolmasınedeniyleçokfazlayararsağlanamadığıbelirtilmiştir. Özel eğitim öğretmenleri bu alanda verilen kurslarda uygulamanın önemli olduğunu ve bununlailgiliolarakikihususadikkatedilmesi gerektiğini vurgulamışlardır. Birincisi özel eğitimkurslarınınbirbölümününyadatamamının bir özel eğitim okulunda yürütülmesi, ikincisi isekurslaraailelerindekatılmasıvedeneyimlerini paylaşmasıdır. Özellikle otistik çocuklar herbirikendinehasdavranışlargösterebilecek özelliktedir.Bunedenleözeleğitimalanındaki Kursların yürütülmesi Kursların yürütülmesi ile ilgili olarak öğretmenler özellikle sunum, imkanlar ve öğretici 32 Şubat 2010 mülakatlardadilegetirilmiştir. kurslarındüzenlenmesindebutipuygulamaların yaygınlaştırılması katılımcılara gerçek yaşamdeneyimlerininsunulmasınınyanısıradeneyim paylaşımı ile yeni ufuklar açılması yönündenönemlidir. Kurs sonrası izleme ve destek Yenimüfredatınuygulanmasıileilgiliöğretmenlerinproblemleryaşadığı,özellikleölçmedeğerlendirme ile ilgili tanıştırılan yeniliklerin tamolaraknasıluygulanacağınıanlamadıkları vebununbirsonucuolarakdaprogramıuygulamayan öğretmenlerin bulunduğu daha önce belirtilmişti.Kursverilmişolanöğretmenlerde bukurslarınyetersizolduğukonusundahemfikirdirler. Ayrıca, mülakat yapılan tüm öğretmenleryenimüfredatileilgiliolarakkatılmışoldukları kurslarda öğreticilerin yetersiz olduğunuifadeetmişlerdir. Kaynakça Özetle,verilerdeneldeedilensonuçlaragörehizmetiçieğitimkurslarınınyürütülmesinde sunumunteorikolarakyapılması,katılımcılara uygulamayapmaimkânınınsağlanmamasıya da konunun pratikteki uygulamalarının gösterilmemesiveenönemlisiöğreticilerinkonualanında yeterli olmaması temel olarak belirtilen ortakproblemlerdir. Ajzen,I.AndFishbein,M.(1980)UnderstandingAttitudesandPredictingSocialBehaviour,EngleewoodCliffs,N.J.:PrenticeHall. Anderson,G.andArsenault,N.(1998).FundamentalsofEducationalResearch,2.nd ed.London, FalmerPress. Ayas,A.(1993) Astudyofteachers’andstudents’ viewsoftheuppersecondarychemistrycurriculumandstudents’understandingofintroductory chemistry concepts, The University of Southampton,Southampton,UnpublishedPhDThesis. Kurs sonu değerlendirme Kurssonudeğerlendirmekurslarınetkililiğinin belirlenmesinin yanı sıra, öğretmenleri kursta öğrenmeye güdüleme açısından da önemli bir unsurdur. Mevcut uygulamalarda kurs sonunda yapılan değerlendirme ya kurs öğreticisi tarafından ya da merkezi olarak yapılmaktadır. Baki,A.(2000).Preparingstudentteacherstouse computersinmathematicsclassroomsthrough alongtempre-servicecourseinTurkey,JournalofInformationTechnologyforTeacherEducation,9(3). Ballone,L.M.andCzerniak,C.M.(2001).Teachers’ beliefsaboutaccommodatingstudents’learning styles in science classes, Electronic Journal of ScienceEducation,6(2). Yapılan mülâkatlarda, kurs sonunda kurs öğreticisitarafındanyapılandeğerlendirmenin geçerliliği konusunda endişeler belirlenmiştir. Hemkursuverenhemdesınavıyapankişinin aynı olması durumunda, yapılan sınavın gerçek öğrenmeleri ne kadar yansıttığı sorusu Bell, J. (1999). Doing Your Research Project, 3rd ed.,Buckingham,OpenUniversityPress. Berg,B.(1988). QualitativeResearchMethodsfor the Social Sciences, 3rd ed. Boston:Allyn and Bacon. 33 DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ Kurssonrasıizlemevedestek,kurstasağlanan kazanımların uygulamaya aktarılmasında önemlidir. Araştırmanın literatür taraması bölümünde de belirtildiği gibi HİE’in temel amacı,öğretmenlerinyenibilgivebecerilerkazanmalarını ve bu bilgi ve becerileri pratikte uygulayarak öğrencilerin öğrenmesine ve diğeröğretmenlerietkileyerekokulgelişimineve değişime katkıda bulunmalarını sağlamaktır (Day,1999).Dolayısıyla,öğretmenlerdenkurstaöğrendiklerinikendiuygulamalarındakullanmalarıvebusayedegelişmevedeğişimekatkısağlamalarıbeklenmektedir. DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Blandford,S.(2000). ManagingProfessionalDevelopmentinSchools.London,Routledge hers’andStudents’ViewsofEffectiveTeaching for Improving teaching in schools and Teacher Education,TheUniversityofNottingham,School of Education, Nottingham, Unpublished EdD Thesis. Bogdan,R.,&Biklen,S.(1998). QualitativeResearchinEducation:AnIntroductiontoTheoryand Methods(3.rd ed.).Boston:AllynandBacon. Day,C.(1999).DevelopingTeachers:TheChallengesofLifelongLearning.London,FalmerPress. Bolam,R.(1982).SchoolFocussedIn-serviceTraining.London.HeinemanEducational Books. Dean,J.(1991).Evaluation.ProfessionalDevelopmentinSchool,Chapter13.p:181-190. CohenL,andManionL(2000).ResearchMethods in Education, 5.th edition. London, Routledge- Denzin,N.K.