Adalet Komisyonu Raporu - Türkiye Belediyeler Birliği
Transkript
Adalet Komisyonu Raporu - Türkiye Belediyeler Birliği
TÜRKYE BELEDYELER BRL Cezai ve Hukuki Sorumluluk Açsndan ÇEVRE HUKUKU VE BELEDYELER x x x x x x Çevre Hukukuna likin Temel Kavramlar-Çevre Sorunlarn Önlemede Belediyelerin Rolü Çevrenin Ceza Hukuku Vastasyla Korunmas-5237 sayl TCK’da Çevreye Kar Suçlar 1608 sayl Kanun ve Belediyelerin dari Para Cezas Verme Yetkileri 5326 sayl Kabahatler Kanunu ve Yorumu-2872 sayl Çevre Kanunu-3621 sayl Ky Kanunu ve Dier Baz Özel Kanunlarda Yer Alan Çevreye Kar Suçlar ve Kabahatler Kirletenin Hukuki Sorumluluu Yargtay ve Dantay Kararlar Ali PARLAR Yargtay Cumhuriyet Savcs Muzaffer HATPOLU Yargtay Cumhuriyet Savcs ANKARA – 2010 ÖNSÖZ Salkl bir çevrede yaama hakk 1982 Anayasasnn 56.maddesinde anayasal bir hak olarak düzenlenmitir. Snr tanmayan çevre olgusu, bütün insanln ortak yaam alandr. Bu nedenle çevrenin korunmas, günümüzde bütün toplumlarn en önemli sorunlarndan birini oluturmaktadr. Çevresel Etki Deerlendirme (ÇED) Yönetmelii’nin 4.maddesindeki tanmyla çevre, “canllarn yaamlar boyunca ilikilerini sürdürdükleri ve karlkl olarak etkileim içinde bulunduklar fiziki, biyolojik, sosyal, ekonomik ve kültürel ortam” ifade etmektedir. Salkl bir çevrede yaama hakknn hukuksal anlamda iki temel dayana bulunmaktadr. Bunlardan birincisi, ulusal hukukun çevreyi koruyan kurallar içermesi, ikincisi ise, bu kurallarn kamu birimlerince çinenmesi durumunda hukukun üstünlüünü salama açsndan etkili yarg yollarnn açk tutulmasdr. Salkl bir çevrede yaama hakknn güncel yaamda etkili olabilmesi için bireylerin çevresel sorunlarla ilgili olarak bilgi ve verilere ulaabilme, alnan kararlara katlma ve yargya eriebilme olanaklarna sahip olmalar gerekir. Yürürlükte olan çevre mevzuatmz ile Belediye Kanunu ve Büyükehir Belediye Kanunu çevrenin korunmas konusunda belediyelere önemli görev ve yetkiler vermektedir. Yerinden yönetim anlay, planlama ve çevre yönetimi konusunda karar alma yetki ve sorumluluunun yerel yönetimlere devredilmesini gerektirmektedir. Belediyelere çevre ceza hukuku mevzuatmzda birer yerel yönetim birimi olarak yasalarn verdii yetki çevresinde idari para cezas verebilme yetkisi verilmitir. “Çevre Hukuku ve Belediyeler” adn verdiimiz bu kitabmzda, I.Ksmda Çevre Hukukuna likin Temel Bilgiler, Çevre Sorunlar ve Belediyeler, II.Ksmda Çevrenin Ceza Hukuku Vastalaryla Korunmas, Belediyelerin 1608 sayl kanun ve dier özel yasalara göre idari para cezas verme yetkileri, Kabahatler Kanunu, Çevre Kanunu, Ky Kanunu ve dier baz özel yasalarn çevreyi korumaya yönelik ceza hükümleri ile TCK’nda düzenlenen “Çevreye Kar Suçlar” yer almaktadr. Çevreye Zarar Veren Fiillerden Dolay Hukuki Sorumluluk balkl III.Ksmda ise, Kirletenin Çevre Kanununa, Özel Hukuka Göre Sorumluluu, Deniz Çevresinin Kirletilmesinden Doan Zararlarn Tazmini konularna yer verilmitir. Kitapta yaplan açklamalarda, uygulamaya yansyan yönleriyle bilimsel görülerden de yararlanlarak mümkün olduunca geni bir perspektif ve farkl boyutlaryla belirli bir sistematik izlenmi, hukuki ve cezai sorunlarn çözümüne ilikin Yargtay ve Dantay’n pek çou yaynlanmam kararlar okuyucunun yararlanmasna sunulmutur. Böylece, yerel kamu hizmetlerini yürütme yetki ve sorumluluuna sahip yerinden yönetim kurulular olan belediyelerimize çevre ceza hukuku ve hukuki sorumluluk boyutlaryla Çevre Hukuku mevzuatnn yorumlanmasnda ve uygulamasnda, içerdii konular itibariyle ilgililere aratrma ve inceleme çalmalarnda bir kaynak oluturulmas amaçlanmtr. Kitabn, bata belediyelerimiz olmak üzere konuya ilgi duyan tüm okurlara ve hukuk çevremize yenilen çevre hukuku ve belediye mevzuat uygulamas açsndan yararl olmas bata gelen dileimizdir. Kitabn hazrlanmas sürecinde yorumlarndan yararlandmz uygulamaya k tutan ve yön veren görülerini aktardmz kaynakçada isimlerine yer verilen çevre ve ceza hukuku bilim adamlarna, yazarlara ve ayrca kitabn dizgi ve sayfa tasarmn titizlikle ve baaryla gerçekletirerek yayn hayatna kazandran Türkiye Belediyeler Birlii’nin yönetici ve çalanlarna yürükten teekkür ediyoruz. Sayglarmzla, Ankara, Nisan-2010 Ali PARLAR - Muzaffer HATPOLU Yalnzca bu kitabn olumas srasnda deil kendimi youn bir ekilde çalmann akna kaptrdm son on yldr beni destekleyen, hogörü ve sabrlarn esirgemeyen, tüm çabalarma karn kendilerini ihmal etmekten geri kalamadm, verdiim skntlara katlanmak zorunda kalan eim Aynur, oullarm Cemil ve Hüseyin ile her zaman prensesim olarak kalacak olan kzlarm Hatice Il ve Zeynep Hilâl’e kucak dolusu sevgilerimle teekkür ediyorum. Kitab aileme, rahmetli anneme, babama ve aabeyim M.Halil Parlar’n aziz hatrasna, ablalarma ve tüm yaknlarma armaan ediyorum. Ali PARLAR Çalmalarm srasnda zorluklar benimle paylaan; desteini yanmda bulduum eim erife’ye, güler yüzünü ve hayr dualarn hiçbir zaman esirgemeyen sevgili anneme, oullarm Mustafa ve Önder’e, kardelerime, isimlerini tek tek belirtemediim tüm akrabalarma ve arkadalarma olan gönül borcum bir hayat boyu sürecektir. Ayrca bu kitab büyük fedakarlklarla beni yetitiren rahmetli babam Abdurrahman Hatipolu’nun deerli hatrasna sevgi ve onur duyarak ithaf ediyorum. Muzaffer HATPOLU KISALTMALAR a.g.e. a.g.m. AATUHK AIÇK AD AHM AHS ATA Any.Mah. ASK Av. AY BD BEDK BEHK BEHKUY BK BKK Bkz. BM/AEK BBK C. CD CGK CGTK : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : CMK CMUK ÇED ÇEDY ÇGDYY : : : : : ÇK ÇKK D. D. Dan. Dan. BK Dan. DDGK Dan.BK DPT DS : : : : : : : : : : Ad geçen eser Ad geçen makale Amme Alacaklarnn Tahsil Usulü Hakknda Kanun Alman Çevre Kanunu Amme daresi Dergisi Avrupa nsan Haklar Mahkemesi Avrupa nsan Haklar Sözlemesi Ankara ktisadi ve Ticari limler Akademisi Anayasa Mahkemesi Ankara Su ve Kanalizasyon daresi Avukat Anayasa Belediye Dergisi Bilgi Edinme Deerlendirme Kurulu Bilgi Edinme Hakk Kanunu Bilgi Edinme Hakk Kanunu Uygulama Yönetmelii Belediye Kanunu Bakanlar Kurulu Karar Baknz Birlemi Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu Büyükehir Belediyesi Kanunu Cilt Ceza Dairesi Ceza Genel Kurulu Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin nfaz Hakknda Kanun Ceza Muhakemesi Kanunu Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu Çevresel Etki Deerlendirmesi Çevresel Etki Deerlendirmesi Yönetmelii Çevresel Gürültünün Deerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmelii Çevre Kanunu Çocuk Koruma Kanunu Daire Deiik Dantay Dantay çtihatlar Birletirme Kurulu Dantay dari Dava Daireleri Genel Kurulu Dantay Bakanlar Kurulu Devlet Planlama Tekilat Devlet Su leri E. ETCK f. GAP GK GSM HD HES HGK hk. HKK HSZK HUMK Hz. BK ETT HAS HFM K ÖK SK ÜHF VBD YUK K. KHK KT KK KTK KTKY KTVKK KTVKYK KYB LPG m. M.Ö. M.S. Md. MK MKE MPK NG OK OSB : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Esas Eski Türk Ceza Kanunu Fkra Güneydou Anadolu Projesi Gecekondu Kanunu Gayri Shhi Müessese Hukuk Dairesi Hidro Elektrik Santrali Hukuk Genel Kurulu Hakknda Hayvanlar Koruma Kanunu Hayvan Sal ve Zabtas Kanunu Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu Hazrlk çtihad Birletirme Karar stanbul Elektrik, Tramvay, Troleybüs nsan Haklar Avrupa Sözlemesi stanbul Hukuk Fakültesi Mecmuas mar Kanunu l Özel daresi Kanunu stanbul Su ve Kanalizasyon daresi stanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi ller ve Belediyeler Dergisi dari Yarglama Usulü Kanunu Karar Kanun Hükmünde Kararname Kamu ktisadi Teebbüsleri Kabahatler Kanunu Karayollar Trafik Kanunu Karayollar Trafik Kanunu (Uygulama) Yönetmelii Kültür ve Tabiat Varlklarn Koruma Kanunu Kültür ve Tabiat Varlklarn Koruma Yüksek Kurulu Kanun Yararna Bozma Svlatrlm Petrol Gaz Metre Milattan Önce Milattan Sonra Madde Medeni Kanun Makine ve Kimya Endüstrisi Milli Parklar Kanunu Svlatrlm Doal Gaz Orman Kanunu Organize Sanayi Bölgeleri PAY PVSK RG RTÜK s. s.K. San. ve Tic. A.. SKKY Sy. T.C. TAKS TBB TBMM TC TCDD TCK TÇSV TDK TEK TD TMK TMMOB TODA TODAE TOK TTK TUS UHK UÜBF : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Uy. Mah. vb. vd. VUK Y.E. Yay. YBK YTCK : : : : : : : : Plansz Alanlar mar Yönetmelii Polis Vazife ve Selahiyet Kanunu Resmi Gazete Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Sayfa Sayl Kanun Sanayi ve Ticaret Anonim irketi Su Kirlilii Kontrol Yönetmelii Say Türkiye Cumhuriyeti Taban Alan Katsays Türkiye Barolar Birlii Türkiye Büyük Millet Meclisi Türkiye Cumhuriyeti Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryollar Türk Ceza Kanunu Türkiye Çevre Sorunlar Vakf Türk Dil Kurumu Türkiye Elektrik Kurumu Türkiye dare Dergisi Türk Medeni Kanunu Türkiye Mimar ve Mühendisler Odalar Birlii Türkiye ve Ortadou Amme daresi Türkiye ve Ortadou Amme daresi Enstitüsü Toplu Konut daresi Türk Ticaret Kanunu Teknik Uygulama Sorumlusu Umumi Hfzsshha Kanunu Uluda Üniversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi Uyumazlk Mahkemesi Ve baka Ve devam Vergi Usul Kanunu Yazl Emir Yaynlar Yargtay çtihad Birletirme Karar Yeni Türk Ceza Kanunu KAYNAKLAR ABACIOLU, Muhittin/ABACIOLU, Ali; mar Kanunu Mevzuat ve Uygulamas, Seçkin Yaynevi, Ankara-2007 AKILLIOLU, T.; mar Kanunu ve Yönetim Hukuku, AD, C:19, Sy.2, s.93-100 AKIN, B./GÜLEÇ, S.: Belediyelerde Stratejik Planlamann Gerçekletirilebilirlii ve Karaman Belediyesinde Gerçekletirilen Bir Analiz, Kamu Yönetiminde Kalite 3.Ulusal Kongresi, TODAE Yayn, Ankara-2003, s.436 AKINCI, M.; Oluum ve Yaplanma Sürecinde Türk Çevre Hukuku, Kocaeli Kitap Kulübü Yaynlar, zmit-1996 AKPEK, ebnem/KÜÇÜKGÜNGÖR, Erkan; “Yap Denetimi ve Yap Denetim Kurulular”, Hukuk Dergisi, Türkiye Noterler Birlii Yayn, Say: 108, 15 Kasm 2000, s.10 AKTAN, Tahir; “Çevre Sorunlar ve Belediyelerimiz”, TD, Yl: 60, Sy.378, Mart1998, s.455-465 ALICA, Süheyla; “Türkiye’de Çevre Suçlar”; Uur Alacakaptan’a Armaan, stanbul Bilgi Üniversitesi Yaynlar, C:1, Derleyen: Mehmet Murat nceolu, 1.Bask, stanbul, Haziran-2008 ARMAY, Tahsin; “Sularn Oluturduu Kireçtalarndan Doan Çeitli Problemler, Enerji Kayplar ve Alnacak Önlemler”, ller Bankas Dergisi, Ocak-ubat-Mart 1983, s.20-21 ARZAK, Ali Ülkü; “Kentsel Alanlarn Düzenleme Arac Olarak Kamulatrma” ehircilik, Hukuk ve Yönetim likileri, Türkiye 12.Dünya ehircilik Kollokyumu, 16-17 Kasm 1988, Ankara, s.79-80, in; KALABALIK, H.; a.g.e., s.344 ATAÖV, Anl; Stratejik Planlama ve Belediyeler: Türkiye Belediyeler Birlii ve Konrad Adenauer Vakf birlii ile düzenlenen 6 Mays 2005 tarihli toplantda yaplan konuma. ATAY, E.Ethem/ODABAI, Hasan/GÖKCAN, Hasan TAHSN; darenin Sorumluluu ve Tazminat Davalar, Seçkin Yaynevi, Ankara-2003 AYBAY, Aydn; nsan Çevre ve Toplum, 2.Basm, stanbul-1998 AYYILDIZ, Mustafa; “Su Kaynaklarnn Kirlenme Nedenleri ve Kirlenmeyi Önlemek çin Alnmas Gereken Tedbirler” Peyzaj Mimarl Dergisi, C:6, S:1, s.104 BADUR, Emel; Çevreyi Kirletenin Hukuki Sorumluluu, Çevre Hukuku Sempozyumu, Türkiye Adalet Akademisi Yaynlar, Ankara-2006, s.111 BAL, Yakup/AHN, Yahya/KARABULUT, Mustafa; Dantay 10.Daire Kararlar, Turhan Kitabevi, 1.Bas, Mays 2003, C:I BAYDEMR, Mehmet; Ansiklopedik Emlak-Finans-Hukuk Sözlüü, Anl Yeminli Mali Müavirlik Yaynlar, stanbul–2003 BERKES, Fikret/KILALIOLU,Mine; Ekoloji ve Çevre Bilimleri, stanbul-1990, BERKÜN, Mehmet; “Kat Artklardan Çkan Gazlar ve Sorunlar” Milliyet Gazetesi, Düüncelerin Düüncesi, stanbul, 30 Nisan 1993, s.17 BLGEN, Mahmut; Tanmaz, Bina ve Yap Eseri Maliklerinin Kusursuz Sorumluluklar, Yargtay Dergisi, Temmuz-2005, Say:3, s.313 BLGN, Hüseyin; “Belediyelerce Verilen dari Para Cezalar ve Bu Cezalara Kar Yargsal Bavuru Yollar-1” Mahalli dareler Dergisi, Yl: 18, Say: 166, Mays2008, Ankara, s.41 BOZOLU, Osman; Bilgi Edinme Kanunu Kapsamna Giren Kamu Kurum ve Kurulularnn Yükümlülükleri, Yerel Yönetim ve Denetim Dergisi, Ekim-2004, Cilt 9, Say:10, s.47-51. BOZYT, R./KARAASLAN, T.; Çevre Bilgisi, Nobel Yaynevi, Ankara-1998 BUDAK, S.; Avrupa Birlii ve Türk Çevre Politikas, Avrupa Topluluu’nun Çevre Politikas ve Türkiye’nin Uyum Sorunu, Büke Yaynlar, stanbul-2000 BUMN, Kürat; Demokrasi Araynda Kent, z Yaynclk, stanbul-1998 CANTÜRK, B.; Çevre Kanunu ve lgili Mevzuat, Ankara-1999 ÇAKMAK, Seyfullah/ÇOLAK, Hüseyin; Su Ürünleri Mevzuat ve Yaptrmlar Açsndan Deerlendirilmesi, 2.Bask, Seçkin Yaynevi, Ankara-2007 ÇEÇENER, B.; mar Hukuku ve Kentleme Sürecindeki Olumsuzluklar, TMMOB stanbul ubesi, 1995 ÇELK, Hüseyin; Ky Kanunu ve Uygulamas, Bilge Yaynevi, Ankara-2005 ÇELK, M.Lamih; 1608 sayl Umuru Belediyeye Müteallik Ahkam Cezaiye Hakknda 486 Numaral Kanunun Baz Maddelerini Muaddil Kanunu Tamamen Deiti, Beklenen Mahalli dareler Deiti, Yl: 18, Say: 163, ubat-2008, s.3 ÇEPEL, Necmettin; Çevre Koruma ve Ekoloji Terimleri Sözlüü, stanbul-1982 ÇEPEL, Necmettin; Doa-Çevre-Ekoloji ve nsanln Ekolojik Sorunlar, stanbul1992 ÇEPEL, Necmettin; Genel Ekoloji, stanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yaynlar, Matbaa Teknisyenleri Basmevi, stanbul-1983 ÇETN, Ahmet Nedim; “Mahalli darelerin Deniz Kirlenmesini Önleme ve Ky eritlerini Koruma Görevleri, VBD, Yl: 31, Sy.353, 1 Mart 1975, s.115-116 ÇEVRE VAKFI BÜLTEN, Biyolojik Zenginlikler, Ekolojik Benzerlik ve Ni Kavram, Aralk-1993, Say:5 ÇÖRTOLU, . Sahir; Komuluk Hakknda Tanmaz Mülkiyetinin Kullanlmasnn Çevreye Etki ve Sonuçlar (M.K. 661), ATA Yaynlar, Ankara1982 DEMR, Yeter; Stratejik Planlama Sürecinde Yerel Yönetimler; Yerel Yönetim ve Denetim Dergisi, Eylül-2009, C:14, S:9 s.21 DEMRBA, Timur; Ceza Hukuku Genel Hükümler, 3.Bas, Seçkin Yaynevi, Ankara-2005 DESTAN, smail; “17 Austos 1999 Depremi Sonras Belediyelerle lgili Mevzuat Deiiklikleri ve Uygulamalar”, Yerel Yönetim ve Denetim, C:5, Say: 4, Nisan2000, s.10 DOAN, D.Mehmet; Büyük Türkçe Sözlük, 7.Bask, Ankara-1990 DORU, Osman; nsan Haklar Avrupa Mahkemesi çtihatlar I, TC Adalet Bakanl, Ankara-2003 DONAY, Süheyl; “Türk Hukukunda Para Cezalarnda Gelimeler”, TCK’nun 50.Yl ve Gelecei, stanbul-1977 DÖNMEZ, Mustafa; “Belediyelerin Merkezi Yönetim Kurulularyla likileri” VBD, Yl: 54, S,.645-646, Temmuz-Austos 1999, s.454 DÖNMEZER, Sulhi; Kriminoloji, stanbul-1984 DPT (2006a), Kamu dareleri çin Stratejik Planlama Klavuzu; Ankara, s.7 DURAN, Lütfi; Türkiye daresinin Sorumluluu, TODAE Yaynlar, Ankara-1974, s.26-27 EKNC, Mustafa; Anlatml-Gerekçeli Kabahatler Kanunu ile dari Suç ve Cezalar, Adalet Yaynevi, Ankara-2005 EKNC, Mustafa; Kabahatler Kanunu ile dari Suç ve Cezalar, Adalet Yaynevi, Ankara-2005, s.115 ERDOAN, Yüksel; Kabahatler Kanunu, Seçkin Yaynclk, Ankara-2005 EREM, F.; Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler EREM/TOROSLU; Ceza Hukuku Özel Hükümler, 7. Bas-1999, s.251 ERGEN, Cafer/BÖKE, Veli; Kaçak Yap, Seçkin Yaynclk San. ve Tic. A.. Ankara2005 ERGN, Nuri; Çevre Kirletenin Hukuksal Sorumluluunda lliyet ba, maj Yaynevi, Ankara-2005 ERTA, eref; Çevre Hukuku, zmir-1997, s.3 ERTA, eref; Eya Hukuku, Seçkin Yaynevi, Ankara-2002, s.385 ERTEN, M. Ali; Türk Hukukunda Yaplarn Neden Olduklar Zararlardan Dolay Sorumluluk, Banka ve Ticaret Hukuku Aratrma Enstitüsü, Sözkesen Matbaaclk Tic. Ltd. ti., Ankara-2000 ERTEN, M.Ali; Borçlar Kanununa Göre Bina ve na Eseri Sahiplerinin Sorumluluu, Banka ve Ticaret Hukuku Aratrma Enstitüsü Yayn, Ankara2000 ERTÜRK, Hasan; Çevre Bilimine Giri, Uluda Üniversitesi Basmevi, Uluda Üniversitesi Güçlendirme Vakf Yayn No: 96, U.Ü...B.F. letme ktisadi ve Muhasebe Aratrma ve Uygulama Merkezi Yayn No: 97, Bursa, s.33 ERYAMAN, erif; “Belediyelerin yeri Açma, Çaltrma, Ruhsat lemleri ve Hukuki Sorunlar”, VBD, Yl: 53, Sy.632, Haziran-1998, s.357 FIRAT, A.Serap; “Kültürel Mirasn Korunmas’nda Yerel Yönetimlerin Rolü”, Yerel Yönetim ve Denetim Dergisi, Nisan-2009, C:14, S:4, s.21 GERAY, C.; “Kentsel Yaam Kalitesi ve Belediyeler”, Türk dare Dergisi, 75.Özel Says, s.323-345, 1998 GERAY, Cevat; “Yap Denetiminin Özelletirilmesi Anayasa Mahkemesinden Döndü” Kent Kooperatifçilii, Türkiye Kent Kooperatifleri merkez Birlii Yayn, Say: 130-132, Ankara, Nisan-Mays-Haziran 2001, s.15 GRTL, Suna; Günümüzde Çevre, stanbul–1991, s.30–32 GÖKCAN, Hasan Tahsin; “Kabahatler Kanununa Göre dari Para Cezalarnn Uygulanmas”, Türk Hukuk Dergisi, Kasm-2005, S.104, s.18 vd. GÖKCAN, Hasan Tahsin; Haksz Fiil Hukuku ve Maddi-Manevi Tazminat Davalar, Seçkin Yaynevi, Ankara-2008 GÖKCAN, Hasan Tahsin; Hukukumuzda Haksz Fiil Sorumluluu ve Tazminat Davalar, Seçkin Yaynevi, Ankara-2003 GÖZLER, Kemal; dari Hukuku Güncelletirme Eki, http://www.anayasa.gen.tr//idare hukuku-guncellestirme.htm//ftn.24 (ET:27.3.2006); YALÇIN, smail; a.g.e., s.166 GÜÇLÜ, Yaar; dari Para Cezalar ve Dier dari Yaptrmlar, Seçkin Yaynclk, Ankara-2008 GÜNAL, Hayrettin; “Belediyelerin mar Plan Uygulamalarndaki Zorluklar ve Çarpk Yaplama”, BD, C:3, Eylül-1996, s.42-43 GÜNDAY, Metin; dare Hukuku, maj Yaynclk, Ankara-1996 GÜNE, Y.; Koruma rtifak ve Çevre Korumada Uygulan, .Ü.H.F. Dergisi, Say: 62, sy.123-165 GÜNE, Yusuf/COKUN, Aynur Aydn; Çevre Hukuku, Kazanc Kitap Ticaret A.., stanbul-2004 GÜNEY, Bahaeddin; “Çevre Sorunlar”, 1. Ulusal dare Hukuku Kongresi, 3. KitapÇeitli dare Hukuku Konular, 1–4 Mays 1990, Ankara–1992, s. 1161–1164 GÜNEY, Dinç; Avrupa nsan Haklar Sözlemesi’ne Göre Çevre ve nsan, Türkiye Barolar Birlii, Ankara-2008 GÜRPINAR, Ergun; “Geçmiten Günümüze Kadar Zonlama lkelerinin Evrimi” dare Hukuku ve limler Dergisi (HD), Y:4, S:1-3, s.62-63 GÜRPINAR, Ergun; Çevre Sorunlar, Der Yaynlar, stanbul-1995 GÜRPINAR, Ergun; Çevre Sorunlar, stanbul–1992, s.45-46 GÜRPINAR, Ergun; Kent ve Çevre Sorunlarna Bir Bak, stanbul-1993, s.79 HATPOLU, Muzaffer/PARLAR, Ali; Ekonomik ve Ticari Suçlar, Turhan Kitapevi, Ankara-2005 HATPOLU, Muzaffer/PARLAR, Ali; Yeni Belediye Yerel Yönetim Hukuku ve Mevzuat, Ankara-2005 HATPOLU, Muzaffer; Gda Hukukunda Ceza Hükümleri, Ankara-2000 HATPOLU, Muzaffer; Gda Rehberi ve Gda Mevzuat, Ankara-2001 HIZ, Yüksel/YILMAZ, Zekeriya; Bilgi Edinme ve Dilekçe Hakk, Seçkin Yaynclk San. ve Tic. A.., Ankara-2004 ÇEL, Kayhan; “dari Ceza Hukuku ve Kabahatleri Suç Olmaktan Çkarma Eilimi”, HFM, C.L, Say:1-4, s.117 dari Ceza Hukuku Sempozyumu; Editörler: ULUSAN, lhan/YAVALAR, Baaran Funda; stanbul Kültür Üniversitesi, in.CREMER, Wolfram, Türkçeye Çeviren: NART, Serdar, Seçkin Yaynevi, Ankara-2009 NAN, Atilla/DEMR, brahim; Uygulamaclar çin Açklamal-Gerekçeli Kabahatler Kanunu, Ankara, Mays-2006 YMAYA, O.; “mar Para Cezalar”, Bayndrlk ve skan Bakanl ile Belediyeler Dergisi, Sy.37, s.1-13 KABOLU, .; Çevre Hakk, 3.Bask, mge Yaynevi, Ankara-1996 KABOLU, brahim; “Çevre Hakk Karsnda dare ve Yurtta, stanbul Barosu Yayn, s.119-140 KABOLU, brahim; Dayanma Hakknn Hukuksal Deeri, nsan Haklar Yll, C.13, s.37-48, Ankara-1991 Kaçakçlk ve Organize Suç Terimleri (Sözlük); Emniyet Genel Müdürlüü Kaçakçlk ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Bakanl Yaynlar, 2.Bask, Ankara, Aralk-2002 KAHRAMAN, Zerrin Toprak; “Sosyo Ekonomik Çevre ve Çevresel Etki Deerlendirmesi”, TD, Say: 410, Mart-1996 KALABALIK, H.; mar Hukuku Dersleri, 2009, s.464 KALABALIK, Halil; mar Hukuku (Planlama, Arsa, Yap, Koruma) 2. Bask Seçkin Yaynevi, Ankara-2005, s.84-85; in. ERGEN, Yaar Bahri (1991); “Planlamada Yasalar Aras likiler – Çelikiler Boyutunun Aratrlmas”, Türkiye’de ehirciliin Geliiminde Son Otuz Yln Deerlendirilmesi, (Türkiye’de 15. Dünya ehircilik Günü 3. Türkiye ehircilik Kongresi, 6-7-8 Kasm 1991), zmir, s.173 KALABALIK, Halil; mar Hukuku Dersleri, 2.Bask, Seçkin Yaynclk, Ankara2009 KALABALIK, Halil; Yerel Yönetim Hukuku, Seçkin Yaynevi, Ankara-2005 KANADOLU, Sabih; Kültür ve Tabiat Varlklarn Koruma Kanunu KAPLAN, Ayegül; Küresel Çevre Sorunlar ve Politikalar, Mülkiyeliler Birlii Vakf Yaynlar, Ankara-1999, s.49 KARAGÜLMEZ, Ali; Suç Olmaktan Çkarma-dari Para Cezalar-Açklamal Kabahatler Kanunu, Seçkin Yaynclk, Ankara-2005 KARAHASAN, Mustafa Reit; naat, mar, hale Hukuku, C:2, Beta Yaynevi, stanbul-1997, s.2306 KARASU, Mithat Arman; Kente Kar Suç, mar Uygulamalar Balamnda Kente Kar lenen Suçlar, Sava Yaynevi, Ankara-2009 KELE, hsan; “Belediyeler ve Çevre Sorunlar”, Deiik Yönleriyle Yerelleme, Editör: Veysel K. BLGÇ, Seçkin Yaynevi, Ankara-2009 KELE, R./ERTAN, B.; Çevre Hukukuna Giri, 1.Bask, mge Kitapevi Yaynlar, Ankara-2002 KELE, Ruen/GERAY, Cevat/EMRE, Cahit/MENG, Ayegül; Kentsel Toprak Rantnn Kamuya Kazandrlmas, Türkiye Kent Kooperatifleri Merkez Birlii Yayn, Ankara-1999, s.19 KELE, Ruen; Kentleme Politikas, mge Kitapevi, Ankara KELE/HAMAMCI; Çevrebilim, 4.Bas, 2002, Ankara KILALIOLU, Mine/BERKES, Niyazi; Çevre ve Ekoloji 4.Basm, Remzi Kitapevi, stanbul-1993 KUZU, Burhan; Salkl ve Dengeli Bir Çevrede Yaama Hakk (Çevreye Bir Kamu Hukuku Yaklam), Fakülteliler Matbaas, stanbul-1997 MADEN, Mehmet; “Av-Yaban Hayat ve Belediyeler”, VBD, Sy.667, Haziran-2001, s.306 Mahalli dareler Dergisi; Mahalli dareler Dernei Yayn, Ankara, 2007-2008-2009 MAHMUTOLU, Fatih Selami; Kabahatleri Suç Olmaktan Çkarma Eilimi ve Düzene Aykrlklar Hukukunda (dari ceza Hukukunda) Yaptrm Rejimi, Kazanc Hukuk Yaynlar, No: 143, stanbul-1995 MERAN, Necati; Kabahatler Kanunu ve Kabahat çeren Kanunlar, 3.Bask, Adalet Yaynevi, Ankara-2009 MERAN, Necati; Kabahatler Kanunu ve Kabahat çeren Kanunlar, Adalet Yaynevi, Ankara-2008, 3.Bas, s.43 NARNOLU, A.; Yerel Yönetimlerde Stratejik Planlama ve Uygulama, Kiisel Yayn, stanbul, s.355-356 NUHOLU, Aye; Ceza Hukukunda Emniyet Tedbirleri, Adil Yaynevi, Ankara1997 OUZMAN, Kemal/ÖZ, Turgut; Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 2.Bas, Filiz Kitapevi, stanbul-1998 OTACI, Cengiz; Türk Kabahatler Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara, Ocak-2006 ÖZBEY, Özcan; Avrupa nsan Haklar Mahkemesine Bavuru Yöntemleri, Adalet Yaynevi, Ankara-2005 ÖZDEK, Yasemin; nsan Hakk Olarak Çevre Hakk, TODAE Yayn, 1993, Ankara-2001 ÖZDEMR, evket; Türkiye’de Toplumsal Deime ve Çevre Sorunlarna Duyarllk, Ankara-1988 ÖZGENÇ, zzet; Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yaynclk, Ankara2006 ÖZGENÇ, zzet; Türk Ceza Kanunu Gazi erhi (Genel Hükümler), Adalet Bakanl Eitim Dairesi Bakanl, Üçüncü Basm, Ocak–2006 PARLAK, D.; ehrin Hukuku, Pusula Yaynlar, stanbul-2007 PARLAR A./HATPOLU, M.; 5237 sayl TCK.nun Getirdii Yenilikler Balamnda Temel lkeler, Tanmlar, Uygulama Alan, Kast ve Taksir, Kazanc Ticaret A.., stanbul-2005 PARLAR, A./HATPOLU, M.; 5237 sayl TCK’nda Ceza Sorumluluunu Kaldran veya Azaltan Nedenler, Kazanc Kitap Ticaret A.., stanbul-2005 PARLAR, A./HATPOLU, M.; Uygulamada Sulh Ceza Davalar, Adalet Yaynevi, Ankara-2003 PARLAR, Ali, Memurlarn ledikleri Suçlarda Genel iddet Sebepleri, Adalet Dergisi, Ekim-1991 (Makale). PARLAR, Ali/DEMREL, Güleç, Taksirle Ölüme, Yaralanmaya ve Tehlikeye Neden Olma Suçlar, Adil Yaynevi, Ankara, 2002. PARLAR, Ali/DEMREL, Güleç; Adli-dari Vergi Suçlar, Adil Yaynevi, Ankara2002 PARLAR, Ali/DEMREL, Güleç; Kiilerin Hayatna ve Beden Bütünlüüne Kar Suçlar, Adalet Yaynevi, Ankara-2002 PARLAR, Ali/HATPOLU, Muzaffer, Asliye Ceza Davalar (Özel Ceza Yasalar), Adil Yaynevi, Ankara, 2002. PARLAR, Ali/HATPOLU, Muzaffer, Özel Ceza Yasalar (Sulh-Asliye-Ar Ceza ve DGM Davalar), Ankara, 2003. PARLAR, Ali/HATPOLU, Muzaffer, Sulh Ceza Davalar (TCK ve Özel Ceza Yasalar), Adalet Yaynevi, Ankara, 2003. PARLAR, Ali/HATPOLU, Muzaffer; 5237 Sayl TCK’da Özel ve Genel Hükümler Açsndan “Sulh Ceza Davalar”, Adalet Yaynevi, Ankara-2009, 2.Bask PARLAR, Ali/HATPOLU, Muzaffer; 5237 Sayl TCK’da Özel ve Genel Hükümler Açsndan “Asliye Ceza Davalar”, Adalet Yaynevi, Ankara-2008, 2.Bask PARLAR, Ali/HATPOLU, Muzaffer; 5237 Sayl TCK’da Özel ve Genel Hükümler Açsndan “Ar Ceza Davalar”, Adalet Yaynevi, Ankara-2009, 2.Bask PARLAR, Ali/HATPOLU, Muzaffer; 5237 Sayl TCK’na Göre Suçlarda Teebbüs, tirak, çtima ve Yaptrmlar, Kazanc Kitap Tic. A.., stanbul-2005 PARLAR, Ali/HATPOLU, Muzaffer; 5237 Sayl Türk Ceza Kanunu Yorumu, C:I-II; Ankara, ubat-2007 PARLAR, Ali/HATPOLU, Muzaffer; 5271 sayl Ceza Muhakemesi Kanunu Yorumu, C:I-II, Ankara, Kasm-2008 PARLAR, Ali/HATPOLU, Muzaffer; Asliye Ceza Davalar, Adil Yaynevi, Ankara-2002 PARLAR, Ali/HATPOLU, Muzaffer; Hakaret Suçlar ve Tazminat Davalar, Adalet Yaynevi, Ankara-2008 PARLAR, Ali/HATPOLU, Muzaffer; dari-Hukuki Sorunlarn Çözümü Açsndan Belediye Yönetimi ve Yarg, Türkiye Belediyeler Birlii Yayn, Ankara-2009 PARLAR, Ali/HATPOLU, Muzaffer; Malvarlna Kar lenen Suçlar, Kartal Yaynevi, Ankara-2005 PARLAR, Ali/HATPOLU, Muzaffer; Özel Ceza Kanunlar ve Uygulamas, C:I-II Kazanc Yaynlar, stanbul-2005 PARLAR, Ali/HATPOLU, Muzaffer; Seçim Kanunlar ve Seçim Suçlar, Ankara2004 PARLAR, Ali/HATPOLU, Muzaffer; Seçim Kanunlar ve Uygulamas, Mahalli dareler Dernei, Ankara-2009 PARLAR, Ali/HATPOLU, Muzaffer; Siyasal Partiler ve Seçim Hukuku ile Seçim Suçlar, Ankara-2003 PARLAR, Ali/HATPOLU, Muzaffer; Türk Ceza Kanunu Yorumu, Seçkin Yaynevi, 2.Bask, C:I-II-III-IV, Ankara-2008 PARLAR, Ali/PARLAR, Aynur, Çek-Bankaclk ve Döviz Suçlar, Adalet Yaynevi, Ankara-2003 PARLAR, Ali/PARLAR, Aynur, cra ve flas Suçlar, Adalet Yaynevi, Ankara,2004. PARLAR, Ali/PARLAR, Aynur; Çek, Bankaclk ve Döviz Suçlar, 2.Bas, Adalet Yaynevi, ubat-2004, Ankara PARLAR, Ali/PARLAR, Aynur; Hukuki ve Cezai Sorumluluk Açsndan Kooperatifler Kanunu, Bilge Yaynevi, Ankara-2007 PARLAR, Ali/YILDIRIM, Ferhat, Silahl Çeteler ve Terör Suçlar ile Haksz Yakalama ve Tutuklamaya likin Tazminat Davalar, Adalet Yaynevi, Ankara, 2001. PARLAR, Ali; Gerekçeli, Notlu, Karlatrma Tablolu Yeni Türk Ceza Kanunu, Bilge Yaynevi, Ankara-2005, (Cep Kitab) PARLAR, Ali; Hukuki ve Cezai Sorumluluk Açsndan Kooperatifler Kanunu, Bilge Yaynevi, Ankara-Kasm-2004 PARLAR, Ali; Kabahatler Kanunu Üzerinde Bir nceleme, Yargtay Cumhuriyet Basavcl, Yaymlanmam Makale, Ankara-2007 PARLAR, Ali; Karlatrmal Tablolu Türk Ceza Kanunu, Bilge Yaynevi, Ekim2004, Ankara, (Cep Kitab) POLATOLU, Aykut; “Kent Yönetiminde Sorun Alanlar ve Örgütlenme”, Türkiye 12.Dünya ehircilik Günü Kolokyumu, Ankara 16-17-1 Kasm 1988, s.19 SANCAKDAR, Ouz; Belediyenin mar Plan Yapmas-Deitirmesi ve ptal Davas, Yetkin Yaynlar, Ankara-1996 SANDAL, Ahmet; Belediyelerin Çevre Yatrmlarnn Çevre ve Orman Bakanl Mali Kaynaklarndan Karlanmas, Yerel Yönetim ve Denetim Dergisi, Ekim200, C:13, S:10, s.15 vd. SARICA, Ragp; Hizmet Kusuru ve Karakterleri, ÜHFM, Cilt:xx, S.4, s.858 SAV, Özden; Akdeniz Çevresinin Korunmas ve Bölgesel Bir Düzeyleme Örnei, Turhan Kitabevi, Ankara, s.43 SAYGILI, Abdurrahman; Çevre Hukuku Açsndan Çevresel Etki Deerlendirmesi, maj Yaynevi, Ankara, Haziran-2007 SRMEN, Lale; “Çevre Kanunu’na Göre Çevrenin Kirletilmesinden Doan Sorumluluk” Ankara Barosu Dergisi, Yl:47, Say: 1, Ankara-1990 SRMEN, Lale; Tanmaz Mülkiyetinin Kullanlmasnda Çevre Etkileri Yaratan Müdahalelerden Dolay Malikin Sorumluluu, AÜHFD. C.XL, Say: 1-4, 1988, SUNGURBEY, smet; Hayvan Haklar, stanbul-1992 EN, Ersan; Çevre Ceza Hukuku (Ceza Hukuku Açsndan Salkl ve Düzenli Bir Çevrede Yaama Hakk), Kazanc Kitap A.., stanbul-1994 ENGÜL, Mihriban; Türkiye’de ÇED ve Çevresel Etki Deerlendirmesi Yönetmeliinin çerik Çözümlemesi, Detay Yay., Ankara-2002 TAMER, Mustafa; Çevre Sorunlar ve Çevre Mevzuat, Türk dare Dergisi, Yl:63, Say: 393, s.169-197, Ankara, Aralk-1991 TANDOAN, Haluk; Medeni Hukuk Açsndan Çevre Kanunu TÇSV; Çevre Kanunu’nun Uygulanmas Sempozyumu, TÇSV Yayn, Ankara, Ocak-1987, s.319-345 TEKEL, lhan; Modernite Alrken Kent Planlamas, mge Yaynevi, Ankara-2001 TEZCAN, Bülent; Turizm Hukuku, Yetkin Yaynlar, Ankara-2003 TNCE, Oktar; Çevre Kirlilii, stanbul, 1989 TOPRAK, Zerrin; “Çevre Hakk ve Yerel Yönetimler”, nsan Haklar Yll, C:1011, s.91-106, TODAE Yayn, Ankara, 1988-1989 TOROSLU, N.; Ceza Hukuku ve Çevre Hukuku, Ankara-1982 TOSUN, Kerim/ARTUÇ, Mustafa; Türk Hukukunda Suçlar ve Kabahatler ile Tüm Özel Ceza Yasalar, C:1-2, 4.Bask, Adalet Yaynevi, Ankara-2008 TURGUT, Nükhet Ylmaz; Çevre Politikas ve Hukuku, maj Yaynevi, Ankara2009 TURGUT, Nükhet; Çevre Hukuku, Yenilenmi 2.Bas, Sava yaynevi, Ankara, Kasm-2001 Uluslararas Çevre Sözlemeleri; zmir Barosu Yayn, zmir-2000 USLU, Orhan; Çevresel Etki Deerlendirmesi, Türkiye Çevre Vakf Yaynlar, Ankara-1999 ÜNAL, eref; Avrupa nsan Haklar Sözlemesi-Avrupa nsan Haklar Komisyonu ve Divan Kararlar Inda Sözleme Hükümlerinin Açklanmas ve Yorumu, TBMM Yaynlar No:69, Ankara-1995, s.134 ÜNDER, Hasan; Çevre Felsefesi (Etik ve Metafizik Görüler), Doruk Yaynevi, Ankara-1996 ÜNLÜ, Halil; Yerel Yönetim ve Çevre, stanbul-1991 ÜNVER, Yener/NUHOLU, Aye; Federal Almanya’da Çevre Ceza Hukuku, Beta Basm Yaym Da. A.., 1.Bas, Nisan-1999, stanbul ÜNVER, Yener; Ceza Hukukuyla Korunmas Amaçlanan Hukuksal Deer YALÇIN, smail; Tüm Yönleriyle Kabahatler Hukuku, Seçkin Yaynclk, Ankara2007 YAMAN, Sadettin; Açklamal çtihatl ve Uygulamal mar Kanunu ve Mevzuat, Acar Matbaas, 2004, C:2 Yargtay Dergisi; Yargtay yayn (2005-2009) Yargtay Kararlar Dergisi; Yargtay yayn (2005-2009) YAAMI, Firuz Demir; Bilgi Edinme Hakk, Panel, TBB Yayn, 2004, Ankara, s.28 YAVUZ, Fevzi/KELE, Ruen; Çevre Sorunlar, Ankara, 1983, s.117-118 YILDIRIM, Ramazan; mar Hukukuna Aykr Yaplar Üzerinde darenin Etki ve Yaptrmlar, Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Yaymlanmam Yüksek Lisans Tezi) stanbul-1990, s.57 YILDIZ, Ali Kemal; “Kabahatler Kanunu-Uygulama ve Sorunlar” TCK-CMKKabahatler Kanunu ve lgili Yönetmeliklerin Uygulamalarnn Deerlendirilmesi Semineri Teblileri EGM Eitim Dairesi Bakanl Yayn No: 33, Ankara-2006, s.194 YILDIZ, Ferruh; (1999), mar Bilgisi, 3.Bask, Nobel Yayn Datm, stanbul YILMAZ, Halil; Yap Denetimi ve Yap Denetim Kurulular, Yetkin Yaynlar, Ankara-2007 YILMAZ, M.; mar Yaptrmlar ve Yargsal Koruma, Seçkin Yaynlar, Ankara-2002 YILMAZ, Zekeriya; Türk Ceza Kanunu ve Kabahatler Kanunu, Seçkin Yaynlar, Ankara-2005 YORDAM, M.Arif; Hayvanlar Koruma Kanunu ve Belediyeler, Yerel Yönetim ve Denetim Dergisi, Temmuz-2004, C:9, Sy.7, s.33-35 YURTCAN, Erdener; Kabahatler Kanunu ve Yorumu, stanbul-2005 i ÇNDEKLER BRNC KISIM ÇEVRE HUKUKUNA LKN TEMEL BLGLER, ÇEVRENN KORUNMASI VE BELEDYELER I- ÇEVRE HAKKI VE ÇEVRE HUKUKU LE LGL TEMEL KAVRAMLAR .................................................................................................... 1 1. Salkl Bir Çevrede Yaama Hakk .............................................................. 1 a) Avrupa nsan Haklar Sözlemesi ve Çevre Hakk................................ 1 b) 1982 Anayasas ve Çevre Hakk ............................................................... 2 c) Çevre Hakk ve Yerel Yönetimler ............................................................. 2 2. Çevrenin Tanm, Unsurlar ve Ekolojik Denge .......................................... 4 a) Çevrenin Tanm ......................................................................................... 4 aa. Çevrebilim Açsndan Çevre............................................................... 4 bb. Hukuksal Açdan Çevre...................................................................... 6 b) Çevreyi Oluturan Unsurlar ve Ekolojik Denge .................................... 8 aa. Çevreyi Oluturan Unsurlar ............................................................... 8 1. Biyolojik Unsurlar ........................................................................... 8 2. Fiziksel Unsurlar ............................................................................. 9 2a. Hava ......................................................................................... 10 2b. Su.............................................................................................. 10 2c. Toprak ...................................................................................... 11 3. Sosyal Unsurlar ............................................................................. 12 4. Ekonomik Unsurlar ...................................................................... 12 5. Kültürel Unsurlar.......................................................................... 13 bb. Ekolojik Denge ................................................................................... 13 YARGITAY KARARLARI .............................................................................. 14 DANITAY KARARLARI .............................................................................. 26 II- ÇEVRE SORUNLARI VE BELEDYELER ................................................... 40 1. Çevre Sorunlarna Neden Olan Etkenler.................................................... 40 2. Belediyelerin Karlat Balca Çevre Sorunlar .................................... 41 a) Su Kirlilii ve Belediyeler ........................................................................ 41 b) Hava Kirlilii ve Belediyeler................................................................... 42 c) Toprak Kirlilii ve Belediyeler ................................................................ 42 d) Gürültü Kirlilii ve Belediyeler.............................................................. 43 e) Atklarn Kontrolü ve Belediyeler .......................................................... 43 3. Çevre Sorunlar ve Kirliliin Çözümünde Belediyelerin Rolü................ 48 a) Genel Olarak.............................................................................................. 48 b) Stratejik Planlama ve Yerel Yönetimlerde Uygulanmas .................... 49 c) Kentsel Alanlardaki Plansz Yaplamann Dourduu Çevre Sorunlar......................................................................................................... 52 ii d) Kent Planlamas ve Yap Denetimi ........................................................ 53 DANITAY KARARLARI .............................................................................. 56 4. Belediyelerin Çevre Yatrmlarnn Mali Kaynak Sorunu ........................ 65 a) Genel Açklama......................................................................................... 65 b) Çevre ve Orman Bakanlnn Mali Kaynaklarnn Artn Salayan Yasal Düzenlemeler ...................................................................................... 65 c) Belediyelerin Çevre Yatrmlar için Bakanlktan Mali Yardm ve Kredi Talepleri............................................................................................... 67 aa) Belediyelere salanacak mali yardmlarn ekil ve yöntemi........ 67 bb) Belediyelere kredi kullandrmann ekil ve yöntemi.................... 68 5. Kültürel Çevrenin Korunmas ve Belediyeler............................................ 69 DANITAY KARARLARI .............................................................................. 74 III- ÇEVRE KONUSUNDA BLGLERE ERM BLG EDNME HAKKI VE BELEDYELER............................................................................................ 81 I- Çevresel Konularda Bilgilere Ulama Hakk...................................... 81 II- Yönetimin Saydaml lkesi................................................................ 83 III- Belediye Yerel Yönetiminin Vatandaa Bilgi Verme Ödevi......... 83 IV- Bilgi Edinme Hakk Kanununun Anahatlar .................................. 84 V- Bilgi Edinme Hakk Kanunu Kapsamna Giren Kamu Kurum ve Kurulularna Getirilen Ödev ve Yükümlülükler.............. 84 1- Kamu Kurum Ve Kurulularnca Alnacak Tedbirler................................................................................................. 85 a) Kurum Dosya Planlarnn Hazrlanmas ................................... 85 b) Kurumsal nternet Sayfalarnn Hazrlanmas ......................... 85 1- Kurum ve kurulularn internet sayfalarnda yer vermeleri gereken bilgiler ............................................................................. 85 2. nternet sayfalarnda ihtiyari olarak yaymlanabilecek bilgi veya belgeler ................................................................................. 86 2- Bilgi Edinme Birimlerinin Oluturulmas................................... 86 3- Bilgi Edinme Hakknn stisnalar ................................................ 87 4- Bilgi Edinme Bavurusuna Konu Olabilen ve Olmayan Bilgi ve Belgeler .................................................................................... 87 5- Bavurularn Kabulü, Deerlendirilmesi ve leme Konulmas .............................................................................................. 88 6- Bavurularn Cevaplandrlmas ................................................... 89 7- Bilgi ve Belgeye Eriim Süreleri .................................................... 89 8- Bavuru Ücretleri .............................................................................. 90 9- Rapor Düzenlenmesi ....................................................................... 90 10- Denetim ve Ceza Hükümleri........................................................ 91 BLG EDNME DEERLENDRME KURULUNUN BELEDYELERLE LGL KARARLARI ....................................................................................... 91 iii KNC KISIM ÇEVRENN CEZA HUKUKU VASITASIYLA KORUNMASI BRNC BÖLÜM TÜRK CEZA KANUNUNDA ÇEVREYE KARI SUÇLAR Çevrenin Kasten Kirletilmesi ................................................................................ 107 TCK Madde 181-....................................................................................................... 107 AÇIKLAMA .............................................................................................................. 107 I- Genel Olarak................................................................................................ 107 II- Suçla Korunan Hukuksal Yarar.............................................................. 107 III- Suçun Konusu .......................................................................................... 108 IV- Suçun Faili ve Maduru ......................................................................... 111 V- Suçun Maddi Unsuru ............................................................................... 111 a) 1.Fkradaki Suçun Maddi Unsuru...................................................... 111 b) 2.Fkradaki Suçun Maddi Unsuru ..................................................... 113 c) Suçun Nitelikli Hali (181/4.Fkra)...................................................... 113 VI- Suçun Manevi Unsuru ............................................................................ 114 VII- Suça Etki Eden Nedenler ...................................................................... 114 VIII- Suçun Özel Görünü Biçimleri .......................................................... 114 a) Teebbüs ................................................................................................ 114 b) tirak ..................................................................................................... 115 c) çtima...................................................................................................... 115 IX- Kovuturma, Görevli Mahkeme, Suçun Yaptrm ve Dava Zamanam...................................................................................................... 115 a) Kovuturma .......................................................................................... 115 b) Görevli Mahkeme................................................................................. 115 c) Suçun Yaptrm .................................................................................... 115 d) Dava Zamanam ................................................................................ 115 YARGITAY KARARLARII .................................................................................... 115 Çevrenin Taksirle Kirletilmesi .............................................................................. 117 TCK Madde 182-....................................................................................................... 117 AÇIKLAMA .............................................................................................................. 117 I- Genel Olarak................................................................................................ 117 II- Suçla Korunan Hukuksal Yarar.............................................................. 117 III- Suçun Faili ve Maduru ......................................................................... 118 IV- Suçun Maddi Unsuru.............................................................................. 118 a) 1.Fkradaki Suçun Maddi Unsuru...................................................... 118 b) 2.Fkradaki Suçun Maddi Unsuru ..................................................... 119 V- Suçun Manevi Unsuru.............................................................................. 119 VI- Suça Etki Eden Nedenler........................................................................ 120 VII- Suçun Özel Görünü Biçimleri............................................................ 120 a) Teebbüs ve tirak............................................................................... 120 iv b) çtima ..................................................................................................... 120 VIII- Kovuturma, Görevli Mahkeme, Suçun Yaptrm ve Dava Zamanam...................................................................................................... 120 a) Kovuturma .......................................................................................... 120 b) Görevli Mahkeme................................................................................. 120 c) Suçun Yaptrm .................................................................................... 120 d) Dava Zamanam ................................................................................ 120 Gürültüye Neden Olma .......................................................................................... 120 TCK Madde 183-....................................................................................................... 120 AÇIKLAMA .............................................................................................................. 121 I- Genel Olarak................................................................................................ 121 II- Suçla Korunan Hukuksal Yarar.............................................................. 121 III- Suçun Faili ve Maduru ......................................................................... 121 IV- Suçun Maddi Unsuru.............................................................................. 121 V- Suçun Manevi Unsuru.............................................................................. 122 VI- Suçun Hukuka Aykrlk Unsuru ......................................................... 122 VII- Suça Etki Eden Nedenler ...................................................................... 123 VIII- Suçun Özel Görünü Biçimleri .......................................................... 123 a) Teebbüs ................................................................................................ 123 b) tirak ..................................................................................................... 123 b) çtima ..................................................................................................... 123 IX- Kovuturma, Görevli Mahkeme, Suçun Yaptrm ve Dava Zamanam...................................................................................................... 123 a) Kovuturma .......................................................................................... 123 b) Görevli Mahkeme................................................................................. 123 c) Suçun Yaptrm .................................................................................... 123 d) Dava Zamanam ................................................................................ 123 YARGITAY KARARLARI...................................................................................... 123 KNC BÖLÜM ÖZEL KANUNLARDA ÇEVREYE KARI SUÇLAR VE KABAHATLER I- 5326 Sayl KABAHATLER KANUNU....................................................... 125 Amaç ve Kapsam ............................................................................................. 125 Madde 1- ........................................................................................................... 125 AÇIKLAMA..................................................................................................... 125 Tanm................................................................................................................. 126 Madde 2- ........................................................................................................... 126 AÇIKLAMA..................................................................................................... 126 Genel Kanun Nitelii ...................................................................................... 127 Madde 3- ........................................................................................................... 127 v AÇIKLAMA..................................................................................................... 127 ANAYASA MAHKEMES KARARI .......................................................... 128 YARGITAY KARARLARI ............................................................................ 139 DANITAY KARARLARI ............................................................................ 140 Kanunîlik lkesi ................................................................................................ 145 Madde 4- ........................................................................................................... 145 AÇIKLAMA..................................................................................................... 145 Zaman Bakmndan Uygulama...................................................................... 146 Madde 5- ........................................................................................................... 146 AÇIKLAMA..................................................................................................... 