(1978). Theresearchact:Atheoretical introduction to sociological methods (2nd Falmer: ed.).NewYork:McGraw-Hill. Cresswell,J.W.(2003).ResearchDesign:Qualitative,Quantitative,andMixedMethodsApproaches.ThousandOaks,CA:Sage. Duffy,B.(1999).Theanalysisofdocumentaryevidence,inJ.Bell(ed.)DoingYourResearchProject: A Practical Guide for First-Time ResearchersinEducationandSocialScience,3rd Editi- Çepni,S.(2001).AraştırmaveProjeÇalışmalarına Giriş. Trabzon,ErolOfset. on, Buckingham, Open University Press, pp. 106-116. Çimer,A.(2004). AstudyofTurkishBiologyTeac- 34 Şubat 2010 Schools.London,Continuum Fielding, N. and Schreier, M. (2001) Introduction: Onthecompatibilitybetweenqualitativeandquantitativeresearchmethods, Forum:Qualitative SocialResearch (On-lineJournal),2(1)Available at: http://qualitative-research.net/fqs/fqseng.htm. Kuiken,D.andMiall,D.S.(2001).Numericallyaided phenomenology: Procedures for investigatingcategoriesofexperience. Forum:QualitativeSocialResearch (On-lineJournal),2(1)Available at: http://qualitative-research.net/fqs/fqseng.htm. Firestone, W. A. (1987) Meaning in method: The rhetoricofquantitativeandqualitativeresearch, EducationalResearcher,16(7):1-21. McEwan,E.K.,andMcEwan,P.J.(2003).Making senseofresearch:What’sgood,what’snot,and howtotellthedifference.ThousandOaks,CA: SagePublications. Flecknoe,M.(2000).Cancontinuingprofessional developmentforteachersbeshowntoraisepupils’achievement?JournalofInServiceEducation,26(3):437-457. Merriam, S. B. (1988). Case Study Research in Education, Jossey-Bass.SanFrancisco. Forsyth,I.,JolliffeA.,andStevens,D.(1995).EvaluatingaCourse:PracticalStrategiesforTeachers, Lecturers and Trainers (Part 4). London, KoganPageLtd. Miles,M.,andHuberman,A.M.(1994).Qualitative DataAnalysis. ThousandOaks,CA:Sage. Fullan,M.G.(1991). Thenewmeaningofeducational change. (2nd Ed.). New York, NY: TeachersCollegePress. Goh,C.(1999).Nationwidecurriculuminnovation: howdowemanagechange?in,C.Kennedy,P. Doyle and C. Goh (Eds.) Exploring Change in EnglishLanguageTeaching,Oxford:MacMillan HeinemannEnglishLanguageTeaching. Patton, M. Q. (1990). Qualitative Evaluation and ResearchMethods,NewburyPark,CA:Sage. RobsonC.(1993). RealWorldResearch:AResourceforSocialScientistsandPractitioner-Researchers. Oxford,Blackwell. Hargreaves,A.(1994). ChangingTeachers,ChangingTimes:Teachers’WorkandCulturesinthe Post-ModernAge, London:Cassell. Smith, M. F. and Woeste, J. T. (1983). In-service training:DoesItMakeaDifference?Journalof Extension,Vol.21,No.1. Harland,JandKingder,K.(1997)Teachers’continuingprofessionaldevelopment:framingamodel of outcomes, British Journal of In-service Education,23(1):71-84 Somers,J.andSikorova,E.(2002).Theeffectivenessofoneinserviceeducationofteacherscourse for influencing teachers’ practice, Journal ofInserviceEducation,28(1):95-114. Hitchcock, G. and Hughes, D. (1995). Research and the Teacher: A Qualitative Introduction to School-based Research, 2nd Edition, London: Straus,A.andCorbin,J.(1990).BasicsofQualitativeResearch:GroundedTheoryandProceduresandTechniques,NewburyPark,CA:Sage. Routledge. VanTulder,M.andVeenman,S. (1991)Characteristics of Effective In-Service ProgrammesAnd Activities:ResultsOfADutchSurvey , EducationalStudies,17(1). Hopkins,D.(1997).EvaluationforSchoolDevelopment.MiltonKeynes,OpenUniversityPress. Joyce,BandShowers,B(1980)Improvingin-servicetraining:themessagesofresearch,EducationalLeadership,37(5):379-85. Yin,R.(1994). CaseStudyResearch:Designand Methods (2nded.)BeverlyHills,CA:SagePublishing. Kelle, U. (2001) Sociological Explanations between microandmacroandtheintegrationofqualitative andquantitativemethods.Forum:QualitativeSocial Research (on-line journal), 2(1)Available at: http://qualitative-research.net/fqs/fqs-eng.htm. _____________________________________________ * Yrd.Doç.Dr.,KırıkkaleÜniversitesiEğitimFakültesi ÖğretimÜyesi ** ProjelerKoordinasyonMerkeziBaşkanlığıHizmetiçi EğitimŞubeMüdürü Kinsler, K. and Gamble, A.M. (2001). Reforming 35 DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ Miser,R.,Yayla,D.andSayın,M.(2006).MilliEğitim Bakanlığı Hizmet içi Eğitim Faaliyetlerinin Değerlendirilmesi (Assessment of Ministry of EducationInserviceEducationActivities).Milli EğitimBakanlığı,EARGED,Ankara Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim PROJELERDEİZLEMEVE DEĞERLENDİRMENİN ROLÜ DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ Serdar Yılmaz* “İzleme”ve“Değerlendirme”terimleritekbir olgu için, birlikte kullanılıyor olsa da, aslında birbiri ile bağlantılı ancak birbirinden çok ayrı birfaaliyetlerbütünüdür. irçalışmayınekadariyiyaptığınız veya çalışma bittiğinde ne etki oluşturacağı sizi ilgilendirmiyorsa, o çalışmayı yapmanın veya o çalışmada bulunmuş olmanın o kadar da önemi yoktur aslında. Uygulanan bir proje,programveyakurumunherhangibirfaaliyeti ve/veya stratejik planında, geliştirebilecekbasitçebirizlemevedeğerlendirmemekanizmasıbile,çalışmanınkalitesiveetkisininölçülmesineveuygunluğunundeğerlendirilmesineyardımcıolabilecektir. B İzleme, bir proje veya program ilerledikçe yapılansistematikbilgitoplamaveanalizsürecidir.İlgiliprojeveyaprogramınverimlilikveetkinliğinin (tesirlilik) artırılmasını hedeflemekte olupbunlarınplanlamasafhalarındabelirlenen amaç ve faaliyetlerini temel alır. Çalışmaların planlandığıgibiyolundagidipgitmediğinibelirlemeye yardımcı olmanın yanında, bir şeyler yanlışgitmeyebaşladığındayönetiminanında bilgilendirilmesine de katkı sağlar. Bir izleme faaliyeti, işlenmemiş ham veri ve bilgileri bir arayagetirir,sunarveardındanyapılacakolan değerlendirme faaliyeti için sağlam bir zemin oluşturur.Eldeolankaynaklarınvekapasitenin yeterliolupolmadığını,iyikullanılıpkullanılmadığını ve çalışmada planlandığı gibi ilerlenip Bu yazıda izleme ve değerlendirmenin ne olduğu,temelkavramları,projeveprogramlarayönelikolaraksonuçodaklıçalışanProjeler KoordinasyonMerkeziBaşkanlığındakiizleme vedeğerlendirmeyaklaşımlarıkonularındabazıtemelbilgileriedinmişolacaksınız. İzleme ve Değerlendirme Nedir? 36 Şubat 2010 Değerlendirme isebir projeveyaprogramda planlananlarla, sonuçta ulaşılanlar arasındakilerin karşılaştırmasının yapılmasıdır. Bir bakıma,izlemedeneldeedilensonuçlarınyorumlandığı aşama olarak da tanımlanabilir. Başta neyi planladığınız, sonuçta nereye geldiğiniz ve neyi nasıl başardığınıza bakmanızı sağlar. Devam eden veya tamamlanan proje veya programların verimlilik, etkinlik ve etkisineyönelikplanlananlarısistematikvetarafsız olarakölçmeyeyarar. Uygulamasürecinidenetler. Projeveyaprogramınbilgilerinitoplar. İlgilileresüreçlerdekiilerlemelerigösterir. Değerlendirme İstenilensonuçlaraniçinulaşılıpulaşılamadığınıinceler. Amaçlar,faaliyetlervekaynaklarınsonuçlarakatkısınıölçer. Uygulamasüreciniyorumlar. İzleme ve değerlendirmenin tanımları arasındaşöylebirkarşılaştırmabağıkurulabilir: Projeveyaprogramınbilgileriniulaşılan sonuçlarlakarşılaştırır. İzleme İlgililerisüreçlerdekiilerlemelerinproblemlerihakkındauyarır. Projeveyaprogramınamaçvesüreçlerini belirginleştirir. 37 DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ Amaçlar,faaliyetlervekaynaklararasında bağkurar. ilerlenilmediğinigörmeyeolanaksağlar. DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Etkinlik, bir program veya projenin belirlenenözelhedeflereulaşılmaderecesidir.Etkinliğin ölçülmesi program veya projenin nereye geldiğiningörülmesineolanaksağlar.Sunulan girdilerinnekadariyikullanıldığıbilgisinisağlayandeğerleriyorumlamailesonuçlanır. İzlemevedeğerlendirmedeortakolannokta; neyi, nasıl yapmayı planladığınızdan yola çıkarak,projeveyaprogramınızınverimlilik,etkinlikveetkisiniöğrenmenizeyardımcıolmasıdır. İzlemevedeğerlendirmeninulaşmakistediğiüçtemelolguolanverimlilik,etkinlikveetkiyişuşekildetanımlayabiliriz: Etki, tamamladığınız program veya projeninenbaştakisorundaoluşturduğuveoluşturamadığı değişimdir. Yani aslında “başardık mı?”sorusununcevabıdır. Verimlilik, birçalışmayayönelikolaraksunulan girdilerin (kaynaklar), sağladığı çıktıları (ürün)belirleyenkıstaslardır.Bugirdiunsurları para,zaman,personelvb.olabilir.Birçalışma başlattığınızda bu çalışmanın başarı ile tamamlanmasısiziniçinçokönemliyseeğer,verimlilik unsurlarını eksiksiz olarak sağlıyor olmanızgerekecektir. İzleme ve Değerlendirme Neden Yapılır? Bir izleme ve değerlendirme faaliyetinin gerçektenfaydalıolabilmesiiçin,izlemevedeğerlendirmesini yapacağınız proje veya programınenbaşındaiyiplanlanmışolmasıgerekmektedir. İzleme ve değerlendirme ile planla- 38 Şubat 2010 veya projelerden çıkarılan derslerin ilgililere aktarılması), nançalışmanıngerçeksonuçlarınınortayaçıkmasınısağlar.