146 Yer Bakmndan Uygulama............................................................................ 147 Madde 6- ........................................................................................................... 147 AÇIKLAMA..................................................................................................... 147 Kabahatin hmali Davranla lenmesi........................................................ 148 Madde 7- ........................................................................................................... 148 AÇIKLAMA..................................................................................................... 148 Organ veya Temsilcinin Davranndan Dolay Sorumluluk .................... 149 Madde 8- ........................................................................................................... 149 AÇIKLAMA..................................................................................................... 150 Kast veya Taksir............................................................................................... 151 Madde 9- ........................................................................................................... 151 AÇIKLAMA..................................................................................................... 151 Hata ................................................................................................................... 152 Madde 10- ......................................................................................................... 152 AÇIKLAMA..................................................................................................... 152 Sorumluluk....................................................................................................... 152 Madde 11- ......................................................................................................... 152 AÇIKLAMA..................................................................................................... 152 Hukuka Uygunluk Nedenleri ile Kusurluluu Ortadan Kaldran Nedenler ........................................................................................................... 153 Madde 12- ......................................................................................................... 153 AÇIKLAMA..................................................................................................... 153 Teebbüs............................................................................................................ 154 Madde 13- ......................................................................................................... 154 AÇIKLAMA..................................................................................................... 154 tirak................................................................................................................. 154 Madde 14- ......................................................................................................... 154 AÇIKLAMA..................................................................................................... 155 çtima ................................................................................................................ 156 Madde 15- ......................................................................................................... 156 AÇIKLAMA..................................................................................................... 156 Yaptrm Türleri ............................................................................................... 157 Madde 16- ......................................................................................................... 157 AÇIKLAMA..................................................................................................... 157 darî Para Cezas .............................................................................................. 158 vi Madde 17- ......................................................................................................... 158 AÇIKLAMA..................................................................................................... 159 YARGITAY KARARI..................................................................................... 160 Mülkiyetin Kamuya Geçirilmesi.................................................................... 160 Madde 18- ......................................................................................................... 160 AÇIKLAMA..................................................................................................... 161 Sakl Tutulan Hükümler ................................................................................. 162 Madde 19- ......................................................................................................... 162 AÇIKLAMA..................................................................................................... 162 Soruturma Zamanam ................................................................................ 163 Madde 20- ......................................................................................................... 163 AÇIKLAMA..................................................................................................... 163 YARGITAY KARARLARI ............................................................................ 163 Yerine Getirme Zamanam .......................................................................... 164 Madde 21- ......................................................................................................... 164 AÇIKLAMA..................................................................................................... 164 darî Yaptrm Karar Verme Yetkisi ............................................................. 164 Madde 22- ........................................................................................................ 164 AÇIKLAMA..................................................................................................... 165 Cumhuriyet Savcsnn Karar Verme Yetkisi......................................................... 166 Madde 23- ..................................................................................................................... 166 AÇIKLAMA..................................................................................................... 166 Mahkemenin Karar Verme Yetkisi................................................................ 167 Madde 24- ......................................................................................................... 167 AÇIKLAMA..................................................................................................... 167 YARGITAY KARARLARI ............................................................................ 167 darî Yaptrm Karar....................................................................................... 168 Madde 25- ........................................................................................................ 168 AÇIKLAMA..................................................................................................... 168 Kararlarn Teblii............................................................................................. 169 Madde 26- ......................................................................................................... 169 AÇIKLAMA..................................................................................................... 170 Bavuru Yolu ................................................................................................... 170 Madde 27- ......................................................................................................... 170 AÇIKLAMA..................................................................................................... 171 YARGITAY KARARI..................................................................................... 172 DANITAY KARARLARI ............................................................................ 172 Bavurunun ncelenmesi ................................................................................ 174 Madde 28- ......................................................................................................... 174 AÇIKLAMA..................................................................................................... 175 YARGITAY KARARLARI ............................................................................ 177 tiraz Yolu ........................................................................................................ 178 Madde 29- ......................................................................................................... 178 AÇIKLAMA..................................................................................................... 178 YARGITAY KARARLARI ............................................................................ 178 vii Vazgeçme ve Kabul ......................................................................................... 179 Madde 30- ......................................................................................................... 179 AÇIKLAMA..................................................................................................... 179 Masraflarn ve Vekalet Ücretinin Ödenmesi................................................ 180 Madde 31- ......................................................................................................... 180 AÇIKLAMA..................................................................................................... 180 Emre Aykr Davran ..................................................................................... 180 Madde 32- ......................................................................................................... 180 AÇIKLAMA..................................................................................................... 180 YARGITAY KARARLARI ............................................................................ 181 Dilencilik........................................................................................................... 182 Madde 33- ......................................................................................................... 182 AÇIKLAMA..................................................................................................... 182 Kumar................................................................................................................ 183 Madde 34- ......................................................................................................... 183 AÇIKLAMA..................................................................................................... 183 Sarholuk .......................................................................................................... 183 Madde 35- ......................................................................................................... 183 AÇIKLAMA..................................................................................................... 184 YARGITAY KARARI..................................................................................... 184 Gürültü.............................................................................................................. 184 Madde 36- ......................................................................................................... 184 AÇIKLAMA..................................................................................................... 185 YARGITAY KARARLARI ............................................................................ 186 Rahatsz Etme................................................................................................... 187 Madde 37- ......................................................................................................... 187 AÇIKLAMA..................................................................................................... 187 gal.................................................................................................................... 188 Madde 38- ......................................................................................................... 188 AÇIKLAMA..................................................................................................... 188 Tütün Mamullerinin Tüketilmesi .................................................................. 189 Madde 39- ......................................................................................................... 189 AÇIKLAMA..................................................................................................... 189 Kimlii Bildirmeme ......................................................................................... 190 Madde 40- ......................................................................................................... 190 AÇIKLAMA..................................................................................................... 191 YARGITAY KARARI..................................................................................... 193 Çevreyi Kirletme.............................................................................................. 193 Madde 41- ......................................................................................................... 193 AÇIKLAMA..................................................................................................... 194 Afi Asma ......................................................................................................... 196 Madde 42- ......................................................................................................... 196 AÇIKLAMA..................................................................................................... 196 YARGITAY KARARLARI ............................................................................ 197 Silah Tama...................................................................................................... 198 viii Madde 43- ......................................................................................................... 198 AÇIKLAMA..................................................................................................... 198 YARGITAY KARARLARI ............................................................................ 198 Tüzel Kiilerin Sorumluluu.......................................................................... 199 Madde 43/A-.................................................................................................... 199 AÇIKLAMA..................................................................................................... 200 Ek Madde 1-45...........................................................................................200-201 II- 1608 Sayl UMURU BELEDYEYE MÜTEALLK AHKAMI CEZAYE HAKKINDA 16 NSAN 1340 TARH VE 486 NUMARALI KANUNUN BAZI MADDELERN MUADDL KANUN ............................................ 202 Madde 1- ........................................................................................................... 202 AÇIKLAMA..................................................................................................... 202 1) Genel Olarak............................................................................................ 202 2) Belediye Encümeninin dari Ceza Verebilecei Durumlar ............... 202 3) dari Yaptrm Karar Verme Yetkisi.................................................... 204 4) dari Yaptrm Karar.............................................................................. 204 5) Bavurulacak Yarg Yolu ....................................................................... 204 Madde 2- ........................................................................................................... 205 AÇIKLAMA..................................................................................................... 206 YARGITAY KARARLARI ............................................................................ 206 DANITAY KARARLARI ............................................................................ 212 III- 2872 Sayl ÇEVRE KANUNU...................................................................... 219 dari Nitelikteki Cezalar ................................................................................. 219 Madde 20- ......................................................................................................... 219 AÇIKLAMA..................................................................................................... 223 1) Genel Olarak............................................................................................ 223 2) Çevre hlallerine likin Kabahatler (ÇK 20.md.) ............................... 223 3) Cezalar Etkileyen Nedenler ................................................................. 233 DANITAY KARARLARI ............................................................................ 233 Fiillerin Tekrar ................................................................................................ 245 Madde 23- ......................................................................................................... 245 AÇIKLAMA..................................................................................................... 245 dari Cezalarda Yetki ...................................................................................... 245 Madde 24- ......................................................................................................... 245 AÇIKLAMA..................................................................................................... 246 YARGITAY KARARI..................................................................................... 246 DANITAY KARARLARI ............................................................................ 247 darî Yaptrmlarn Uygulanmas, Tahsil Usulü Ve tiraz.......................... 250 Madde 25- ......................................................................................................... 250 AÇIKLAMA..................................................................................................... 251 DANITAY KARARLARI ............................................................................ 252 Adlî Nitelikteki Cezalar .................................................................................. 255 Madde 26- ......................................................................................................... 255 ix AÇIKLAMA..................................................................................................... 256 a) Bildirim ve bilgi verme yükümlülüüne aykr olarak yanl ve yanltc bilgi vermek .................................................................................. 256 b) Yanl ve yanltc belge düzenleme ve kullanma suçu..................... 256 c) Çevresel etki deerlendirmesi sürecinin durmas.............................. 257 Dier Kanunlarda Yazl Cezalar................................................................... 257 Madde 27- ......................................................................................................... 257 AÇIKLAMA..................................................................................................... 258 Geçici Madde 4................................................................................................. 258 AÇIKLAMA..................................................................................................... 258 IV- 3621 Sayl KIYI KANUNU........................................................................... 261 Ceza Hükümleri............................................................................................... 261 Madde 15- ......................................................................................................... 261 AÇIKLAMA..................................................................................................... 261 a) Ky Kanununun Amac.............................................................................. 261 b) Kynn Korunmas ve Yap Yasa........................................................... 262 c) Uygulamalarn Kontrolü ve mar Mevzuatna Aykr Yap .................. 263 d) Ceza Hükümleri .......................................................................................... 264 DANITAY KARARLARI ............................................................................ 266 V- 2634 Sayl TURZM TEVK KANUNU ................................................. 281 Denetleme Yetkisi ............................................................................................ 281 Madde 30- ......................................................................................................... 281 AÇIKLAMA..................................................................................................... 281 Cezalar............................................................................................................... 281 Madde 31- ......................................................................................................... 281 AÇIKLAMA..................................................................................................... 281 Uyarma Cezas ................................................................................................. 282 Madde 32- ......................................................................................................... 282 AÇIKLAMA..................................................................................................... 282 Para Cezalar..................................................................................................... 282 Madde 33- ......................................................................................................... 282 AÇIKLAMA..................................................................................................... 282 DANITAY KARARLARI ............................................................................ 283 Belge ptali ........................................................................................................ 284 Madde 34- ......................................................................................................... 284 AÇIKLAMA..................................................................................................... 284 Cezalara tiraz ve Dava Açlmas .................................................................. 284 Madde 35- ......................................................................................................... 284 Dier Cezalar.................................................................................................... 284 Madde 36- ......................................................................................................... 284 AÇIKLAMA..................................................................................................... 285 YARGITAY KARARLARI ............................................................................ 286 x VI- 167 Sayl YERALTI SULARI HAKKINDA KANUN.............................. 288 Ceza Hükümleri............................................................................................... 288 Madde 18- ......................................................................................................... 288 AÇIKLAMA..................................................................................................... 289 DANITAY KARARLARI ............................................................................ 289 stisnalar............................................................................................................ 292 Madde 19........................................................................................................... 292 VII- 3213 Sayl MADEN KANUNU ................................................................... 293 Üretim Sevkiyat .............................................................................................. 293 Madde 12- ......................................................................................................... 293 AÇIKLAMA..................................................................................................... 293 YARGITAY KARARLARI ............................................................................ 297 VIII-6831 Sayl ORMAN KANUNU ................................................................... 300 Madde 92- ......................................................................................................... 300 AÇIKLAMA..................................................................................................... 300 YARGITAY KARARLARI ............................................................................ 301 Madde 93- ......................................................................................................... 302 AÇIKLAMA..................................................................................................... 302 1) 93/1.Fkra ................................................................................................ 302 2) 93/2.Fkra ................................................................................................ 303 3) 93/3.Fkra ................................................................................................ 304 YARGITAY KARARLARI ............................................................................ 304 Madde 94- ......................................................................................................... 319 AÇIKLAMA..................................................................................................... 320 YARGITAY KARARLARI ............................................................................ 320 Madde 95- ......................................................................................................... 320 AÇIKLAMA..................................................................................................... 321 YARGITAY KARARI..................................................................................... 321 Madde 96- ......................................................................................................... 321 AÇIKLAMA..................................................................................................... 321 YARGITAY KARARI..................................................................................... 322 IX- 4342 Sayl MERA KANUNU ....................................................................... 323 Yükümlülükleri Yerine Getirmeyenler......................................................... 323 Madde 27- ......................................................................................................... 323 AÇIKLAMA..................................................................................................... 323 YARGITAY KARARLARI ............................................................................ 324 DANITAY KARARI .................................................................................... 324 X- 2873 Sayl MLL PARKLAR KANUNU................................................... 327 Cezalar............................................................................................................... 327 Madde 20- ......................................................................................................... 327 AÇIKLAMA..................................................................................................... 327 xi YARGITAY KARARLARI ............................................................................ 328 Madde 21- ......................................................................................................... 331 AÇIKLAMA..................................................................................................... 331 YARGITAY KARARLARI ............................................................................ 332 XI- 2960 Sayl BOAZÇ KANUNU............................................................... 336 Ceza Hükümleri............................................................................................... 336 Madde 18........................................................................................................... 336 AÇIKLAMA..................................................................................................... 336 a) Genel Esaslar ve Tanmlar ..................................................................... 336 b) Kullanlan Yapnn Denetimi ve Ykm leri...................................... 337 c) Ceza Hükümleri...................................................................................... 338 YARGITAY KARARLARI ............................................................................ 339 XII- 1380 Sayl SU ÜRÜNLER KANUNU ....................................................... 341 Madde 1-35 ................................................................................................341-349 Cezalar............................................................................................................... 350 Madde 36- ......................................................................................................... 350 AÇIKLAMA..................................................................................................... 352 YARGITAY KARARLARI ............................................................................ 354 XIII- 2918 Sayl KARAYOLLARI TRAFK KANUNU..................................... 372 Belediye Trafik Birimleri, Görev ve Yetkileri............................................... 372 Madde 10- ......................................................................................................... 372 AÇIKLAMA..................................................................................................... 372 Belediye Snrlar çinde Bulunan Karayolu Kenarndaki Yap ve Tesisler............................................................................................................... 373 Madde 18- ......................................................................................................... 373 AÇIKLAMA..................................................................................................... 373 Araçlarn Teknik artlara Uygunluu .......................................................... 373 Madde 30- ......................................................................................................... 373 AÇIKLAMA..................................................................................................... 373 DANITAY KARARI .................................................................................... 374 Park Etmenin Yasak Olduu Yerler ve Haller............................................. 375 Madde 61- ......................................................................................................... 375 AÇIKLAMA..................................................................................................... 376 Karayolu Üzerinde Park Etme zni Verilmeyen Araçlar............................ 376 Madde 62- ......................................................................................................... 376 AÇIKLAMA..................................................................................................... 376 YARGITAY KARARI..................................................................................... 376 Ses, Müzik, Görüntü ve Haberleme Cihazlarnn Kullanlmas .............. 377 Madde 72- ......................................................................................................... 377 AÇIKLAMA..................................................................................................... 377 Suç ve Ceza Tutanaklar ................................................................................. 377 Madde 114- ....................................................................................................... 377 xii AÇIKLAMA..................................................................................................... 378 YARGITAY KARARLARI ............................................................................ 378 XIV- 5179 Sayl GIDALARIN ÜRETM, TÜKETM VE DENETLENMESNE DAR KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMENN DETRLEREK KABULÜ HAKKINDA KANUN................................................................. 380 Madde 1-28 ................................................................................................380-391 darî Yaptrmlar ve Cezalar........................................................................... 391 Madde 29- ......................................................................................................... 391 YARGITAY KARARLARI ............................................................................ 393 darî Yaptrmlara Karar Verme Yetkisi ....................................................... 399 Madde 30- ......................................................................................................... 399 AÇIKLAMA..................................................................................................... 400 YARGITAY KARARLARI ............................................................................ 401 ÜÇÜNCÜ KISIM ÇEVREYE ZARAR VEREN FLLERDEN DOAN HUKUK SORUMLULUK HUKUK SORUMLULUA LKN GENEL AÇIKLAMALAR .................. 405 IKRLETENN ÇEVRE KANUNUNA GÖRE SORUMLULUU .......... 405 1. Sorumluluun Nitelii ve Kapsam ........................................................ 405 2. Sorumluluun Koullar ........................................................................... 407 a. Çevrenin Kirlenmi Olmas ................................................................... 407 b. Sorumlu Kii Olarak Kirletenin Bulunmas ........................................ 407 c. Çevre Kirliliinin Bir Zarara Neden Olmas ....................................... 408 d. Kirlenme ile Zarar Arasnda Nedensellik Bann Bulunmas......... 408 3. spat Yükü ve Tazminatn Belirlenmesi................................................. 409 4. Zamanam ................................................................................................. 410 5. Sorumluluklarn Yarmas Kural.......................................................... 410 YARGITAY KARARLARI ............................................................................ 410 II- DENZ ÇEVRESNN KRLETLMESNDEN DOAN ZARARLARIN TAZMN ......................................................................................................... 420 1. 5312 Sayl Kanuna Göre Sorumluluun Nitelii ................................ 420 2. Zararn Tespiti ve Ödenmesi.................................................................... 421 3. Zamanam ................................................................................................. 422 III- KRLETENN ÖZEL HUKUKA GÖRE SORUMLULUU.................... 422 a. Genel Olarak ............................................................................................ 422 b. Olaan Sebep Sorumluluu .................................................................. 423 aa) Yap Malikinin Sorumluluu (BK. 58. md.).................................. 423 bb) Tanmaz Malikinin Sorumluluu (MK. 730.md.) ...................... 425 c. Tehlike Sorumluluu .............................................................................. 428 YARGITAY KARARLARI ............................................................................ 428 BRNC KISIM ÇEVRE HUKUKUNA LKN TEMEL BLGLER, ÇEVRENN KORUNMASI VE BELEDYELER I- ÇEVRE HAKKI VE ÇEVRE HUKUKU LE LGL TEMEL KAVRAMLAR: 1. Salkl Bir Çevrede Yaama Hakk: Günümüz dünyasnda gelien endüstri ve nüfus art sonucunda, bütün insanln ve canl varlklarn ortak yaam alan olan çevrenin daha çok insan kökenli eylemler sonucu kirletilmesi ve bunun ekolojik dengede yol açt tahribat ve zararn dayanlmaz bir hal almas, çevre sorunlarn bütün toplumlarn önde gelen sorunlarndan biri haline getirmitir. Yaanan çevre sorunlar karsnda insanolu havas ve suyu kirlenmemi, topra bozulmam, gürültüden ve dier kirliliklerden uzak olan salkl ve temiz bir çevreyi elde etmek ve onun doal dengesini koruyabilmek amacyla çevre koruma ve gelitirmeye yönelik çeitli tedbirler almaya ve yaamsal önemi büyük olan bu konuyu küresel ve hatta evrensel ölçülerde ele alma gayreti içine girmitir. Bu çabalarn sonucu olarak, “salkl ve dengeli bir çevrede yaama hakk” gerek uluslararas ve gerekse ulusal alanlarda kabul edilmeye balanmtr. a) Avrupa nsan Haklar Sözlemesi ve Çevre Hakk: Uluslararas alanda ülkemizi de balayc bir sözleme olarak uygulanan Avrupa nsan Haklar Sözlemesinde her ne kadar salkl ve düzenli bir çevrede yaama hakkna ilikin bir düzenlemeye açk bir ifadeyle yer verilmemi ise de, ilerleyen zamanda çevrenin korunmas alanndaki gelimeler, art arda gelen uluslararas bildirge ve sözlemeler ile kamuoyunun hzla artan duyarll, AHS’nin 2.maddesinde kabul edilen yaama hakknn güvence altna alnabilmesi amacyla, salkl ve düzenli bir çevrede yaama hakknn AHS çerçevesinde deerlendirilmesini gerekli klm ve AHM de salkl bir çevrede yaama hakkna kapsaml bir ekilde yaklama gereini duymutur 1. Uygulamada ulusal yasalarn koruduu bir hak, AHS balamnda “medeni hak” olarak ele alnabilmekte, böylece sözlemenin 6. veya 13.maddelerinin salad güvencelerden yararlandrlabilmektedir. Eer ulusal yasalar, çevrenin korunmasn öngören ve bu alanda bireylere istemde bulunma olanan tanyan kurallar içeriyorsa, AHM bu olguyu gözetmek durumunda bulunacaktr. AHM’nin çevre hukuku ile ilgilenmesi, uzunca bir süre ulusal yasalarla ve ulusal yarg yerlerinin deerlendirmeleriyle snrl kalmtr. Mahkeme, sözleme öngördüü için deil, ulusal yasalarn bir hak olarak tand ölçüde salkl bir çevrede yaama hakkn inceleme olana bulabilmitir. AHM’nin, çevrenin korunmas için nelerin yaplmas veya yaplmamas gerektiini kararlatrma 1 DNÇ, Güney; Avrupa nsan Haklar Sözlemesi’ne Göre Çevre ve nsan, TBB, Yayn No: 143, Ankara-2008, s.22 1 yetkisi yoktur. Mahkemenin denetimi, ulusal uygulamalarn sözlemeye ve ek protokollere uygun olup olmadn saptamaktr 2. Nitekim AHM, 28.4.1993 günü stanbul, Ümraniye’deki Belediye’ye ait çöplükte meydana gelen metan gaz patlamas sonucu 39 kiinin yaamn yitirmesi olay ile ilgili Öneryldz/Türkiye kararnda; gerekli tedbirlerin alnmamas nedeniyle, AHS’nin 2.maddesinin özü bakmndan ihlal edildiine, yaama hakknn kanun tarafndan yeterince korunamamas nedeniyle de ayn maddenin yöntem açsndan ihlal edildiine, bu gerekçelerin ihlali saptanan AHS’nin 13. ve 1 Numaral Protokolün 1.maddesi için de geçerli olduuna karar vermitir. b) 1982 Anayasas ve Çevre Hakk: Salkl ve düzenli bir çevrede yaama hakk, 1982 Anayasas sistemi içinde üçüncü bölüm olarak düzenlenen Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler bal altnda bulunan 56.maddede bir sosyal hak olarak ifade edilmitir. Bu madde, “Herkes, salkl ve dengeli bir çevrede yaama hakkna sahiptir. Çevreyi gelitirmek, çevre saln korumak ve çevre kirlenmesini önlemek devletin ve vatandalarn ödevidir. (…) Devlet, bu görevini kamu ve özel kesimlerdeki salkl ve sosyal kurumlardan yararlanarak, onlar denetleyerek yerine getirir.” hükmünü getirmek suretiyle tüm bireylere “çevre hakk” tanmakta ve ayrca çevrenin gelitirilmesi, çevre salnn korunmas ve çevre kirliliinin önlenmesini devlete ve vatandalara bir ödev olarak yüklemektedir. Normatif deere sahip balayc bir düzenleme olan bu madde, 2872 sayl Çevre Kanunu bata olmak üzere 2863 sayl Kültür ve Tabiat Varlklarn Koruma Kanunu gibi yasalara dayanak oluturmaktadr. c) Çevre Hakk ve Yerel Yönetimler: Salkl ve düzenli bir çevrede yaama hakk, iyi bir toplum içinde insan onuruna yarar bir yaam sürebilme düüncesinin anlatm olduundan, hem bireylere ve hem de toplumun tümüne ait saylr 3. Herkese ait olduu kabul edilen bu hakkn gerçekten kullanlabilir bir hak haline gelebilmesi için kamusal ve tüzel kiiler ile gerçek kiilerin çevrenin korunmas konusunda yeterli hak ve yetkilere sahip olmas gerekir 4. Çevre hakk, insan haklarnn snflandrlmasnda “dayanma haklar” ad altnda üçüncü kuak haklar arasnda saylmakta ve bir insan hakk olarak kabul edilmektedir 5. Üçüncü kuak insan haklar (kii haklar ve siyasal haklar) gibi bireye devletin karamayaca bir alan yaratma ya da ikinci kuak insan haklar (ekonomik, kültürel ve sosyal haklar) gibi onu devlet yönetimine ortak etme kimliinde deildir. Üçüncü kuak haklar, bireyi ve devleti ayn sorumluluun altna sokan, gelecek kuaklar ve devleti ilgilendiren haklardr. Bu hakla- 2 3 4 5 DNÇ, G.; a.g.e., s.20 vd TOPRAK, Zerrin; “Çevre Hakk ve Yerel yönetimler”, nsan Haklar Yll, C:10-11, s.91-106, TODAE Yayn, Ankara, 1988-1989, s.101-102. EN, Ersan; Çevre Ceza Hukuku, Kazanc Kitap Ticaret A.., stanbul-1994, S.37 ÖZDEK, Yasemin; nsan Hakk Olarak Çevre Hakk, TODAE Yayn, Ankara, ubat 1993, s.91101 2 rn dört temel haktan olutuu kabul edilmektedir. Bunlar, gelime hakk, çevre hakk, bar hakk ve insanln ortak kaltndan yararlanma hakkdr 6. Dayanma haklar adyla anlan üçüncü kuak insan hakk niteliinde bulunan çevre hakk, büyük ölçüde toplumda yaayan herkesin çabalarn birletirmesi yani, sadece devletin deil, kamu kurumlarnn, özellikle yerel yönetimlerin, bireylerin ve örgütlerin müdahalesi ve katksyla anlam kazanr. Bu hak ve özgürlüklere dayanma haklar denilmesinin asl nedeni de birlikte hareket etme esasndan kaynaklanmtr 7. Türk çevre mevzuatna bakldnda, çevre yönetimi ve planlama yetkisinin merkezi idarede olduu ve çok snrl konularda yerel yönetimlere karar alma yetkisi tannd, ancak giderek yerinden yönetime doru bir yönelmenin olduu görülmektedir. Günümüzde pek çok ülke yerel yönetim anlayn yaygnlatrmaya ve birçok yetki ve sorumluluu yerel yönetimlere devretmeye çalmakta ve yönetimde yerel yöneticilere de arlk vermeyi tercih etmektedir. Dier yandan, yerinden yönetim anlay olas ihtilaflarn ve anlamazlklarn çözümünde daha etkin rol oynayabilir. Birçok anlamazlk, yargya intikal etmeden yerel düzeyde çözüme kavuturabilir. Ayrca yerinden yönetim anlaynda alnan kararlarn uygulanmas daha etkin ve ekonomik olarak daha ucuza mal olabilir 8. Anayasa Mahkemesinin bir kararna göre, “salkl ve dengeli çevre kavramna, doal güzelliklerin korunduu, kentleme ve sanayilemenin getirdii hava ve su kirlenmesinin önlendii bir çevre kadar, belli bir plan ve programa göre düzenlenmi çevrenin de girecei kukusuzudur” 9. Salkl ve dengeli bir çevre idealine ulalabilmesi için, çevre korumaya daha fazla yöresel katlmn salanmas, planlama ve yönetim sürecinde halkn tercihlerinin mutlaka öncelikli olarak dikkate alnmas gerekir. Yerel yönetimler tarafndan yaplan planlamada, çevre yönetiminin daha kolay ve etkin bir ekilde gerçekletirilmesi mümkündür. Bu bakmdan yerel yönetimler ve merkezi yönetimler arasnda yetki karmaasna neden olan yasal düzenlemelerde deiiklik yaplmas, çevre mevzuatnda ve kurumlar arasnda uyum, etkili bir ibirlii ve koordinasyonun salanmas gerekir. Günümüzde daha çok uluslararas kamuoyunda “moral deerler” olarak kabul gören birçok metinde dorudan veya dolayl bir biçimde yer verilen, çevre hakkn da kapsayan kentli haklar insanlarn kentsel alanlarda sahip olduklar, gündelik yaamn gerektirdii, somut ve yerel nitelikteki haklarn bir ifadesidir. Kentli haklarnn yasal düzenlemelerle hayata geçirilmesi, kentsel yaam kalitesini ve yaam standartlarn artraca gibi, kentlerin çevresel nitelikli sorunlarnn çözümünde yerel yönetimlerin katlmn salayacaktr. 6 7 8 9 GÜNE, Yusuf/COKUN, Aynur Aydn; Çevre Hukuku, Kazanc, stanbul-2004, s.57 Geni Bilgi çin bkz. KABOLU, brahim; “Çevre Hakk Karsnda dare ve Yurtta, stanbul Barosu Yayn, s.119-140; KABOLU, brahim; Dayanma Hakknn Hukuksal Deeri, nsan Haklar Yll, C.13, s.37-48, Ankara-1991 GÜNE/COKUN; a.g.e., s.116 Any.Mah. 11.12.1986, 1985/11 Esas-198/29 Karar, RG. 4.10.1989, Say:20302 3 2. Çevrenin Tanm, Unsurlar ve Ekolojik Denge: Çevre sorunlar ve çevrenin korunmasnda ana ilkelerin neler olduundan bahsetmeden önce, çevrenin tanmlanmas, kapsamnn belirlenmesi ve unsurlarna deinilmesi gerekmektedir. a) Çevrenin Tanm: Çevre kavram günümüz dünyasnda özellikle türlerin korunmas, genetik yapnn bozulmas, ozon tabakasnn delinmesi, kutuplarda buzullarn erimesi gibi daha birçok çevresel bozulma türlerinin çevre hukukunun kapsamna girmesi ve çevre mevzuatnn da bu yönde ekillenmesi karsnda artk klasik kirlilik ve çevre sorunlarndan daha fazlasn ifade eden, tüm çevre sorunlarnn gözlemlendii ve tüm uzay düzeninin korunmasn gerektiren bir çevre mevzuatna hitap etmesi gereken geni bir mekan ve hassas bir dengeyi ifade etmektedir 10. Çevre kavramnn oldukça geni bir mekan ve hassas bir dengeyi ifade etmesinden dolay doktrinde bu kavramn çeitli bilim dallarnda farkl anlamlarda tanmland görülmektedir. aa. Çevrebilim Açsndan Çevre: Çevrebilim ksaca, insanlarn çevre ile uyumunu salama bilimidir. Bir baka tanmla çevrebilim, tabii, sosyal ve salk bilimlerinin bir sentezi olup fizik, kimya, biyoloji, mühendislik gibi fen bilimleri ile hukuk, iktisat, felsefe, sosyoloji, psikoloji gibi birçok bilim dalnn çevrenin korunmas ve iyiletirilmesi konusunda ortaya koyduklar bilekedir. Bu bakmdan multi disipliner bir yaps vardr. Çevrebilimin anahtar doadaki ekolojik dengenin korunmasdr 11. Çevrebilim açsndan çevre; “ekosferdeki tüm canl unsurlar kuatan döngüler ve ilikiler bütünü” 12, “insan ve canllar üzerinde ani veya süreli, dorudan veya dolayl etkide bulunan, fiziksel, kimyasal, toplumsal deerlerin toplam” 13 eklinde tanmlanabilir. Erta’a göre çevre, bugün kazand küresel, evrensel boyutuyla sadece vatandalarn deil ülke, rk ayrm yapmadan tüm insanlarn hatta tüm canllarn maldr. Yazara göre, çevre tanmnn boyutlarn, niteliksel ve mekansal açlardan irdelemek mümkündür. Niteliine göre çevre, fiziksel ve toplumsal olarak ayrlabilir. Buna göre, fiziksel çevre; insann herhangi bir etkisinin söz konusu olmad doal çevre ile insann bilgi ve kültür birikimine dayanarak, doal çevresinde bulmu olduu yeralt ve yerüstü zenginliklerini kullanp deerlendirerek yaratt yapay çevreden oluur. Toplumsal çevre; bir fiziksel çevre içinde bulunan insanlarn ekonomik, toplumsal ve siyasal sistemleri gerei yarattklar insani, kültürel, tarihi ilikilerin tümünü kapsar. Mekansal çevre ise, bir bölge, etkileimi içindeki çevresel öelerin oluturduu bir bütündür. Bölge boyutu bir 10 11 12 13 GÜNE/COKUN; a.g.e., s.1-2 ERTA, eref; Çevre Hukuku, zmir-1997, s.3 ERTÜRK, Hasan; Çevre Bilimine Giri, Uluda Üniversitesi Basmevi, Uluda Üniversitesi Güçlendirme Vakf Yayn No: 96, U.