İzlemevedeğerlendirmesayesinde: Program veya projeler hazırlanmasında (geçmişprogramveyaprojebaşarıgöstergelerininhazırlayıcılarasunulması), -İlerlemenizigözdengeçirebilir; -Planlamave/veyauygulamadakisorunları tespitedebilir; Program veya projenin uygulanmasında (ilerlemenin takip edilmesi ve daha etkili sonuçlaroluşmasıiçinplanlamalarıngözdengeçirilmesininsağlanması), -Sonucaulaşmayayönelikolarakbazıyeni düzenlemeleriyapabilirsiniz. Program veya projeler tamamlandığında (sonuçlarınderinlemesineincelenmesi,etkinin belirlenmesi ve çıkarılması gereken derslerin vebaşarıgöstergelerininbelirlenerekkayıtaltınaalınması), ihtiyaçduyulur. İzleme ve Değerlendirmenin MEB Projeler Koordinasyon Merkezi Başkanlığındaki Rolü UlusalveuluslararasıfonlardangelenkaynaklarlaprogramveprojeleryürütenMEBProjeler Koordinasyon Merkezi Başkanlığı (PKMB); proje yürütme ve uygulamada merkezveyerelkapasiteninarttırılmasına,iyiyönetişime ve sonuç odaklı çalışmaya büyük önemvermektedir. Planlama elbette önemlidir ancak sabit olmamalıdır. Uygulama sürecine geçildiğinde şartlardeğişirseplanlardadeğişebilmelidir.İzleme ve değerlendirme bu aşamada devreye girerek, kurumların planlarının nerede ve nedenişeyaramadığınıtespiteder.Değişenşartların ne olduğu ve değişimin hangi yönde olmasıgerektiğikonusundakurumubilgilendirir. Kurumunvizyonuveprogramveyaprojelerdekideğerlerisabitkalabilir;ancakbunundışındabaşarıyagötürecekolanherşeytartışılabilirvedeğiştirilebilirolmalıdır.Birşeyleriyanlış yapıyorolmakbirkusurdeğildir,izleyipdeğerlendirmeyerekgeçmiştekihatalarınızdanderslerçıkamıyorsanıziştebukusurdur. Bu kapsamda program ve projelerdeki sürekli izleme ile birlikte yapılan değerlendirme çalışmaları,sonuçodaklıyönetimyaklaşımının enönemliunusurlarındanbirihâlinegelmiştir. Kurulan iç değerlendirme mekânizmaları, PKMB’ninfaaliyetlerininetkinlikveverimlilikleriniizlemekte,bunundoğrultusundadeğerlendirmeleryaparaküstyönetimevepolitikayapıcıların kararlarına destek olmaktadır. Neyin faydasağlayıpsağlamadığınıvenedenböyle olduğunu ölçerek, PKMB’nin karar verme gücünüartırmaktaveprogramveprojeuygulayıcıları arasında bir hesap verilebilirlik kültürünündeoluşmasınıayrıcasağlamaktadır. İzlemevedeğerlendirme; Durum analizlerinde (geçmişteki program 39 DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ Çoğu kurumda, izleme ve değerlendirme proje veya program için fon sağlayan kuruluşun istediği bir yönetsel araç olarak algılanır. Elbette fon sağlayan kuruluşlar sağladıkları fonların uygun şekilde kullanılıp kullanılmadığınıbilmekisterler.Ancakizlemevedeğerlendirmeninenöncelikliamacıfonalankurumun kendisine yönelik olarak belirlenen hedeflere ulaşmada nasıl hareket ettiği, çalışmalarının istenen etkiyi oluşturup oluşturmadığı, çalışmaylailgiliverimliçalışılıpçalışılmadığıvedahasonrakifaaliyetleriçinderslerçıkarılıpçıkarılmadığınıntespitedilmesiolmalıdır. DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Değerlendirmeileçıkarılandersler,PKMB’nin bir sonraki program ve projeler için kurumsal performansının artmasına da katkı sağlamaktadır.Gelişenkurumsalperformansileulaşılan dahaetkilisonuçlarisePKMB’ninfonkaynaklarınaulaşmadavedahafazlafonladahaçok programveprojeyürütmesinekatkısağlamaktadır. bilirodaklıçalışmaktaveböyleceperformansı artmaktadır, PKMB’de oluşturulan izleme ve değerlendirmekültürüileeldeedilenfaydalarşuşekildeözetlenebilir: Programveprojelerdensonuçlarıveedinilen dersleri kayıt altına alınmakta ve ilgililerle paylaşılmaktadır, Üstyönetimprogramveprojelerinsüreçleri konusundaanındabilgiyeerişebilmektevegerektiğinde bunun doğrultusunda yeni kararlar alabilmektedir, PKMB’ninkaliteveverimliliğiarttırılarak,dış değerlendirmelere daha hazırlıklı olması sağlanmaktadır, Personelinbaşarıveyabaşarısızlığındasorumluluküstlenmesivedahasonuçodaklıçalışmasısağlanmaktadır, Program ve projelerin faaliyetlerindeki ilerleyişlerdahagörülebilirhâlegelmektedir, Bütün bunların sonucunda da PKMB’nin güvenilirliği ile birlikte yürüteceği program ve projesayısıdaartmaktadır. İzleme ve değerlendirme için hazırlanan planlarsayesinde,personeldahaetkinvezamanetkiliçalışmaktadır, ____________________________________________ * ProjelerKoordinasyonMerkeziBaşkanlığıProjeİzlemeveDeğerlendirmeŞubeMüdürü Personelyapılanişlerdedahahesapverile- 40 Şubat 2010 PROJELER KOORDİNASYONMERKEZİ BAŞKANI MAHMUTTUNCEL İLERÖPORTAJ -ProjelerKoordinasyonMerkeziBaşkanlığı ilkolarakErkekTeknikÖğretimGenelMüdürlüğübünyesinde,1984yılında“ProjelerDairesiBaşkanlığı”adıaltındakurulmuştur.1990yılında“Projeler Koordinasyon Kurulu Başkanlığı” adını almıştır, 1998 yılındaMüsteşarlıkMakamınabağlıikincibirprojeyürütmebirimi olan “Temel Eğitim Programı Koordinasyon Kurulu” ilebirleştirilmiştir.2000yılındanitibaren“ProjelerKoordinasyon Merkezi Başkanlığı” adı altında bağımsız bir daire başkanlığı olarak faaliyetlerini yürütmektedir. MilliEğitimBakanlığıolarakokulöncesindenüniversiteye21milyonuaşkınöğrenciyesahibiz.Hiçşüphesizbuöğrencilerimiz; en büyük zenginliğimiz, en önemli kalkınmaverefahkaynağımızdır.Bakanlığımız,bupotansiyelimizihareketegeçirebilmek, eğitim sistemimizi dinamik, yenilikçivemodernbiryapıyakavuşturmak içinsürekliyeniprojelerhazırlıyor. Bakanlığımızın vizyonu doğrultusunda, Başkanlığımız; ihtiyaç duyduğumuz 41 DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ P rojeler Koordinasyon Merkezi Başkanlığının kuruluş amacından ve tarihçesinden bahseder misiniz? Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim sağlanmasına, okullaşma oranının arttırılmasından rehberlik sistemine kadar birbirinden farklıpekçokalandaçalışıldı. veeğitimsistemimizeyönverecekyeniveörnekprojeleriyineBakanlığımızbirimleriileüretiyor,diğerkamukurumvekuruluşlarıile koordineediyoruz.Başkanlığımızeğitimsistemimizin ve Bakanlığımızın öncelikli ve önemli ihtiyaçlarının karşılanmasını, iç ve dış kaynaklı projelerin,tümpaydaşlarlabirliktehazırlanmasınıveuygulanmasınıkoordineetmektir. EndüstriyelOkullarProjesiileprojeokullarının donatımını sağlamış,Yaygın Mesleki EğitimProjesiileüretimendüstrisininihtiyaçduyduğu eğitilmiş insan gücü arzını artırmış, Milli Eğitimi Geliştirme Projesi ile ilk ve orta öğretimdekaliteyiyükseltmiştir. - Projeler Koordinasyon Merkezi Başkanlığı ne gibi çalışmalarda bulunur? 2000yılındaProjelerKoordinasyonMerkeziBaşkanlığıadıaltındaiseeğitimsistemimize yön verecek; dinamik, yenilikçi ve modern bir yapıiçin6projeyedahaimzaatmıştır. DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ -Başkanlığımızınyaptığıçalışmaları; Eğitim-öğretimsistemininkalitesini,kapasitesiniartırmakiçinUluslararasıfonlardanelde edilenhibeveyakredilerikullanarak,yeniprojelerhazırlamak, MeslekiveTeknikEğitimeyenibiryaklaşım getiren MEGEP (Mesleki Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi) ile;işpiyasasınınistediğiyeterliliklerinegörearztalep dengesiesasalınarakulusaldüzeydeişgücü niteliğiarttırılmış,42alanda197mesleğemodüler öğretim programları geliştirilmiştir. Öğrencilere eğitimin sonunda, öğretim gördüğü meslekialandadiploma,seçmişolduğudalda sertifikaveişyeriaçmabelgesiverilmiştir.Sistemden ayrılan öğrencinin tasdikname değil, öğrenimde kazandığı yeterliliklerini karşılayan sertifikaalınmasısağlanmıştır. Bakanlığımızbirimlerineprojehazırlamave yürütmekonularındagereklieğitimveçalışma desteğivermek, Bakanlığımız merkez ve taşra teşkilatında görevli personelin ihtiyaç duyduğu yurt içi ve yurtdışıyabancıdilvehizmetiçieğitimkonularındakoordinasyonusağlamak, Bilim ve teknolojide meydana gelen gelişmeleriokulvekurumlarımızdagörevliyönetici veöğretmenlereaktarmak, - Şimdiye kadar kaç proje tamamladınız ve tamamladığınız projelerle eğitime sunmuş olduğunuz katkılar nelerdir? TEDP (Temel Eğitime Destek Program) ile;ilköğretimprogramlarıöğrencimerkezlive yapılandırıcıyaklaşımlayenilenmiş,öğretmen, muhtar,imamvevelilerimiziçinseminerlerdüzenlenmiştir. Engelli ve hastanede eğitim görençocuklarımızınsorunlarınaçözümleraranmış,köyvegecekondulardayaşayançocuklarımıza, okutulmamış kızlarımıza ve risk altındaki çocuklarımıza eğitim dünyasının kapıları açılmıştır. -Bugünedekeğitimdünyamızayeniufuklar açacak9projeninaltınabaşarıylaimzaatıldı. Tamamlananprojelerile;eğitimprogramlarının geliştirilmesinden kitapların yazımına, okulların bina onarım ve inşaatından ekipmanların MTEM (Mesleki ve Teknik Eğitimin Modernizasyonu Projesi) ile;meslekdersiöğretmenlerinin alan yeterlilikleri belirlenmiş, 474 modüleröğretimprogramıgeliştirilmiştir.Proje kapsamında bugüne kadar 93 meslek dersi Projelerdebelirlenenhedeflereulaşmakiçin Bakanlık merkez ve taşra birimlerince yürütülenfaaliyetleriizlemekvedeğerlendirmek, Danışmanlık hizmetleri satın alarak proje yürütmekten sorumlu Bakanlık birimlerimize teknikdesteksağlamakolaraksıralayabiliriz. 42 Şubat 2010 Eğitim Çerçevesi Projesi I. Fazı ile;3800 bilgiiletişimteknolojisınıfınınkurulmasıhedeflenmiş, projenin I. Fazı’nda 1610 bilgi iletişim teknolojisisınıfıkurulmuş,ayrıca28.315Okulunbilgiiletişimteknolojisisınıflarıiçinwebtabanlı yazarlık yazılımı satın alınmış, 924 ilçe merkezineteslimedilmiştir.Çocuklaryeniiletişimteknolojileriyletanışmışlardır. TEP I (Temel Eğitim Projesi I. Fazı) ile; 405öğretmeneaktiföğrenmeveözelöğrenim metotları eğitimi verilerek; ilköğretimin kalitesi ve ilköğretim okullarına ilgi arttırılmıştır. 3781 aday yöneticiye ve 221.000 öğretmene; bilgisayarsınıflarınındonanımıveyazılımınınetkin birşekildekullanılabilmesiiçineğitimverilerek; okullarımızıntoplumiçinbireröğrenmemerkezihâlinegetirilmesisağlanmıştır. - Şu anda yürüttüğünüz projeler nelerdir? -2006yılındabaşlayanOrta Öğretim Projesiyle; Genel,Meslekiveteknikortaöğretimsisteminin yeniden yapılandırılması hedefleniyor. Proje kapsamında eğitim programları yenileniyor,buprogramlaragöreokullarındonanımıyapılıyor ve öğretmenlerin bilgileri güncelleniyor. Ayrıcaöğrencileringeleceklerinirastlantılarabırakmamakiçinilgilikurumlarlaişbirliğinegidilerekmeslekseçimikonusundameslekirehberlik vebilgilendirmefaaliyetlerideyürütülüyor. TEP II (Temel Eğitim Projesi II.Fazı) ile;ilköğretimokullarınınveokulöncesikurumlarının eğitim materyalleri ihtiyaçları karşılanarak temeleğitimpolitikasıdesteklenmiştir.Yapılan okul öncesi derslik, okul binası, ilköğretim ve özel öğretim okullarına ait 1000 eğitim binası depreme karşı güçlendirilmiş, özel eğitim gören2568çocuğumuziçin;öğrenmelerinikolay- 43 DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ laştırıcı ekipmanlar alınarak eğitime erişimin artmasısağlanmıştır. öğretmeni,715fakülteöğretimüyesi,60sosyaltaraftemsilcisiolmaküzeretoplam868kişiyefarklıalanlardaeğitimverilerek;eğitimsistemininAvrupaBirliği’ndekigelişmelereuyumu desteklenmiştir. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Operasyonunu başlatmışbulunmaktayız. DOSYA: EĞİTİMPROJELERİ Eğitim Çerçevesi Projesi II. Fazıyla; Temeleğitimprogramıhedefleriningerçekleştirilmesine katkıda bulunuluyor. 3 bin 770 okula Bilgi Teknolojileri sınıfları kurularak çocuklarımızteknolojiilebuluşturuluyor. Dezavantajlı bölgelerde okul öncesi eğitim alamayan çocukların ailelerine ulaşmak ve okul öncesi eğitim çağındaki çocukların eğitimekatılımlarınısağlamaküzereOkul Öncesi Eğitimin Güçlendirilmesi Projesinde gerçekleştireceğiz. Milli Eğitim Bakanlığının Kapasitesinin Güçlendirilmesi Projesi’yle Bakanlığınyeniden yapılanmasına destek veriliyor. Gelişmiş ekonomi ve bilgi toplumuna uygun; insanımızınihtiyaçlarınıkarşılayanverimli,etkin,kaliteli veçağdaşbirmillîeğitimsistemioluşturmahedefiyleçalışılıyor.Tümpaydaşlarınkatılımının sağlanması amacıyla yönetici eğitimleri, ulusal ve uluslararası sempozyumlar düzenleniyor.Yereledevredilebilecekyetkivehizmetler, eğitimortaklarınınrolü,kaynaklarınetkinkullanımı,izlemevedeğerlendirmemekânizmaları ileilgiliyenilikçieğitimpolitikalarıüretiliyor.Bu kapsamdadayolharitasıişlevigörecek“StratejiBelgesi”ve“EylemPlanı”hazırlanıyor. Başta kız çocuklarımız olmak üzere, ortaöğretim seviyesindeki okullaşma oranımızın artmasıiçinÖzellikle Kız Çocuklarının Okullaşmasının Arttırılması Projesi’ni hayatageçiriyoruz. - Bundan sonra hangi alanlarda proje başlatmayı planlıyorsunuz? -Çocuklarımızamutluyarınlarsunmakiçin dünyayı yakından takip ediyor, toplumumuzu değiştirecek,geliştirecekyeniprojeleribakanlığımızbirimleriilebirlikteüretiyoruz. Kısavadedeuygulamayageçecekyeniprojelerle; eğitim dünyamıza yeni ufuklar açmak içinçalışıyor,yeniprojelergeliştiriyoruz. İnsan Kaynaklarının Mesleki Eğitim Yoluyla Geliştirilmesi Projesi’yle nitelikli insan kaynağı yetiştiriliyor. Bakanlığımız ve Yüksek Öğretim Kurulu iş birliğiyle, küçük ve orta ölçekli işletmeler rekabete hazırlanıyor. Proje, DoğuveGüneydoğu’da8pilotilde29mesleki eğitimkurumundayürütülüyor.Projeilemesleki eğitimin modernizasyonu için çalışılıyor, müfredatgeliştiriliyor,öğretmenveokulyöneticileri eğitiliyor. Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi seviyelendirmesinegöreMeslekYüksekOkulları ile Mesleki Orta Öğretim Programlarının bütünlüğü ve devamlılığı sağlanıyor. Mesleki eğitimdonanımıdasağlayanProje,hayatboyuöğrenmeyevegirişimciliğeözelönemveriyor. Sosyal ortaklarla iş birliği içerisinde iş ve eğitimdünyasıeleleveriyor. Özeleğitimeihtiyacıolanbireylerin,toplumla bütünleşmeleri ve aktif yaşama katılımları için eğitimin kapasitesini Özel Eğitimin Güçlendirilmesi Projesi ilegüçlendireceğiz. Demokratik Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi Projesi yeni projelerimizdendir. Bu proje ile öğretmenler, öğrenciler, öğretim dışı personel, veliler ve topluluk önderlerinin Demokratik Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi konusunda kapasitelerini, farkındalıklarını arttırmakamacıyla,eğitimmateryallerigeliştirme veokulöncesindenortaöğretiminsonunakadardemokratikokulkültürününbenimsenmesi sağlanacaktır. Türkiye’de Mesleki ve Teknik Eğitimin Kalitesinin Geliştirilmesi projesi ilede;mesleki ve teknik eğitimin niteliği geliştirilecek. Sosyal ortaklar, Mesleki Eğitim Kurumları ile özelsektörarasındakiişbirliğiarttırılacaktır. Hayat boyu