Ü...B.F. letme ktisadi ve Muhasebe Aratrma ve Uygulama Merkezi Yayn No: 97, Bursa, s.33 ERTA, .; a.g.e., s.4 4 ülkenin snrlar içinde olabilecei gibi, birden çok ülkeyi ya da birden çok ülkenin belli yörelerini kapsayan snrlar içinde yer alabilir 14. Bu tanmlarda çevre kavramnn kapsam içerisine giren ekoloji, ekosistem terimlerinin ve bu balamda bütün canl ve cansz varlklar arasndaki karlkl etkileim ve ilikiler mekanizmasnn bilinmesi gerekmektedir. Ekoloji, canllar ile çevreleri arasndaki karlkl etki ve ilikileri inceleyip aratran bir bilim daldr 15. Ekoloji bilimi, canl varlklar doal ortam ve bu ortam ile organizmalar arasnda kurulan ilikiler balamnda incelemektedir. Yunanca yaanlan yer, yurt anlamna gelen “oikos” sözcüünden ilk defa Alman biyolog Haecek tarafndan türetilmitir 16. Ekosistem ise, insan ve dier canllarn birlikte, uyumlu ve dengeli bir biçimde varlk ve gelimelerini sürdürebilmeleri için mevcut olmas gereken artlarn tamam olarak tanmlanmtr 17. Genel anlamda dünyada mevcut ekolojik düzen yannda her bölgenin kendine özgü bir ekolojik sistemi mevcuttur. Bu bölgesel “ekolojik istemler” çeitli canl organizmalarla, onlarn cansz çevrelerinin oluturduu ve bir bütün olarak ele alnabilen sistemlerdir. Beyehir Gölü, Bandrma Ku Cenneti, zmir Tuzlas bunlara örnek gösterilebilir. Ekosisteme benzer bir kavram da ni kavram’dr. lk defa Grinnel tarafndan kullanlan ni kavram bir canlnn yaayp üremesi için gerekli tüm koullarn bulunduu mekan ifade etmektedir 18. Ayrca her ekosistemde organizmalar, enerji için mutlaka günee bamldr, çünkü, güneten organizmalara enerji transfer eden bir dizi sistem, onlarn hayatta kalabilmeleri maksadyla doal bir denge içinde çalr ki, bu sisteme de “besin zinciri” ad verilmektedir 19. Çepel çevreyi, “canllarn yaayp gelimesini salayan ve onlar sürekli olarak etkileri altnda bulunduran fiziksel, kimyasal ve biyolojik faktörlerin bütünlüü” biçiminde tanmlamaktadr 20. Yazara göre bu saylan faktörler bütünü içinde mevcut topraklardan atmosfere, yer alt sularndan okyanuslara, mikroorganizmalardan insanlara kadar, tüm canl ve cansz varlklar arasnda ekolojik döngü ad altnda karmak bir etkileim ve ilikiler a olumaktadr 21. Fakat canllar, bu denli geni bir alana yaylan ve oldukça kapsaml bir kavram ifade eden çevrede, nitelik ve nicelik bakmndan son derece farkllk gösteren faktör14 15 16 17 18 19 20 21 ERTA, .; a.g.e., s.4 GÜRPINAR, Ergun; Çevre Sorunlar, stanbul-1992, s.13-ÇEPEL, Necmettin; Doa-Çevre-Ekoloji ve nsanln Ekolojik Sorunlar, stanbul-1992, s.12-DÖNMEZER, Sulhi; Kriminoloji, stanbul1984, s.231-TAMER, Mustafa; “Çevre Sorunlar ve Çevre Mevzuat”, Türk dare Dergisi, Yl: 63, Say:393, Ankara,Aralk-1991, s.169-BERKES, Fikret/KILALIOLU,Mine; Ekoloji ve Çevre Bilimleri, stanbul-1990, s.14 KELE/HAMAMCI; Çevre Bilim, s.47 vd.; ERTA; a.g.e., s.5 ÖZDEMR, evket; Türkiye’de Toplumsal Deime ve Çevre Sorunlarna Duyarllk, Ankara1988, s.13 Çevre Vakf Bülteni, Biyolojik Zenginlikler, Ekolojik Benzerlik ve Ni Kavram, Aralk-1993, Say:5; ERTA, a.g.e., s.5 ÜNLÜ, Halil; Yerel Yönetim ve Çevre, stanbul-1991, s.2 ÇEPEL, N.; a.g.e., s.38 ÇEPEL, N.; a.g.e., s.11-12, EN, Ersan; Çevre Ceza Hukuku, Kazanc Kitap ve Ticaret A.., stanbul-1994, S.5-6 5 lerden kendilerine en iyi uyanlar seçerek belirli bir yaama alan, habitat veya optimum yaam ortam olutururlar ki buna “etkili özel bir çevre” denir 22. Çevre kavram, doal yada yapay fiziksel bir mekan ifade etmesinin yan sra soyut alglamalar da kapsar. Fiziksel, çevre kapsamna giren yapay çevre, insanolunun kendi teknolojisi ve çabasyla yeryüzünde oluturduu çevreyi ifade eder. “Oluturulduu dönemin ya da dönemlerin toplumsal bilgi birikimi, teknolojisi ve deerleri yapay çevreye olduu gibi yansr.” 23 Örnein, ehirler, yollar, köprüler, her türlü alt yap, barajlar gibi varlklar yapay olarak oluturulduklar oranda yapay çevre kavramna dahil saylrlar. Yapay çevre bir anlamda kültürel deerleri de kapsamna almaktadr. Kültürel çevre, insanolunun medeniyet yolunda ilerlemesi srasnda oluturduu, toplumlarn ortak ürünü olan çevre ile her bir milletin ve alt kültürlerin oluturduu çevreyi ifade etmektedir. Bu anlamda, tarihi eserler, kültürel deerler, gelenekler vs. toplumlarn ve kiilerin kültürel çevresini oluturmaktadr 24. Bir canlnn çevresi yerkürenin yan sra sonsuz uzay sistemini de kapsamaktadr. Çepel’e göre kozmik çevre, dünyann dndaki gökcisimlerinden kaynaklanan fiziksel kuvvetler olup, s ve k yayan kozmik nlar ve güne nlardr. Güne nlar güneten dünyaya gelen ve dünyadaki s ve k enerjisinin kaynadr. Bunun yannda, kozmik nlar ise, güne ve dier yldzlar ile Samanyolu galaksisinden gelen, yüksek enerjiye sahip elektromanyetik dalgalardr 25. Bizim de katldmz bir tanma göre çevre; “yeryüzü ekosisteminde yer alan canl ve cansz varlklarla bunlarn karlkl etkileimlerinin (fiziksel, kimyasal, biyolojik) var olduu dünya ve dünya d fiziksel mekan ve oluturduu yapay ortam ile, yine bu varlklarn oluturduklar (gerek bireysel ve gerekse ortaklaa olarak) soyut bir alglama ve etkileimi ifade eder.” 26. bb. Hukuksal Açdan Çevre: Günümüzde çevre sorunlar bütün hzyla devam etmektedir. Çevre kavramnn çeitli öeleri içinde bulundurmas ve snr tanmayan küresel boyuttaki çevre olgusunun sonucu olarak çevreyle ilgili hukuki düzenlemeler içinde “çevre kavram”nn net bir tanmlamasnn yaplmas yoluna gidilmemitir. Birlemi Milletler Çevre Program UNEP; çevreyi tanmlamak yerine, bu kavramn içinde yer alan balca öeleri belirtmekle yetinmitir. Buna göre çevre, hava, su, toprak ve doal kaynaklardan, fauna ve floradan ve bunlarn birbirleriyle iliki içine girerek meydana getirdikleri sistemlerden oluur. Avrupa Birlii kinci Çevre Aktivite Programnn 2A ksmnda, çevre, “Dünya, çevre medyas ve yaam alannn bir ksm olarak doal kaynaklar (Ressouercen)” olarak tanmlanmtr. 67/548 numaral Avrupa Birlii Sözlemesi’nin deitirilmesine yönelik 2.maddenin 1.fkrasnda “tehlikeli maddeler” esas 22 23 24 25 26 ÇEPEL, Necmettin; Genel Ekoloji, stanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yaynlar, Matbaa Teknisyenleri Basmevi, stanbul-1983, s.20 vd. KELE, Ruen/ERTAN, Birol; Çevre Hukukuna Giri, 1.Bask, mge Kitabevi, Ankara, s.14 GÜNE/COKUN; a.g.e., s.7 ÇEPEL, N.; 1983, a.g.e., s.22 vd. GÜNE/COKUN; a.g.e., s.6 6 alnarak, çevre “bir yandan su, hava, yer ve onlarla balantl alt deerleri, öte yandan bütün canl varlklar” olarak ifade edilmitir. Ancak, en geni çevre kavram 3.maddede ifade edilmitir: “- insan, fauna (hayvan topluluu) ve flora (yeil örtü), - toprak, su, hava, klima (s ve nem oran) ve fiziki corafya, - yukardaki satrlarda belirtilen faktörlerin deitirici etkileri, - maddi malvarl yararlar ve kültürel miraslar”. 27 Hukuk öretisinde, çevrebilimdeki gibi, kapsaml d dünyadaki tüm yaam alanlarn ve koullarn içeren bir çevre kavram önermenin mümkün, fakat, hukuksal açdan ilevsel olmad kabul edilmekte, hukuk düzeni üzerinde douraca olumsuz sonuçlara dikkat çekilmektedir. Buna göre, bu denli geni bir kavramlatrma sonucunda, çevre korumada izlenecek olan hukuk siyasetinin, hukukun tüm dier alanlarnda izlenecek siyasetlere ve çevre hukukunun da tüm hukuk düzenine egemen olmasndan korkulmaktadr 28. Bu noktada, hukuksal yaklamlarda, çevre korumaya ilikin hukuk siyasetine ve doal yaam temellerini içeren ve bununla snrl bir çevre kavramna dayanlmas önerilmektedir. Nitekim Alman Çevre Kanunu (AIÇK)’nun hazrlk çalmalarn yapm olan Uzmanlar Komisyonu, deiik yaklamlarn ürünü olan çevre tanmlamalarnn, merkezinde insann yer ald tek bir çevre kavram altnda birletirilmesi ve çevrenin, her canlnn yakn çevresiyle ilikileri bütünü olarak tanmlanmasn önermitir 29. Hukuksal açdan çevre, çok geni tanmlar içermektedir. Çevrenin, genel anlamda, insan sal ve güvenliini, flora, fauna, toprak, hava, su ve iklim gibi doal oluumlar, görüntü seçkinliini, tarihi antlar ve insan ürünü olan yaptlar, ya da tüm bu öeler arasndaki ilikileri içerdii benimsenmektedir. Kültürel kaltlar çevrenin bütünlüünü tamamlayan ürünler olmaktadr. nsan yaam ve esenlii yalnzca ekolojik dengeyi destekleyen tür çeitliliine deil, bunlara ek olarak insana özgü düünsel, sanatsal zenginlik ve kültürel kaltlara da baldr. Doal ve kültürel varlklarn korunmasn amaçlayan bir dizi uluslararas düzenlemenin yürürlüe konulmas, böyle bir arayn ürünüdür 30. Hukuksal düzenlemelere bakldnda, 2872 sayl Çevre Kanunu’nun 26.04.2006 tarihli ve 5491 sayl Kanunla deiik 2.maddesinde yaplan tanmna göre “çevre”; “canllarn yaamlar boyunca ilikilerini sürdürdükleri ve karlkl olarak etkileim içinde bulunduklar biyolojik, fiziksel, sosyal, ekonomik ve kültürel ortam” ifade eder. Çevresel Etki Deerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliinde de benzer bir tanma yer verilmitir. Çevre Kanunu’nun 2.maddesinde; “ekolojik denge” teriminin “insan ve dier canllarn varlk ve gelimelerini doal yaplarna uygun bir ekilde sürdürebilmeleri için gerekli olan artlarn bütünü27 28 29 30 ÜNVER, Yener/NUHOLU, Aye; Federal Almanya Çevre Ceza Hukuku, Beta Yaynlar, 1.Bas, Nisan-1999, stanbul, s.10 KELE/ERTAN; 2002, s.14; ERGN, Nuri; Çevre Kirletenin Hukuksal Sorumluluunda lliyet Ba, maj Yaynevi, Ankara-2005, S.37 KELE/ERTAN; 2002, a.g.e., s.28 SAV, Özden; Akdeniz Çevresinin Korunmas ve Bölgesel Bir Düzeyleme Örnei, Turhan Kitabevi, Ankara, s.43; DNÇ, Güney; a.g.e., 2008, s.5-6 7 nü”; “çevre kirlilii” teriminin, “çevrede meydana gelen ve canllarn saln, çevresel deerleri ve ekolojik dengeyi bozabilecek her türlü etkiyi”, “çevre korunmas” teriminin ise, “çevresel deerlerin ve ekolojik dengenin tahribini, bozulmasn ve yok olmasn önlemeye, mevcut bozulmalar gidermeye, çevreyi iyiletirmeye ve gelitirmeye, çevre kirliliini önlemeye yönelik çalmalarn bütününü” ifade ettii belirtilmitir. ÇK’nun 2.maddesinde yaplan çevre tanmnn, canllarn yaamlarn sürdürebilmelerini salayacak tüm öeleri içeren geni bir tanm olduunu ve bu düzenlemeyi isabetli bulduumuzu söyleyebiliriz. Maddede yaplan tanmlarda ortak paydann ekolojik dengeyi kurmak ve korumak olduu anlalmaktadr. Dier bir anlatmla yasa koyucu çevre tanmn insan merkezli deil, ekolojik denge anlayn benimseyerek yapmtr. “Ekolojik yaklamn özü, insanlar da dahil, tüm varlklarn yeryüzündeki yaam topluluunun eit düzeydeki öeleri olduu, insan türünün dierlerinden üstün olmaddr 31. b) Çevreyi Oluturan Unsurlar ve Ekolojik Denge: Çevre Kanunu’nun 2.maddesinde çevreye verilen anlam çerçevesinde unsurlar (biyolojik, fiziksel, sosyal, ekonomik ve kültürel ortam) ve ekolojik denge için gerekli olan artlar bu balk altnda incelenecektir. aa. Çevreyi Oluturan Unsurlar: Çevre, canllarn yaamlar boyunca ilikilerini sürdürdükleri ve karlkl olarak etkileim içinde bulunduklar ortam olup, bu ortam be unsurdan olumaktadr. Bunlar; 1.Biyolojik unsur, 2.Fiziksel unsur, 3.Sosyal unsur, 4.Ekonomik unsur, 5.Kültürel unsur’dur. Çevresel Etki Deerlendirme Yönetmelii (ÇEDY) 4.maddesi de ÇK’nun 2.maddesine paralel bir ekilde bu unsurlarn çevreyi oluturan unsurlar olduunu belirtmektedir. Çevre, bu saylan unsurlarn bir bileimidir. 1. Biyolojik Unsurlar: Çevrenin biyolojik unsurlarn, üreticiler (bitkiler), tüketiciler (hayvanlar), ayrtrclar (bakteri ve mantarlar) gibi unsurlar oluturmaktadr. Canllar insanlarla birlikte bir yaam zincirini oluturmaktadr. Ekolojik düzen içinde bir türün kayb onun tamamlaycs olan türlerin kaybna da yol açmaktadr. Bu suretle zincir ksalmaktadr ve bir gün zincirden düme sras insanoluna gelecektir. Türlerin sayca azalmas denilebilen tür kayb da, dorudan ekonomik yarar olmayan türlerde younlamakta, ekolojik dengedeki yeri henüz saptanmam bir çok tür yok olmaktadr 32. Yeil örtü ve hayvan topluluu, hem salkl ve temiz bir çevreyi oluturan unsurlar ve hem de hayatlarn devam ettirmek için korunan ve gelien bir çevreye ihtiyaç duyan varlklardr. Flora ad verilen yeil örtünün en esasl unsurunu ormanlar, yani aaç topluluklar oluturmaktadr. Ormanlar, sadece aaçlar ile deil, havas, suyu, topra, dier otsu ve odunsu bitkileri, mikroorganizma ve hayvanlaryla birlikte kendisine özgü bir ekosistemi oluturmaktadr. Yine hayvanlara yeil ve kuru ot salayan, toprak ve muhafaza eden, oksijen üreten, 31 32 TURGUT, Nükhet Ylmaz; Çevre Politikas ve Hukuku, maj Yaynevi, Ankara-2009, s.29 ERTA, .; a.g.e., s.10 8 canllara barnak olan ve çevreyi güzelletiren çayrlar ve mer’alar da yeil alan kapsamna giren çevre unsurlardr. Ayrca, yüksek ekonomik deere sahip olan sulak alanlar, Dünya’nn belli bölgelerinde yetien bitkiler, milli parklar, tabiat parklar yeil örtü kapsamna giren çevrenin biyolojik unsurlardr 33 Çevre Kanunu’nun 2.maddesine göre “ekosistem”; canllarn kendi aralarnda ve cansz çevreleriyle ilikilerini bir düzen içinde yürüttükleri biyolojik, fiziksel ve kimyasal sistemi ifade eder. Biyolojik Çeitlilik Sözlemesi’nin 2.maddesinde de benzer bir tanma yer verilmitir. Buna göre, ekosistem “birbirleriyle ilevsel birer birim olarak karlkl etkileime giren bitki, hayvan ve mikroorganizmalar ile bunlarn cansz çevrelerinin dinamik bir karm”dr. Canl organizmalarn say, çeit, cins ve deiik bakmlardan gösterdikleri durumlar anlatmak için “biyolojik çeitlilik” sözcüü kullanlmaktadr. Biyolojik Çeitlilik Sözlemesi 2.maddede biyolojik çeitlilik, “kara, deniz ve dier su ekosistemleri olmak üzere her türlü ortamdaki canl organizmalarn ve bunlarn parças olduklar ekolojik komplekslerin deiikliini göstermekte olup, buna, türler içerisindeki ve türler arasndaki çeitlilik ile ekosistemlerin çeitlilii dahildir.” eklinde tanmlanmtr. Sözleme’de biyolojik çeitliliin ekonomi, bilim, eitim, kültür, estetik, genetik, sosyal ve ekolojik bakmdan tad deer açkça vurgulanmakta ve bu deerin bozulmasnda insan faaliyetlerinin etkisine deinilerek, bata devletler olmak üzere hemen herkese bu konuda görev ve sorumluluk yüklenmektedir. Çevrenin biyolojik unsuruna dahil olan hayvanlar ekolojik dengenin salanmasndaki en önemli faktörler arasnda bulunurlar. Bu konuda UNESCO tarafndan 15 Ekim 1978 tarihinde ilan edilen “Hayvan Haklar Evrensel Bildirgesi” oldukça ileri bir adm atm ve bütün hayvanlarn gözetilme, baklma ve korunma haklarnn bulunduunu kabul etmitir. Ayrca bu Bildirge, hayvan topluluklarnn hayatlarn sürdürdükleri doal çevre içinde yaama ve üreme haklarnn varln da benimsemitir 34. Bu düzenlemede hayvanlar bir çevre unsuru olarak deil, çevrenin sahipleri olarak gösterilmeye çallm ve bütün hayvan türlerinin kendi özel ve doal çevrelerinde yaama haklarnn bulunduu kabul edilmitir 35. 2. Fiziksel Unsurlar: Canl yaamnn, özellikle de insan yaamnn sürdürülebilmesi için zorunlu doal gereksinimler olan hava, su ve toprak doal çevrenin fiziksel unsurlarn olutururlar. Biyosfer “içinde canllarn yaamlarn sürdürebildii, su, toprak ve hava katmanlarn kapsayan kuaktr.” 36 Dier bir ifadeyle, “karalar, denizler, içsular… canls ve canszyla tüm dünyann oluturduu bu bütüne canl küre anlamnda “biyosfer” de denilmektedir 37. 33 34 35 36 37 TÇSV, Çevre Kanunu’nun Uygulanmas Sempozyumu, TÇSV Yayn, Ankara, Ocak-1987, s.319345 SUNGURBEY, smet; Hayvan Haklar, stanbul-1992, s.5-7 EN, Ersan; a.g.e., s.11 KELE/HAMAMCI; Çevrebilim, 4.Bas, 2002, Ankara, s.35 KILALIOLU/BERKES; a.g.e., 1991, s.35 9 2a. Hava: Canllarn yaam için, birinci ve en temel faktör havadr. nsanlarn ve hayvanlarn solunum yapabilmesi, bitkilerin fotosentez için havaya ihtiyaçlar vardr. Hava, baskn öeleri canl yaamn sürmesi için temel yaamsal gereksinim olan oksijen (% 20,95) ve azot (% 78,08) olan ve eser miktarda su buhar, karbon gaz, ozon, azot oksit, sülfür anhidrit gibi gazlar, katl parçacklar halinde sodyum klorür ve kül içeren biyosferin atmosfer katmann ifade eden doal kaynaktr. Atmosfer de troposfer, stratosfer, mezosfer ve iyonosfer eklinde dört katmandan olumaktadr. Bu katmanlar içinde canllarn yaamn ilgilendiren troposferdir. Çünkü bu katmanda insan ve dier canllarn yaam için gerekli gazlar bulunmaktadr 38. Canllar yaamlarn sürdürebilmek için, solunum ve fotosentez ilevlerini salkl bir biçimde yerine getirmek zorunda olduklarndan, normal bir havada bulunmas gereken gazlarn karmlarnn atmosferde bulunmas lazmdr. Hava, yaps itibariyle çok kolay kirlenen ve temizlenmesi ise en zor olan bir çevresel ortamdr. Hava kirlilii, atmosfere braklan artk maddelerin havann fiziki bileimini bozarak canl yaam için zorunlu olan solunum ve fotosentezi imkansz veya yetersiz hale getirmesidir. Bu kirlilik hzl nüfus art, kentleme ve sanayileme, toplu snma ve ulam sistemleri sonucunda atmosfere braklan zararl maddelerin younlamas ve havann doal yapsn bozmasndan kaynaklanmaktadr 39. Bir erikin insann günde 2,5 kg su, 1,5 kg kadar besi maddesi almasna karlk, bireyin günlük ihtiyac 15 metreküp temiz havadr ve insan normal artlarda 34 dakikadan fazla hava olmadan yaayamaz 40. 2b. Su: Bir çevre öesi olarak su, kimyasal yaps gerei sadece bir oksijen ve hidrojen kaynandan ibaret olmayp, tüm canllarn yaam koullarn belirleyen, yer alt ve yerüstü su kaynaklarn ve bu kaynaklar içeren ekosistemi ifade etmektedir. Yeryüzünün % 70’den fazlas canllarn yaama ortam olan sularla çevrilidir. Su sadece canllarn besin maddesi olarak deil, sanayi hammaddesi, temizlenme, tama, spor, avlanma gibi daha pek çok alanda temiz ve güvenilir bir madde olarak kullanlmaktadr. Suyun “hidrolojik çevrim” ad verilen doal döngüsü, ekolojik denge bakmndan yaamsal önem tamaktadr. Su, kullanldktan sonra yeniden kendini meydana getiren yegane doa maddesidir. Topraktan denizlere, oradan atmosfere ve tekrar topraa dönen su yeniden denizlere ular. Böylece su, günein salad enerji ile sürekli olarak doada bir döngü içindedir ve bu döngüye “hidrolojik çevrim” ad verilir 41. Suyun fiziksel, kimyasal, fizyolojik ve doal hali olmak üzere dört temel özellii bulunmaktadr. Suyun fiziksel özellikleri; kokusuz, tatsz, renksiz ve saydam bir sv olmasdr. Suyun iki hidrojen ve bir oksijen 38 39 40 41 GÜRPINAR, Ergun; Kent ve Çevre Sorunlarna Bir Bak, stanbul-1993, s.79 ERTA, .; a.g.e., s.14-15 GÜRPINAR, Ergun; Der Yaynlar, stanbul-1995 ARMAY, Tahsin; “Sularn Oluturduu Kireçtalarndan Doan Çeitli Problemler, Enerji Kayplar ve Alnacak Önlemler”, ller Bankas Dergisi, Ocak-ubat-Mart 1983, s.20-21; TÇSV; Türkiye’nin Çevre Sorunlar, a.g.e., s.75; EN, Ersan; a.g.e., s.8 10 atomundan meydana gelen moleküllerden olumas onun kimyasal özelliini, canllarn yaamlarn sürdürebilmeleri için mutlaka suya sahip olma zorunluluu da suyun fizyolojik özelliini oluturmaktadr. Deniz, akarsu ve barajlarda meydana gelen buharlama bulutlar oluturarak tekrar yere indii zaman sel sular veya topraktan süzülen sular meydana getirmesi ise suyun doal hali olarak deerlendirilebilir 42. Tarmsal faaliyetler, sanayi ve yerleim yerleri gibi çok fazla kullanm alan olan sularn doal döngüsüne yaplan müdahalelerin sonucunda ekolojik dengenin bozulmasyla en önemli çevre sorunlarndan biri olan “su kirlilii” olumu ve canl yaamn tehdit edecek boyutlara ulamtr. Bu bakmdan kirlenmeyi önleyecek standartlarn belirlenmesi, baz özel maddelerin atlmasna ilikin snrlamalar getirilmesi gerekmektedir 43. 2c. Toprak: Canl yaamnn, özellikle de insan yaamnn sürdürülebilmesi için zorunlu doal gereksinimlerden biri de topraktr. Toprak, kayalarn ve organik atklarn parçalanarak ayrmas sonucu oluan, yeryüzünü ince bir tabaka halinde kaplayan, kolayca yok edilebilir, yeniden üretilemeyen, canl, doal bir kaynaktr. Canl yaamnn salkl bir ortamda sürdürülebilmenin salanmas açsndan, üzerinde yaayan canllar, yetien örtüsü, kültür bitkileri ve içinde barndrd çeitli bakteriler, mantarlar ve canl organizmalarla topran yapsnda bulunmas gereken ekolojik dengenin korunmas ve gelitirilmesi büyük önem tamaktadr. Canllarn yaamlar için gerekli su ve besin maddelerini içeren kara parçalarndan oluan ve Dünya’nn % 30’unu (bunun 2/5’i çöller ve kullanlmayan yerlerdir) oluturan topran verimli ve optimum biçimde kullanlmas zorunludur 44. 1982 Anayasas’nn 45.maddesi bu bakmdan tarm arazilerinin korunmasn temel bir devlet görevi saymtr. Toprak kirlilii, genel bir tanmla, insan etkinlikleri sonucunda, topran fiziksel, kimyasal, biyolojik ve jeolojik yapsnn bozulmasdr. Toprak kirlilii; toprakta yanl tarm teknikleri, yanl ve fazla gübre ile tarmsal mücadele ilaçlar kullanma, atk ve artklar, zehirli ve tehlikeli maddeleri topraa brakma sonucunda ortaya çkaktadr. Azot ve fosfordan oluan yapay gübreler topraa karp doal dolanm yoluyla su kaynaklarnn kirlenmesine de neden olurlar 45. Toprak altnda bulunan bütün sular, madenler ve enerjiyi ilgilendiren maddeler yeralt kaynaklar olarak çevre unsurlar içinde yer alrlar. çme suyu, kaplca ve maden sular kirlenmeye kar yüzeysel sulardan daha duyarldrlar. Yeralt zenginlikleri olan kömür, petrol, doalgaz ve dier maddelerin ve bunlara dayal olarak kurulan enerji santrallerinin çevreyi kirletmeyecek ekilde kullanlmalar gerekir. 42 43 44 45 GÜRPINAR, Ergun; Çevre Sorunlar, stanbul-1992, s.75 ERTA, .; a.g.e., s.15-16 GÜRPINAR, Ergun; Kent ve Çevre Sorunlarna Bir Bak, a.g.e., s.73 ERTA, .; a.g.e., s.16 11 3. Sosyal Unsurlar: nsan topluluklarnn demografik yaps, barnma, salk, eitim ve kültürel ihtiyaçlarn temin biçimleri sosyal çevre unsurlarn ifade etmektedir. Çevre tanmnda (ÇK 2.md.) yer verilen “sosyal ortam”, çevrenin kapsamnn dier unsurlarn yannda insanlarn gereksinimlerine ve üzerinde egemenlik kurabildikleri öelere göre de belirlenmesini ifade etmektedir. Buna “insan çevresi” (human enviroment) denmektedir. nsan çevresine sadece doal kaynaklar (doal çevre öeleri) deil “yapay çevre”de girer. Bu, insan eliyle yaplan ya da oluturulan öelerden oluur. Kentler, yollar, barajlar, köprüler vb. Bu ekilde çevre; doal ve yapay kaynaklar oluturan öeler ile bunlarn etkileimlerinden meydana gelen olgu ve süreçlerin tümünden oluan bir kavram olarak açklanabilir 46. Yapay çevre, insanolunun kendi teknolojisi, deerleri, toplumsal bilgi birikimi ve çabalaryla yeryüzünde oluturduu çevreyi ifade etmektedir 47. Çevre, içinde insan varsa bir anlam tar. Sadece fiziksel çevrenin deil, sosyal çevrenin bozulmas da insan ve canllarn saln, özellikle ruhsal salklarn bozar. Herkes temiz ve salkl bir çevrede, yeterli kamu hizmetlerini alma, her türlü sosyal, kültürel ve ekonomik gereksinimlerini karlama hakkna sahiptir. Gürültü (akustik kirlilik) insan ve dier canllarn ruh saln bozan en önemli etkenlerden biridir. Dier yandan salkl bir çevrenin korunmasnda üst ve alt ölçekteki planlarn belirleyici önemi bulunmaktadr. Her çeit yerleme ve yaplamann temel dayana imar planlardr. nsanlarn yaad kent ve beldelerin doal mekanlara uygunluu mar Mevzuat gereince denetlenmektedir. mar kirlilii sosyal çevre sorunlarndan biridir. 4. Ekonomik Unsurlar: Çevre kavram, insanlarn tabii, beeri, parasal ve maddesel kaynaklar kullanm ve iletmelerinden doan ekonomik çevre unsurlarn da kapsamaktadr. Bu nedenle, planl ekonomilerde, çevre ile ilgili politikalarn kalknma planlarnda yer almas ve bütün ekonomik politikalarda çevre boyutunun hesaba katlmas gerekmektedir. Çevrenin korunmas bir ekonomik maliyet sorunudur. Bu bakmdan iin ekonomik yönünden soyut bir çevrecilik düünülemez. Çevre ile ekonominin ilikisi balca iki noktada ortaya çkmaktadr. Birincisi, çevrenin, çevre deerlerinin korunmas ve iyiletirilmesi için yaplmas gereken harcamalarn etkisi; ikincisi de, çevreye verilmi olan zararlarn giderilmesi için ekonominin katlanmak zorunda olduu harcamalar. Bunlara, ayrca, bu harcamalar yaplamad takdirde, bunlardan ulusal servetin ve ekonominin görmesi olas bulunan zararlar da eklenmek zorundadr 48. Maliyet bakmndan izlenmesi gereken çevre politikasna “çevre ekonomi politii” ad verilmektedir. Ekonomik büyümenin ve gelimenin sosyal maliyeti çevre kirliliidir. Çevresel etki deerlendirmesinde, fiziksel ve biyolojik tüm deerlerin yan sra ekonomik-toplumsal çevrenin hesaba katlmas, çevre kirlenmesini önlemenin marjinal maliyetinin hesaplanmas 46 47 48 AYBAY, Aydn; nsan Çevre ve Toplum, 2.Basm, stanbul, 1998, s.309 vd.; GÜNE/COKUN; 2004, a.g.e., s.4 KELE/ERTAN; 2002, mge Kitabevi, Ankara, s.14 ERTA, .; a.g.e., s.19 12 önem tar. Çevre hukukunda, çevrenin korunmasnn ana ilkelerinden biri olan “kirleten öder” kural çevrenin gerektirdii maliyet yük paylamnda uygulanmakta, çevre kirlenmesinde yükün, kirleten bütün taraflar arasnda adaletli bir biçimde, kirletmedeki paylarna göre bölütürülmesi esasna dayanmaktadr. Kalknma ve çevre birbirinin alternatif kavramlar deildir. Örnein, tarm topraklarnn kalitesini ve orman varln koruyan politikalar, ayn zamanda, uzun dönemde tarmsal gelimeyi de desteklemektedir. Enerji ve hammadde konularnda verimi artrc çalmalarn, ekonomide maliyeti artrc etkiler yaratt da bilinmektedir. Ekonomi biliminin türlü dallar, çevre ile deiik yönlerden ilgilidir. Çevre harcamalarnn yükünün datlmasnda, mikro ekonomik çözümlemeler gerektirmektedir. Bu mikro ekonomik çözümlerin uluslararas rekabet koullar üzerindeki etkileri makro ekonominin kapsamna girer. Makro ekonomik çerçevede Stockholm Çevre Konferansnda üç temel ilke karar alnmtr: 1.Ülkelerin çevre için harcayacaklar çabalarn, farkl ticaret politikalar uygulamaya yol açmamas gerektii, 2.Çevre politikalarnn yükünün, gelimekte olan ülkelere aktarlamayaca, 3.Hiçbir ülkenin, kendi çevre sorunlarn, baka ülkelerin zararna çözme giriiminde bulunamayaca veya dier ülkeleri sorunun çözümünde yüzüstü brakamayaca 49. 5. Kültürel Unsurlar: Çevre kavram, tarihi, kültürel deerleri de kapsar. Kültürel çevre, insan eliyle biçim verilen geçmi uygarlklarn ürünleri olan çevredir. Dier bir anlatmla kültürel çevre deyince akla, insanolunun medeniyet yolunda ilerlemesi srasnda oluturduu, toplumlarn ortak ürünü olan çevre ile her bir milletin ve alt kültürlerin oluturduu çevre gelmektedir. Bu anlamda, tarihi eserler, kültürel deerler kiilerin ve toplumlarn kültürel çevresini oluturmaktadr. Kültürel çevre, ortaya koyduu somut kültürel eserler yoluyla fiziksel çevre ile balant halindedir 50. Kültürel eserler, çevrenin bütünlüünü tamamlayan ürünlerdir. Kültürel çevrenin korunmasna yönelik toplumsal bilincin yeterince gelimemi olmas, kentlemenin hz kazanmas ve kentsel arsa rantnn çok yüksek düzeylere ulamas, ekonominin yapsal nedenleri ile tanmazlarn spekülasyon arac olmas, kültürel çevreyi korumak, onarmak için yeterli kaynak bulunmamas, korumaya aday çok sayda yap olmasnn yan sra deneyimsizlik, proje hatalar, yapm hatalar gibi teknik yetersizlikler nedeniyle kültürel çevreyi korumak oldukça güçlemektedir 51. bb. Ekolojik Denge: Çevre Kanunu’nun 2.maddesindeki tanma göre “ekolojik denge” terimi, “insan ve dier canllarn varlk ve gelimelerini doal yaplarna uygun bir ekilde sürdürebilmeleri için gerekli olan artlarn bütününü” ifade etmektedir. Çevre içinde bulunan tüm canl ve cansz varlklar arasnda gerçekleen bu etkileim ve ilikilerde, önemli olan yaanabilir bir ortam için gerekli olan ekolojik dengenin kurulmasdr. Bu balamda “ekosistem” terimi ise, “canllarn kendi 49 50 51 ERTA, .; a.g.e., s.20-23 GÜNE/COKUN; 2004, a.g.e., s.7 ERTA, .; a.g.e., s.17 13 aralarnda ve cansz çevreleriyle ilikilerini bir düzen içinde yürüttükleri biyolojik, fiziksel ve kimyasal sistemi” ifade etmektedir (ÇK 2.md.). Canl varlk ve organizmalarn birbirleriyle ve yaadklar ortam ile ilikilerini inceleyen bilim dalna da “ekoloji” denilmektedir. Ekolojik denge tanmnda geçen “gerekli olan artlarn bütünü” içerisinde “hava, su ve toprak”n vazgeçilmez artlar olduu düünülürse, Çevre Kanunu anlamnda çevrenin ekolojik denge ile e anlaml olduu sonucuna varmak mümkündür 52. Doada yaayan ve ekosistemi oluturan canl ve cansz tüm varlklar bir zincirin halkas gibi birbirlerine bal ve etkileim durumundadrlar. Bütün canllarn yaam kayna enerjidir. Temel üreticiler olan bitkiler güne enerjisini fotosentez yoluyla kimyasal enerjiye dönütürüp depo ederler. Bitkiler fotosentez yaparken ortamda bulunan su, karbondioksit inorganik maddeleri de alrlar. Bu maddeler dier canllara aktarlr. te popülasyon içerisinde her canl bir önceki canlyla beslendiine göre bir popülasyonun varolabilmesi ve çoalabilmesi bir dierine bal olmaktadr. Bu bamllk ilikisi “besin zinciri” olarak adlandrlr. Karlkl olarak ve kendiliinden ileyen bir denetim mekanizmas bu olay yönlendirmektedir. Bu ilev de “popülasyon denetimidir.” 53 ?'8-/:'?1'8'82'8/ 'ÝϚX JUÝG \K ¥K\XK `GXGXRGXϚTG _UR G¥GIGÝϚ OJJOG KJORKT LGHXOQG OTāGGZϚ O¥OT \KXORKTX[NYGZ\KSK\`OOSGXVRGTϚJKÝOāOQROÝO σJGXK SGNQKSKYOTIK \KXORKT \K QKYOTRKāKT OJGXO QGXGXRGXϚT OVZGROTK JGOX QG XGXRGXϚT [_M[RGTSGSGYϚ3GTK\O ZG`SOTGZ JG\GYϚ9GÝRϚQRϚ \K JKTMKRO HOX ¥K\XKJK _GāGSGNGQQϚ :GXGLRGXGXGYϙTJGQOȔ3GTK\O:G`SOTGZȕJG\GYϙTJGTJURG_ϙ_GVϙRGT_GXMϙRGSGYU T[TJG!([XYG'YRO_K.[Q[Q3GNQKSKYOTIKJG\GTϙTXKJJOTKJGOX\KXORKTM½T \K + 1 YG_ϙRϙ QGXGXϙT OTIKRKTSKYO JG\GIϙRGX \KQORO ZGXGLϙTJGT OYZKTOR SKYO ½`KXOTK ?GXMϙZG_ .[Q[Q *GOXKYOTOT M½T \K YG_ϙRϙORGSϙORK!Ȕ*G\GIϙRGX([XYG(GXUY[(GĄQGTRϙàϙ*UàG_ϙ\KK\XK_O1UX[SG(GĄ QGTRϙàϙ+','1-(-49ϘϘ4(5*49*+\Kă):ȑϙTZKS_O` OZOXG`RGXϙJUY_GJGQO_G`ϙRGXGQGXGXϙTJG_GTJϙàϙQGTϙZRGXRG_GYG_G[_M[TMKXKQZOXOIOTKJKT RKXKJKRORRKXOTZGQJOXOTJKHOXOYGHKZYO`ROQM·X½RSKSKYOTK·`KRROQRKOJGXKSGNQKSKYOJG\G RGXϙTJG ZGXGL URSGSGRGXϙ \K_G OJGXO JG\GRGXϙTϙT KNRO_KZ _·T½TJKT XKJJKJORSOĄ URSGYϙ U JG\GRGXJG\KQORURGXGQM·XK\_GVZϙQRGXϙQUT[Y[TJGJGHOXJKRORH[R[TSGSGYϙTG\KJUàX[ JGT `GXGX M·XKT J[X[S[TJG URSGJϙQRGXϙTG M·XK _KXOTJK M·X½RSK_KT H½Z½T ZKS_O` OZO XG`RGXϙXKJJKJORSKROJOX 52 53 ERGN, Nuri; 2005, a.g.e., s.38 AKINCI, M.; Oluum ve Yaplanma Sürecinde Türk Çevre Hukuku, Kocaeli Kitap Kulübü Yaynlar, zmit-1996, s.29 vd.; TURGUT, Nükhet; Çevre Hukuku, Sava Yaynevi, Ankara-1997, s.14; GÜNE/COKUN; a.g.e., 2004, s.10 14 *G\GIϙRGX'')'?ă)\KăȑϙTZKS_O`OZOXG`RGXϙTGMKROTIK!JG\G OJGXO_GXMϙQGXGXRGXϙTϙT[_M[RGTSGSGYϙTKJKTOTKJG_GRϙSGTK\OZG`SOTGZOYZKQRKXOTKOROĄ QOTJOX 3GNQKSKIK JG\GTϙT XKJJOTK QGXGX \KXORSOĄ \K QGXGX JG\GIϙRGX ZGXGLϙTJGT ZKS_O` KJORSOĄZOX G *UY_GJGQO _G`ϙRGXG QGXGXϙT JG_GTJϙàϙ QGTϙZRGXRG _GYG_G [_M[T MKXKQZOXOIO TK JKTRKXK ·`KRROQRK JKRORRKXOT JKàKXRKTJOXORSKYOTJK HOX OYGHKZYO`ROQ M·X½RSKSKYOTK M·XK JG\GRϙRGX511\K.ăϘJGXKSGNQKSKYOOVZGRQGXGXRGXϙTϙT\KXORJOàOZGXONZKQOM·XK\\K _KZQO YϙTϙXRGXϙ OZOHGXϙ_RG H[ QGXGXRGXϙT [_M[RGTSGYϙ NGQQϙTJG QGXGX \KXKHORKIKQ QUT[SJG URSGSGRGXϙTKJKTO_RKH[JG\GRϙRGXG_·TKRKTZKS_O`OZOXG`RGXϙXKJJKJORSKROJOX H *G\GRϙRGX 8 : + @ + \K 3 :ȑ G _·TKRKT ZKS_O` OZOXG`RGXϙTG MKROTIK! ZGXONRO(GĄHGQGTRϙQ?½QYKQ6RGTRGSG1[X[R[1GXGXϙORKO`OT\KXORKTTOĄGYZGLGHXO QGYϙTϙTQ[X[RGIGàϙH·RMKTOTZGXϙSGRGTϙURSGYϙTKJKTO_RKLGHXOQGTϙTTOZKROQ\KQGVGYOZKYO OZOHGXϙ_RG GàϙX JUàG \K ¨K\XK `GXGXRGXϙTG _UR G¨GIGàϙ OJJOG KJORKXKQ OJGXK SGNQKSKYOTK OVZGRJG\GYϙG¨ϙRSϙĄZϙX([TJGTYUTXG_KTOOJGXOQGXGXRGXORKLGHXOQGOTĄGGZϙO¨OTX[NYGZ\K XORSOĄ LGHXOQGTϙT Q[X[RJ[à[ ZGĄϙTSG` OSGX VRGTϙ JKàOĄOQROQRKXO ORK ·TIK (½_½QĄKNOX JGNG YUTXG-KSROQ(KRKJO_KYO _KZQO GRGTϙ O¨OTK GRϙTSϙĄZϙX ([ GXGJG LGHXOQG O¨OT (G_ϙTJϙXRϙQ (G QGTRϙàϙTIG JKĄGXP KSOY_UT O`TO JK \KXORSOĄZOX :½S H[ QGXGXRGX NGQQϙTJG JG _KTO OVZGR JG\GRGXϙG¨ϙRSϙĄKTYUT_ϙRϙO¨OTJKQKYOTRKĄKTOJGXKSGNQKSKYOQGXGXRGXϙORKY·`QU T[Y[LGHXOQGTϙTQ[X[RSGYϙTGO`OT\KXKTZ½SOJGXOQGXGXRGXJG\GIϙRGXϙTJG_GTJϙàϙMKXKQ¨K RKXJUàX[RZ[Y[TJGOVZGRKJORSOĄZOX ϘJGXKSGNQKSKRKXOTOTOVZGRQGXGXRGXϙTϙTQKYOTRKĄSKYOTJKTYUTXG JG\GIϙRGXH[QG XGXRGXϙ[_M[RGSGQRGM·XK\ROURGTJG\GRϙRGXG_G`ϙRϙ[_GXϙORKHORJOXOS_GVGXGQOVZGRQGXGXRGXϙ JUàX[RZ[Y[TJG [_M[RGSG _GVϙRSGYϙTϙ OYZKSOĄRKXJOX ϘJGXK N[Q[Q[T[T MKTKR Q[XGRRGXϙ O¨KXOYOTJKGYϙRURGTHOXOJGXOQGXGXϙTOVZGRONGROTJKOVZGRKJORKTQGXGXJGT·TIKQOJ[X[S[T YGàRGTSGYϙJϙX'TIGQTK\GXQOJG\GQUT[Y[URG_JGJG\GRϙRGXH[QUT[JG½`KXRKXOTKJ½ĄKT M·XK\O _KXOTK MKZOXSKSOĄRKXJOX ϘVZGR KJORKT OJGXO QGXGXRGX TKJKTO_RK LGHXOQG ZGSGSKT O`OTYO`\KX[NYGZYϙ`NGRKMKRSOĄURJ[à[TJGTLGGRO_KZRKXOTKYUT\KXORSKYOMKXKQOX?GVϙRSϙĄ URGTYUTJ½`KTRKSK_KM·XKH[_KZQO-KSROQ(KRKJO_K(GĄQGTRϙàϙTGGOZURJ[à[NGRJKH[ _·TJKHOXOĄRKS_GVϙRSGJGTYGJKIKLGHXOQG_GOVZGRQGXGXRGXϙTG[_SGYϙ_·T½TJKĄKQROHOX [_GXϙ _GVϙRSGQRG _KZOTORSOĄZOX ([ OYK OVZGR QGXGXRGXϙTϙT [_M[RGTJϙàϙ GTRGSϙTG MKRSK` ,GHXOQGTϙTQ[X[R[VLGGRO_KZKMK¨SKYOO¨OTMKXKQROO`OTRKXO\KXSOĄURGT(G_ϙTJϙXRϙQ(GQGTRϙàϙ OVZGRQGXGXRGXϙTJGTYUTXGH[O`OTRKXOMKXOGRSGYϙMKXKQZOàONGRJKH[_·TJKOĄRKS_GVϙRJϙàϙ QUT[Y[TJG NO¨HOX JKROR _UQZ[X 9·` QUT[Y[ LGHXOQG (GĄHGQGTRϙQ ?½QYKQ 6RGTRGSG 1[X[R[ QGXGXϙ½`KXOTKQ[X[RSG_GHGĄRGTSϙĄH[QGXGXGQGXĄϙ\KH[TJGTYUTXGQOJOàKXOJGXOQGXGX RGXGQGXĄϙG¨ϙRSϙĄURGTOVZGRJG\GRGXϙTKJKTO_RK\KXORKT_½X½ZSK_OJ[XJ[XSGQGXGXRGXϙ½`K XOTKHO``GZJG\GRϙ(GĄHGQGTZGXGLϙTJGTOS`GRGTSϙĄURGTZGXONRO_G`ϙORKLGHXOQGTϙT OĄRKZORSKYOTK JK\GS KJORSKYO HORJOXORSOĄZOX ϘVZGR QGXGXRGXϙTϙT QKYOTRKĄSKYOTJKT YUTXGQO GĄGSGJG OYK _GVϙRGT _G`ϙRϙ HORJOXOSK XGàSKT OVZGR QGXGXRGXϙTϙT [_M[RGTSGYϙ _·T½TJKHOX 15 OĄRKS_GVSGJϙàϙMOHOM½TR½_G`ϙJGQOM·X½ĄJUàX[RZ[Y[TJGLGHXOQGTϙTLGGRO_KZOTK OSQ£T \KXKIKQ _KTO OJGXO \K _GYGR J½`KTRKSK GXG_ϙĄRGXϙ O¨KXOYOTK MOXJOàO GTRGĄϙRSGQZGJϙX (·_RKIKGJϙMK¨KT½¨JG\GRϙ_KZQO\KM·XK\OZOHGXϙ_RGOJGXKSGNQKSKYOQGXGXRGXϙTϙ[_M[ RGSG OSQ£TϙTG YGNOV OQKT H[T[T MKXKàOTO _KXOTK MKZOXSKSOĄRKXJOX ([ TKJKTRK _GXMϙ QGXGXRGXϙTϙT [_M[RGTSGSGYϙTJGT JUàGT `GXGXRGXJGT Ϙ?;1ȑT[T SGJJKYO [_GXϙTIG ĄGNYKTYUX[SR[J[XRGX *G\GIϙRGX''ORK)'_GĄGJϙQRGXϙH·RMKJKQ[X[RSGQOYZKTORKTLGHXOQGTϙT\KXOSRO ZGXϙSGRGTRGXϙO¨KXOYOTJK_KXGRJϙàϙH·_RKHOX_KXJKYGTG_OZKYOYOQ[X[RSGYϙTϙTZGXϙSGRGTRG XϙTϙT G`GRSGYϙTG _UR G¨GIGàϙ JUàG \K ¨K\XK_K `GXGXRGX \KXKIKàO J½Ą½TIKYO ORK G¨SϙĄ UR J[QRGXϙOJGXOJG\GRGXORKH[T[T·TRKTSKYOTOGSG¨RGSϙĄRGXJϙXȔ·`KRNG_GZϙTJGYGàRϙQRϙ\K JKTMKROHOX¨K\XKJK_GĄGSGNGQRGXϙTϙT'TG_GYGSGJJK'\X[VGϘTYGT.GQRGXϙ9·`RKĄ SKYOSGJJKȕQUX[TSGYϙGSGIϙ_RGG¨ϙRGTJG\GRGXJGJG\GIϙRGX?ă)\Kă\KQOR ROQ M·XK\O ½YZRKTKXKQ N[Q[QO _GXJϙSJG H[R[TS[ĄRGXJϙX '¨ϙRGT OJGXO JG\GRGX YUT[I[TJG LGHXOQGTϙT H½_½QR½à½ \K TOZKROàOTK M·XK ZGXϙS GRGTϙ O¨KXOYOTJK Q[X[RSGYϙTϙT N[Q[QG [_ M[TURSGJϙàϙZKSKRMKXKQ¨KYOORKOVZGRKJORSOĄZOX([TJGTYUTXG_GVϙRSGYϙMKXKQKTQKYOT RKĄKTOJGXKSGNQKSKYOQGXGXRGXϙTϙTNO¨HOXY[XKZZKJKàOĄZOXORSKJKT\KMKIOQSKJKT[_M[ RGTSGYϙJϙX 'TG_GYG SGJJK 'TIGQ _[QGXϙJG G¨ϙQRGTJϙàϙ ½`KXK OJGXK SGNQKSKYO QGXGXRGXϙTϙT[_M[RGTSGYϙS½SQ½TURSGSϙĄZϙX .KXQKYSKJKTONGQ_½Q½SR½R½QRKXOTOTQGXGXGHGàRGTSGYϙTϙHOX_GXMϙ_KXOTJKTOY ZKSK NGQQϙTG YGNOVZOX '\X[VG ϘTYGT .GQRGXϙ 9·`RKĄSKYO SGJJK ă½VNKYO` H[ NGQ _GXMϙ QGXGXRGXϙTϙT [_M[RGTSGYϙTϙ JG QGVYGSGQZGJϙX ([T[T GQYOTO J½Ą½TSKQ _GYGRGXϙT HGàRG_ϙIϙRϙàϙ \K N[Q[Q[T ½YZ½TR½à½ ½`KXOTK Q[X[RS[Ą URGT N[Q[Q JK\RKZO ORQKYOTK JK [_SG` *G\GIϙRGX'')'?ă)\Kă`UXR[[`[T\KQGXSGĄϙQHOX_GXMϙRGSGY½ XKIOTK JGNOR URS[ĄRGX \K _KZQORORKXOT RKNRKXOTK \KXORKT QGXGXRGXG [_SGYϙTϙ YGàRGSGQ O¨OT G_XϙIG[àXGĄϙM·YZKXSOĄRKXGTIGQZ½SH[TRGXGXGàSKTOYZKJOQRKXOYUT[IG[RGĄGSGSϙĄRGX JϙX (·_RK HOX J[X[S N[Q[Q[T ½YZ½TR½à½ ORK _·TKZORKT JK\RKZOT ZKSKR ORQKRKXOTOT ONRGR KJORSKYO GTRGSϙTG MKRJOàOTJKT JG\GIϙRGXϙT SKJKTO NGQRGXϙ QGVYGSϙTJGQO YUY_GR QOĄOROQ JKàKXRKXOTK`GXGX\KXORJOàOQGH[RKJORSKRO\KURG_ϙTM·YZKXJOàOZ½S·`KRROQRKXJKàKXRKTJO XORSKQ Y[XKZO_RK [_M[T SOQZGXJG SGTK\O ZG`SOTGZ \KXORSKROJOX 3GNQKSKIK H[ _·TRKX ½`KXOTJKJ[X[RSGJGT_G`ϙRϙĄKQORJKJG\GTϙTZ½SJKTXKJJOTKQGXGX\KXORSOĄURSGYϙJUàX[ URSGJϙàϙTJGT QGXGXϙT HU`[RSGYϙ MKXKQSOĄZOXȕ MKXKQ¨KYO_RK HU`[RGXGQ JUY_G _KXOTK MKXO ¨K\XORSKQRK _KTOJKT _GVϙRGT _GXMϙRGSG YUT[TJG SGNQKSKIK ·TIKQO QGXGXJG JOXKTORSOĄZOX :+3?σ@+*+4 *G\GIϙRGX''?ă)ă\K)'ORKJG\GRϙ3:\KQORO .;1;1-+4+21;8;2;1'8'8/ .[Q[Q -KTKR 1[X[R[TIG OTIKRKTKXKQ JOXKTSK QGXGXϙTϙT Y½XKYOTJK ZKS_O` KJORJOàO GTRGĄϙRJϙQZGT\KJUY_GJGQOQ£àϙZRGXUQ[TJ[QZGTYUTXGMKXKàOM·X½Ą½RJ½ 16 *G\GOJGXO_GXMϙQGXGXRGXϙTϙT[_M[RGTSGSGYϙTKJKTO_RKZG`SOTGZOYZKSOTKOROĄQOT JOX *G\GIϙRGX \KQORO JG\GIϙRGXJGT HOX H·R½S½T½T ([XYG +YQO 5XNGTMG`O ?KTO -KSROQ OR¨KYO -KSO¨ \K-½XRK Q·_RKXO SK\QOOTJK _KX GRGT )GXMORR :GXϙS 9GT :OI 'ăȑTK TOĄGYZG LGHXOQGYϙQ[XSGYϙTG\K_½X½Z½RSKYOTKURGTGQZGTϙ_GT(GĄHGQGTRϙQ?½QYKQ6RGTRGSG1[X[ R[T[T OSGX VRGTϙ JKàOĄOQROàOTK OROĄQOT ([XYG <GROROàO ϘR ϘJGXK 1[X[R[T[T OTĄGGZ X[NYGZϙ \KXORSKYOTKJGOXQGXGXϙTOVZGROO¨OTJG\GG¨ZϙQRGXϙTϙZ½SQGXGXRGXϙTOVZGROTKQGXGX\KXORJOàOTO H[JG\GJK\GSKJKXQKT(G_ϙTJϙXRϙQ\KϘYQGT(GQGTRϙàϙTϙTJG\G_GQUT[SK\`OOSGXVRGT JKàOĄOQROàO_GVZϙàϙTϙQGXGXGRK_NOTKOVZGRJG\GYϙG¨ϙRJϙàϙTϙ H[OĄRKSOTOVZGROTKQGXGX\KXOR JOàOTOJG\GRϙRGXϙTHGĄϙTJGH[R[TJ[à[OJGXKRKXOTH[QK`SGNQKSKQGXGXRGXϙTϙKZQOYO`QϙR SGQ O¨OT OVZGR KJORKT OSGX VRGTϙTϙ ZKQXGX JKàOĄZOXJOàOTO \K JKàOĄOQROàK [_M[T _KTO OTĄGGZ X[NYGZϙ\KXJOàOTOH[OĄRKSOTJKOVZGRKJORJOàOTOG_XϙIGZKYOYKJKĄGXP\KKSOY_UTO`OTHKR MKRKXO \KXORSKYOTK OROĄQOT ([XYG ϘR 3GNGRRO K\XK 1[X[R[T[T QGXGXϙTϙT JG OVZGR KJORJOàOTO OVZGRKOROĄQOTJ·XZJG\GTϙTJGZKS_O`GĄGSGYϙTJGURJ[à[T[GTIGQ!QGXGXRGXϙT[_M[RGTSG Yϙ O¨OT QKYOTRKĄSK ĄGXZϙ GXGTSGJϙàϙTϙ [_M[RGTSG_GT J·XZ QGXGXϙT JG G_Tϙ URG_JGT QG_ TGQRGTJϙàϙTϙGSGIϙT!)GXMORR'ăȑTOTTOĄGYZGLGHXOQGYϙQ[XSGYϙTGURGTGQ_GXGZSGQURJ[ à[T[JOàKXOJGXOHOXOSRKXOTJKH[QGXGXJUàX[RZ[Y[TJGOJGXOOĄRKSZKYOYKZZOQRKXOTON[Q[QG G_QϙXϙQGXGXRGXϙTUR[ĄZ[X[RSGYϙTJGZGSHOXK_RKSHOXROàOO¨OTJKURJ[QRGXϙTϙSGNQKSKRKXIK \KXORKT OVZGR QGXGXRGXϙ QGXĄϙYϙTJG Y·` QUT[Y[ ZKYOY LGGRO_KZO J[XJ[X[RSGYϙ `UX[TR[ QG¨GQ _GVϙ NGROTK MKRSOĄ URSGYϙTG XGàSKT ZGS QGVGYOZK ORK ½XKZOS _GVSG_G JK\GS KZZOàOTO QGXGXRGXϙT[_M[RGTSGYϙO¨OTORMORO\K_KZQOROOJGXOHOXOSRKXKϘ?;1S[_GXϙTIGHGĄ\[X[RG XGQ M½T O¨OTJK _GXMϙ QGXGXRGXϙTϙT [_M[RGTSGYϙTϙT OYZKTJOàOTO GTIGQ! JG\GRϙ QGS[ M·XK\RORKXOTOT_GYGIGZGTϙTGTY½XKO¨OTJKQGXGXMKXKQRKXOTO_KXOTKMKZOXSKJOQRKXOTOJG\G _G QUT[ OVZGR QGXGXϙTϙT JG\GRϙRGXIG [_M[RGTSGSGYϙTϙT JG\GIϙRGXϙ SGTK\O _·TJKT `GXGXG [àXGZZϙàϙTϙ GTϙRGT JG\GRGXJG M½J½RKT NKJKLOT YGàRϙQRϙ \K J½`KTRO HOX ¨K\XKJK _GĄGSGQ MKRKIKQQ[ĄGQRGXGQOXRKTSKSOĄHOX¨K\XKHϙXGQSGQURJ[à[T[¨K\XKNGQQϙTϙTOTYGTNGQQϙ UR[V N[Q[Q[T QUX[SGYϙ GRZϙTJG H[R[TJ[à[T[ QGS[ M·XK\ROYO URGT JG\GRϙRGXIG _GXMϙ QGXGXRGXϙTϙT [_M[RGTSGSGYϙ \K N[Q[QG G_QϙXϙ JG\XGTϙRSGYϙTϙT JG\GIϙRGXϙT 'TG_GYGR J½ `KTKQGXĄϙOTGT¨\KM½\KTRKXOTOTYGXYϙRSGYϙTG_URG¨ZϙàϙTϙH½_½QGIϙ\K½`½TZ½J[_J[QRG XϙTϙ(1T½TSJM·XK!SGTK\OZG`SOTGZZGRKVNGQRGXϙJUàJ[à[T[ORKXOY½XKXKQNKXHOX JG\GIϙO¨OT?:2URSGQ½`KXKZUVRGS?:2SGTK\OZG`SOTGZϙT_GYGRLGO`O ORK HOXROQZK JG\GRϙRGXJGT S½ĄZKXKQKT \K S½ZKYKRYORKT ZGNYOROTK QGXGX \KXORSKYOTO ZGRKV KZ SOĄZOX *G\GRϙ_KXKR_·TKZOIORKXOJGXOK_RKS\KOĄRKSRKXJKTJURG_ϙQOĄOYKRNGQRGXϙJUàX[JGT S[NZKRURGTRGXJG\GIϙYϙLGZϙTGNGO`URGHORKIKQRKXOTOJG\GIϙRGXϙTZ½S½T½TZG`SOTGZJG\G YϙTG SKYTKZ URGXGQ ORKT Y½XJ½QRKXO N[Y[YZGT JURG_ϙ NGQRGXϙTG JUàX[JGT NGRKR MKRJOàOTO ORKXO Y½X½RKSK_KIKàOTJKT JG\GIϙRGXϙT H[ JG\G_ϙ G¨SG KNRO_KZRKXO H[R[TSGJϙàϙTϙ Y·`½ KJORKT OJGXO QGXGXRGXϙT (GQGTRGX 1[X[R[ \K (G_ϙTJϙXRϙQ \K ϘYQGT (GQGTRϙàϙTϙT QGXGXRGXϙ ORK 17 _½X½XR½àKQUTJ[à[T[OJGXO_GXMϙQGXGXRGXϙTϙT[_M[RGTSGSGYϙTJGTQG_TGQRGTGTYUX[S R[R[à[TQKTJORKXOTJKURSGJϙàϙTϙHK_GTRGJG\GTϙTXKJJOTOOYZKSOĄZOX *G\GRϙ(GĄHGQGTJG\GIϙRGXRKNOTKSGTK\OZG`SOTGZOYZKSKQUĄ[RRGXϙTϙTUR[ĄSGJϙ àϙTϙ OJGXKRKXIK _GXMϙ QGXGXRGXϙTϙT _KXOTK MKZOXORJOàOTO H[ QGXGXRGXRG UXZG_G QUT[RGT [Y[RO KQYOQROQRKXOTMOJKXORJOàOTO\K½RQKKQUTUSOYOG¨ϙYϙTJGT¨UQ·TKSROURGTH[ZKYOYOTN[Q[QG \K SK\`[GZG [_M[T ĄKQORJK LGGRO_KZZK H[R[TSGYϙTϙT YGàRGTJϙàϙTϙ HGNYK QUT[ URG_JG OJGXKRKXIKMKX¨KQRKĄZOXORKTZ½SOĄRKSRKXOTN[Q[QGSK\`[GZG[_M[TURJ[à[T[S½\KQQORO TKGZLKJORKIKQHOXQ[Y[XJGT\K_GJG\GIϙRGXG_·TKROQ·`KRHOXQGYϙZZGTY·`KJORKSK_KIKàOTO JG\GIϙRGXϙTHO``GZĄGNϙYRGXG_·TKROQHOXQUX[SGYGàRGSG_GTSGNQKSKQGXGXRGXϙTϙTY·`JK [_M[RGTSGSGYϙTϙTJG\GIϙRGXJGNKXNGTMOHOX`GXGXGYKHKHO_KZ\KXSK_KIKàOTOG_XϙIGZGRKV KJORKTSGTK\OZG`SOTGZSOQZGXϙTϙTLGNOĄURJ[à[T[ORKXOY½XKXKQJG\GTϙTXKJJOTOOYZKSOĄZOX 3GNQKSKIKJG\GTϙTXKJJOTKOROĄQOTURGXGQQ[X[RGTN½Q½S`KR*GOXKIK_[QGXϙJG G¨ϙQRGTGTTKJKTRKXRKHU`[RS[ĄZ[X ?KXKR SGNQKSKIK (GĄHGQGT \K (G_ϙTJϙXRϙQ \K ϘYQ£T (GQGTϙ _·T½TJKT \KXORKT HU`SG QGXGXϙTG JOXKTORSKYOTK \K H[TRGX HGQϙSϙTJGT JG\GTϙT XKJJOTK JOàKX _·TRKXJKT [_[RSGYϙTG\KJG\GRϙHKRKJO_KHGĄQGTϙHGQϙSϙTJGTJG\GIϙRGXϙTϙTNKXHOXOO¨OT:2 SGTK\OZG`SOTGZGN½QSKJORSKYOTKQGXGX\KXORSOĄZOX -KTKR 1[X[RJGQO M·X½ĄSKRKX YϙXGYϙTJG JG\GIϙRGXϙT HOX QϙYSϙTϙT JGNG ·TIK OJGXO _GXMϙJGM·X½RKTJG\GRGXJG\KQORURGXGQ_KXGRSGYϙTKJKTO_RKOJGXO_GXMϙQGXGXRGXϙTϙT_KXO TK MKZOXORSKSKYOTJKT QG_TGQRGTGT KRJKQO JG\GJG GQZOL N[Y[SKZ KNRO_KZRKXOTOT H[R[T[V H[R[TSGJϙàϙ·TYUX[TURGXGQJKàKXRKTJOXORSOĄZOX .KXQKYOT SKJKTO NGQ _½Q½SR½R½QRKXOTOT QGXGXG HGàRGTSGYϙTϙ HOX _GXMϙ _KXOTJKT OYZKSKNGQQϙTGYGNOVURJ[à['\X[VGϘTYGT.GQRGXϙ9·`RKĄSKYOSGJJKH[NGQ_GXMϙ QGXGXRGXϙTϙT[_M[RGTSGYϙTϙJGQGVYGJϙàϙH[J[X[S[T_GYGRGXϙTHGàRG_ϙIϙRϙàϙ\KN[Q[Q[T ½YZ½TR½à½½`KXOTKQ[X[RS[ĄURGTN[Q[QJK\RKZOORQKYOTOTHOXMKXKàOURJ[à[G¨ϙQZϙX '¨ϙRGTOJGXOJG\GRGXJG\KQORURGXGQ_KXGRGT)ORKăȑϙT([XYGH·RMKYOTJK_G ĄGSGRGXϙTKJKTO_RKY·`QUT[Y[LGHXOQGTϙT¨K\XK_K`GXGX\KXSKYOH·RMKJKYGàRϙQ\K_G ĄGSO¨OTXOYQUR[ĄZ[XSGYϙTJGTJURG_ϙH[LGHXOQGTϙTQ[X[RSGYϙTG\K¨GRϙĄSGYϙTGQGXĄϙOJGXO SGNQKSKRKX·T½TJKQO_GXMϙRGSGRGXJGOJGXO_KZQORORKXGRK_NOTKS½IGJKRKKZSOĄRKXYGàRϙQRϙ \KJKTMKROHOX¨K\XKJK_GĄGSG_GOROĄQOTGTG_GYGRNGQRGXGJG_GRϙJG\GRGXG¨SϙĄRGXJϙXϘJGXK SGNQKSKRKXOTJKT S½\KQQORRKXO RKNOTK QGXGXRGX GRGT JG\GIϙRGXϙT `UXR[ \K QGXSGĄϙQ HOX _GXMϙRGSG Y½XKIOTK JGNOR URJ[à[ _KZQORORKXOT \KXORKT QGXGXRGXG [_SGYϙTϙ YGàRGSGQ O¨OT G_XϙIG[àXGĄϙM·YZKXJOQRKXOGTIGQZ½SH[TRGXGXGàSKTOYZKJOQRKXOYUT[IG[RGĄGSGJϙQRGXϙ OJGXO _KZQORORKXOT OJGXK SGNQKSKYOTOT QGXGXRGXϙTG [_SGSGYϙ TKJKTO_RK JG\GIϙRGXϙT ϙYZϙXGV ¨KQZOQRKXO\KH·_RKHOXJ[X[SN[Q[Q[T½YZ½TR½à½ORK_·TKZORKTJK\RKZOTZKSKRORQKRKXOTOT ONRGRKJORSKYOGTRGSϙTGMKRJOàOGTRGĄϙRJϙàϙTJGTJG\GIϙRGXϙTSKJKTONGQRGXϙQGVYGSϙTJGQO YUY_GR QOĄOROQ JKàKXRKXOTK `GXGX \KXORJOàO ZKYVOZ KJORSOĄZOX *G\G_ϙ ZGQOV KJKT G\[QGZRGXϙT JG OĄRKTKT NGQYϙ` K_RKSJKT `GXGX M·XKHORKIKàO \K SGTK\O ZG`SOTGZ JG\GYϙ G¨GHORKIKàO 18 _·T½TJK '\X[VG ϘTYGT .GQRGXϙ 3GNQKSKYO 5Q_G_ \K *OàKXRKXO :½XQO_K *G\GYϙ QGXGXϙ! (GĄ\[X[ 4U ! :KSS[` ([ OZOHGXRG JG\GIϙ G\[QGZRGXϙT G_Tϙ `GSGTJG Y[¨ UR[ĄZ[XGT _·TKZOIORKXOT OJGXO _GXMϙ QGXGXRGXϙTϙ [_M[RGSG _·T½TJKQO K_RKSRKXOTJKT QOĄOYKRURGXGQJG`GXGXM·XJ½QRKXO\KJURG_ϙYϙORKGQZOLN[Y[SKZKNRO_KZOTKYGNOVURJ[QRGXϙ GTRGĄϙRSGQRGU_¨UQR[à[ORK·TYUX[TXKJJKJORKXKQOĄOTKYGYϙTGMK¨ORSOĄZOX ϘĄOT KYGYϙ _·T½TJKT _GVϙRGT OTIKRKSKJK 'TG_GYGTϙT SGJJKYOTJK (GĄHG QGTϙT(GQGTRGX1[X[R[T[THGĄQGTϙURGXGQ(GQGTRϙQRGXGXGYϙTJG OĄHOXROàOTOYGàRG_GIGàϙ\K N½Q½SKZOTMKTKRYO_GYKZOTOT_½X½Z½RSKYOTOM·`KZKIKàO(GQGTRGX1[X[R[ȑT[TH[YO_GYK ZOT_½X½Z½RSKYOTJKTHOXROQZKYUX[SR[URJ[à[NKXHGQGTϙT(GĄHGQGTGQGXĄϙYUX[SR[UR[V G_XϙIG QKTJO _KZQOYO O¨OTJKQO OĄRKXJKT \K KSXO GRZϙTJGQORKXOT K_RKS \K OĄRKSRKXOTJKT JK YUX[SR[H[R[TJ[à[(GĄHGQGTȑϙTHGQGTRGXϙTM·XK\RKXOTOT'TG_GYG\KQGT[TRGXG[_M[T URGXGQ _KXOTK MKZOXORSKYOTO M·`KZSKQ \K J½`KRZOIO ·TRKSRKXO GRSGQRG _½Q½SR½ URJ[à[! _OTK 'TG_GYGTϙT YUT SGJJKYOTJK! _GYGSG \K _½X½ZSK UXMGTRGXϙ ORK OJGXKTOT SGN QKSKQGXGXRGXϙTG[_SGQ`UX[TJGURJ[QRGXϙ!H[UXMGTRGXϙT\KOJGXKTOTSGNQKSKQGXGXRG XϙTϙ NO¨HOX Y[XKZRK JKàOĄZOXKSK_KIKàO \K H[TRGXϙT _KXOTK MKZOXORSKYOTO MKIOQZOXKSK_KIKàO Q[XGRϙ_KXGRSGQZGJϙX *OàKXZGXGLZGTYG_ϙRϙϘJGXO?GXMϙRGSG;Y[R½?GYGYϙTϙTSGJJKYOTJK!*GTϙĄ ZG_H·RMKOJGXKSGNQKSKRKXOOJGXK\K\KXMOSGNQKSKRKXOTOTKYGYG\K_½X½ZSKTOTJ[X J[X[RSGYϙTG OROĄQOT QGXGXRGXϙTϙT OIGVRGXϙTG M·XK OJGXKTOT QGXGXϙT ZKHROàO ZGXONOTJKT OZOHG XKT M½T O¨OTJK OĄRKSZKYOY KZSKQ\K_GK_RKSJKH[R[TSGQ `UX[TJG H[R[TJ[à[ G_Tϙ SGJJKTOT LϙQXGYϙTJG SGNQKSK QGXGXRGXϙTϙ M½T O¨OTJK _KXOTK MKZOXSK_KT QGS[ M·XK\ROYONGQQϙTJGZG`SOTGZJG\GYϙG¨ϙRGHORKIKàON½QSKHGàRGTSϙĄZϙX '_XϙIG IK`G N[Q[Q[ _·T½TJKT _GXMϙ QGXGXRGXϙTϙT MKXKQRKXOTO _KXOTK MKZOXSK_KT QGS[ M·XK\RORKXOTOT K_RKSRKXO YG_ϙRϙ :½XQ )K`G ?GYGYϙȑTϙT \K YG_ϙRϙ ?KTO :½XQ )K`G ?GYGYϙȑTϙT SGJJKYO QGVYGSϙTJG Y[¨ YG_ϙRSGQZGJϙX ;_M[RGSGJG _GXMϙ QGXGXRGXϙTϙ _KXOTK MKZOXSK_KTRKXOT ZG`SOTGZRG JG YUX[SR[ Z[Z[RGIGQRGXϙ QGH[R KJORSKQZK QGXGXϙTUZ[`M½TO¨OTJK[_M[RGTSGSϙĄURSGYϙQOĄOYKRYUX[SR[R[QO¨OT_KZKXYG_ϙRSGQZGJϙX M½T\KYG_ϙRϙ?GXMϙZG_Ϙ¨ZONGJϙ(OXRKĄZOXSK1GXGXϙTJGJG! QOĄOYKR Q[Y[X ȔϘJGXK GPGTϙTϙT QGS[ M·XK\OTO _KXOTK MKZOXOXQKT OJGXK LUTQYO_UT[ QGS[ M·XK\OMKXKQ\KQUĄ[RRGXϙTGG_QϙXϙ\K_GHGTIϙURGTH[TKJKTRK OJGXK_KGZϙL\KOYTGZUR[ TGSG_GT JUàX[JGT JUàX[_G GPGTϙT ĄGNYϙTG OYTGZ UR[TGT \K QOĄOYKR YUX[SR[R[à[T[ MK XKQZOXKTZ[Z[S\KJG\XGTϙĄȕURGXGQZGTϙSRGTSϙĄ!G¨ϙQQKYOT\KKSXKJOIO_GYGQ[XGRRGXϙTG HORKXKQG_QϙXϙJG\XGTϙĄQOĄOYKRQ[Y[XURGXGQQGH[RKJORSOĄ_½X½ZSKTOTJ[XJ[X[RSGYϙQGXG XϙTϙT_GRTϙ`IG[_M[RGTSGSGYϙH[QGXGXϙ[_M[RGSG_GTQGS[M·XK\ROYOTOT`GXGXϙTMKX¨KQ RKĄSKYONGROTJKZG`SOTGZRGYUX[SR[Z[Z[RSGYϙO¨OT_KZKXROURJ[à[YUX[SR[R[QO¨OTG_XϙIG QOTMGXG`N[Y[SKZ\KHKT`KXOJ[_M[RGXϙTKZQOYOGRZϙTJGNGXKQKZKZSKRKXOTOTGXGĄZϙXϙRSGYϙ TGMKXKQURSGJϙàϙTG\K_½X½ZSKTOTJ[XJ[X[RSGYϙQGXGXϙTϙ_KXOTK MKZOXSK_KTQGS[M· 19 XK\ROYOTOTN[Q[QOYUX[SR[R[à[_·T½TKMOJORKHORSKYOO¨OTORMOROTOTG¨SϙĄURJ[à[OVZGRJG\G YϙYUT[I[T[THKQRKTSKYOTKMKXKQURSGJϙàϙTGQGXGXȕ\KXORSOĄZOX *GTϙĄZG_R*GOXKYOȑTOTM½T\K+YGY1GXGXYG_ϙ RϙORGSϙTJGOYKȔ_GXMϙQGXGXϙTϙ[_M[RGSGSGK_RKSOTOTMKX¨KQZKH[QUT[JGOJGXKGJϙTG _KZQOQ[RRGTGTQGS[M·XK\RORKXOTOTQOĄOYKRQ[Y[XRGXϙTJGTJUàJ[à[ȕ\[XM[RGTSϙĄZϙX ?GXMϙQGXGXϙTϙ[_M[RGSGQJ[X[S[TJGH[R[TGTRGXϙTQGXGXϙTKQYOQROàOTO\K_G_GTRϙĄ RϙàϙTϙZGXZϙĄSG_KZQORKXOH[R[TSGJϙàϙMOHOH[QGXGXRGXϙKQYOQ[_M[RGSGRGXϙ[_M[RGSϙĄMOHO JG\XGTGXGQ OĄRKSK _GVG_ HOX M·X½TZ½ \KXSKRKXO JK QGXGXϙT [_M[RGTJϙàϙ YUT[I[T[ JU à[XSG`1GXGXϙTM½TO¨OTJK[_M[RGTSGSϙĄURSGYϙQOĄOYKRYUX[SR[R[QO¨OT_KZKXYG_ϙR SGQZGJϙX 4OZKQOS ?GXMϙZG_ .[Q[Q -KTKR 1[X[R[T[T M½T \K + 1YG_ϙRϙORGSϙTJGJGG_TϙN[Y[YRGXHKTOSYKTSOĄZOX ZGXONOTJK.½Q½SKZ`GSGTϙTJGGRϙTGTYG_ϙRϙ(GQGTRGX1[X[R[ 6XKTYOV 1GXGXϙ ORK! Ȕ([XYG ϘRO 5XNGTMG`O OR¨KYOTJKQO VGXYKR YG_ϙRϙ GRGTJG ?½QYKQ 6RGTRGSG1[X[R[T[TZGXONRO\K:YG_ϙRϙQGXGXϙORKQ[X[RSGYϙTGO`OT\KXORKT )GXMORR:GXϙS9GTG_O\K:OIGXKZ'TUTOSăOXQKZOTKGOZLGHXOQGTϙTOĄRKZORSKYOTKKQROMKXKQ¨K RKXRKJK\GSKJORSKYO!(GQGTRGX1[X[R[ȑTIGQGXGXRGĄZϙXϙRSϙĄZϙXȕ 1GXGXϙ [_M[RGSGQRG _½Q½SR½ _KXKR _·TKZOIORKX OVZGR QGXGXRGXϙ \K (GQGTRGX 1[X[R[ T[T 6XKTYOV 1GXGXϙ QGXĄϙYϙTJG [_M[RGSGTϙT TK ĄKQORJK _GVϙRSGYϙ MKXKQZOàO QUT[Y[TJG ZKXKJJ½JKJ½ĄS½ĄRKX\KQUT[_[(GĄHGQGTRϙàGHORJOXKXKQTKĄKQORJK[_M[RGSG_GVϙRSGYϙ MKXKQZOàOTOYUXS[ĄZ[X (GĄHGQGTRϙQ 1GT[TRGX \K 1GXGXRGX -KTKR 3½J½XR½à½ ZGXGLϙTJGT K\XK \K 5XSGT (GQGTRϙàϙTGNOZGHKT_G`ϙRGT\KJG\GRϙ(GĄHGQGT8:+ZGXGLϙTJGTOS`GRGTGT ZGXONRO_G`ϙJG!Ȕ9·`QUT[Y[(GQGTRGX1[X[R[6XKTYOV1GXGXϙNGRKT_½X½XR½QZKURJ[à[T JGT [_M[RGSGTϙT VXKTYOV QGXGXϙTG M·XK _GVϙRSGYϙ N[Y[Y[TJG MKXKàOTO XOIG KJKXOSȕ JKTSOĄZOX *G\G_G QUT[ YUS[Z URG_JG! (G_ϙTJϙXRϙQ \K ϘYQ£T (GQGTRϙàϙȑTϙT ·R¨KQRO ¨K\XKJ½`KTOOSGXVRGTϙTJGJKàOĄOQROQ_GVϙRSGYϙTGOROĄQOTOĄRKSOTOTOVZGROTKJGOX*GTϙĄZG_ *GOXKYO ZGXGLϙTJGT \KXORKT ZGXON \K YG_ϙRϙ QGXGXϙ! SK\`O OSGXVRGTϙJKàOĄOQROàOTKOROĄQOT([XYG<GROROàOϘRϘJGXK1[X[R[T[TM½TR½QGXGXϙORK \KXORKT OTĄGGZ X[NYGZϙTϙT OVZGROTK OROĄQOT ([XYG ϘJGXK 3GNQKSKYOTOT YG_ϙRϙQGXGXϙ!TOĄGYZGLGHXOQGYϙQ[X[RSGYϙTGOSQGT\KXKT·R¨KQRSK\`OOOSGXVRGTϙ TϙTUTG_RGTSGYϙTGOROĄQOT([XYGϘRϘJGXK1[X[R[T[TM½TR½QGXGXϙORK M½TR½ _GVϙ X[NYGZϙ \KXORSKYOTK JGOX QGXGXRGXϙT OVZGRO QUT[Y[TJGQO ([XYG ϘJGXK 3GNQK SKYOTOTM½T\KYG_ϙRϙQGXGXϙ\KQ[X[RGTZKYOYKHOX_ϙRY½XKORK JKĄGXPO`OTHKRMKYO\KKSOY_UTO`OTHKRMKYO\KXORSKYOTKOROĄQOT([XYGϘR3GNGRROK\XK1[X[ R[ȑT[T M½TR½ QGXGXϙTϙT OVZGRO QUT[Y[TJGQO ([XYG ϘJGXK 3GNQKSKYOTOT ZGXON \K YG_ϙRϙ QGXGXϙTϙT _KZQORORKXIK [Y[R½TK [_M[T ĄKQORJK [_M[RGTSGJϙàϙYGVZGTSϙĄZϙX 20 *G\GIϙRGX ' ' ? ă ) 'ȑ[T _GĄGJϙQRGXϙ H·RMKJK Q[X[RSGQ OYZKTORKT LGHXOQGTϙT \KXOSROZGXϙSGRGTRGXϙO¨KXOYOTJK_KXGRJϙàϙH·_RKHOX_KXJKYGTG_OZKYOYOQ[X[RSGYϙTϙTZGXϙS GRGTRGXϙTϙTG`GRSGYϙTG_URG¨GIGàϙJUàG\K¨K\XK_K`GXGXRGX\KXKIKàOJ½Ą½TIKYOORKG¨SϙĄ URJ[QRGXϙOJGXOJG\GRGXORKH[T[T·TRKTSKYOTOGSG¨RGSϙĄRGXJϙX`KRNG_GZϙTJGYGàRϙQRϙ\K JKTMKRO HOX ¨K\XKJK _GĄGSG NGQRGXϙTϙT 'TG_GYG SGJJK '\X[VG ϘTYGT.GQRGXϙ 9·` RKĄSKYO SGJJK QUX[TSGYϙ GSGIϙ_RG G¨ϙRGT JG\GRGXJG JG\GIϙRGX ? ă ) \K ă \KQORROQM·XK\O½YZRKTKXKQN[Q[Q_GXJϙSJGH[R[TS[ĄRGXJϙX'¨ϙRGTOJGXOJG\GRGXYUT[I[T JG LGHXOQGTϙT H½_½QR½à½ \K TOZKROàOTK M·XK ZGXϙS GRGTϙ O¨KXOYOTJK Q[X[RSGYϙTϙT N[Q[QG [_M[T URSGJϙàϙ ZKSKR MKXKQ¨KYO ORK GRϙTGT OJGXO QGXGXRGX OVZGR KJORSOĄZOX ([TJGT YUTXG _GVϙRSGYϙ MKXKQKT QKYOTRKĄKT OJGXK SGNQKSKYO QGXGXRGXϙTϙT NO¨HOX Y[XKZZK JKàOĄZOXORSK JKT\KMKIOQSKJKT[_M[RGTSGYϙJϙX'TG_GYGSGJJK'TIGQ_[QGXϙJGG¨ϙQRGTJϙàϙ ½`KXKOJGXKSGNQKSKYOQGXGXRGXϙTϙT[_M[RGTSGYϙS½SQ½TURSGSϙĄZϙX ?OTKGRϙTGTOJGXO_GXMϙQGXGXRGXϙTϙKZQOYO`QϙRSGQ\KLGHXOQGTϙTLGGRO_KZOTKJK\GSϙTϙ YGàRGSGQO¨OT(GQGTRGX1[X[R[ZGXONOTJKGRJϙàϙQGXGXRG!Ȕ)GXMORR:GXϙS9GTG_O \K:OIGXKZ'ăȑ_KGOZSϙYϙXOĄRKSKZKYOYRKXOTOTH[R[TJ[à[ZUVRGSSH½_½QR½ à½TJKQOGRGTϙT`KR+TJ½YZXO(·RMKYOURGXGQORGTKJORSKYO!+TJ½YZXO(·RMKRKXO1UUXJOTGY _UT 1[X[R[T[T ZGXONRO \K YG_ϙRϙ 1GXGXϙTG JG_GTGT 9GTG_O \K :OIGXKZ (GQGTRϙàϙȑTϙTZGXONRO\KYG_ϙRϙ_G`ϙYϙ½`KXOTKYG_ϙRϙ1GT[T[TMK¨OIO TIOSGJJKYOTKM·XK(GQGTRGX1[X[R[ȑTIGQGXGXRGĄZϙXϙRSϙĄZϙXȕ (GĄHGQGTRϙQGRK_NOTKJG\GIϙRGX\KGXQGJGĄRGXϙZGXGLϙTJGTH[(GQGTRGX1[X[R[1GXG XϙTϙT OVZGRO \K _½X½XR½à½T½T J[XJ[X[RSGYϙ OYZKSO ORK JG\G G¨ϙRSϙĄ *GTϙĄZG_ *GOXKYO M½T \K +YG_ϙYϙ ORK \KXJOàO QGXGX ORK Y·`½ KJORKT (GQGTRGX 1[X[R[ 1GXGXϙTϙT_½X½ZSKYOTOTJ[XJ[X[RSGYϙTGQGXGX\KXSOĄTK\GXQOZ½SH[QGXGXRGXGXGàSKT LGHXOQGLGGRO_KZOTKJK\GSKZSOĄZOX ϘJGXO_GXMϙQGXGXRGXϙTϙTQKYOTRKĄSKYOTJKT·TIK\KYUTXGJG\GIϙRGXH[QGXGXRGXϙ[_ M[RGSGQRGM·XK\ROURGTJG\GRϙRGXG_G`ϙRϙ[_GXϙORKHORJOXOS_GVGXGQOVZGRQGXGXRGXϙJUàX[RZ[ Y[TJG[_M[RGSG_GVϙRSGYϙTϙOYZKSOĄRKXJOXϘJGXKN[Q[Q[T[TMKTKRQ[XGRRGXϙO¨KXOYOTJKGYϙR URGTHOXOJGXOQGXGXϙTOVZGRONGROTJKOVZGRKJORKTQGXGXJGT·TIKQOJ[X[S[TYGàRGTSGYϙJϙX 'TIGQTK\GXQOJG\GQUT[Y[URG_JGJG\GRϙRGXH[QUT[JG½`KXRKXOTKJ½ĄKTM·XK\O_KXOTK MKZOXSKSOĄRKXJOXϘVZGRKJORKTOJGXOQGXGXRGXTKJKTO_RKLGHXOQGZGSGSKTO`OTYO`\KX[NYGZ Yϙ`NGRKMKRSOĄURJ[à[TJGTLGGRO_KZRKXOTKYUT\KXORSKYOMKXKQOX?GVϙRSϙĄURGTYUTJ½`KT RKSK_KM·XKH[_KZQO-KSROQ(KRKJO_K(GĄQGTRϙàϙTGGOZURJ[à[NGRJKH[_·TJKHOXOĄRKS _GVϙRSGJGTYGJKIKLGHXOQG_GOVZGRQGXGXRGXϙTG[_SGYϙ_·T½TJKĄKQROHOX[_GXϙ_GVϙRSGQRG _KZOTORSOĄZOX ([ OYK OVZGR QGXGXRGXϙTϙT [_M[RGTJϙàϙ GTRGSϙTG MKRSK` ,GHXOQGTϙT Q[X[R[V LGGRO_KZKMK¨SKYOO¨OTMKXKQROO`OTRKXO\KXSOĄURGT(G_ϙTJϙXRϙQ(GQGTRϙàϙOVZGRQGXGXRGXϙTJGT YUTXGH[O`OTRKXOMKXOGRSGYϙMKXKQZOàONGRJKH[_·TJKOĄRKS_GVϙRJϙàϙQUT[Y[TJGNO¨HOX JKRORY[TSGSϙĄZϙX9·`QUT[Y[LGHXOQG(GĄHGQGTRϙQ?½QYKQ6RGTRGSG1[X[R[QGXGXϙ½`KXO TK Q[X[RSG_G HGĄRGTSϙĄ H[ QGXGXG QGXĄϙ \K H[TJGT YUTXGQO JOàKX OJGXO QGXGXRGXG QGXĄϙ 21 G¨ϙRSϙĄURGTOVZGRJG\GRGXϙTKJKTO_RK\KXORKT_½X½ZSK_OJ[XJ[XSGQGXGXRGXϙ½`KXOTKHO``GZ JG\GRϙ(GĄHGQGTZGXGLϙTJGTOS`GRGTSϙĄURGTZGXONRO_G`ϙORKLGHXOQGTϙTOĄRKZORSK YOTK JK\GS KJORSKYO HORJOXORSOĄZOX ϘVZGR QGXGXRGXϙTϙT QKYOTRKĄSKYOTJKT YUTXGQO GĄGSGJG OYK _GVϙRGT _G`ϙRϙ HORJOXOSK XGàSKT OVZGR QGXGXRGXϙTϙT [_M[RGTSGYϙ _·T½TJK HOX OĄRKS _GVSGJϙàϙMOHOM½TR½_G`ϙJGQOM·X½ĄJUàX[RZ[Y[TJGLGHXOQGTϙTLGGRO_KZOTKOS Q£T\KXKIKQ_KTOOJGXO\K_GYGRJ½`KTRKSKGXG_ϙĄRGXϙO¨KXOYOTKMOXJOàOGTRGĄϙRSGQZGJϙX (·_RKIKJG\GRϙRGXJGT(GĄHGQGT8:+(G_ϙTJϙXRϙQ\KϘYQ£T(GQGTϙ@+ORK-KSROQ (KRKJO_K(GĄQGTϙ3:ȑ[T_KZQO\KM·XK\RKXOOZOHGXϙ_RGOJGXKSGNQKSKYOQGXGXRGXϙTϙ[_M[ RGSG OSQ£TϙTG YGNOV OQKT H[T[T MKXKàOTO _KXOTK MKZOXSKJOQRKXO \K H[ TKJKTRK _GXMϙ QGXGXRGXϙTϙT [_M[RGTSGSGYϙTJGT JUàGT `GXGXRGXJGT Ϙ?;1ȑT[T SGJJKYO [_GXϙTIG ĄGNYKTYUX[SR[URJ[QRGXϙQGH[RKJORSOĄZOX .GR H·_RK UR[TIG OJGXO _GXMϙ QGXGXRGXϙTϙ [_M[RGSGQRG _½Q½SR½ _KXKR _·TKZOIORKXOT OJGXO_GXMϙQGXGXRGXϙTϙ[_M[RGSG_ϙVLGHXOQGTϙTLGGRO_KZOTOJK\GSKZZOXSKYO_·T½TJKKSOX \K ZGROSGZ \KXKT _OTK OJGXO _GXMϙ QGXGXRGXϙTϙT MK¨KXYO` QϙRϙTSGYϙ O¨OT H[ _·XK_O ·`KR KT J½YZXO H·RMKYO ORGT KJKT (GĄHGQGT ORK OJGXO _GXMϙ QGXGXRGXϙTϙT [_M[RGTSGYϙ QUT[Y[TJG ½`KXOTKJ½ĄKTYUX[SR[R[QRGXϙ_KXOTKMKZOXSK_KT(G_ϙTJϙXRϙQ\KϘYQ£T(GQGTϙTϙTQGXGXRGXϙT OTLG` KJORSKSKYOTJKT YUX[SR[ H[R[TJ[à[ GTRGĄϙRSGQRG .[Q[Q -KTKR 1[X[R[ȑTIG JG HKTOSYKTKT`KR*GOXKHU`SGQGXGXϙTG[_[RSGQMKXKQOXQKT·TIKQOQGXGXJGJOXKTORSKYO [Y[R\K_GYG_GG_QϙXϙJϙX([TKJKTRKJOXKTSKQGXGXϙHU`[RSGRϙJϙX *G\GRϙ 3 : _·T½TJKTSGNQKSKIKHU`SG_G [_[RGXGQ JG\GIϙRGX _GXGXϙTG SG TK\O ZG`SOTGZG N½QSKJORKXKQ _KTO HOX N½Q½S Q[X[RJ[à[TJGT H[ _KTO N½QSK _·TKROQ ZKS_O`OZOXG`RGXϙTϙTOTIKRKTSKYOO¨OTJUY_GTϙT*GOXKYOTKM·TJKXORSKYOMKXKQOX 954; *G\GIϙRGX''?ă)ă<K)'\KQOROTOTZKS_O`OZOXG`RGXϙTϙT QGH[R½ORKJG\GRϙ8:+\K@+_·T½TJKTJOXKTSKQGXGXϙTϙT`KR*GOXKTOTHU`SGQGXG XϙTJG G¨ϙQRGTGT TKJKTRKXJKT JURG_ϙ .;31T[T SGJJKYO MKXKàOTIK U_¨UQR[à[ ORK (5@;23'9/4' *G\GRϙ3:_·T½TJKTQ[X[RGT_KTON½QSK_·TKROQZGXGL\KQORRKXOTOTZKS_O`OZO XG`RGXϙTϙTJKàKXRKTJOXORSKYOO¨OTU_HOXROàOORKJUY_GTϙT?GXMϙZG_.[Q[Q*GOXKYOTKM·TJK XORSKYOTKOYZKQNGROTJKZKS_O`VKĄOTNGXIϙTϙTMKXO\KXORSKYOTKU_¨UQR[à[ORKQGXGX\KXORJO 1'8Ā/5? *G\G¨K\XK_K`GXGX\KXJOàOTJKTHGNOYRKLGHXOQGHOTGYϙTϙT_GVϙSϙTϙTJ[XJ[X[RSGYϙ \KOJGXO_GXMϙQGXGXϙTϙ[_M[RGSGJϙàϙMKXKQ¨KYOORKORMORO(KRKJO_KHGĄQGTϙNGQQϙTJGLGHXOQG HOTGYϙTϙT _GVϙSϙTϙT ZKSOT Z HGQϙSϙTJGT OSGX VRGTRGXϙTJG JKàOĄOQROQ _GVZϙQRGXϙ OJJOGYϙ ORK (GĄHGQGT\K(G_ϙTJϙXRϙQHGQGTϙNGQQϙTJGOJGXO_GXMϙJGJG\GG¨GTGYORRKX\KH[JG\GRGXJG GYORRKXOT\KQOROURGXGQJ[X[ĄSGRGXGQGZϙRGTG\[QGZRGXϙTSGTK\OZG`SOTGZOYZKSOJG\GYϙJϙX ?KXKRSGNQKSKOJGXO_GXMϙJGJG\G_ϙZGQOVKJKTG\[QGZRGXϙTQKTJOGJRGXϙTGZG`SO TGZ OYZKSK \K JG\G G¨SG KNRO_KZ \K YϙLGZRGXϙTϙT H[R[TSGJϙàϙ (GĄHGQGT \K (G_ϙTJϙXRϙQ HGQGTϙTϙTOYKOJGXO_GXMϙQGXGXϙTϙ[_M[RG_GIGQ_KXOTKMKZOXKIKQSGQGS\KQOĄOURSGJϙQ 22 RGXϙ MKXKQ¨KYO ORK H[ QOĄORKXRK ORMORO JG\GRGXϙ XKJJKZSOĄZOX?GXMϙZG_ _½QYKQ ·`KRJGOXKYO OYK OJGXO _GXMϙJG \KQOR URGXGQ JG\G G¨GT G\[QGZRGXϙT JG OJGXO _GXMϙ QGXGXϙTϙT[_M[RGTSGSGYϙ NGROTJKQKTJOGJRGXϙTGZG`SOTGZJG\GYϙG¨GHORKIKQRKXOTO(GĄHGQGT\K(G_ϙTJϙXRϙQHGQGTϙ TϙTOYKOSGXVRGTRGXϙTJGJKàOĄOQROQ_GVSGQY[XKZO_RKOJGXO_GXMϙQGXGXϙTϙT_KXOTKMKZOXORSK YOTO KZQOYO`RKĄZOXJOQRKXO \K H[ Y[XKZRK G¨ϙRGT ZG`SOTGZ JG\GYϙTJG YUX[SR[ URJ[QRGXϙTG OĄG XKZRKQGXGXϙHU`S[ĄZ[X ([J[X[SGM·XK_KXKRSGNQKSKORKORMORO·`KR_½QYKQ?GXMϙZG_JGOXKYOGXGYϙTJGQO [_[ĄSG`RϙQ! ϘJGXO_GXMϙJGJG\GG¨GTGYORRKXOT_GTϙTJGJG\GRGXϙ\KQORURGXGQZGQOVKJKTG\[QGZRG XϙTJGOJGXO_GXMϙQGXGXϙTϙT[_M[RGTSGSGYϙ_KXOTKMKZOXORSKSKYOTKJKTOORKQKTJOGJRGXϙ TGZG`SOTGZJG\GYϙG¨SGGQZOLJG\GIϙURSGYϙLGZRGXϙTϙTUR[VURSGJϙàϙ\KOSGXVRGTRGXϙTJG JKàOĄOQROQ_GVSGRGXϙTKJKTOORK(GĄHGQGT\K(G_ϙTJϙXRϙQHGQGTϙTϙTK_RKSRKXOTOTOJGXO_GXMϙ QGXGXϙTϙ[_M[RGSGSGQ_KXOTKMKZOXSKSKQUR[VURSGJϙàϙH[T[TYUT[I[URGXGQZG`SO TGZRGYUX[SR[Z[Z[R[VZ[Z[RSG_GIGQRGXϙQUT[RGXϙTJGZUVRGTSGQZGJϙX ϘJGXO_GXMϙQGXGXϙTϙT_KXOTKMKZOXORSKSKYOTKJKTOORKHOXQOĄOTOTZG`SOTGZJG\GYϙ G¨GHORSKYO O¨OT OJGXO _GXMϙJG QKTJO GJϙTG G¨ϙRSϙĄ HOX JG\G URSGYϙ \K H[ JG\G YUT[TJG \KXORSOĄQGXGXϙTJG\GRϙQGS[M·XK\RORKXOTIK_KXOTKMKZOXORSKSOĄURSGYϙMKXKQOX 9US[ZURG_JG!G\[QGZRGXϙTQKTJOGJRGXϙTGOJGXO_GXMϙJGG¨ϙRSϙĄHOXJG\GRGXϙ_UQZ[X <KQOR URGXGQ OJGXO _GXMϙJG JG\G G¨GT G\[QGZ YG_ϙRϙ '\[QGZRϙQ 1GT[T[ȑT[T \K TI½ SGJJKRKXO MKXKàOTIK QKTJOYOTJKT N[Q[QO _GXJϙS GRϙTGT \K N[Q[QO _GXJϙSϙTG QGXĄϙRϙQZG QKTJOYOTK ½IXKZ ·JKTKT QOĄOJOX *URG_ϙYϙ_RG \KQOR URGXGQ JG\G G¨GT G\[QGZϙT GJϙTG JG\G G¨Zϙàϙ GYOR MOHO OJGXO _GXMϙ QGXGXϙTϙT _KXOTK MKZOXORSKSKYO TKJKTO_RK QKTJO GJϙTGZG`SOTGZJG\GYϙG¨SGYϙJ½Ą½T½RKSK`?OTK'\[QGZRϙQ1GT[T[ȑT[TTIOSGJJK YOTJK H·_RK HOX JG\G G¨ϙRSGYϙTϙ _GYGQRGSϙĄZϙX @OXG G\[QGZ KR QU_J[à[ ¨KQOĄSKRO OĄK GOZ NGQRGXϙKJOTSKQZKT\K_GH[NGQRGXϙTKJOTORSKYOTKGXGIϙRϙQKZSKQZKT_GYGQRGTSϙĄZϙX 5NGRJK\KQORURGXGQGYORGJϙTGOJGXO_GXMϙJGJG\GG¨GTG\[QGZϙTOJGXO_GXMϙJGTGR Jϙàϙ QGXGXϙT _KXOTK MKZOXORSKSKYO TKJKTO_RK QKTJO GJϙTG ZG`SOTGZ JG\GYϙ G¨SG NGQ \K YϙLGZϙURSGJϙàϙTJGTG\[QGZRGXϙTG¨ZϙàϙJG\GRGXϙTGQZOLJG\GIϙURSGYϙLGZRGXϙH[R[TSGJϙàϙT JGTN[Y[SKZTKJKTO_RKXKJJKJORSKYOMKXKQZOàO! ϘJGXO_GXMϙQGXGXRGXϙTϙTQGS[M·XK\RORKXOTIK_KXOTKMKZOXORSKSKYOTKJKTO_RKG¨ϙ RGIGQJG\GRGXYG_ϙRϙϘJGXO?GXMϙRGSG;Y[R½1GT[T[ȑT[TTI½SGJJKYOTJKJ½ `KTRKTSOĄZOX ([SGJJK_KM·XKQGS[M·XK\ROYONGQQϙTJGOJGXO_GXMϙQGXGXϙTϙ_KXOTKMKZOXSKJOàO MKXKQ¨KYO ORK ZG`SOTGZ JG\GYϙ G¨GHORSKQ O¨OT ·TIKROQRK JG\GIϙTϙT OJGXO _GXMϙ QGXGXϙTϙT ZGXGLϙURSGYϙJOàKXHOXJK_OĄRKGQZOLJG\GIϙURSGYϙLGZϙTϙTH[R[TSGYϙJG\GRϙQGS[M·XK\RO YOTOT JK \KXORSOĄ H[R[TGT OJGXO _GXMϙ QGXGXϙTϙ _KXOTK MKZOXKIKQ _KZQORO \K M·XK\RO QOĄO \K SGQGS URSGYϙ YUTXGJG _KZQORO \K M·XK\RO QGS[ M·XK\ROYOTOT OJGXO _GXMϙ QGXGXϙTϙ M½T O¨OTJKQGYZKT_KXOTKMKZOXSKSOĄURSGYϙMKXKQOX 23 9US[ZURG_JG!OJGXO_GXMϙJGJG\GIϙRGXϙTJG\GG¨SGGSG¨RGXϙ¨K\XK_K`GXGX\KXKIK àOJ½Ą½TIKYOORK_GVϙRSGQZGURGTLGHXOQGOTĄGGZϙTϙT_GVϙSϙTϙTJ[XJ[X[RSGYϙJϙX(OXHOTGTϙT _GVϙSϙTG O`OT X[NYGZ \KXOV \KXSKSKQ HOTGTϙT H[R[TJ[à[ _KXK M·XK SGNGRRO OJGXKRKX URGXGQ_G(KRKJO_KHGĄQGTRϙàϙ_GJGS½RQOGSOXURGXGQORMORO<GROROQSGQGSϙJϙX([SGQGS RGX_½X½XR½QZKQOOSGXVRGTRGXϙTGM·XKO`OT\KXOXRKX\K_G\KXSK`RKX*URG_ϙYϙ_RGLGHXOQGHOTG YϙTϙT_GVϙSϙTGO`OT\KXOV\KXSKSKQ\K_GH[SGQYGZRG\KXORSOĄOJGXO_GXMϙQGXGXϙTϙ_KXOTK MKZOXSKQ_[QGXϙJGHGNYKJORKTSGNGRROOJGXKSGQGSRGXϙTGGOZZOX([GTRGSJGLGHXOQGHOTG YϙTϙT_GVϙSϙTϙTJ[XJ[X[RSGYϙORKORMOROOJGXO_GXMϙQGXGXϙTϙ[_M[RG_GIGQSGQGS(GĄHGQGT \K(G_ϙTJϙXRϙQHGQGTϙJKàORJOX@OXG(GĄHGQGT\K_G(G_ϙTJϙXRϙQHGQGTϙTϙTM·XK\RKXOGXGYϙT JG OTĄGGZRGXG O`OT X[NYGZ \KXSKQ _UQZ[X 9US[Z URG_JG Y·` QUT[Y[ LGHXOQG HOTGYϙTϙT _GVϙSϙTG JG H[ QOĄORKX O`OT X[NYGZ \KXSKSOĄRKXJOX *URG_ϙYϙ_RG H[ QUT[JGQO OJGXO _GXMϙ QGXGXϙTϙ_KXOTKMKZOXSKRKXOJK(GĄHGQGT\K(G_ϙTJϙXRϙQHGQGTϙTJGTHKQRKTKSK` (GĄHGQGT\K(G_ϙTJϙXRϙQHGQGTϙH[Y½XK¨ZKOSGXVRGTRGXϙTJGJKàOĄOQROQ_GVSϙĄRGX JϙXϘJGXO_GXMϙJGOSGXVRGTJKàOĄOQROàOYUTXGJGOVZGRKJORYKJGNOOSGXVRGTRGXϙTJGJKàOĄOQ ROQ _GVSGQ (GĄHGQGTRϙàϙT \K_G (G_ϙTJϙXRϙQ (GQGTRϙàϙTϙT _GYGRGXRG QKTJORKXOTK \KXORSOĄ _KZQO\KM·XK\OJOX([_KZQO\KM·XK\RKXOTQ[RRGTSGRGXϙOJGXO_GXMϙQGXGXϙTϙ_KXOTKMKZOXSK JOQRKXOGTRGSϙTϙZGĄϙSG`@OXGTGYϙROJGXKTOTOĄRKS\KK_RKSRKXOTOJKTKZRKSKQOJGXO_GXMϙ TϙTM·XK\OOYKOSGXVRGTRGXϙTJGJKàOĄOQROQ_GVSGQ(GĄHGQGTRϙQ\K(G_ϙTJϙXRϙQ(GQGTRϙàϙTϙT _GYGRGXIG\KXORSOĄ_KZQO\KM·XK\RKXOJOXϘJGXO_GXMϙ(GĄHGQGTRϙàϙT\K_G(G_ϙTJϙXRϙQ(GQGT RϙàϙTϙTH[_KZQO\KM·XK\RKXOTOUXZGJGTQGRJϙXGIGQKRRKXOTJKTGRGIGQĄKQORJKQGXGX\KXKSK` <KXSK_KQGRQGXYGH[Q[\\KZRKXG_XϙRϙàϙYOYZKSOTKG_QϙXϙRϙQZKĄQORKJKX\K_½X½ZSK_KQGXĄϙ _GXMϙTϙT ½YZ½TR½à½ YUT[I[T[ JUà[X[X *URG_ϙYϙ_RG OVZGR KJORYK JGNO OSGX VRGTRGXϙTJG JKàOĄOQROQ_GVSGQ(GĄHGQGTRϙQ\K (G_ϙTJϙXRϙQ(GQGTRϙàϙTϙT_KZQO\KM·XK\OJOX-·XK\RKXOTO _GVSGRGXϙOJGXO_GXMϙQGXGXϙTϙ[_M[RGSGSGQ_KXOTKMKZOXSKSKQGTRGSϙTϙZGĄϙSG`\K YG_ϙRϙ ?GYGTϙT TI½ SGJJKYO QGVYGSϙTJG JKàKXRKTJOXORKSK` *OàKX _GTJGT YUT[¨ URGXGQ OSGX VRGTRGXϙ OVZGR KJORYK JGNO UXZG_G ¨ϙQGT J[X[SG \K OJGXO _GXMϙ QGXGXϙTG M·XK YUS[Z URG_JGQO LGHXOQG HOTGYϙTϙT J[XJ[X[RSGYϙ \K_G _ϙQZϙXϙRSGYϙ _KZQO \K M·XK\O _OTKJK SGNGRROOJGXKRKXK_GTO(KRKJO_KHGĄQGTRϙàϙ\K_G_KXOTKM·XK<GROROQ3GQGSϙTGGOZZOX(GĄ HGQGTRϙQ \K_G (G_ϙTJϙXRϙQ (GQGTRϙàϙTϙT LGHXOQG HOTGYϙTϙT OTĄGGZϙTϙT J[XJ[X[RSGYϙ \K_G _ϙQZϙXϙRSGYϙORKORMOROOJGXO_GXMϙQGXGXϙTϙ[_M[RGSGM·XK\RKXO_UQZ[X([TKJKTRKXRK(GĄHG QGT\K(G_ϙTJϙXRϙQ(GQGTϙTϙTOJGXO_GXMϙQGXGXϙTϙ_KXOTKMKZOXSKSKMOHOHOXK_RKSRKXOURG SG_GIGàϙTJGT\KURSGJϙàϙTJGNGQRGXϙTJGG¨ϙRGTZG`SOTGZJG\GYϙTJGTJURG_ϙZG`SOTGZRG YUX[SR[ Z[Z[RGSG`RGX .GQRGXϙTJGQO JG\GTϙT VGYOL N[Y[SKZ _UQR[à[ TKJKTO_RK XKJJO MKXKQOX *½Ą½TIKYOTJK URJ[à[S[`JGT YG_ϙT ¨Uà[TR[à[T GQYO _·TJKQO J½Ą½TIKRKXOTK QG ZϙRSϙ_UX[` ?.*(āQ'41?.*_KYO11 .-1 24 :KXSOQYGTZXGRJKT¥K\XK_K_G_ϚRGTGZϚQRGXȈ:UVXGQQOXROROÝO:UVXGÝϚT\KXOS QG_HϚ3GJJO`GXGXϚTZG`SOTOJG\GYϚ+QYOQOTIKRKSK :GXGLRGX GXGYϙTJGQO ȔZG`SOTGZȕ JG\GYϙTJGT JURG_ϙ _GVϙRGT _GXMϙRGSG YUT[TJG! 1½ZGN_G'YRO_K.[Q[Q3GNQKSKYOTIKJG\GTϙTXKJJOTKJGOX\KXORKTM½T\K +1YG_ϙRϙQGXGXϙTOTIKRKTSKYOJG\GIϙRGX\KQOROTIKOYZKTORSKYO½`KXOTK?GX MϙZG_ .[Q[Q *GOXKYOTOT M½T \K + 1 YG_ϙRϙ ORGSϙ ORK! *G\GNGQYϙ`K_RKSTKJKTO_RK[àXGTϙRGT`GXGXϙTZG`SOTOTKOROĄQOTJOX3GNQKSKIKJG\G XKJJKJORSOĄQGXGXϙJG\GIϙZKS_O`KZSOĄZOX *G\GIϙ _GT JG\GRϙ ZGXGLϙTJGT OĄRKZORKT ZKXSOQ YGTZXGRJKT HGIG MG`RGXϙ_RG HOXROQZK ¨K\XK_K_G_ϙRGTQ½RORKQ½RJ·Q½SYGNGRGXϙTGJ·Q½RKTQ·S½XQ½RRKXOTKJKTO_RKZGĄϙTSG`ϙ TϙT½`KXOTK_GTSϙĄQ·S½XQ½RRKXOTOT¨·QZ½à½T½H[Q½RRKXOT_GàGT_GàS[X\KQGXY[RGXϙ TϙT KZQOYO ORK ZUVXGàG QGXϙĄGXGQ ZUVXGQZGQO \KXOSO J½Ą½XKT GàϙX SKZGRRKXJKT URGT TOQKR SKZGRO UXGTϙTϙ GXZϙXJϙàϙTϙ \K H[T[T YUT[I[TJG ZGXϙS GXG`OYO \GYLϙTϙT _OZOXORKXKQ \KXOS QG_HϙTGTKJKTUR[TJ[à[TJGT[àXGTϙRGTSGJJO`GXGXϙTZG`SOTOTOOYZKSOĄZOX *G\GRϙ OYK `GXGX \KXORSKSKYO O¨OT NKX Z½XR½ ·TRKSOT GRϙTJϙàϙTϙ ¨K\XK_K QOS_GYGR GZϙQ _G_SGJϙàϙTϙ ORKXO Y½XKXKQ _KXYO`\KJG_GTGQYϙ` G¨ϙRGT JG\GTϙT XKJJKJORSKYO MKXKQZO àOTOYG\[TS[ĄZ[X 3GNQKSKIK OQO QK` QKĄOL _GVϙRSϙĄ ORQ QKĄOLZKQO HOROXQOĄO XGVUX[ ORK JG\GIϙ _GT ZG ĄϙTSG`ϙTJGZUVXGQQOXROROàOURJ[à[\K\KXOSQG_HϙTϙTH[R[TJ[à[YGVZGTSϙĄOYKJK_GVϙRGT OQOTIO QKĄOL \K HOROXQOĄO OTIKRKSKYO YUT[I[TJG ZUVXGQZGQO GàϙX SKZGRRKXOT ZUVXGàϙT QKTJO UR[Ą[S[TJGT QG_TGQRGTJϙàϙ ½YZKROQ \KXOS QG_HϙTG ZUVXGàϙT QOXROROàOTOT JKàOR HOZQOTOT ZUVXGQZGTGRJϙàϙSGJJKSOQZGXϙTϙTKZQOROURJ[à[JG\GQUT[Y[ZGĄϙTSG`JG_KZOĄKTHOZQORK XOT ZUVXGQZGT GRJϙàϙ GàϙX SKZGRRKXOT J½Ą½Q J½`K_JK H[R[TJ[à[ H[ TKJKTRK JK \KXOS QG_HϙTGTKJKTURSGJϙàϙ_·T½TJKXGVUXJ½`KTRKTSOĄZOX 3GNQKSKIKGRϙTGTOQOTIOHOROXQOĄOXGVUX[TGM·XKJG\GXKJJKJORSOĄZOX *G\GRϙZGXGLϙTJGTOĄRKZORKTZKXSOQYGTZXGRJKT¨K\XK_K_G_ϙRGTGZϙQRGXTKJKTO_RKJG \G QUT[Y[ ZGĄϙTSG`ϙT ZGXϙS ZUVXGàϙ ·`KRROàOTO QG_HKZZOàO \K \KXOS QG_HϙTG TKJKT UR[T J[à[ ORKXO Y½X½RJ½à½TK M·XK [_[ĄSG`RϙàϙT ¨·`½S½TJK YGàRϙQRϙ HOX YUT[IG \GXϙRGHORSKYO O¨OT! `OXGGZ LGQ½RZKRKXOTOT ZUVXGQ HOZQO \K ZGXϙS KQUTUSOYO H·R½SRKXOTJKT YK¨ORKT [`SGT GQGJKSOY_KTRKX ORK ¨K\XK S½NKTJOYO \K `OXGGZ UJGYϙTϙT JG\G QUT[Y[ _KXRK ORMORO HORMO \K JKTK_OSO H[R[TGT ZKSYORIOYOTJKT UR[ĄGIGQ HOROXQOĄO Q[X[R[ GXGIϙRϙàϙ ORK ZGĄϙTSG! ½`KXOTJK QKĄOL _GVϙRSGRϙ :GXϙS \K 1·_ ϘĄRKXO (GQGTRϙàϙ :GXϙSYGR 'XGĄZϙXSGRGX -KTKR 3½J½XR½à½ :UVXGQ -½HXK \K 9[ 1G_TGQRGXϙ 3KXQK` 'XGĄZϙXSG +TYZOZ½Y½ 3½J½XR½à½ȑT½T ·XTKQ ZUVXGQOTIKRKSKXGVUX[TJGJGHKROXZORJOàOMOHOZUVXGQQOXROàOTOTHKROXRKTKHORSKYOGSGIϙ_RG JG\G QUT[Y[ ZGĄϙTSG`ϙ O_O ZKSYOR KJKHORKIKQ ¨UQ YG_ϙJG \K LGXQRϙ TUQZGRGXJGT GRϙTGIGQ ZUVXGQ ·XTKQRKXO ORK Q·S½X Q½RRKXOTJKT NO¨ KZQORKTSK_KT G_Tϙ TOZKROQZKQO ZGĄϙTSG`RGXJGT G_Tϙ _·TZKSRK GRϙTGIGQ ZUVXGQ ·XTKQRKXO _[QGXϙJG GJϙ MK¨KT +TYZOZ½ȑJK OTIKRKZZOXORSKRO JG\G QUT[Y[ ZGĄϙTSG`ϙT ZUVXGQ _GVϙYϙ GXGĄZϙXϙRGXGQ ZGXϙS ZUVXGàϙ ·`KRROàOTO QG_HKJOV 25 QG_HKZSKJOàO Q·S½X Q½RRKXOTOT QGRϙIϙ KZQO SK_JGTG MKZOXOV MKZOXSKJOàO ZGĄϙTSG` ZGXϙS ZUVXGàϙ ·`KRROàOTO QG_HKZSOĄYK \K_G QGRϙIϙ KZQO SK_JGTG MKRSOĄYK H[T[T JG\GRϙ_G GOZ OĄRKZSKJKTQG_TGQRGTϙVQG_TGQRGTSGJϙàϙH[QG_ϙV\KQGRϙIϙKZQOTOTNGTMOUXGTJGURJ[ à[!_OTKZUVXGàGQGXϙĄZϙàϙOJJOGKJORKTSGJJKRKXOTZGĄϙTSG`ϙTH[R[TJ[à[_KXJK_KZOĄZOXO RKIKQ ½X½TK`GXGX \KXOV \KXSKJOàO½X½T½TMKROĄSKYOTOȕ\KHKYRKTSKYOTOKZQORK_OVKZQO RKSKJOàO KZQORKSOĄYK H[T[T NGTMO UXGTJG MKX¨KQRKĄZOàO JK MKXKQOXYK ORMORO HOXOSRKXJK GTGRO` _GVZϙXϙRGXGQ HKROXRKTSKROJOX ([ GTGRO`RKX YUTXGYϙTJG OQO HOROXQOĄO XGVUX[ GXGYϙTJGQO ·`KRROQRK \KXOS QG_HϙTϙT TKJKTO QUT[Y[TJGQO ¨KROĄQO MOJKXORSKRO _KZKXRO G¨ϙQRGSG O¨KXKT JKTKZOSK KR\KXOĄRK XGVUX ORK JG\G QUT[Y[ ZGĄϙTSG`JG \KXOS QG_Hϙ UR[V URSGJϙàϙ \GXYG UXGTϙ\KZG`SOTGZURGXGQSOQZGXϙYGVZGTGXGQ\GXϙRGIGQYUT[IGM·XKQGXGX\KXORSKROJOX ?KXKRSGNQKSKIKG¨ϙQRGTGT_·TRKXM·`KZORSK_KXKQHOXHOXOTK¨KROĄOQXGVUXRGXRGKQ YOQ OTIKRKSK \K GXGĄZϙXSG ORK _G`ϙRϙ HO¨OSJK QGXGX \KXORSOĄ URSGYϙ [Y[R \K _GYG_G [_M[T J½ĄSKJOàOTJKT QGXGXϙT HU`[RSGYϙ MKXKQSOĄZOX MKXKQ¨KYO_RK HU`[RGXGQ JUY_G _KXOTK MKXO ¨K\XORSKQRK _KTOJKT _GVϙRGT _GXMϙRGSG YUT[TJG! SGNQKSKIK ·TIKQO QGXGXJG JOXKTORSOĄZOX :+3?Ϙ@+*+4 *G\GIϙRGX\KQORO .;1;1-+4+21;8;2;1'8'8/ .[Q[Q-KTKR1[X[R[ȑTIGOTIKRKTKXKQJOXKTSKQGXGXϙTϙTY½XKYOTJKZKS_O`KJORJOàO GTRGĄϙRJϙQZGT\KJUY_GJGQOQ£àϙZRGXUQ[TJ[QZGTYUTXGMKXKàOM·X½Ą½RJ½ :GXGLRGXϙTQGXĄϙRϙQRϙOJJOG\KYG\[TSGRGXϙTGJUY_GJGQOZ[ZGTGQ\KQGTϙZRGXGHU`SG QGXGXϙTJGG¨ϙQRGTGTMKXKQZOXOIOTKJKTRKXK\K·`KRROQRKJG\GIϙRGX\KQOROTOTHOROXQOĄOXGVUX[TG OZOXG`ϙTJG\KZKS_O`JORKQ¨KRKXOTJK!JG\GRϙQ[X[S[TJGNG·TIKJKTHOROXQOĄORKXOTYK¨ORJOàO 'TQGXGTO\KXYOZKYO@OXGGZ,GQ½RZKYOORKGTRGĄSG_GVGXGQGXGĄZϙXSGRGX_GVZϙàϙVGXG·JKJO àO\K_OTKXGVUX[NG`ϙXRG_GTRGXJGTZGXϙSKQUTUSOYOH·R½S½TJKTJU¨KTZJUQZUXHOXHOROX QOĄOTOTQ[X[SRGORMOROURGXGQ1½ZGN_Gȑ_GMKROVZGĄϙTSG`RGXRGORMOROQGS[RGĄZϙXSG¨GRϙĄSG RGXϙTJGH[R[TJ[à[\KG_XϙIGQKĄOLZKJOTRKTKT\KSGNQKSKIKHK_GTϙTGOZOHGXKJORKTQ·_ S[NZGXϙTϙTJG\GRϙQ[X[SGGOZZKXSOQYGTZXGRJKĄUL·XURGXGQ¨GRϙĄZϙàϙOĄOTOQG_HKZSKSKQ O¨OT JG\GRϙ OJGXK RKNOTK _GTRϙ HK_GTJG H[R[TJ[à[ U_YG G_Tϙ Q·_ S[NZGXϙTϙT Q·_ Z½`KR QOĄOROàO GJϙTG QG_ϙZRϙ H[R[TGT GJKZ ZGĄϙTSG` ORK ORMORO URGXGQ G_Tϙ SGNO_KZZK ZG`SOTGZ JG\GRGXϙG¨ZϙàϙTGOROĄQOTOZOXG`RGXϙURJ[à[T[TGTRGĄϙRSGYϙTG\KHOROXQOĄOYK¨OSOTJKH[N[Y[Y RGXϙTJG M·` ·T½TK GRϙTSGYϙTϙT MKXKQSKYOTK M·XK .[Q[Q -KTKR 1[X[R[ȑTIG JG HKTOS YKTKT`KR*GOXKHU`SGQGXGXϙTG[_[RSGQMKXKQOXQKT·TIKQOQGXGXJGJOXKTORSKYO[Y[R\K _GYG_GG_QϙXϙJϙX([TKJKTRKJOXKTSKQGXGXϙHU`[RSGRϙJϙX 954; *G\GIϙRGX\KQOROTOTZKS_O`OZOXG`RGXϙTϙTQGH[R½ORKJOXKTSKQGXGXϙTϙT_[QG XϙJG \K `KR *GOXK HU`SG QGXGXϙTJG M·YZKXORKT TKJKTRKXJKT JURG_ϙ .;31ȑ[T SGJJKYO MKXKàOTIK (5@;23'9/4' OYZKQ NGROTJK ZKS_O` VKĄOT NGX¨RGXϙTϙT MKXO \K XORSKYOTKU_HOXROàOORKQGXGX\KXORJO .-1 26 :KNROQK YUX[SR[R[Ý[(G` OYZGY_UT[T[T [`[T YºXKJK QOāO ¥K\XK \K HOZQORKXK `GXGX\KXJOÝOGTRGāϚRJϚÝϚTJGT_KXRKāOS_KXRKXOTJKTJGNG[`GQZGQ[X[RSGYϚMKXKQOX *UY_GJGQO _G`ϙRGXG QGXGXϙT JG_GTJϙàϙ QGTϙZRGXRG _GYG_G [_M[T MKXKQZOXOIO TK JKTRKXK M·XK JG\GIϙRGXϙT JG\GRϙRGXJGT 3UZUXURG 'ăȑTK _·TKRKT ZKS_O` OZOXG`RGXϙ XKJJK JORSKROJOX *G\GIϙRGXϙTJOàKX JG\GRϙRGX NGQQϙTJGQO ZKS_O` OZOXG`RGXϙTG MKROTIK! JG\GIϙRGX NG RKT UZ[XSGQZG URJ[QRGXϙ HOTG_G _GQϙT _KXJK H[R[TGT QUSĄ[ HOTG ½`KXOTK JG\GRϙRGXJGT <5*',54+'ăZGXGLϙTJGTQ[X[RGT-93HG`OYZGY_UT[T[TOTYGTYGàRϙàϙG¨ϙYϙTJGTZKNROQK _GXGZZϙàϙTϙ3KJKTO?GYGȑTϙT\KO`RK_KTSGJJKRKXOTJKQOJ½`KTRKSKRKXKG_QϙXϙURJ[ à[T[HKROXZKXKQHG`OYZGY_UT[T[TY·Q½RKXKQ_GXGZZϙàϙZKNROQKTOTMOJKXORSKYOTOOYZKSOĄRKX JOX *G\GRϙ ZGXGL OYK OJJOGTϙT QGTϙZRGTSGYϙ MKXKQZOàOTO OJJOG KJORKT `GXGXϙT MKX¨KQRKĄ SKJOàOTOMKTOĄHOXNGRQQOZRKYOTKQGS[NO`SKZOY[T[RJ[à[T[ORMORO_·TKZSKROQZKHKROXZORKT Q[XGRRGXG [_M[T URGXGQ Q[X[R[V OĄRKZORKT HG` OYZGY_UT[T[T XGJ_GY_UT _G_SGJϙàϙTϙ ORKXO Y½XKXKQOYZKSOTXKJJKJORSKYOMKXKQZOàOTOYG\[TS[ĄZ[X ?KXKR SGNQKSKIK JG\GIϙRGXϙT OJJOGYϙ ZGXGLϙT YG\[TSGRGXϙ \K JG\G_G TKJKT URGT URG_ϙT ·`KRROàO M·`KZORKXKQ QUT[Y[TJG [`SGT HOROXQOĄORKXJKT GRϙTGT XGVUXJG HKROXZORKT JG\G QUT[Y[ HG` OYZGY_UT[T[T _G_Jϙàϙ KRKQZXUSGT_KZOQ JGRMGRGXϙT [R[YRGXGXGYϙ ·R¨½ZRKX ORK ORMORO _·TKZSKROQZK HKROXZORKT JKàKXRKXOT ROSOZRKXOT GRZϙTJG H[R[TJ[à[ MKXKQ¨KYO_RK OYZKSXKJJKJORSOĄ!QGXGXJG\GIϙRGXZGXGLϙTJGTZKS_O`UR[TS[ĄZ[X ;_[ĄSG`RϙQYUT_ϙRRGXJGQ[RRGTϙRGTIKVZKRKLUTRGXϙTJGQONGHKXRKĄSK_OYGàRG_GT\K HG`OYZGY_UTRGXϙURGXGQOYOSRKTJOXORKTZKYOYOTQ[RRGTϙRSGYϙYUT[I[HOX`GXGXϙTJUà[VJUà SGJϙàϙ\KJUàS[ĄYGH[`GXGXϙTNGTMOJ[X[SRGXJGY·`QUT[Y[URGHORKIKàO\K_OTKMOJK XORSKYO QUT[Y[TJG TK MOHO ·TRKSRKXOT GRϙTSGYϙ MKXKQZOàO TUQZGYϙTJG ZUVRGTSGQZGJϙX *G\G QUT[Y[ URGT ZKYOYOT IKV ZKRKLUTRGXϙTϙT Q[RRGTϙSϙ O¨OT `UX[TR[ URJ[à[ \K H[ ZKYOYOT MKTOĄHOXQOZRK_OORMORKTJOXSKYOTKJKTO_RKJKQGS[_GNO`SKZ\KXSK_OGSG¨RGJϙàϙZGXZϙĄSG Yϙ`JϙX4K\GXQOH[NO`SKZOT\KXORSKYO\KZKYOYOTQ[RRGTϙRSGYϙYUT[I[N[Q[QQ[XGRRGXϙTϙT HOX MKXKàO URGXGQ JUàGT `GXGXRGXJGT JG ZKYOY YGNOHO YUX[SR[J[X .GZZG H[ YUX[SR[R[Q Q[Y[XG JG_GTSG_GT ZKNROQK YUX[SR[R[à[ URGXGQ JG QGH[R KJORSKQ MKXKQOX ([ ·`KRROàO TKJKTO_RKZKYOYOQ[RRGTGT\KUT[OĄRKZKTOT_½QYKQ·`KT_½Q½SR½R½à½H[R[TSGQZGJϙX'QYO NGRJK KT Q½¨½Q HOX ·`KTYO`ROàOT SGJJO JKàKXRKXRK ·R¨½RKSK_KIKQ QGJGX GàϙX YUT[¨RGX JUà[XSGYϙQG¨ϙTϙRSG`JϙX([T[TO¨OT`GXGXM·XKTOT`GXGXϙSJKàORZKYOY\KOĄRKZSKYGNOHO TOTZKYOYOTOĄRKZORSKYOTJKTJURG_ϙQOĄORKXKH[HGàRGSJG¨K\XK_KHOX`GXGX\KXSKJOàOTOT\K NKXNGTMO HOX UR[SY[` YUT[¨ _GXGZSGJϙàϙTϙT QGTϙZRGTSGYϙ MKXKQOX ([ YUT[¨ MKTKR YU X[SR[R[QQ[XGRRGXϙTϙTGQYOTKJG\GRϙZGXGLϙTOĄRKZSKYOTOTGàϙX ZKNROQKJUà[XGIGQ·`KRROàOT JKTQG_TGQRGTSGQZGJϙX 9US[Z URG_JG JG\G QUT[Y[ KJORKT OYZGY_UT ORK JG\GIϙRGXϙT UZ[XJ[à[ HOTGTϙT QU T[S[T[T OTIKRKTSKYO MKXKQOX ([ HGàRGSJG ZKYOYOT Q[X[RSG GSGIϙTG [_M[T URGXGQ 27 OĄRKZORSKYO J[X[S[TJG QOĄO \K ¨K\XK_K `GXGX \KXOV \KXSK_KIKàOTOT HKROXRKTSKYO MKXKQOX (OROXQOĄORKXZGXGLϙTJGT_GVϙRGTOTIKRKSKJKO`OTHKRMKYOTJKHKROXZORKTROSOZRKXOT_·TKZSKROQZK HKROXZORKT ROSOZRKXK [_M[T URJ[à[ NGZZG _·TKZSKROQZKQO ROSOZRKXOT JK GRZϙTJG H[R[TJ[à[ HKROXZORSOĄZOX4K\GXQO_GVϙRGTH[HKROXRKSKRKXRKHOX`GXGXϙTURSG_GIGàϙQGH[RKJORKSK` ?·TKZSKROQ\KH[_·TKZSKROQZKQO·R¨½RKXKM·XK\KXORKTO`OTHKRMKYOYU_[ZHOXHKROXRKSK_O O¨KXSKQZKJOX ([ HGàRGSJG U GTJG U _KXJK \K HKROXZORKT M½¨ZK Q[X[RGIGQ OYZGY_UT[T JKàKXRKXOTOHKROXZSKQZKJOX-KX¨KQZKTO`OTHKRMKYOTJKYKXZOLOQGJGH[TOZKROQRKXOO¨KXSKQ ZK UR[V Q[X[RGT OYZGY_UT[T ¨K\XKYOTJKQO HOTGRGXϙ \K MOJKXKQ QUT[S[T[ HKROXZSKSKQZK JOX ([ JG O`OT HKRMKYOTJKQO ·R¨½RKXOT Z½S HOROSYKR \KXORKXK [_M[T URJ[à[ \K `GXGX JU à[XSG_GIGàϙ GTRGSϙTG MKRSK` 1GRJϙ QO N[Q[Q Q[XGRRGXϙTJGQO _GYGR J½`KTRKSKRKXK M·XK _·TKZSKROQ \K _·TKZSKROàK [_M[T HOX OĄRKS _GVϙRYG HORK H[TG QGXĄϙT ¨K\XK_K \KXORKT `GXGXJGTK_RKSJKH[R[TGTϙTYUX[SR[URSG_GIGàϙYUT[I[JUàSG`'_XϙIG_GXMϙ¨[_[Ą SG`RϙàϙT¨·`½S½TJK_·TKZSKROàKJKàOR_GYG_GMKTKRN[Q[QQ[XGRRGXϙTG\KH[HGàRGSJG YUX[SR[R[QN[Q[Q[T[TZKSKRORQKRKXOTKM·XKQGXGX\KXSKQ`UX[TJGJϙX([T[TO¨OTJOXQO _·TKZSKROàO\K _·TKZSKROàKM·XK\KXORKTO`OTHKRMKYOTO HGàRG_ϙIϙ URGXGQQGH[RKZSKSKQ MKXKQOX :KQ HGĄϙTG ·R¨½S YUT[¨RGXϙTϙT J½Ą½Q URSGYϙ `GXGX JUà[XSG_GIGàϙ GTRGSϙTG MKRSK` *OàKX QUĄ[RRGXϙT H[ HGàRGSJG ZKYOYOT Q[X[RJ[à[ _KXOT _KXRKĄOS _KXRKXOTK \K JG\GIϙRGXϙTK\OTKURGT_GQϙTRϙàϙJGM·`·T½TJKZ[Z[RSGRϙJϙX *G\GRϙ ZGXGL QGS[ _GXGXϙTG NO`SKZ \KXJOQRKXOTO YG\[TS[ĄZ[X -KX¨KQZKT _[QGXϙJG JG G¨ϙQRGTJϙàϙ ½`KXK JG\GRϙ ZGXGLϙTJGT H[ \K HKT`KXO ZKYOYRKXOT OĄRKZORSKYO YUT[I[ MKTOĄ HOX NGRQ QOZRKYOTOT _GXGX YGàRGJϙàϙ HOROTKT HOX URM[J[X 4K \GX QO H[ _GXGXϙT YGàRGTSGYϙ QGXĄϙYϙTJG QOĄORKXOT `GXGX M·XSKYO NUĄ M·X½RKSK` ([ HGQϙSJGT NO`SKZZKT KRJK KJORKT _GXGX \K H[T[T QGXĄϙYϙTJG \KXORKT `GXGXϙT JKTMKRKTSKYO MKXKQSKQZKJOX .O¨HOX NO`SKZ OTYGT _GĄGSϙ QGJGX ·TIKROQ \K ·TKS ZGĄϙSG` *OàKX HOX GTRGZϙSRG _GXGXRϙ HOX NO`SKZOT QGXĄϙRϙàϙ URGXGQ OTYGT ·R½S½ [_M[T HOX YUT[¨ URGXGQ QGH[R KJORKSK` ϘTYGT _GĄGSϙTJG ZKNROQK _GXGZGT HOX NO`SKZOT QOĄO _GĄGSϙTϙT ·T½TK MK¨SKYO \K UTG ½YZ½TR½Q ZGTϙTSGYϙ JUàX[ HOX _GQRGĄϙS URGXGQ J½Ą½T½RKSK` 1GRJϙ QO YUS[Z URG_JG H[ NO`SKZOT G_Tϙ _KXJK \KXORSKYOTJK `UX[TR[R[Q JG H[R[TSGSGQZGJϙX *GNG LG`RG HOX MOJKXRK JK URYG HGĄQG HOX _KXJKG_TϙYUT[¨RGXϙYGàRG_GIGQ HOXOYZGY_UT[TQ[X[RSGYϙ\KNO`SKZ\KXSKYOURGTGQRϙJϙX ([TKJKTRKJG\GRϙZGXGLϙTH[_·TJKQOYG\[TSG\KOZOXG`RGXϙJG_KXOTJKJKàORJOX (OX JOàKX QUT[ JG! H[ Z½X ZKYOYRKXOT QUT[ĄSGTϙT _Uà[T URJ[à[ _KXRKXK _GQϙT Q[ X[RSGYϙ\KH[ZKQTOQQ[XGRϙM·`KZKXKQQ[X[RGIGQ_KXOTJG\GRϙZGXGLϙTJGTHKROXRKTSOĄURSG YϙJϙX 1UT[ĄSGIϙRGXG YGàRGTGT _GXGX HGQϙSϙTJGT H[ HKROXRKSK JG\GRϙ ZGXGL _·T½TJKT JUàX[ URGHOROX 'TIGQ ZKYOYOT H·_RK HOX _KXJK \K H[ QUT[S[ ORK Q[RRGTϙRSGYϙTϙT ·`KRROQRK _GQϙT¨K\XKYOTK`GXGX\KXJOàOJKG¨ϙQZϙX([HGQϙSJGTH[ZKYOYZKT½¨½TI½QOĄORKXRKHOXROQZK JG\GIϙRGX JG _GXGXRGTSϙĄ URYG YGàRGTGT _GXGXRG \KXORKT `GXGXϙT JKTMKRKTSKYO MKTKR HOX N[Q[QQ[XGRϙJϙX?GXGXNGHKXRKĄSK_OGSG¨RGSGQZGJϙX@GXGXϙTOYKOTYGTYGàRϙàϙ\K_GYGSϙ ORKORMOROURJ[à[M·`KZORJOàOTJKOQOTIOJKàKXK·TKS\KXORSKYOMKXKQSKQZKJOX(OXOYZGY_UT 28 _·TKZSKROàK [_M[T URGXGQ ¨GRϙĄZϙXϙRYG JGNO `GXGX \KXJOàO ZGQJOXJK _·TKZSKROàK [_M[T URJ[à[TJGT Y·` KJORKXKQ `GXGX \KXKTOT YUX[SR[R[QZGT Q[XZ[RSGYϙ \K Q[RRGTϙSG JK\GS KJORSKYO YUT[I[T[ JUà[XSG` ?·TKZSKROàK [_M[T JKàORYK `GZKT N[Q[QG G_QϙXϙRϙQ MKX ¨KQRKĄSOĄURGIGQZϙX :½SJUY_GQGVYGSϙTGM·XKQ[RRGTϙRGTOYZGY_UT[TQUT[S[OZOHGXO_RK[`[TY½XKJK QOĄO¨K\XK\KHOZQORKXK`GXGX\KXJOàOH[TOZKROQZKQOHOXOYZGY_UT[TNGRKTH[R[TJ[à[_KXJK Q[RRGTϙRSGYϙTϙTYGQϙTIGRϙURJ[à[H[T[TJGNG[_M[T\K_KXRKĄOS_KXRKXOTJKTJGNG[`GQZG Q[X[RSGYϙMKXKQZOàOGTRGĄϙRSGQZGJϙX ([ HKROXRKSKRKXK M·XK JGX GTRGSJG \K VGXG ORK ·R¨½RKHORKT HOX `GXGX _UQ OYK JK HG`OYZGY_UT[T[TOTYGTRGXϙTQGRGHGRϙQURGXGQ_GĄGJϙàϙYOZK_K_GQϙTRϙàϙ¨K\XKHOTGRGXJG\K H[ HGàRGSJG JG\GIϙRGXϙT QUT[ZRGXϙTJG H[R[TGTRGXϙT YGàRϙQ _·T½TJKT H½_½Q KTJOĄKRKX ZGĄϙJϙàϙ G_Tϙ H·RMKJK _GĄG_GT OTYGTRGXϙT _GĄGSϙTϙT VYOQURUPOQ URGXGQ UR[SY[` HO¨OSJK KZQORKTJOàO\KH[T[TJGOTYGTRGXϙTVYOQURUPOQ_GVϙYϙTJGZKJOXMOTROQ\K½SOZYO`ROQ_GXGZGIGàϙ G¨ϙQ UR[V JG\GIϙRGXϙT `GXGX M·XJ½à½T½T QGH[R½ MKXKQOX ?KXKR SGNQKSKIK G¨ϙQRGTGT URM[RGX M·`KZORKXKQ OYZKSOT QGH[R½TK QGXGX \KXORSKYO MKXKQOXQKT _KXOTJK URSG_GT _G`ϙRϙ MKXKQ¨K_RK OYZKSOT XKJJKJORSOĄ URSGYϙ [Y[R \K _GYG_G [_M[T J½ĄSKJOàOTJKT QGXGXϙT HU`[RSGYϙMKXKQSOĄZOX 954; :KS_O` UR[TGT QGXGXϙT _[QGXϙJG YG_ϙRϙ HKTZZK M·YZKXORKT TKJKTRKXRK (5@;23'9/4'! JG\GIϙTϙT JG\GRϙRGXJGT 3UZUXURG 'ă NGQQϙTJGQO ZKS_O` OZOXG`RGXϙTϙT ORQ HKTZZK M·YZKXORKTTKJKTRK XKJJOTK\KVKĄOT GRϙTGT NGXIϙTOYZKQ NGROTJK MKXO \KXORSKYOTK U_¨UQR[à[_RGQGXGX\KXORJO 1'8Ā/5??'@/9/ *UY_GJGQO_G`ϙRGXGQGXGXϙTJG_GTJϙàϙQGTϙZRGXRG_GYG_G[_M[TMKXKQZOXOIOTKJKTRK XK ·`KRROQRK JKRORRKXOT JKàKXRKTJOXORSKYOTJK HOX OYGHKZYO`ROQ M·X½RSKSKYOTK M·XK _KXOTJK H[R[TSG_GT ZKS_O` OZOXG`RGXϙTϙT XKJJO_RK [Y[R \K _GYG_G [_M[T URGT N½QS½T UTGTSGYϙ M·X½Ą½TJKURJ[à[S[`JGTYG_ϙT¨Uà[TR[à[THU`SGQGXGXϙTGQGZϙRSϙ_UX[` _K11_K9* .* 9O_GTºX Q[RRGTϚRGXGQ OāRKZORKT GRZϚT SGJKTOTJKT ¥K\XK_K _G_ϚRGT YO_GTºXºT `GXGXRϚYUT[¥RGXϚ:G`SOTGZJG\GYϚ *G\GNGQYϙ`K_RKSTKJKTO_RK[àXGTϙRGTSGJJO\KSGTK\O`GXGXϙT·JKZORSKYOOYZK SOTK OROĄQOTJOX ?KXKR SGNQKSKIK OYZKS XKJJKJORSOĄ! QGXGX JG\GIϙRGX ZGXGLϙTJGT ZKS_O` UR[TS[ĄZ[X *G\GIϙRGXJG\GRϙZGXGLϙTJGT;ĄGQϘRO;R[HK_ϘR¨KYO-½S½ĄQUR1·_½_GQϙTRGXϙTJGYO _GT½XQ[RRGTϙRGXGQOĄRKZORSKQZKURGTGRZϙTSGJKTOTJKT.G`OXGTM½T½TJKTOZOHG XKT ¨K\XK_K _G_ϙRGT YO_GT½XJKT JURG_ϙ YO_GT½X½T `GXGXRϙ YUT[¨RGXϙTG [àXGJϙQRGXϙTϙ G_Tϙ M½TRKXJK+ĄSK\KQ·_RKXOTJK_GĄG_GTHOX¨UQOTYGTϙTG_TϙHO¨OSJK`GXGXM·XSKYO½`KXOTK QGTRGXϙTJGQOYO_GT½XUXGTϙTϙRGHUXGZ[GXRGXG·R¨Z½XJ½QRKXOTO\K ·R½SZKNROQKYOGZRGZZϙQRGXϙTϙ 29 HKROXZKXKQZ½SH[GTGRO`RKX[RGĄϙSHGQϙS\KZKJG\OMOJKXRKXO TKJKTO_RKSGJJO!_GĄGTGT URG_RGXϙTSGTK\OYGXYϙTZϙRGXG_URG¨ZϙàϙM½TRKXIK·R½S\KYGQGZRGTSGQUXQ[Y[_GĄGJϙQRGXϙ _GĄGSNGQQϙX[N\KHKJKTYGàRϙàϙ ORK·`KRNG_GZRGXϙTϙT`GXGXM·XJ½à½OJJOGYϙ_RGSGTK\O ZG`SOTGZOYZKSOTJKH[R[TS[ĄRGXJϙX *G\GRϙ OYK JG\G QUT[Y[ KJORKT URG_ϙT YO_GT½XRK \K _GVZϙQRGXϙ ¨GRϙĄSG ORK ORMOYOTOT H[R[TSGJϙàϙTϙH[QUT[JG)[SN[XO_KZ(GĄYG\IϙRϙàϙTIGZGQOVYO`ROQQGXGXϙ\KXORJOàOTOHKROX ZKXKQJG\GTϙTXKJJKJORSKYOMKXKQZOàOTOYG\[TS[ĄZ[X ?KXKR SGNQKSKIK! +ĄSK )[SN[XO_KZ (GĄYG\IϙRϙàϙTIG _½X½Z½RKT YUX[ĄZ[XSG YU T[TJG .G`OXGT M½T½ +ĄSK ϘR¨KYOTJK SK_JGTG MKRKT ZUVR[ XGNGZYϙ`RGTSGRGXϙT ĄKNOX Y[_[TJGQO HGQZKXO YG_ϙYϙTϙT GXZϙĄϙTJGT ORKXO MKRJOàO YGVZGTJϙàϙTJGT JG\GIϙRGXJGQO XGNGZYϙ`RϙQ\KQGTRGXϙTJGQOYO_GT½XJ½`K_OTOT_½QYKQ¨ϙQSGYϙTϙTJG\GRϙĄOXQKZOT¨GRϙĄSGRG XϙTJGTQG_TGQRGTJϙàϙTϙTJG\GIϙRGXZGXGLϙTJGTQGTϙZRGTGSGJϙàϙMKXKQ¨KYO_RKOYZKSXKJJK JORSOĄZOX ?KXKR SGNQKSKIK HKTOSYKTKT \K )[SN[XO_KZ (GĄYG\IϙRϙàϙ ZGXGLϙTJGT GRϙTGT XG VUXJGY[\KZUVXGQ·XTKQRKXO½`KXOTJKGXGĄZϙXSG_GVϙRGXGQYUT[IG\GXϙRJϙàϙGTRGĄϙRSGQZG JϙX5_YGKRJKQOJG\GJGJG\GRϙTϙTYO_GT½XQ[RRGTGXGQ_GVZϙàϙ¨GRϙĄSGRGXϙTϙTOTYGTYGàRϙàϙTϙ UR[SY[`_·TJKKZQORKJOàOOJJOGKJORSKQZKJOX ă[ J[X[SJG JG\GIϙRGX ZGXGLϙTJGT Y[T[RGT RGHUXGZ[GX XGVUXRGXϙ JUY_GJGQO Z½S HKRMK\KJOàKXXGVUXRGXM·`KZORKXKQYO_GT½X½TJG\GIϙRGXϙTYGàRϙàϙ½`KXOTKUR[SY[`KZQOYO UR[V URSGJϙàϙ \K H[T[T JG\GRϙ ĄOXQKZOT YO_GT½X Q[RRGTGXGQ GRZϙT SGJKTO OĄRKZSKYOTJKT QG_TGQRGTϙV QG_TGQRGTSGJϙàϙ QUT[Y[TJG ½TO\KXYOZKRKXOT ZUQYOQURUPO VGZURUPO HO_UQOS_G \K LGXSGQURUPO HOROS JGRRGXϙTJG M·XK\RO ·àXKZOS ½_KRKXOTJKT UR[ĄGT HOROXQOĄO Q[X[R[TJGT XGVUXGRϙTϙV\GXϙRGIGQYUT[IGM·XKQGXGX\KXORSKYOMKXKQOX ?KXKRSGNQKSKTOTG¨ϙQRGTGT_·TRKXM·`KZORSKJKTKQYOQOTIKRKSKORK_G`ϙRϙHO¨OS JKQGXGX\KXORSOĄURSGYϙ[Y[R\K_GYG_G[_M[TJ½ĄSKJOàOTJKTQGXGXϙTHU`[RSGYϙMKXKQ SOĄZOX 954; :KS_O`UR[TGTQGXGXϙT_[QGXϙJGM·YZKXORKTTKJKTRKXRK(5@;23'9/4'\K VKĄOTGRϙTGTNGXIϙTOYZKQNGROTJKMKXO\KXORSKYOTKU_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO .* *UÝGRMG`NGZZϚVXUPKYOTOTY[RGSGQGTGRϚTG\KXJOÝO`GXGX1GS[σQZOYGJO:K āKQQºRº.GQKSYϚLGZϚ_RG\KXORKTQGXGX *G\GNGQYϙ`K_RKSTKJKTO_RK[àXGTϙRGT`GXGXϙT·JKZORSKYOOYZKSOTKOROĄQOTJOX?K XKR SGNQKSKIK JG\G_G NGQKS YϙLGZϙ_RG HGQϙRGXGQ OYZKS QGH[R KJORSOĄ! JG\GRϙTϙT ZKS_O` OYZKSO NGQKS QGXGXϙTG OZOXG` URGXGQ TOZKRKTJOXORKXKQ OZOXG`ϙT QKYOT URGXGQ XKJJOTK QGXGX \KXORSOĄZOX *G\GIϙTϙT OYZKSOTOT NGQKS YϙLGZϙ_RG \KXORKT QGXGXϙT M·XK\ _·T½TJKT ZKS_O`K OROĄQOT URJ[à[ M·`KZORKXKQ NGQKS YϙLGZϙ_RG OZOXG`ϙT XKJJOTK OROĄQOT URGXGQ \KXORKT M½TR½ QGXGXϙTϙT QGRJϙXϙRSGYϙTGQGXGX\KXORKXKQOYZKSOTQGH[R½TKOROĄQOTURGXGQ \KXORKTQGXGXϙTZKS_O`OTIKRKTSKYOTKMK¨ORSOĄZOX 30 *G\GIϙJG\GRϙ(UX[.GZRGXϙORK 6KZXUR:GĄϙSG'ăȑTOTJUàGRMG`NGZZϙVXUPKYOQGV YGSϙTJGQKTJOYOTKGOZY[RGSGQGTGRRGXϙTG\KXJOàO`GXGXϙT·JKZORSKYOTOOYZKSOĄZOX *G\GRϙĄOXQKZJG\GTϙTNGQKSYϙLGZϙ_RG¨·`½SRKTKSK_KIKàOTOYG\[TS[ĄZ[X ?KXKR SGNQKSKIK JG\GRϙTϙT YKXSG_KYOTOT ZGSGSϙ .G`OTK ZGXGLϙTJGT QGXĄϙRGTGT HOXQGS[Q[X[S[URJ[à[MKXKQ¨KYO_RKM·XK\OZOXG`ϙXKJJKJORKXKQOĄOTKYGYϙNGQQϙTJGQGXGX \KXORSOĄZOX *G\GRϙ ĄOXQKZ M½T½ :½XQO_K 6KZXURRKXO 'TUTOS 5XZGQRϙàϙȑTG Ȕ(GàRϙ 5XZGQRϙQȕ URGXGQ Q[X[RS[Ą! M½T \K YG_ϙRϙ (GQGTRGX 1[X[R[ 1GXGXϙ MKXKàOTIKYG_ϙRϙ1GT[T.½QS½TJK1GXGXTGSKȑTOTSGJJKYOTKM·XK1GS[OQZOYGJO :KĄKQQ½R½ĄKQROTJK_GVϙRGTJϙXϙRSϙĄHOXOQZOYGJO*K\RKZ:KĄKQQ½R½J½X (OX QGS[ OQZOYGJO ZKĄKHH½Y½T½T ZGIOX YG_ϙRGHORSKYO O¨OT ZOIGXO ĄKQORJK OĄRKZORSKQ ½`KXKQ[X[RSGYϙ_KZKXROJOX([XGJGYKXSG_KTOTQOSKGOZURGIGàϙTGOROĄQOTHOX·R¨½ZHKROXZOR SKJOàOTJKTQKTJOQ[X[R[Ą_GYGRGXϙGTGYZGZ½RKXOMKXKàOTIK·`KRN[Q[QJ½`KTRKSKRKXOTK M·XKOJGXKKJORSKQ\K_GZOIGXOĄKQORJKOĄRKZORSKQ½`KXKQ[X[RGTZKĄKHH½YRKXOTZGIOXYG_ϙRG IGàϙQGH[RKJORSKROJOX'TGYZGZ½Y½T½TSGJJKYOTJKJKJG\GRϙTϙT·`KRN[Q[QN½Q½S RKXOTKZGHOURJ[à[HKROXZORSOĄZOX*G\GRϙTϙTYKXSG_KYOTOTJK\RKZKGOZURSGYϙ\KHG`ϙ_·TK ZOSUXMGTRGXϙTϙTGZGSG[Y[RRKXOTOT·`KRROQM·YZKXSKYOH[Q[X[SGQGS[N[Q[Q[Q[X[S[ TOZKROàOTO\KXSKJOàOTJKTH[Q[X[R[ĄRGX·`KRN[Q[QZ½`KRQOĄOYOUR[VNGQRGXϙTJG·`KRN[Q[ QGOROĄQOTQ[XGRRGX[_M[RGTϙX ă[J[X[SJGG¨ϙQRGTGT_·TRKXM·`KZORKXKQJG\GTϙTMKTKRSGNQKSKYϙLGZϙ_RGHGQϙ RϙV YUT[¨RGTJϙXϙRSGYϙ MKXKQOXQKT _KXOTJK URSG_GT _G`ϙRϙ MKXKQ¨K_RK NGQKS YϙLGZϙ_RG OĄOT KYGYϙTϙT OTIKRKTSOĄ URSGYϙ [Y[R \K _GYG_G [_M[T J½ĄSKJOàOTJKT QGXGXϙT HU`[RSGYϙ MKXKQSOĄZOX 954; :KS_O` UR[TGT QGXGXϙT _[QGXϙJG M·YZKXORKT TKJKTRKXRK JG\GRϙ _GXGXϙTG (5@;23'9/4'\KZKS_O`KJKTJG\GRϙ_GXGXϙTGZGQJOXUR[TGT:2ȑJ[X[ĄSGG\[ QGZRϙQ½IXKZOTOTJG\GIϙ_G_½QRKZORSKYOTK\KVKĄOTGRϙTGTNGXIϙTOYZKQNGROTJKMKXO\KXORSK YOTKU_¨UQR[à[_RGQGXGX\KXORJO 1'8Ā/5??'@/9/ 9G_ϙRϙ 1GT[Tȑ[T SGJJKYOTK M·XK H[ QGT[T [_GXϙTIG NGQKS ZGXGLϙTJGT \KXORKTQGXGXRGXϙTZKS_O`KJORKHORSKTOZKROàOURSG_ϙVG_TϙQGT[T[TSGJJKYOMKXKàOT IK YGJKIK M½T O¨OTJK OZOXG`ϙ S½SQ½TJ½X ([ J[X[SJG JORKQ¨KTOT OZOXG` TOZKROàOTJK URJ[à[T[TQGH[R½ORKOYZKàOTNGQKSIKOTIKRKTSKYOMKXKQOX -KXKQRO OTIKRKSK NGQKSIK _GVϙRϙV HOX QGXGX \KXORSOĄ \K OZOXG` ½`KXOTK \KXORKT H[ QGXGXJGG_TϙQGT[T[TSGJJKYOTKM·XKȔQKYOTURGXGQ\KXORKTQGXGXRGXNO¨HOXMKXKQ ¨KORKQGS[J½`KTOMKXKQ¨KYOORKJKURYGJGNOZKS_O`KJORKSK_KIKàOTJKTYGJKIK_G`ϙRϙ KSOX_UR[ORKQGT[T_GXGXϙTGZKS_O`KJORKHORKIKàOTJKTȕ\KYUS[ZURG_ϙSϙ`JG_G`ϙRϙKSOX _UR[ORKQGT[T_GXGXϙTGZKS_O`JKOYZKTSKJOàOTJKTZKS_O`JORKQ¨KYOURGXGQ\KXORKTJORKQ 31 ¨KTOT XKJJOTK QGXGX \KXORSKYO J½Ą½TIKYOTJK URJ[à[SJGT YG_ϙT ¨Uà[TR[à[T ZKS_O` ZGRKHOTOQGH[RKJKXKQKYGY_·TJKTQGXGX\KXSKJ½Ą½TIKRKXOTKQGZϙRSϙ_UX[S _K11 .* *'4/Ā:'?1'8'82'8/ 'SGIϚ ¥K\XKTOT QUX[TSGYϚ \K OTYGTRGXϚT YGÝRϚQRϚ HOX ¥K\XKJK _GāGSGRGXϚTG URGTGQ YGÝRGSGQ URGT K\XK 1GT[T[ ORK K\XKYKR +ZQO *KÝKXRKTJOXSKYO ?´TKZSKROÝO NºQºSRKXOJOQQGZKGRϚTSGQY[XKZO_RK_GVϚSϚVRGTRGTGTSUHORYGTZXGROTQ[X[RGIGÝϚ_KX G¥ϚYϚTJGT¥K\XKº`KXOTJK_GVGHORKIKÝOUR[SR[\KUR[SY[`HºZºTKZQORKXOZKYVOZKJOROV JKÝKXRKTJOXORSKQYO`OT\KUR[SY[`_´TJKQOKZQORKXOTOT´TRKTKHORSKYOGSGIϚ_RG¥K\XK YKRKZQOJKÝKXRKTJOXSKYOYºXKIOOāRKZOROV +*XGVUX[NG`ϚXRGTSGQYϚ`ϚTSUHORYGTZXGR RKXOTQUT[āRGTJϚXϚRSGYϚ_UR[TJGZKYOYKJORKT:+'Ā?´TKZOS1[X[R[QGXGXRGXϚTJG¥K\XK SK\`[GZϚTGQGS[_GXGXϚTG\KN[Q[QG[_M[TR[QM´XºRSKJOÝONGQQϚTJG σYZKSOT`KZO 3[àRGϘRO*GRGSGTϘR¨KYOORK(GXZϙTϘROTJKQUT[ĄRGTJϙXϙRSGYϙ·TM·X½ RKT 3= RϙQ OQO GJKZ SUHOR YGTZXGROT 9GSY[T ϘROTK QUT[ĄRGTJϙXϙRSGYϙTG OROĄQOT ZGXON\K\KYG_ϙRϙ:+'ă?·TKZOS1[X[R[1GXGXRGXϙTϙTOVZGROOYZKSO_RKH[ JG\GG¨ϙRSϙĄZϙX 'TQGXGϘJGXK3GNQKSKYOTOTZGXON\K+1 YG_ϙRϙ QGXGXϙ_RG!'TG_GYGTϙTSGJJKYOTKM·XKNKXQKYOTYGàRϙQRϙ\KJKTMKROHOX¨K\XKJK_GĄG SG NGQQϙTG YGNOV URJ[à[ YG_ϙRϙ K\XK 1GT[T[T[T SGJJKYOTJK JK 1GT[T[T GSGIϙTϙTMKTKRURGXGQH½Z½T\GZGTJGĄRGXϙTUXZGQ\GXRϙàϙURGT¨K\XKTOTQUX[TSGYϙURJ[à[ HKROXZORKXKQ SGJJKYOTJK MKX¨KQRKĄZOXSK_O VRGTRGJϙQRGXϙ LGGRO_KZRKXO YUT[I[ ¨K\XK YU X[TRGXϙTG_URG¨GHORKIKQQ[X[SQ[X[R[Ą\KOĄRKZSKRKXOTHOXȔK\XKYKR+ZQO*KàKXRKTJOXSK 8GVUX[ȕNG`ϙXRG_GIGQRGXϙTϙTQ[XGRGHGàRGTJϙàϙ 'TϙRGT?·TKZSKROQN½QS½TKJG_GTϙRGXGQJ½`KTRKTKT\KZGXON\K YG_ϙRϙ8KYSO-G`KZKJK_G_ϙSRGTGTK\XKYKR+ZQO*KàKXRKTJOXSKYO?·TKZSKROàOTOTSGJ JKYOTJK ?·TKZSKROàOT GSGIϙTϙT G¨ϙQRGTJϙàϙ \K ZKXSOQ M½¨ YGTZXGRRKXO Q[X[R[ M½I½ 3=\K½`KXOURGTRGXTKNOXZOVOYGTZXGRRKXMKXOROSOQORU\URZ\K½YZ½KTKXPOTGQORNGZRGXϙ VKZXUR VKZXUQOS_GYGR ½X½T JKVURGSG ZKYOYRKXO ROSGTRGX OYQKRKRKX \K XϙNZϙSRGXϙT GTϙRGT ?·TKZSKROàOT KQO +1 /ȑK M·XK ¨K\XKYKR KZQO JKàKXRKTJOXSKYO [_M[RGTGIGQ LGGRO_KZRKX ROYZKYOTJK_KXGRJϙàϙ *G\GJUY_GYϙTϙTOTIKRKTSKYOTJKT:½XQO_K+RKQZXOQXKZOSϘRKZOS'TUTOSăOXQKZOT IK ZKYVOZ KJORKIKQ _KXRKXJK ¨GRϙĄZϙXϙRSGQ ½`KXK _[XZ O¨OTJKT \K_G _[XZ JϙĄϙTJGT SUHOR _½`KXMK`KXKRKQZXOQYGTZXGRRKXOTOTONGRK_RKQOXGRGTSGYϙ\KNO`SKZGRϙSϙ_UR[_RGOĄRKZORSK YOQUT[Y[TJGGJϙMK¨KTĄOXQKZKM·XK\\KXORSKYOTKOROĄQOTYG_ϙRϙ(GQGTRGX1[X[R[ QGXGXϙTGJG_GTϙRGXGQGRϙTGT,KZNO_K,OTOQKKTKXPOTGQORNGZZϙTGHGàRGTGIGQĄKQORJK3[àRG ϘRO *GRGSGT ϘR¨KYOTJK _GVϙSϙ ·TM·X½RKT 3<<ȑRϙQ SUHOR YGTZXGROT \K (GXZϙT)OJK 32 KTKXPO TGQOR NGZZϙTG HGàRGTGIGQ ĄKQORJK (GXZϙT ϘROTJK _GVϙSϙ ·TM·X½RKT 3<<ȑRϙQ SUHOR YGTZXGROT 9GSY[T ϘROTJK QUT[ĄRGTJϙXϙRSGYϙTG OROĄQOT M½T\K \K YG_ϙRϙ:+'ă?·TKZOS1[X[R[QGXGXRGXϙTϙTOVZGROOYZKSO_RKHGQϙRGTJG\GTϙTG¨ϙRJϙàϙ ;_[ĄSG`RϙQZG JG\G QUT[Y[ :+'ă ?·TKZOS 1[X[R[ QGXGXRGXϙTJG Y·`½ KJORKT HOXHO XOTJKTHGàϙSYϙ`\KNKXHOXO3=KRKQZXOQYGTZXGRRKXOTJKT3[àRGϘROTJK_GVϙSϙ·TM· X½RKTSUHORYGTZXGROTQ[X[RSGYϙ\KOĄRKZORSKYOGSGIϙ_RG_GVϙRGTONGRKYUT[I[TJGONGRK_O GRGTS½JGNOR+TKXPOXKZOS'TUTOSăOXQKZOORKJG\GRϙOJGXKGXGYϙTJGY·`RKĄSKOS`GRGT Jϙàϙ \K GJϙ MK¨KT S½JGNOR ĄOXQKZ ZGXGLϙTJGT JG\G JUY_GYϙTG OHXG` KJORKT 9GSY[T *O`KR 0KTKXGZ·XR½ +TKXPO XKZOS 6XUPKYO ZGTϙZϙS JUY_GYϙTJG JG HKROXZORJOàO ½`KXK Y·` QUT[Y[ SUHORYGTZXGRRKXOT9GSY[TϘRO:KQQKQ·_YϙTϙXRGXϙO¨OTJKQ[X[RGIGàϙH[KTKXPO½XKZOSZKYOY RKXOTOTNKXHOXOTOT3=QGVGYOZKROOQOKĄ½TOZKJKTUR[ĄGIGàϙH[ZKYOYRKXJK_GQϙZURGXGQ .,5 NKG\_ L[KRUOR _G JG HOROTKT GJϙ_RG L[KR UOR 4U Q[RRGTϙRGIGàϙ Y·` QUT[Y[ SUHOR YGTZXGRRKXOT Y½XKQRO ½XKZOS _GVGT ZKSKR _½Q YGTZXGRRKXO URGXGQ ¨GRϙĄGIGàϙ \K SUHOR QG\XG SϙTϙTJG^GJKZJO`KRSUZUXJGTUR[ĄGIGQH[YOYZKSOTSUTZGP\KY·Q½RSKQURG_RϙàϙORK ZKYOYRKXOT Y·`QUT[Y[SUZUXRGXϙT NG`ϙX URGHOROXROàO ORK QϙYG Y½XKJK Q[X[R[V KRKQZXOQ ½XKZK HORSKYOTKHGàRϙURGXGQQ[RRGTϙRJϙàϙ ?[QGXϙJGHKROXZORKTK\XKYKR+ZQO*KàKXRKTJOXSKYO?·TKZSKROàON½Q½SRKXO[_GXϙTIG GTϙRGTSK\`[GZQGVYGSϙTJGMKX¨KQRKĄZOXORSKYOVRGTRGTGTZ½SLGGRO_KZRKXTKJKTO_RK¨K\XK _K _GVϙRGHORKIKQ Z½S KZQORKXOT M·`·T½TJK H[R[TJ[X[RGXGQ ¨K\XK QOXROROàOTOT ·TRKTSKYO GSGIϙ_RGORMOROQ[X[SQ[X[R[Ą\KOĄRKZSKRKXO¨OTȔK\XKYKR+ZQO*KàKXRKTJOXSKYO8GVUX[ +*8GVUX[NG`ϙXRGSGTϙT`UX[TR[URJ[à[Y·`QUT[Y[LGGRO_KZRKXO¨OTZ½SOJGXO\KZKQ TOQ [Y[R \K KYGYRGX _KXOTK MKZOXORJOQZKT YUTXG GRϙTGIGQ ȔK\XKYKR +ZQORKXO TKSYO`JOXȕ QGXGXϙ\K_G¨K\XKYKRKZQORKXO·TKSROM·X½RKTRKXO¨OTGRϙTGIGQȔ+*5R[SR[1GXGXϙȕ½`KXO TK LGGRO_KZK HGĄRGTGIGàϙ GTϙRGT ?·TKZSKROQ N½Q½SRKXOTJK HKROXZORKT H[ QGXGXRGX GRϙTSG JGTLGGRO_KZKHGĄRGTJϙàϙZKYVOZKJOROXYKLGGRO_KZOTJ[XJ[X[RGIGàϙ *G\GQUT[Y[URG_JGOYK:+'ă?·TKZOS1[X[R[1GXGXRGXϙORKNKXHOXO3=QGVG YOZKROOQOKĄ½TOZKJKTUR[ĄGTSUHORYGTZXGROTG_TϙKQUYOYZKSO¨OTJK\K3=½`KXOHOX M½¨ YGTZXGRO URGIGàϙ \K _[QGXϙJG G¨ϙQRGSGYϙ _KX GRGT K\XKYKR +ZQO *KàKXRKTJOXSKYO ?· TKZSKROàO+QO/ROYZKTOTSGJJKYOTJKJKQ[X[R[M½I½3=\K½`KXOURGTZKXSOQM½¨ YGTZXGRRKXOTOT +* Y½XKIOTOT [_M[RGTGIGàϙ \K +* 8GVUX[T[ MKXKQZOXKT LGGRO_KZRKX GXG YϙTJGYG_ϙRJϙàϙJOQQGZKGRϙTGIGQUR[XYGGTϙRGT?·TKZSKROQN½Q½SRKXOMKXKàO¨K\XKQOXROROàO TOT·TRKTKHORSKYOGSGIϙ_RG+*8GVUX[NG`ϙXRGTSGQYϙ`ϙT\K¨K\XK½`KXOTJK_GVGHORKIKàO UR[SR[\KUR[SY[`H½Z½TKZQORKXOHKROXRKTOVJKàKXRKTJOXORSKQYO`OT_GVϙSϙVRGTRGTGTY·` QUT[Y[ SUHOR YGTZXGROT 9GSY[T ϘROTJK QUT[ĄRGTJϙXϙRSGYϙ _UR[TJG OĄRKS ZKYOY KJORJOàO \K K\XKYKR+ZQO*KàKXRKTJOXSKYO?·TKZSKROàON½Q½SRKXOTOT[_M[RGTSGJϙàϙ .KXTKQGJGXJG\GQUT[Y[:+'ă?·TKZOS1[X[R[1GXGXRGXϙTϙTGRϙTJϙàϙZGXONOZOHG XO_RKZGXON\KYG_ϙRϙ8KYSO-G`KZKJK_G_ϙSRGTGXGQ_½X½XR½àKMOXKT\K .G`OXGT ZGXON \K YG_ϙRϙ 8KYSO -G`KZKJK _G_ϙSRGTGT K\XKYKR +ZQO *KàKXRKT 33 JOXSKYO ?·TKZSKROàOTK -K¨OIO 3GJJK +QRKTSKYOTK ϘROĄQOT ?·TKZSKROàOT SGJJKYO ORK GTϙRGT ?·TKZSKROàK -K¨OIO SGJJK KQRKTJOàO \K H[ SGJJKTOT JK ȔSUHOR \K _½`KX KRKQZXOQ YGTZXGRRKXO \K H[ YGTZXGRRKXOT KTZKXQUTTKQZK ĄKHKQK_K HGàRGTZϙYϙTϙ YGàRG_GIGQ KTKXPO ORKZOS NGZRGXϙ YGTZXGRRKXJK Q[RRGTϙRGIGQ VKZXUR VKZXUQOS_GYGR \K QOS_GYGR ½X½T JKVURGXϙ ORK ROSGTRGX OYQKRKRKX \K XϙNZϙSRGXG OROĄQOT LGGRO_KZRKXK H[ ?·TKZSKROQ N½Q½SRKXO ZGXONOTKQGJGX[_M[RGTSG`ȕN½QS½T½O¨KXJOàOM·X½RSKQZKOYKJK ZGXON\KYG_ϙRϙ8KYSO-G`KZKJK_G_ϙSRGTGXGQ_½X½XR½àKMOXKTK\XKYKR+ZQO*KàKX RKTJOXSKYO?·TKZSKROàOTK-K¨OIO3GJJK+QRKTSKYOTKϘROĄQOTH[?·TKZSKROàOT*GTϙĄZG_ *GOXKYOTOTZGXON\K+ 1 YG_ϙRϙQGXGXϙORKQGS[_GXGXϙTG\K N[Q[QGG_QϙXϙURJ[à[TJGTHGNOYRKOVZGRKJORJOàO ZK_GTJGTJG\GQUT[Y[:+'ă?·TKZOS1[X[R[1GXGXRGXϙTϙTGRϙTJϙàϙZGXONZK_½X½X R½QZK URGT \K ZGXON \K YG_ϙRϙ 8KYSO -G`KZKJK _G_ϙSRGTGXGQ _½X½XR½àK MOXKTK\XKYKR+ZQO*KàKXRKTJOXSKYO?·TKZSKROàOTOT\KORMOROZKHROàRKXOTZGXON\K YG_ϙRϙ8KYSO-G`KZKJK?G_ϙSRGTGXGQ_½X½XR½àKMOXKTK\XKYKR+ZQO*KàKXRKTJOXSK YO?·TKZSKROàOTOTSGJJKYO_RKZ½S½_RK_½X½XR½QZKTQGRJϙXϙRJϙàϙGTIGQH[_KTO?·TKZ SKROàOT -K¨OIO SGJJKYOTJK JK SUHOR \K _½`KX KRKQZXOQ YGTZXGRRKXO \K H[ YGTZXGRRKXOT KTZKXQUTTKQZKĄKHKQK_KHGàRGTZϙYϙTϙYGàRG_GIGQKTKXPOORKZOSNGZRGXϙYGTZXGRRKXJKQ[RRGTϙ RGIGQVKZXURVKZXUQOS_GYGR\KQOS_GYGR½X½TJKVURGXϙORKROSGTRGXOYQKRKRKX\KXϙNZϙSRGXG OROĄQOTLGGRO_KZRKXKZGXONOTKQGJGXH[?·TKZSKROQN½Q½SRKXOTOT[_M[RGTSG_G IGàϙQ[XGRϙTϙT_KTOJKTJ½`KTRKTJOàO 5RG_JG JG\GRϙ OJGXK ZGXGLϙTJGT 9GSY[T ϘROTJK QUT[ĄRGTJϙXϙRSGYϙTG QGXGX \KXORKT SUHORYGTZXGROTORMOROĄGXZTGSK\KY·`RKĄSKRKXOTJK¨K\XKSK\`[GZϙTϙTHKROXRKSOĄURJ[à[ Z½S QXOZKXRKXOT YGàRGSGYϙTϙT ·T QUĄ[R URGXGQ HKROXRKTJOàO \K MKXKQRO ·TRKSRKXOT GRϙTJϙàϙ ORKXOY½X½RSKQZK\KH[HGàRGSJGZGXON\KYG_ϙRϙ8KYSO-G`KZKJK_G_ϙS RGTGT-G_XOYϙNNO3½KYYKYKRKX?·TKZSKROàO9[1OXROROàO1UTZXUR?·TKZSKROàO\K.G\G1GRO ZKYOTOT 1UX[TSGYϙ .GQQϙTJG ?·TKZSKROQZK JKàOĄOQROàK MOJORKXKQ SUHOR \K _½`KX KRKQZXOQ YGTZXGRRKXOTOTQ[X[RGIGàϙ_KXOTSK\`[GZG¨ϙYϙTJGT[_M[TURSGYϙ\KZKYOYZKTQG_TGQRGTGHO RKIKQ QOĄO ZUVR[S \K ¨K\XK YGàRϙàϙTϙ UR[SY[` _·TJK KZQORK_KHORKIKQ Z½S KZQKTRKXOT ORMORO SK\`[GZZG HKROXRKTKT KYGYRGX JGNOROTJK HKXZGXGL KJORSOĄ URSGYϙ QG_Jϙ_RG SUHOR \K _½`KX YGTZXGRRKXOTZKYOYRKXOTKHGĄRGTGHORKIKàOTOTJKJ½`KTRKTJOàOM·X½RSKQZKOYKJKMKXKQ+* ?·TKZSKROàOTK MK¨OIO HOX SGJJK KQRKTSKYO \K MKXKQYK ¨K\XK SK\`[GZϙ ORK ORMORO JOàKX ?·TKZSKROQRKXJK_GVϙRGTJKàOĄOQROQRKXHOXROQZKJOQQGZKGRϙTJϙàϙTJGGSGIϙTSUHOR\K_½`KX YGTZXGRRKXOT QUT[ĄRGTJϙXϙRGIGQ _KX ZKYOY \K ½XKZOS GĄGSGYϙTJG ¨K\XK SK\`[GZϙ ORK ORMORO N½Q½SRKXOT ZGXONOTK QGJGX [_M[RGTSGSGYϙTϙ YGàRGSGQ URJ[à[ H[ GXGJG ZUVR[S\K¨K\XKYGàRϙàϙTϙUR[SY[`_·TJKKZQORK_KHORKIKQKZQKTRKXOTJKM·`GXJϙKJORSKQ Y[XKZO_RK¨K\XKSK\`[GZϙ[_M[RGSGYϙTϙTGYQϙ_GGRϙTϙVHKXZGXGLKJORJOàO ([J[X[SJGGSGIϙ¨K\XKTOTQUX[TSGYϙ\KOTYGTRGXϙTYGàRϙQRϙHOX¨K\XKJK_GĄGSG RGXϙTGURGTGQYGàRGSGQURGTK\XK1GT[T[ORKK\XKYKR+ZQO*KàKXRKTJOXSKYO?·TKZSKROàO 34 N½Q½SRKXO JOQQGZK GRϙTSGQ Y[XKZO_RK _GVϙSϙ VRGTRGTGT SUHOR YGTZXGROT Q[X[RGIGàϙ _KX G¨ϙYϙTJGT ¨K\XK ½`KXOTJK _GVGHORKIKàO UR[SR[ \K UR[SY[` H½Z½T KZQORKXO ZKYVOZ KJOROV JKàKXRKTJOXORSKQYO`OT \K UR[SY[` _·TJKQO KZQORKXOTOT ·TRKTKHORSKYO GSGIϙ_RG ¨K\XKYKR KZQOJKàKXRKTJOXSKYOY½XKIOOĄRKZOROV+*XGVUX[NG`ϙXRGTSGQYϙ`ϙTY·`QUT[Y[SUHORYGTZ XGROT9GSY[TϘROTJKQUT[ĄRGTJϙXϙRSGYϙ_UR[TJGZKYOYKJORKT:+'ă?·TKZOS1[X[R[QGXGXRG XϙTJG¨K\XKSK\`[GZϙTGQGS[_GXGXϙTG\KN[Q[QG[_M[TR[QM·X½RSKJOàO .KXTKQGJGXOVZGROOYZKTKT:+'ă?·TKZOS1[X[R[1GXGXRGXϙTϙTOQOGJKZSUHORYGTZ XGROT 9GSY[T ϘROTK QUT[ĄRGTJϙXϙRSGYϙTG \K JURG_ϙYϙ_RG _KX JKàOĄOQROàOTK OROĄQOT HOX QGXGX URJ[à[TJGTH[GĄGSGJG+*VXUYKJ½X½OĄRKZORKSK_KIKàOORKXOY½X½RSKQZKOYKJK_[QGXϙ JG G¨ϙQRGSGYϙ _KX GRGT K\XKYKR +ZQO *KàKXRKTJOXSKYO ?·TKZSKROàOTOT SGJJKYOTJK G¨ϙQ¨G HKROXZORJOàO MOHO H[ ?·TKZSKROàOT GSGIϙTϙT MKX¨KQ \K Z½`KR QOĄORKXOT MKX¨KQRKĄZOX SK_OVRGTRGJϙQRGXϙLGGRO_KZRKXOTOT¨K\XK½`KXOTJK_GVGHORKIKQRKXOH½Z½TKZQORKXOTOTHKROXRK TKXKQJKàKXRKTJOXORSKYO\KZKYVOZKJORKTUR[SY[`KZQORKXOT·TRKTSKYOO¨OTMKX¨KQRKĄZOXORK IKQ K\XKYKR +ZQO *KàKXRKTJOXSKYO Y½XKIOTJK [_[RGIGQ OJGXO \K ZKQTOQ [Y[R \K KYGYRGXϙ J½`KTRKSKQ URJ[à[ JOQQGZK GRϙTGIGQ UR[XYG +* Y½XKIOTOT ZGSGSRGTϙV ½XKZOSK MK¨KT ZKYOYRKXO¨OTJKàORMKX¨KQRKĄZOXORSKYOVRGTRGTGTLGGRO_KZRKXO¨OTY·`QUT[Y[URGIGàϙ\KOVZGRO OYZKTKTJG\GQUT[Y[OĄRKSOTJKMKX¨KQRKĄZOXORSKYOVRGTRGTGTSUHORYGTZXGROTQUT[ĄRGTJϙ XϙRGIGàϙ _KXOT ZKYVOZOTK OROĄQOT QGXGXRGX UR[V +* VXUYKJ½X½T½T OĄRKZORSKYO MKXKQZOàO G¨ϙQ H[R[TJ[à[TJGTJG\GRϙOJGXKTOTH[_·TJKQOOJJOGYϙTGOZOHGXKJORSKJOàOMKXKQ¨KYO_RKJG\G QUT[Y[OĄRKSOTOVZGROTKQGXGX\KXORSOĄZOX *G\GRϙ OJGXK \K S½JGNOR ZGXGLϙTJGT [Y[R \K N[Q[QG G_QϙXϙ URJ[à[ \K [_M[RGTSG QGHORO_KZOH[R[TSGJϙàϙORKXOY½X½RKTGTϙRGTϘJGXK3GNQKSKYOTIK\KXORKTQGXGXϙTZKS_O`KT OTIKRKTKXKQHU`[RSGYϙOYZKTORSKQZKJOX :813σ22+:σ'*/4' .½Q½S \KXKT *GTϙĄZG_ 5T[TI[ *GOXKYOTIK YG_ϙRϙ ϘJGXO ?GXMϙRGSG ;Y[R½ 1G T[T[T[TSGJJKYO[_GXϙTIGJG\GRϙ\KS½JGNOROTJ[X[ĄSGOYZKSO_KXOTJKM·X½RSK_K XKQMKXKàOM·X½Ą½RJ½ ϘJGXK\K <KXMO 3GNQKSKRKXOTOTTONGO QGXGXRGXϙTϙT ZKS_O`KTHU`[RSGYϙ YG_ϙRϙ ϘJGXO ?GXMϙRGSG ;Y[R½1GT[T[ȑT[T SGJJKYOTJK _KXGRGT YKHKVRKXJKT HOXOTOT\GXRϙàϙ NGROTJKS½SQ½TJ½X :KS_O`KT OTIKRKTKT QGXGX [Y[R \K N[Q[QG [_M[T UR[V JORKQ¨KJK ORKXO Y½X½RKT ZKS_O` TKJKTRKXO QGXGXϙT HU`[RSGYϙTϙ MKXKQZOXKIKQ TOZKROQZK M·X½RSKJOàOTJKT ZKS_O` OYZKSOTOT XKJJO ORK 'TQGXG ϘJGXK 3GNQKSKYOȑTOT M½TR½ \K + 1 YG_ϙRϙQGXGXϙTϙTUTGTSGYϙTGZGXONOTJKU_HOXROàOORKQGXGX\KXORJO *GT* +* 8GVUX[ NG`ϚXRGTSGQYϚ`ϚT S[GLO_KZ QGVYGSϚTJG H[R[TSGJϚÝϚTJGT \K VXUPKTOTH[R[TJ[Ý[_KXOTSORROVGXQYϚTϚXRGXϚO¥KXOYOTJKURSGYϚTKJKTO_RKH[QUT[JG 35 QOSK\`[GZM´`´TºTJKH[R[TJ[X[RSGJGTHGXGPVXUPKYOTOT[_M[RGSG_GQUT[RGSG_G IGÝϚNGQQϚTJG σYZKSOT`KZO Ȕ3[T`[X6XUPKYOȕQGVYGSϙO¨OTJK_KXGRGT1UTGQZKVK/\K//(G XGPϙ\K.OJXUKRKQZXOQ9GTZXGR6XUPKRKXOQKYOTVXUPKYOTOT:½XQO_K'SKXOQG(OXRKĄOQ*K\RKZRKXO ăOXQKZRKXOTJKT UR[ĄGT QUTYUXYO_[SG _GVZϙXϙRSGYϙTG OROĄQOT ZGXON \K YG_ϙRϙ (GQGTRGX 1[X[R[ QGXGXϙTϙT \K H[ QGXGXG JG_GTϙRGXGQ QUTYUXYO_[SRG OS`GRGTGT Y·` RKĄSKTOT!1UTGQZKVK/\K//(GXGPϙ\K.OJXUKRKQZXOQ9GTZXGRRKXOTOTVRGTRGTSGYϙTJG\K_G VϙSϙTJG QGS[ _GXGXϙ H[R[TSGJϙàϙ H[ VXUPKTOT [_M[RGSG_G QUT[RSGYϙ ORK :[TIKROȑTOT JUàGYϙTϙT_ϙQϙSG[àXG_GIGàϙ\KNGRQϙTM·¨KZSKQ`UX[TJGQGRGIGàϙ:[TIKROȑJKQONOJXU KRKQZXOQVUZGTYO_KROTȑ½T½TQ[RRGTϙSϙTϙTNKJKLRKTJOàOH[VUZGTYO_KROTOYK:½XQO _KȑTOT NOJXUROQ KTKXPO VUZGTYO_KROTOT _GRTϙ`IG ȑYO QGJGX URJ[à[ VXUPKTOT NG_GZG MK¨OXORSKYO ORK OROT _ϙRRϙQ Y[ VUZGTYO_KROTOT ȑT½T HGXGP M·RRKXOTJK Z[Z[RGIGàϙ H[ J[X[S[TOYK:[TIKROJKGZSUYLKXOQJKTMKTOTHU`[RSGYϙTG\KOQROSOTJKàOĄSKYOTKH[TG HGàRϙURGXGQZGHOZQO·XZ½Y½T½THU`[R[V_UQURSGYϙTG\K_GHGTϙRIGTRϙRGXRGO¨Y[IGTRϙRGXϙTϙT Z½QKTSKYOTK_URG¨GIGàϙJG\GQUT[Y[VXUPKRKXORK3[T`[X6XUPKYOQGVYGSϙTJG_KXGRGT JOàKXVXUPKRKXVRGTRGTϙXQKT:[TIKROȑJKQO¨K\XKKQUTUSOYOTOTM·`KZOROVJKàKXRKTJOXORSK JOàO _·XKTOT ·TKSRO YG_ϙRGIGQ J½`K_JK NG_\GTIϙRϙQ GXϙIϙRϙQ ORK JGà Y[ UXSGT Z[XO`SO VUZGTYO_KROTOT URJ[à[JG\G QUT[Y[ VXUPKRKX JGNOR 3[T`[X 6XUPKYO QGVYGSϙTJG _KX GRGT JOàKXVXUPKRKXOT[_M[RGTSGYϙ_RGKRJKKJORKIKàONKYGVRGTGT_ϙRRϙQSOR_UTJURGXϙT:[T IKROȑTOT JUàGR TOZKROQZKQO ¨K\XK KQUTUSOYOTOT Y[TJ[à[ SK\I[Z JKàKXJKT JGNG Q½¨½Q URJ[à[ KQUTUSOQ XGTZGHOROZK NKYGVRGXϙTϙT QGXĄϙRGĄZϙXSGRϙ KQUTUSOQ \K YUY_GR JKàKXRKT JOXSKRKX YUT[I[TJG [`[T J·TKSRO J½Ą½T½RKXKQ _GVϙRSGYϙ MKXKQZOàO OJGXKTOT OYK JG\G QUT[Y[VXUPKHGQϙSϙTJGTH·_RKHOXJKàKXRKTJOXSK_GVSGJϙàϙJG\GQUT[Y[VXUPKRKXORK 3[T`[X 6XUPKYO QGVYGSϙTJG _KX GRGT JOàKX VXUPKRKX VRGTRGTϙXQKT 3[T`[X <GJOYO ;R[YGR 6GXQϙT_UQYG_ϙRJϙàϙ:[TIKROJKGXQKURUPOQHGQϙSJGT_½`K_GXGĄZϙXSGYϙORKGXQKURUPOQTOZK RKTJOXSK\KJKXKIKRKTJOXSK_GVϙRSGJϙàϙ_ϙRJGTHKXO:[TIKROJK_GĄG_GTNGRQϙTOTGT¨ RGXϙTϙTM·`KZORSKJOàOHGĄQGHOXJK_OĄRKJG\GQUT[Y[VXUPKRKXVRGTRGTϙXQKT\KNG`ϙXRGTϙX QKTH[TRGXϙT Y[_G OQROSK JUàGR \GXRϙQRGXG Q½RZ½XKR SOXGYG \K _·XKJK _GĄG_GT OTYGTRGXG _·TKROQYUT[¨RGTHGQϙSϙTJGTNKXNGTMOHOXJKàKXRKTJOXSK_GVϙRSGJϙàϙYGHOZURJ[à[TJGT VXUPKRKXOTN[Q[QGG_QϙXϙURJ[à[OJJOGRGXϙ_RGOVZGROOYZKTORSKQZKJOX (GāHGQGTRϚÝϚT\K+TKXPO\K:GHOO1G_TGQRGX(GQGTRϚÝϚTϚT9G\[TSGRGXϚTϚT `KZO *G\GIϙRGXϙTJG\GQUT[Y[ORKORMOROSKTLGGZOROĄQOYOURSGJϙàϙTJGTJG\GTϙT·T IKROQRKKNRO_KZ_·T½TJKT XKJJOTK QGXGX \KXORSKYOMKXKQZOàO JG\GTϙT Y½XKGĄϙSϙ TKJKTO_RK JKOTIKRKTSKURGTGàϙH[R[TSGJϙàϙY·`QUT[Y[VXUPKQGVYGSϙTJG_KXGRGTGRZϙGJKZHGXGP \KYKQO`GJKZNOJXUKRKQZXOQYGTZXGRRGXϙVXUPKYOZGSGSRGTJϙàϙTJGZUVRGS3=Q[X[R[ M½¨RK_ϙRJG-=NKTKXPO½XKZORKXKQ_[XZKQUTUSOYOTKSOR_UTJURGXQGZQϙYGàRG_G IGàϙ -=N KTKXPOTOT ½RQKSO`OT ZUVRGS KTKXPO ½XKZOSOTOT ȑYO SKXZKHKYOTJK UR[V_GQRGĄϙQT½L[YR[HOXQKTZOTKTKXPOONZO_GIϙTGJKTQURJ[à[_OTKRKTKHOROXHOX 36 KTKXPOQG_TGàϙURGTNOJXUKRKQZXOQYGTZXGRRGXϙT_GQϙZMOJKXRKXOTOTURSGSGYϙOĄRKZSKMOJKXRK XOTOT J½Ą½Q URSGYϙ NKXNGTMO HOX QOXROROàK YKHKV URSGSGRGXϙ \K ONZO_GIϙT _Uà[T URJ[à[ YGGZRKXJKJK\XK_KYUQ[RGXGQVOQONZO_GIϙQGXĄϙRG_GHORSKRKXOMOHOLG_JGRGXϙTKJKTO_RK·TIK ROQRKMKROĄZOXORSKYOMKXKQKTKTKXPO½XKZOSZKYOYRKXOURJ[QRGXϙ_½QYKQXGQϙSRGXJGHGXGPM·R½ T½TOQROSVGXGSKZXKRKXO½`KXOTJKSK\I[ZLRUXG\KYG[TG_ϙJKàOĄZOXOIOTOZKROQZKQOKZQO_GV SGYϙTϙT Y·`QUT[Y[ URSGJϙàϙ H·_RK HOX OJJOGJG H[R[TGHORSKQ O¨OT HKT`KX HOX NG\`GJG HGXGP_GVϙSϙTϙO`RK_KTKTG`ϙTJGT_ϙRRϙQJ·TKSKGOZM·`RKSYKR\KXORKXJG_GRϙQGTϙZRGXϙT Y[T[RSGYϙ MKXKQZOàO OQROS ½`KXOTJK UR[ĄGIGQ KZQORKX YϙTϙXRϙ UR[V OQROS JKàOĄOQROàO URGXGQ TOZKRKTJOXORKSK_KIKàO½RQKSO`JKOĄRKZSK_KG¨ϙRGTHGXGPRGXϙTH[R[TJ[à[H·RMKRKXOTNOJXU RUPOQ\KSKZKUXURUPOQ\KXORKXOOTIKRKTJOàOTJK¨K\XKTOTKQURUPOQQUĄ[RRGXϙTϙTH[J[X[SJGT UR[SR[ _·TJK KZQORKTJOàO SKXG NG_\GTIϙRϙàϙ O¨OT MKXKQRO URGT ¨G_ϙX \K SKXG \KXOSOTOT GXZZϙàϙ \K G_Tϙ `GSGTJG HOZQO ·XZ½Y½T½T JGNG JG `KTMOTRKĄKXKQ GXϙIϙRϙQ LGGRO_KZRKXOTOT MKROĄZOàOTOT M·`RKSRKTJOàO JG\G QUT[Y[ 1UTGQZKVK (GXGPϙTϙT ZKSKRJKT _½QYKQROàO SKZXKM·RGRGTϙOYKNGUR[VXK`KX\[GXGRGTϙTJGQGRGIGQ·TKSRO_KXRKĄOSSKXQK`OTOT H[R[TSGJϙàϙVRGTRGSG\KLO`OHOROZKXGVUXRGXϙTGM·XKM·RY[RGXϙGRZϙTJGNO¨HOXQ·_QGRSG _GIGàϙ MOHO VXUPK QGVYGSϙTJG Q½¨½Q ¨GVRϙ GXG`O QGS[RGĄZϙXSGRGXϙ JϙĄϙTJG H½_½Q ·R¨KQRO QGS[RGĄZϙXSG OĄRKSO JK _GVϙRSG_GIGàϙ H[ VXUPKJK HGXGPJGT SKZXK ¨GVϙTJG \K QORUSKZXK[`[TR[à[TJGHOXZ½TKRRKGRϙTGIGQY[_[T.