öğrenmeye verdiğimiz önemle baştakadınlarolmaküzerefarklıyaşgrubuve farklıeğitimseviyesindekikişilerineğitimeerişimleriniarttırmayıamaçlıyoruzvebuamaçla Hayat Boyu Öğrenmenin Geliştirilmesi 44 Şubat 2010 GÜNDEM AKILLITAHTA TANITIMTOPLANTISI Millî Eğitim Bakanı Nimet Çubukçu,FatihBelediyesinin Ulubatlı Hasan İlköğretim Okulunda gerçekleştirdiği “akıllı tahta” tanıtım toplantısınakatıldı.Toplantıdakonuşan Bakan Çubukçu, öğretmeyiveöğrenmeyizevklihâlegetiren “akıllıtahta” teknolojisinin eğitimde kullanılmasınınhenüzçokyeniolduğunu belirterek, önümüzdeki dönemde akıllı tahtalardan daha çok yararlanılacağını düşündüğünükaydetti. Eğitimde teknolojinin entegrasyonuçerçevesindebakanlıkça çok önemli alt yapı çalışmalarıyürütüldüğünüdile getiren Bakan Çubukçu, günümüzün ihtiyaçlarının karşılanması ve geleceğin planlanması çerçevesinde yeniden tanımlanan müfredatın bilişim teknolojileri ile güçlendirilmesinin bir zorunlulukolduğunusöyledi. Türkiyegenelindebilgisayarlı eğitime ağırlık verdiklerini,bütünilkveortaöğretim kurumlarındabilişimteknoloji sınıflarıkurulduğunuvesınıfların tamamında İnternet bağlantısı sağlandığını dile getirenBakanÇubukçu,şöyledevametti:“Hiçkuşkusuz, eğitimveöğretiminteknolojik gelişmelerle desteklenmesi ve yaygınlaştırılması eğitimde niteliğin yükseltilmesi bakımından büyük önem arz ediyor.Akıllıtahtalardabunlardan birisi. Giderek okulların konferans ve toplantı salonlarının en önemli eğitim ihtiyaçlarından birisi hâline 45 geleninteraktiftahtalar,bilgisayar ekranını dev bir ekran hâline dönüştürerek, taraflarınaynıekranüzerindebirlikte çalışmasının sağlanması bakımından önemli fırsatlar sunuyor. Tahta üzerindeki hertürlügörüntününpaylaşıma açık hâle gelmesini sağlayan akıllı tahtalar öğretmenlerimizin eğitim ve öğretim faaliyetlerini teknolojiyle bütünleştirerek geliştirebilmelerinisağlayanaraçlardır.” Bakanlığın çeşitli projeler kapsamındaokullarainteraktiftahtalarteminedilmesiyolunda yaptığı çalışmalar sonucunda 2006 yılından bu günekadar2.665okulunbilgisayar teknolojisi sınıflarındainteraktiftahtasağlandığını belirten Bakan Çubukçu, Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim “Ancakbakanlığımızınöncelikliolarakokulvekurumlarımızın bilişim teknolojileri sınıfları,ekipmanı,İnterneterişimigibialtyapıçalışmalarına ağırlık vermiş olmamız nedeniyleinteraktiftahtaların maliyetininyüksekolmasıda buhusustaverilecekdesteği daha anlamlı kılmaktadır” dedi. Bakan Nimet Çubukçu, 1932 yılından bu yana hizmet veren Ulubatlı Hasan İlköğretimOkulunungerekbilgisayar altyapısı ve gerekse interöğrenciprogramınınpilot okulu olması nedeniyle bilgisayar eğitimi alan öğretmenveöğrencileriileeğitimde teknolojiyi başarılı bir şekilde uyguladığını anlatarak, tanıtımtoplantısıiçinbuokulun seçilmesini çok anlamlı veyerindebulunduğunusöyledi. Fatih Belediyesinin 20092010eğitimveöğretimdönemindeilçedebulunantümilköğretim okullarının bir ve ikinci sınıflarına akıllı tahta kurulması hedefine ulaşıldığını, proje kapsamında 2010-2011 eğitim - öğretim yılındaiseilçedekitümilköğretim okullarının akıllı tahtayakavuşacağınıbelirtenBa- kan Çubukçu, “Bugüne kadar kurulan üç yüz elli akıllı tahta sistemine eklenecek sekiz yüz elli akıllı tahta ile Fatih ilçesinde akıllı tahtası olmayan okul kalmamış olacaktır.” diyekonuştu. Biliminveteknolojininhızla ilerlediği günümüzde bireylerin ve toplumların geri kalmamasının önemine işaretedenDemir,21.yüzyılda eğitimin öneminin daha da arttığınıkaydetti. Bakan Çubukçu, öğrencilerindezihinlerininsondereceaçıkveenyüksekkapasiteyleçalıştığıbudönemiçok iyi değerlendirebileceklerini ümitettiğinibelirterekkonuşmasınışöyletamamladı: “Alman şair Goethe'nin dediği gibi, bizler çok öğreniyoruz, ama az biliyoruz. Öğrenmek içinçıktığımızdavarmakistediğimiz hedefler çok önemli. Sınıf geçmek, meslek edinmek,parakazanmakgibinedenleriöneçıkarıyorsak,yeniöğrenmeateşivesevgisini içimizde duymuyorsak, çok öğrenip az bilmek kaderimiz oluyor. Öncelikle öğrenmeyi sevmenizvebunuhayatboyu sürecek bir uğraşı hâline getirmenizidiliyorum.” Bundan sonra eğitime en fazla yatırım yapan ve eğitimli insana sahip olanların dahaavantajlıolacağınıvurgulayanDemir,ilçedeüçyıldır okullarda akıllı tahtanın yaygınlaştırılması için çalıştıklarınıanlattı. Fatih Belediye Başkanı MustafaDemirdeilçedekara tahta devrini kapatmak için çalışmaları sürdürdükleriniifadeederek,akıllıtahtalarıöğrencilerlebuluşturmaktan büyük mutluluk duyduklarınısöyledi. 