+9ȑZKKTKXPOYOGRϙTJϙQZGTYUTXGJU àGR_GZGàG\KXORKIKQURSGYϙTϙTQORUSKZXK[`[TR[à[TJGQO3[T`[X<GJOYOTOTQUX[TSG YϙTϙYGàRG_GIGàϙG_XϙIG_GVϙRGTOTIKRKSKRKXJK3[T`[X6XUPKYOQGVYGSϙTJGH[R[TGTGRGT RGXJG·TKSGX`KJKIKQSOQZGXJGNG_\GTIϙRϙQG\IϙRϙQHGRϙQ¨ϙRϙQGXϙIϙRϙQ\KHOZQOZUVRG_ϙIϙRϙàϙ MOHO LGGRO_KZRKXOT MK¨SOĄZK \K M½T½S½`JK _GVϙRSGJϙàϙTϙT GTRGĄϙRJϙàϙ 1UTGQZKVK (GXGP M·R½ GRGTϙTJG ZKYVOZ KJORSOĄ NO¨ HOX GXQKURUPOQ \GXRϙQ URSGJϙàϙ HGXGP OTĄGGZϙ YϙXGYϙTJG H·_RKHOX QGRϙTZϙ ORK QGXĄϙRGĄϙRSGYϙ J[X[S[TJG ?GYGRGXJG ·TM·X½RKTZKJHOXRKXOT GRϙTGIGàϙ +X`[X[S 1½RZ½X \K :GHOGZ <GXRϙQRGXϙ 1UX[SG 1[X[R[TIG _·XKJK _GVϙRGT ¨GRϙĄSGRGX YUT[ I[TJG YG_ϙRϙ ?GYG QGVYGSϙTJG QUX[TSGYϙ MKXKQRO ZGĄϙTSG` Q½RZ½X \K ZGHOGZ \GXRϙàϙ H[R[TSGJϙàϙTJGT GTϙRGT HGXGPRGXϙT _GVϙRSGYϙTJG HOX YGQϙTIG URSGJϙàϙTϙT HKROXZORJOàO HGXGP _GZϙXϙSRGXϙTϙT ·`KRROQRK [RGĄϙS OSQGTRGXϙTϙ GXZϙXGIGàϙTJGT Z[XO`S VUZGTYO_KROTOT MKROĄSKYOTK NO`SKZ KJKT GTG [TY[X URJ[à[ 1UTGQZKVK (GXGPϙ \K .OJXUKRKQZXOQ 9GTZXGRRGXϙTϙTZGXON\KYG_ϙRϙ8KYSO-G`KZKJK_G_ϙSRGTGT+*?·TKZSK ROàOTOT-K¨OIO½TI½SGJJKYOTKM·XK+*8GVUX[TJGTS[GLZ[Z[RS[ĄHOXLGGRO_KZURJ[ à[H·RMKTOTKQURUPOQ_GVϙYϙTϙQ½RZ½X\GXRϙQRGXϙTϙQUX[_GXGQVXUPKTOTNG_GZGMK¨OXORSKYOTOT ZGSGSKTQGS[_GXGXϙTGURJ[à[VXUPKTOT_GVϙSϙTϙT:½XQO_K\KH·RMKNGRQϙTGMKZOXKIKàO LG_JGRGXϙT_GJYϙTGSG_GIGàϙH[HGXGPRGXJGTKTKXPO½XKZOSO_GTϙYϙXGORKXOQO_ϙRRGXJG:[TIKRO \K¨K\XKYOTOTO¨SK\KQ[RRGTSGY[_[ONZO_G¨RGXϙTϙTQGXĄϙRGTSGYϙGSGIϙ_RG_GXGXRGTSGYϙTϙT JGS½SQ½TURJ[à[HGXGPRGXOTĄGKJOROVOĄRKZSK_KG¨ϙRJϙàϙTJGY[RGSGZKYOYRKXOORKHOXROQZK ZGXϙSYGR ½XKZOSJK ·TKSRO \KXOS GXZϙĄRGXϙ SK_JGTG MKZOXKIKàO HGXGPRGX OTĄGG KJORJOàOTJK _·XKJK Z[XO`SOT MKROĄSKYOTK JK _UR G¨GIGàϙTJGT H·RMK OTYGTϙTϙT YGJKIK ZGXϙS \K NG_ 37 \GTIϙRϙàG JG_GRϙ URGXGQ Y½XJ½XJ½à½KQUTUSOQ LGGRO_KZO ¨KĄOZRKTJOXKIKàO GTϙRGT ZKYOYRKXJK ½XKZORKIKQKRKQZXOàOTQ[RRGTϙSGY[T[RSGYϙORK_·XKJKZ[XO`S\K H[TGJG_GRϙYKQZ·X½TMK ROĄSKYOTKTKJKTURGIGàϙTJGTJG\GIϙRGXϙTOJJOGRGXϙTϙTGQYOTK_·XKJKTM·¨YUX[T[T[TJG _GĄGTSG_GIGàϙJG\GQUT[Y[_GVϙRGTH½Z½TH[VXUPKRKXZGSGSRGTJϙàϙTJG½RQKKQUTUSO YOTK_GVGIGàϙQGZQϙTϙT_GTϙTJGMKXOQGRSϙĄHOX_·XKJKH[R[TGT:[TIKROϘROTOTMKROĄSKYOTK ·TKSRO·R¨½JKQGZQϙJGH[R[TGIGàϙ·TKY½X½RKXKQJG\GTϙTXKJJOMKXKQZOàOYG\[T[RS[ĄZ[X *:KZQOQ.GQOSO `JKT'ZGHKQ *ºāºTIKYO *G\G Ȕ3[T`[X6XUPKYOȕ QGVYGSϙ O¨OTJK _KX GRGT 1UTGQZKVK(GXGPϙ 1UTGQZKVK /// .OJXUKRKQZOXOQ 9GTZXGR 6XUPKRKXO QKYOT VXUPKYOTOT :½XQO_K'SKXOQG (OXRKĄOQ *K\RKZRKXO ăOXQKZRKXOTJKT UR[ĄGT QUTYUXYO_[SG _GVZϙXϙRSGYϙTG OROĄQOT ZGXON \K YG_ϙRϙ(GQGTRGX1[X[R[QGXGXϙTϙT\KH[QGXGXGJG_GTϙRGXGQQUTYUXYO_[SRGOS`G RGTGTY·`RKĄSKTOTOVZGROOYZKSO_RKG¨ϙRSϙĄZϙX ZGXON\KYG_ϙRϙ8KYSO-G`KZKJK_G_ϙTRGTGTȔK\XKYKR+ZQO*KàKX RKTJOXSKYO?·TKZSKROàOȕTOT -K¨OIO 3GJJK ȑJK! Ȕ ă[HGZ ZGXONOTJKT ·TIK [_ M[RGSGVXUPKRKXOUTG_RGTSϙĄ\K_G¨K\XKSK\`[GZϙ\KORMOROJOàKXSK\`[GZ[_GXϙTIG_KZQORO SKXIORKXJKTO`OTX[NYGZ\K_GUTG__GJGQGS[RGĄZϙXSGQGXGXϙGRϙTSϙĄ\K_G_GZϙXϙSVXUM XGSϙTGGRϙTSϙĄ\K_GSK\`OOSGXVRGTRGXϙUTG_RGTSϙĄVXUPKRKX\KH[ZGXONZKT·TIK½XKZOS \K\K_G OĄRKZSK_K HGĄRGJϙàϙ HKRMKRKTKT LGGRO_KZRKXK H[ ?·TKZSKROQ N½Q½SRKXO [_M[RGT SG`ȕN½QS½TK_KX\KXORSOĄZOX *G\GJUY_GYϙTϙT\KGXGQGXGXϙIK\GVRGXϙORKKQOHKRMKRKXOTOTIKRKTSKYOTJKT!K\XK (GQGTRϙàϙȑTϙTZGXONRO_G`ϙYϙTJG!3[T`[X6XUPKYO1UTGQZKVK(GXGPϙVXUPKYOTKGOZ QKYOT VXUPK UTG_ ZGXONOTOT ZGXONOTJKT URSGYϙ YKHKHO_RK Y·`QUT[Y[ VXUPKTOT ZGXON\KYG_ϙRϙ8KYSO-G`KZKJK_G_ϙSRGTGXGQ_½X½XR½àKMOXKT+*?·TKZ SKROàOTOT -K¨OIO ½TI½ SGJJKYO QGVYSϙTJG JKàKXRKTJOXORJOàO N[Y[YRGXϙTG _KX \KXORSKYO ½`KXOTKH[_G`ϙ_GOYZOTGJKTOJGXKIK+TKXPO\K:GHOO1G_TGQRGX(GQGTRϙàϙ+*8GVUX[T[T NG`ϙXRGTSGYϙTG \K_G NKXNGTMO HOXOTK NG`ϙXRGZZϙXϙRSGYϙTG MKXKQ M·X½RSKJOàO *K\RKZ 9[ ϘĄRKXO -KTKR 3½J½XR½à½ȑT½T ZGXONRO _G`ϙYϙTJG! ȔVXUPK_K GOZ +* 8GVUX[ GRϙT SGYϙ N[Y[Y[TJG VXUPKTOT KYQO ZGXONRO URSGYϙ MKXKQ¨KYO ORK K\XK (GQGTRϙàϙTIG S[GL Z[ Z[RSGQRGHOXROQZKVXUPKTOTH[R[TJ[à[_KXOTSORROVGXQYϙTϙXRGXϙO¨KXOYOTJKURSGYϙ\KOTĄGGZ GĄGSGYϙTJG QXKJOZ·X Q[X[R[ĄRGXIG H·_RK HOX XGVUXG MKXKQYOTOS J[_[RGIGàϙ J½Ą½TIKYO ORK XGVUXQUT[Y[QUTYUXYO_[SZGXGLϙTJGTNG`ϙXRGJϙàϙTϙT\K+Z½J\K6RGT*GOXKYO(GĄQGTRϙàϙTG UTG_RGTSGQ½`KXKZKYROSKJORSKYOTOTHKQRKTJOàOTOT1UTGQZKVK(GXGPϙ\K1UTGQZKVK/// .OJXUKRKQZXOQ9GTZXGRQGZOVXUPKRKXOTOTY·`RKĄSKMKXKàO:½XQO_K\K'SKXOQG(OXRKĄOQ*K\ RKZRKXOĄOXQKZRKXOTJKTUR[ĄGT1UTGQZKVK1UTYUXYO_[S[ZGXGLϙTJGTNG`ϙXRGTJϙàϙTϙT\KNGRKT (GXGPRGX\K.+9(GĄQGTRϙàϙTIGUTG_RGTSGQ½`KXKOTIKRKTJOàOTOTȕHKROXZORJOàOGTRGĄϙRSGQ ZGJϙX 'TϙRGTHGXGP\K.OJXUKRKQZXOQ9GTZXGRRGXϙO¨OTZGXONOOZOHGXO_RK_GVϙRSϙĄHOX [_M[RGSGVXUPKYO \K GRϙTSϙĄHOX QGS[RGĄZϙXSG QGXGXϙ H[R[TSGJϙàϙ G_XϙIG ZGXONO 38 OZOHGXO_RK_KZQOROSKXIORKXZGXGLϙTJGTJOàKXORMOROSK\`[GZ[_GXϙTIG\KXORSOĄO`OTX[NYGZ\K_G UTG_ϙT GRϙTSGJϙàϙ \K GTϙRGT ZGXON OZOHGXO_RK _GZϙXϙS VXUMXGSϙTG GRϙTSGJϙàϙ MOHO UTG_Rϙ SK\`OOSGXVRGTϙTϙTJGH[R[TSGJϙàϙH[ZGXONZKT·TIKJK½XKZOS\K\K_GOĄRKZSK_KHGĄ RGTϙRJϙàϙTϙTHKRMKRKTKSKJOàO\KOJGXKRKXIKJKORKXOY½X½RKTOJJOGRGX\KKQRKTKTHKRMKRKXRK H[J[X[S[TGQYOTOTJKOYHGZRGTGSGJϙàϙG¨ϙQH[R[TJ[à[TJGTGTϙRGTVXUPKO¨OT+*8G VUX[T[TNG`ϙXRGTSGYϙMKXKQOXQKT+*ȑJKTS[GLHOXVXUPKURGXGQJKàKXRKTJOXORKXKQ+* XGVUX[NG`ϙXRGTSGSGYϙTJGN[Q[QG[_GXRϙQ_UQZ[X ZK_GTJGT!YG_ϙRϙ*K\RKZϘNGRK1GT[T[ȑT[TSGJJKYOTJKMKTKRH½Z¨K_K JGNOR JGOXKRKXRK QGZSG H½Z¨KRO OJGXKRKXOT ·`KR OJGXK\KHKRKJO_KRKXOT GRϙS YGZϙS NO`SKZ _GVϙSQOXGZXGSVGS½RQO_KZOTMG_XOG_TONGQZKYOYO\KZGĄϙSGOĄRKXOTOTH[1GT[TJG_G`ϙRϙ N½Q½SRKXK M·XK _½X½Z½RKIKàO! SGJJKYOTJK H[ 1GT[T[T _½X½Z½RSKYOTJK ONZO_G¨RGXϙT KTO_OĄKQORJK[_M[TĄGXZRGXRG\K`GSGTϙTJGQGXĄϙRGTSGYϙ\KONGRKJKG¨ϙQRϙQ\KXKQGHKZOT YGàRGTSGYϙTϙTKYGYURJ[à[N½QSKHGàRGTSϙĄ!SGJJKYOTJKJKH[1GT[T[TSGJ JKYOTJK _G`ϙRϙ OĄRKXOT ONGRKRKXOTJK [_M[RGTGIGQ [Y[RRKX! G 1GVGRϙ ZKQROL [Y[R½ H (KRRO OYZKQRORKX GXGYϙTJG QGVGRϙ ZKQROL [Y[R½ I'¨ϙQ ZKQROL[Y[R½ J 6G`GXRϙQ[Y[R½ K ?GXϙĄSG [Y[R½ URGXGQ YG_ϙRSϙĄ SGJJKYOTJK [¨GQ NGXV MKSOYO NGXV S½NOSSGZϙ KRKQZXUTOQ IONG` GYQKXO ZKYOYGZ \K RK\G`ϙSGZ YORGN \K SGR`KSK YOYZKSRKXO YG\[TSG YGTG_OO ORK ORMORO LGGRO_KZRKX \K H[TRGXG GOZ NKX Z½XR½ _KJKQ VGX¨G GRϙSϙ! HGXGPRGX KTKXPO YGTZXGRRKXO Y[RGSG ZKYOYRKXO ROSGTRGX XϙNZϙSRGX NG\G SK_JGTRGXϙ JKSOX_URRGXϙ RUQUSUZOLRKX QGXG_URRGXϙ Z½ TKRRKXQ·VX½RKXGQGX_GQϙZZKYOYRKXO·`KRROàOH[R[TGT_GVϙSOĄRKXO!JOàKXONGRK[Y[RRKXO_KXO TK ZKQTOQ _KZKXROROQRKXO \K M½¨RKXO OJGXKIK QGH[R KJORSOĄ KT G` ½¨ OYZKQRO GXGYϙTJG QGVGRϙ ZKQROL[Y[R½ORK_GVZϙXϙRGHORKIKàON½Q½SRKXOTK_KX\KXORSOĄZOX 'TϙRGT1GT[T[TȔ`KRROàOH[R[TGTOĄRKXȕHGĄRϙQRϙSGJJKYOTJKJK! Ȕ([ 1GT[T N½Q½SRKXOTOT [_M[RGTSGYϙTϙT S½SQ½T URGSG_GIGàϙ NGRRKX ORK :½XQ 9ORGNRϙ1[\\KZRKXOTOT\K+STO_KZ-KTKR3½J½XR½à½T½T_KTOJKTZKĄQORGZRGTSGYϙYORGNGXG¨ \KMKXK¨RKXOTOT SUJKXT ZKQTOQ MKROĄSKRKXK[_M[T ĄKQORJK_KTORKĄZOXORSKYO \K :½XQ 9ORGNRϙ 1[\\KZRKXOTOT9ZXGZKPOQ.KJKL6RGTϙTϙTMKX¨KQRKĄSKYOO¨OTZKSOTKJORKIKQSGR\KNO`SKZRK XOT ONGRKYOTJK! ORMORO HGQGTRϙàϙT ZKQROL KJKIKàO ONGRKRKX O¨OT H[ 1GT[T N½Q½SRKXO JϙĄϙTJG QGRϙTSGYϙTG(GQGTRGX1[X[R[TIGQGXGX\KXORKHOROX([ONGRKRKXJK[_M[RGTGIGQ[Y[R\KKYGY RGXOJGXKRKXOTIKNG`ϙXRGTGXGQORMOROHGQGTϙTUTG_ϙORKHKROXRKTOXȕN½QS½_KXGRSGQZGJϙX ([ J[X[SJG! YG_ϙRϙ *K\RKZ ϘNGRK 1GT[T[ȑT[T ½TI½ SGJJKYOTJK HGXGP _GVϙS OĄRKXOTOT JOàKX ONGRK [Y[RRKXO _KXOTK ZKQTOQ _KZKXROROQRKXO \K M½¨RKXO OJGXKIK QGH[R KJORSOĄKTG`½¨OYZKQROGXGYϙTJGQGVGRϙZKQROL[Y[R½ORK_GVZϙXϙRGHORKIKàOQ[XGRGHGàRGTSϙĄ UR[V GTϙRGT 1GT[T[T [TI[ SGJJKYO QGVYGSϙTJG H[R[TSG_GT HGXGP _GVϙSϙTϙT H[ QGVYGSJGJKàKXRKTJOXORKXKQ[TI[SGJJK[_GXϙTIGGRϙTGTJG\G QUT[Y[(GQGTRGX1[ X[R[ 1GXGXϙTJG H[ _·T½_RK JK N[Q[QG [_GXRϙQ H[R[TSGJϙàϙTJGT GTϙRGT (11 ȐTϙT \K JG\GQUT[Y[OĄRKSOTOVZGROMKXKQZOàOJ½Ą½T½RSKQZKJOX *GTϚāZG_9G\IϚYϚ +QXKS'ZϙIϙ 39 *ºāºTIKYO *G\GJG\GIϙRGXϙTȔ3[T`[X6XUPKYOȕO¨OTJK_KXGRGT1UTGQZKVK(GXG Pϙ \K 1UTGQZKVK 3/ .OJXUKRKQZXOQ 9GTZXGRRKXO OTĄGGZRGXϙTϙT J[XJ[X[RSGYϙ ORK VXUPKRKXOTOT OVZGRKJORSKYOOYZKSO_RKZGXONROJORKQ¨KORKZGXONOTJK(GĄHGQGTRϙàG_GV ZϙQRGXϙ HGĄ\[X[T[T IK\GV \KXORSKSKQ Y[XKZO_RK `ϙSTKT XKJJOTK OROĄQOT OĄRKS ORK GTϙRGT VXUPKRKXOT\KVXUPKRKXOT:½XQO_K'SKXOQG(OXRKĄOQ*K\RKZRKXOĄOXQKZRKXOTJKTUR[ĄGTQUTYUX YO_[SG_GVZϙXϙRSGYϙTGOROĄQOTZGXON\KYG_ϙRϙ(GQGTRGX1[X[R[1GXGXϙTϙT _KH[QGXGXGJG_GTϙRGXGQQUTYUXYO_[SRGOS`GRGTGTY·`RKĄSKTOTOVZGROOYZKSO_RKG¨ϙRSϙĄZϙX (GQϙRGT JG\G *GTϙĄZG_ 5T[TI[ *GOXKYOTOT M½T \K + 1 YG_ϙRϙ JORKQ¨K XKZ QGXGXϙ ½`KXOTK G¨ϙRSϙĄ UR[V ORQ JG\G JORKQ¨KYOTJK `ϙSTO XKZ OĄRKSO\K1UTGQZKVK(GXGPϙ\K1UTGQZKVK/\K//.+9VXUPKYOJG\GQUT[Y[KJORSKJOàOTJKT JG\GTϙT MKTOĄRKZORSKYO TOZKROàOTJK H[R[TGT GTϙRGT OYZKSRKXOT H[ JG\GJG OTIKRKTSKYOTK URGTGQ_UQZ[X *G\GRϙ OJGXKRKXOTKNRO_KZ OZOXG`ϙ JG\G QUT[Y[HGXGP \K NOJXGKRKQZXOQ YGTZXGRϙ QKYOT VXUPKYO \K OTĄGGZϙ ONGRKYOTK OROĄQOT OĄRKSOT JUàGR \K Q½RZ½XKR JKàKXRKXOT QUX[TSGYϙ MOHO QGS[_GXGXϙTϙ_GQϙTJGTORMORKTJOXKTQUT[RGXJGTURSGYϙTKJKTO_RKJG\GRϙRGXJGT+TKXPO\K :GHO 1G_TGQRGX (GĄQGTRϙàϙȑTϙT Y½XK OZOXG`ϙ OYK JG\GTϙT Y½XKYOTJK G¨ϙRSGJϙàϙTG OROĄQOT NKXNGTMOHOXHKRMKH[R[TSGJϙàϙTJGT_KXOTJKM·X½RSKSOĄZOX YG_ϙRϙ *K\RKZ ϘNGRK 1GT[T[T[T Ȕ`KRROàO ([R[TGT ϘĄRKXȕ HGĄRϙQRϙ SGJJKYOTJK([1GT[TN½Q½SRKXOTOT[_M[RGTSGYϙTϙTS½SQ½TURGSG_GIGàϙNGRRKXJK ORMOROHGQGTRϙàϙTZKQROLKJKIKàO ONGRKRKXO¨OTH[1GT[TN½Q½SRKXOJϙĄϙTJGQGRϙTSGYϙTG(G QGTRGX1[X[R[TIGQGXGX\KXORKHORKIKàOH[ONGRKRKXJK[_M[RGTGIGQ[Y[R\KKYGYRGXϙTOJGXK RKXOTIKNG`ϙXRGTGXGQORMOROHGQGTϙTUTG_ϙORKHKROXRKTKIKàON½QS½TK_KX\KXORSOĄZOX *G\GQUT[Y[ZGXONRO\KYG_ϙRϙ(GQGTRGX1[X[R[1GXGXϙTJG ZGXONOTJK '(*:½XQO_K GXGYϙTJG OS`GRGTGT .½Q½SKZRKXGXGYϙ 5XZGQ (ORJOXOȑJK HKROXRKTKT 1UTGQZKVK/\K//(GXGP\K.OJXUKRKQZXOQ9GTZXGR6XUPKRKXOQKYOTVXUPKYOTOTNG`ϙXRGTSGYϙORK OTĄGGZϙ \K KRKQZXUSKQGTOQ ZK¨NO`GZϙTϙT ZKSOT \K ZKYOYO OĄOTOT '(* \K :½XQ LOXSGRGXϙTJGT UR[ĄGT QUTYUXYO_[S ORK S½`GQKXKJK H[R[T[RGXGQ Y·`QUT[Y[ QUTYUXYO_[SG _GVZϙXϙRSG YϙTJGO¨\KJϙĄLOTGTYSGTONZO_GIϙTϙQGXĄϙRGSGQ½`KXKYGàRGTGIGQQXKJORKXOT.G`OTK3½Y ZKĄGXRϙàϙTIG [_M[T H[R[TSGYϙ QG_Jϙ_RG YG_ϙRϙ *K\RKZ ϘNGRK 1GT[T[ N½Q½SRKXOTOT [_M[RGTSGSGYϙ \K H[ QUT[JG +TKXPO \K :GHOO 1G_TGQRGX (GQGTRϙàϙȑTϙT _KZQORO QϙRϙTSGYϙ GJϙMK¨KT(GQGTRϙàϙT_G`ϙYϙ½`KXOTKSK`Q[XQGT[T[T[TI[SGJJKYOTKM·XKQGXGXRGĄZϙ XϙRJϙàϙHKROXZORSOĄZOX *UY_GTϙT OTIKRKTSKYOTJKT ½RQKSO`OT ONZO_G¨ J[_J[à[ KTKXPO _GZϙXϙSRGXϙTϙT H½Z¨K OSQGTRGXϙORKMKX¨KQRKĄZOXORKSKSKYOVXUPKTOTH½Z¨K_K_½QMKZOXSKJKT\K·JKTKQYϙQϙTZϙYϙ URSGJGT_GVϙSVXUMXGSϙTG[_M[TURGXGQMKX¨KQRKĄZOXORSKYOGSGIϙ_RG\K'SKXOQG(OXRKĄOQ *K\RKZRKXO ORK :½XQO_K GXGYϙTJG OS`GRGTGT5XZGQ (ORJOXOJK _KXGRGT 1UTGQZKVK / \K//(GXGP \K .OJXUKRKQZXOQ 9GTZXGR 6XUPKRKXOTOT LOTGTYSGTϙTϙT H[ VXUPKRKXO MKX¨KQRKĄZOXKIKQ URGT QUTYUXYO_[SZGXGLϙTJGTYGàRGTSGYϙTϙZKSOTO¨OTJG\GQUT[Y[(GQGTRGX1[X[R[1GXGXϙORK 40 H[QUT[JGYG_ϙRϙ1GT[TN½Q½SRKXOTOT[_M[RGTSGSGYϙTϙT·TM·X½RJ½à½GTRGĄϙRSϙĄ ZϙX ([J[X[SJGLOTGTYSGTϙTϙTVXUPK_OMKX¨KQRKĄZOXKIKQQUTYUXYO_[SZGXGLϙTJGTYGà RGTSGYϙ·TM·X½RKT1UTGQZKVK(GXGPϙ\K///.OJXU+RKQZXOQ9GTZXGRϙQKYOTVXUPKYOTOTNG`ϙX RGTSGYϙORKOTĄGGZϙKRKQZXUSKQGTOQZK¨NO`GZϙTϙTZKSOT\KZKYOYOONGRKYOTOTH[·`KRROàOTK JKTO_RKYG_ϙRϙ1GT[T[TSGJJKYO[_GXϙTIG*K\RKZONGRK1GT[T[N½Q½SRKXOJϙĄϙTG ¨ϙQGXϙRGXGQ_GVϙRSGYϙTJGN[Q[QGG_QϙXϙRϙQH[R[TSGSGQZGJϙX ZK_GTJGTJG\GIϙRGXϙTY·`QUT[Y[VXUPKRKXVRGTRGTϙXQKT\KNG`ϙXRGTϙXQKTH[TRG XϙT Y[_G OQROSK JUàGR \GXRϙQRGXG Q½RZ½XKR SOXGYG \K _·XKJK _GĄG_GT OTYGTRGXG _·TKROQ YUT[¨RGXϙ HGQϙSϙTJGT NKXNGTMO HOX JKàKXRKTJOXSK _GVϙRSGJϙàϙ [_M[RGTSGYϙ NGROTJK UR[SY[`YUT[¨RGXJUà[XGIGàϙ\KH[T[TJGQGS[_GXGXϙTGG_QϙXϙURGIGàϙ_·T½TJKQOOJJOG RGXϙTϙTVXUPKTOTOVZGROOYZKSO_RKG¨ϙRGIGQJG\GJGOTIKRKTSKYOURGTGQRϙUR[VQUT[Y[ONGRK JKYG_ϙRϙ1GT[TN½Q½SRKXOTOT[_M[RGTSGSGYϙTGOROĄQOT(GQGTRGX1[X[R[1GXGXϙURGT HGQϙRGT JG\GJG OTIKRKTSKYO S½SQ½T H[R[TSGSGQZGJϙX *OàKX ZGXGLZGTJG\G QUT[Y[ (GQGTRGX 1[X[R[ 1GXGXϙ ORK 1UTGQZKVK / \K // (GXGP \K .+9 6XUPKRKXOTOT QKYOT VXUPKYOTOT NG`ϙXRGTSGYϙ QUT[Y[TJG JG YG_ϙRϙ _GYG N½Q½SRKXOTOT [_M[RGTSGSGYϙTϙT ·TM·X½R SKYO \K H[ QGXGX [_GXϙTIG _GVϙRGT S½`GQKXKRKX YUT[I[TJG QUTYUXYO_[S ORK *K\RKZ 9[ ϘĄRKXO-KTKR3½J½XR½à½GXGYϙTJGZGXONOTJKOS`GRGTGT1UTGQZKVK(GXGPϙ\K.OJ XUKRKQZXOQ 9GTZXGRϙ 3½NKTJOYROQ .O`SKZRKXO 9·`RKĄSKYO ORK QKYOT VXUPK NG`ϙXRGTSGYϙTϙT QGXGXRGĄZϙXϙRSGYϙ QGXĄϙYϙTJG _GZϙXϙSϙT _KXO \K QGVYGSϙTϙT Y·`RKĄSK MKXKàO NG`ϙXRGTϙV OJG XKIKUTG_RGTGIGQQKYOTVXUPKYOORKHKROXRKTSKYOTOTY·`QUT[Y[URSGYϙTKJKTO_RKJG\GIϙRG XϙTGTϙRGTOJJOGRGXϙTϙTQKYOTVXUPK_KQGXĄϙG¨ϙRGIGQJG\GJGJKàKXRKTJOXORKHOROTKIKàOG¨ϙQZϙX *G\GIϙRGXϙTQUTYUXYO_[SRGOS`GRGTGTY·`RKĄSKTOTOVZGROOYZKSOTKMKROTIK *G\GQUT[Y[(GQGTRGX1[X[R[1GXGXϙJUàX[RZ[Y[TJG+TKXPO\K:GHOO1G_TGQRGX(G QGTRϙàϙTϙTZGXON\KYG_ϙRϙOĄRKSOORK1UTGQZKVK(GXGPϙ\K1UTGQZKVK/\K// .OJXUKRKQZXOQ 9GTZXGRRKXOTOT QKYOT VXUPKYOTOT NG`ϙXRGTSGYϙ OĄOTOT QUTYUXYO_[S[T QXKJO ZKSOTO Y[XKZO_RK _GVZϙXϙRSGYϙTϙT \K Y·`RKĄSK ZGYRGàϙTϙT 3GRO_K (GQGTRϙàϙ \O`KYOTK Y[T[R SGYϙ\K GTϙRGT VXUPKTOTONGRKYOTOT YUT[¨RGTJϙXϙRSGYϙTG OROĄQOT OĄRKSRKXKJK\GS KJORSKYO TOT [_M[T M·X½RJ½à½ Y·`RKĄSK ZGYGXϙYϙTϙT 3GRO_K (GQGTRϙàϙTIG \O`K KJORSKYO ½`KXOTK ZGXGLRGXIGZGXONOTJKOS`GRGTJϙàϙ\K9G_ϙĄZG_ȑIGZKYIORKJORJOàOM·X½RSKQZKJOX *G\GJORKQ¨KYOTJKOVZGROOYZKTKTY·`RKĄSKTOTZGXGLRGXϙTUXZGQOXGJKRKXOORK·`KRN[ Q[Q N½Q½SRKXOTK M·XK GQJKJORSKYO TKJKTO_RK OJGXO OĄRKS QGH[R KJORKXKQ OVZGR JG\GYϙTG QUT[KJORSKYOTKN[Q[QOURGTGQH[R[TSGSGQZGUR[VH[QUT[JGGJRO_GXMϙM·XK\ROJOX '¨ϙQRGTGTTKJKTRKXRKJG\GTϙT`ϙSTOXKZOĄRKSOORKVXUPKRKXOTOVZGROOYZKSOTKOROĄQOTR QϙYSϙTϙTJG\GTϙTMKTOĄRKZORSKYOTKJKTO_RKOTIKRKTSKQYO`OTY·`RKĄSKTOTOVZGROOYZKSOTKR _·TKROQ H·R½S½T½T M·XK\ _·T½TJKT (GQGTRGX 1[X[R[ 1GXGXϙTG OROĄQOT QϙYSϙTϙT OYK _GYGR JG_GTGàϙH[R[TSGJϙàϙTJGTXKJJOTKQGXGX\KXORSKYOTOT[_M[TURGIGàϙJ½Ą½T½RSKQZKJOX 41 .½Q½S\KXKT*GTϙĄZG_5T[TI[*GOXKYOTIKJ[X[ĄSGO¨OTZGXGLRGXG ·TIKJKTHORJO XORSOĄH[R[TGTZGXONOTJKJG\GIϙRGXJGTȑϙTMKRSKJOQRKXOȑOT JG\GRϙ (GĄHGQGTRϙàϙ ZKSYORKT .[Q[Q 3½ĄG\OXO ȑ½T JG\GRϙ +TKXPO \K :GHOO 1G_TGQRGX (GQGTRϙàϙTϙ ZKSYORKT .[Q[Q 3½ĄG\OXO ȑS MKRJOQRKXO *GTϙĄZG_ 9G\IϙYϙTϙT NG`ϙX URJ[à[ M·X½RSKQRKG¨ϙQJ[X[ĄSG_GHGĄRGTJϙ:GXGLRGXG[Y[R½TK[_M[TURGXGQY·`\KXORKXKQJOTRK TORJOQZKT\K*GTϙĄZG_9G\IϙYϙTϙTJ½Ą½TIKYOGRϙTJϙQZGTYUTXGZGXGLRGXGYUTQK`Y·`\KXOROV J[X[ĄSGZGSGSRGTJϙ*G\GJUY_GYϙOTIKRKTOVMKXKàOM·X½Ą½RJ½ *G\GȔ3[T`[X6XUPKYOȕQGVYGSϙO¨OTJK_KXGRGT1UTGQZKVK/\K//(GXGPϙ\K.OJ XUKRKQZXOQ 9GTZXGR 6XUPKRKXO QKYOT VXUPKYOTOT :½XQO_K'SKXOQG (OXRKĄOQ *K\RKZRKXO ăOXQKZRK XOTJKT UR[ĄGT QUTYUXYO_[SG _GVZϙXϙRSGYϙTG OROĄQOT ZGXON \K YG_ϙRϙ (GQGTRGX1[X[R[QGXGXϙTϙT\KH[QGXGXGJG_GTϙRGXGQQUTYUXYO_[SRGOS`GRGTGTY·`RKĄSK TOTOVZGROOYZKSO_RKG¨ϙRSϙĄZϙX :)'TG_GYGYϙTϙTOTIOSGJJKYOTJK:½XQO_K)[SN[XO_KZOTOT.[Q[Q*K\RKZOURJ[ à[HKROXZORSKQZKJOX.[Q[Q*K\RKZOTJKOJGXKTOTK_RKS\KOĄRKSRKXOTOTN[Q[QG[_M[TR[à[ \KYUT[¨ZGOJGXKTOTN[Q[QGHGàϙSRϙRϙàϙTϙT_GXMϙYGRJKTKZOSOOVZGRJG\GRGXϙ_UR[_RGYGàRG TϙX YG_ϙRϙϘJGXO?GXMϙRGSG;Y[R½1GT[T[T[TJKàOĄOQTIOSGJJKYOORKOJGXOOĄRKS RKXNGQQϙTJG_KZQOĄKQORYKHKVQUT[\KSGQYGZ_·TRKXOTJKTHOXOORKN[Q[QGG_QϙXϙURJ[Q RGXϙTJGT JURG_ϙ OVZGRRKXO O¨OT SKTLGGZRKXO ONRGR KJORKTRKX ZGXGLϙTJGT G¨ϙRGT JG\GRGX OVZGR JG\GRGXϙURGXGQZGTϙSRGTSϙĄZϙX ϘJGXKTOT K_RKS \K OĄRKSRKXOTOT N[Q[QG [_M[TR[à[T[T _GXMϙYGR JKTKZOS _UR[_RG YGàRGTSGYϙTJG KT KZQOT GXG¨RGXJGT HOXO OVZGR JG\GRGXϙ URJ[à[TJGT OVZGR JG\GRGXϙTJG ȔSKTLGGZONRGROȕURGXGQZGTϙSRGTGTY½HPKQZOLKNRO_KZQUĄ[R[T[TY½HPKQZOLNGQONRGRRKXOTOT MOJKXORSKYO_RK HOXROQZK OJGXO OĄRKSRKXOT N[Q[QG [_M[TR[à[T[T JKTKZRKTKHORSKYO QGVYG SϙTJG HKROXRKTSKYO MKXKQZOàO G¨ϙQZϙX ([ HGàRGSJG SKTLGGZ ONRGRO QUĄ[R[ JG\GIϙ TϙTJG\GIϙRGXϙTOJGXOOĄRKSRKSKĄX[QOĄOYKR\KM½TIKRHOXSKTLGGZORMOYOTOTQ[X[RSGYϙMK XKàO ĄKQROTJK ZGTϙSRGTSϙĄ UR[V JG\G G¨SG KNRO_KZOTOT OVZGR JG\GYϙTG QUT[ URGT QGXGXϙT TOZKROàOTKM·XKOJGXO_GXMϙ_KXOTIKJKàKXRKTJOXORSKYOMKXKQSKQZKJOX ([J[X[SJG!¨K\XKZGXONO\KQ½RZ½XKRJKàKXRKXOTQUX[TSGYϙOSGX[_M[RGSGRGXϙMO HO QGS[ _GXGXϙTϙ _GQϙTJGT ORMORKTJOXKT QUT[RGXJG JG\G G¨SG KNRO_KZOTOT H[ J[X[S M·`·T½TJKH[R[TJ[X[RGXGQMKTOĄ_UX[SRGTSGYϙY[XKZO_RKYGVZGTGIGàϙG¨ϙQZϙX *G\GQUT[Y[1UTGQZKVK/\K//(GXGPϙ\K.OJXUKRKQZXOQ9GTZXGR6XUPKRKXOQKYOTVXU PKYOTOT :½XQO_K'SKXOQG (OXRKĄOQ *K\RKZRKXO ăOXQKZRKXOTJKT UR[ĄGT QUTYUXYO_[SG _GVZϙXϙR SGYϙTGOROĄQOT(GQGTRGX1[X[R[1GXGXϙTϙT¨K\XKZGXONOQ½RZ½XKRJKàKXRKXOTQUX[TSGYϙMOHO QGS[_GXGXϙTϙ_GQϙTJGTORMORKTJOXKT_·TRKXOURJ[à[TJGTJG\GRϙOJGXKRKXOTJG\GRGXϙTJG\G KNRO_KZOH[R[TSGJϙàϙ_UR[TJGQOOZOXG`RGXϙ_KXOTJKM·X½RSKSOĄZOX ZK _GTJGT JG\G QUT[Y[ (GQGTRGX 1[X[R[ 1GXGXϙ 8KYSO -G`KZKJK _G_ϙSRGTSG SϙĄZϙX*G\GIϙRGXϙT1UTGQZKVK/\K//(GXGPϙ\K.OJXUKRKQZXOQ9GTZXGROTĄGGZRGXϙTϙTJ[XJ[X[ 42 RGXGQ _GVϙSϙTJGT \G`MK¨ORSKYO OYZKSO_RK ZGXONOTJK _GVZϙQRGXϙ HGĄ\[X[T[T `ϙS TKTXKJJO½`KXOTK_GYGRY½XKO¨KXOYOTJKZGXONOTJKJG\GG¨ZϙQRGXϙGTRGĄϙRSGQZGJϙX *G\G JUY_GYϙTϙT \K GXG QGXGXϙ IK\GVRGXϙ ORK KQO HKRMKRKXOT OTIKRKTSKYOTJKT! _ϙRϙTJG 3[T`[X 6XUPKYO 3GYZKX VRGTϙ 8GVUX[TJG Z½S½ KTKXPO GSG¨Rϙ GRZϙ GJKZ HGXGP \K YKQO` GJKZ .+9 6XUPKYO ·TKXORJOàO _ϙRϙTJG Ȕ3[T`[X 6XUPKYOȕ QGVYGSϙ O¨OTJK _KX GRGT 1UTGQZKVK / \K // (GXGPϙ \K .OJXUKRKQZXOQ 9GTZXGRO 6RGTRGSG 8GVUX[T[T *9Ϙ -KTKR 3½J½XR½à½ZGXGLϙTJGTZGSGSRGTJϙàϙZGXONOTJK'(*:½XQO_KXKYSOSGQGSRGXϙ GXGYϙTJGNOJXUKRKQZXOQKTKXPOGRGTϙTJGN½Q½SKZRKXGXGYϙUXZGQHORJOXOOS`GRGTJϙàϙHORJOXOJK Ȕ3[T`[X 6XUPKYOȕ QGVYGSϙ O¨OTJK _KX GRGT 1UTGQZKVK / \K // (GXGPϙ \K .OJXUKRKQZXOQ 9GTZXGRRKXOTOT QKYOT VXUPKRKXOTOT NG`ϙXRGTSGYϙ ORK OTĄGGZϙ \K KRKQZXUSKQGTOQ ZK¨NO`GZϙTϙT ZKSOT\KZKYOYOTOT'(*:½XQO_KS½NKTJOYROQOTĄGGZ\KOSGRGZ¨ϙLOXSGRGXJGTUR[ĄGTQUT YUXYO_[SZGXGLϙTJGTQXKJOZKSOTOY[XKZO_RK_GVϙSϙTϙT·TM·X½RJ½à½*9O-KTKR3½J½XR½ à½ȑT½T ZGXONOTJK VXUPK_K ORMO J[_GT '(* LOXSGRGXϙTG ZKQTOQ ZGTϙZϙS O¨OT Y[ T[S_GVZϙàϙ'(*'TQGXG(½_½QKR¨OROàOTOTZGXONRO_G`ϙRGXϙ_ RGVXUPKTOT_GVϙSϙTGOYZKQROURGT'(*SKTĄKROLOXSGRGXϙT*9Ϙ-KTKR3½J½XR½à½ȑTKHORJO XORJOàO ROJKX QUT[SJGQO '(* LOXSGRGXϙ ORK :½XQ OTĄGGZ \K S½NKTJOYROQ LOXSGRGXϙ_RG ZKSGY Q[XGXGQ OĄOT _GVϙSϙTϙ ½YZRKTKIKQ QUTYUXYO_[SRGX UR[ĄZ[X[RJ[à[ ZGXONRO JG\G QUT[Y[ (GQGTRGX 1[X[R[ 1GXGXϙ_RG! Ȕ ZGXONOTJK '(* :½XQO_K GXGYϙTJG =GYNOTMZUT*)ȑJKOS`GRGTGT.½Q½SKZRKXGXGYϙ5XZGQ(ORJOXOȑJKHKROXRKTKT1UTGQZKVK /\K//(GXGP\K.OJXUKRKQZXOQ9GTZXGR6XUPKRKXOQKYOTVXUPKYOTOTNG`ϙXRGTSGYϙORKOTĄGGZϙ\K KRKQZXUSKQGTOQ ZK¨NO`GZϙTϙT ZKSOT \K ZKYOYO OĄOTOT :½XQ \K 'SKXOQG (OXRKĄOQ *K\RKZRKXO LOXSGRGXϙTJGT UR[ĄGT QUTYUXYO_[S ORK S½`GQKXKRKXJK H[R[TGXGQ Y·`QUT[Y[ QUTYUXYO_[ SG_GVZϙXϙRSGYϙTJGO¨\KJϙĄLOTGTYSGTONZO_GIϙTϙQGXĄϙRGSGQ½`KXKYGàRGTGIGQQXKJORKXOT .G`OTK 3½YZKĄGXRϙàϙTIG [_M[T H[R[TSGYϙ QG_Jϙ_RG YG_ϙRϙ *K\RKZ ϘNGRK 1GT[T[ N½ Q½SRKXOTOT[_M[RGTSGSGYϙTϙT\KH[QUT[JG+TKXPO\K:GHOO1G_TGQRGX(GQGTRϙàϙTϙT_KZQO RO QϙRϙTSGYϙTϙT GTϙRGT 1GT[T[T [TI[ SGJJKYO [_GXϙTIG QGXGXRGĄZϙXϙRJϙàϙTϙȕ HKROXZKT QGXGXϙT GRϙTJϙàϙ ZGXONRO +TKXPO\K:GHOO 1G_TGQRGX (GQGTRϙàϙ UR[X[_RG 1UTYUXYO _[SZGXGLϙTJGT\KXORKIKQZKQROLRKX½`KXOTJKS½`GQKXK_GVϙRSGYϙ\KS[ZGHGQGZYGàRGTSGYϙ NGROTJK Y·`RKĄSKRKXOT VGXGLK KJORSKYO LOTGTYSGT O¨OT ZKQROL KJORKIKQ QXKJORKXOT OTIKRKT SKYO\KJKàKXRKTJOXORSKYOO¨OT.G`OTK3½YZKĄGXRϙàϙTGOTZOQGRKZZOXORSKYOVXUPKTOT_GVϙSϙTϙ ½YZRKTKTLOXSGRGXϙT_KZKXROQ\KOSQGTRGXϙTϙZKYVOZ\KXORKIKQZKQROLRKXOTZKQTOQ\KSGRO_·T JKT OTIKRKTSKYO ORK JKàKXRKTJOXORSKYO S½`GQKXKRKXK MK¨ORSKYO ONGRK ·TIKYO NG`ϙXRϙQ ¨G RϙĄSGRGXϙTϙT YUT[¨RGTJϙXϙRSGYϙ OĄRKXOTOT NK_KZ SGXOLKZO_RK _½X½Z½RSKYO N[Y[YRGXϙTJG *9Ϙ -KTKR3½J½XR½à½ȑT½T_KZQORKTJOXORJOàOZGXONOTJKQKYOTVXUPKTOTNG`ϙXRGTSGYϙ OĄOTKGOZZKQTOQ\KSGROQUĄ[RRGXϙO¨KXKTZKQROLRKXOT\KXORSKYOTOT*9Ϙ-KTKR3½J½XR½à½ZGXG LϙTJGT QUTYUXYO_[SJGTOYZKTORJOàO 1UTYUXYO_[S[T ZGXONOTJK LOXSGRGXϙT ZGTϙZϙ SϙTG OROĄQOT ZGQJOS _GVZϙàϙ ZGXONOTJK QUTYUXYO_[SRG S½`GQKXK_O _GVGIGQ URGT NK_KZOT HKROXRKTJOàO ZGXONOTJK QUTYUXYO_[SRG ZKQTOQ QUT[RGXG \K Y·`RKĄSK 43 ZGYRGàϙTGOROĄQOTS½`GQKXKRKXKMK¨ORJOàOZGXONOTJK QUTYUXYO_[SZGXGLϙTJGTORQ LO_GZZKQROLOTOT\KXORJOàO\KLO_GZS½`GQKXKRKXOTKHGĄRGTJϙàϙZGXONOTJKQUTYUXYO _[S[T'(*JURGXϙZ[ZGXϙTJGQOZKQROLOY[TJ[à[H[LO_GZϙTS½`GQKXKNK_KZOTIK [_M[T H[R[TJ[à[ ZGXONRO +TKXPO \K :GHOO 1G_TGQRGX (GQGTRϙàϙ UTG_ϙ_RG OĄOT QUTYUXYO_[SG '(* JURGXϙ M·Z½X½ HKJKRRK QXKJO ZKSOTO Y[XKZO_RK _GVZϙXϙRSGYϙ Y·`RKĄSKZGYRGàϙTϙTZGXGLRGXIGVGXGLKKJORSKYO\KH[ZGYRGàϙTQXKJOM·X½ĄSKRKXOTJKKYGY GRϙTSGQ½`KXK.G`OTK3½YZKĄGXRϙàϙTGM·TJKXORSKYOONGRKOĄRKXOTKJK\GSKJORSKYON[Y[Y RGXϙTϙTQGH[RKJORJOàOZGXONRO_G`ϙRGXRG QUTYUXYO_[S ½_KYO LOXSGRGXJG OYOS JKàOĄOQROQRKXOTK MOJORJOàOTOT HORJOXORJOàO ZGXONRO+TKXPO\K:GHOO1G_TGQRGX(GQGTRϙàϙUTG_ϙ_RGLOXSGRGXϙTOYOSJKàOĄOQROQRKXOTOTQGH[R KJORSKYO OĄOT QUTYUXYO_[SG '(* JURGXϙ M·Z½X½ HKJKRRK QXKJO ZKSOTO Y[XKZO_RK _GVZϙXϙRSGYϙY·`RKĄSKZGYRGàϙTϙT3GRO_K(GQGTRϙàϙ\O`KYOTKY[T[RSGYϙ\KVXUPKTOTONGRKYO TOT YUT[¨RGTJϙXϙRSGYϙTG OROĄQOT OĄRKSRKXK JK\GS KJORSKYO QUT[RGXϙTJG QGXGX \KXORJOàO Y·`RKĄSKZGYGXϙYϙTϙT\O`KKJORJOàOZGXONOTJK1UTGQZKVK///.OJXUKRKQZXOQ9GTZXGR RKXOTOT QKYOT VXUPKYOTOT NG`ϙXRGTSGYϙTG OROĄQOT Y·`RKĄSKTOT J½`KTRKTJOàO GTϙRGT Y·`RKĄ SKTOT3GRO_K(GQGTRϙàϙȑTIG\O`KKJORJOQZKTYUTXGZGXONOTJKJK9G_ϙĄZG_(GĄ QGTRϙàϙTIG ZKYIOR KJORJOàO K\XK (GQGTRϙàϙTϙT ZGXONRO _G`ϙYϙTJG! 3[T`[X 6XUPKYO 1UTGQZKVK (GXGPϙ VXUPKYOTK GOZ QKYOT VXUPK UTG_ ZGXONOTOT ZGXONOTJKT URSGYϙ YKHKHO_RKY·`QUT[Y[VXUPKTOTZGXON\KYG_ϙRϙ8KYSO-G`KZKJK_G_ϙSRGTG XGQ_½X½XR½àKMOXKT+*?·TKZSKROàOTOT-K¨OIO½TI½SGJJKYOQGVYGSϙTJGJKàKXRKTJO XORJOàON[Y[YRGXϙTG_KX\KXORSKYO½`KXOTKH[_G`ϙ_GOYZOTGJKTOJGXKIK+TKXPO\K:GHOO1G_ TGQRGX(GQGTRϙàϙ+*8GVUX[T[TNG`ϙXRGTSGYϙTG\K_GNKXNGTMOHOXOTKNG`ϙXRGZZϙXϙRSGYϙTG MKXKQ M·X½RSKJOàO *K\RKZ 9[ ϘĄRKXO -KTKR 3½J½XR½à½ȑT½T ZGXONRO _G`ϙYϙTJG! ȔVXUPK_K GOZ +* 8GVUX[ GRϙTSGYϙ N[Y[Y[TJG VXUPKTOT KYQO ZGXONRO URSGYϙ MKXKQ¨KYO ORK K\XK(GQGTRϙàϙTIGS[GLZ[Z[RSGQRGHOXROQZKVXUPKTOTH[R[TJ[à[_KXOTSORROVGXQYϙTϙXRGXϙ O¨KXOYOTJKURSGYϙ\KOTĄGGZGĄGSGYϙTJGQXKJOZ·XQ[X[R[ĄRGXIGH·_RKHOXXGVUXGMKXKQYOTOS J[_[RGIGàϙJ½Ą½TIKYOORKXGVUXQUT[Y[QUTYUXYO_[SZGXGLϙTJGTNG`ϙXRGJϙàϙTϙT\K+Z½J\K 6RGT*GOXKYO(GĄQGTRϙàϙTGUTG_RGTSGQ½`KXKZKYROSKJORSKYOTOTHKQRKTJOàOTOT1UTGQZKVK (GXGPϙ\K1UTGQZKVK///.OJXUKRKQZXOQ9GTZXGRQGZOVXUPKRKXOTOTY·`RKĄSKMKXKàO:½XQO_K\K 'SKXOQG (OXRKĄOQ *K\RKZRKXO ĄOXQKZRKXOTJKT UR[ĄGT 1UTGQZKVK 1UTYUXYO_[S[ ZGXGLϙTJGT NG`ϙXRGTJϙàϙTϙT \K NGRKT (GXGPRGX \K .+9 (GĄQGTRϙàϙTIG UTG_RGTSGQ ½`KXK OTIKRKTJOàO TOTȕHKROXZORJOàOGTRGĄϙRSGQZGJϙX ϘJGXKTOT QGS[ NO`SKZRKXOTOT MKXKQRKXOTO YGVZGSG ZKYOY Q[XSG QUT[Y[TJG ZGQJOX _KZQOYOH[R[TSGQRGHOXROQZKH[ZGQJOX_KZQOYOS[ZRGQURSG_ϙVQGS[_GXGXϙORKYϙTϙXRϙJϙX ϘJGXKTOTY[QG_TGQRGXϙTϙQ[RRGTGXGQNOJXUKRKQZXOQYGTJGR_GVϙSϙQUT[Y[TJGQGXGX GRϙTϙXQKTOJGXOSK\`[GZ¨KX¨K\KYOTJKQGS[NO`SKZOMKXKQRKXOTOZKQTOQ\KKQUTUSOQQU Ą[RRGXϙJKàKXRKTJOXSKYOH[T[TO¨OTJKSGJJOURM[RGXϙJ[XGQYGSG_G_KX\KXSKJKTHKROX RKSKYOQGS[_GXGXGXϙTϙYGVZG_GXGQZGQJOX_KZQOYOTOQ[RRGTSGYϙMKXKQOX+RHKZZKNOJXUKRKQZ 44 XOQYGTZXGR_GVϙSQGXGXϙGRϙTϙXQKTYGTZXGROT¨K\XK_KKZQOYOTOTM·`KZORSKYOJKQG¨ϙTϙRSG`JϙX @OXGOJGXKTOTQGS[NO`SKZOMKXKQRKXOTOYGVZGSGZKYOYQ[XSGQUT[Y[TJGQOZGQJOX_KZQOYO ¨K\XKYGàRϙàϙTϙQUX[_[I[·TRKSRKXOGRSG`UX[TR[R[à[ORKQϙYϙZRϙJϙX 4OZKQOS :) 'TG_GYGYϙTϙT ϙTIϙ SGJJKYOTJK! NKXQKYOT YGàRϙQRϙ \K JKTMKRO HOX ¨K\XKJK _GĄGSG NGQQϙTG YGNOV URJ[à[ HKROXZORSOĄ YG_ϙRϙ K\XK 1GT[T[T[T R OTIO SGJJKYOTJK JK! H[ ?GYGTϙT GSGIϙTϙT H½Z½T \GZGTJGĄRGXϙT UXZGQ \GXRϙàϙ URGT ¨K\XKTOT QUX[TSGYϙO_ORKĄZOXORSKYOQϙXYGR\KQKTZYKRGRGTJGGXG`OTOT\KJUàGRQG_TGQRGXϙTKT[_M[T ĄKQORJKQ[RRGTϙRSGYϙ\KQUX[TSGYϙY[ZUVXGQ\KNG\GQOXRKTSKYOTOT·TRKTSKYO½RQKTOT HOZQO\KNG_\GT\GXRϙàϙORKJUàGR\KZGXONYKR`KTMOTROQRKXOTOTQUX[TGXGQH[M½TQ½\KMKRK IKQ Q[ĄGQRGXϙT YGàRϙQ [_MGXRϙQ \K _GĄGS J½`K_OTOT MKROĄZOXORSKYO \K M½\KTIK GRZϙTG GRϙT SGYϙ O¨OT _GVϙRGIGQ J½`KTRKSKRKXO \K GRϙTGIGQ ·TRKSRKXO KQUTUSOQ \K YUY_GR QGRQϙTSG NKJKLRKXO_RK [_[SR[ URGXGQ HKROXRO N[Q[QO \K ZKQTOQ KYGYRGXG M·XK J½`KTRKSKQ URJ[à[ G¨ϙQRGTSϙĄZϙX 'TϙRGT ?GYGTϙT [TI[ SGJJKYOTJK OYK! G¨ϙQRGTGT GSG¨ JUàX[RZ[Y[TJG MKX¨KQRKĄZOXSK_OVRGTRGJϙQRGXϙLGGRO_KZRKXOYUT[I[¨K\XKYUX[TRGXϙTG_URG¨GHORKIKQQ[X[S Q[X[R[Ą \K OĄRKZSKRKXOT HOX ȔK\XKYKR +ZQO *KàKXRKTJOXSK 8GVUX[ȕ NG`ϙXRGSGRGXϙ H[ XGVUXJG¨K\XK_K_GVϙRGHORKIKQZ½SKZQORKXOTM·`·T½TJKH[R[TJ[X[RSGYϙ¨K\XKQOXRKTSK YOTKYKHKVURGHORKIKQGZϙQ\KGXZϙQRGXϙTTKĄKQORJK`GXGXYϙ`NGRKMKZOXORKHORKIKàOTOT\KH[ N[Y[YZG GRϙTGIGQ ·TRKSRKXOT HKROXZORSKYO ·TM·X½RS½Ą! ȔK\XKYKR +ZQO *KàKXRKTJOXSK 8GVUX[ȕT[T NGTMO ZOV VXUPKRKXJK OYZKTKHORKIKàO \K ONZO\G KJKIKàO N[Y[YRGXϙT \K NGTMO SGQGSIGUTG_RGTGIGàϙTGJGOXKYGYRGXϙT_·TKZSKROQRKHKROXRKTKIKàOQ[XGRϙTG_KX\KXORSOĄ ZOX K\XKYKR+ZQO*KàKXRKTJOXSKYOY½XKIOTJK[_M[RGTGIGQOJGXO\KZKQTOQKYGYRGXϙJ½ `KTRKSKQGSGIϙ_RGGTϙRGT?GYGTϙT[TI[SGJJKYOTKJG_GTϙRGXGQK\XK(GQGTRϙàϙZGXG LϙTJGT K\XKYKR +ZQO *KàKXRKTJOXSKYO ?·TKZSKROàO NG`ϙXRGTSϙĄZϙX ?·TKZSKROàOT KQO ȔK\XKYKR+ZQO*KàKXRKTJOXSKYO;_M[RGTGIGQ6XUPKRKX2OYZKYOȕTOTOTIOH·R½S½TJKJK Y[ JKVURGSG ZKYOYRKXOTOT -·R NGISO SOR_UT S \K ½`KXO \K_G M·RGRGTϙ QS \K ½`KXOHGXGPRGX_GVϙSϙ¨K\XKKZQOJKàKXRKTJOXSKXGVUX[J½`KTRKTSKYOĄGXZϙTGHGàRGTSϙĄ ZϙX *½`KTRKTKIKQ H[ XGVUX[T! ?·TKZSKROàOT +Q /// 6XUPK :GTϙZϙS -KTKR ,UXSGZϙȑTG [_ M[TURSGYϙ!GXG`OQ[RRGTϙSϙZ½XRKX\KKQUYOYZKSRKXNG\GY[\KZUVXGQ·`KRROQRKXOZUVXGQ QGROZKYOYUY_UKQUTUSOQ·`KRROQRKXO\KJOàKX·`KRROQRKXOHKROXRK_OVYGVZGSGYϙ`UX[TR[J[X ZGXON\KYG_ϙRϙ8KYSO-G`KZKJK_G_ϙTRGTGTȔK\XKYKR+ZQO*KàKX RKTJOXSKYO?·TKZSKROàOȕTOT -K¨OIO 3GJJK ȑJK! Ȕ ă[HGZ ZGXONOTJKT ·TIK [_ M[RGSGVXUPKRKXOUTG_RGTSϙĄ\K_G¨K\XKSK\`[GZϙ\KORMOROJOàKXSK\`[GZ[_GXϙTIG_KZQORO SKXIORKXJKTO`OTX[NYGZ\K_GUTG__GJGQGS[RGĄZϙXSGQGXGXϙGRϙTSϙĄ\K_G_GZϙXϙSVXUM XGSϙTGGRϙTSϙĄ\K_GSK\`OOSGXVRGTRGTUTG_RGTSϙĄVXUPKRKX\KH[ZGXONZKT·TIK½XKZOS \K\K_G OĄRKZSK_K HGĄRGJϙàϙ HKRMKRKTKT LGGRO_KZRKXK H[ ?·TKZSKROQ N½Q½SRKXOTOT [_M[ RGTSG_GIGàϙN½QSKHGàRGTSϙĄZϙX 45 ?·TKZSKROàOT -K¨OIO ½TI½ SGJJK SKZTOTJKT JK GTRGĄϙRGIGàϙ ½`KXK! Q[X[RGIGQ ZKYOYOTOYZOYTGQGVYGSϙTJGYG_ϙRSGYϙO¨OT!ZGXONOTJKT·TIK G;_M[RGSGVXUPKRKXOTOTUTG_RGTSGYϙ\K_G HK\XKSK\`[GZϙ\KJOàKXORMOROSK\`[GZ[_GXϙTIG_KZQOROSKXIORKXJKTO`OTX[NYGZ \K_GUTG__GJGQGS[RGĄZϙXSGQGXGXϙGRϙTSGYϙ\K_G I?GZϙXϙSVXUMXGSϙTGGRϙTSϙĄH[R[TSGYϙ\K_G J3K\`OOSGXVRGTRGXϙTϙTUTG_RGTSϙĄURSGYϙ\K K ([ ZGXONZKT ·TIK ½XKZOS \K\K_G OĄRKZSK_K HGĄRGTJϙàϙ HKRMKRKTKT LGGRO_KZRKX URSGYϙMKXKQSKQZKJOX (G_ϙTJϙXRϙQ\KϘYQGT(GQGTRϙàϙȑTϙT_G`ϙRGXϙ½`KXOTK(GQGTRGX1[X[R[ȑTIGQGXGXRGĄ ZϙXϙRGT Ȕ3OSGXRϙQ \K 3½NKTJOYROQ .O`SKZRKXO ăGXZTGSKRKXOȕTJK! 6XUPK *½`KTRKSK .O` SKZRKXOȕYϙXGYϙ_RG!·TVXUPKQKYOTVXUPK[_M[RGSGVXUPKYOJKZG_RGXVXUPKUXOPOTGRRKXOTOT OJGXK_K ZKYROSO URGXGQ HKROXZORSOĄ [_M[RGSG VXUPKYO!ȕ (KRRO HOX _GVϙ_G GOZ UTGTSϙĄ QKYOT VXUPK_KM·XK!([YGLNGO¨OTMKXKQROMKROĄSKRKXO *KZG_RGXG[_M[T·R¨½JKSOSGXOKRKSGTRGXϙ 9ZGZOQ\KZKYOYGZϙTOTĄGGZϙTϙKZQORK_KT·R¨½RKXOTO *KZG_XKLKXGTYRGXϙTϙ\KMKXK¨G¨ϙQRGSGRGXϙTϙQGVYG_GT\KOTĄGGZϙTNKXYGLNGYϙTJG H½XU\KĄGTZO_KJKQ[RRGTϙRGHORKIKQTOZKROQZKNG`ϙXRGTSϙĄURGTVXUPKRKXȕURGXGQZGTϙSRGT SϙĄZϙX *URG_ϙYϙ_RG [_M[RGSG VXUPKYOTOT QKYOT VXUPKJKT YUTXGQO HOX YGLNG_G OROĄQOT URJ[ à[TJGQ[ĄQ[_G_KXH[R[TSGSGQZGJϙX *UY_GJG H[R[TGT HORMO \K HKRMKRKXJKT! GTϙRGT HGXGP \K .OJXUKRKQZXOQ 9GTZXGRRGXϙ O¨OT ZGXONO OZOHGXO_RK _GVϙRSϙĄ HOX [_M[RGSG VXUPKYO \K GRϙTSϙĄ HOX QGS[RGĄZϙXSG QGXGXϙH[R[TSGJϙàϙG_XϙIGZGXONOOZOHGXO_RK_KZQOROSKXIORKXZGXGLϙTJGTJOàKXORMORO SK\`[GZ [_GXϙTIG \KXORSOĄ O`OT X[NYGZ \K_G UTG_ϙT GRϙTSGJϙàϙ \K GTϙRGT ZGXON OZOHGXO_RK _GZϙXϙSVXUMXGSϙTGGRϙTSGJϙàϙMOHOUTG_RϙSK\`OOSGXVRGTϙTϙTJGH[R[TSGJϙàϙH[ZGXON ZKT ·TIKJK ½XKZOS \K\K_G OĄRKZSK_K HGĄRGTϙRJϙàϙTϙT HKRMKRKTKSKJOàO \K OJGXKRKXIK JK ORKXOY½X½RKTOJJOGRGX\KKQRKTKTHKRMKRKXRKH[J[X[S[TGQYOTOTJKOYVGZRGTGSGJϙàϙHGĄ QGHOXOLGJK_RK+*?·TKZSKROàOTOT-K¨OIO½TI½SGJJKYOTJKHKROXZORKTĄGXZRGXϙTURG_JG MKX¨KQRKĄSKJOàO GTRGĄϙRSGQZGJϙX *URG_ϙYϙ_RG VXUPKTOT ¨K\XK_K URGHORKIKQ UR[SR[ _GJG UR[SY[` KZQORKXOTO HKROXRK_KIKQ UR[SY[` _·TJKQO KZQORKXO ·TRK_KIKQ _GJG ¨K\XK_K `GXGX \KXSK_KIKQ ·R¨½JK KT G`G OTJOXORSKYO O¨OT GRϙTGIGQ ·TRKSRKXO YK¨ORKT _KX \K ZKQTURUPO GRZKXTGZOLRKXOTO ZKYHOZ KJKXKQ JKàKXRKTJOXKIKQ +* 8GVUX[T[T NG`ϙXRGTSGYϙ `UX[TR[ UR SGYϙTG XGàSKT OJGXKIK 3[T`[X 6XUPKYO 1UTGQZKVK / \K // (GXGPϙ \K .OJXUKRKQZXOQ 9GTZXGRRGXϙVXUPKYOTOT+*XGVUX[T[TNG`ϙXRGTSGSGYϙTJGN[Q[QG[_GXRϙQM·X½RSKSKQZK JOX ([J[X[SJG!+*8GVUX[NG`ϙXRGTSGQYϙ`ϙT\KVXUPKTOTH[R[TJ[à[_KXOTSORROVGXQ YϙTϙXRGXϙO¨KXOYOTJKURSGYϙTKJKTO_RKH[QUT[JGQOSK\`[GZJGM·`·T½TJKH[R[TJ[X[RSGQ Y[XKZO_RK QGVYGSRϙ HOX ¨GRϙĄSG _GVϙRSGQYϙ`ϙT 1UTGQZKVK / \K // (GXGPϙ \K .OJXUKRKQZXOQ 46 9GTZXGRRGXϙ VXUPKYOTOT [_M[RGSG_G QUT[RSGYϙTJG \K JURG_ϙYϙ_RG JG\GIϙRGXϙT 1UTGQZKVK / \K // (GXGPϙ \K .OJXUKRKQZXOQ 9GTZXGRRGXϙ OTĄGGZRGXϙTϙT J[XJ[X[RGXGQ _GVϙSϙTJGT \G`MK¨OR SKYOOYZKSOTOT`ϙSTKTXKJJOTKOROĄQOTOĄRKSJK\KJKJG\GQUT[Y[OĄRKSOTJG_GTGàϙ(G QGTRGX1[X[R[1GXGXϙTJGN[Q[QG[_GXRϙQM·X½RSKSKQZKJOX '¨ϙQRGTGTTKJKTRKXRK 1UTGQZKVK/\K // (GXGPϙ \K.OJXUKRKQZXOQ 9GTZXGROTĄGGZRGXϙ TϙTJ[XJ[X[RGXGQ_GVϙSϙTJGT\G`MK¨ORSKYOOYZKSOTOT`ϙSTKTXKJJOTKOROĄQOTOĄRKSORKH[ OĄRKSK JG_GTGQ UR[ĄZ[XGT ZGXON \K YG_ϙRϙ (GQGTRGX 1[X[R[ 1GXGXϙTϙT OVZGROTK GĄGàϙJG J·Q½S½ M·YZKXORKT :2 _GXMϙRGSG MOJKXOTOT JG\GRϙ OJGXK RKXJKTGRϙTGXGQJG\GIϙRGXG\KXORSKYOTK'\[QGZRϙQ'YMGXOIXKZ :GXOLKYOTKM·XKHKROXRKTKT :2 G\[QGZRϙQ ½IXKZOTOT OYK JG\GRϙ OJGXKRKXJKT GRϙTGXGQ JG\GIϙRGXJGT ȑOT \KQOROTK\KXORSKYOTKZGXONOTJKU_HOXROàOORKQGXGX\KXORJO *GT* :KXSOQ YGTZXGRRKXOT -G_XO 9ϚNNO 3ºKYYKYKRKX ?´TKZSKROÝOTK M´XK X[NYGZ GR SGYϚMKXKQZOÝONQ ϘYZKSOT`KZO *G\GIϙRGXϙTGZGRGà`ϙ(:KXSOQ9GTZXGROTOTLGGRO_KZOYϙXGYϙTJGJKTO`K HUĄGRZZϙàϙQ½RI½X[LQOXROY[\KGZϙQY[ORKHGIGGàϙ`RGXϙTJGT NG\G_G_G_ϙRGTQ½R\KJ[SGT ORKORMORO¨K\XK\KOTYGTYGàRϙàϙTϙQUX[_[I[·TRKSRKXOTGRϙTSGYϙGRϙTSGSGYϙNGROTJKYGTZ XGROT LGGRO_KZOTOT J[XJ[X[RSGYϙ _UR[TJG JG\GRϙ OJGXKRKXK _GVZϙQRGXϙ HGĄ\[X[T[T IK\GV \KXORSKSKQ Y[XKZO_RK XKJJOTK OROĄQOT OĄRKSRKXOT OVZGRO OYZKSO_RK G¨ϙRGT JG\G YUT[I[TJG YG_ϙRϙ1GT[T[SGJJKYO[_GXϙTIG_G_ϙSRGTGT-G_XO9ϙNNO3½KYYKYKRKXOT9ϙTϙLRG XϙTϙ-·YZKXOXROYZK_KM·XKYϙTϙLMG_XOYϙNNOS½KYYKYKURGTZKXSOQYGTZXGRRKXOTG¨ϙRSGYϙTϙT G_Tϙ?GYGTϙTSGJJKYO[_GXϙTIG9GàRϙQ(GQGTRϙàϙTϙTO`TOTKZGHϙURJ[à[G_XϙIG_GVϙRG IGQJOàKXOĄRKSRKXQUT[Y[TJG¨KĄOZROQGT[TRGXRG9GàRϙQK\XK\K9GTG_O:OIGXKZ(GQGTRϙQ RGXϙORK<GRORKXK_KZQO\KYUX[SR[R[QRGX\KXORJOàOJUY_GTϙTOTIKRKTSKYOTJKTJG\G_GQUT[ YGTZXGROTMG_XOYϙNNOS½KYYKYKX[NYGZϙTϙTH[R[TSGJϙàϙTϙTGTRGĄϙRJϙàϙH[J[X[SJGJG\GRϙ OJGXKRKXIK·TIKROQRKYGTZXGROT¨K\XK\KZUVR[SYGàRϙàϙ_·T½TJKTQKYOTURGXGQ`GXGXRϙUR[V URSGJϙàϙTϙTYGVZGTSGYϙJGNGYUTXG\KXJOàO`GXGXϙT·R¨½Y½TKM·XK-G_XO9ϙNNO3½KYYKYK RKX?·TKZSKROàOTOTSGJJKYOTOTȔGȕLϙQXGYϙ[_GXϙTIGX[NYGZGRϙTSGYϙO¨OT_·TKZSKROQZK HKROXZORKTY½XKTOT\KXORSKYO\K_GG_TϙSGJJKTOTȔHȕLϙQXGYϙ[_GXϙTIG`GXGXRGXϙMOJKXOROT IK_KQGJGXLGGRO_KZOTOTJ[XJ[X[RSGYϙ_UR[TGMOJORSKYOMKXKQOXQKTJ[X[SZKYVOZO\K[_M[ RGTGIGQ N[Q[QO _·TZKS YGVZGSGYϙ _UR[TG MOJORSKJKT HGĄ\[X[RGXϙT IK\GV \KXORSKSKQ Y[XKZO_RKXKJJOTKOROĄQOTOĄRKSRKXJKN[Q[QG[_GXRϙQH[R[TSGJϙàϙMKXKQ¨KYO_RKϘJGXK3GN QKSKYOTIK JG\G QUT[Y[ OĄRKSRKXOT OVZGRO _UR[TJG \KXORKT QGXGXϙT ZKS_O`KT OTIKRKTKXKQ HU`[RSGYϙOYZKTORSKQZKJOX :813Ϙ22+:Ϙ'*/4' .½Q½S \KXKT *GTϙĄZG_ 5T[TI[ *GOXKYOTIK MKXKàO J½Ą½T½RJ½ ϘJGXK \K <KXMO 3GNQKSKRKXOTOTTONGOQGXGXRGXϙTϙTZKS_O`KTHU`[RSGYϙYG_ϙRϙϘJGXO?GXMϙRGSG;Y[R½ 1GT[T[ȑT[TSGJJKYOTJK_KXGRGTYKHKVRKXJKTHOXOTOT\GXRϙàϙNGROTJKS½SQ½TJ½X 47 :KS_O`KT OTIKRKTKT QGXGX [Y[R \K N[Q[QG [_M[T UR[V JORKQ¨KJK ORKXO Y½X½RKT ZKS_O` TKJKTRKXO QGXGXϙT HU`[RSGYϙTϙ MKXKQZOXKIKQ TOZKROQZK M·X½RSKJOàOTJKT ZKS_O` OYZKSOTOTXKJJOORKGTϙRGTQGXGXϙTUTGTSGYϙTGZGXONOTJKU_HOXROàOORKQGXGX\KXOR JO *GT*+1 *G\GIϚ ZGXGLϚTJGT OāRKZORSKQZK URGT RUQGTZGTϚT O¥QORO _KX X[NYGZϚTϚT Oā_KXO LUYKVZOÝOTOT YϚ`JϚXSG _GVGHORKIKÝOTJKT HGNOYRK OVZGR KJORSKYOTOT N[Q[QG G_QϚXϚ UR J[Ý[UXZGJG K\XK1GT[T[NºQºSRKXOTKM´XK_GVϚRSϚāHOXZKYVOZOTH[R[TSGJϚÝϚ!´ZK _GTJGT Oā_KXO QOXG Y´`RKāSKYOTJKT QG_TGQRGTGT GJRO _GXMϚJGQO JG\G KYGY GRϚTGXGQ O¥QORO_KXX[NYGZϚTϚTOVZGRKJORKSK_KIKÝONQ *G\GIϙ ZGXGLϙTJGT O¨QORO _KX X[NYGZϙTϙT OVZGR KJORSKYOTK OROĄQOT OĄRKSOT OVZGRO OYZK SO_RK G¨Zϙàϙ JG\G_ϙ XKJJKJKT ϘJGXK 3GNQKSKYOTOT QGXGXϙTϙT ZKS_O`KT OTIKRKTKXKQ HU `[RSGYϙOYZKTORSKQZKJOX :813Ϙ22+:Ϙ'*/4' .½Q½S \KXKT *GTϙĄZG_ 5T[TI[ *GOXKYOTIK MKXKàO J½Ą½T½RJ½ *G\G (UJX[S +YQO¨KĄSKSGNGRRKYO(GXJGQ¨ϙSK\QOOTJKJG\GIϙZGXGLϙTJGTOĄRKZORSKQZKURGTO¨QORORUQGT ZGTϙTX[NYGZϙTϙTOVZGROTKOROĄQOTZGXON\KYG_ϙRϙ(UXJ[S1G_SGQGSRϙàϙOĄRK SOTOTOVZGROOYZKSO_RKG¨ϙRSϙĄZϙX ϘJGXK 3GNQKSKYOTIK NKX Z½XR½ OĄ_KXOTOT ·TIKROQRK ¨K\XK YGàRϙQ QUĄ[RRGXϙTG [_M[T J[X[SJGQO _GVϙRGXJG MKX¨KQRKĄSKYO MKXKQZOàO H[ QUĄ[RRGXϙT YGàRGTSGSGYϙ J[X[S[TJG HOTGTϙT OĄ_KXO URGXGQ Q[RRGTϙRSGYϙTϙT S½SQ½T URSG_GIGàϙ HKROXZORKXKQ! JG\G JUY_GYϙTϙT OTIKRKTSKYOTJKT (UJX[S 3KXQK` 4UR[ YGàRϙQ UIGàϙ HGĄ ZGHOHOTOT OS`GYϙTϙ ZGĄϙ_GT M½T\K*YG_ϙRϙ_G`ϙJGJG\GIϙTϙTOĄRKZOIOYOURJ[à[ȔXKYZUXGTZϙTH[R[TJ[ à[HOTGTϙTGXQGZGXGLϙTJGJKTO`KSKZXKQGJGXSKYGLKJKR^SKZXKMKTOĄROàOTJK SKZXK JKXOTROàOTJK Yϙ`JϙXSGRϙ HOX LUYYKVZOàOT H[R[TJ[à[ O¨KXOYOTJK YGTZOSKZXK QGJGX HOX Y[_[T H[R[TJ[à[ LUYKVZOQ JURSG_G HGĄRGJϙàϙTJG JKTO`K _GQϙTRϙàϙ \K KàOSO TKJKTO_RK JKTO`O QOXRKZSKYO S½SQ½T M·X½RJ½à½T½T HKROXZORJOàO GTRGĄϙRSGQZG UR[V M½T\KYG_ϙRϙ(UJX[S(KRKJO_KKTI½SKTOQGXGXϙORKJKQGS[RGĄZϙXϙRSGYϙ TG QGXGX \KXORSOĄ H[R[TGT Y·`QUT[Y[ _GVϙTϙT QGZϙ GZϙQRGXϙTϙT LUYKVZOQ MOHO HOX _·TZKSRK \KJKTO`KSKZXKSKYGLKJK_UQKJORSKQZKURSGYϙH[J[X[S[TKYGYKTMOJKXORSKYO _GJGJKàOĄZOXORSKYOTOTJKS½SQ½TURSGSGYϙTKJKTO_RKOĄRKZSKTOTH[NGRO_RKLGGRO_KZOTK JK\GSKZSKYOTOTYGQϙTIGYϙG¨ϙQ¨GUXZGJGURSGYϙQGXĄϙYϙTJG¨K\XKYGàRϙàϙG¨ϙYϙTJGT[_M[T URSG_GT _KXK\KXORKT O¨QORO _KX X[NYGZϙTϙT OVZGROTK OROĄQOTOĄRKSJK N[Q[QGG_QϙXϙRϙQ H[R[T SGJϙàϙMKXKQ¨KYOORKJG\GTϙTXKJJOTKQGXGX\KXSOĄZOX *G\GIϙGTϙRGTSGNQKSKQGXGXϙTϙT_KXOTJKURSGJϙàϙTϙORKXOY½XKXKQZKS_O`KTOTIK RKTKXKQHU`[RSGYϙTϙOYZKSKQZKJOX Ϙ¨QORO?KXRKXK<KXORKIKQϘ`OTRKXJK-·`·T½TJK([R[TJ[X[RGIGQ+YGYRGXG*GOX?·TKZ SKROQZK O¨QORO _KXRKXK \KXORKIKQ O`OTRKXRK ORMORO KYGYRGX HKROXRKTSOĄ UR[V SGJJKYOTJK! 48 YG_ϙRϙ:[XO`SO:KĄ\OQ1GT[T[.½Q½SRKXOTKZGHOHKRMKROZ[XO`SOĄRKZSKRKXOORK!Z[XO`S SK\YOSOTKS½TNGYϙXURSGQ\KZ[XO`SKNO`SKZ\KZKĄ\OQTOZKROàOZGĄϙSGQQG_ϙZ\KĄGXZϙORK (KRKJO_KN[J[ZRGXϙJϙĄϙTJGQGRGT_KXRKXJK!OTĄGGZ\K\GYϙLRGXϙHGQϙSϙTJGT¨K\XK\K·`KRROQ RKXOTK[_M[T\KNKXZ½XR½YGàRϙQĄGXZRGXϙSZGĄϙSGYϙNGROTJKSGNGRROTKTH½_½Q3½RQOϘJGXK 'SOXOZGXGLϙTJGTQGJKNRK\KG¨ϙQURGXGQO¨QO\KXORSKYOTK\KYGZϙRSGYϙTGO`OT\KXORKHORKIKàO H[ĄKQORJKO`OT\KXORKT_KXRKXOTMKTKRM½\KTROQGYG_OĄYGàRϙQ\KZ[XO`SKNO`SKZ_·T½TJKT MKXKQRO ĄGXZRGXG [_SGJϙQRGXϙTϙT \K_G QG_HKZZOQRKXOTOT ZKYHOZO NGROTJK O¨QO O`OTRKXOTOT OVZGR KJORKIKàO HKROXZORSOĄ G_Tϙ _·TKZSKROàOT SGJJKYOTJK JK SGNGRROT KT H½_½Q S½RQO GSOXRKXOTOT QGJKNRK O¨QO YGZSG O`TO GRSϙĄ H[R[TGT S½KYYKYKRKXO MKTKR YGàRϙQ _·T½TJKT KXOG`M½TJKHOXJKLG_KZQOROYGàRϙQZKĄQORGZϙTGQUTZXURKZZOXORKIKàON½QS½_KXGRSGQZG JϙX *G\G \K ZKS_O` JUY_GYϙTϙT OTIKRKTSKYOTJKT (UJX[S +YQO¨KĄSK SGNGRRKYO (GX JGQ¨ϙSK\QOOTJKJG\GIϙZGXGLϙTJGTOĄRKZORSKQZKURGTO¨QORORUQGTZGTϙTX[NYGZϙTϙTXKYZUXG TG GOZ LUYKVZOàOT JURSG_G HGĄRGJϙàϙTJG JKTO`K _GQϙTRϙàϙ \K KàOSO TKJKTO_RK JKTO`O QOX RKZSKYOTOT S½SQ½T URJ[à[T[T \K H[ J[X[S[T YGàRϙQ G¨ϙYϙTJGT YGQϙTIG _GXGZGIGàϙTϙT (UJX[S3KXQK`4UR[9GàRϙQUIGàϙHGĄZGHOHOTOTOS`GYϙTϙZGĄϙ_GTXGVUXJGTGTRGĄϙRJϙàϙ MKXKQ¨KYO_RKOVZGRKJORJOàOM·X½RSKQZKJOX *G\G QUT[Y[ OĄRKS ORK O¨QORO _KX X[NYGZϙTϙT OVZGROTK MKXKQ¨K URGXGQ OĄ_KXOTOT LUYKVZOàOTOTYϙ`JϙXSG_GVGHORKIKàOHKROXZORSKQZKOYKJK!(UJX[S(KRKJO_KYO@GHϙZG'SOXRO àOTIKZGXONROJ½`KTRKTKTZ[ZGTGQRGLUYKVZOàOTNKXNGTMOHOXYϙ`ϙTZϙYϙTϙTURSG Jϙàϙ\KYϙ`JϙXSG`URJ[à[_OTK(UJX[S3KXQK`9GàRϙQ5IGàϙ:GHOHROàOTOTZGXONRO XGVUX[ ORK JK JKTO`K NKXNGTMO HOX Yϙ`ϙTZϙTϙT URSGJϙàϙTϙT ZKYHOZ KJORJOàO JG\G QUT[Y[ OĄRKSK JG_GTGQ ZKĄQOR KJKT (UJX[S 3KXQK` 9GàRϙQ 5IGàϙTϙT ZGXONRO _G`ϙYϙTJG OYK LUYKVZOàOT JKTO`K _GQϙT URSGYϙ \K KàOS J[X[S[ OZOHGXO_RK Yϙ`JϙXSG _GVGHORKIKàOTOT HKROXZORJOàOGTIGQH[ZKYHOZOTYGJKIK\GXYG_ϙSGJG_GRϙURJ[à[K\XK1GT[T[[_GXϙTIGJG H[_·TJK_GVϙRSϙĄHOXZKYHOZ\KH[TGJG_GRϙHOXHORJOXOSH[R[TSGSGQZGJϙX ZK _GTJGT JG\GIϙ ORK SGR YGNOHO GXGYϙTJGQO QOXG Y·`RKĄSKYOTOT LKYNOTK QGXĄϙT S½YZKIOXOTY·`QUT[Y[OĄ_KXOTOLOORKTOĄRKZSK_KJK\GSKZZOàOTJKTJURG_ϙJG\GIϙ_GOĄ_KXOTO ZGNRO_KKZSKYOO¨OT_G`ϙRϙZKHROMGZ_GVϙRJϙàϙTJGTY·`KJORSKQZKOYKJKQOXGY·`RKĄSKYOTJKT QG_TGQRGTGT [_[ĄSG`RϙàϙT ¨·`½S½ \K ZGNRO_K OĄRKSOTOT MKX¨KQRKĄZOXORSKYO _·T½TJKQO [_[ĄSG`RϙàϙTGJRO_GXMϙSGNQKSKRKXOTOTM·XK\OTJKURJ[à[ZGXZϙĄSGYϙ`JϙX ([J[X[SJGJG\GQUT[Y[OĄRKSOTOVZGRO_UR[TJGQGXGX\KXORSKYOMKXKQOXQKTJG\G TϙT XKJJO _UR[TJG QGXGX \KXKT GTϙRGT OJGXK SGNQKSKYO QGXGXϙTJG N[Q[QO OYGHKZ H[R[T SGSGQZGJϙX '¨ϙQRGTGT TKJKTRKXRK YG_ϙRϙ ?GYGTϙT SGJJKYOTK [_M[T H[R[TGT ZKS_O` OYZKSOTOT QGH[R½TK OJGXK 3GNQKSKYOTOT QGXGXϙTϙT HU`[RSGYϙTG JUY_GTϙT _KTOJKT HOX QGXGX \KXORSKQ ½`KXK GTϙRGT ϘJGXK 3GNQKSKYOTK M·TJKXORSKYOTK ZGXONOTJK U_HOXROàOORKQGXGX\KXORJO 49 *GT*+1 -KXKQRO´TRKSRKXOGRSG_GXGQNG\G\K¥K\XKQOXROROÝOTKTKJKTURJ[Ý[HKROXRK TKT JG\GIϚ Q[X[SG YG_ϚRϚ ?GYG [_GXϚTIG VGXG IK`GYϚ \KXORSKYOTK OROāQOT OāRKSJK N[Q[QGG_QϚXϚRϚQ_UQZ[X ϘYZKSOT `KZO ϘJGXK 3GNQKSKYOTOT M½TR½ + % 1 YG_ϙRϙQGXGXϙTϙT[Y[R\K_GYG_GG_QϙXϙURJ[à[·TKY½X½RKXKQHU`[RSGYϙOYZKTORSKQZKJOX 9G\[TSGTϙT`KZO :KS_O`KJORKTQGXGXJGHU`SGTKJKTRKXOTJKTNO¨HOXOH[R[TSG JϙàϙTJGT[Y[R\KQGT[TG[_M[TURGTQGXGXϙTUTGTSGYϙMKXKQZOàOYG\[T[RSGQZGJϙX :KZQOQ.GQOSO1ȑT[T*½Ą½TIKYO K\XKQOXROROàOTKYKHKVURJ[à[HKROXRKTKTJG \GIϙ Q[X[SG VGXG IK`GYϙ \KXORSKYOTK OROĄQOT OĄRKSJK SK\`[GZG G_QϙXϙRϙQ H[R[TSGJϙàϙ MK XKQ¨KYO_RKZKS_O`KQUT[SGNQKSKQGXGXϙTϙTHU`[RSGYϙTϙT[_M[TURGIGàϙJ½Ą½T½RSKQZK JOX 9G\Iϙ :ȑOT *½Ą½TIKYO :KS_O` JORKQ¨KYOTJK ·TK Y½X½RKT N[Y[YRGX YG_ϙRϙ ϘJGX¯ ?GXMϙRGSG ;Y[R½ 1GT[T[T[T SGJJKYOTOT LϙQXGYϙTJG HKROXZORKT TKJKTRKXJKT NO¨HOXOYOTK [_SG_ϙV OJGXK SGNQKSKYOTIK \KXORKT QGXGXϙT JG_GTJϙàϙ N[Q[QO \K _GYGR TK JKTRKXQGXĄϙYϙTJGGTϙRGTQGXGXϙTHU`[RSGYϙTϙMKXKQZOXOXTOZKROQZKM·X½RSKSKQZKJOX '¨ϙQRGTGTTKJKTRKXRKZKS_O`OYZKSOTOTXKJJO_RKOJGXKSGNQKSKYOQGXGXϙTϙTUTGT SGYϙTϙT[_M[TURGIGàϙJ½Ą½T½RSKQZKJOX :81322+:'*/4' 1GXGX\KXKT*GTϙĄZG_'RZϙTIϙ*GOXKYOTIK:KZQOQ.GQOSOTOTG¨ϙQRGSGRGXϙJOTRKTJOQZKT \KJUY_GJGQOHKRMKRKXOTIKRKTJOQZKTYUTXGOĄOTMKXKàOM·X½Ą½RJ½ 1'8'8! *G\G YG_ϙRϙ K\XK 1GT[T[T[T \K SGJJKRKXO [_GXϙTIG VGXG IK`GYϙ \KXORSKYOTK OROĄQOT M½TR½ YG_ϙRϙ OĄRKTOT OVZGRO OYZKSO_RK G¨ϙRSϙĄ OJGXK SGNQKSKYOTIK ZGXONOTJK OR ¨K\XK S½J½XR½à½TIK _GVϙRGT JKTKZOSJK JG\GIϙ Q[X[S[T HGIGYϙTJGT ¨K\XK_O QOXRKZKIKQTOZKROQZKJ[SGT ¨ϙQZϙàϙ\KHX½R·X½T GXϙ`GRϙ URJ[ à[T[TYGVZGTJϙàϙYG_ϙRϙ?GYGTϙTSGJJKYO[_GXϙTIGJG\GIϙQ[X[S[T_½Q½SR½R½Q RKXOTO _KXOTK MKZOXSKYO O¨OT _KZKXO QGJGX Y½XK \KXORSKQYO`OT \K [Y[R½TK [_M[T HO¨OSJK Z[ZGTGQ Z[Z[RSGQYϙ`ϙT ZKYOY KJORKT JG\G QUT[Y[ OĄRKSJK SK\`[GZG [_GXRϙQ H[R[TSGJϙàϙ MKXKQ¨KYO_RKOVZGROTKQGXGX\KXORSOĄ!H[QGXGXJG\GRϙOJGXKZGXGLϙTJGTZKS_O`KJORSOĄZOX YG_ϙRϙK\XK1GT[T[T[TSGJJKYOTJK .KXZ½XR½GZϙQ\KGXZϙàϙ¨K\XK_K`GXGX \KXKIKQĄKQORJKORMORO_·TKZSKROQRKXJKHKROXRKTKTYZGTJGXZRGXG\K_·TZKSRKXKG_QϙXϙURGXGQ JUàX[JGT\KJURG_RϙHO¨OSJKGRϙIϙUXZGSG\KXSKQJKVURGSGQZGĄϙSGQ[`GQRGĄZϙXSGQ\K HKT`KXOLGGRO_KZRKXJKH[R[TSGQ_GYGQZϙXN½QS½_KXGRSϙĄZϙX '_Tϙ?GYGTϙTSGJJKYOTJKOYKH[QGT[TJG_G`ϙRϙ_GYGQRGXGG_QϙXϙNGXKQKZKJKT \K_G QGT[TRG HKROXZORKT _½Q½SR½R½QRKXO _KXOTKMKZOXSK_KT Q[X[S Q[X[R[Ą \K OĄRKZSKRKXK SGNGRROTKTH½_½QS½RQOGSOXOH[_GYGQRGXGG_QϙXϙLGGRO_KZOJ½`KRZSKQ\KQGT[TRGHKROXZO RKT _½Q½SR½R½QRKXO _KXOTK MKZOXSKQ ½`KXK KYGYRGXϙ _·TKZSKROQZK HKROXRKTKT _KZKXO QGJGX 50 HOX Y½XK \KXORKIKàO H[ Y½XK O¨OTJK _GYGQRGXG G_QϙXϙ NGXKQKZ KJKT \K _½Q½SR½R½à½ _KXOTK MKZOXSKSKQZKTJURG_ϙG_XϙIGIK`G\KXORSK_KIKàOQ[XGRGHGàRGTSϙĄZϙX *UY_GTϙT \K ZKS_O` JORKQ¨KYOTOT OTIKRKTSKYOTJKT +TKXPO \K :GHOO 1G_TGQRGX (G QGTRϙàϙTϙTTUR[MKTKRMKYO_RKJKXKIKNG\GQOXROROàOURGTĄKNOXRKXGXGYϙTJGH[R[TGT ȑJG9UY_GR9OMUXZGRGX1[X[S[.GYZGTKYOTOTQGRUXOLKXHGIGYϙTJGT¨ϙQGTJ[SGTϙTUR[Ą Z[XJ[à[QOXROROàOTZGXONOTKQGJGXMOJKXORSKYOOR¨K\XKS½J½XR½à½TKH[QUT[JG HORMO\KXORSKYOMKXKQZOàOGQYOZGQJOXJKNG\GQOXROROàOTKYKHKHO_KZ\KXORSKYOTKJKTO_RK YG_ϙRϙ ?GYGTϙT SGJJKYOTOT ONRGROTOT OQOTIO QK` ZKYVOZO NGROTJK VGXG IK`GYϙ \KXORKIKàOTOT M½TR½ _G`ϙ_RG OR ¨K\XK S½J½XR½à½TIK JG\GIϙ Q[X[SG HORJOXORJOàO M½TR½Z[ZGTGQRGOYKM½TR½_G`ϙ_GXGàSKT·TRKSGRϙTSGJϙàϙQGRUXOLKXHGIGYϙT JGTGĄϙTJKXKIKJKQOXROJ[SGT¨ϙQZϙàϙQGRUXOLKXQG`GTϙTϙTGXϙ`GRϙURJ[à[HKROXRKTKXKQVGXG IK`GYϙ\KXORSKYOTKOROĄQOTJG\GQUT[Y[OĄRKSOTZKYOYKJORJOàOGTRGĄϙRSGQZGJϙX ([J[X[SJGMKXKQRO·TRKSRKXOGRSG_GXGQ\KNG\G\K¨K\XKQOXROROàOTKTKJKTURJ[ àG ZKYVOZ KJORKT JG\GIϙ Q[X[SG YG_ϙRϙ ?GYG [_GXϙTIG VGXG IK`GYϙ \KXORSKYOTK OROĄQOT OĄRKSJKN[Q[QGG_QϙXϙRϙQH[R[TSGJϙàϙYUT[I[TG\GXϙRSϙĄZϙX '¨ϙQRGTGT TKJKTRKXRK ϘJGXK 3GNQKSKYOTOT M½TR½ + 1 YG_ϙRϙQGXGXϙTϙTHU`[RSGYϙTGJUY_GTϙTGJϙMK¨KTSGNQKSK_KM·TJKXORSKYOTK U_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO *GT*+1 3GNGRROTKTHº_ºQSºRQOGSOXOTOTOā_KXO\KKÝRKTIK_KXRKXOTOTJKTKZOSOQU T[Y[TJGYG_ϚRϚ6UROY<G`OLK\K9KRGNO_KZRKXO1GT[T[\KYG_ϚRϚ K\XK1GT[ T[ NºQºSRKXO [_GXϚTIG HOXHOXOTO ZGSGSRGX HO¥OSJK _KZQORKXOTOT H[R[TJ[Ý[! YG_ϚRϚ?GYGJG´TM´XºRKT_´TZKSK[_M[TURGXGQG¥ϚRGXGQH[_GYGJG_KXGRGTQ[XGRRGXG [_M[TLGGRO_KZZKH[R[T[RYGJGNOOā_KXOTOT K\XK1GT[T[TJG´TM´XºRKT_GYGQRGSGRGXϚ ONRGRONGROTJKYºXKRO\K_GYºXKYO`URGXGQQGVGZϚRGHORKIKÝONQ ϘYZKSOT `KZO *G\GIϙ_G GOZ O¨QORO RUQGTZGTϙT LGGRO_KZZOT SKT KJORSKYOTK OROĄQOT ZGXON\K(/+-3YG_ϙRϙOĄRKSOTOVZGROOYZKSO_RKG¨ϙRGTJG\GYUT[TJG ϘJGXK 3GNQKSKYOTIK JG\G QUT[Y[ OĄRKSOT OVZGRO _UR[TJG \KXORKT QGXGXϙT JG\GRϙ OJGXK ZGXGLϙTJGTZKS_O`KTOTIKRKTKXKQHU`[RSGYϙOYZKTORSKQZKJOX :813Ϙ22+:Ϙ'*/4' .½Q½S \KXKT *GTϙĄZG_ 5T[TI[ *GOXKYOTIK MKXKàO J½Ą½T½RJ½ YG_ϙRϙ ϘJGXO ?GXMϙRGSG;Y[R½1GT[T[T[TSGJJKYOTOT_URRGSGJGH[R[TJ[à[.[Q[Q;Y[R½3[NG QKSKRKXO 1GT[T[T[T SGJJKYO [_GXϙTIG JG\G QUT[Y[ OĄRKS ORK LGGRO_KZZKT SKTȑOTK QGXGX\KXORKTOĄ_KXOTOTH[R[TJ[à[HOTGJGQGZSGROQOURGT';ȑT[TJG\G_GJG\GRϙOJGXK _GTϙTJGQGZϙRSGQ_UR[TJGQOOYZKSO(GĄQGT+*ORK_K.?ȑϙTϘJGXK3GNQKSKYOQGXG XϙTϙT ZKS_O`KT OTIKRKTSKYO GĄGSGYϙTJG JG\G_G S½JGNGRK OYZKSOTJK H[R[T[RGSG_GIGàϙ G_XϙĄϙQU_[_RGQGH[RKJORKXKQOĄOTKYGYϙTGMK¨ORJO 51 *G\GJG\GIϙ_GGOZO¨QORORUQGTZGTϙTYG_ϙRϙ?GYGTϙTLSGJJKYO[_GXϙTIGLGG RO_KZZKTSKTKJORSKYOTKOROĄQOTOĄRKSOTOVZGROOYZKSO_RKG¨ϙRSϙĄZϙX'¨ϙRGTH[JG\GYUT[TJG ϘJGXK3GNQKSKYOZGXGLϙTJGTYG_ϙRϙ?GYGTϙTLSGJJKYOTJK!QGVGZSG_ϙ\K_GLGGRO _KZZKTSKTȑOOIGVKZZOXKTYKHKVRKXOTSGNQKSK_KOTZOQGRKZZOXORKIKQNGRRKXJKTOYKGRZϙG_ JKàORYK ½¨ G_JGT LG`RG QGVGZSG \K_G LGGRO_KZZKT SKTȑK QGXGX \KXORKSK_KIKàO N½QS½ T½T_KXGRJϙàϙJG\GQUT[Y[URG_JGO¨QORORUQGTZGJG_½QYKQYKYRKS½`OQ¨GRϙTSGYϙTKJK TO_RKQGZSGROQRKXOTOTHOXQϙYSϙTϙTĄOQG_KZO½`KXOTKOĄ_KXOYGNOHOTOTHOXQG¨QK`[_GXϙRJϙàϙTϙT \K OĄ_KXOTOT HOX JKLG ½¨ M½T Y½XK_RK QGVGZϙRJϙàϙTϙT GTRGĄϙRJϙàϙ H[ NGRJK ½¨ \K_G GRZϙ G_G QGJGX QGVGZSG IK`GRGXϙ [_M[RGSG OSQGTϙ \GXQKT OĄ_KXOTOT LGGRO_KZZKT SKTȑOTOT LOOR ORK IK`G GXGYϙTJGJKTMKYO`ROQ JUà[XJ[à[ MKXKQ¨KYO_RKJG\GQUT[Y[ OĄRKSOTOT OVZGROTK QGXGX \KXORSOĄZOX *G\GRϙ OJGXK _KXOTJK URSGJϙàϙTϙ ORKXO Y½XJ½à½ GTϙRGT OJGXK SGNQKSKYO QGXGXϙTϙT ZKS_O`KTOTIKRKTKXKQHU`[RSGYϙTϙOYZKSKQZKJOX YG_ϙRϙK\XK1GT[T[T[TȔ-½X½RZ½ȕHGĄRϙQRϙSGJJKYOTJK!QOĄORKXOTN[`[X \KY½Q[T[T[HKJKT\KX[NYGàRϙàϙTϙHU`GIGQĄKQORJK_·TKZSKROQZKHKROXZORKTYZGTJGXZRGX ½`KXOTJKM½X½RZ½¨ϙQGXZϙRSGYϙTϙT_GYGQURJ[à[LGHXOQGGZ·R_KOĄ_KXOKàRKTIK_KXONO`SKZ HOTGRGXϙ QUT[ZRGX \K [RGĄϙS GXG¨RGXϙTJG M½X½RZ½T½T GYMGXO_K OTJOXORSKYO O¨OT MKXKQRO ·T RKSRKXOT GRϙTGIGàϙ HKROXZORSOĄZOX '_Tϙ ?GYGTϙT SGJJKYOTJK OYK! H[ QGT[TJG _G`ϙRϙ _G YGQRGXG G_QϙXϙ NGXKQKZ KJKT \K_G QGT[TRG HKROXZORKT _½Q½SR½R½QRKXO _KXOTK MKZOXSK_KT Q[X[S Q[X[R[Ą \K OĄRKZSKRKXK SGNGRROT KT H½_½Q S½RQO GSOXOTOT H[ _GYGQRGXG G_QϙXϙ LGGRO_KZOJ½`KRZORSKQ\KQGT[TJGHKROXZORKT_½Q½SR½R½QRKXO_KXOTKMKZOXSKQ½`KXKKYGYRGXϙ _·TKZSKROQRK HKROXRKTKT _KZKXO QGJGX HOX Y½XK \KXKIKàO H[ Y½XK O¨OTJK _GYGQRGXG G_QϙXϙ NGXKQKZ\K_½Q½SR½R½à½_KXOTKMKZOXSKSKQZKTJURG_ϙG_XϙIGIK`G\KXORSK_KIKàOH[Y½XK YUT[TJG H[TRGXϙ _GVSG_GT Q[X[S Q[X[R[Ą \K OĄRKZSKRKXOT LGGRO_KZO _GYGàϙT \K_G _KXOTK MKZOXORSK_KT _½Q½SR½R½à½T ¨KĄOZ \K TOZKROàOTK M·XK QϙYSKT \K_G ZGSGSKT Y½XKRO \K_G Y½XKYO`URGXGQJ[XJ[X[RGIGàϙ·TM·X½RS½ĄZ½X 'TϙRGT _GYG N½QS½TK JG_GRϙ -½X½RZ½ 1UTZXUR ?·TKZSKROàOTOT SGJJKYOTJK Ȕ-KXKQ HGN¨KRO MG`OTU QGN\KNGTK JOYQUZKQ JGTY YGRUTRGXϙ R[TGVGXQRGX VOQTOQ _KXRKXO J½à½TYGRUTRGXϙG¨ϙQNG\GYOTKSGRGXϙQR½VRKXRUQGTZGRGXHGXRGXJ½QQGTRGXMOHOQGS[_G G¨ϙQ_KXRKXJK\KMKXKQYKQUT[ZRGXHGN¨K\KHGRQUTRGXG\R[RGX MOHO·`KR_KXRKĄOSGRGTRG XϙTJG KRKQZXUTOQ URGXGQ _½QYKRZORSOĄ S½`OQ YKYRKXOTOT YKY YK\O_KRKXOTOT QG_TGàϙT NKSKT _GQϙTϙTJG *('ȑ_ϙ GĄGSG` ?KXRKĄSK H·RMKRKXOTJK QUT[ZRGX UZKRRKX MOHO JOTRKTSK ZKYOYRKXO\KJOàKXNGYYGY_GVϙRGXϙTH[R[TJ[à[¨K\XKRKXJK_G_ϙRGTH[YKYRKXOTJKàKXOSK\ I[ZGXQGVRGTM½X½RZ½Y½J½`K_RKXOTO*('ȑJGTLG`RGGĄGSG_GIGQHO¨OSJKQUTZXURGRZϙTG GRϙTϙXȕQ[XGRϙ_KXGRSϙĄZϙX 9·` QUT[Y[ ?·TKZSKROàOT! SGJJKYOTJK _[QGXϙJG JKàOTORKT SGJJK_K [_[RSGQ\KQGVGRϙKàRKTIK_KXOTOTJϙĄQGVϙYϙTGYKYJ½`KTOTJK\GSRϙJ[_SGHU`[QR[à[TG _URGĄGHORKIKàOHO¨OSOTJKOQG`RK\NGYϙGYϙRJϙàϙTJGM½X½RZ½J½`K_OO¨OTHOXYϙTϙXRGSGTϙTY·` 52 QUT[Y[ URGSG_GIGàϙ HKROXZORSOĄ SGJJKYOTJK OYK! XGJ_U ZKRK\O`_UT YKZRKXO S½`OQ GRKZRKXO\K HKT`KXO GRKZRKXOT UZ[XSG GRGTRGXϙ\K _GQϙT ¨K\XKYO ORK M½X½RZ½_K NGYYGY H·RMK RKXJK M½X½RZ½ XGNGZYϙ`Rϙàϙ \KXKIKQ ĄKQORJK YGGZRKXO GXGYϙTJG ¨GRSGQ M½X½RZ½ _GYGQRGTGXGYϙTJGYG_ϙRSϙĄZϙX 'QZGXϙRGT M½X½RZ½ _GYGQRGXϙTG [_[RSGSGYϙ NGROTJK [_M[RGTGIGQ _GVZϙXϙSRGX _· TKZSKROàOT - SGJJKYOTJK J½`KTRKTKXKQ OĄ_KXO \K KàRKTIK _KXO YGNOVRKXOTK SGNGRROT KTH½_½QS½RQOGSOXOTIK\KXORKIKQHOXG_RϙQY½XK`GXLϙTJGJ[X[S[TJ½`KRZORSKSKYONGROT JK S½KYYKYKRKXOT QϙYSKT \K_G ZGSGSKT Y½XKRO \K_G Y½XKYO` URGXGQ QGVGZϙRGIGàϙ ·TM· X½RS½ĄZ½X -·X½RJ½à½½`KXKMKXKQYG_ϙRϙ6UROY<G`OLK\K9KRGNO_KZRKXO1GT[T[MKXKQYK YG_ϙRϙK\XK1GT[T[[_GXϙTIGOĄ_KXO\KKàRKTIK_KXRKXO½`KXOTJKSGNGRROTKTH½_½Q S½RQO GSOXOTOT JKTKZOS _KZQOYO HOX HOXOTO ZGSGSRGX HO¨OSJK J½`KTRKTSOĄZOX *URG_ϙYϙ_RG YG_ϙRϙ?GYGJG·TM·X½RKT_·TZKSK[_M[TURGXGQG¨ϙRGXGQH[_GYGJG_KXGRGTQ[XGRRG XG[_M[TLGGRO_KZZKH[R[T[RYGJGNOOĄ_KXOTOTK\XK1GT[T[TJG·TM·X½RKT_GYGQRGSGRGXϙ ONRGRONGROTJKY½XKRO\K_GY½XKYO`URGXGQSGNGRROTKTH½_½QS½RQOGSOXOTIKQGVGZϙRGHORKIKàO G¨ϙQH[R[TSGQZGJϙX 1UT[ZRGXϙTH[R[TJ[à[HOTGTϙTHUJX[SQGZϙTJGO¨QORORUQGTZGURGXGQX[NYGZGHGà RGTGT\KQGZSGROQRKXOTOTĄOQG_KZOYUTXGYϙQGVGTϙĄYGGZRKXOTK[_[RSGYϙ\KS½`OQYKYG_GX RGSGYϙ _GVϙRSGYϙ OYZKTORKT OĄ_KXOTJK ϘR 9GàRϙQ 3½J½XR½à½TIK _GVϙRGT ·R¨½SJK M½X½RZ½ JKàKXRKXOTOT-½X½RZ½1UTZXUR?·TKZSKROàOTJKȔ_GZGQUJGYϙȕO¨OT·TM·X½RKTYϙTϙXJKàKXO GĄZϙàϙ ·R¨½S JKàKXO GXGYϙTJGQO LGXQϙT _OTK _·TKZSKROàOT SGJJKYOTJK ·TM·X½RKT JH'ȑRϙQJKàKXOJKMK¨ZOàOTOTHKROXRKTJOàOH[YGVZGSG½`KXOTK S½`OQGRKZRKXOTOQGRJϙXG XGQ X[NYGZ ĄGXZRGXϙTG [_M[T LGGRO_KZZK H[R[T[RSGYϙTϙT <GROROàOT ZGXONRO UTG_ϙ_RG JG\GIϙJGT OYZKTORJOàO QGZ SGROQRKXOT ĄOQG_KZOTOT JK\GS KZZOàO _GVϙRGT OTIKRKSKJK YKY O`URGY_UT[T[T_GVϙRSGJϙàϙHKROXRKTKTOĄ_KXOTOTYG_ϙRϙ_GYGTϙTKQLSGJJKYO[_G XϙTIGZGXONOTJK½¨M½TY½XK_RKQGVGZϙRJϙàϙZGXONOTJK_GVϙRGT·R¨½SJK OĄ_KXRKXOTOT ½YZ QGZϙTJG H[R[TGT S[G_KTKNGTKJK M½X½RZ½ YK\O_KYOTOT J(' URGXGQ HKROXRKTJOàO\K_GYGQRGXϙT[_[RSGJϙàϙTϙTZKQXGXHKROXRKTSKYONGROTJKX[NYGZϙTϙTOVZGRKJO RKIKàO ONZGXϙ_RG OĄ_KXOTOT ZGXONOTJK M½T Y½XK_RK QGVGZϙRJϙàϙ YUT URGXGQ ZGXONOTJK YGGZ JG _½QYKQ YKYRK S½`OQ _G_ϙTϙ _GVϙRJϙàϙTϙT HKROXRKTJOàO \K JG\GQUT[Y[OĄRKSRKYG_ϙRϙ?GYGTϙTLSGJJKYO[_GXϙTIGO¨QORORUQGTZGTϙTLGGRO_KZZKT SKTKJORJOàOGTRGĄϙRSGQZGJϙX *GNG ·TIK _GVϙRGT M½X½RZ½ ·R¨½S½TJK JG\GIϙTϙT OĄRKZZOàO OĄ_KXOTJK S½`OQ _G_ϙTϙ YϙXGYϙTJGHKROXRKTKTJKàKXOT-½X½RZ½1UTZXUR?·TKZSKROàOTJKQOJ('JKàKXOTOGĄSGJϙàϙ HKROXRKTSOĄ OYK JK! ZGXONOTJK _GVϙRGT ·R¨½SJK M½X½RZ½ _GYGQRGXϙTG [_SGJϙàϙ ZGXONOTJK_GVϙRGTOTIKRKSKJKYGGZȑJGS½`OQ_G_ϙTϙY½XJ½XJ½à½HKROXRK TKTOĄ_KXOTOT!-½X½RZ½1UTZXUR?·TKZSKROàOTOT\KSGJJKYOTJK·TM·X½RKTM½X½RZ½ _GYGQRGXϙTG[_[RSGJϙàϙ\K[_GXϙRGXGXGàSKTLGGRO_KZOTOH[ĄKQORJKY½XJ½XJ½à½G¨ϙQUR[V 53 _[QGXϙJG GQZGXϙRGT SK\`[GZϙT \KXJOàO _KZQO_K JG_GTϙRGXGQ SGNGRROT KT H½_½Q S½RQO GSO XOTIKQGVGZϙRSGYϙTJGYUT[I[OZOHGXO_RKN[Q[QGG_QϙXϙRϙQH[R[TSGSGQZGJϙX '¨ϙQRGTGT TKJKTRKXRK JG\GRϙTϙT ZKS_O` OYZKSOTOT QGH[R½TK OJGXK 3GNQKSKYOTOT QGXGXϙXϙTHU`[RSGYϙTGJG\GJUY_GYϙTϙT_KTOJKTQGXGX\KXORSKQ½`KXKGTϙRGTSGNQKSK_K M·TJKXORSKYOTKZGXONOTJKU_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO *GT*+1 II- ÇEVRE SORUNLARI VE BELEDYELER: 1. Çevre Sorunlarna Neden Olan Etkenler: Günümüzde küresel düzeyde ele alnmas ve çözümlenmesi gereken en önemli sorunlardan biri haline gelen çevre sorunlar doal etkenler bir yana braklrsa daha çok insan kökenli nedenlere dayanmaktadr. Çevre kirlenmesi ve bozulmasn da içeren daha geni kapsaml bir kavram olan çevre sorunlarn genel anlamda, çevreyi oluturan ve canllarn yaamlar boyunca ilikilerini sürdürdükleri ve karlkl olarak etkileim içinde bulunduklar biyolojik fiziksel, sosyal, ekonomik ve kültürel unsurlarn ve ekolojik dengenin bozulmasna ve canllarn zarar görmesine neden olan sorunlar olarak tanmlamak mümkündür. nsan kaynakl çevre sorunlarna örnek olarak, asit yalar, ozon tabakasnn delinmesi, denizlerin ve iç sularn kirlenmesi, ormanlarn kesilerek yok edilmesi, nükleer atklarn toprak, su ve havay kirletmesi, endüstriyel gazlarn, dumanlarn ve sair partiküllerin havay kirletmesi, yerleim alanlarndan çkan kat atklarn çevreyi igal etmesi, sanayi ve araba gürültüsü, plansz kentlemenin neden olduu imar kirlilii saylabilir. Ozon tabakasndaki bozulma, küresel snma ve iklim deiiklii gibi sorunlar dourmaktadr. Çevre sorunlarnn nedenleri olarak, sanayileme, ekonomik büyüme, kentleme, nüfus art, ormanlarn, bitki ve hayvan türlerinin ve yaam alanlarnn, doal ve kültürel çevrenin tahribi olarak saylabilir. Ortaya çkan balca çevre sorunu türleri; su kirlilii, hava kirlilii, toprak kirlilii, flora ve faunann tahribi, ozon tabakasnn tahribi, asit yalar, küresel snma, ormanszlama, çölleme, genetik yapnn bozulmas, gürültü ve titreim olarak saylabilir 54. 2. Belediyelerin Karlat Balca Çevre Sorunlar: Ülkemizde belediyelerin çözmek zorunda olduklar çevre sorunlar, su kirlilii, hava kirlilii, kat atklar, toprak kirlilii, çarpk kentlemenin getirdii görüntü ve imar kirlilii, doal ve kültürel çevrenin bozulmas, gürültü kirlilii olarak sralanabilir. a) Su Kirlilii ve Belediyeler: Su kirlilii, insan kökenli faaliyetler sonucunda suyun temel özelliklerinin kullanmn kstlayacak veya engelleyecek ekilde bozulmas ve kalite deiimine uramasdr. Doal bir suyun fiziksel olarak renksiz, tatsz ve kokusuz olmas gerekir. Kokan su, renkli su ve belli bir tad olan su ile görüntüsü bulank olan su kirlenmitir. Çevresel bozulmadan dolay suyun kimyasal özellikleri (asitlik de- 54 GÜNE/COKUN; Çevre Hukuku, 2004, s.30 vd 54 recesi, sertlik derecesi, karbondioksit miktar, azot içerii gibi) bozulmasyla veya suda baz bakteri ve basil gibi küçük canllarn üremesi ya da ar derecede radyoaktif madde içermesi halinde de su kirlilii söz konusu olmaktadr. Su kirliliine neden olan genellikle evsel ve kat atklar, endüstriyel kimyasal atklar gibi kirleticilerdir. Tarmda kullanlan maddelerin ve deniz tamaclnda gemilerin su ortamna braktklar atklardr. Günümüzde belediyelerimizin ancak % 1 orannda kanalizasyon artma sistemine sahip olduklar, bunlarn saysal rakamnn 40 civarnda olduu, bunlardan 31’inin ller Bankas tarafndan, dierlerinin belediye imkanlaryla yapld belirlenmitir. Mevcut atk su artma tesislerinin verimli çaltrlamad da ayr bir sorundur. Büyükehirlerimizde özellikle stanbul, Ankara, zmir, Adana, Bursa ve Konya gibi illerimizde su ve kanalizasyon yönetiminin Büyükehir yönetimlerinden ayr idareler (SK, ASK, ZSU, BUSK gibi) kurmas olumlu bir gelimedir 55. Su Kirlilii Kontrol Yönetmelii’nin 43.maddesinde Atksu Toplama ve Bertaraf esaslar belirlenmi olup bu çerçevede atksu altyap tesisleri yönetimleri, sorumluluk bölgelerinde oluan atksularn toplanmas, iletilmesi ve bertaraf edilmesi ilemlerini yerine getirmekle yükümlüdür. Bu yönetmelikle, yetki snrlar içindeki tanmaz mal sahipleri için atksularn artma tesisi ile sonlandrm ortak atksu altyap tesislerine balamak ve bu tesisleri kullanmak bir hak ve mecburiyettir, hükmü ile Belediyelere görev ve sorumluluk verilmitir. Bir ehir ve/veya sanayi bölgesinde parsellerin, kurum, kurulu ve iletmelerin atksularn atksu altyap tesislerine balayabilmeleri, atksu altyap tesisleri yönetimince verilecek olan atksu balant iznine tabidir. Atksu balant izni, evsel atksularn yazl bir belge karlnda; endüstriyel ve kark atksularn ise düzenlenecek balant kalite kontrol izin belgesindeki koullar salamas halinde, atksu altyap tesisleri yönetimi tarafndan verilen izindir. SKKY, Atksu Artma Tesisi Proje onay sürecinde Belediyelere önemli görev ve yetkiler vermektedir 56. b) Hava Kirlilii ve Belediyeler: Hava kirlilii, bata endüstrileme ve kent yaamnn getirdii (fosil yaktlarn, egzoz gazlarnn, kimyasal gazlar çkaran endüstri kurulularnn) etken olduu, insanlar tarafndan atmosfere kartrlan yabanc maddeler vastasyla hava bileiminin bozulmas ya da atmosferde toz, duman, koku, su buhar eklinde bulunabilecek olan kirleticilerin canllar ile eyalara zarar verecek miktara yükselmesi eklinde tanmlanabilir 57. Hava kirlilii belediyeleri de ilgilendiren en önemli kentsel çevre sorunlarndandr. Endüstri tesislerinden kaynaklanan hava kirliliinin önlenmesi bakmndan Belediye yönetimleri ruhsat, izni verme ve kanunlarn öngördüü cezalandrma yetkilerini kullanrken özen göstermeleri, örnein yaydklar toz emis55 56 57 KELE, hsan; “Belediyeler ve Çevre Sorunlar”, Deiik Yönleriyle Yerelleme, Editör: Veysel K. BLGÇ, Seçkin Yaynevi, Ankara-2009, s.358 ABACIOLU, Muhittin/ABACIOLU, Ali; a.g.e. (2007), s.592 EN, Ersan; Çevre Ceza Hukuku (1994), s.16 55 yonu ile büyük bir kirlilik kayna olan çimento fabrikalarnn ehir merkezi ve yaknlarndan, ehir dna çkarlmas, boaltlan yerin yeil alana ayrlmas gereklidir 58. Egzoz gazlarnn denetimi yaplmal, egzozundan limitlerin üstünde CO (karbonmonoksit) gaz emisyonu olan tatlar trafikten men edilmelidir. Konutlarn stlmasndan kaynaklanan hava kirlilii de belediyelerimizin önemli bir sorunudur. Bu konuda, doalgaz uygulamasnn yaygnlatrlmas bakmndan halkn bilinçlendirilmesi, eitim, denetim ve yatrm açlarndan belediyelere görev dümektedir. c) Toprak Kirlilii ve Belediyeler: Toprak kirlilii, topraa braklan atklarn topran fiziksel ve kimyasal yapsn bozmasdr. Toprak kirliliinin balca nedenleri; doal bir etken olarak verimli üst topran erozyon yolu ile tanmas suretiyle topran verimsizlemesi, topraa braklan her türlü kat, sv ve gaz halindeki zararl ve kimyasal maddeler, asit yalar, orman varlnn azalmas, çöp ve dier kat atklarn topraa atlmas veya gömülmesi, madencilik faaliyetleri srasnda belirli bir toprak kalitesinin alnmas, tarm alanlarnn yerleim alan haline getirilmesi, kentlemenin neden olduu toprak kirlilii, yanl tarm teknikleri seçimi, kum, çakl vs. maddelerinin kaz yoluyla topraktan elde edilmesi saylabilir. Belediyeler, izin, ruhsat yetkilerini kullanrken bu hususlara özen göstermelidirler. mara açlacak yerlere aaçlandrma zorunluluu getirilmesi, kentin civarnda yeil alanlarn miktar ve kalitesinin artrlmas gerekir. d) Gürültü Kirlilii ve Belediyeler: Çevre sorunlar arasnda gürültü kirlilii de önemli bir yer tutmaktadr. Hzla gelien endüstri ve motorlu araçlarn artmas kent yaamn çekilmez hale getiren gürültü kirliliine neden olmaktadr. Gürültü, istenmeyen seslerin dourduu akustik bir olgudur. Bu nedenle gürültü kirliliine akustik kirlilik de denilmektedir. Uzun zaman belirli bir iddetin üstünde gürültüye maruz kalnmas, duyma hassasiyetini azaltmann yan sra bir çok dier ciddi salk ve çevre sorunlarna neden olmaktadr. Belediyeler bu konuda Yönetmeliklerde öngörülen ölçümlerini sk sk yapmal ve bu sorunun çözümüne yarayacak teknikler gelitirmelidir. e) Atklarn Kontrolü ve Belediyeler: 5216 sayl Büyükehir Belediyesi Kanunu’nun 7.maddesi ile 5393 sayl Belediye Kanunu, evsel kat atk ve tbbi atklarn toplanmas, tanmas ve bertaraf konularnda belediyelere görev ve sorumluluklar yüklemektedir. Tehlikeli Atklarn Kontrolü Yönetmelii’ne göre Büyükehir Belediyeleri ve belediyeler; 1. Evlerden kaynaklanan tehlikeli atklarn yönetimine ilikin plan ve programlarn hazrlamakla ve kurulacak sistemi öneri halinde mahalli çevre kuruluna sunmakla, 2. Atk üreticileri ve bertarafçlar ile beraber veya istemesi durumunda ayr olarak ortak atk bertaraf tesisleri kurmak veya kurdurmakla, 58 KELE, hsan; a.g.e., s.352 vd. 56 3. Atklarn bertarafna ilikin tesisler ile ilgili plan ve projeler hakknda valiliin uygun görüü ile birlikte Bakanln onayn almakla, 4. Belediye ve mücavir alan snrlar içinde faaliyette bulunan atk bertaraf tesislerin inas ve iletilmesinde bu Yönetmelikte belirtilen yükümlülük çerçevesinde gerekli önlemleri almak ve aldrmakla, 5. Tehlikeli atk bertaraf tesisi kurulmas için belirlenen yer mücavir alan içinde ise, bu yerin imar planna ilenmesini salamakla, 6. Belediye ve mücavir alan snrlar içinde faaliyette bulunan ve tehlikeli atk üreten tüm tesislere inaat ve iletme ruhsat verilmesi aamasnda, tehlikeli atklarn bertarafnn bu Yönetmelik hükümleri dorultusunda salandn tesis sahibi tarafndan belgelenmesini salamakla, 7. Gerçek ve tüzel kiilerce kurulacak ortak atk bertaraf tesislerinin planlamas, inaat ve iletilmesi aamalarnda yaplacak çalmalar desteklemekle ve ilgili tedbirlerin alnmasn salamakla görevlidir. Ambalaj ve Ambalaj Atklarnn Kontrol Yönetmelii’ne göre Büyükehir belediyeleri; ambalaj atklarnn kaynanda ayr toplanmas, ilçe ve ilk kademe belediyeleri arasnda koordinasyonun salanmas hususunda gerekli tedbirleri almakla yükümlüdürler. Belediyeler ise; Ambalaj atklarn kaynanda ayr toplamak veya ekonomik iletmeler, yetkilendirilmi kurulu veya geçici çalma izni veya lisans alm geri kazanm iletmelerine toplattrmakla yükümlüdürler. Bu bakmdan meclis karar alnmal, belediye Atk Yönetim Birimi oluturulmal, Kat Atk Yönetim Plan dorultusunda Ambalaj Atk Yönetim plan hazrlanmaldr. Tbbi Atklarn Kontrolü Yönetmelii belediyelere u yükümlülükleri yüklemektedir. 1. Tbbi atklarn geçici atk depolarndan veya konteynerlerinden alnarak toplanmas, tanmas, sterilizasyon ilemine tabi tutulmas ve bertaraf ile ilgili detaylar içeren Tbbi Atk Yönetim Plan’n hazrlamak, uygulamak ve halkn bilgilenmesini salamak, 2. Tbbi atklar geçici atk depolarndan alarak bertaraf sahasna tamak/tattrmak, 3. Tbbi atk bertaraf/sterilizasyon tesislerini kurmak/kurdurmak, iletmek/ilettirmek, 4. Kuracaklar tbbi atk bertaraf tesisleri ile sterilizasyon tesisleri için ön lisans/lisans almak, 5. Tbbi atk tama araçlar için tama lisans almak, 6. Geçici atk depolarna yap ruhsat vermek, 7. Tbbi atklarn yönetimiyle görevli personelini periyodik olarak eitmek/eitimini salamak, 8. Tbbi atklarn yönetimiyle görevli personelin özel giysilerini salamak, 9. Salk kurulularndan toplanan, tanan ve bertaraf edilen tbbi atk miktarlarn kayt altna almak, bu bilgileri yl sonu itibar ile valilie göndermek ve talep edilmesi halinde Bakanln incelemesine açk tutmak. 57 Atk Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmelii’ne göre Belediyelere, Büyükehir statüsündeki yerlerde Büyükehir Belediyelerine verilen görev ve yetkiler unlardr; 1. Atk pil ve akümülatörlerin belediye kat atk düzenli depolama alanlarnda evsel atklarla birlikte bertarafna izin vermemek, 2. Kurulu ve iletme giderleri pil üreticileri tarafndan karlanacak geçirimsiz koullar salanm, nemden ari ve meteorolojik artlardan korunmu atk pil depolama alanlarnn kurulmas için kat atk düzenli depolama alanlarnda ücretsiz olarak yer tahsis etmek, 3. Üreticilerin ehrin muhtelif yerlerinde yapacaklar atk pil ve akümülatör toplama ilemlerine yardmc olmak ve ibirlii yapmak, 4. Okullar, halk eitim merkezleri, mahalle muhtarlklar, elence yerleri ve halka açk merkezlerde pilleri ayr toplama ile ilgili üreticilerin sorumluluu ve program dahilinde gerektiinde üretici ile ibirlii yaparak pilleri ücretsiz olarak ayr toplamak, halk bilgilendirmek, eitim programlar düzenlemek, 5. Belediye snrlar içinde bulunan atk pil ve akümülatör bertaraf tesislerini ve tama firmalarn denetlemek. Atk Yalarn Kontrolü Yönetmelii hükümlerine göre belediyelerin görev ve yetkileri unlardr; 1. Atk yalar belediye evsel atk depolama sahasna kabul etmemek, 2. Atk yalarn su, toprak gibi alc ortamlara dorudan verilmesini ve kanalizasyona boaltlmasn önlemek, 3. Belediye hudutlar ve mücavir alan snrlar içindeki yerlerde kurulacak atk ya geri kazanm tesislerine inaat ruhsat vermek. Bitkisel Atk Yalarn Kontrolü Yönetmelii uyarnca Büyükehir belediyeleri ve belediyelerin görevleri unlardr; 1. Yetki sahasnda bulunan lokantalar, sanayi mutfaklar, oteller, tatil köyleri, motel ve yemekhaneler, hazr yemek üretimi yapan firmalar ile dier yerlerde gerekli denetimleri yaparak kullanlm kzartmalk yalarn kanalizasyona dökülmesini önlemek, 2. Snrlar dahilinde kullanlm kzartmalk ya üreten iletmelerin lisansl geri kazanm tesisleriyle veya valilikten geçici depolama izni alm toplayclarla yllk sözleme yapmalarn salamak, buna ilikin kaytlar ilgili valilie bildirmek, sözleme yapmayanlara gerekli cezai ilemi uygulamak, 3. 2008 ylndan itibaren kullanlm kzartmalk yalarn hanelerden toplanmas için gerekli sistemi kurmak, halk bu konuda bilgilendirerek atk ya toplama faaliyetlerini 2008 yl itibariyle balatmak, 4. lgili hususlarda gerekli tedbirleri almak. Hafriyat Topra, naat ve Yknt Atklarnn Kontrolü Yönetmelii gereince belediyelerin 59 görev ve yetkileri unlardr; 59 l belediye mücavir alan içerisinde il ve ilçe belediyeleri, Büyükehirlerde Büyükehir belediyeleri, Büyükehir belediyeleri dnda ise ilçe belediyeleri. 58 1. Hafriyat topra, inaat/yknt atklar ile doal afet atklarnn toplanmas ve geçici biriktirilmesi, tanmas, geri kazanlmas ve bertaraf ile ilgili yönetim plan hazrlamak, 2. Hafriyat topra ve inaat/yknt atklar geri kazanm tesisleri sahalar ile depolama sahalarn belirlemek, kurmak/kurdurtmak ve iletmek/ilettirmek, 3. Depolama sahas yerinin seçimi, inaat veya iletilmesi srasnda çevre ve insan saln olumsuz etkilemeyecek ekilde gerekli tedbirleri almak veya aldrtmak, 4. Hafriyat topra ve inaat/yknt atklar için toplama, tama hizmeti verecek firmalarn adresleri ve telefon numaralar ile nakliye bedellerini halkn bilgilenecei ekilde ilan etmek, 5. Hafriyat topra ve inaat/yknt atklarnn toplanmas, tanmas ve bertaraf bedelini belirlemek, 6. Hafriyat topra ve inaat/yknt atklarnn toplanmas, geçici biriktirilmesi, tanmas ve bertaraf faaliyetlerini denetlemek, 7. Belediye snrlar içindeki hafriyat topra ve inaat/yknt atklar geri kazanm tesisleri ile depolama sahalarna izin vermek ve gerektiinde bu izni iptal etmek, 8. Toplanan inaat/yknt atklarn öncelikle altyap çalmalarnda kullanmak/kullandrmak, 9. Belediye snrlar içinde oluan, toplanan, geri kazanlan ve bertaraf edilen hafriyat topra ile inaat/yknt atklarna ilikin istatistiki bilgileri valilikler aracl ile yl sonunda Bakanla bildirmek, 10. Doal afet atklarnn yönetimi konusunda valilik koordinasyonunda oluturulan kriz merkezi kararlarn uygulamakla yükümlüdürler 60. Çevre Kanununun 11.maddesinde “izin alma, artma ve bertaraf etme yükümlülüü” baln tayan düzenlemesinde belediyelere bu konuda önemli görevler ve yükümlülükler verilmektedir. öyle ki; “Üretim, tüketim ve hizmet faaliyetleri sonucunda oluan atklarn alc ortamlara dorudan veya dolayl vermeleri uygun görülmeyen tesis ve iletmeler ile yerleim birimleri atklarn yönetmeliklerde belirlenen standart ve yöntemlere uygun olarak artmak ve bertaraf etmekle veya ettirmekle ve öngörülen izinleri almakla yükümlüdürler. Birinci fkrada belirtilen yükümlülüü bulunan tesis ve iletmeler ile yerleim birimlerine; 1) naat ruhsat aamasnda bu yükümlülüünü yerine getireceini gösterir proje ve belgeleri ilgili kuruma sunmadkça inaat ruhsat verilmez. 2) naat bitmi olanlardan, bu yükümlülüü yerine getirmeyenlere iletme ruhsat ve/veya yap kullanma ruhsat verilmez. 60 ABACIOLU, Muhittin/ABACIOLU, Ali; a.g.e. (2007), s.596-602 59 3) naat ruhsatna, yap kullanma veya iletme ruhsatn haiz olmakla birlikte artma ve bertaraf yükümlülüklerini yerine getirmemeleri halinde, verilmi yap kullanma izni veya iletme izni iptal edilir. Faaliyetlerinde deiiklik yapmay ve/veya tesislerini büyütmeyi plânlayan gerçek ve tüzel kiiler yönetmelikle belirlenen usûl ve esaslar çerçevesinde atklarn artma veya bertaraf etme yükümlülüünü yerine getirmek zorundadrlar. Atksular toplayan kanalizasyon sistemi ile atksularn artld ve artlm atksularn bertarafnn saland atksu altyap sistemlerinin kurulmas, bakm, onarm, slah ve iletilmesinden; büyükehirlerde 20/11/1981 tarihli ve 2560 sayl stanbul Su ve Kanalizasyon daresi Genel Müdürlüü Kurulu ve Görevleri Hakknda Kanunla belirlenen kurulular, belediye ve mücavir alan snrlar içinde belediyeler, bunlarn dnda iskâna konu her türlü kullanm alannda valiliin denetiminde bu alanlar kullananlar sorumludur. Serbest ve/veya endüstri bölgelerinde bölge müdürlükleri, kültür ve turizm koruma ve gelime bölgelerinde, turizm merkezlerinde Kültür ve Turizm Bakanl veya yetkili kld birimler, organize sanayi bölgelerinde organize sanayi bölgesi yönetimi, küçük sanayi sitelerinde kooperatif bakanlklar, mevcut yerleim alanlarndan kopuk olarak münferit yaplm tatil köyü, tatil sitesi, turizm tesis alanlar vb. kullanm alanlarnda ise site yönetimleri veya tesis iletmecileri atksu altyap sistemlerinin kurulmas, bakm, onarm ve iletilmesinden sorumludurlar. Atksu altyap sistemlerini kullanan ve/veya kullanacaklar, balant sistemlerinin olup olmadna baklmakszn, artma sistemlerinden sorumlu yönetimlerin yapaca her türlü yatrm, iletme, bakm, onarm, slah ve temizleme harcamalarnn tamamna kirlilik yükü ve atksu miktar orannda katlmak zorundadrlar. Bu hizmetlerden yararlananlardan, belediye meclisince ve bu maddede sorumluluk verilen dier idarelerce belirlenecek tarifeye göre atksu toplama, artma ve bertaraf ücreti alnr. Bu fkra uyarnca tahsil edilen ücretler, atksu ile ilgili hizmetler dnda kullanlamaz. Atksu toplama havzasnn birden fazla belediye veya kurumun yetki sahasnda olmas halinde; atksu artma tesisini ileten kurum, atksu ile ilgili yatrm ve harcama giderlerini kirletenlerden kirlilik yükü ve atksu miktar nispetinde tahsil eder. Atk üreticileri uygun metot ve teknolojiler ile atklarn en az düzeye düürecek tedbirleri almak zorundadrlar. Atklarn üretiminin ve zararlarnn önlenmesi veya azaltlmas ile atklarn geri kazanlmas ve geri kazanlabilen atklarn kaynanda ayr toplanmas esastr. Atk yönetim plânlarnn hazrlanmasna ilikin esaslar, Bakanlkça çkarlacak yönetmelikle düzenlenir. Geri kazanm imkân olmayan atklar, yönetmeliklerle belirlenen uygun yöntemlerle bertaraf edilir. Büyükehir belediyeleri ve belediyeler evsel kat atk bertaraf tesislerini kurmak, kurdurmak, iletmek veya ilettirmekle yükümlüdürler. Bu hizmetten 60 yararlanan ve/veya yararlanacaklar, sorumlu yönetimlerin yapaca yatrm, iletme, bakm, onarm ve slah harcamalarna katlmakla yükümlüdür. Bu hizmetten yararlananlardan, belediye meclisince belirlenecek tarifeye göre kat atk toplama, tama ve bertaraf ücreti alnr. Bu fkra uyarnca tahsil edilen ücretler, kat atkla ilgili hizmetler dnda kullanlamaz. Üretici, ithalatç ve piyasaya sürenlerin sorumluluu kapsamnda yükümlülük getirilen üreticiler, ithalatçlar ve piyasaya sürenler, ürünlerinin faydal kullanm ömrü sonucunda oluan atklarnn toplanmas, tanmas, geri kazanm, geri dönüümü ve bertaraf edilmelerine dair yükümlülüklerinin yerine getirilmesi ve bunlara yönelik gerekli harcamalarnn karlanmas, eitim faaliyetlerinin gerçekletirilmesi amacyla Bakanln koordinasyonunda bir araya gelerek tüzel kiilii haiz birlikler olutururlar. Bu kapsamda yükümlülük getirilen kurum ve kurulularn sorumluluklarnn bu birliklere devrine ilikin usûl ve esaslar Bakanlkça çkarlacak yönetmeliklerle belirlenir. Tehlikeli atk üreticileri, yönetmelikle belirlenecek esaslara göre atklarn bertaraf etmek veya ettirmekle yükümlüdürler. Atk geri kazanm, geri dönüüm ve bertaraf tesislerini kurmak ve iletmek isteyen gerçek ve/veya tüzel kiiler, yönetmelikle belirlenen esaslar dorultusunda, ürün standard, ürünlerinin sata uygunluu ve piyasadaki denetimi ile ilgili izni, ilgili kurumlardan almak kayd ile Bakanlktan lisans almakla yükümlüdür. Evsel atklar hariç olmak üzere, atk tama ve/veya toplama ilerini yapan kurum veya kurulular Bakanlktan lisans almak zorundadr. Evsel atklarn tama ve toplama ilerini yapan kurum ve kurulular Bakanlkça kayt altna alnr. Atksu artm, atk bertaraf ve atk geri kazanm tesisleri yapmak amacyla belediyelerin hizmet birlikleri kurmalar halinde, bu hizmet birliklerine aratrma, etüt ve proje konularnda Bakanlkça teknik ve malî yardm yaplr. Tesis yapm projeleri ise bu Kanunun 18 inci maddesi çerçevesinde kredi veya yardm ile desteklenebilir. Kredi borcunun geri ödenmemesi durumunda 6183 sayl Amme Alacaklarnn Tahsil Usulü Hakknda Kanun hükümlerine göre takip yaplr ve öncelikle 2380 sayl Belediyelere ve l Özel darelerine Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakknda Kanunun ek 4 üncü maddesi hükümleri çerçevesinde ilgili belediyelerin ller Bankasndaki paylarndan tahsil olunur. Artma ve bertaraf etme yükümlülüüne tâbi tesis ve iletmeler ile yerleim birimleri, bu yükümlülüe istinaden kurulmas zorunlu olan artma ve bertaraf sistemleri, atksu artma ve ön artma sistemleri ile atksu altyap sistemlerinin kurulmas, onarm, slah, iletilmesi ve harcamalara katk paylarnn belirlenmesi ile ilgili usûl ve esaslar Bakanlkça yönetmeliklerle düzenlenir. Bu konuda dier kanunlarla verilen yetkiler sakldr. Bu Kanunun uygulanmasn salamak üzere alnmas gereken izinler ve bu izinlerin tâbi olaca usûl ve esaslar Bakanlkça çkarlacak yönetmeliklerle belirlenir. 61 Faaliyetleri nedeniyle çevreye olumsuz etkileri olabilecek kurum, kurulu ve iletmeler tarafndan, faaliyetlerine ilikin olas bir kaza durumunda, kazann çevreye olumsuz etkilerini kontrol altna almak ve azaltmak üzere uygulanacak acil durum plânlar hazrlanmas zorunludur. Buna ilikin usûl ve esaslar Bakanlkça çkarlacak yönetmelikle düzenlenir. Bu plânlar dikkate alnarak Bakanln koordinasyonunda ilgili kurum ve kurulularca yerel, bölgesel ve ulusal acil durum plânlar hazrlanr. Liman, tersane, gemi bakm-onarm, gemi söküm, marina gibi ky tesisleri; kendi tesislerinde ve gemi ve dier deniz araçlarnda oluan petrollü, yal kat atklar ve sintine, kirli balast, slaç, slop gibi sv atklar ile evsel atksu ve kat atklarn alnmas, depolanmas, tanmas ve bertaraf ile ilgili ilemleri ve tesisleri yapmak veya yaptrmakla yükümlüdürler. Buna ilikin usûl ve esaslar Bakanlkça çkarlacak yönetmelikle belirlenir.” 3. Çevre Sorunlar ve Kirliliin Çözümünde Belediyelerin Rolü: a) Genel Olarak: Günümüzde büyük boyutlara ulaan çevre sorunlar ve kirliliinin çözümünde merkezi yönetime düen görevler yannda yerel yönetimlere ve özellikle kent yönetiminden sorumlu olan belediyelere önemli görevler verilmitir. Zira çevre sorunlar, kentin ve kentlinin sorunudur. Bu itibarla belediyelerin çözmek zorunda olduklar sorunlar içinde çevresel nitelikli olanlar, öncelikli ve önemlidir 61. Anayasann salkl ve dengeli bir çevrede yaama hakkn düzenleyen 56.maddesi ile “konut hakk” baln tayan 57.maddesi birlikte deerlendirildiinde; “salkl ve dengeli çevre” kavramnn, doal güzelliklerin korunduu, kentleme ve sanayilemenin getirdii hava, su ve toprak kirlenmesinin önlendii bir çevre kadar, belli bir plan ve programa göre düzenlenmi çevreyi de kapsad; keza konutun insanlar için önemi göz önüne alndnda, devletin, ehirlerin özelliklerini ve çevre artlarn gözeten bir planlama çerçevesinde, konut gereksinimini karlayacak tedbirleri alma ve ayrca toplu konut teebbüslerini destekleme ödevi bulunduu, yaplamann çada kentleme ve çevre koullar ile uyum içinde bulunmalar gerektii açkça anlalmaktadr. Anayasann çevre hukuku ile ilgili bu hükümlerinin bir yansmas olan Türk Çevre Mevzuatnda belediyelerimize bata 5393 sayl Belediye Kanunu (14, 15.md.), 5216 sayl Büyükehir Belediye Kanunu (7, 10, 11.md.), 3194 sayl mar Kanunu, 775 sayl Gecekondu Kanunu, 1593 sayl Umumi Hfzsshha Kanunu, 2872 sayl Çevre Kanunu, 2634 sayl Turizmi Tevik Kanunu, 2863 sayl Kültür ve Tabiat Varlklarn Koruma Kanunu, 3621 sayl Ky Kanunu, 2960 sayl Boaziçi Kanunu, 2985 sayl Toplu Konut Kanunu olmak üzere pek çok Kanunda ve çevrenin korunmasn amaçlayan Tüzük ve Yönetmeliklerde önemli görev, yetki ve sorumluluklar verilmitir. b) Stratejik Planlama ve Yerel Yönetimlerde Uygulanmas: 61 KELE, Ruen; Kentleme Politikas, 2002, Ankara, s.719 62 Çevresel nitelikli görevleri üstlenen belediyelerimizin, bu konularda teknik bilgi birikimine sahip nitelikli elemanlara ve böyle bir personeli istihdam edecek, çevresel sorunlarn çözümü için gerekli mali kaynaklara sahip olmadklarndan, bu yetersizlikler sistemin ilemesini aksatmaktadr. Tüm bu yetersizliklere karn belediyeler, mevcut imkanlarla çevre sorunlarnn çözümü amacyla izleyecei stratejileri (çevre politikalarn) oluturarak uygulamak durumundadrlar. Yeni Belediye Yasasnn getirdii bir kavram olan stratejik planlama, var olan durum, hedefteki durum ve bunun nasl yaplaca konusundaki planlamay ifade etmektedir. Kurumun geleceinin planlamas sürecine kurumsal stratejik planlama, kent planlamasna ise mekansal stratejik planlama denilmektedir 62. Belediyelerin kurumsal stratejik planlarnn uygulanmasnda baarya ulalabilmesi için halkn çevre sorunlarna duyarll önem tadndan, bu konuda halkn bilinçlendirilmesi, fikirlerinin alnmas ve bu sürece katlmlarnn salanmas gerekir. Bu nedenle belediyelerin halkla ve çevre örgütleri ile iyi bir iletiim kurmalar ve ibirlii içinde hareket etmeleri gerekir. Stratejik planlamann yasal dayanan 5018 sayl Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu oluturmaktadr. Yerel yönetimlerde ise stratejik plann yasal altyapsn 5216 sayl Büyükehir Belediyesi Kanunu, 5393 sayl Belediye Kanunu ve 5302 sayl l Özel daresi Kanunu oluturmaktadr. Bu konuda DPT tarafndan stratejik planlama klavuzlar ve Yönetmelik yaynlanm, pilot uygulama çalmalar ile stratejik planlama uygulamalar balatlmtr 63. DPT’nin kamu kurulular için hazrlad Stratejik Planlama klavuzunda stratejik planlama ve nitelii hakknda ayrntl bilgilere yer verilmitir. Buna göre stratejik planlama: - Sonuçlarn planlamasdr: Girdilere deil, kamu hizmetleri ile elde edilecek sonuçlara odakldr. - Deiim planlamasdr: Deiimin istenilen yönde olabilmesini salamaya gayret eder ve deiimi destekler. Dinamiktir ve gelecei yönlendirir. Düzenli olarak gözden geçirilmesi ve deien artlara göre uyarlanmas gerekir. - Gerçekçidir: Arzu edilen ve ulalabilir bir gelecei resmeder. - Kaliteli yönetimin aracdr: Disiplinli ve sistemli bir ekilde, bir kuruluun kendisini nasl tanmladn, neler yaptn ve yapt eyleri niçin yaptn deerlendirmesi ve ekillendirmesi ve bunlara rehberlik eden temel kararlar ve eylemleri üretmesidir. - Hesap verme sorumluluuna temel oluturur: Sonuçlarn nasl ve ne ölçüde gerçekletirildiinin izlenmesine, deerlendirilmesine ve denetlenmesine temel oluturur. - Katlmc bir yaklamdr: Stratejik planlama sürecinin kuruluun en üst düzey yetkilisi tarafndan tam olarak desteklenmesi arttr. Bununla beraber, 62 63 ATAÖV, Anl; Stratejik Planlama ve Belediyeler: Türkiye Belediyeler Birlii ve Konrad Adenauer Vakf birlii ile düzenlenen 6 Mays 2005 tarihli toplantda yaplan konuma. DEMR, Yeter; Stratejik Planlama Sürecinde Yerel Yönetimler; Yerel Yönetim ve Denetim Dergisi, Eylül-2009, C:14, S:9 s.21 63 ilgili taraflarn, dier yetkililerin, idarecilerin ve her düzeydeki personelin katks, ortak çabas ve destei olmakszn, stratejik planlama baarya ulaamaz 64. Hzl kentleme, teknolojik toplumsal gelimeler, demokratiklemenin yaylmas, vatanda odaklln artmas, kentsel sorunlarn ç gibi büyümesi, göç olgusu, sürdürülebilir kalknmann salanmas, alt yap yetersizliinin sorunlara yol açmas, vatanda ikayetlerinin artmas, kaliteli hizmet beklentisi, kaynak sknts gibi pek çok sorunla kar karya kalan yerel yönetimlerin stratejik planlamaya bavurmalar kaçnlmaz hale gelmitir 65. Yerel yönetimler için baarl bir stratejik planlama uygulamas için önerilen hususlar unlardr 66; 1. Liderliin hiçbir ikamesinin olmamas nedeniyle; yerel yönetim yöneticileri stratejik plana inanmal; stratejik liderlik göstermeli; yöneticiler, stratejik düünme, davranma, uygulama, gelitirme ve deiim yeteneklerine kavuturulmal, 2. Yerel yönetimlerde kurumsal liderlik ve kültür oluumunu salayacak kurumsallamalara gidilmeli, 3. Yerel yönetim birimleri arasnda koordinasyon ve ibirliini sürekli klacak mekanizmalar gelitirilmeli, 4. Uzman ve nitelikli kiilerden oluan planlama birimleri kurularak, veri taban ve bilgi yönetimi sistemine geçilmeli, 5. Yönetimin geleceini yönetmeye yönelik misyon, vizyon, amaç, hedef ve stratejiler oluturacak çalmalar yaplmal, 6. Plan yapm ve uygulamalarnda kamuoyu bilgilendirilmeli, 7. Plana katlan taraflar, paydalar ve hedef kitlenin talep ve beklentileri plana yanstlmal, 8. Plan hedeflerine uygun proje, etüt ve fizibiliteler yaplmal, 9. Yerel alanda kamu, sivil toplum kurulular ve özel kesim ibirliini salayacak yönetiim ortam hazrlanmal, üniversitelerle ibirlii ve ortak çalma alanlar oluturulmal ve gerekirse danmanlk hizmeti de alnmal, 10. Yerel yönetimin karar organlar stratejik plan hedeflerine uygun yllk yatrm programlar ve bütçe hazrlamalar, 11. Yerel yönetimin seçilmi organlar görü ve niyetlerini plana yanstmal ancak var olan plana uymal, 12. Yerel kaynak ve potansiyelleri harekete geçiren stratejik planlama anlay toplumun uyumu ile ortaya konmal, 13. Kaynak kullanm ve dalm stratejik plan öngörüsüne braklmal ve bu konuda karar organlar kararllk göstermeli, 64 65 66 DPT (2006a), Kamu dareleri çin Stratejik Planlama Klavuzu, Ankara, s.7 AKIN, B./GÜLEÇ, S.: Belediyelerde Stratejik Planlamann Gerçekletirilebilirlii ve Karaman Belediyesinde Gerçekletirilen Bir Analiz, Kamu Yönetiminde Kalite 3.Ulusal Kongresi, TODAE Yayn, Ankara-2003, s.436 NARNOLU, A.; Yerel Yönetimlerde Stratejik Planlama ve Uygulama, Kiisel Yayn, stanbul, s.355-356; DEMR, Yeter; a.g.m., s.21-22 64 14. Toplumun farkl kesimlerinin talep ve beklentileri yerel yönetim karar organlarna yanstlarak tartma zemini yaratlmal, stratejik amaç ve hedefler ile stratejilerde yaplacak deiikliklerde ortak katlm salanmaldr. 5393 sayl Belediye Kanununun 41.maddesi, belediyelerin kalknma plan ve bölge plan balamnda gelitirdikleri ilke, esas, yatrm kararlar ve yatrm programlar göz önüne alnmak suretiyle kendi bütçe ve programlarna esas oluturacak eylem plan niteliinde stratejik plan hazrlamalarn öngörmektedir. 73.maddede nüfusu 50.000’nin üzerinde olan kentler için belediyelerin kentsel dönüüm ve geliim projeleri yapma ve uygulama yetkileri düzenlenmitir. 5216 sayl Büyükehir Belediyesi kanununun 7.maddesinin (a) bendine göre, anakent belediyeleri ilçe ve ilk kademe belediyelerinin görülerini de alarak anakentin stratejik plann, yllk hedeflerini, yatrm programlarn ve bunlara ilikin bütçesini hazrlayacaktr. Çevre sorunlarnn temelinde, “üretim-tüketim” olgularnn yatmas, konuya “ekonomi” açsndan bakmay gerektirmektedir. Çevre sorunlarnn ekonomik analizinde amaç, sorunlarn önüne geçmek deildir. Temel amaç, optimal bir kirlilik düzeyinin belirlenmesi, yani, kirlilii azaltc önlemlerin, salayaca sosyal faydadan daha fazla bir sosyal maliyet yaratmaya balayaca kirlilik düzeyinin tespitidir. Kirlilik kontrolünü önemli klan ekolojik ve hijyenik koullarn yannda dier bir koul da çou yerleim yerinde kirlilie yol açan atk miktarnn, olmas gerekenden daha fazla olmas sorunudur. Böyle bir sorunun giderilmesi, kirliliin yaratt sosyal maliyetler için uygun bir fiyat belirlemesiyle de mümkündür. Belediyelerin yerel ve acil nitelikli çevre sorunlarn belirleyerek bunlara yönelik en uygun ve öncelikli araçlar toplumsal yapnn eilimlerini de göz önünde tutarak belirlemesi gerekir. Bunun için de yaanlan çevrenin yapsna göre önlemler alnmal ve bu önlemlere uygun stratejiler belirlenmelidir. Belediyelerin bu amaçla izlemesi gereken stratejileri u ekilde sralanabilir: a.Çevresel kalite snrlarnn belirlenmesi, b.Atklarn denetim altna alnmas imkanlarnn belirlenmesi, c.Çevre üzerinde etkide bulunabilecek insan etkinliklerinin önceden deerlendirilmesi ve en az zarar verici seçenein belirlenerek uygulama alanna konulmas, d.Kirlenmi bölgelerdeki kirliliklerin kaldrlmas ve yeniden kirlenmenin önüne geçilmesi. Bu stratejileri ve araçlar kullanarak çevrenin bozulmasnn önüne geçilmesi ve çevrenin korunmas kolaylaacaktr 67. Belediyeler çevre politikalarn halkla iyi iletiim kurarak ve ibirlii içinde uygulamaldrlar. c. Kentsel Alanlardaki Plansz Yaplamann Dourduu Çevre Sorunlar: Ülkemizde sanayileme sonucunda krsal alandan kent alanlarna göçün hzlanmas, salksz ve plansz kentleme olgusunu da beraberinde getirmi, bu durum kentlerin çevresindeki arazilerin yamalanmasyla gecekondu ad verilen fiziki ve toplumsal açdan en yetersiz olanaklarla donatlm kaçak yaplamalarn, kentleri kuatmasna kadar gitmitir. Barnma gereksiniminin ucuz ve çabuk yoldan giderilmesini salayan bu kaçak ve niteliksiz yaplama biçimi, kentsel 67 KELE, Ruen; a.g.e., s.341-342 65 alanlardaki yap kirliliini de beraberinde getirmitir 68. Gecekondulamann yan sra büyük ölçekli kamu yatrmlarndaki art ve son yllarda ky bantlarnda görülen turistik amaçl ikinci konut yerleme istekleri ve düzensiz yaplamalar, çok verimli tarm alanlarnn yitirilmesini hzlandrmaktadr. Bu durum, gerek sanayileme ve gerekse kentleme süreçlerinin salksz ve plansz oluunun bir sonucudur. Sulanabilir tarm alanlar, amaçlar dnda, sanayi ve konut alan olarak kullanlmaktadr. Kentleme ve turizm, ky alanlar ile ormanlar üzerinde önemli bir bask yaratmakta, atklar ve artklar bir ölçüde yerleim alanlarndan uzaklatrlsa bile, artma tesisleri bulunmadndan ya topra ya da dorudan deniz ve/veya akarsulara dearj edilmekte ve bu durum su ve toprak kirliliine neden olmaktadr. Ülkemizde toplam 2101 belediye içinde içme suyu artma tesisi olan belediye says 131, atk su artma tesisine sahip belediye says ise 239’dur. Sanayi tesislerinden denize boaltlan 372 milyon m3 atk suyun yalnzca 60,5 milyon m3’ü artlmaktadr (DPT 2007, Çevre Özel htisas Komisyonu Raporu-Ankara). Korunmas gereken kültür ve tabiat varlklar yok olmakta, içme suyu havzalar yerleime açlmaktadr. Yöresel bitki ve hayvan türleri yok olmakta ya da insan yerleimlerinin olumsuz etkilerine maruz kalmaktadr. Bireyin fiziksel ve ruhsal geliiminde önemli bir yeri olan yeil alanlarn eksiklii her kentte hissedilmektedir. Önemli doal kaynaklarmz arasnda yer alan kylar ve sulak alanlarmz; sanayi ve turizm yatrm, su ürünleri üretimi, konut, liman, otoyol, iskele vb. deiik amaçlarla kullanlmakta, bu durum ciddi çevre kirliliine neden olmaktadr. Özellikle denize kys olan büyük kentlerde rant amaçl yaplama kylar açsndan önemli bir sorundur. Kylar, yüzlerce tatil köyü ve saylar 200 bine yaklaan yazlk konutlar tarafndan igal edilmi durumdadr. Ky alanlarndaki sanayi tesisleri önemli kirlilie neden olmaktadr. Ülkemizin nadide ky alanlar arasnda yer alan, özel yasayla korunan Boaziçi alan da, yasaya ramen, kent yamasndan payna düeni almaktadr. Su Kirlilii Yönetmelii’nce çok sk kurallar getirilmi olmasna ramen içme suyu havzalar yerleime açlmtr. Kentlerimizin tarihi ve kültürel deerleri gerei gibi korunamam, kullanmakoruma dengesi salanamamtr. Kent bir ekosistemdir. Belirli bir alanda canl ve cansz unsurlarn uyumlu bir beraberliidir. Her ekosistem gibi bir tama kapasitesi vardr. Bunun almas halinde kent ekosistemi çökecektir. Üstelik bu ekosistemin çökmesi bata insanlar olmak üzere orada yaayan bütün canllar etkileyecek, kaynaklarn rasyonel kullanmn ve sürdürülebilirliini ortadan kaldracaktr 69. d) Kent Planlamas ve Yap Denetimi: Ülkemizde kent planlamas ve yaplamaya ilikin faaliyetleri düzenleyen temel yasa olan 3194 sayl mar Yasas ve Belediye Yasas hükümlerine göre belediyeler, kentsel gelimeyi yönlendirecek olan imar planlarn yapmak, onaylamak, uygulama programlarn düzenlemek, planlar uygulamak, toprak kullanm ve yap ilerini denetlemekle görevlidirler. mar Yasasnn 5.maddesinde 68 69 YILMAZ, Halil; a.g.e. (2007), s.23-24 KARASU, Mithat Arman; Kente Kar Suç, Sava Yaynevi, Ankara-2009, s.132-141 66 nazm imar plan, uygulama imar plan ve çevre düzeni plan olmak üzere üç tür plana yer verilmitir. Yasann amac, yerleme yerleri ile bu yerlerdeki yaplamalarn: Plan, salk ve çevre koullarna uygun oluumunu salamaktr. Bu amaçla hazrlanan imar planlar, plansz kentlemeyi engellemeyi amaçlamaktadr. Kent rantiyesinin engellenmesi, hzl kentlemenin ortaya çkard yap gereksiniminin giderilmesi için gerekli olan teknik ve sosyal altyapsnn hazr olduu toprak parçalarnn, kamu tarafndan düzenlenmesi ile mümkündür. mar Yasasnn 5.maddesinde “ülke ve bölge plan kararlarna uygun olarak konut, sanayi, tarm, turizm, ulam gibi yerleme ve arazi kullanlmas kararlarn belirleyen plan” olarak tanmlanan çevre düzeni plan ile farkl arazi kullanm kararlar arasnda uyumun salanmas amaçlanmtr. Bu planlar yerleme taleplerinin çevre deerleri korunarak karlanmas için yol gösterici özellie sahiptir. Çevre düzeni plan; doal bitki ve hayvan varl ile doal zenginliklerin korunmas, gelitirilmesi ve her türlü çevre kirliliinin önlenmesini içeren havza bazndaki ekolojik koruma amaçl planlar olup, bu planlarn 2872 sayl Çevre Kanunu hükümleri dorultusunda, yaplama kararlar içermeyecek ekilde hazrlanmas görevi Çevre Bakanlna verilmitir 70. Nazm imar plan ve uygulama imar planlarnn çevre düzeni planlar ile DPT tarafndan gerekli görülen hallerde yaplan bölge planlarna uygunluunun salanmas gerekir. Çevre düzeni planlamas, tüm yerleme, alan kullanm, koruma ve kstlama kararlar açsndan kesin nitelii ile uyulmas gereken bir planlamadr. Belediyeler, belde halknn rahat, güvenli, salkl bir ortamda yaamas ve toplum düzeninin korunmas için ayrca kolluk ve düzenleme yetkilerine sahip klnmlardr. Bu yetkilerin kent planlamas ile ilgili olanlar ise, bölgeleme ve yer bölümleme yoluyla düzeni salama ve denetlemedir. Amaç, imar planna uygun olarak inaat alanlar oluturmak ve düzgün imar parselleri elde etmektir 71. Yap yapmak, bireylerin konut sahibi olmalarnn ötesinde kamuyu da ilgilendiren bir eylem niteliinde olduundan, yap yaplabilmesi için mar Yasasna göre belediye ve mücavir alanlar içinde ilgili belediye yönetiminden, dnda ise valilikten izin alnmas kural getirilmitir. Yap izni (ruhsat), yap yapmaya balamann imar kural ve kent planlarna aykr bir durum olmad anlamna gelmektedir. Kamu düzeni ve yararn korumak amacyla, kent planlarna göre kamu hizmetlerine ayrlm yerlerde, koruma alanlar, sit alanlar ve milli parklarda, Boaziçi, kylar ve özel çevre koruma bölgelerinde, içme suyu kaynaklar ile karayolu çevresinde yap yasaklar getirilmitir. Kentleme sorunlarnn üstesinden gelebilmek için, kapasitesi gelitirilmesi gereken bir kurum varsa o da belediyelerdir. 5393 sayl Belediye Yasasnn 69.maddesiyle belediyelere, düzenli kentlemeyi salamak, beldenin konut, sanayi ve ticaret alan gereksinimini karlamak, kentsel gelime alanlarnda arsa spekülasyonunu önlemek amacyla imarl ve altyapl arsalar üretmek, toplu 70 71 Bkz. 4.11.2000 tarih ve 24220 sayl RG’de Yaymlanan Yönetmelik. KALABALIK, Halil; mar Hukuku, Seçkin Yaynlar, Ankara-2003, s.171; YILMAZ, Halil; a.g.e., s.5 67 konut yapmak, satmak ve bunun için çeitli yollarla arazi temin etmek yetkileri tannmtr. Kentlemenin getirdii yerleim sorunlarnn olumlu çözümü için belediyelerin tanmaz politikasnn imar planlamas ile bütünletirilmesi gerekmektedir. Bu açdan özellikle kamu arazilerinin gerekli sosyal ve teknik altyaplarnn artrlarak kamu yararna dönük olarak deerlendirilmesi gerekir. Bu arazilerin kamu elinde tutulmas suretiyle fiyat artnn önlenmesi ve yeterli konut üretimine ayrlmas gerekir. Bunun için, planlama kararlar arazi düzenlemesi ile birletirilmelidir. Bu ileme öncülük eden mar Yasasnn 18.maddesi gelitirilmeli ve güçlendirilmelidir 72. mar planlarnn yaplp uygulanmas, salkl ve düzenli bir kentsel gelimenin salanmasnda belediyelere önemli görevler yüklemektedir 73. Anayasa Mahkemesi, imar plan yapmann anayasada yerel yönetimlerce karlanmas öngörülen yerel ortak gereksinimler kapsamnda bulunmas gerekçesiyle, Toplu Konut Yönetimi Bakanl’nn yetkilendirilmesinin, Anayasann 127.maddesine aykrl iddiasn reddetmitir 74. 2985 sayl Toplu Konut Yasasnda toplu konut yönetimi bakanlnn görevleri arasnda bireysel veya toplu konut kredisi vermek, köy mimarisinin gelitirilmesine, gecekondu alanlarnn dönüümüne, tarihsel doku ve yöresel mimarisinin korunup yenilenmesine yönelik uygulamalar yapmak, bu konudaki projeleri kredilendirmek ve gerektiinde tüm kredilerde faiz sübvansiyonu yapmak gösterilmitir. Ek madde ile TOK tarafndan yaplacak veya yaptrlacak yaplara, imar planlarnda o amaca özgülenmi olmak, uygulama imar plan ve mevzuata aykr olmamak üzere mimari, statik, tesisat ve her türlü teknik sorumluluun bakanlk tarafndan üstlenilmesi ve mülkiyetin belgelenmesi kaydyla, bakaca belge istenmeksizin, bavuru tarihinden itibaren onbe gün içinde, avan projeye göre ruhsat vermek yetkisi verilmitir. Bu Yasa, düzenli ve salkl kentlemenin salanmas bakmndan olumlu etkiler salayacak nitelikte bir düzenlemedir. Çevre sorunlarnn en büyük nedeni ve etkeni insan faaliyetleridir. nsann bir plana dayanmadan doada yapt geliigüzel yerleim biçimi, çevreye verilen zarar bakmndan en acmasz davrantr. Azgelimilik, planszlk, ekonomik yetersizlik ve bilgi yetersizlii insann yerleim konusunda çevresel deerleri rahatça çinemesine yol açmaktadr. Çevrenin korunmas için bilgisizliin yol açt aldrmazln üstesinden ancak insandaki deerler sisteminin deimesi ile gelinebilecektir 75. Kalc yasal çözümlerin yan sra belediyeler kentsel gelimeyi yönlendirecek olan imar planlarn yapmal, izlencelerini düzenlemeli, uygulamal, toprak kullanm ve yap ilerini denetlemelidirler. Marmara depreminin yaplarda meydana getirdii hasarn büyüklüü, uygulanan yap denetim sisteminin yetersizliklerini de ortaya koymutur. Belediye ve mücavir alan snrlar 72 73 74 75 YILMAZ, Halil; a.g.e., s.131 KELE, Ruen/GERAY, Cevat/EMRE, Cahit/MENG, Ayegül; Kentsel Toprak Rantnn Kamuya Kazandrlmas, Türkiye Kent Kooperatifleri Merkez Birlii Yayn, Ankara-1999, s.19 Any. Mah. .12.2004 tarih ve 2004/61-123 sayl Karar, RG’de Yaymlanma tarihi: 26.10.2005 KAPLAN, Ayegül; Küresel Çevre Sorunlar ve Politikalar, Mülkiyeliler Birlii Vakf Yaynlar, Ankara-1999, s.49; YILMAZ, H.; a.g.e., s.144 68 içinde belediyelere etkin görevler ve yetkiler veren 3194 sayl mar Yasasnda öngörülen yap denetim sisteminin genel ileyi biçimi yap sahipleri tarafndan yaptrlan mimari ve mühendislik projelerinin incelenmesi, onaylanmas, ruhsat ilemleri ve ruhsata aykr yaplarn saptanmas ile bunlara uygulanacak ilemler (inaat durdurma ve yktrma ilemleri) bütününden olumaktadr. Yasann 31, 32 ve 42.maddeleri, kullanma izni alnmam yaplar ile ruhsatsz veya ruhsat ve eklerine aykr olarak balanan yaplara uygulanacak ilem ve ceza hükümlerini içermektedir. zin (ruhsat) verme inaat balamadan önce yaplarn mimari, teknik ve tesisat projelerinin incelenmesi sürecini kapsamaktadr. Proje denetiminde belediye ve valilie herhangi bir yasal sorumluluk yüklenmemitir. Yap denetim hizmetini üstlenen belediyelerin teknik ve uzman personel yetersizlii, özellikle deprem güvenliinin salanmasnda deprem yönetmeliinin uygulamas ve kontrolünü salayacak, statik proje denetimi yapabilecek inaat mühendisi bulunmamas, sistemin ilemesini aksatan önemli bir sorundur. Bir araya gelecek birden fazla küçük belediyenin ortak teknik personel kullanarak bu sorunu çözmeleri mümkündür 76. 13.7.2001 tarihinde yürürlüe giren 4708 sayl Yap Denetimi Hakkndaki Kanun, belediye ve mücavir alan snrlar içinde ve dnda kalan tüm özel yaplarn denetimini özel kurululara (Yap Denetim Kurulularna) brakmaktadr. Bu Yasa, doal afetlere kar imar planlar düzeyinde ve daha sonra hesap sorulabilecek ekilde, yap üretim süreci sorumlularnn kayt altna alnmasn, yükümlülüklerini yerine getirmemeleri halinde hukuki ve cezai sorumluluklarn düzenlemektedir. 4708 sayl Yasa ile yap denetiminin ilk aamasn oluturan önceden denetim olana, yap denetim kurulularna devredilmekte, fakat yap izni verme, vermeme ya da yapy durdurma, ykma ilemleri yerel yönetimlerin yetkisinde kalmaktadr. Belediyeler yap teknik denetimi açsndan tümden devreden çkarlmaktadr. 4708 sayl Yasa ile yap denetim kurulularna verilen görevler, ayn zamanda 3194 sayl Kanunun 38 inci maddesi uyarnca belediyelerin teknik personelinin görevleri arasndadr. Bu durum yetki karmaasna neden olacaktr 77. Kentsel alanlarda yap kirliliinin ve beraberinde getirdii çevre sorunlarnn çözümü için, belediyelerin, halkn katks ve katlm ve devletin destei ile çevre sorunlarna yaklamas ve balca u alanlarda etkili hizmetler vermesi beklenmelidir 78. 1. ehir ve bölge planlar ile kirlenmeyi önlemeyi de hedef alarak altyap tesislerinin bir arada yaplmas, bu amaçla ehir bölge ve peyzaj planlar ile ekolog, meteoroloji ve ehir sal uzmanlarnn bir arada çalmalar gerekir. 76 77 78 POLATOLU, Aykut; “Kent Yönetiminde Sorun Alanlar ve Örgütlenme”, Türkiye 12.Dünya ehircilik Günü Kolokyumu, Ankara 16-17-1 Kasm 1988, s.19 DESTAN, smail; “17 Austos 1999 Depremi Sonras Belediyelerle lgili Mevzuat Deiiklikleri ve Uygulamalar”, Yerel Yönetim ve Denetim, C:5, Say: 4, Nisan-2000, s.10; KALABALIK, H.; mar Hukuku Dersleri, 2009, s.464. AKTAN, Tahir; “Çevre Sorunlar ve Belediyelerimiz”, Türk dare Dergisi, Mart 1987, Say: 378, s.462; KELE, hsan; “Belediyeler ve Çevre Sorunlar”, Deiik Yönleriyle Yerelleme, Ankara2009, s.360. 