46 Akıllı tahtanın, projeksiyonâleti,bilgisayarvebeyaz tahtayı akıllı hâle getirecek bir aparattan oluştuğunu belirten Demir, tahtayı kullanabilecek öğretmenlerin eğitiminindesürdürüldüğünüdile getirdi. Törenin sonunda Bakan Çubukçu, TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Burhan Kuzu,İstanbulValiYardımcısı Harun Kaya, Belediye BaşkanıDemirtemsilîkurdelekesti. Daha sonra akıllı tahta kullanan sınıfları gezen BakanÇubukçu,dersdinledive çocuklarlasohbetetti. Şubat 2010 ÖĞRENMEVETEKNOLOJİ DÜNYAFORUMU Millî Eğitim Bakanı Nimet Çubukçu, Londra’da Öğrenme ve Teknoloji Dünya Forumu’nun Bakanlar Düzeyindeki Toplantısında bir sunumyaptı. Günümüzde ülkelerin bilişim teknolojilerini kullanma düzeyinin, gelişmiş toplum olmanınenönemliölçütlerinden biri hâline geldiğini söyleyerek sözlerine başlayan Bakan Çubukçu, “Bilgi artık tek başına kuvvet olmaktan çıkmakta,bilgiyietkinkullanmak daha önemli hâle gelmektedir”dedi. Bakan Çubukçu, günümüzde bireylerin bir taraftan evdeoturupbilgiye,iletişime, ticarete, işe, erişme imkânı, diğertaraftanbilgininisteyen herkesinerişimineaçıkolmamasıgerçeğiilekarşıkarşıya olduğunu kaydederek, bundan hareketle Türkiye’de MillîEğitimBakanlığının,eğitimöğretimdebilişimteknolojilerinin kullanılmasına öncelikverdiğinikaydetti. Türkiye’de Millî Eğitim Bakanlığınınbaştaöğretmen ve öğrenciler olmak üzere eğitimle ilgili tüm bireylerin bilişim teknolojisi araçlarından yararlanmasını sağlamak amacıyla birçok projeyi hayata geçirdiğini belirten Bakan Çubukçu, “Hedef kitleye bakıldığında, ilköğretim ve orta öğretim öğrencilerini kapsayanyaklaşık14milyon öğrenci,600binöğretmenve veliler ile tüm Türkiye nüfu- 47 sudur.”diyekonuştu. Bakan Çubukçu, Millî Eğitim Bakanlığının, bilişim teknolojileri ile ilgili hayata geçirdiği projelerin tamamının,e-kurumbütünlüğüiçerisinde bilişim teknolojisi ile ilgili mevzuat çalışmaları yapılmasından, uzaktan eğitim yolu ile öğretmen ve öğrencilerineğitimleriningerçekleştirilmesinekadargeniş bir yelpazede sürdürüldüğünü vurgulayarak, 2010’un sonunda bilişim teknolojileri ileilgilitümdonanımişlerinin tamamlanmasının planlandığınıkaydetti. Türkiye’de lise ve dengi okul öğrencilerinin % 100’üne, ilköğretim öğrencilerinin % 95’ine İnternet eri- Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim şim imkânının sağlandığını belirten Bakan Çubukçu, şu bilgileri verdi: “2005 yılında gerçekleştirilenheröğretmenebilgisayarkampanyasıile seksen beş bin öğretmen dizüstü bilgisayar sahibi olmuştur. Her okula ücretsiz web sayfası yayımlama alanı, tüm okul, kurum ve personele e-posta adresi verilmiştir. Millî Eğitim Bakanlığı ulusal şirketlerin yanı sıra uluslararası birçok kurumvekuruluşladaişbirliğiiçerisindebilişimteknolojileri eğitimine ilişkin çeşitli projeleri hayata geçirmektedir.” Bakanlığının,tümöğrenci işleriniİnternet’tenyürütecek “e-okul” projesini hayata geçirdiğinideanlatanBakan Çubukçu, e-okulun, Millî Eğitim Bakanlığına bağlı bütün okullarda öğrenim gören öğrencilerin, öğretmenlerin, okulların, ilçe ve il millîeğitimmüdürlüklerininiş ve işlemlerinin elektronik ortamda yapılmasına imkân sağlayan bir sistem olduğunusöyledi. Çubukçu ayrıca, e-Okul Projesi ve diğer uygulamalarla,kırtasiyeciliğinazaltıldığını,zamandantasarrufsağlandığını,işveişlemlerinhızlandığını,verilerinşeffaflaştığını, bürokrasiden olabildiğince arınıldığını vurguladı. Şu andaTürkiye’de yaklaşık onbeşmilyonöğrencininher birine ait, aldığı derslerden devamdurumuna,boyundan kilosu ve ayakkabı numarasına kadar fiziksel gelişimlerinin takip edilmesini sağlayan yüz on çeşit verinin eokulsistemindemevcutolduğunu kaydeden Bakan Çubukçu, Millî Eğitim Bakanlığının İnternet üzerinden verdiği hizmetlerden ve uygulamalardanbahsetti. “MillîEğitimBakanlığıolarak toplumların geleceklerinin belirlenmesinde bilişim teknolojilerinde gösterdikleri 48 başarıların etkisinin oldukça büyük olduğuna inanmaktayız.” vurgusunu yapan Bakan Çubukçu, teknolojik gelişmelerinışığındayapılan eğitimin, öğrenci merkezli ezbersiz eğitimin temelini oluşturduğunusöyledi. Türkiye’nin eğitim sektöründeki teknolojik yenilikleri yakından izlediğini ve izlemeye devam edeceğini vurgulayan Bakan Nimet Çubukçu, sözlerine şöyle devam etti: “Tüm dünyada eğitimin kalitesini yükseltmek, çocuklarımıza daha iyi yarınlar hazırlamak, toplumlarımızı daha güçlü temeller üzerine oturtarak çağdaş toplumlararasındayeralmasını sağlamak, dünya insanı olmanın gerekleriyle onları yetiştirmek en büyük hedefimizdir.Buamaçlagerekeğitim alanında, gerekse diğer alanlarda tüm dünya ülkeleri ileişbirliğiyapmakveönemli ilişkiler geliştirmek istiyoruz.”