69 2. Çevre sorunlar alannda aratrma ve eitim planlar uygulanmas; bu amaçla aratrma enstitü ve laboratuarlarnn, personel ve halkn eitimi için eitim ve tantm faaliyetlerine girimesi, halkn ilgi ve desteinin kazanlmas ve maddi katlmnn salanmas bu konuda yararl olabilir. 3. Tat saysnn azaltlmas, elektrikli toplu tamaclk veya metro uygulamasna geçilmesi gerekir. 4. Ar endüstri tesislerinin, koku yayan ve gürültü çkaran imalathanelerin ehir merkezi dna alnmas gerekir. 5. Arsa spekülasyonu ile mücadele edilmesi, yeil alan ve kuaklar oluturulmas gerekir. 6. Tarih, arkeoloji ve tabiat varlklarna kar koruyucu önlemler alnmaldr. Belediyelerin kentsel alanlarda çevre sorunlarna yaklamlar ve çevresel nitelikli görevleri bakmndan oluturacaklar kurumsal ve mekansal stratejilerini uygulamaya koymalar salkl ve dengeli bir kentsel alanda yaama hakknn salanmas açsndan büyük önem tamaktadr. *'4/Ā:'?1'8'82'8/ 6GXG)K`GYϚTJG.[Q[QG'_QϚXϚRϚQ([R[TSGSGYϚ K\XK1GT[T['XϚZSG:KYOYO @+: K\XK(GQGTRϚÝϚȍTIGMºTRºYG_ϚRϚ-KTKRMKORK!ºRQK MKTKROTJK HGāZG YGNORRKX URSGQ º`KXK UZKR SUZKR _G`RϚQ YOZK MOHO ZKYOYRKXJK GXϚZSG ZKYOYO\K_GYOYZKSRKXO_GVϚRSGJϚÝϚTJGT¥K\XKJKÝKXRKXOTOTHU`[RSGYϚTGTKJKTUR[T J[Ý[T[T ZKYVOZ KJORJOÝO HKROXZORSKQ Y[XKZO_RK GXϚZSG ZKYOYO H[R[TSG_GT UZKR SUZKR _G`RϚQYOZKZGZORQ´_ºQGSV[Y\KHKT`KXOZKYOYRKXOTKTQϚYGYºXKJK9[1OXROROÝO1UTZXU Rº?´TKZSKROÝOȍTOTSGJJKYOTJKHKROXZORKTJKāGXPYZGTJGXZRGXϚSYGÝRG_GIGQāKQOR JKGXϚZSGZKYOYOQ[XSGRGXϚMKXKQZOÝO!GXϚZSGZKYOYOSK\I[ZURGTOāRKZSKRKXOTJKJKTK ZOSRKXOTOT _GVϚRGXGQ SK\`[GZG [_M[T ¥GRϚāZϚXϚRSGYϚTϚT YGÝRGTSGYϚ \K JKāGXPG OROāQOT G¥ϚQRGSGRGX MKZOXORKXKQ ORMORO <GROROQRKXOT [_SGYϚ MKXKQKT N[Y[YRGX HKROXRKTSOā H[R[T SGQZGJϚX *G\GIϚRGXϚTH[R[TJ[Ý[YOZKTOTGZϚQY[RGXϚTϚTLUYKVZOQZKZUVRGTSGYϚTKJKTO_RK URGHORKIKQQOXROROÝOT´TRKTSKYOGSGIϚ_RG K\XK(GQGTRϚÝϚTϚTMKTKRMKYO[_GXϚTIGGXϚZ SGZKYOYOQ[X[RSGYϚMKXKQZOÝOTOTHKROXZORSKYOTKQGXāϚTQ[X[RSGSGYϚTKJKTO_RK! YG_ϚRϚ K\XK1GT[T[T[TSGJJKYOTOTONRGRKJORJOÝOTJKTHGNOYRK\KXORKTVGXGIK`G YϚTJGN[Q[QGG_QϚXϚRϚQH[R[TSGSGQZGJϚX ϘYZKSOT`KZO ϘROϘR¨KYOSK\QOOTJKH[R[TGTYOZKYOTOTGXϙZSGZKYOYOURSGJϙàϙ _GVϙRGT [_GTRGXG XGàSKT JK Q[X[RSGJϙàϙ MKXKQ¨KYO_RK YG_ϙRϙ K\XK 1GT[T[T[T SGJJKYOTOT LϙQXGYϙTG G_QϙXϙRϙQ TKJKTO_RK G_Tϙ 1GT[T[T SGJJKYO [_GXϙTIG ROXG VGXG IK`GYϙ \KXORSKYOTK OROĄQOT OĄRKSOT OVZGRO OYZKSO_RK G¨ϙRGT JG\G YUT[I[TJG! ϘJGXK 3GNQKSKYOTIK \KXORKT \K *GTϙĄZG_ 'RZϙTIϙ *GOXKYOTOT M½TR½ + 1 YG_ϙRϙ HU`SG QGXGXϙTG [_[RSG_GXGQ JG\GTϙT XKJJO _UR[TJGQO ORQ QGXGXϙTJG ϙYXGX KJORSKYOTK OROĄQOT H[R[TGT M½TR½ + 1 YG_ϙRϙQGXGXϙJG\GIϙRGXZKS_O`KZSKQZK\KHU`[RSGYϙTϙOYZKSKQZKJOXRKX 70 9G\[TSGTϙT `KZO ϘJGXK 3GNQKSKYOTOT ϙYXGX QGXGXϙTϙT UTGTSGYϙ MKXKQZOàO YG\[ T[RSGQZGJϙX *GTϙĄZG_ :KZQOQ .GQOSO '(ȑTOT *½Ą½TIKYO :KS_O` OYZKSOTOT QGH[R½ ORK ϘJGXK 3GNQKSKYOTOT ϙYXGX QGXGXϙTϙT *GTϙĄZG_ 'RZϙTIϙ *GOXKYO QGXGXϙ JUàX[RZ[Y[TJG HU`[RSGYϙ MKXKQZOàOJ½Ą½T½RSKQZKJOX *GTϙĄZG_9G\IϙYϙ'ăȑTOT*½Ą½TIKYO YG_ϙRϙK\XK1GT[T[[_GXϙTIGVGXGIK `GYϙ\KXORSKYOTKOROĄQOTOĄRKSOTOVZGROOYZKSO_RKG¨ϙRGTJG\G_ϙXKJJKJKTϘJGXK3GNQK SKYOTOTM½TR½+ 1 YG_ϙRϙQGXGXϙTϙTJG\GIϙZGXGLϙTJGTZKS_O`O ½`KXOTKQGXGXϙHU`GT*GTϙĄZG_*GOXKYOTOTM½TR½+ 1 YG_ϙRϙQGXGXϙTG[_SG_GXGQM½TR½QGXGXϙTJGϙYXGXKJKTϘJGXK3GNQKSKYOTOT M½TR½+ 1 YG_ϙRϙQGXGXϙJG\GIϙRGXZGXGLϙTJGTZKS_O`KJORSOĄZOX :KS_O` JUY_GYϙTϙT OTIKRKTSKYOTJKT! YG_ϙRϙ ?GYGTϙT SGJJKYO [_GXϙTIG GXϙZSGZKYOYOQ[X[RSGSGYϙTKJKTO_RKJUàX[JGTJUàX[_GVGXGIK`GYϙ\KXORSKYOTOTQ[X[S Q[X[R[Ą\KOĄRKZSKRKXO¨OTMK¨KXROURJ[à[ZGZORYOZKRKXOTOTQ[X[SQGVYGSϙTJGH[R[TSGJϙàϙ GTRGĄϙRJϙàϙTJGTJG\GIϙRGXϙTZKS_O`OYZKSRKXOTOTQGH[R½ORKJG\GTϙTXKJJO_UR[TJGQOϘJGXK 3GNQKSKYO1GXGXϙTϙTHU`[RSGYϙMKXKQKIKàOJ½Ą½T½RSKQZKJOX :813Ϙ22+:Ϙ'*/4' .½Q½S\KXKT*GTϙĄZG_ϘJGX¯*G\G*GOXKRKXO-KTKR1[X[R[TIGMKXKàOM·X½Ą½RJ½ 1'8'8 *G\GSK\QOOTJKH[R[TGT9OZKYOTOTGXϙZSGZKYOYOURSGJϙàϙ_GVϙ RGT[_GXϙRGXGXGàSKTJKQ[X[RSGJϙàϙMKXKQ¨KYO_RKYG_ϙRϙK\XK1GT[T[T[TSGJ JKYOTOT LϙQXGYϙTG G_QϙXϙRϙQ TKJKTO_RK G_Tϙ 1GT[T[T SGJJKYO [_GXϙTIG 2OXGVGXGIK`GYϙ\KXORSKYOTKOROĄQOTOĄRKSOTOVZGROOYZKSO_RKG¨ϙRSϙĄZϙX ϘJGXK3GNQKSKYOM½TR½+ 1 YG_ϙRϙQGXGXϙ_RG! QUT[Z[T H[R[TJ[à[ YOZKYOTJK GZϙQ Y[RGXϙT LUYKVZOQRKXJK ZUVRGTJϙàϙ ¨K\XK SK\`[GZϙ N½Q½SRKXOTKM·XKGZϙQY[ZKYOYOTOTQ[X[RSGYϙ`UX[TR[URSGYϙTGQGXĄϙTZ½S[_GXϙRGXGXGà SKT GZϙQ Y[ ZKYOYO Q[X[ZSG_GXGQ ¨K\XK QOXROROàOTO ·TRKSKQ QUT[Y[TJG MKXKQRO ZKJHOXRKX GRϙTSGJϙàϙTJGT JG\G QUT[Y[ OĄRKSJK SK\`[GZG G_QϙXϙRϙQ H[R[TSGJϙàϙ MKXKQ¨KYO_RK JG \GTϙTXKJJOTKQGXGX\KXSOĄZOX ([ QGXGX ZKS_O` OTIKRKSKYO YUT[I[TJG *GTϙĄZG_ 'RZϙTIϙ *GOXKYOTOT M½TR½ +. 1 YG_ϙRϙ QGXGXϙ_RG! YG_ϙRϙ K\XK 1GT[T[T[T \K SGJJKN½Q½SRKXO[_GXϙTIG¨K\XKTOTQOXRKZORSKYO_GYGQURJ[à[MOHOQOXRKTSKONZOSGRO TOTH[R[TJ[à[J[X[SRGXJGORMORORKXOTQOXRKTSK_O·TRKSKQRKQOXRKTSKTOTSK_JGTGMKRJOàO NGRRKXJK QOXRKTSK_O J[XJ[XSGQRG _½Q½SR½ URJ[QRGXϙ H[ _GYGQ \K _½Q½SR½R½QRKXK [_[R SGSGYϙJ[X[S[TJG¨K\XKVGXGIK`GYϙ\KXORKIKàO!GTIGQGXϙZSGZKYOYOQ[XSG`UX[TR[R[à[ T[TQ[X[SQ[X[R[Ą\KOĄRKZSKRKXO¨OTMKZOXORJOàOTOTG¨ϙQURJ[à[[_[ĄSG`RϙàGQUT[¨K\XK VGXGIK`GYϙTϙTJG_GTGàϙM½TR½Z[ZGTGQZGYOZKTOTQUT[ZZGTUR[ĄZ[à[QUT[Z RGXϙTGZϙQY[RGXϙTϙTYOZK_KGOZGJKZLUYKVZOQZKZUVRGTJϙàϙGXϙZSGZKYOYOTOTH[R[TSGJϙàϙTϙT HKROXZORJOàO\KGTϙRGTZ[ZGTGQZG ¨K\XKQOXROROàOTKTKJKTUR[TJ[à[TGOROĄQOTHOXOLGJK_K_KX 71 \KXORSKJOàO ·ZK _GTJGT JG\GRϙ OJGXKIK YG\[TSG JORKQ¨KYOTJK GZϙQ Y[RGXϙT LUYKVZOQRKXJK ZUVRGTSGYϙTϙT HOX GXϙZSG _·TZKSO URSGJϙàϙ LUYKVZOQRKXJKQO GZϙQ Y[RGXϙT HOX Y½XK YUTXG GRϙIϙ UXZGSG HUĄGRZϙRJϙàϙ H[ GĄGSGJG HG`ϙ LUYKVZOQRKXOT Yϙ`JϙXSGRϙ URSGYϙTϙT GZϙQ Y[RGXϙT _KXGRZϙY[RGXϙTGQGXϙĄSGONZOSGROTOGXZZϙXJϙàϙ\KLUYKVZOQRKXOTSK\I[ZNGRO_RKMKXKQH[R[T J[à[UXZGSJGMKXKQYKZGĄϙTSGYϙ\KHUĄGRZϙRSGYϙYϙXGYϙTJG¨K\XKQOXROROàOTKTKJKTURJ[à[ H[_½`JKTGXϙZSGZKYOYOQ[X[RSGJGTGZϙQY[RGXϙTLUYKVZOQRKXJKZUVRGTSGYϙTϙT¨K\XKQOXRORO àOTK _UR G¨GIGàϙTϙT ORKXO Y½X½RJ½à½T½T GTRGĄϙRJϙàϙ K\XK 1GT[T[T[T SGJJKYO [_GXϙTIG GXϙZSG ZKYOYO Q[X[RSGSGYϙ TKJKTO_RK JUàX[JGT VGXG IK`GYϙTϙT GTIGQ Q[X[S Q[X[R[Ą\KOĄRKZSKRKXK\KXORKHORKIKàOZGZORYOZKRKXOTOTOYKH[QGVYGSGMOXSKSKYOTKJKTO_RK ZGZORYOZKRKXOTOTGZϙQY[RGXϙTϙLUYKVZOQRKXJKHOXOQZOXSKYO\KGXϙZSGZKYOYOQ[XSGSGYϙTKJKTO_ RK YG_ϙRϙ ?GYGTϙT SGJJKYOTOT LϙQXGYϙ \K G_Tϙ QGT[T[T G SGJJKYO [_GXϙTIG VGXGIK`GYϙ\KXORKHORSKYOO¨OTLUYKVZOQ¨[Q[XRGXϙTϙT\GXRϙàϙTϙT¨K\XKQOXROROàOONZOSGROTOHKXG HKXOTJK MKZOXJOàOTOT HOROSYKR URGXGQ ZKYVOZOTOT MKXKQZOàO ·ZK _GTJGT M½TR½ YG_ϙRϙ 8KYSO -G`KZKȑJK _G_ϙSRGTGT 2GàϙS 3KIXGYϙ ϘTĄGGYϙ 3½SQ½T 5RSG_GT ?KXRKXJK ?GVϙRGIGQ [Q[XRGXG 'OZ ?·TKZSKROQ ORK Y[ ZUVXGQ \K _O_KIKQ SGJJKRKXOTOT VOY Y[RGXRGQOXRKTSKYOTO·TRK_KXKQGORK\KZUVR[SYGàRϙàϙTϙQUX[SGQGSG¨KJOTORJOàOTJKT\K H[T[T YGàRGTSGYϙTG OROĄQOT URGXGQ _GVϙRSGYϙ MKXKQKTRKX H[ ?·TKZSKROQZK YG_ϙRJϙàϙTJGT URG_JG ¨K\XK_O QOXRKZZOàO \K_G QOXRKZSK ONZOSGROTOT URJ[à[ QUT[Y[TJG HOROSYKR HOX ZKYVOZ H[R[TSGQYϙ`ϙT YGRZ GXϙZSG ZKYOYOTOT URSGJϙàϙTJGT HGNOYRK JG\GIϙ_G \KXORKT VGXG IK`GYϙ K\XK(GQGTRϙàϙȑTϙTM½TR½YG_ϙRϙ-KTKRMKYOJGN[Q[QG[_GXRϙQM·X½R SKJOàOJG\GRϙOJGXKIK[_GXϙTIG _G`RϙQRGXJG\K YOZKRKXJK GXϙZSG ZKYOYO Q[XSG `UX[TR[R[à[ MKZOXORJOàO H[ _½Q½SR½R½à½T½ _KXOTK MKZOXSK_KT JG\GIϙ_G JG OJGX¯ VGXG IK`GYϙ \KXORJOàO ORKXO Y½X½RSKQZK OYK JK QGT[TO JG_GTGàϙ URSGQYϙ`ϙT MKTKRMK \K_G ZKHROàK JG_GTϙRGXGQ VGXG IK`GYϙ \KXORSKYOTOT JK N[Q[QKT S½SQ½T URSGJϙàϙ MKXKQ¨KYO_RK HU`[RS[Ą OYK JK OJGXK 3GNQKSKYO HU`SG QGXGXϙTG [_SG_GXGQ [_[ĄSG`RϙàG QUT[ QUT[ZZGT UR[ĄGT _G`RϙQ YOZKTOT YG_ϙRϙ ?GYGTϙT SGJJKYOTJK HKROXZORKT GXϙZSG ZKYOYO Q[XSGQRG _½ Q½SR½Q[X[S\KQ[X[R[ĄQGVYGSϙTJGURJ[à[GTϙRGTSGJJKORKGZϙQY[RGXϙT¨K\XKQOXROROàO TK _UR G¨SG_GIGQ HO¨OSJK GRϙIϙ UXZGSG \KXORSKYO GSG¨RGTJϙàϙTJGT GXϙZSG ZKYOYO Q[XSG `UX[TR[R[à[T[TJG\GIϙYOZKO¨OTJKMKZOXORSKYOTOT?GYGTϙTGSGIϙTG[_M[TURJ[à[JG\GIϙ YOZKTOTGZϙQY[RGXϙTϙTLUYKVZOQRKXJKZUVRGTGXGQJURG_Rϙ_URJGTGRϙIϙUXZGSG\KXORSKYOY[XK ZO_RK¨K\XKQOXROROàOTKTKJKTUR[TGIGàϙG¨ϙQURJ[à[TJGTGXϙZSGZKYOYOQ[X[RSG_GXGQ¨K\XK QOXROROàOTO·TRKSKQO¨OTMKXKQROZKJHOXRKXOTGRϙTSGSGYϙTKJKTO_RKZKYOYKJORKTJG\GQUT[Y[ OĄRKSJKSK\`[GZGG_QϙXϙRϙQH[R[TSGJϙàϙTϙJGHKROXZSKQY[XKZO_RKORQQGXGXϙTJGϙYXGXKZSOĄ ZOX *G\GIϙRGX ϘJGXK 3GNQKSKYOTOT M½TR½ + 1 YG_ϙRϙ ϙYXGXQGXGXϙTϙTZKS_O`KTOTIKRKTKXKQHU`[RSGYϙTϙOYZKSKQZKJOXRKX *UY_GTϙT OTIKRKTSKYOTJKT JG\GRϙ OJGXKIK JG\GIϙRGXG GOZ YOZKTOT GZϙQ Y[RGXϙTϙT LUYKVZOQZK ZUVRGTJϙàϙ GTIGQ K\XK 1GT[T[ 9[ 1OXROROàO 1UTZXUR ?·TKZSKROàO \K K\XK (GQGTRϙàϙTϙT M½TR½ YG_ϙRϙ -KTKRMKYO [_GXϙTIG GXϙZSG ZKYOYO Q[XSGYϙ 72 MKXKQZOàOHKROXZORKXKQH[QUT[JG_GVϙRGT[_GTRGXGQGXĄϙTGXϙZSGZKYOYOQ[X[RSGSGYϙTKJK TO_RKM½T½TJKK\XK1GT[T[[_GXϙTIGVGXGIK`GYϙ\KXORJOàOJGNGYUTXG_GVϙRGT ZKYVOZRKXJKJKGXϙZSGZKYOYOTOTH[R[TSGJϙàϙ\K[_GXϙRGXGQGXĄϙT_GVϙRSGJϙàϙTϙTYGVZGTSG Yϙ ½`KXOTK YG_ϙRϙ K\XK 1GT[T[T[T SGJJKYOTOT ONRGRO TKJKTO_RK G_Tϙ 1GT[T[T SGJJKYO [_GXϙTIG VGXG IK`GYϙ \KXORSKYOTK JGOX JG\G QUT[Y[ OĄRKSOT ZKYOY KJORJOàO GTRGĄϙRSGQZGJϙX YG_ϙRϙK\XK1GT[T[ȑT[TSGJJKYOTJKH[1GT[T[TGSGIϙTϙTH½Z½T\G ZGTJGĄRGXϙTUXZGQ\GXRϙàϙURGT¨K\XKTOTQUX[TSGYϙO_ORKĄZOXORSKYO!QϙXYGR\KQKTZYKRGRGTJG GXG`OTOT\KJUàGRQG_TGQRGXϙTKT[_M[TĄKQORJKQ[RRGTϙRSGYϙ\KQUX[TSGYϙ!Y[ZUVXGQ\K NG\G QOXRKTSKYOTOT ·TRKTSKYO O¨OT _GVϙRGIGQ J½`KTRKSKRKXOT \K GRϙTGIGQ ·TRKSRKXOT KQUTUSOQ\KYUY_GRQGRQϙTSGNKJKLRKXO_RK[_[SR[URGXGQHKROXRON[Q[QO\KZKQTOQKYGYRGXG M·XK J½`KTRKTSKYO URJ[à[ HKROXZORSOĄZOX ([ GSGIϙT MKX¨KQRKĄZOXORSKYO ¨KX¨K\KYOTJK ?G YGTϙTSGJJKYOORKORQKRKXHKROXRKTSOĄSGJJKYOTJKJK!QOXROGZϙQ\KGXZϙàϙ¨K\XK_K`GXGX \KXKIKQ ĄKQORJK ORMORO _·TKZSKROQRKXJK HKROXZORKT YZGTJGXZRGXG _·TZKSRKXK G_QϙXϙ URGXGQ JUàX[JGT\KJURG_RϙHO¨OSJKGRϙIϙUXZGSG\KXSKQJKVURGSGQZGĄϙSGQ[`GQRGĄZϙXSGQ\K HKT`KXOLGGRO_KZRKXJKH[R[TSGTϙT_GYGQURJ[à[QOXRKTSKONZOSGROTOTH[R[TJ[à[J[X[S RGXJG ORMORORKXOT QOXRKTSK_O ·TRKSKQRK QOXRKTSKTOT SK_JGTG MKRJOàO NGRRKXJK QOXRKZKTOT QOXRKTSK_OJ[XJ[XSGQQOXRKTSKTOTKZQORKXOTOMOJKXSKQ\K_GG`GRZSGQO¨OTMKXKQROZKJHOX RKXOGRSGQRG_½Q½SR½URJ[à[SGJJKYOTJKMKX¨KQRKĄZOXORSKYOVRGTRGTGTQ[X[SQ[X[ R[Ą \K OĄRKZSKRKXOT SK\`[GZZG ·TM·X½RKT GXϙZSG ZKYOYO \K_G YOYZKSRKXOTO S½YZGQOR \K_G UXZGQURGXGQQ[XSGQRG_½Q½SR½H[R[TJ[à[GXϙZSGZKYOY\K_GYOYZKSRKXOQ[X[R[VOĄRKZSK _K NG`ϙX NGRK MKZOXORSKJOQ¨K Q[X[S Q[X[R[Ą \K OĄRKZSKRKXK OĄRKZSK \K Q[RRGTϙS O`TOTOT \KXORSK_KIKàO ·TM·X½RS½Ą G_Tϙ ?GYGTϙT \K SGJJKRKXOTJK JK H[ SGJJKRKXJKQO _½Q½SR½R½à½_KXOTKMKZOXSK_KTRKXKVGXGIK`GYϙ\KXORKIKàON½QSKHGàRGTSϙĄZϙX YG_ϙRϙK\XK(GQGTRϙàϙȑTϙT1[X[R[Ą\K-·XK\RKXO.GQQϙTJG1GT[T.½QS½TJK 1GXGXTGSKTOT SGJJKYOTJK K\XK (GQGTRϙàϙȑTϙT M·XK\RKXO YG_ϙRSϙĄZϙX ([ M·XK\RKX GXGYϙTJG ¨K\XKTOT QUX[TSGYϙ ¨K\XK QOXROROàOTOT ·TRKTSKYO \K ¨K\XKTOT O_ORKĄZOXORSKYO O¨OT VXKTYOV\KVUROZOQGRGXϙZKYVOZKZSKQVXUMXGSRGXNG`ϙXRGSGQH[¨KX¨K\KJKGXGĄZϙXSGRGX\K VXUPKRKX_GVSGQ\K_GVZϙXSGQH[TRGXϙT[_M[RGSGKYGYRGXϙTϙZKYVOZKZSKQ[_M[RGTSGYϙTϙ YGàRG_GIGQZKJHOXRKXOGRSGQ!¨K\XKTOTQUX[TSGYϙ\K¨K\XKQOXROROàOTOT·TRKTSKYOGSGIϙ_RG ½RQKĄGXZRGXϙTG[_M[TURGTZKQTURUPO_OHKROXRKSKQH[SGQYGZRG Q[X[RGIGQZKYOYRKXOT\GYϙL RGXϙTϙ ZKYVOZ KZSKQ! GZϙQ GXZϙQ \K _GQϙZRGX ORK KQURUPOQ JKTMK_O HU`GT NG\GJG Y[JG \K ZUVXGQZG QGRϙIϙ ·`KRROQ M·YZKXKT QOXRKZOIORKXOT ¨K\XK_K `GXGX \KXSK_KIKQ ĄKQORJK HKXZGXGLϙTϙT YGàRGTSGYϙ O¨OT JKTKZOSRKX _GVSGQ! ZKNROQKRO NGRRKXJK \K_G MKXKQRO J[X[S RGXJGLGGRO_KZRKXOTJ[XJ[X[RSGYϙORKORMORO[Y[R\KKYGYRGXϙHOX_·TKZSKROQRKHKROXRKSKQ!½RQK MKTKROTJKZ½S[_M[RG_ϙIϙQ[X[S\KQ[X[R[ĄRGXϙTH[QUT[JGQOZGRKVRKXOTOJKàKXRKTJOXKXKQ YUT[¨RGTJϙXSGQ½RQKTOTGZϙQ_·TKZOSOVUROZOQGYϙTϙHKROXRKSKQ\KH[QUT[JGMKXKQROZKJ HOXRKXOGRSGQYG_ϙRSϙĄH[R[TSGQZGJϙX 73 YG_ϙRϙ1GT[T.½QS½TJK1GXGXTGSKM½TR½YG_ϙRϙ8KYSO-G`K ZKȑJK_G_ϙSRGTGTYG_ϙRϙK\XK\K5XSGT(GQGTRϙàϙ:KĄQORGZ\K-·XK\RKXO.GQQϙTJG 1GT[T ORK _½X½XR½QZKT QGRJϙXϙRSϙĄ OYK JK YG_ϙRϙ ?GYGTϙT SGJJKYOTJK K\XK \K 5XSGT(GQGTRϙàϙȑTϙTM·XK\RKXOYG_ϙRϙXQKTYG_ϙRϙ1GT[T.½QS½TJK1GXGXTGSKORKVGXG RKRHOXJ½`KTRKSKMKZOXORSOĄZOX YG_ϙRϙ ?GYG ORK YG_ϙRϙ 1GT[T .½QS½TJK 1GXGXTGSK N½Q½SRKXO [_GXϙTIG ¨K\XKJKàKXRKXOTOTZKYVOZO¨K\XKTOTQUX[TSGYϙO_ORKĄZOXORSKYO\KQOXROROàOT·TRKTSKYOGSG Iϙ_RG MKXKQKT NKX Z½XR½ ZKJHOXOT GRϙTSGYϙTϙT K\XK (GQGTRϙàϙȑTϙT GYRO M·XK\RKXOTJKT UR J[à[H[QGVYGSJG[_M[RGSGKYGYRGXϙTGOROĄQOTMKXKQROJ½`KTRKSKRKX_GVGHORKIKàOG¨ϙQ ZϙX K\XK(GQGTRϙàϙȑTIGM½TR½YG_ϙRϙ-KTKRMKORK!½RQKMKTKROTJK HGĄZGYGNORRKXURSGQ½`KXKUZKRSUZKR_G`RϙQYOZKMOHOZKYOYRKXJKGXϙZSGZKYOYO\K_GYOYZKS RKXO_GVϙRSGJϙàϙTJGT¨K\XKJKàKXRKXOTOTHU`[RSGYϙTGTKJKTUR[TJ[à[T[TZKYVOZKJORJOàO HKROXZORSKQY[XKZO_RKGXϙZSGZKYOYOH[R[TSG_GTUZKRSUZKR_G`RϙQYOZKZGZORQ·_½QGSV[Y \KHKT`KXOZKYOYRKXOTKTQϙYGY½XKJK9[1OXROROàO1UTZXUR½?·TKZSKROàOȑTOTSGJJKYOT JK HKROXZORKT JKĄGXP YZGTJGXZRGXϙTϙ YGàRG_GIGQ ĄKQORJK GXϙZSG ZKYOYO Q[XSGRGXϙ MKXKQZOàO! GXϙZSGZKYOYOSK\I[ZURGTOĄRKZSKRKXOTJKJKTKZOSRKXOTOT_GVϙRGXGQSK\`[GZG[_M[T¨GRϙĄ ZϙXϙRSGYϙTϙT YGàRGTSGYϙ \K JKĄGXPG OROĄQOT G¨ϙQRGSGRGX MKZOXORKXKQ ORMORO <GROROQRKXOT [_SGYϙ MKXKQKTN[Y[YRGXHKROXRKTSOĄH[R[TSGQZGJϙX 'TϙRGT -KTKRMKTOT ¨K\XK QOXROROàOTK TKJKT URJ[à[ YGVZGTGT HOX LGGRO_KZOT KTMKR RKTSKYO \K ¨K\XKTOT QUX[TSGYϙ GSGIϙ_RG K\XK (GQGTRϙàϙȑTϙT _GYGR _½Q½SR½R½à½T½T _KXOTKMKZOXORSKYOHGàRGSϙTJG\K?GYG\K?·TKZSKROàOT[_M[RGTSGYϙ`ϙSTϙTJGZKYOYKJOR JOàOGTRGĄϙRJϙàϙTJGT-KTKRMKTOT_GYGRJG_GTGàϙTϙTH[R[TSGJϙàϙTJGTY·`KJORKSK_KIKàO G¨ϙQZϙX M½TR½ -KTKRMK ORK HKROXZORKT ZKYOYRKXJK GXϙZSG ZKYOYOTOT Q[X[RSGSGYϙ NGROTJKHU`[RGHORKIKQURGT¨K\XKJKàKXOTOTQUX[TSGYϙGSGIϙ_RG·TM·X½RKT_½Q½SR½R½Q RKXKORMORORKXOT[_SGYϙMKXKQSKQZKUR[VGQYOJ[X[SJGYG_ϙRϙ?GYGTϙTSGJJKYOT JKHKROXZORKTQOXRKTSKONZOSGROTOTH[R[TJ[à[NGRRKXJKORMORORKXOTMKXKQROZKJHOXRKXOGRSGQRG _½Q½SR½URJ[à[Q[XGRϙTϙTONRGROY·`QUT[Y[URGIGQZϙX ([J[X[SJGURG_JGJG\GIϙRGXϙTH[R[TJ[à[YOZKTOTGZϙQY[RGXϙTϙTLUYKVZOQZKZUV RGTSGYϙTKJKTO_RKURGHORKIKQQOXROROàOT·TRKTSKYOGSGIϙ_RGK\XK(GQGTRϙàϙȑTϙTMKTKRMK YO[_GXϙTIGGXϙZSGZKYOYOQ[X[RSGYϙMKXKQZOàOTOTHKROXZORSKYOTKQGXĄϙTQ[X[RSGSGYϙ½`KXO TKYG_ϙRϙK\XK1GT[T[ȑT[TSGJJKYOTOTONRGRKJORSKYOTKJKTO_RKJG\GQUT[Y[ OĄRKSRK VGXG IK`GYϙ \KXORSOĄ URJ[à[TJGT OĄRKSJK SK\`[GZG \K N[Q[QG G_QϙXϙRϙQ M·X½R SKSOĄZOX 954; '¨ϙQRGTGT TKJKTRKXRK JG\GIϙRGXϙT ZKS_O` OYZKSRKXOTOT XKJJO ORK ZKS_O`K QUT[OJGXK3GNQKSKYOTOTM½TR½+ 1 YG_ϙRϙϙYXGXQGXGXϙTϙT 74 _[QGXϙJGHKROXZORKTMKXKQ¨K_RKUTGTSGYϙTGJUY_GTϙTGTϙRGTϘJGXK3GNQKSKYOTKM·TJK XORSKYOTKM½T½U_¨UQR[à[ORKQGXGX\KXORJO 1'8Ā/5? >*GTϙĄZG_'RZϙTIϙ*GOXKYOTOTM½TR½+.1 YG_ϙRϙOJG XK3GNQKSKYOQGXGXϙTϙTHU`[RSGYϙTGOROĄQOTH[R[TGTQGXGXϙTJG_KXGRGTMKXKQ¨KRKXJUà X[RZ[Y[TJG JG\GIϙRGXϙT ZKS_O` OYZKSOTOT QGH[R½ ORK ϘJGXK 3GNQKSKYOTOT M½TR½+ 1 YG_ϙRϙϙYXGXQGXGXϙTϙTHU`[RSGYϙU_[_RGQGXGXGQGXĄϙ_ϙ` >>*G\GJG\GIϙRGXϙTQUT[ZRGXϙTϙTH[R[TJ[à[YOZKGJϙTGYG_ϙRϙK\XK1GT[ T[T[TSGJJKYOTOTLϙQXGYϙTϙTONRGRKJORSKYOTKJKTO_RKG_Tϙ?GYGTϙTSGJJKYO[_G XϙTIGVGXGIK`GYϙ\KXORSKYOTKOROĄQOTOĄRKSOTOVZGROOYZKSO_RKG¨ϙRSϙĄZϙX YG_ϙRϙK\XK1GT[T[ȑT[TSGJJKYOTJKQOXRKTSKONZOSGROTOTH[R[TJ[à[ J[X[SRGXJGORMORORKXOTQOXRKTSK_O·TRKSKQRKQOXRKTSKTOTSK_JGTGMKRJOàONGRRKXJKQOXRK ZKTOTQOXRKTSK_OJ[XJ[XSGQQOXRKTSKTOTKZQORKXOTOMOJKXSKQ\K_GG`GRZSGQO¨OTMKXKQRO ZKJHOXRKXOGRSGQRG_½Q½SR½URJ[QRGXϙQ[XGRGHGàRGTSϙĄZϙX 'TϙRGTSGJJKTOTONRGROTKJKTO_RKVGXGIK`GYϙ\KXORKHORSKYOO¨OTSGJJKJK_KXGRGT _½Q½SR½R½QRKXK[_[RSGJϙàϙTϙTYGVZGTSGYϙMKXKQSKQZKJOX5RG_JG VGXGIK`GYϙ\KXORSKYO _UR[TJGQOOĄRKS\KOĄRKSKKYGYGRϙTGTZ[ZGTGQRGXϙTOTIKRKTSKYOTJKTYOZKYOTOTSK\`[GZG M·XKGXϙZSGZKYOYOQ[XSGYϙMKXKQSKYOTKQGXĄϙTQ[XSGSGYϙTKJKTO_RKYG_ϙRϙ?GYGTϙT SGJJKYOTOTONRGRKJORJOàOYUT[I[TG[RGĄϙRJϙàϙGTIGQQOXROROàOT\K_GQOXRKTSKONZOSGRO TOTUR[ĄSGYϙTGTKJKTURGIGQHOXLOOROTYGVZGTSGYϙY·`QUT[Y[URSGJϙàϙTJGTGTϙRGTLOOROT SGJJKJK_KXGRGT_½Q½SR½R½QRKXKG_QϙXϙRϙàϙOLGJKKZSKJOàOGTRGĄϙRSGQZGJϙX ([ J[X[SJG YGVZGTGT LOOROT ?GYGTϙT SGJJKYO QGVYGSϙTJG URSGSGYϙ TKJK TO_RK H[ SGJJKTOT ONRGRO NGROTJK \KXORKIKQ VGXG IK`GYϙTG OROĄQOT SGJJKTOT [_M[RGT SGYϙS½SQ½TURSGJϙàϙTJGTOĄRKSJKH[TKJKTRKSK\`[GZG[_GXRϙQM·X½RSKSOĄZOX '¨ϙQRGTGT TKJKTRKXRK ϘJGXK 3GNQKSKYO QGXGXϙTϙT HU`[RSGYϙ _UR[TJGQO *GTϙĄZG_ 'RZϙTIϙ *GOXKYO QGXGXϙ YUT[I[ OZOHGXO_RK _KXOTJK URJ[à[TJGT ZKS_O`K QUT[ ϙYXGX QGXGXϙTϙT H[MKXKQ¨K_RKHU`[RSGYϙU_[_RGQGXGXGQGXĄϙ_ϙS *GTσ**-1+1 *UY_GTϚTOTIKRKTSKYOTJKT!JG\GIϚLOXSGTϚTāGTZO_KYOTJKT¥ϚQGXZZϚÝϚZUVXGÝϚ NGLXO_GZ SGR`KSKRKXOTO āGNϚY GXG`OYOTK ¥K\XKJKQO GXG`ORKXK \K OSGX _UR[TG J´QKXKQ `GXGX \KXJOÝOTOT Z[ZGTGQRG ZKYVOZ KJORJOÝO O`OTYO` URGXGQ _GVϚRGT H[ NGLXO_GZ JURM[ ¥GRϚāSGYϚTϚT ¥K\XK Jº`KTOTO HU`J[Ý[ OSGX _URRGXϚTϚT ¥K\XK VGXYKRRKXK [RGāϚSϚTϚ GQ YGZZϚÝϚG_XϚIGM´XYKRQOXROROÝK_URG¥ZϚÝϚGYLGRZ_URRGXJGZGNXOHGZ\KZU`QOXROROÝOSK_ JGTGMKZOXJOÝOJG\GQUT[Y[OāRKSORKJG\GIϚāOXQKZOTO`OTYO`NGLXO_GZ¥GRϚāSGYϚ_GVG XGQ¥K\XKQOXROROÝOTK_URG¥ZϚÝϚMKXKQ¥KYO_RKYG_ϚRϚσSGX1GT[T[ȍT[TSGJJK YO[_GXϚTIGVGXGIK`GYϚORKIK`GRGTJϚXϚRSGYϚTGQGXGX\KXORJOÝOGTRGāϚRSGQZGJϚX*G\GIϚ _G UR[āZ[XJ[Ý[ SGN`[XRGXϚ MOJKXSKYO MKXKQZOÝO HORJOXOROV [_M[T YºXK ZGTϚTSGYϚ \K H[YºXKYUT[TJGSGN`[XRGXϚMOJKXSKSKYONGROTJKVGXGIK`GYϚ\KXORSKYOMKXKQOX([ 75 J[X[SJG JG\GIϚ_G [Y[RºTK [_M[T HOX ZKHROMGZ _GVϚRϚV [_M[T HOX YºXK ZGTϚTSGJGT ZKYOYKJORKTOāRKSJKN[Q[QG[_GXRϚQ_UQZ[X ϘYZKSOT `KZO ϘJGXK 3GNQKSKYOTOT M½TR½ + 1 YG_ϙRϙQGXGXϙTϙT[Y[R\K _GYG_GG_QϙXϙURJ[à[ORKXOY½X½RKXKQHU`[RSGYϙOYZKTOR SKQZKJOX 9G\[TSGTϙT`KZO 9G\[TSG\KXORSKSOĄZOX *GTϙĄZG_ :KZQOQ .GQOSO ă:ȑT[T *½Ą½TIKYO YG_ϙRϙ ϘSGX 1GT[T[ȑT[T ȑϙTIϙ SGJJKYOTJK GXYGRGXJG K\RKXJK \K YGOX _KXRKXJK [S[S[T YGàRϙQ \K YKRGSKZOTO ONRGRKJKTĄKNOXIOROQKYZKZOQ\K_GZXGLOQHGQϙSϙTJGTSGNY[XR[M·X½RKTKTQG`\K_GHOXOQOT ZORKXOTM½X½RZ½\KJ[SGTZK\ROJKJKTZKYOYRKXOTN[Y[YOSKIXGRGàϙS¨[Q[XQ[_[SGàGXG \K HKT`KXRKXOTOT SGN`[XRGXϙTϙT MOJKXORSKYO \K H[TRGXϙT `[N[X[TG SK_JGT \KXORSKSKYO ORMORORKXKZKHROàKJKIKàOG_TϙQGT[T[TSGJJKYOTOTLϙQXGYϙTJGHOXOTIOLϙQXGJGHKROXZO RKTLOORRKXJϙĄϙTJGH[QGT[T[T\KȑϙTIϙSGJJKRKXOORKȑTIϙSGJJKTOT ½¨½TI½LϙQXGYϙTJGHKROXZORKT_½Q½SR½R½QRKXO_KXOTKMKZOXSK_KTSGRYGNOHOTKLKTTOSKY[RK \K S½ZKGNNOJK VGXG IK`GYϙ \KXORKIKàO N½QS½ [_GXϙTIG JG\GIϙ LOXSGTϙT ĄGTZO_KYOTJKT ¨ϙQGXZZϙàϙZUVXGàϙNGLXO_GZSGR`KSKRKXOTOĄGNϙYGXG`OYOTK¨K\XKJKQOGXG`ORKXK\KOSGX_U R[TG J·QKXKQ `GXGX \KXJOàOTOT M½TR½ Z[ZGTGQ ZKYVOZ KJORSKYO ½`KXOTK JG\GIϙ_G UR[ĄZ[XJ[à[ SGN`[XRGXϙ MOJKXSKYO MKXKQZOàO HORJOXOROV [_M[T Y½XK ZGTϙTSGYϙ \K H[ Y½XK YUT[TJG SGN`[XRGXϙ MOJKXSKSKYO NGROTJK VGXG IK`GYϙ \KXORSKYO MKXKQOXQKT JG\GIϙ_G [Y[R½TK[_M[T HOX ZKHROMGZ _GVϙRϙV [_M[T HOX Y½XK ZGTϙTSGJGT ZKYOYKJORKT OĄRKSOT OVZGR KJORSKYO MKXKQZOàOTJKT JG\GTϙT XKJJO _UR[TJGQO SGNQKSK QGXGXϙTϙT HU`[RSGYϙ MKXKQZOàO J½Ą½T½RSKQZKJOX *GTϙĄZG_9G\IϙYϙ.ȑϙT*½Ą½TIKYO YG_ϙRϙ?GYGTϙT\KSGJJKRKXOMK XKàOTIK:2VGXGIK`GYϙ\KXORSKYOTKOROĄQOTM½TR½YG_ϙRϙ HKRKJO_K KTI½SKTO QGXGXϙTϙT OVZGRO JORKàO_RK G¨ϙRGT JG\GTϙT XKJJO _UR[TJGQO OJGXK 3GN QKSKYOQGXGXϙTϙTHU`[RSGYϙOYZKTORSKQZKJOX YG_ϙRϙ ?GYGTϙT SGJJKYO [_GXϙTIG JG\GIϙ ZGXGLϙTJGT SK_JGTG MKZOXORKT SGN`[XRGXϙT MOJKXORSKYOTOT ZKHROà KJOROV [_M[T HOX Y½XK ZGTϙTSGYϙ \K H[ Y½XK YUT[TJG SGN`[XRGXϙT MOJKXORSKSKYOJ[X[S[TJGVGXG IK`GYϙ\KXORSKYOMKXKQOXQKT[Y[R½TK[_M[T URGXGQH·_RKHOXZKHROMGZ_GVϙRϙVY½XKZGTϙTSGJGTZKYOYUR[TGTJG\GQUT[Y[OĄRKSJKN[Q[ QG[_GXRϙQM·X½RSKSOĄZOX '¨ϙQRGTGTTKJKTRKJG\GTϙTXKJJO_UR[TJGQOZKS_O`KQUT[QGXGXJGOYGHKZH[R[T SGJϙàϙTJGTHU`[RSGYϙMKXKQZOàOJ½Ą½T½RS½ĄZ½X :813Ϙ22+:Ϙ'*/4' 1GXGX\KXKT*GTϙĄZG_'RZϙTIϙ*GOXKYOTIK:KZQOQ.GQOSOTOTG¨ϙQRGSGRGXϙJOTRKTJOQZKT \KJUY_GJGQOHKRMKRKXOTIKRKTJOQZKTYUTXGOĄOTMKXKàOM·X½Ą½RJ½ *G\G JG\GIϙ ĄOXQKZ ZGXGLϙTJGT O`OTYO` URGXGQ _GVϙRGT NGLXO_GZϙT ¨K\XKJKQO GXYG \K GXG`ORKXK J·Q½RSKYO Y[XKZO_RK QOXROROàK TKJKT UR[TJ[à[TJGT HGNOYRK YG_ϙRϙ ?GYGTϙT 76 SGJJKYO [_GXϙTIG VGXG IK`GYϙ \KXORSKYOTK OROĄQOT M½TR½ YG_ϙRϙ HKRKJO_KKTI½SKTOQGXGXϙTϙTOVZGROOYZKSO_RKG¨ϙRSϙĄϘJGXK3GNQKSKYOTIKJG\GIϙZGXGLϙT JGT ĄGTZO_KJKT ¨ϙQGTNGLXO_GZ SGR`KSKYO O`OTYO` URGXGQ ĄGNϙY GXG`OYO ¨K\XK GXG`O\K OSGX _UR[TG J·Q½RKXKQ ¨K\XK QOXROROàOTK _UR G¨ϙRJϙàϙTϙT OJGXKIKZKYVOZKJORSKYOTKJKTO_RKVGXG IK`GYϙ \KXORSKYOTJK N[Q[QG G_QϙXϙRϙQ H[R[TSGJϙàϙ MKXKQ¨KYO_RK JG\GTϙT XKJJOTK QGXGX \KXORSOĄH[QGXGXJG\GIϙĄOXQKZZGXGLϙTJGTZKS_O`KJORSOĄZOX YG_ϙRϙ ϘSGX 1GT[T[ȑT[T ȑϙTIϙ SGJJKYOTJK 'XYGRGXJG K\RKXJK \K YGOX _KXRKXJK[S[S[TYGàRϙQ\KYKRGSKZOTOONRGRKJKTĄKNOXIOROQKYZKZOQ\K_GZXGLOQHGQϙSϙT JGTSGNY[XR[M·X½RKTKTQG` \K_G HOXOQOTZORKXOT M½X½RZ½\K J[SGTZK\ROJKJKT ZKYOYRKXOT N[Y[YOSKIXGRGàϙS¨[Q[XQ[_[!SGàGXG\KHKT`KXRKXOTOTSGN`[XRGXϙTϙTMOJKXORSKYO\K H[TRGXϙT `[N[X[TG SK_JGT \KXORSKSKYO ORMORORKXK ZKHROà KJOROX N½QS½TK _KX \KXORSOĄ G_Tϙ QGT[T[T ȑTIO SGJJKYOTOT ȑTIO LϙQXGYϙTJG OYK (OXOTIO LϙQXGJG HKROXZORKT LOORRKX JϙĄϙTJGH[QGT[T[T\KȑϙTIϙSGJJKRKXOORKȑTIϙSGJJKYOTOT½¨½TI½ LϙQXGYϙTJG HKROXZORKT _½Q½SR½R½QRKXO _KXOTK MKZOXSK_KT SGR YGNOHOTK LKTTO SKY[RK \K S½ZKGNNOJK :2 JGT ROXG_G QGJGX VGXG IK`GYϙ \KXOROX N½Q S½_KXGRSϙĄZϙX *UY_GTϙTOTIKRKTSKYOTJKT!JG\GIϙLOXSGTϙTĄGTZO_KYOTJKT¨ϙQGXZZϙàϙZUVXGàϙNGLXO _GZSGR`KSKRKXOTOĄGNϙYGXG`OYOTK¨K\XKJKQOGXG`ORKXK\KOSGX _UR[TGJ·QKXKQ`GXGX\KX JOàOTOT M½TR½ Z[ZGTGQ ZKYVOZ KJORJOàO O`OTYO` URGXGQ _GVϙRGT H[ NGLXO_GZ JURM[ ¨GRϙĄSGYϙTϙT¨K\XKJ½`KTOTOHU`J[à[OSGX_URRGXϙTϙT¨K\XKVGXYKRRKXK[RGĄϙSϙTϙGQYGZZϙàϙ G_XϙIGM·XYKRQOXROROàK_URG¨ZϙàϙGYLGRZ_URRGXJGZGNXOHGZ\KZU`QOXROROàOSK_JGTGMKZOXJOàO JG\GQUT[Y[OĄRKSORKJG\GIϙĄOXQKZOTO`OTYO`NGLXO_GZ¨GRϙĄSGYϙ_GVGXGQ¨K\XKQOXROROàOTK_UR G¨ZϙàϙMKXKQ¨KYO_RKYG_ϙRϙϘSGX1GT[T[ȑT[TSGJJKYO[_GXϙTIG:2 VGXGIK`GYϙORKIK`GRGTJϙXϙRSGYϙTGQGXGX\KXORJOàOGTRGĄϙRSGQZGJϙX ?[QGXϙJG O¨KXOàO _G`ϙRϙ ?GYG N½Q½SRKXO [_GXϙTIG JG\GIϙ_G UR[ĄZ[XJ[à[ SGN`[XRGXϙ MOJKXSKYO MKXKQZOàO ȐHORJOXOROV [_M[T Y½XK ZGTϙTSGYϙ \K H[ Y½XK YUT[TJG SGN`[XRGXϙ MOJKXSKSKYONGROTJKVGXGIK`GYϙ\KXORSKYOMKXKQOX ([J[X[SJGJG\GIϙ_G[Y[R½TK[_M[THOXZKHROMGZ_GVϙRϙV[_M[THOXY½XKZGTϙTSG JGT ZKYOY KJORKT OĄRKSJK N[Q[QG [_GXRϙQ H[R[TSGJϙàϙTJGT JG\GTϙT XKJJO _UR[TJGQO QG XGXJGOYGHKZM·X½RSKSOĄZOX '¨ϙQRGTGT TKJKTRKXRK ϘJGXK 3GNQKSKYOTOT M½TR½ + 1 YG_ϙRϙQGXGXϙTϙTHU`[RSGYϙTGROXGQGXGXNGXIϙORKLG`RGJGT_GZϙXϙRGT ROXG NGXIϙT ZKS_O` OYZKSOTJK H[R[TGTG OGJKYOTK JUY_GTϙT GJϙ MK¨KT SGN QKSK_KM·TJKXORSKYOTK *GT*+1 *G\GIϚāOXQKZKGOZQUTYKX\KLGHXOQGYϚO¥OTMG_XOYϚNNOSºKYYKYKX[NYGZϚ\KXOR SKYO ZGRKHO_RK _GVϚRGT HGā\[X[T[T XKJJOTK OROāQOT OāRKSOT OVZGRO OYZKSO_RK G¥ϚRGT JG \GJG!YGÝRϚQQUX[SGHGTJϚTϚUR[āZ[XSGQ\KQUX[SGQM´XK\OTOTSGNGRROTHKRKJO_KYO 77 TKGOZURJ[Ý[HKRKJO_KYGÝRϚQQUX[SGHGTJϚO¥KXOYOTJKQGRGTH´RMKJKSKYQKTOTāGG ZϚTGO`OT\KXORKSK_KIKÝO\KYGÝRϚQQUX[SGHGTJϚTϚTHKRKJO_KIKQUX[TGIGÝϚTϚTHORJO XORSKYO QGXāϚYϚTJG YGÝRϚQ QUX[SG HGTJϚTϚT UR[āZ[X[RSGYϚTJG JG\GIϚ_G Q[Y[X O`GLK KJORKSK_KIKÝOJG\GQUT[Y[OāRKSOTOVZGROMKXKQZOÝONQ ϘYZKSOT `KZO 3GTOYG ϘRO :[XM[ZR[ ϘR¨KYO GJG VGXYKRJK QG_ϙZRϙ ZGĄϙTSG` ½`KXOTJK Q[X[R[ JG\GIϙ ĄOXQKZK GOZ QUTYKX\K LGHXOQGYϙ O¨OT MG_XOYOTOT S½KYYKYK X[NYGZϙ \KXORSKYOZGRKHO_RK_GVϙRGTHGĄ\[X[T[TXKJJOTKOROĄQOTOĄRKSOTOVZGROOYZKSO_RKG¨ϙRGTJG\G YUT[I[TJG!ϘJGXK3GNQKSKYOTIKJG\GTϙTXKJJO_UR[TJG\KXORKTQGXGXϙTZKS_O`KTOTIKRK TOVHU`[RSGYϙOYZKTORSKQZKJOX :813Ϙ22+:Ϙ'*/4' .½Q½S\KXKT*GTϙĄZG_5T[TI[*GOXKYOTIKMKXKàOJ½Ą½T½RJ½ *G\G! 3GTOYG ϘRO :[XM[ZR[ ϘR¨KYO GJG VGXYKRJK QG_ϙZRϙ ZGĄϙTSG` ½`KXOTJK Q[X[R[ JG\GIϙ ĄOXQKZK GOZ QUTYKX\K LGHXOQGYϙ O¨OT MG_XOYϙNNO S½KYYKYK X[NYGZϙ \KXORSKYO ZGRKHO_RK_GVϙRGTHGĄ\[X[T[TXKJJOTKOROĄQOTOĄRKSOTOVZGROOYZKSO_RKG¨ϙRSϙĄZϙX ϘJGXK 3GNQKSKYOTIK -G_Xϙ 9ϙNNO 3½KYYKYKRKX ?·TKZSKROàOTK M·XK LGHXOQG O¨OT ¨K\XK QUX[SG HGTJϙTϙT _KZKXRO ·R¨½JK UR[ĄZ[X[RGSG_GIGàϙ SKYQKTRKXOT UR[ĄZ[X[RGIGQ ¨K\XK QUX[SG HGTJϙ O¨KXOYOTJK QGRJϙQRGXϙ \K ¨K\XK \K OTYGT YGàRϙàϙ G¨ϙYϙTJGT YGQϙTIGRϙ URGIGàϙTϙTGTRGĄϙRJϙàϙMKXKQ¨KYO_RKJG\GTϙTXKJJOTKQGXGX\KXORSOĄZOX *G\GIϙZGXGLϙTJGT[Y[R\KN[Q[QGG_QϙXϙURJ[à[·TKY½X½RKTGTϙRGTOJGXKSGNQK SKYOTIK\KXORKTQGXGXϙTZKS_O`KTOTIKRKTKXKQHU`[RSGYϙOYZKTORSKQZKJOX ZGXON \K YG_ϙRϙ 8KYSO -G`KZKJK _G_ϙSRGTGXGQ _½X½XR½àK MOXKT -G_Xϙ 9ϙNNO 3½KYYKYKRKX ?·TKZSKROàOȑTOT S SGJJKYOTJK! YGàRϙQ QUX[SG HGTJϙTϙT S½KYYKYKTOT¨K\XK_KURGT`GXGXRϙKZQOYOJOQQGZKGRϙTGXGQZKYOY KZXGLϙTJGHϙXGQϙRSGYϙMKXK QKTOYQGTJϙĄϙGRGTϙOLGJKKJKIKàOHKROXZORSOĄSGJJKYOTJKOYKȔYGTG_OH·RMKRKXOTOT\K YGTG_OH·RMKRKXOTOTJϙĄϙTJGQ[X[RGIGQHOXOTIO\KOQOTIOYϙTϙLMG_XϙYϙNNOS½KYYKYKRKXOTKZXG LϙTJG YGàRϙQ QUX[SG HGTJϙ QUT[RSGYϙ SKIH[XOJOX ([ GRGTJG _GVϙRGĄSG_G O`OT \KXORSK` 'TIGQ [_M[T `OXGO LGGRO_KZRKX _GVϙRGHOROXȕ N½QS½ MKZOXORSOĄZOX '_Tϙ ?·TKZSKROàOT SGJJKYOTJK JK! ȔYGàRϙQ QUX[SG HGTJϙ SGJJKJK HKROXZORKT Q[X[RIG ZKYOYRKXOT ¨K\XK \K ZUVR[S YGàRϙàϙTG _GVGIGàϙ `GXGXRϙ KZQORKXO QOXRKZOIO [TY[XRGXϙ KYGY GRϙTGXGQ HKROXRKTOX 9GTG_OH·RMKRKXOKZXGLϙTJGQOYGàRϙQQUX[SGHGTJϙYGTG_OH·RMKYOYϙTϙXϙKYGYGRϙTGXGQZKYVOZ KJOROX +* XGVUX[ J½`KTRKTSKYO MKXKQKT ZKYOYRKXJK H[ XGVUXJGQO SKYGLK JOQQGZK GRϙTϙX (OXOTIO YϙTϙL MG_Xϙ YϙNNO S½KYYKYKRKXJK Q[X[RIG HKROXRKTKT YGàRϙQ QUX[SG HGTJϙ SKYGLKYO YGàRϙQS½J½X½T½TZKQROLOORK<GROROQ¨KUTG_RGTϙX(GQGTRϙQ¨GZGYJOQKJOROX\KQKYOTRKĄOX 1KYOTRKĄKT YGàRϙQ QUX[SG HGTJϙ HKRKJO_K YϙTϙXRGXϙ O¨OTJK SGNGRROT HKRKJO_KYOTIK HKRKJO_K YϙTϙXRGXϙ JϙĄϙTJG HG_ϙTJϙXRϙQ \K OYQGT S½J½XR½à½TIK QUX[T[Xȕ N½QS½ _KX GR SGQZGJϙX ZK_GTJGTX[NYGZYϙ`URGXGQG¨ϙRSϙĄ MG_XϙYϙNNOS½KYYKYKRKXHGĄRϙQRϙSGJJKJK X[NYGZYϙ`URGXGQLGGRO_KZKMK¨KTS½KYYKYKRKXOTQGVGZϙRGXGQYUX[SR[RGXϙNGQQϙTJGMKXKQKT 78 QGT[TO OĄRKSRKXOT _GVϙRGIGàϙ GTIGQ! H[ ?·TKZSKROàOT _½X½XR½àK MOXJOàO ZGXONZKT ·TIK X[NYGZYϙ`URGXGQLGGRO_KZKMK¨KTMG_XϙYϙNNOS½KYYKYKRKXNGQQϙTJGQGT[TOOĄRKS_GVϙRSGQ RG HKXGHKX H[ S½KYYKYKRKXJKT G :UVR[S \K K\XK YGàRϙàϙ G¨ϙYϙTJGT `GXGXRϙ URSGJϙàϙ GTRGĄϙRGT S½KYYKYKRKXK X[NYGZ GRSGYϙ O¨OT Y½XK \KXORKIKàO H :UVR[S \K ¨K\XK YGàRϙàϙ G¨ϙYϙTJGT`GXGXRϙUR[VGRϙTGIGQHOXZGQϙSZKJHOXRKXRKSGN`[XRGXϙMOJKXORKHORKIKQS½KYYKYK RKXOT`GXGXRGXϙ·TRKTOTIK_KQGJGXLGGRO_KZRKXOTOTJ[XJ[X[RGIGàϙ`GXGXRGXϙMOJKXORKTZKYOYRK XOTG¨ϙRGXGQX[NYGZGRϙTSGYϙO¨OTY½XK\KXORKIKàO·TM·X½RS½ĄZ½X *G\G \K ZKS_O` JUY_GYϙTϙT HOXROQZK OTIKRKTSKYOTJKT _ϙRϙTJG Z[àRGQOXKSOZ LGHXOQGYϙ URGXGQ Q[X[RGT _ϙRϙTJG QUTYKX\K ½XKZOSO O¨OT ZGJOR KJORKT \K _ϙRϙTJG ½XKZOS ZKQTURUPOYOTOT JKàOĄZOXORSKYO_RK -G_Xϙ 9ϙNNO 3½KYYKYKRKX ?·TKZSKROàOȑTK M·XK YϙTϙL MG_Xϙ YϙNNO S½KYYKYK URGXGQ LGGRO_KZ M·YZKXKT JG\GIϙ ĄOXQKZK GOZ LGHXOQG O¨OT ZGXONOTJKMG_XϙYϙNNOS½KYYKYKX[NYGZϙ\KXORSKYOZGRKHO_RK_GVϙRGTHGĄ\[X[½`KXO TK _GVϙRGT OTIKRKSK YUT[I[TJG QUTYKX\K LGHXOQGYϙTϙT OSGX VRGTϙTG M·XK SKYQ[T SG NGRJK QGRJϙàϙ MKXKQ¨KYO_RK _KX YK¨OSOTOT [_M[T URSGJϙàϙTG QGXGX \KXORKXKQ JG\G QUT[Y[ OĄRKSOTZKYOYKJORJOàOGTRGĄϙRSGQZGJϙX 3GNQKSKTOTZGXONROGXGQGXGXϙTGIK\GHKTM·TJKXORKTJUY_GJGSK\I[Z HKRMKRKXJKTY·`QUT[Y[ZKYOYOT½`KXOTJKH[R[TJ[à[ZGĄϙTSG`ϙT:[XM[ZR[(KRKJO_K3KIRO YOTOTZGXON\KYG_ϙRϙQGXGXϙTJGT·TIKQUT[ZGRGTϙTJGQGRJϙàϙH[ZGXONROSKI ROYQGXGXϙORKMϙJGYGTG_OGRGTϙTGJ·T½ĄZ½X½RJ½à½\KZGXONROXK\O`_UTOSGXVRGTϙT JGJGMϙJGYGTG_OGRGTϙURGXGQG_XϙRJϙàϙG_XϙIG:[XM[ZR[(KRKJO_K(GĄQGTRϙàϙTϙT ZGXONRO _G`ϙYϙTJGT [_[ĄSG`RϙQ QUT[Y[ ZKYOYOT YGàRϙQ QUX[SG HGTJϙTϙT UR[ĄZ[X[RGXGQ H[ H·RMKO¨OTJKSKYQKTOTĄGGZϙTGO`OT\KXORSK_KIKàOTOTHKROXZORJOàOM·X½RS½ĄZ½X ([ J[X[SJG JG\GRϙ <GROROQ¨K UR[ĄGT LOORO J[X[S KYGY GRϙTSGQ Y[XKZO_RK ZKYOYOT SKYQ[TYGNGJG\KOTYGTRGXϙTOQGSKZOTKG_XϙRSϙĄH·RMKJKQGRJϙàϙ MKXKQ¨KYO_RK_KXYK¨OS O`TOTOT[_M[TURSGJϙàϙTGQGXGX\KXORKXKQJG\GQUT[Y[OĄRKSZKYOYKJORSOĄOYKJK_[QGXϙJG _G`ϙRϙSK\`[GZN½Q½SRKXO[_GXϙTIGYGàRϙQQUX[SGHGTJϙTϙUR[ĄZ[XSGQ\KQUX[SGQM·XK\O SGNGRROT HKRKJO_KYOTK GOZ URJ[à[TJGT G_XϙIG GTϙRGT HKRKJO_KIK YGàRϙQ QUX[SG HGTJϙ O¨KXOYOTJKQGRGTH·RMKJKSKYQKTOTĄGGZϙTGO`OT\KXORSK_KIKàO\KYGàRϙQQUX[SGHGTJϙTϙT HKRKJO_KIKQUX[TGIGàϙTϙTHORJOXORSKYOQGXĄϙYϙTJGYGàRϙQQUX[SGHGTJϙTϙTUR[ĄZ[X[RSGYϙT JGJG\GIϙ_GQ[Y[XO`GLKKJORKSK_KIKàOYUT[I[TG[RGĄϙRSϙĄZϙX ([ NGRO_RK ZKYOY KJORKT OĄRKSJK SK\`[GZ N½Q½SRKXOTK [_GXRϙQ H[R[TSGJϙàϙTJGT OVZGRKJORSKYOMKXKQOXQKTJG\GTϙTXKJJO_UR[TJG\KXORKTQGXGXJGN[Q[QOOYGHKZM·X½RSK SOĄZOX '¨ϙQRGTGTTKJKTRKXRKYG_ϙRϙ?GYGTϙTSGJJKYOTK[_M[TH[R[TGTJG\GIϙ TϙTZKS_O`OYZKSOTOTQGH[R½_RKϘJGXK3GNQKSKYOTIK\KXORKTQGXGXϙTϙTHU`[RSGYϙTGJG\G JUY_GYϙTϙT _KTOJKT HOX QGXGX \KXORSKQ ½`KXK GTϙRGT SGNQKSK_K M·TJKXORSKYOTK ZGXONOTJKU_HOXROàOORKQGXGX\KXORJO *GT*+1 79 'XϚZSGZKYOYO_KZKXYO`URGTLGHXOQGTϚTLGGRO_KZZKTSKTKJORKXKQOJGX¬VGXGIK `GYϚ \KXORSKYOTK OROāQOT HKRKJO_K KTIºSKT QGXGXϚTϚT OVZGRO OYZKSO_RK G¥ϚRGT JG\GJG OāRKSRKXOTZKYOYKJORJOÝOGTJGQON[Q[QO\KLOOROJ[X[SJOQQGZKGRϚTSGQYϚ`ϚT\K_KZQO\K KYGY_´TRKXOTJKTOTIKRKTSKQYO`OTLGGRO_KZZKTSKTQGXGXϚTϚT[_M[RGTSGJϚÝϚMKXKQ¥K YO_RKSGNQKSKIKOVZGRQGXGXϚ\KXORSKYOKQYOQOTIKRKSKTKJKTO_RKN[Q[QG[_M[TJK ÝORJOX ϘYZKSOT `KZO *G\GIϙ ĄOXQKZ NGQQϙTJG \K _ϙRϙ O¨OTJK ¨KĄOZRO ZGXONRKXJK _GVϙRGTOTIKRKSKRKXJKGXϙZSGZKYOYOTOT¨GS[XQ[X[ZSG½TOZKYOH[R[TSGJϙàϙTϙTYGVZGTJϙàϙ \K HOXQG¨ QK` [_GXϙRJϙàϙ TKJKTO_RK ROXG VGXG IK`GYϙ \KXORSKYOTK \K GXϙZSG ZKYOYOTOXK\O`KKJOTIK_KQGJGXLGGRO_KZZKTSKTKJORSKYOTKOROĄQOT(KRKJO_K+TI½SKTOTOT M½T \K YG_ϙRϙ QGXGXϙ ORK H[ QGXGXϙT JG_GTGàϙ URGT M½T \K YG_ϙRϙ-KTKR3½J½XR½à½OĄRKSOTOTOVZGROOYZKSO_RKG¨ϙRGTJG\GJGKRKSGTRGXϙTIGKTYUT ZGXONOTJK _GVϙRGT JKTKZOSJK GXϙZSGJG Q[RRGTϙRGT LORZXK VXKYOT XK\O`K KJORJOàO \K¨GRϙĄZϙàϙTϙTGTRGĄϙRSGYϙ½`KXOTKLGGRO_KZZKTSKTQGXGXϙTϙTQGRJϙXϙRSGYϙTϙTJG\GRϙHKRKJO _KJKTOYZKTJOàO\KHKRKJO_KZGXGLϙTJGTKQYOQROQRKXOTMOJKXORSKYOTKJKTO_RKLGGRO_KZZKTSKT QGXGXϙTϙT[_M[RGTSGJϙàϙH[J[X[SJGUR[ĄZ[X[RGTOĄRKSRKXJKN[Q[QG[_GXRϙQH[R[TSGJϙ àϙ MKXKQ¨KYO_RK JG\G QUT[Y[ OĄRKSRKXOTOT OVZGROTK QGXGX \KXKT ϘJGXK 3GNQKSKYOTOT M½T\KYG_ϙRϙQGXGXϙTϙTJG\GTϙTQUT[Y[`QGRSGYϙTKJKTO_RKQGXGX\KXOR SKYOTK_KXURSGSGYϙ\K_GXMϙRGSGMOJKXRKXOORK\KQGRKZ½IXKZOTKN½QSKJORSKSKYOMKXKQ ZOàOG_XϙIGVGXGIK`GYϙTϙTJGOVZGRKJORSKYOTJKN[Q[QG[_GXRϙQH[R[TSGJϙàϙ·TKY½X½RKXKQ YG_ϙRϙ?GYGTϙTSGJJKYO[_GXϙTIGZKS_O`KTOTIKRKTKXKQHU`[RSGYϙOYZKSOJOX 9G\[TSGTϙT`KZO :KS_O`OYZKSOTOTXKJJOMKXKQZOàOYG\[T[RSGQZGJϙX *GTϙĄZG_:KZQOQ.GQOSO2K_RG'QZGĄȑϙT*½Ą½TIKYO *G\GQUT[Y[OĄRKSRKXJKTLGGRO _KZZKT SKTȑK OROĄQOT QϙYSϙT OJGXKIK [_M[RGTSGJϙàϙ HKROXZORJOàOTJKT QUT[Y[ QGRSGJϙàϙ MKXKQ¨KYO_RKQGXGX\KXORSKYOTK_KXURSGJϙàϙTGVGXGIK`GYϙTGOROĄQOTQϙYSϙTOYKXKJJOMK XKQZOàOMKXKQ¨KYO_RKHU`[RSGYϙMKXKQZOàOJ½Ą½T½RSKQZKJOX *GTϙĄZG_9G\IϙYϙ'RGGZZOTà½Ąȑ½T*½Ą½TIKYO *G\GIϙĄOXQKZKGOZLGHXOQGTϙT_GVϙ RGT JKTKZOSRKXJK ¨GS[X Q[X[ZSG ½TOZKYO H[R[TSGJϙàϙTϙT GTRGĄϙRSGYϙ TKJKTO_RK YG_ϙRϙK\XK_GYGYϙ\K?·TKZSKROàOTKJG_GTϙRGXGQSOR_UTROXGVGXGIK`GYϙ\KXORSKYO TK\KLGHXOQGTϙTGXϙZSGZKYOYOTOTXK\O`KKJORSKYOTKQGJGXLGGRO_KZZKTGRϙQUT[RSGYϙTGOROĄ QOT(KRKJO_K+TI½SKTOQGXGXϙORKH[QGXGXϙTJG_GTGàϙURGT-KTKR3½J½XR½à½OĄRKSO TOTOVZGRO_UR[TJGQOOJGXKSGNQKSKYOQGXGXϙJG\GRϙHKRKJO_KIKZKS_O`KJORSOĄZOX 3GNQKSKIKJG\G_GQUT[HKRKJO_KKTI½SKTOQGXGXϙTJGTYUTXG_GVϙRGTQUTZXURJK LGHXOQGTϙTGXϙZSGZKYOYOTOTXK\O`KKJORJOàO\K-KTKR3½J½XR½à½TIKLGGRO_KZZKTGRϙQUTSG QGXGXϙTϙT[_M[RGTSGSGYϙTϙTOYZKTJOàOMKXKQ¨KYO_RKOVZGRN½QS½Q[X[RS[ĄZ[X ,GGRO_KZZKTSKTQGXGXϙTϙT[_M[RGTSGSGYϙTϙTOYZKTORSKYOOĄRKSOTRG`ϙS½ROIXG[_ M[RGSG TOZKROàOTK KZQORO HOX N[Y[Y UR[V OJGX¯ OĄRKSOT YKHKV QUT[ \K SGQYGZ _·TRKXO_RK N[Q[QGG_QϙXϙRϙàϙTϙM·YZKXSK`([OZOHGXRGOĄRKSOT[_M[RGTSGSGYϙNGROTJKGTIGQJG\GTϙT 80 QUT[Y[` QGRJϙàϙTJGT Y·` KJORKHOROX ϘVZGR N½QS½T½T OYK HGĄZG ZG`SOTGZ URSGQ ½`KXK HGĄQGIG _½Q½SR½R½QRKX JUà[XGIGàϙ G¨ϙQZϙX (GĄQG HOX GTRGZϙSRG OVZGR QGXGXϙ ORK JG\GTϙT QUT[Y[` QGRSGYϙ TKJKTO_RK QGXGX \KXORSKYOTK _KX URSGJϙàϙTG QGXGX \KXORSKYO N[Q[QO YUT[¨RGXϙG¨ϙYϙTJGT¨UQLGXQRϙJϙX *OàKXZGXGLZGTJG\GIϙĄOXQKZKGOZOĄ_KXOTOT_GVϙRGTJKTKZOSRKXJKORMORO_·TKZSKROàK [_M[T GXϙZSG ZKYOYO H[R[TSGJϙàϙTϙT YGVZGTSGYϙ QGXĄϙYϙTJG \KXORKT VGXG IK`GYϙTJG JG SK\`[GZG G_QϙXϙRϙQ H[R[TSGJϙàϙTJGT OĄRKSOT [_M[RGTSGSGYϙ TKJKTOTK JG_GRϙ URGXGQ VGXGIK`GYϙTϙTOVZGROTJKJKOYGHKZM·X½RSKSOĄZOX '¨ϙQRGTGTTKJKTRKXRKZKS_O`KQUT[QGXGXϙTHU`[RSGYϙMKXKQOX :813Ϙ22+:Ϙ'*/4' .½Q½S\KXKT*GTϙĄZG_'RZϙTIϙ\K9KQO`OTIO*GOXKRKXOTIKYG_ϙRϙ*GTϙĄZG_?GYG YϙTG YG_ϙRϙ ?GYG_RG KQRKTKT +Q SGJJKYO [_GXϙTIG HOXROQZK _GVϙRGT ZUVRGTZϙJG OĄOT MKXKàOM·X½Ą½RJ½ 1'8'8!;_[ĄSG`RϙQ!JG\GIϙĄOXQKZKGOZLGHXOQGTϙT_GVϙRGTJKTKZOSRKXJK¨GS[XQ[ X[ZSG½TOZKYOTOT_KZKXYO`URSGYϙTKJKTO_RKYG_ϙRϙK\XK?GYGYϙ\K'ZϙQY[RGXϙT1GTGRO `GY_UT ăKHKQKYOTK *KĄGXP ?·TKZSKROàO [_GXϙTIG OĄ_KXOTOT GXϙZSG ZKYOYOTO XK\O`K KJKXKQ _½Q½SR½R½QRKXOTO _KXOTK MKZOXOTIK_K QGJGX LGGRO_KZZKT SKT KJORSKYOTK \K ROXG VGXG IK`GYϙ \KXORSKYOTK OROĄQOT (KRKJO_K +TI½SKTOTOT M½T \K YG_ϙRϙ QGXGXϙ ORK H[TG JG_GTGQ UR[ĄZ[X[RGT -KTKR 3½J½XR½à½T½T M½T \K YG_ϙRϙOĄRKSOTOTOVZGROOYZKSOTJKTJUàS[ĄZ[X YG_ϙRϙK\XK1GT[T[TK\XK1UX[TSGYϙTGOROĄQOTTRKSRKX\K?GYGQRGXHGĄ Rϙàϙ GRZϙTJGQO SGJJKYOTOT HKTJOTJK NKX Z½XR½ GZϙQ \K GXZϙàϙ ¨K\XK_K `GXGX \KXKIKQ ĄKQORJKORMORO_·TKZSKROQRKJKHKROXRKTKTYZGTJGXZRGXG\K_·TZKSRKXKG_QϙXϙURGXGQJUàX[ JGT \K_G JURG_Rϙ HO¨OSJK GRϙIϙ UXZGSG \KXSKQ JKVURGSGQ ZGĄϙSGQ [`GQRGĄZϙXSGQ \K HKT`KXO LGGRO_KZRKXJK H[R[TSGTϙT _GYGQ URJ[à[ HKTJOTJK JK! QOXRKTSK ONZOSGROTOT H[R[TJ[à[ J[X[SRGXJG ORMORORKXOT QOXRKTSK_O ·TRKSKQRK QOXRKTSKTOT SK_JGTG MKRJOàO NGRRKXJKQOXRKZKTOTQOXRKTSK_OJ[XJ[XSGQQOXRKTSKTOTKZQORKXOTOMOJKXSKQ\K_GG`GRZSGQ O¨OTMKXKQROZKJHOXRKXOGRSGQRG_½Q½SR½URJ[QRGXϙHKROXZORSOĄG_Tϙ?GYGTϙTSGJJKYOTJK JK H[ _½Q½SR½R½QRKXO _KXOTK MKZOXSK_KT MKX¨KQ \K Z½`KR QOĄORKXK \KXORKIKQ VGXG IK`GRGXϙ J½`KTRKTSOĄZOX 'ZϙQY[RGXϙT 1GTGRO`GY_UT ăKHKQKYOTK *KĄGXP ?·TKZSKROàOTOT I SGJJKYOTJK! GXϙZSG ZKYOYOTO¨GRϙĄZϙXSG_GT \K_G KTJ½YZXO_KR GZϙQY[RGXϙTϙ GXϙZSGJGT JUàX[JGT\K_G JU RG_Rϙ_URRGXRGQGTGRO`GY_UTĄKHKQKYOTK\K_GGRϙIϙUXZGSGJKĄGXPKZZOàOZKYVOZKJORKTRKXKY½XK \KXORKIKàO \K H[ Y½XK O¨KXOYOTJK ZKYOYOT XK\O`_UT[ _KZKXRO M·X½RSK`YK LGGRO_KZZKT SKT KJORKIKàOHKROXZORSOĄZOX *UY_GTϙTOTIKRKTSKYOTJKTJG\GIϙĄOXQKZOTMϙJGQUT[Y[TJGLGGRO_KZM·YZKXKTLGH XOQGYϙTJG\KZGXONRKXOTJKZKQTOQKRKSGT RGXϙTIG_GVϙRGTOTIKRKSKRKXJKOĄ_KXOTJKGZϙQY[RGXO¨OTQ[X[RS[ĄURGTGXϙZSGZKYOYOTOXK\O`K 81 KJORSKJOàO¨GS[X·TRKSOTOT_KZKXYO`QGRJϙàϙHKROXZORKXKQY·`QUT[Y[_·TKZSKROQN½Q½S RKXOMKXKàO_½Q½SR½R½QRKX_KXOTKMKZOXOROTIK_KQGJGXLGGRO_KZZKTSKTKJORSKYOTK-KTKR 3½J½XR½à½T½T JG\G QUT[Y[ M½T \K YG_ϙRϙ OĄRKSO_RK QGXGX \KXORJOàO \K H[ OĄRKSK JG_GRϙ URGXGQ (KRKJO_K (GĄQGTRϙàϙTϙT M½T \K YG_ϙRϙ KTI½SKT QGXGXϙORKJKYG_ϙRϙK\XK1GT[T[\K'ZϙQY[1GTGRO`GY_UT*KĄGXP?·TKZSKROàOTKM·XK ROXG VGXG IK`GYϙ \KXORSKYOTK \K _½Q½SR½R½QRKX _KXOTK MKZOXOROTIK_K QGJGX LGGRO_KZZKTSKTKJORSKYOTKQGXGX\KXORJOàOGTRGĄϙRSGQZGJϙX KRKSGTRGXϙTIG ZGXONOTJK JG\G QUT[Y[ LOXSGJG _GVϙRGT OTIKRKSKJK GXϙZSGZKYOYOTJKTQG_TGQRGTGT¨GS[X[THKXZGXGLϙGSGIϙ_RGQ[RRGTϙRGTLORZXKVXKYOTXK\O`K KJORJOàO\K¨GRϙĄϙXJ[X[SJGURJ[à[ZKYVOZKJORJOàOTJKTLOXSGNGQQϙTJG\KXORKTLGGRO_KZZKT SKTQGXGXϙTϙTQGRJϙXϙRSGYϙN[Y[Y[TJGM½T\KYG_ϙRϙ_G`ϙORKJG\GRϙOJGXK _KHORJOXOSJKH[R[T[RJ[à[\KH½_½QĄKNOXHKRKJO_KYOTKHORMO\KXORJOàOH[J[X[SQGXĄϙYϙT JGJG\GRϙOJGXKIKY·`QUT[Y[KTI½SKTQGXGXϙMKXOGRϙTSGSϙĄOYKJK-KTKR3½J½XR½à½ T½T _G`ϙYϙ ½`KXOTK LGGRO_KZZKT SKT QGXGXϙTϙT [_M[RGTSGJϙàϙ IK\GV JORKQ¨KYOTJK HKROXZOR SOĄZOX OJGXKSGNQKSKYOTIK JG\G QUT[Y[ OĄRKSOTUR[ĄZ[X[RSGYϙTG TKJKT URGTKQYOQRORK XOT JG\GIϙ ZGXGLϙTJGT MOJKXORJOàO \K OJGXKIK LGGRO_KZZKT SKT QGXGXϙTϙT [_M[RGTSGJϙàϙ H·_RKIKJG\GQUT[Y[OĄRKSRKXOTZKYOYTKJKTOTOTQGRSGJϙàϙMKXKQ¨KYO_RKOVZGRQGXGXϙ\KXOR SOĄZOX *G\G QUT[Y[ OĄRKSRKX NGQQϙTJG H[ OĄRKSRKXOT ZKYOY KJORJOàO GTJGQO N[Q[QO \K LOORO J[X[SJOQQGZKGRϙTGXGQ\KG_TKT_KZQO\KKYGY_·TRKXOTJKTJKOTIKRKTKXKQQGXGX\KXORSK YOMKXKQOXQKTLGGRO_KZZKTSKTQGXGXϙTϙT[_M[RGTSGJϙàϙHKROXZORKXKQY·`QUT[Y[OĄRKSRKXOT Z½S½T½T OVZGR KJORSKYOTJK SK\`[GZG [_GXRϙQ _UQZ[X 1GRJϙ QO LGGRO_KZZKT SKTȑK OROĄQOT QGXGXϙT[_M[RGTSGSGYϙJG\GQUT[Y[OĄRKSRKXOTUXZGJGTQGRJϙXϙRJϙàϙGTRGSϙTGJGMKRSK SKQZKJOX ZK _GTJGT YG_ϙRϙ K\XK ?GYGYϙTϙT SGJJKYOTJK VGXG IK`GRGXϙTJG _KZQO QUT[Y[J½`KTRKTSOĄUR[VH[TGM·XK\KSGJJKRKXJKQOVGXGIK`GRGXϙTϙTJUà X[JGT JUàX[_G SGNGRROT KT H½_½Q S½RQO GSOXO ZGXGLϙTJGT \KXORKIKàO GTIGQ H½_½QĄKNOX HKRKJO_KYON[J[ZRGXϙO¨OTJKQOYGNORRKXHUàG`RGXROSGT\KQ·XLK`RKXJKGQGXY[\KM·RRKXJKQO IK`GRGXϙTH½_½QĄKNOXHKRKJO_KHGĄQGTRϙQRGXϙZGXGLϙTJGT\KXORKIKàO\KH½_½QĄKNOXHKRKJO_KYO N[J[ZRGXϙJϙĄϙTJGQOJKTO`RKXJKOYK9GNOR-½\KTROQHUZQUS[ZGTRϙQRGXϙTIG\KXORKIKàO·TM· X½RS½ĄZ½X5RG_JGOYKJG\G_GQUT[OJGX¯VGXGIK`GYϙTϙT(KRKJO_KYO+TI½SKTQGXGXϙ_RG \KXORJOàOGTRGĄϙRSGQZGJϙX ([ J[X[SJG OJGXK SGNQKSKYOTIK H[ N[Y[YRGX JOQQGZK GRϙTGXGQ QGXGX \KXORSKYO MKXKQOXQKTKQYOQ OTIKRKSK_KJG_GRϙ URGXGQ \KXORKT QGXGXJG N[Q[QG[_GXRϙQ H[R[TSGSGQ ZGJϙX 82 954; '¨ϙQRGTGTTKJKTRKXRKϘJGXK3GNQKSKYOQGXGXϙTϙTHU`[RSGYϙTG_KTO JKT HOX QGXGX \KXORSKQ ½`KXK JUY_GTϙT GTϙRGT SGNQKSK_K M·TJKXORSKYOTK M½T½TJKU_HOXROàOORKQGXGX\KXORJO *GT*+1 4. Belediyelerin Çevre Yatrmlarnn Mali Kaynak Sorunu: a) Genel Açklama: Türk çevre mevzuat, kent yönetiminden sorumlu olan belediyelere çevre koruma, gelitirme ve çevre kirliliini önleme konularnda önemli görevler yüklemektedir. Bu mevzuat çerçevesinde belediyelerin üstlendikleri kente yönelik çevre görevleri öyle sralanabilir: Beldenin düzenli ve salkl gelimesini salamak, koruyucu salk hizmetleri sunmak, salkl ve planl kentlemeyi salamak, yaplamay denetlemek, altyap hizmetleri yapmak, su kaynaklarn ve kylar korumak, atklar bertaraf etmek, kat atklar toplamak ve imha etmek, belde halkna refah salayc çalmalar yapmak, toplu tam faaliyetinde bulunmak ve trafii düzenlemek, tarih, arkeoloji ve tabiat varlklarna kar koruyucu önlemler almak, yeil alan ve kuaklar oluturmak, çevre sorunlar alannda aratrma ve eitim planlar uygulamak, çevre kirliliinin önlenmesi ve ortadan kaldrlmas için yeni teknoloji ve programlar üretmek ve kullanmak, kanalizasyon (atk su) artma tesisleri kurmak, gürültü ve hava kirlilii ölçümlerini yapmak, önleyici çözümler üretmek ve uygulamak, kentlemenin neden olduu toprak kirliliini önleyici tedbirler almak. Belediyelerin devlet destei olmadan bu öncelikli ve önemli çevre sorunlarn çözmesi mümkün deildir. Çevre konusunda yatrm yapmak isteyen belediyeler mali kaynak sorununu Çevre ve Orman Bakanl mali kaynaklarndan yararlanarak artl nakdi yardm veya kredi kullanma yöntemleriyle çözümlemeye çalmaktadrlar. b) Çevre ve Orman Bakanlnn Mali Kaynaklarnn Artn Salayan Yasal Düzenlemeler: 2872 sayl Çevre Kanununun 26.4.2006 tarih ve 5491 sayl Kanunla deiik 3/h maddesinde; “Çevrenin korunmas, çevre kirliliinin önlenmesi ve giderilmesi için uyulmas zorunlu standartlar ile vergi, harç, katlma pay, yenilenebilir enerji kaynaklarnn ve temiz teknolojilerin teviki, emisyon ücreti ve kirletme bedeli alnmas, karbon ticareti gibi piyasaya dayal mekanizmalar ile ekonomik araçlar ve tevikler kullanlr” hükmüyle Çevre ve Orman Bakanlnn mali kaynaklarnda art salayan, çevre koruma maksadyla vergi, harç, katlma pay, kirlenme bedeli ve emisyon ücreti alnmas gibi önemli ve sürekli gelir kaynaklar oluturulmutur. Ayrca karbon ticaretinden oluan yeni bir gelir kayna ortaya çkmtr. Karbon ticareti, fosil yaktlarn kullanmna snrlama getirmek için gelitirilmi bir yöntemdir. Bu yöntem, basit anlatmla öyle ilemektedir. irketlere (ya da ülkelere) snrl bir miktarda fosil yakt kullanm hakk tannmakta, bu hakk dolduran irket, baka irketten kullanmad fosil yakt hakkn 83 satn alabilmektedir. Böylece adaletli bir dalm saland gibi, fosil yaktlarn düzeyi de snrl tutulmaktadr 79. Dier yandan, 2872 sayl Çevre Kanunu’nun “çevre katk pay alnmas, dier gelirler ve bütçe ödenekleri” baln tayan 1.maddesinde; “Çevre kirliliinin önlenmesi, çevrenin iyiletirilmesi ve çevre ile ilgili yatrmlarn desteklenmesi amacyla; a) thaline izin verilen kontrole tâbi yakt ve atklarn CIF bedelinin yüzde biri ile hurdalarn CIF bedelinin binde bei orannda alnacak miktar, b) Büyükehir belediyeleri su ve kanalizasyon idarelerince tahsil edilen su ve kullanlm sular uzaklatrma bedelinin yüzde biri, çevre katk pay olarak tahsil edilir. Tahsil edilen bu tutarlar, ilgililerce en geç ertesi ayn onbeine kadar ilgili mal saymanlklar hesaplarna aktarlr ve bütçeye gelir kaydedilir. Ayrca, yurt içi ve yurt dndan temin edilecek her türlü hibe, yardm ve balar ile kredi anapara geri dönüleri ve kredi faizleri de tahsil edilerek, Çevre ve Orman Bakanl Merkez Saymanlk Müdürlüü hesabna yatrlr ve bütçeye gelir kaydedilir. Bu maddede saylan gelirlerin tahsilatnda 6183 sayl Amme Alacaklarnn Tahsil Usulü Hakknda Kanun hükümleri uygulanr. Bakanlar Kurulu (a) ve (b) bentlerinde yer alan oranlar ayr ayr veya topluca sfra kadar indirmeye veya kanunî oranna kadar yükseltmeye yetkilidir. Atksu artm, atk bertaraf ve kat atk geri kazanm tesislerinin gözetim, fizibilite, etüt, proje ve inaat ilerinin kredi veya yardm suretiyle desteklenmesi ile çevre düzeni plânlarnn yapm, hava, su ve toprak kalitesinin ölçüm ve izleme ann oluturulmas, gürültünün önlenmesi ile ilgili etüt ve projelerin desteklenmesi, acil müdahale plânlarnn hazrlanmas, Çevresel Etki Deerlendirmesi faaliyetleri, havza koruma plân çalmalar, biyolojik çeitliliin korunmas, çölleme ve iklim deiiklii ile mücadele çalmalar, stratejik çevresel deerlendirme, nesli tehlikede olan bitki ve hayvan türleri ile yaama ortamlarnn korunmas, uluslararas sözlemelerden kaynaklanan yükümlülüklerin karlanmas, çevre eitimi ve yayn ile ilgili faaliyetler ve ihtisas komisyonlar için yaplan harcamalar ile çevre kirliliinin giderilmesi çalmalar için Bakanlk bütçesine, yl bütçe gelirleri içerisinde tahmin edilen yukardaki gelirler karl ödenek öngörülür. Yukarda saylan gelirlerin tahsili ve bütçede öngörülen ödeneklerin kullanm ile ilgili usûl ve esaslar, Maliye Bakanlnn uygun görüü üzerine Bakanlkça çkarlacak yönetmelikle belirlenir.” hükmüne yer verilmitir. Görüldüü üzere Çevre Kanununun 1.maddesi 5491 sayl Kanunla yaplan deiiklikle çevre yatrmlarnn finansman için çok önemli ve düzenli gelir kaynaklar ihdas etmi ve ayrca toplanan bu gelirlerin çevrenin korunmas, çevre kirliliinin önlenmesi ve çevre kirliliinin giderilmesi için nasl kullanlaca da açklanmtr. 79 SANDAL, Ahmet; Belediyelerin Çevre Yatrmlarnn Çevre ve Orman Bakanl Mali Kaynaklarndan Karlanmas, Yerel Yönetim ve Denetim Dergisi, Ekim-200, C:13, S:10, s.15 vd. 84 c) Belediyelerin Çevre Yatrmlar için Bakanlktan Mali Yardm ve Kredi Talepleri: Yukarda belirtilen ÇK’nun 1/son fkras uyarnca Çevre ve Orman Bakanlnca çkartlan, 3.4.2007 tarih ve 26842 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yürürlüe giren Çevre Gelirlerinin Takip ve Tahsili ile Tahsilat Karl Öngörülen Ödenein Kullanm Hakknda Yönetmelikte bata belediyeler olmak üzere ilgili kurum ve kurululara Çevre ve Orman Bakanl mali kaynaklarndan çevre koruma maksatl yatrmlarnda mali yardm ve kredilerin salanmasnn ekil ve yöntemi belirlenmitir. Mali yardm ve kredi talepleri Çevre ve Orman Bakanl Çevre yönetimi Genel Müdürlüü içinde baml daire bakanl olan Finansman Dairesi Bakanl tarafndan deerlendirilmektedir. aa) Belediyelere salanacak mali yardmlarn ekil ve yöntemi: Belediyeler tarafndan, Çevre ve Orman Bakanlndan yukarda belirtilen yönetmelik hükümlerine göre yaplacak nakdi yardm talepleri; a) Atk su artm, atk bertaraf ve kat atk geri kazanm tesislerinin gözetim, fizibilite, etüt, proje ve inaat ilerinin kredi veya yardm suretiyle desteklenmesi ile çevre düzeni planlarnn yapmna, b) Hava, su ve toprak kalitesinin ölçüm ve izlenme ann oluturulmasna, c) Gürültünün önlenmesiyle ilgili etüt ve projelerin desteklenmesine, ç) Acil müdahale planlarnn hazrlanmasna, d) Çevresel etki deerlendirmesi faaliyetlerine, e) Havza koruma plan çalmalarna, f) Biyolojik çeitliliin korunmasna, g) Çölleme ve iklim deiikliiyle mücadele çalmalarna, ) Stratejik çevresel deerlendirme çalmalarna, h) Nesli tehlikede olan bitki ve hayvan türleri ile yaama ortamlarnn korunmasna, ) Uluslar aras sözlemelerden kaynaklanan yükümlülüklerin karlanmas için yaplan harcamalara, i) Çevre eitimi ve yayn ile ilgili faaliyetlere, j) htisas komisyonlar için yaplan harcamalara, k) Çevre kirlilii için yaplan çalmalara, yönelik olmaldr (Yön. 7.md.). Yönetmeliin 9’uncu maddesi gereince, yukarda belirtilen projelere ilikin olarak aada gösterilen bavuru belgelerinin de eksiksiz doldurulmas gerekmektedir; a) Bakanla hitaben yazlan müracaat yazs, b) Gerekçe raporu (bu raporda projenin gerekçeleri, mevcut durumu ile proje gerçekletii takdirde elde edilecekler vb. hususlar belirtilmelidir.), c) Belediyeler, il özel idareleri ve birlik encümen karar (bu kararda yardm talebine esas olmak üzere mali yetersizliin belirtilmesi ve talep edilen yardm miktarnn açklanmas gerekir.), 85 d) Keif özeti ve metraj cetveli (entegre kat atk düzenli depolama ve bertaraf tesisleri için keif özeti ve metraj cetveli Bayndrlk ve skan Bakanl il müdürlükleri, ller Bankas veya il özel idaresi birimleri tarafndan onayl), e) Bakanlkça onayl proje (Projenin Çevre ve Orman Bakanl tarafndan onayl olmas gerekir), f) ÇED olumlu veya ÇED gerekli deildir karar, ÇED’e tabi olmayan bir faaliyet sözkonusu ise, buna ilikin l Çevre ve Orman Müdürlüünden alnan yaz), g) Jeolojik etüt belgesi (Kat Atk Düzenli Depolama-Atksu Artma Tesisleri için), h) Temin Plan Örnei (Artma Tesisleri ve Kanalizasyon Talepleri için), ) Taahhütname, i) Protokol. Bavurunun yaplmas, incelenme ve ileme alnmas sürecine gelince; Çevre ve Orman Bakanl mali kaynaklarndan yardm talep eden belediyelerden, yardmlarn belirtilen konularda kullanlacana, baka bir i için kullanlmayacana ve bakasna hiçbir suretle devredilemeyeceine ve Bakanlkça bildirilecek dier artlara uyulacana dair bir taahhütname önceden alnr. Yardm talebinde bulunan belediyeler gerekli belgeleri usulüne uyun ekilde hazrlayarak ilgili il çevre ve orman müdürlüüne verirler. l çevre ve orman müdürlüünce, belgeler üzerinde gerekli incelemeler yaplr, arsa eksikleri tamamlattrlarak projenin gereklilii ve uygulanabilirliine ilikin görüleriyle birlikte Çevre ve Orman Bakanl Çevre Yönetimi Genel Müdürlüüne gönderilir. Genel Müdürlük belgeler üzerinde gerekli kontrol ve incelemeleri yaparak yardm konusu kendi görev alanna girmekteyse görülerini dorudan inceleme komisyonuna bildirir. Dier genel müdürlüklerin grev alanna girmekteyse görülerini almak üzere ilgili genel müdürlüe gönderir. lgili genel müdürlük projenin gerekliliine ve uygulanabilirliine ilikin görülerini nceleme Komisyonuna bildirir. lgili maddesinin ikinci fkrasnn (a) bendinde yer alan projelere ilikin talepler nceleme Komisyonuna sunulur. Bu bent dndaki dier taleplerden uygun bulunanlar ise dorudan ileme alnr. bb) Belediyelere kredi kullandrmann ekil ve yöntemi: Belediyelerin çevre yatrmlar için, Çevre ve Orman Bakanlna kredi suretiyle finansman salanmas talebine ilikin bavurularda da yukarda mali yardm talepleri bakmndan açklanan ekil ve yöntem aynen geçerlidir. Belediyelerin atksu artma, kat atk bertaraf ve geri kazanm tesisleri ile çevre kirliliinin önlenmesi ve çevrenin iyiletirilmesine yönelik faaliyet ve tesislerin projelendirilmesi ve yapm için sözleme hükümleri dorultusunda proje bedelinin yüzde krkbeine kadar defaten veya dilimler halinde kredi verilmektedir. Bu kredi taleplerinin Bakanlkça uygun görülmesi gerekmektedir. Atksu artma, kat atk bertaraf ve geri kazanm tesislerinin projelendirilmesi ve yapm için verilecek kredinin vadesi en çok on yl olup, üç yla kadar ödemesiz devre tannabilir. Geri ödeme, ödemesiz devreyi takip eden yldan balamak üzere yllk eit taksitler halinde yaplr. Çevre kirliliinin önlenmesi ve 86 çevrenin iyiletirilmesine yönelik dier faaliyet ve tesislerin projelendirilmesi ve yapm için verilecek kredinin vadesi ise en çok be yl olup, iki yla kadar ödemesiz devre tannabilir. Geri ödeme, ödemesiz devreyi takip eden yldan balamak üzere yllk eit taksitler halinde yaplr. Çevre ve Orman Bakanlnca belediyelere, çevre yatrmlar için salanan kredilerin faiz oranlar her yl Ocak aynda, o yln uygulanmakta olan zirai kredi faizi oranlar esas alnarak, bölge ve sektör fark gözetilerek Bakanlkça tespit ve ilan edilir. 5. Kültürel Çevrenin Korunmas ve Belediyeler: 2872 sayl Çevre Kanunu’nun 2.maddesinde yer alan “çevre” kavram, tarihi, kültürel deerleri de kapsamaktadr. Kültürel çevre, insan eliyle biçim verilen geçmi uygarlklarn ürünleri olan çevredir. Toplumlarn ortak ürünü olan kültürel eserler, çevrenin bütünlüünü tamamlayan ürünlerdir. Uygarlklarn beii olan ülkemizde tarihi tanmaz kültür ve tabiat varlklar gerek kasten ve gerekse bilinçsizce zaman içinde yok edilmi, bu eserlerin dünya uygarlk tarihindeki önemi kavranamadndan halen de yok edilmeye devam olunmak suretiyle insanlk ortak kültürel deerlerden yoksun braklmaktadr. Kültürel çevrenin korunmasna yönelik toplumsal bilincin yeterince gelimemi olmas, kentlemenin hz kazanmas ve kentsel arsa rantnn yüksek düzeylere ulamas, ekonominin yapsal nedenleri ile tanmazlarn spekülasyon araca olmas, kültürel çevreyi korumak, onarmak için yeterli kaynak bulunmamas, korumaya aday çok sayda yap olmasnn yan sra deneyimsizlik, proje hatalar, yapm hatalar gibi teknik yetersizlikler nedeniyle insanolunun medeniyet yolunda ilerlemesi srasnda oluturduu kiilerin ve toplumlarn kültürel çevresini oluturan birer uygarlk ürünü olan tarihi ve kültürel eserleri korumak oldukça güçlemektedir 80. Kültürel çevrenin korunmasnda belediyelere de önemli görevler dümektedir. 2981 sayl mar Aff Kanunu’nun “istisnalar” balkl 3.maddesinde “…2863 sayl Kültür ve Tabiat Varlklarn Koruma Kanunu uyarnca belirlenmi ve belirlenecek yerlerde bu Kanun hükümleri uygulanmaz” hükmüne yer verilmitir. Dier taraftan, 2863 sayl KTVKK’nun 17.maddesinde, bir alann koruma kurulunca sit olarak ilannn bu alandaki imar plan uygulamasn durduraca, koruma amaçl imar plan yaplncaya kadar koruma kurulu tarafndan bir ay inde geçi dönemi yap artlarnn belirlenecei ilgili Valilikler ve belediyelerin anlan koruma maçl imar plann en geç bir yl içinde koruma kuruluna deerlendirilmek üzere vermek zorunda olduklar kurala balanmtr. Nitekim 3914 sayl mar Kanunu’nun “istisnalar” balkl 4.maddesinde de “…2863 sayl Kültür ve Tabiat Varlklarn Koruma Kanunu … ile belirlenen ve belirlenecek olan yerlerde bu Kanunun özel kanunlara aykr olmayan hükümleri uygulanr” hükmü yer almaktadr. Kültür ve Tabiat Varlklarn Koruma Yüksek Kurulu’nun 5.11.1999 günlü ve 658 sayl ilke kararnda, 1.Derece Arkeolojik Sit: Korumaya yönelik bilimsel çalmalar dnda aynen korunacak sit alanlar olarak 80 ERTA, .; (1997), a.g.e., s.17 87 tanmlanm ve bu alanlarda, kesinlikle hiçbir yaplamaya izin verilmemesine, imar planlarnda aynen korunacak sit alan olarak belirlenmesine, bilimsel amaçl kazlarn dnda hiçbir kaz yaplamayacana karar verilmitir. 2863 sayl KTVKK, kültürel çevrenin korunmas faaliyetlerini yönlendirmek için üçlü bir kurumsal yap oluturmutur. Buna göre merkezde Kültür ve Tabiat Varlklarn Koruma Yüksek Kurulu, koruma ve restorasyon ile ilgili ilerde uygulanacak ilkeleri belirlemek, yerel koruma kurullar arasnda koordinasyonu salamak ve uygulamaya ilikin genel sorunlar için görü vermekle görevlendirilmitir. Bölgesel olarak Yerel Koruma Kurullar, Kültür ve Tabiat Varlklarnn tescillerini yapmak veya kaydn yaptrmak, korunmas gerekli kültür varlklarnn gruplandrlmasn yapmak, sit alanlar tescilinden sonra 1 ay içinde geçi dönemi koullarn belirlemek, koruma amaçl imar planlarn ve deiikliklerini inceleyip onamakta görevlidir. 2863 sayl Kanunun 3/3.maddesinde “Sit Alanlar”; “tarih öncesinden günümüze kadar gelen çeitli medeniyetlerin ürünü olup, yaadklar devirlerin sosyal, ekonomik, mimari v benzeri özelliklerini yanstan kent ve kent kalntlar, önemli tarihi hadiselerin cereyan ettii yerler ve tespiti yaplm tabiat özellikleri ile korunmas gerekli alanlar olarak tanmlanmtr. Kanunun 6.maddesine göre “Korunmas gerekli tanmaz ve tabiat varlklar” unlardr: a. 19.yüzyl sonuna kadar yaplm tanmazlar, b. Belirlenen tarihten sonra yaplm olup önem ve özellik bakmndan Turizm Bakanlnca korunmalarnda yarar görülen tanmazla, 3. Sit alan içinde bulunan varlklar, d. Milli tarihimizde önlemleri sebebiyle zaman, kavram ve tescil söz konusu olmakszn Milli Mücadele ve Türkiye Cumhuriyetinin kuruluunda tarihi olaylara sahne olmu binalar ve tespit edilecek alanlar ile Mustafa Kemal Atatürk tarafndan kullanlm evler. “Tabiat varlklar”; jeolojik devirlerle, tarih öncesi ve tarihi devirlere ait olup ender bulunmalar ve özellikleri ve güzellikleri bakmndan korunmas gerekli, yer altnda veya su altnda bulunan deerlerdir. “Korunma alan” ise, tanmaz kültür ve tabiat varlklarnn muhafazalar veya tarihi çevre içinde korunmalarnda etkinlik tayan korunmas zorunlu olan alandr. Korunmas gerekli tanr ve tanmaz kültür ve tabiat varlklar “Devlet mal” niteliindedir. Korunmas gerekli kültür ve tabiat varlklarnn korunma alanlarnn tespiti ve bu alanlar içinde inaat ve tesisat yaplp yaplamayaca konusunda karar verme yetkisi Bölge Kurullarna aittir. Bununla ilgili esaslar yönetmelikle düzenlenmitir. Koruma Yüksek Kurulunun ilke kararlar çerçevesinde koruma bölge kurullarnca alnan kararlara aykr olarak, korunmas gerekli tanmaz kültür ve tabiat varlklar ve koruma alanlar ile sit alanlarda inai ve fiziki müdahalede bulunulamaz, bunlar yeniden kullanma açlamaz veya kullanmlar deitirilemez. Esasl onarm, inat, tesisat, sondaj, ksmen veya tamamen ykma, yakma, kaz veya benzeri iler inai ve fiziki müdahale saylr ve 2863 sayl Kanunun 65.maddesi uyarnca cezai sorumluluu gerektirir. 88 Büyükehir belediyeleri, valilikler, Bakanlkça izin verilen belediyeler bünyesinde kültür varlklar ile ilgili ilemleri ve uygulamalar yürütmek üzere sanat tarihi, mimarlk, ehir planlama, mühendislik, arkeoloji gibi meslek alanlarndan uzmanlarn görev alaca koruma, uygulama ve denetim bürolar kurulur. Ayrca, il özel idareleri bünyesinde, kültür varlklarnn korunmasna yönelik rölöve, restitüsyon, restorasyon projelerini hazrlayacak ve uygulayacak proje bürolar ve sertifikal yap ustalarn yetitirecek eitim birimleri kurulur. Belediyeler, belediye snrlar ve mücavir alanlar içerisinde, valilikler ise bu snrlar dnda yetkilidir. Bu bürolar koruma bölge kurullar tarafndan uygun görülen koruma amaçl imar plan, proje ve malzeme deiiklikleri ile inaat denetimi de dahil olmak üzere uygulamay denetlemekle yükümlüdürler. Alann özellii göz önüne alnarak, bu bürolarn hangi uzmanlk dallarndan teekkül edecei, çalma, izin usul ve esaslar, Kültür Bakanl ve çileri Bakanlnca hazrlanacak bir yönetmelikle belirlenir. Belediyelerin görev alanlarnda kalan kültür varlklarnn korunmas ve deerlendirilmesi amacyla kullanlmak üzere k1319 sayl Emlak Vergisi Kanununun 8inci ve 18 inci maddeleri uyarnca mükellef hakknda tahakkuk eden emlak vergisinin % 10’u nispetinde “Tanmaz Kültür Varlklarnn Korunmasna Katk Pay” tahakkuk ettirilir ve ilgili belediyesince emlak vergisi ile birlikte tahsil edilir. Tahsil edilen miktar, il özel idaresi tarafndan açlacak özel hesapta toplanr ve deerlendirilmesi amacyla hazrlanan projeler kapsamnda kamulatrma, projelendirme, planlama ve uygulama konularnda kullanlmak üzere il snrlar içindeki belediyelere vali tarafndan aktarlr ve bu pay valinin denetiminde kullanlr. Ksmen de olsa gerçek ve tüzel kiilerin mülkiyetine geçmi olan korunmas gerekli varlklar ile korunma alanlar Bakanlkça hazrlanan programa uygun olarak kamulatrlr. Kamu kurum ve kurulular, belediyeler, il özel idareleri ve mahalli idare birlikleri tescilli kültür varlklarn, koruma bölge kurullarnn belirledii fonksiyonda kullanmak kaydyla kamulatrabilirler. Bu varlklarn korunma alanlar, imar plannda yola, otoparka, yeil sahaya rastlyorsa bunlarn belediyelerce, dier kamu kurulularnn bakm ve onarm ile görevli olduklar veya kullandklar bu gibi kültür varlklarnn korunma alanlar ise, bu kurum ve kurulularca kamulatrlr. Kamulatrmalarda bedel takdirinde, tanmaz kültür varlklarnn eskilik, enderlik ve sanat deeri dikkate alnmaz. Kamulatrma ilemleri, 2863 sayl Yasa ile 2942 sayl Kamulatrma Yasasnn 2863 sayl Yasaya aykr olmayan hükümlerine göre yaplr. Mahalli idareler, tanmaz kültür varl parselinde, ek veya eklenti suretiyle yaplacak veya yeni ina edilecek yaplara veya onaylanm kültür varl projelerinde deiiklik yapamazlar. Ancak, ina edilecek yapnn fen ve salk artlarnn mevzuata uygunluunu kontrol ederler. Tanmaz kültür ve tabiat varlklar, bunlarn koruma alanlar ve sit alanlarnda, 3194 sayl mar Kanununun 21 inci maddesi kapsamna giren ruhsata tabi olmayan tadilat ve tamiratlar; özgün biçim ve malzemeye uygun olarak, bünyesinde koruma, uygulama ve denetim bürolar kurulmu idarelerin izin ve 89 denetimi ile yaplr. Bunlarn dnda her türlü inai ve fiziki müdahale koruma bölge kurulunun izni ile yaplr. Ancak, koruma amaçl imar plan onaylanm sit alanlarnda, tanmaz kültür varlnn bulunduu parseller dndaki inai ve fiziki müdahaleler, koruma amaçl imar plan hükümleri dorultusunda, bünyesinde koruma, uygulama ve denetim bürolar kurulmu idarelerin izin ve denetimi ile yaplr. Kamu kurum ve kurulular ve belediyeler ile gerek ve tüzel kiiler, Koruma Yüksek Kurulu ve koruma bölge kurullarnn kararlarna uymak zorundadr koruma Yüksek Kurulunun kararlar Resmi Gazetede yaymlanr. Planlama yetkisi bulunan kamu kurum ve kurulular ile valilik ve belediyeler, kurullarca alnm ve alnacak sit alan, derecelendirilmesi, sit geçi dönemi koruma esaslar ve kullanma artlar, koruma amaçl imar planlar ve revizyonlarna ilikin kararlara kar altm gün içerisinde Koruma Yüksek Kuruluna itiraz edebilirler. Bu itirazlar, Koruma Yüksek Kurulunca incelenir ve en geç alt ay içinde karara balanr. Koruma Yüksek Kuruluna yaplacak itirazlarla ilgili usul ve esaslar Bakanlkça çkarlacak bir yönetmelikle belirlenir. Kültür ve tabiat varlklar ile arkeolojik, doal ve kentsel sit alanlarnn korunmas ve gelitirilmesinde hassak bir koruma-kullanma dengesinin salanmasn amaçlayan 2863 sayl Yasa, ilgili yönetmeliklerle Yüksek Koruma Kurulu ve bölge koruma kurullarna özel yetkiler verilmi ise de, yerel idarelere ve özellikle belediyelere koruma sürecinin her aamasnda karar verme, planlama, projelendirme ve uygulama aamalarnda önemli görevler ve sorumluluklar verilmitir. Günümüzde kültürel çevrenin korunmas; kale, saray, sivil tarihi yaplr ve doal varlklar gibi somut kültürel mirasn yan sra halk kültürü, maniler, halk oyunlar gibi somut olmayan kültürel mirasn da korunmasn kapsamaktadr. UNESCO’nun 1972 ylnda kabul ettii ve Türkiye’nin de 190 ylnda taraf olduu Somut Kültürel Mirasn Korunmas Sözlemesi, mimari, sit alanlar, tarihi yaplar gibi somut kültür ve doa varlklarnn korunmasn amaçlamaktadr. Bu sözlemenin öne çkard ve kültürel miras bilincini ortaya koymak üzere gelitirdii “Dünya Miras Listesi” ad verilen prestij listesinde ülkemizde bulunan 9 kültürel varlmz da yer almaktadr. Bu Sözlemeden 21 yl sonra UNESCO tarafndan kabul edilen “Somut Olmayan Kültürel Mirasn Korunmas Sözlemesi” de TBMM tarafndan 19.1.2006 tarih ve 5448 sayl Kanunla onaylanarak kabul edilmi, böylece halk kültürünün korunmas ve gelecek kuaklara olumlu bir miras olarak aktarlmas yolunda önemli bir adm atlmtr. Kültürel çevrenin korunmasnda belediyelere önemli görev ve sorumluluklar veren 16.6.2005 tarih ve 5366 sayl Ypranan Tarihi ve Kültürel Tanmaz Varlklarn Yenilenerek Korunmas ve Yaatlarak Kullanlmas Hakknda Kanun 5.7.2005 tarihli Resmi Gazetede yaymlanarak yürürlüe girmitir. 5366 sayl Kanunun amac; büyükehir belediyeleri, büyükehir belediyeleri içindeki ilçe ve ilk kademe belediyeleri, il, ilçe belediyeleri ve nüfusu 50.000’in üzerindeki belediyelerce ve bu belediyelerin yetki alan dnda il özel idarelerince, ypranan ve özelliini kaybetmeye yüz tutmu; kültür ve tabiat varlklarn koruma kurullarnca sit alan olarak tescil ve ilan edilen bölgeler ile 90 bu bölgelere ait koruma alanlarnn, bölgenin geliimine uygun olarak yeniden ina ve restore edilerek, bu bölgelerde konut, ticaret, kültür, turizm ve sosyal donat alanlar oluturulmas, tabii afet risklerine kar tedbirler alnmas, tarihi ve kültürel varlklarn yenilenerek korunmas ve yaatlarak kullanlmasdr. Bu Kanun, yukarda belirtilen amaçlar dorultusunda oluturulacak olan yenileme alanlarnn tespitine, teknik altyap ve yapsal standartlarnn belirlenmesine, projelerinin oluturulmasna, uygulama, örgütlenme, yönetim, denetim, katlm ve kullanmna ilikin usul ve esaslar düzenlemektedir. 5366 sayl Kanun, yenileme alanlarnn belirlenmesi, teknik altyap ve yapsal standartlarnn oluturulmas, bu alanlarn yönetimi ile örgütlenme ve uygulama, tanmaz tasarruflarnn kstlanmas ve kamulatrma, snrl ayni hak tesisi konularnda belediyelere önemli görevler vermektedir. Günümüzde insanln ortak tarihi ve kültürel miras olan çevrenin bütünlüünü tanmlayan doal ve kültürel varlklarn korunmasnn evrensel düzeyde ele alnmas araynn sonucunda yerel yönetimlerin tarihi mirasn korunmasndaki ilevlerine vurgu yapan Tarihi Kentler Birlii’nin kurulmas kültürel çevrenin korunmasnda önemli bir adm olmutur. Türk Kentler Birlii, Avrupa Birlii Aday üyesi olan Türkiye’nin de kurucusu olduu, Avrupa Konseyi’nin Avrupa: Bir Ortak Miras kampanyasnn 25.yl kapsamnda oluturduu Avrupa Tarihi Kentler Birlii’nde, Türkiye’nin de temsilini güçlü ve etkin bir ekilde salamak üzere, tarihi kentlerin bir araya getirilmesi ve bu kentler arasnda kentsel, kültürel ve doal mirasn bir Ortak Miras anlayyla korunmas ve yaatlmas için kurulmutur. 200’ü akn sayda belediyenin üyesi bulunduu ve bu alandaki çalma ve toplantlaryla öncü bir ilev gören “Tarihi Kentler Birlii”, belediyeleri ve bir emsiye altnda toplamas, eitim ve deneyim paylam salamas bakmndan önemli bir platform oluturan bir kurulutur 81. Binlerce ylkl bir geçmie dayanan, çevrenin bütünlüünü tamamlayan doa ile esiz bir ahenk içinde bulunan doal ve kültürel varlklarmzn korunmas, öncelikle vatandalarda çevre bilincinin gelitirilmesini gerektirmektedir. Zira, insan yaam ve esenlii yalnzca ekolojik dengeyi destekleyen tür çeitliliine deil, bunlara ek olarak insana özgü düünsel, sanatsal zenginlik ve kültürel kaltlara da baldr 82. nsann tarihiyle kurduu etkileimin ürünü olan yaam kültürünü yanstan kültürel miras ürünlerinin korunmas ve yaatlmasnda çevrecilik alannn temel slogan olan sürdürebilirliin geçerli klnmas, genç kuaklarla buluturulmas, kültürel kimliin pekitirilmesi açsnda büyük önem tamakta ve bu konuda belediyelere de önemli görevler dümektedir. Bu nedenle tüm kentler bu deerlerine sahip çkmal ve bu vizyonla bir aratrma, paylama, koruma açlm gelitirmelidir. Çada ve mutlu bir kent oluturmak için belediyelerimiz sahip olduumuz kültürel deerlerin saptanmas, bu deerlerin korunmas, yaatlma81 82 Birlik hakknda daha detayl bir açklama ve üyelii kabul için yaplmas gerekenler hakknda bkz. FIRAT, A.Serap; “Kentsel Tarih ve Türkiye Kentler Birlii”, Yerel Yönetim ve denetim Dergisi, C:11, S:8, Austos-2006 SAV, Özden; a.g.e., s.43 91 s ve gelitirilmesi konusunda üzerlerine düen görevleri yapmal, bu konuda bilgilenme çalmalarn ihmal etmemelidirler 83. *'4/Ā:'?1'8'82'8/ JKXKIK JUÝGR YOZ GRGTϚ \K SKZXKROQ YGNOR āKXOJOTJK QGRGT GTIGQ KYQO KYKXZKYIORQG_JϚH[R[TSGJϚÝϚG¥ϚQURGTZKSKRGāGSGYϚTJGQO_GVϚRGXϚT_KTOJKTOTāGYϚ SºSQºTURSGJϚÝϚTJGTSK\I[ZHGÝK\OJϚāϚTJGQGRGTOQOG_XϚHOTGO¥OT_GVϚX[NYGZϚ \KXORKSK_KIKÝO _UR[TJG ZKYOY KJORKT OāRKSJK N[Q[QG G_QϚXϚRϚQ H[R[TSGJϚÝϚ NGQQϚT JG 1GXGX\KXKT*GTϙĄZG_'RZϙTIϙ*GOXKYOTIK:KZQOQ.GQOSOTOTG¨ϙQRGSGRGXϙJOTRKTJOQZKT \KJUY_GJGQOHKRMKRKXOTIKRKTJOQZKTYUTXGOĄOTMKXKàOM·X½Ą½RJ½ *G\G(U`IGGJG'RG_HK_3GNGRRKYO:[`H[XT[3K\QOOTJKH[R[TGT Qϙ_ϙQKTGX¨O` MOYOTJKTOZOHGXKTSKZXKROQYGNORĄKXOJOO¨OTJKJKXKIKGXQKURUPOQYOZGRGTϙ\KJKXK IKJUàGRYOZGRGTϙTJGQGRGTGJGVGXYKRYG_ϙRϙZGĄϙTSG`½`KXOTJKSK\I[ZHGàK\O TOTXKYZUXGY_UT[TGO`OT\KXORJOàOTJKTHGNOYRKH[_GVϙJϙĄϙTJGVGXYKR½`KXOTKOQOG_XϙHOTG _GVϙRSGYϙ O¨OT OTĄGGZ X[NYGZϙ \KXORKSK_KIKàO _UR[TJG ZKYOY KJORKT M½TR½ YG_ϙRϙJG\GRϙOJGXKOĄRKSOTOTOVZGROOYZKSO_RKG¨ϙRSϙĄϘJGXK3GNQKSKYOTIK*GTϙĄZG_'RZϙTIϙ *GOXKYOTOT M½TR½ + 1 YG_ϙRϙ HU`SG QGXGXϙTG [_[RGXGQ SGNGRROTJK _KTOJKT _GVZϙXϙRGT QKĄOL \K HOROXQOĄO OTIKRKSKYO ½`KXOTK J½`KTRKTKT XGVUX \K JUY_GJGH[R[TGTHORMO\KHKRMKRKXOTHOXROQZKJKàKXRKTJOXORSKYOTJKTJG\GQUT[Y[VGXYKR JKHOXOX[NYGZϙTG[_M[TURGXGQ_GVϙRSϙĄHOTGJGTHGĄQGXKYZUXGY_UTVXUPKYOTJKM·YZKXORKT ' \K ( HOTGRGXϙTϙT ZKSKR QGRϙTZϙRGXϙTG XGYZRGTϙRJϙàϙ ZKYVOZ KJORKT H[ ½¨ _GVϙTϙT ĄKQOR QU T[S\KQ[RRGTϙSGSG¨RGXϙOTIKRKTJOàOTJKX[NYGZ\KXORSK_KT'\K(_GVϙRGXϙTGTGHOTGTϙT HGàK\O\GYLϙTϙZGSGSRG_ϙIϙSKQGTRGXURJ[à[T[TM·X½RJ½à½H[OQO_GVϙTϙTXKYZUXGY_UT VXUPKYO MKXKàO X[NYGZG HGàRGTGHORKIKàO YUT[I[TG \GXϙRJϙàϙTJGT VGXYKR ½`KXOTK OQO G_Xϙ HOTG_GVϙRSGYϙO¨OTOTĄGGZX[NYGZϙ\KXORKSK_KIKàO_UR[TJGQOJG\GQUT[Y[OĄRKSJKN[Q[QG [_M[TR[Q H[R[TSGJϙàϙ MKXKQ¨KYO_RK OVZGROTK QGXGX \KXORSOĄ H[ QGXGX JG\GRϙ ZGXGLϙTJGT ZKS_O`KJORSOĄZOX *UY_GTϙT OTIKRKTSKYOTJKT (U`IGGJG 'RG_HK_ 3GNGRRKYO :[`H[XT[ 3K\QOOTJK H[R[TGTQϙ_ϙQKTGX¨O`MOYOTJKTOZOHGXKTSKZXKROQYGNORĄKXOJOO¨OTJKJKXKIKGXQKU RUPOQYOZGRGTϙ\KJKXKIKJUàGRYOZGRGTϙTJGQGRGTGJGVGXYKRYG_ϙRϙZGĄϙTSG`½`K XOTJK H[R[TGT_GVϙTϙT XKYZUXGY_UT[TG OROĄQOT URGXGQ _GVϙRGT HGĄ\[X[ ½`KXOTK GTGQQGRK 1½RZ½X\K:GHOGZ<GXRϙQRGXϙTϙ1UX[SG1[X[R[T[TM½TR½YG_ϙRϙQGXGXϙORKVGX YKRJKQO _GVϙTϙT X·RK\K \K XKYZUXGY_UT VXUPKYOTOT [_M[T H[R[TJ[à[ \K JG\GIϙTϙT OTĄGGZ X[NYGZϙ \KXORSKYO OYZKSO_RK HKRKJO_K_K _GVZϙàϙ HGĄ\[X[ ½`KXOTK ZKYOY KJORKT JG\G QUT[Y[ OĄRKSJK _[QGXϙJG GTϙRGT QUX[SG Q[X[R[ QGXGXϙTG GZϙLZG H[R[T[RGXGQ ZGĄϙTSG` ½`KXOTJK H[R[TGTSK\I[ZHGàK\OTOTXKYZUXGY_UT[TGHKRKJO_KIKO`OT\KXORJOàOTJKTHGNOYRK\G`O_KZ 83 FIRAT, A.Serap; “Kültürel Mirasn Korunmas’nda Yerel Yönetimlerin Rolü”, Yerel Yönetim ve Denetim Dergisi, Nisan-2009, C:14, S:4, s.21 92 VRGTϙTJG M·YZKXORKT ' \K ( URGXGQ OĄGXKZRKTKT HOTGRGXϙT GXG`O O¨KXOYOTJK SK\I[Z URSGJϙ àϙTJGT HGNOYRK OTĄGGZ X[NYGZϙTϙT \KXORKSK_KIKàOTOT HKROXZORJOàO \K JG\GIϙTϙT H[ OĄRKSOT OVZGROOYZKSO_RKH[JG\G_ϙG¨ZϙàϙGTRGĄϙRSGQZGJϙX JKXKIKJUàGRYOZGRGTϙTJG\KSKZXKROQYGNORĄKXOJOO¨KXOYOTJK_KTOOTĄGGZ_G VϙRSGYϙORMOROSK\`[GZORK_GYGQRGTSϙĄZϙX([MOHOGRGTRGXJGH·RMKTOT·`KRROàOMKXKàONGTMO _GVϙRGXϙTOTĄGKJORKHORKIKàOJK_OTKORMOROSK\`[GZZGOYZOYTGOURGXGQYG_ϙRSϙĄZϙX*OàKXZGXGL ZGTH[MOHOGRGTRGXJGSK\I[ZURGTKYQOKYKXURGXGQZKYIORRO_GVϙRGXϙTHGQϙS\KUTGXϙSRGXϙ TϙTJGYG_ϙRϙ?GYG\KORMOROSK\`[GZORK1½RZ½X\K:GHOGZ <GXRϙQRGXϙTϙ1UX[SG?½QYKQ 1[X[R[ϘRQK1GXGXRGXϙ[_GXϙTIG_GVϙRSGYϙS½SQ½TJ½X 1½RZ½X\K:GHOGZ<GXRϙQRGXϙTϙ1UX[SG?½QYKQ1[X[R[T[TM½TR½YG_ϙRϙ ORQK QGXGXϙTJG Ȕ?KTOJKT ?GVSG 8KQUTYZX½QYO_UTȕ HGĄRϙQRϙ HKTZZK QUX[TSGYϙ MKXKQRO ZGĄϙTSG` Q½RZ½X \GXRϙàϙ URGXGQ ZKYIOR KJORKT \K ZKYIOR KJORSKYOTK OROĄQOT MKXKQRO ·`KRROQRKXO ZGĄϙSGYϙTG XGàSKT KRJK URSG_GT YKHKVRKXRK ZKYIORO _GVϙRSGSϙĄ \K\K_G NKXNGTMO HOX TKJKTRK_OZOXORSOĄURGT_GVϙTϙTMKXKQQ½RZ½X\GXRϙàϙTOZKROàOMKXKQYKQ½RZ½XKR¨K\XK_KURGT ZGXONYKRQGZQϙRGXϙG¨ϙYϙTJGTKRJKQOSK\I[ZHKRMKRKXJKT_GVϙQGRϙTZϙYϙX·RK\KLUZUàXGLNKX Z½XR½·`M½T_G`ϙRϙY·`R½M·XYKRGXĄO\HKRMKYO\H_GXGXRGTSGQY[XKZO_RKQKTJOVGXYKRRKXOT JK JGNG ·TIK H[R[TJ[à[ _GVϙ UZ[X[S GRGTϙTJG KYQO IKVNK ·`KRROàOTJK G_Tϙ QOZRK \K MGHGXOJK·`M½TVRGTĄKSGYϙSGR`KSK\K_GVϙSZKQTOàOQ[RRGTϙRGXGQQGVYGSRϙXKYZOZ½Y _UTKZ½J½TKJG_GRϙXKQUTYZX½QYO_UT[_M[RGSGYϙTϙTQUĄ[RY[`YGàRGTSGYϙTGQGXGX\KXORK IKàON[Y[Y[J½`KTRKTSOĄZOX ;_[ĄSG`RϙQQUT[Y[URG_JGSKZXKROQYGNORĄKXOJOO¨KXOYOTJKJKXKIKJUàGRYOZ GRGTϙTJG \K JKXKIKJK GXQKURUPOQ YOZ GRGTϙTJG QGRGT JG\G QUT[Y[ ZGĄϙTSG`ϙT ½`KXOTJK H[R[TGT _GVϙ \K_G _GVϙRGX O¨OT KYQO KYKX ZKYIOR QG_Jϙ H[R[T[V H[R[TSGJϙàϙTϙT \K_G QU X[TSGYϙ MKXKQRO ZGĄϙTSG` Q½RZ½X \GXRϙàϙ TOZKROàO ZGĄϙ_ϙV ZGĄϙSGJϙàϙTϙT G¨ϙQ URGXGQ UXZG_G QUT[RSGYϙ \K H[ GSG¨RG ZGĄϙTSG` ½`KXOTJK H[R[TJ[à[ HKROXZORKT \K XKQUTYZX½QYO_UT [_M[RGSGYϙ QGVYGSϙTG GRϙTGT _GVϙ _G JG _GVϙRGXϙT JG QKYOT URGXGQ HKROXRKTSKYO \K H[ HGàRGSJG M½TR½ YG_ϙRϙ GTGQQGRK 1½RZ½X \K :GHOGZ <GXRϙQRGXϙTϙ 1UX[SG 1[X[R[QGXGXϙORKVGXYKR½`KXOTJKQG¨GJKZ_GVϙTϙTXKQUTYZX½QYO_UTQGVYGSϙTGGRϙTJϙàϙTϙT \KH[_GVϙ_GJG_GVϙRGXGOTĄGGZX[NYGZϙ\KXOROV\KXORKSK_KIKàOTOTJKHKROXRKTSKYOY[XKZO_ RKVGXYKR½`KXOTJKSK\I[ZHOXGJKZ_GVϙTϙTJϙĄϙTJGQOOQOG_Xϙ_GVϙTϙTOTĄGKJORSKYOURGTG àϙTϙTH[R[T[VH[R[TSGJϙàϙTϙT\KJG\GQUT[Y[OĄRKSOTSK\`[GZG[_M[TR[à[T[TJKàKX RKTJOXORSKYOY[XKZO_RKJG\GTϙTQGXGXGHGàRGTSGYϙMKXKQSKQZKJOX ([ JUàX[RZ[JG ϘJGXK 3GNQKSKYOTIK \KXORKT M½TR½ + YG_ϙRϙ GXGQGXGXϙORKY·`QUT[Y[_GVϙRGXϙTKYQOKYKXZKYIORQG_JϙTϙTH[R[T[VH[R[TSGJϙàϙTϙTYU X[RJ[à[H[GXGQGXGXϙTGGTGQQGRK1½RZ½X\K:GHOGZ<GXRϙQRGXϙ1UX[SG(·RMK1[X[R[ZGXG LϙTJGT\KXORKTIK\GVZGJG[_[ĄSG`RϙQQUT[Y[_GVϙRGXϙTZKYIORQG_ϙZRGXϙTϙTH[R[TSGJϙàϙTϙT HKROXZORJOàOGTRGĄϙRSGQZGJϙX 93 ?[QGXϙJG _KX \KXORKT ZKYVOZ JKàKXRKTJOXSK \K J½`KTRKSKRKX ϙĄϙàϙTJG JKXKIK JUàGRYOZGRGTϙ\KSKZXKROQYGNORĄKXOJOTJKQGRGTGTIGQKYQOKYKXZKYIORQG_JϙH[R[T SGJϙàϙ G¨ϙQ URGT ZKSKR GĄGSGYϙTJGQO _GVϙRGXϙT _KTOJKT OTĄGYϙ S½SQ½T URSGJϙàϙTJGT SK\I[ZHGàK\OJϙĄϙTJGQGRGTOQOG_XϙHOTGO¨OT_GVϙX[NYGZϙ\KXORKSK_KIKàO_UR[TJGZKYOY KJORKTOĄRKSJKN[Q[QGG_QϙXϙRϙQH[R[TSGSGQZGJϙX ([OZOHGXRGϘJGXK3GNQKSKYOTIKJG\GTϙTXKJJOTKQGXGX\KXORSKYOMKXKQOXQKTOĄRK SOTOVZGRKJORSKYOTJKOYGHKZH[R[TSGSϙĄZϙX '¨ϙQRGTGTTKJKTRKXRK([XYGϘJGXK3GNQKSKYOTOTM½TR½+ 1 YG_ϙRϙ QGXGXϙTϙT HU`[RSGYϙTG LG`RGJGT _GZϙXϙRGT ?:2 NGXIϙT ZKS_O` OYZKSOTJK H[R[TGTG OGJKYOTK JUY_GTϙT GJϙ MK¨KT SGNQKSK_K M·TJKXORSKYOTK U_HOXRO àO_RKQGXGX\KXORJO *GT* .[Q[QG [_M[T Y[XKZZK GRϚTSϚā O`OT H[R[TSGQYϚ`ϚT OTāG KJORSOā _GVϚTϚT GX QKURUPOQ YOZ YϚTϚXRGXϚTϚT ZKYVOZOTJK JOQQGZK GRϚTGSG_GIGÝϚ _GVϚ JϚāϚTJG YOZ YϚTϚXϚTϚT ZKYVOZOTKJ´TºQURGXGQJG\GIϚRGXZGXGLϚTJGT´TKYºXºRSKSKYOQGXāϚYϚTJGZKYOYKJORKT OāRKSJKN[Q[QGG_QϚXϚRϚQM´XºRSKJOÝONGQQϚTJG 1GXGX\KXKT*GTϙĄZG_'RZϙTIϙ*GOXKYOTIK:KZQOQ.GQOSOTOTG¨ϙQRGSGRGXϙJOTRKTJOQZKT \KJUY_GJGQOHKRMKRKXOTIKRKTJOQZKTYUTXGOĄOTMKXKàOM·X½Ą½RJ½ *G\GJG\GIϙRGXϙTSGROQOURJ[QRGXϙϘROϘR¨KYO3K\QOOVGLZGVGXYKRYG_ϙRϙ ZGĄϙTSG`ϙT GXQKURUPOQ YOZ JKXKIKYOTOT _½QYKRZORSKYOTK OROĄQOT Ϙ`SOX // 4[SGXGRϙ 1½RZ½X \K :GHOGZ<GXRϙQRGXϙTϙ1UX[SG1[X[R[ȑT[TM½TR½YG_ϙRϙQGXGXϙORKYOZYϙTϙXRG XϙTϙT \K ·R¨KQRO VRGTRGXJG _KTOJKT HKROXRKTJOàO ĄKQRO_RK [_M[T URJ[à[TG JGOX 3[àRG 1½RZ½X \K :GHOGZ <GXRϙQRGXϙTϙ 1UX[SG 1[X[R[ȑT[T M½TR½ YG_ϙRϙ QGXGXϙTϙT OVZGRO OYZKSO_RK G¨ϙRSϙĄ! ϘJGXK 3GNQKSKYOTIK _KXOTJK _GVZϙXϙRGT QKĄOL \K HOROXQOĄO OTIKRKSKYO ½`KXOTK J½`KTRKTKT XGVUX[T JUY_GJG _KX GRGT HORMO \K HKRMKRKXRK HOXROQZKJKàKXRKTJOXORSKYOTJKTJG\GQUT[Y[VGXYKROT///JKXKIKGXQKURUPOQYOZGRGTϙO¨OTJK OQKT VGXYKROT HGZϙ H·R½S½TJK _ϙRϙTJG MKXKQRO O`OTRKX GRϙTGXGQ QUT[Z OTĄG KJORJOàO J·TKSJK QG_G SK`GXRGXϙTϙT _GQRGĄϙQ SKZXK JUà[Y[TJGT MK¨KT HGN¨K J[\GXϙTG \K QUT[Z _GVϙSϙTG QUX[SG Q[X[RRGXϙTIG O`OT \KXORJOàO \K H[ O`OTRKX YUT[I[TJG UZ[XSG O`TO GRϙTJϙàϙ H[ GRGTJGQO \K ·R¨KQZK OĄRKTKT YOZ VGLZGYϙTJG H[ GRGTJGQO \GX URGT _GVϙRGTSG M·` ·T½TJK Z[Z[RSGQYϙ`ϙT QG_G SK`GXRGXϙTG HKRRO HOX QUX[SG SKYGLKYO M·`KZORKXKQYOZYϙTϙXϙTϙT¨O`ORJOàOH[YOZYϙTϙXRGXϙTϙTJGNG·TIKMKXKQROVXUYKJ½XJKTMK¨OXO RKXKQ _GVϙRSϙĄ URGT JG\GIϙRGXG GOZ K\OT UXZGYϙTJGT MK¨ZOàO SK`GXRGXϙT MKRKT `O_GXKZ¨ORKX ZGXGLϙTJGT XGNGZRϙQRG MK`ORKHORKIKQ QUT[SJG URJ[à[ YOZ YϙTϙXϙTϙT VGXYKR \K _GVϙRGTSGRGX M·`KZORSKQYO`OT HKROXRKTSKYOTJK N[Q[QG [_GXRϙQ H[R[TSGJϙàϙTϙT GTRGĄϙRJϙàϙ MKXKQ¨KYO_RK OVZGROTKQGXGX\KXORSOĄ!H[QGXGXJG\GRϙOJGXKZGXGLϙTJGTZKS_O`KJORSOĄZOX *UY_GTϙTOTIKRKTSKYOTJKT[_[ĄSG`RϙQQUT[Y[VGXYKROT-G_XOSKTQ[R+YQO+YKXRKX \K'TϙZRGX?½QYKQ1[X[R[ȑT[TM½TR½'YG_ϙRϙQGXGXϙORKZKYIORRO///JKXKIK 94 GXQKURUPOQ YOZ GRGTϙTJG QGRJϙàϙ \K VGXYKR YϙTϙXϙTG SKZXK SKYGLKJK QG_G SK`GXRGXϙTϙT H[R[TJ[à[ YG_ϙRϙ ?GYG[_GXϙTIG Q[X[RSG_GT GTϙRGT?GYG _KZQOYOH[R[TSG_GT (UJ X[S (KRKJO_KYO (UJX[S 9OZ 'RGTRGXϙ *GTϙĄSG *KTKZRKSK 1[X[R[ (GĄQGTRϙàϙ ZGXGLϙTJGT QKTJOYOTK·TKXORKTVXUPK_KQUT[VGXYKROTQKTZYKR\KQϙXYGRQUT[Z_KXRKĄSKGRGTϙ\K///// JKXKIKYOZH·RMKYOTJKH[R[TJ[à[\K3½`K3½J½XR½à½ȑTJKTYOZRKXNGQQϙTJGHORMOMKZO XORSKYO NGROTJK VXUPKTOT [_M[T URJ[à[ _UR[TJG M½TR½ YG_ϙRϙ QGXGXϙT GRϙTJϙàϙH[QGXGXYUTXGYϙTJGJG\GIϙRGXϙTHGĄ\[X[Y[½`KXOTK(UJX[S9[GRZϙ'XQKURUPO3½ `KYO 3½J½XR½à½ȑT½T M½TR½ YG_ϙRϙ _G`ϙYϙTJG OYK ZGĄϙTSG`ϙT /// JKXKIK GXQKURUPOQYOZGRGTϙO¨KXOYOTJKQGRJϙàϙH[GRGTRGXJGOTĄGGZ_GVSGO`TOTOT:GĄϙTSG`1½RZ½X \K :GHOGZ <GXRϙQRGXϙ Ϙ`SOX (·RMK 1[X[R[ȑTG GOZ URJ[à[ H[ TKJKTRK MKXKQRO HKRMKRKXRK (·RMK 1[X[R[ȑTG HGĄ\[X[RSGYϙ MKXKQZOàOTOT JG\GIϙRGXG HORJOXORJOàO GTIGQ H[ Y½XK¨ OĄRK ZORSKJKT (UJX[S (KRKJO_KYO ZGXGLϙTJGT QUT[Z OTĄGYϙ GSGIϙ_RG M½T½ _GVϙ X[NYGZϙTϙT(UJX[S(KRKJO_KYO(UJX[S9OZ'RGTRGXϙ*GTϙĄSG*KTKZRKSK1[X[R[(GĄQGTRϙ àϙȑTϙT GTϙRGT QGXGXϙ JG_GTGQ M·YZKXORKXKQ J½`KTRKTJOàO M½T½ JK _GVϙ Q[R RGTSG O`OT HKRMKYO \KXORJOàO X[NYGZ GRϙTSGJGT ·TIK YG_ϙRϙ ?GYG [_GXϙTIG VGXYKRJK _GVϙ _GVϙRSGJGT ·TIK 1UX[SG 1[X[R[TJGT GRϙTSϙĄ HOX O`TOT Y·` QUT[Y[ URSGSGYϙTG QGXĄϙTHOROXQOĄOQ[X[R[ZGXGLϙTJGTHGN¨KJ[\GXϙ\KQUT[Z_GVϙSϙTG1UX[SG1[X[R[TIGO`OT \KXORJOàOHKROXZORKXKQH[O`OTTKJKTO_RK\K·R¨KQZKOĄRKTKTYOZVGLZGYϙTJGH[ GRGTJG\GXURGT_GVϙRGTSGM·`·T½TJKZ[Z[RSGQYϙ`ϙTQG_GSK`GXRGXϙTGHKRROHOXQUX[SG SKYGLKYOTK M·XK YOZ YϙTϙXϙTϙT ¨O`ORJOàO H[ J[X[S[T NGQYϙ` \K _KXYO` URJ[à[ YOZ YϙTϙXϙTϙT _GVϙRGĄSGYϙTϙ ZGSGSRGSϙĄ VGXYKROT YϙTϙXϙTJGT MK¨OXORSKYO MKXKQZOàO M·X½Ą½TK \GXϙRJϙàϙ GTRGĄϙRSGQZGJϙX YG_ϙRϙ?GYGORKH[TGJG_GRϙURGXGQ¨ϙQGXϙRGT_·TKZSKROQRKXRKORQKQGXGXRGXϙ[_G XϙTIGGXQKURUPOQYOZURGXGQZKYIORKQUT[KJORKT_KX\KH[_KXKGOZQUX[SGYϙTϙXϙTϙTHOROSYKR KYGYRGXGM·XKZKYVOZOTKJ·T½QURGXGQ_KZQOROQUX[SGQ[X[RRGXϙTIG_GVϙRGTZKYIOR\KYϙTϙXRG XϙT HKROXRKTSKYO YϙXGYϙTJG ZGĄϙTSG`ϙT GTϙRGT ?GYG QGVYGSϙTJG QGRJϙàϙ \K MKXKQRO O`TOT GRϙTSGYϙTϙT`UX[TR[URJ[à[T[THORJOXORSKYOTKQGXĄϙTH[O`OTGRϙTSGJGT_GVϙRGT_GVϙRGXϙT KYGY GRϙTGXGQ ZKYIOR OĄRKSOTOT MKX¨KQRKĄZOXORSKYO _UR[TJG UR[ĄZ[X[RGT M·X½Ą½T N[Q[QKT QUX[TGHOROXHOX_GTϙH[R[TSGSGQZGJϙX ;_[ĄSG`RϙàGQUT[URG_JGJG\GIϙRGXZGXGLϙTJGT///JKXKIKGXQKURUPOQYOZGRGTϙO¨KXO YOTJK _GVϙRGĄSG MKX¨KQRKĄZOXORSKJKT ·TIK \K 1UX[SG 1[X[R[TJGT MKXKQRO O`OTRKX GRϙT SGQYϙ`ϙTYGJKIKHKRKJO_KJKTGRϙTGTOTĄGGZX[NYGZϙTGJG_GRϙURGXGQ_GVϙRGĄSG_GMOJORJOàO VGXYKR YϙTϙXϙTG SKZXK SKYGLKJK QG_G SK`GXRGXϙTϙT H[R[TJ[à[ \K H[ SK`GXRGXG GOZ QUX[SG YϙTϙXϙTϙT OYK Y·` QUT[Y[ VGXYKROT HOX QϙYSϙTϙ JG O¨KXOYOTK GRJϙàϙ HOROXQOĄORKXIK GX QKURUPOQ YOZ YϙTϙXϙTϙT _GYG \K ORQK QGXGXRGXϙTG [_M[T URGXGQ HKROXRKTOV HKROXRKTSKJOàOTOT HOROSYKRKYGYRGXGM·XKOTIKRKTSKYOMKXKQOXQKTLOORKTMKX¨KQRKĄSOĄ_GVϙRGĄSGJGTNGXKQKZRK J½`KTRKTKTHOROXQOĄOXGVUX[T[TN½QSKKYGYGRϙTSGYϙTJG_GYGROYGHKZH[R[TSGSGQZGJϙX 95 ([J[X[SJGN[Q[QG[_M[TY[XKZZKGRϙTSϙĄO`OTH[R[TSGQYϙ`ϙTOTĄGKJORSOĄ_GVϙ TϙTGXQKURUPOQYOZYϙTϙXRGXϙTϙTZKYVOZOTJKJOQQGZKGRϙTGSG_GIGàϙH[_GVϙJϙĄϙTJGYOZYϙTϙXϙTϙT ZKYVOZOTK J·T½Q URGXGQ JG\GIϙRGX ZGXGLϙTJGT HGĄQGIG HOX OJJOGTϙT JG ·TK Y½X½RSKSKYO QGXĄϙYϙTJGZKYOYKJORKTOĄRKSRKXJKN[Q[QGG_QϙXϙRϙQM·X½RSKJOàOTJKTJG\GTϙTXKJJOMKXK QOXQKT OVZGRO _UR[TJG \KXORKT ZKS_O`K QUT[ SGNQKSK QGXGXϙTJG N[Q[QO OYGHKZ M·X½RSK SOĄZOX '¨ϙQRGTGT TKJKTRKXRK 3[àRG ϘJGXK 3GNQKSKYOTOT M½TR½ + 1 YG_ϙRϙQGXGXϙTϙTHU`[RSGYϙTGJUY_GTϙTGJϙMK¨KTSGNQKSK_KM·TJKXORSK YOTKU_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO *GT* σJGXOOāRKSRKXNKTº`QKYOTRKāSKJKTQGT[TJKÝOāOQROÝOORK_KTOāGXZRGX´TM´ XºRJºÝºTJKTQKYOTRKāSKSOāOJGXOOāRKSRKXJKJK_KTOāGXZRGXGXGTGIGÝϚNGQQϚTJG 1GXGX\KXKT*GTϙĄZG_'RZϙTIϙ*GOXKYOTIK:KZQOQ.GQOSOTOTG¨ϙQRGSGRGXϙJOTRKTJOQZKT \KJUY_GJGQOHKRMKRKXOTIKRKTJOQZKTYUTXGOĄOTMKXKàOM·X½Ą½RJ½ *G\G1·_½VGLZGVGXYKRYG_ϙRϙ*KXKIKJUàGRYOZGRGTϙO¨OTJKQG RGTZGĄϙTSG`ϙTZGQGYVXUMXGSϙTGGRϙTSGYϙ\KYKXZOLOQG\KXORSKYOOYZKSO_RK_GVϙRGTHGĄ\[ X[T[TXKJJOTKOROĄQOTOĄRKSOTOVZGROOYZKSO_RKG¨ϙRSϙĄ!ϘJGXK3GNQKSKYOTIKJUY_GTϙTOTIK RKTSKYOTJKT JG\GIϙTϙT ϘR¨KYO 1·_½TJK VGLZG VGXYKR YG_ϙRϙ ZGĄϙTSG`ϙTϙT ZGXON\KYG_ϙRϙϘYZGTH[R1½RZ½X\K:GHOGZ<GXRϙQRGXϙTϙ1UX[SG1[X[R[QGXG Xϙ_RGJKXKIKYOZGRGTϙURGXGQHKROXRKTJOàOJG\GIϙTϙTY·`QUT[Y[ZGĄϙTSG`ϙZGXO NOTJK YGZϙT GRJϙàϙ ZGXONRO JORKQ¨K_RK ZGĄϙTSG`ϙT ZGQGY VXUMXGSϙTG GRϙTGXGQ QKTJOYOTK YKXZOLOQG \KXORSKYOTO ZGRKV KZZOàO MKXKQRO OĄRKSRKX ZGSGSRGTSGJGT YG_ϙRϙ ?GYG_RGYG_ϙRϙ?GYGTϙTSGJJKYOTOTJKàOĄZOXORKXKQUTGTRϙQUX[SGGSG¨RϙOSGXVRG TϙTJG QKYOT OTĄGGZ _GYGàϙ MKZOXORSOĄ URSG ĄGXZϙTϙT ·TM·X½RJ½à½ JG\GIϙTϙT ZGĄϙTSG`ϙTϙT H[R[TJ[à[ GRGTϙT UTGTRϙ QUX[SG GSG¨Rϙ OSGX VRGTϙ H[R[TSGJϙàϙTJGT ZGRKHOTOT M½TR½YG_ϙRϙOĄRKSRKXKJJO½`KXOTKM·X½RSKQZKURGTJG\GTϙTG¨ϙRJϙàϙTϙT GTRGĄϙRJϙàϙ H[ J[X[SJG OJGXO OĄRKSRKX NKT½` QKYOTRKĄSKJKT QGT[T JKàOĄOQROàO ORK _KTO ĄGXZRGX·TM·X½RJ½à½TJKTQKYOTRKĄSKSOĄOJGXOOĄRKSRKXJKJK_KTOĄGXZRGXGXGTGIGàϙHGĄQG HOXOLGJK_RKOJGXOOĄRKSNKT½`QKYOTRKĄSKJOàOTJKTS½QZKYKVNGQJUàSG_GIGàϙZGXZϙĄSG Yϙ` URJ[à[TJGT UTGTRϙ OSGX VRGTϙ SK\I[Z URSG_GT JG\GIϙTϙT ZGĄϙTSG`ϙTϙT ZGQGY VXUM XGSϙTG GRϙTSGSGYϙTG \K YKXZOLOQG J½`KTRKTSKSKYOTK OROĄQOT OĄRKSJK N[Q[QG G_QϙXϙRϙQ M·X½RSKJOàO MKXKQ¨KYO_RK JG\GTϙT XKJJOTK QGXGX \KXORSOĄ H[ QGXGX JG\GIϙ \KQORO ZGXGLϙT JGTZKS_O`KJORSOĄZOX *G\GTϙT _[QGXϙJG ·`KZRKTKT MKXKQ¨K_RK XKJJO _UR[TJGQO ZKS_O`K QUT[ 1UIGKRO ϘJGXK 3GNQKSKYOTOT M½TR½ + 1 YG_ϙRϙ QGXGXϙTJG YG_ϙRϙ ϘJGXO ?GXMϙRGSG ;Y[R½ 1GT[T[ȑT[T SGJJKYOTOT LϙQXGYϙTJG YG_ϙRGT HU`SG TKJKTRKXOTJKT NO¨HOXOYO H[R[TSGJϙàϙTJGT HU`SG OYZKSO _KXOTJK M·X½RSK_KXKQ GTϙRGT 96 SGNQKSKQGXGXϙTϙTUTGTSGYϙTGLG`RG_GZϙXϙRGT?:2NGXIϙTZKS_O`OYZKSOTJKH[R[ TGTGOGJKYOTKJUY_GTϙTGJϙMK¨KTSGNQKSK_KM·TJKXORSKYOTKU_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO *GT* *G\GQUT[Y[OāRKSOTOJGXKTOTOJGXKN[Q[Q[GRGTϚTGOROāQOTURGXGQZKYOYKZZOÝO HOXOāRKSURSG_ϚVIK`GYUX[āZ[XSGYϚTϚTHOXVGX¥GYϚURJ[Ý[H[TKJKTRKOJGXOJG\G_G QUT[KJORKSK_KIKÝONGQQϚTJG 1GXGX\KXKT*GTϙĄZG_'RZϙTIϙ*GOXKYOTIK:KZQOQ.GQOSOTOTG¨ϙQRGSGRGXϙJOTRKTJOQZKT \KJUY_GJGQOHKRMKRKXOTIKRKTJOQZKTYUTXGOĄOTMKXKàOM·X½Ą½RJ½ *G\GϘYZGTH[R(K_QU`3GNGRRKYOVGLZGGJG\KVGXYKRYG_ϙRϙ_KXJKH[ R[TGT \K 1GJOX 6GĄG ?GRϙYϙ URGXGQ HOROTKT ZGĄϙTSG`RG ORMORO M½TR½ YG_ϙRϙ QUX[SGQ[X[R[QGXGXϙTϙTOVZGROOYZKSO_RKG¨ϙRSϙĄϘJGXK3GNQKSKYOTIK!JG\GQUT[Y[OĄRK SOTZKYIORROKYKXJKO`OTYO`S½JGNGRK_GVϙRJϙàϙTϙTZKYHOZKJORJOàOTJKTHGNOYRKORMOROQ[X[S \KQ[X[R[ĄRGXIGYG_ϙRϙ?GYG_GM·XKOĄRKS_GVϙRSGYϙTϙZKSOTK_·TKROQHOXQGXGXURJ[ à[H[NGRO_RKOIXGOHOXOĄRKSURJ[à[Y·_RKTKHOROXYKJKTONGOHOXOĄRKSTOZKROàOZGĄϙSGJϙàϙ JOàKX HOX OLGJK_RK H[ QGXGX [_GXϙTIG ORMORORKXOT NGQRGXϙTϙ ONRGR KJKT HGĄQG HOX TONGO OJGXO OĄRKS ZKYOY KJORSKYO NGROTJK GTIGQ H[T[T JG\G QUT[Y[ KJORKHORKIKàO JG\G QUT[Y[ OĄRK SOTOTIKRKTSKYOTKURGTGQH[R[TSGJϙàϙMKXKQ¨KYO_RKJG\GTϙTYG_ϙRϙ?GYGTϙTRH SGJJKYO [_GXϙTIG XKJJOTK QGXGX \KXORSOĄ H[ QGXGX JG\GIϙ \KQORO ZGXGLϙTJGT ZKS_O` KJOR SOĄZOX ϘJGXOJG\G_GQUT[URGIGQOĄRKSRKXOTOJGXKTOTOJGXKN[Q[Q[GRGTϙTJGQGS[M½I½T½ Q[RRGTGXGQ ZKQ _GTRϙ URGXGQ ZKYOY KZZOàO QKYOT \K _½X½Z½RSKYO `UX[TR[ OĄRKSRKX URSGYϙ MK XKQSKQZKJOX*G\GQUT[Y[QGXGXOYKZKYIORROHOX_GVϙ_GQUX[SGQ[X[R[TJGTO`OTGRSGQYϙ`ϙT S½JGNGRKJK H[R[TGTRGX NGQQϙTJG ORMORO Q[X[S \K Q[X[R[ĄRGXIG _GYGR OĄRKS _GVϙRSGYϙTG OROĄQOTH[R[TSGQZGJϙX*URG_ϙYϙ_RGOJGXKTOTOJGXKN[Q[Q[GRGTϙTGOROĄQOTURGXGQZKYOYKZZOàO HOXOĄRKSURSG_ϙVIK`GYUX[ĄZ[XSGYϙTϙTHOXVGX¨GYϙH[Y½XK¨ZKTG_XϙRSGYϙURGTGàϙH[R[T SG_GT HOX OĄRKS URJ[à[TJGT OJGXO JG\G_G QUT[ KJORSKYOTK N[Q[QKT URGTGQ H[R[TSG SGQZGJϙX4OZKQOSJUY_GJGTORMORORKXNGQQϙTJGGTϙRGT_G`ϙ[_GXϙTIGYUX[ĄZ[XSG_GHGĄRGT JϙàϙGTRGĄϙRSGQZGOJGXKJKYG\[TSGYϙTJGYUX[SR[RGXϙTIK`GSGNQKSKYOQGXGXϙ_RGYGVZG TGIGàϙTϙORKXOY½XSKQZKJOX ([J[X[SJGSGNQKSKQGXGXϙTJGYUT[I[OZOHGXO_RKN[Q[QOOYGHKZYO`ROQH[R[TSGSGQ ZGJϙX *G\GTϙTOTIKRKTSKQYO`OTXKJJO_UR[TJGQOZKS_O`KQUT[ϘYZGTH[RϘJGXK3GNQK SKYOTOT M½TR½ + 1 YG_ϙRϙ QGXGXϙT _[QGXϙJG HKROXZORKT MK XKQ¨K_RKUTGTSGYϙTGLG`RG_GZϙXϙRGT?:2ROXGNGXIϙTZKS_O`OYZKSOTJK H[R[TGTG OGJKYOTK JUY_GTϙT GJϙ MK¨KT SGNQKSK_K M·TJKXORSKYOTK U_HOXROàO_RK QGXGX \KXORJO *GT* 97 (KRKJO_KRKXIKQ[X[RGTSK`GXRϚQRGXGJKLTOTKYGYURJ[Ý[SK\`[GZZG_KXGRGT QUā[RRGXUR[āSGJGTH[KYGYGG_QϚXϚURGXGQGRϚTGT(GQGTRGX1[X[R[1GXGXϚ'TG_GYGTϚT SGJJKYOTK\KYG_ϚRϚ?GYGRGXGG_QϚXϚURJ[Ý[MOHOG_XϚIG1ºRZºX\K :GHOGZ<GXRϚQRGXϚ1UX[SG1[X[R[1GXGXϚ_RGQKTZYKR\KZGXONOYOZQKTZYKR\KGXQKURUPOQ YOZGRGTϚURGXGQQGH[RKJORKT\KYG_ϚRϚ_GYG[_GXϚTIG¥K\XKYOTJKNKX¥KāOZOTāGO \KLO`OQOSºJGNGRKTOT_GYGQRGTJϚÝϚ_KXKJKLOTO¥OT\KXORKTO`TOTH[TKJKTRKJKN[Q[ QGG_QϚXϚURJ[Ý[NGQQϚTJG .½Q½S \KXKT *GTϙĄZG_ ϘJGXO *G\G *GOXKRKXO 1[X[R[TIG JUY_GTϙT ZKQKSS½R KZZOàO GTRGĄϙRJϙàϙTJGT JG\GRϙ OJGXKTOT _½X½ZSKTOT J[XJ[X[RSGYϙ OYZKSO M·X½Ą½RSKQYO`OT JUY_G OTIKRKTJOMKXKàOM·X½Ą½RJ½ *G\G ?[Y[L (U`Q[XZ `GRȑϙT ϘYZGTH[R ϘRO 9½RK_SGTO_K )GSOO 4G`OXKYOTK JKLTOTK O`OT \KXORSKYOTK OROĄQOT M½TR½ YG_ϙRϙ (GQGTRGX 1[X[R[ 1GXGXϙTϙT OVZGRO OYZKSO_RKG¨ϙRSϙĄZϙX *GTϙĄZG_ 5T[TI[ *GOXKYOTIK JG\GTϙT KNRO_KZ _·T½TJKT XKJJO _UR[TJG \KXORKT M½TR½ + 1 YG_ϙRϙ QGXGXϙT *GTϙĄZG_ ϘJGXO *G\G *GOXKRKXO -KTKR 1[X[R[T[T M½TR½ + 1 YG_ϙRϙ QGXGXϙ ORK HU`[RSGYϙ ½`KXOTK HU`SG QGXGXϙTG [_[RGXGQ OĄOT KYGYϙ OTIKRKTSKQ Y[XKZO_RK JG\G QUT[Y[ (GQGTRGX 1[X[R[1GXGXϙTϙTOVZGROTKQGXGX\KXORSOĄZOX *GTϙĄZG_5T[TI[*GOXKYOTOTM½TR½+ 1 YG_ϙRϙQGXG Xϙ_RG!NG`OXKRKXOTIGSOSKYIOZZKQQKMOHOJOTYKR_GVϙRGXϙT_GTϙHGĄϙTJG_KXGRGT\KKZXGLϙ J[\GX _G JG VGXSGQRϙQRGXRG ¨K\XORO SK`GXRϙQRGX URJ[à[ Y[RZGTRGX ZGXGLϙTJGT OTĄG KZZOXORKT Q½RRO_KRKXJKQONG`OXKRKXOTUXZG_KXOTJKVGJOĄGNGORKYOTJKTOTYGTRGXϙTJKLTKJORJOàOZ½XHKRK XOT_KXGRJϙàϙN[Q[Q[S[`JG(GQGTRGX1[X[R[TGȔZ½XHKȕONJGYKZSKQIGSONG`OXKYOTK JKLTKO`OT\KXSKQ_UR[TJG_KZQO\KXKTHOX_GYGN½QS½T½TH[R[TSGJϙàϙGQYOTK'TG_G YGTϙT½TI½SGJJKYOORKȔJK\XOS_GYGȕYϙURGXGQTOZKRKTJOXORKT_ϙRϙTJG_½X½XR½ àKQUT[RS[ĄH[R[TGTYG_ϙRϙ:KQQK\K@G\O_KRKXRK:½XHKRKXOTăKJJOTK\K:½XHKJGXRϙQ RGXORK(OX:GQϙS;T\GTRGXϙT3KT\KϘRMGYϙTG*GOX1GT[TȑRGUZGXONKQGJGXSK\I[ZZ½XHK RKXOTORMGKJORJOàOMOHOH[TRGXϙ_KTOJKTONJGYKJKTRKXNGQQϙTJGJGVGXG\KNGVOYIK`GRGXϙ TϙT·TM·X½RJ½à½H[TKJKTRK?[Y[L(U`Q[XZ`GRȑϙTIGSONG`OXKYOTKM·S½RSKYOTKO`OT \KXKT(GQGTRGX1[X[R[1GXGXϙTϙT·TIKROQRK_KZQO_·T½TJKTYG_ϙRϙ?GYG_GG_QϙXϙJ½ĄZ½ à½QGRJϙQO(GQGTRGX1[X[R[1GXGXϙTJGQOȔIGSONG`OXKYOȕQKROSKYOORKȔSK`GXȕϙTQGY ZKJORJOàOQGH[RKJORKIKQURYGJGNOGTϙRGTQGXGXϙT_GYGRGXG[_M[TR[à[TJGTY·`KJORKSK_K IKàO ¨½TQ½ YG_ϙRϙ (KRKJO_K 1GT[T[ȑT[T SGJJKYOTOT HKTJOTOT SK`GXRϙQRGX ZKYOY KZSK_O \K H[ SK`GXRϙQRGXJGT HGĄQG _KXRKXK ·R½ M·SJ½XSKSK_O Z½S HKRKJO_KRKXOT `UX[TR[M·XK\RKXOGXGYϙTJGYG_JϙàϙG_TϙĄKQORJK_ϙRϙTJG _½X½XR½àKQUT[RS[ĄH[R[ T[RGT3K`GXRϙQRGX.GQQϙTJGQO4O`GSTGSKȑTOTSGJJKYO_RKJKHKRKJO_KIKZKYVOZUR[ TGT[S[SOSK`GXRϙQZGTHGĄQG_KXRKXK·R½M·S½RSKYOTOT_GYGQURJ[à[TGOĄGXKZKJORJOàO YG_ϙRϙ ;S[SO .ϙL`ϙYYϙNNG 1GT[T[ȑT[T JG\G QUT[Y[ QGXGXG JG_GTGQ _GVϙRGT 98 ȑOTIO SGJJKYO_RK JK G_Tϙ ORQKTOT MKZOXORJOàO \K SGJJKJK Ȕ3K`GXRϙQ OZZONG` UR[TGT _KXRKXJKT! HGĄQG _KXRKXK ·R½ JKLTO SKST[J[X ,K\QGRGJK NGRRKXJK \K YϙNNO SGN`[X H[ R[TSGJϙàϙZGQJOXJKϘIXG\K<KQORRKXO.K_KZOQGXGXϙ_RGS[G__KT\KSGR[SSK`GXRϙQRGXNGXO IOTJK·R½JKLTOTKS½YGGJKUR[T[XȕN½QS½TK_KX\KXORJOàOM·X½RJ½à½½`KXKHOXQOĄOTOT ·R½S½TJKHKRKJO_KIKZKYOYUR[TGTSK`GXRϙàGM·S½RSKYOKYGYURJ[à[MOHOSGJJK_ RKJK(GQGTRGX1[X[R[TGHOXQOĄOTOTHKRKJO_KRKXIKZKYOYUR[TGTSK`GXRϙQRGXJϙĄϙTJGQO_KXRK XKM·S½RSKYOTKO`OT\KXSKQUT[Y[TJGS[ZRGQHOXZGQJOX_KZQOYO\KYKXHKYZOTOTZGTϙTSG JϙàϙGQYOTKH[_KZQOTOTQ[RRGTϙRϙĄϙTϙTȔLK\QGRGJKNGRȕOTSK\I[JO_KZO\KȔYϙNNOSGN`[X H[R[TSGSGYϙȕ MOHO OQO QUĄ[ZG HOXROQZK \GX URSGYϙTG HGàRϙ Z[Z[RJ[à[ URG_JG OYK ?[Y[L (U`Q[XZ `GRȑϙT ·R½S½TJK HKRKJO_KRKXIK ZKYOY KJORSOĄ H[R[TGT SK`GXRϙQ JϙĄϙTJGQO HOX _KXK M·S½RSKYOTO MKXKQZOXKIKQ ĄKQORJK HOX ȔLK\QGRGJK NGRȕOT \GXRϙàϙTJGT Y·` KZSKQ URGTGàϙTϙT H[R[TSGJϙàϙ H[ TKJKTRK GQYO _URJGQO (GQGTRGX 1[X[R[ 1GXGXϙTϙT YKHKV \K SGQYGZ_·TRKXOTJKTYG_ϙRϙ?GYG_GJGG_QϙXϙJ½ĄZ½à½·ZK_GTJGT'TG_GYGSϙ`ϙT SGJJKYOTJKȔ.KXQKYJORϙXQXKTQIOTYO_KZYO_GYOJ½Ą½TIKLKRYKLOOTGT¨JOTSK`NKV\K HKT`KXO YKHKVRKXRK G_ϙXϙS M·`KZORSKQYO`OT QGT[T ·T½TJK KĄOZZOX .O¨HOX QOĄO_K GORK_K `½SXK_K\K_GYϙTϙLGOSZO_G`ZGTϙTGSG`*K\RKZUXMGTRGXϙ\KOJGXKSGQGSRGXϙH½Z½TOĄRKS RKXOTJKQGT[T·T½TJKKĄOZROQORQKYOTK[_M[TURGXGQNGXKQKZKZSKQ`UX[TJGJϙXRGXȕN½Q S½T½T _KX GRJϙàϙ G_XϙIGRϙQ _GVϙRSGYϙTϙ MKXKQZOXKIKQ NO¨HOX URGàGT½YZ½ NGR H[R[TSGJϙàϙ NGRJK?[Y[L(U`Q[XZ`GRȑG·R½S½TJKHKRKJO_KSK`GXRϙàϙJϙĄϙTJGG_XϙHOX_KXKM·S½R SKYOTK O`OT \KXKT \K H[ Y[XKZRK UTG G_XϙIGRϙQ ZGTϙ_GT (GQGTRGX 1[X[R[ 1GXGXϙTϙT GTϙRGT SGJJKJKOLGJKYOTOH[RGTȔKĄOZROQȕORQKYOTK[_M[TR[à[TJGTJGY·`KJORKSK_KIKàOJOàKX ZGXGLZGT 9½RK_SGTO_K )GSOO \K ¨K\XKYO ϘYZGTH[R R 4[SGXGRϙ 1½RZ½X \K :GHOGZ <GXRϙQRGXϙ 1UX[SG1[X[R[T[TM½TR½YG_ϙRϙQGXGXϙ_RGȔ1KTZYKR\K:GXONO9OZ1KTZYKR \K'XQKURUPOQ9OZȕGRGTϙURGXGQQGH[RKJORJOàO\KYG_ϙRϙ1½RZ½X\K:GHOGZ<GXRϙQRGXϙTϙ 1UX[SG1GT[T[ȑT[TJKàOĄOQSGJJKYO[_GXϙTIGGRGT¨K\XKYOTJKNKX¨KĄOZOTĄGO\KLO`OQO S½JGNGRK_GYGQRGTJϙàϙMKXKQ¨KRKXO_RK_GYGRJG_GTGàϙH[R[TSG_GTJG\GQUT[Y[(GQGTRGX 1[X[R[1GXGXϙTϙTOVZGROTKQGXGX\KXORSOĄZOX *G\GRϙ OJGXK SK\`[GZZG JG\G QUT[Y[ OĄRKSOT ZKYOY KJORSKYOTO _GYGQRG_GT HOX N½ Q½SH[R[TSGJϙàϙTϙ(GQGTRGX1[X[R[T[T?GYGORKZGTϙTGT_KZQOYOTOQ[RRGTJϙàϙTϙORKXOY½XK XKQQGXGXϙZKS_O`KZSKQZK\KHU`[RSGYϙTϙOYZKSKQZKJOX :KS_O`KJORKTQGXGXRGORMOROJUY_GTϙTOTIKRKTSKYOTJKT!*GTϙĄZG_5T[TI[*GOXKYOT IK \KXORKT QGXGXϙT [Y[R \K N[Q[QG [_M[T H[R[TJ[à[ JORKQ¨KJK ORKXO Y½X½RKT ZKS_O` TK JKTRKXOTOT QGXGXϙT HU`[RSGYϙTϙ MKXKQZOXKIKQ TOZKROQZK URSGJϙàϙ GTRGĄϙRJϙàϙTJGT JG\GRϙ OJGXKTOT ZKS_O` OYZKSOTOT XKJJOTK *GTϙĄZG_ 5T[TI[ *GOXKYOTOT M½TR½ + 1 YG_ϙRϙQGXGXϙTϙT54'43'9/4'U_HOXROàOORKQGXGX\KXORJO *GTσ**1 99 9OZGRGTϚQGVYGSϚTJG_KXGRGTZGāϚTSG`º`KXOTJKOTāGKJORKTX[NYGZYϚ`OTāGG ZϚT YG_ϚRϚ ?GYG [_GXϚTIG GLZGT LG_JGRGTJϚXϚRSGQ Y[XKZO_RK X[NYGZG HGÝRGTSGYϚ SºSQºTJKÝORJOX *G\GJG\GIϙTϙTNOYYKJGXURJ[à[VGXYKRYG_ϙRϙZGĄϙTSG`½`KXOTJKX[NYGZYϙ`URG XGQ _GVϙRGT HOTGTϙT YG_ϙRϙ ϘSGX 1GT[T[T[T SGJJKYO [_GXϙTIG _ϙQZϙXϙRSGYϙTG OROĄQOTM½TR½ȜYG_ϙRϙHKRKJO_KKTI½SKTOQGXGXϙTϙTOVZGROOYZKSO_RKG¨ϙRSϙĄ!ϘJGXK3GN QKSKYOTIK JUY_GTϙT OTIKRKTSKYOTJKT X[NYGZYϙ` OTĄGGZϙT M½TR½ Z[ZGTGQRG ZKYVOZ KJORKXKQ S½N½XRKTJOàO [_[ĄSG`RϙQ QUT[Y[ ZGĄϙTSG`ϙT ZGXONOTJK (G_ϙT JϙXRϙQ\KϘYQGT(GQGTRϙàϙTIGUTGTGT_·XKYO1ϙ_ϙ1KYOSO·R¨KQROK\XK*½`KTO 8K\O`_UTϘSGX6RGTϙTJGJKXKIKJUàGR\KGXQKURUPOQYOZQGXGXϙH[R[TGTZGXϙSYGRTOZKROàO QUX[TGIGQ ·`KR SGNY[R GRGTϙTJG QGRJϙàϙ G_XϙIG ZGĄϙTSG`ϙT JKTO`K [`GQRϙàϙTϙT SKZXK URJ[à[ JG\GIϙ ZGXGLϙTJGT ZGXONOTJK GTϙRGT HOTG O¨OT YG_ϙRϙ ?GYG QGVYG SϙTJG GL HGĄ\[X[Y[TJG H[R[T[RS[Ą OYK JK JG\GRϙ OJGXKIK GTϙRGT ?GYG QGVYGSϙTJG JK àKXRKTJOXORKXKQ HOTG O¨OT X[NYGZ \KXORSKJOàO X[NYGZG HGàRGTSGYϙ JG S½SQ½T URSG_GT _GVϙ O¨OT ZKYOYKJORKT JG\G QUT[Y[ OĄRKSJKSK\`[GZG G_QϙXϙRϙQ H[R[TSGJϙàϙ MKXKQ¨KYO_RK JG\GTϙTXKJJOTKQGXGX\KXORSOĄH[QGXGXJG\GIϙ\KQOROTIKZKS_O`KJORSOĄZOX YG_ϙRϙ 1½RZ½X \K :GHOGZ <GXRϙQRGXϙTϙ 1UX[SG 1GT[T[T[T G SGJJKYOTJK ȔYOZ!ZGXON·TIKYOTJKTM½T½S½`KQGJGXMKRKT¨KĄOZROSKJKTO_KZRKXOT½X½T½UR[V_GĄGJϙQ RGXϙ JK\OXRKXOT YUY_GR KQUTUSOQ SOSGXO \K HKT`KXO ·`KRROQRKXOTO _GTYϙZGT QKTZ \K QKTZ QGRϙTZϙRGXϙ·TKSROZGXONONGJOYKRKXOTIKXK_GTKZZOàO_KXRKX\KZKYVOZO_GVϙRSϙĄZGHOGZ·`KRROQ RKXOORKQUX[TSGYϙMKXKQROGRGTRGXȕURGXGQZGTϙSRGTSϙĄZϙX YG_ϙRϙ?GYGTϙTSGJJKYOTJKJKϘYZGTH[R\KGTGQQGRK`KRQGT[T¨ϙQGXϙRϙT IG_GQGJGX(UàG`RGXϙORKYG_ϙRϙ1½RZ½X\K:GHOGZ<GXRϙQRGXϙTϙ1UX[SG1GT[T[[_GXϙTIG HKROXRKTSOĄ \K HKROXRKTKIKQ _KXRKXJK 'YQKXO ?GYGQ (·RMKRKXO \K -½\KTROQ (·RMKRKXOTJK :½XQ9ORGNRϙ1[\\KZRKXOTKGOZNGXKQGZKàOZOS\KYG\[TSGGSG¨Rϙ_GVϙRGXJGH[1GT[TN½ Q½SRKXOTOT[_M[RGTSG_GIGàϙQ[XGRϙTG_KX\KXORSOĄZOX ?[QGXϙJG GTϙRGT ?GYGJG ZGTϙSϙ _GVϙRGT ȔYOZȕ QG\XGSϙTϙT JKàKXRKTJOXORSKYOTJKT HOXZGĄϙTSG`ϙTK`KRJKTHKXOZGĄϙJϙàϙZGXONO\KJUàGR·`KRROQRKXTKJKTO_RKYOZTOZKROàOTOZGĄϙ Jϙàϙ 1½RZ½X \K :GHOGZ <GXRϙQRGXϙTϙ 1UX[SG1[X[R[ QGXGXϙTϙT OYK H[T[T ZKYVOZ ORK ZKYIOROTOT YGàRGTSGYϙTGOROĄQOTHOXOĄRKSTOZKROàOTJKURJ[à[YUT[I[TG\GXϙRSGQZGJϙX *UY_GTϙTOTIKRKTSKYOTJKTM½TR½Z[ZGTGQRGX[NYGZYϙ`HOTG_GVϙRJϙàϙTϙT ZKYVOZKJORKXKQS½N½XRKTJOàO[_[ĄSG`RϙQQUT[Y[HOTGO¨OTZGXONOTJKYG_ϙRϙ ?GYG QGVYGSϙTJG GL HGĄ\[X[Y[TJG H[R[T[RJ[à[ GTIGQ ZGĄϙTSG`ϙT ZGXONOTJK UTGTGT ?·XKYO 1ϙ_ϙ 1KYOSO ·R¨KQRO K\XK *½`KTO 8K\O`_UT ϘSGX 6RGTϙTJG JKXKIK JUàGR \K GXQKURUPOQ YOZ QGXGXϙ H[R[TGT ZGXϙSYGR TOZKROàO QUX[TGIGQ ·`KR SGNY[R GRGTϙTJGQGRJϙàϙHOTGTϙTX[NYGZGHGàRGTGSG_GIGàϙMKXKQ¨KYO_RKJG\GQUT[Y[_ϙQϙSOĄRK SOTOTZKYOYKJORJOàOGTRGĄϙRSGQZGJϙX 100 ([J[X[SJGYOZGRGTϙQGVYGSϙTJG_KXGRGTZGĄϙTSG`½`KXOTJKOTĄGGKJORKTX[NYGZ Yϙ`OTĄGGZϙTYG_ϙRϙOSGX1GT[T[\KYG_ϙRϙ?GYG[_GXϙTIGGLZGTLG_JGRGTJϙXϙRSGQ Y[XKZO_RKX[NYGZGHGàRGTSGYϙTϙTS½SQ½TURSGSGYϙTKJKTO_RKZKYOYKJORKTJG\GQUT[Y[ OĄRKSJKSK\`[GZGG_QϙXϙRϙQH[R[TSGJϙàϙTJGTOJGXKSGNQKSKYOTIK\KXORKTJG\GTϙXKJJO TKOROĄQOTSGNQKSKQGXGXϙTJGYUT[I[OZOHGXO_RKOYGHKZYO`ROQM·X½RSKSOĄZOX *G\GQUT[Y[OĄRKSOT_[QGXϙJG·`KZRKTKTMKXKQ¨K_RKOVZGRO_UR[TJGQOZKS_O`KQU T[SGNQKSKQGXGXϙTϙT54'43'9/4'M½T½TJKU_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO *GT*+1 ?GXMϚRGSG YºXKIOTJK RKNK URGT MKROāSKRKX URSGYϚ NGROTJK H[ MKROāSKRKXOT JKÝKXRKTJOXORSKYOMKXKQOX *G\G YG_ϙRϙ VGXYKRJKH[R[TGT JG\GIϙ OJGXK_K GOZ NGYZGTK HGN¨KYOTJKQO Y[ JK VUY[ \K ZϙHHO GZϙQ JKVUY[T[T X[NYGZYϙ` _GVϙRJϙàϙ MKXKQ¨KYO_RK YG_ϙRϙ ϘSGX 1GT[T[ T[TSGJJKYO[_GXϙTIG_ϙQZϙXϙRSGYϙTGG_Tϙ_GYGTϙTSGJJKYO[_GXϙTIGJG\GIϙ_G\K LKTTOSKY[RKVGXGIK`GYϙ\KXORSKYOTKOROĄQOTM½TR½YG_ϙRϙHKRKJO_KKTI½SKTOQGXGXϙ TϙTOVZGROOYZKSO_RKG¨ϙRSϙĄ!ϘJGXK3GNQKSKYOTIKJUY_GTϙTOTIKRKTSKYOTJKT[_[ĄSG`RϙQ QUT[Y[ZGĄϙTSG`ϙTH[R[TJ[à[_KXOTJKXKIKJUàGRYOZGRGTϙURJ[à[NGYZGTKHOTGYϙTJG _GVϙRGT ZGJORGZRGXϙT Q[X[RJGT O`OT GRϙTSGJGT _GVϙRSGYϙ TKJKTO_RK 4UR[ 1½RZ½X \K :GHOGZ <GXRϙQRGXϙTϙ 1UX[SG 1[X[R[T[T M½TR½ YG_ϙRϙQGXGXϙ ORK NGYZGTKHOTGYϙ X·RK\K \K XKYZUXGY_UT VXUPKRKXOTOT Q[X[RG ORKZORSKYOTK QGXGX \KXORJOàO JG\GIϙ OJGXKIK Y[T[RGT VXUPKTOT`UX[TR[GRZ_GVϙNO`SKZOURSGYϙ\KQGS[_GXGXϙO¨KXSKYOTKJKTO_RKM½TR½ YG_ϙRϙQUX[SGQ[X[R[QGXGXϙ_RG[_M[TM·X½RJ½à½GTIGQVXUPK_KG_QϙXϙURJ[à[ZKYVOZKJO RKT [_M[RGSGRGXϙT _ϙQZϙXϙRSGYϙTϙT OYZKTORSKYO ½`KXOTK JG\G QUT[Y[ OĄRKSOT ZKYOYO KJORJOàO GTRGĄϙRJϙàϙTJGT JG\G QUT[Y[ OĄRKSOT VXUPK_K G_QϙXϙ URGXGQ X[NYGZYϙ` URGXGQ _GVϙRGT Y[ JKVUY[\KZϙHHOGZϙQJKVUY[T[T_ϙQZϙXϙRSGYϙTG\KJG\GRϙOJGXK_KVGXG\KIG`Yϙ\KXORSKYOTK OROĄQOTQϙYSϙTJGSK\`[GZGG_QϙXϙRϙQH[R[TSGJϙàϙTJGTH[QϙYSG_·TKROQJG\GTϙTXKJJOTK LKTTOSKY[RK\KXORKTVGXGIK`GYϙTGMKROTIKLKTTOSKY[RJG\GIϙOJGXKTOTKRKSGTϙURSGQRG HOXROQZKIK`GTϙTH[QOĄOJKTZGNYOROY·`QUT[Y[URJ[à[TJGTOJGXKTOTLKTTOSKY[RK\KXORKT VGXGIK`GYϙTGQGXĄϙJG\GG¨SGKNRO_KZOTOTURSGJϙàϙMKXKQ¨KYO_RKH[QϙYSG_·TKROQJG\G TϙTOYKKNRO_KZ_·T½TJKTXKJJOTKQGXGX\KXORSOĄH[QGXGXJG\GIϙZGXGLϙTJGTZKS_O`KJOR SOĄZOX :KS_O`KQUT[QGXGXϙTJG\GIϙNGQQϙTJG\KXORKTVGXGIK`GYϙTG_·TKROQJG\GTϙTXKJJO ORK LKTTO YUX[SR[ NGQQϙTJGQO VGXG IK`GYϙTG _·TKROQ JG\GTϙT KNRO_KZ _·T½TJKT XKJJOTK OROĄQOT H·R½SRKXOTJK YG_ϙRϙ ϘJGXO ?GXMϙRGSG ;Y[R½ 1GT[T[T[T SGJJKYOTOT LϙQXGYϙTJGYG_ϙRGTHU`SGTKJKTRKXOTJKTNO¨HOXOYOH[R[TSGSGQZGJϙX *G\GQUT[Y[OĄRKSOT_ϙQϙSGOROĄQOTH·R½S½TKMKROTIK! *UY_GTϙTOTIKRKTSKYOTJKTURG_JG_ϙQϙSϙTGQGXGX\KXORKTY[JKVUY[HOTGYϙ\KZϙH HOGZϙQJKVUY[HOTGRGXϙTGOROĄQOTURGXGQNG`ϙXRGTGTVXUPKRKXOT1UX[SG1[X[R[TGORKZORSKYO ½`KXOTKR4UR[1½RZ½X\K:GHOGZ<GXRϙQRGXϙTϙ1UX[SG1[X[R[T[TȜM½TR½YG_ϙRϙQGXGXϙORK 101 Y[JKVUY[TGGOZVXUPKTOT[_M[TH[R[TJ[à[TGZϙHHOGZϙQJKVUY[TGGOZVXUPKTOTOYK[_M[ RGSGTϙT LGXQRϙ URSGYϙ TKJKTO_RK _GVϙRGT [_M[RGSG_G [_M[T URGXGQ NG`ϙXRGTGIGQ _KTO VXUPKTOT Q[X[RG ORKZORSKYOTK QGXGX \KXORJOàO JG\GIϙ ZGXGLϙTJGT JG Ȝ M½T½TJK HKRKJO_K_K X[NYGZHGĄ\[X[Y[TJGH[R[TJ[à[GTRGĄϙRJϙàϙTJGTϘJGXK3GNQKSKYOTIKY·`QUT[Y[_GVϙ RGXGHKRKJO_KIKX[NYGZ\KXOROV\KXORSKJOàOTOTGXGĄZϙXϙRSGYϙY[XKZO_RK_KTOJKTHOXQGXGX\K XORSKYOMKXKQZOàOTJKTOJGXKSGNQKSKYOQGXGXϙTϙTJG\GTϙT_ϙQϙSG_·TKROQQϙYSϙTϙTXKJJO TKOROĄQOTH·R½S½TJK_GYGROYGHKZM·X½RSKSOĄZOX '¨ϙQRGTGTTKJKTRKXRKȜϘJGXK3GNQKSKYOTOTȜM½TR½ȜYG_ϙRϙQGXGXϙTϙTJG\GTϙT JG\GIϙOJGXK_K\KXORKTVGXGIK`GYϙTG_·TKROQQϙYSϙTϙTXKJJOORKLKTTOYUX[SR[VGXGIK`GYϙ TϙT KNRO_KZ _·T½TJKT XKJJOTK OROĄQOT QϙYϙSRGXϙTϙT 54'43'9/4' _ϙQϙSG OROĄQOT QϙYSϙTϙT (5@;23'9/4'M½T½TJKU_¨UQR[à[ORKQGXGX\KXORJO *GT*+1 *G\G QUT[Y[ ZGāϚTSG`ϚT QUX[SG GSG¥RϚ OSGX VRGTϚ QGVYGSϚTJG QGRJϚÝϚ \K QUX[SG Q[X[R[TIG VXUPK_K M´XK OTāGGZ X[NYGZϚ \KXORJOÝO GTRGāϚRSGQZG UR[V! H[ J[ X[SJG QUX[SG GSG¥RϚ σSGX VRGTϚ \K VRGT TUZRGXϚTϚT UTG_RϚ ´XTKQRKXO MKZOXZORKXKQ JG\GQUT[Y[VXUPK\KOTāGGZX[NYGZϚTϚTH[VRGTNºQºSRKXOTK[_M[TUR[VURSGJϚÝϚ TϚTOTIKRKTSKYOY[XKZO_RKHOXQGXGX\KXORSKYOMKXKQZOÝONQ *G\GYG_ϙRϙVGXYKRK\KXORKTM½TR½YG_ϙRϙOTĄGGZX[NYGZϙ\KVXU PKYO ORK H[ N[Y[YRG ORMORO URGXGQ JG\GIϙTϙT _GVZϙàϙ HGĄ\[X[T[T XKJJOTK OROĄQOT M½TR½YG_ϙRϙOĄRKSOTOVZGROOYZKSO_RKG¨ϙRSϙĄ!ϘJGXK3GNQKSKYOTIKJUY_GTϙTOTIK RKTSKYOTJKT JG\GIϙTϙT VGXYKROTK HOZOĄOQ GJG VGXYKR YG_ϙRϙ ZGĄϙTSG`ϙT QUX[SG ϘSGXVRGTϙQGVYGSϙTJGQGRJϙàϙY·`QUT[Y[VGXYKROT½`KXOTJKQOYO\ORSOSGXRϙQ·XTKàO_GVϙ QUX[TGIGQĄKQORJKOQO_KOLXG`KJORJOàO!OTĄGGZ_GVϙRSGYϙZGRKHOTOTQUX[SGQ[X[R[TGOTZOQGR KZZOXORSKYO ½`KXOTK Q[X[R[T M½TR½ YG_ϙRϙ QGXGXϙ ORK VGXYKROT YO\OR SOSGXRϙQ ·XTKàO JϙĄϙTJGQO JOàKX QϙYSϙTJG _GVϙRGĄSG_G OROĄQOT ZKQROL VXUPKTOT J½`KRZSKRKXRK [_M[T URJ[à[TG! M½TR½ YG_ϙRϙ QGXGXϙ ORK JK VGXYKRJKQO OLXG`ϙT ϘSGX VRGTϙTJGQO ·TKXO OLXG` NGZZϙTJGT _GVϙRGHORKIKàOTK QGXGX \KXORSKYOTJKT YUTXG JG\G QUT[Y[ OĄRKS ORK Q[X[RIGUTG_RGTGTVXUPK_K[_M[TURGXGQOTĄGGZX[NYGZϙTϙT\KXORJOàO(½_½QĄKNOX(KRKJO _KYOϘSGX?·TKZSKROàOȑTKZGHOURGTGRGTRGXJGOYKHOTGRGXJG_GVϙRGIGQ¨ϙQSGRGXϙTQUSĄ[ VGXYKRYϙTϙXϙTJGKTG`SKZXKO¨KXOJKURSGYϙMKXKQZOàOYG_ϙRϙ1GT[T[TSGJJK YOTJKSGNGRROOJGXKRKXOTZGĄϙTSG`Q½RZ½X\GXRϙàϙVGXYKRRKXOTJK_GVϙRGIGQ_GVϙRGXJGQUX[SG Q[X[R[TIG \KXORKT QGXGXRGXJG \K_G UTG_RGTSϙĄ Q½RZ½X \GXRϙàϙ VGXYKRRKXOTJK JKàOĄOQROQ _G VGSG_GIGQRGXϙ HKROXZORSOĄ OYK JK Y·` QUT[Y[ N½QS½T Q½RZ½X \GXRϙàϙ VGXYKROTJK ȔHOTG OTĄGGYϙTGȕOROĄQOT\KXORKTQ[X[RQGXGXRGXϙTJGJKàOĄOQROQ_GVϙRSGSGYϙTGOROĄQOTURJ[à[SK\ I[Z VRGT \K _·TKZSKROQRKXK G_QϙXϙ VXUPKRKXK X[NYGZ \KXORSKYOTK OSQGT YGàRGSG_GIGàϙ SK\I[Z _·TKZSKROQ N½Q½SRKXOTK G_QϙXϙ VXUPK_K OTĄGGZ X[NYGZϙ \KXORSKYOTOT S½SQ½T UR SGJϙàϙGTRGĄϙRJϙàϙTJGTJG\GQUT[Y[OĄRKSRKXJKSK\`[GZG[_GXRϙQH[R[TSGJϙàϙMKXKQ¨K YO_RKOVZGROTKQGXGX\KXORSOĄ!QGXGXJG\GRϙOJGXKZGXGLϙTJGTZKS_O`KJORSOĄZOX 102 *UY_GTϙT OTIKRKTSKYOTJKT JG\G QUT[Y[ ZGĄϙTSG`ϙT QUX[SG GSG¨Rϙ ϘSGX VRGTϙ QGVYGSϙTJGQGRJϙàϙ\KQUX[SGQ[X[R[TIGUTG_RGTGTVXUPK_KM·XKOTĄGGZX[NYGZϙ\KXORJOàO GTRGĄϙRSGQZGJϙX ([J[X[SJGQUX[SGGSG¨RϙϘSGXVRGTϙ\KVRGTTUZRGXϙTϙTUTG_Rϙ·XTKQRKXOMKZOXZO RKXKQJG\GQUT[Y[VXUPK\KOTĄGGZX[NYGZϙTϙTH[VRGTN½Q½SRKXOTK[_M[TUR[VURSGJϙ àϙTϙTOTIKRKTSKYOY[XKZO_RKHOXQGXGX\KXORSKYOMKXKQSKQZKJOX '¨ϙQRGTGTTKJKTRKXRKQGXGXϙT(5@;23'9/4'U_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO *GT*+1 III- ÇEVRE KONUSUNDA BLGLERE ERM, BLG EDNME HAKKI VE BELEDYELER: I- Çevresel Konularda Bilgilere Ulama Hakk: Çevre hakknn hayata geçirilmesi bakmndan çevresel konularda bilgilere ulama (bilgi ve belge edinme) hakk büyük önem tamaktadr. Bu hak, 4982 sayl Bilgi Edinme Hakk ve bu Kanunun Uygulanmasna likin Yönetmelikte düzenlenmitir. 2872 sayl Çevre Kanunu’nun 30/2.fkrasnda “Herkes, 9.10.2003 tarihli ve 4982 sayl Bilgi Edinme Hakk Kanunu kapsamnda çevreye ilikin bilgilere ulama hakkna sahiptir” denilerek bu konuda Bilgi Edinme Hakk Kanununa yollama yaplm, anlan 30/2.fkrann son cümlesinde ise, “Ancak, açklanmas halinde üreme alanlar, nadir türler gibi çevresel deerlere zarar verecek bilgilere ilikin talepler de bu Kanun kapsamnda reddedilebilir” hükmüyle bilgi edinme hakkna yeni bir istisna getirilmitir. stisnalar dnda 4982 sayl Kanun kapsamnda; “kurumlarn her türlü bilgi ve belgeyi etkin, süratli ve doru bir ekilde bavuru sahibine “gerçek yada tüzel kiiye” ulatrlmas öngörülmütür. Bilgi edinme bavurusu herkese tannmtr. Türkiye’de ikamet eden yabanclar ve faaliyette bulunan tüzel kiiler ise karlkllk ilkesine göre ve ancak kendileriyle veya faaliyetleriyle ilgili olmak artyla bilgi edinme hakkn kullanabilir. Bavuru sahibinin talebi 15 igünü içinde sonuçlandrlacaktr. Bavuru sahibi bu süre içinde bilgiye ulaamaz ya da bilgi istemi reddedilir ise, o zaman bavuru sahibi 15 gün içinde Bilgi Edinme ve Deerlendirme Kurulu’na itirazda bulunabilir. tiraz 1 ay içinde deerlendirilir. Kurula itiraz, bavuru sahibinin idari yargya bavuru süresini durdurur. Birlemi Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (BM/AEK)’nun çalmalar sonucunda çevre hakknn güvencelerine (vatandalarn bavuru hak ve yöntemleri, bilgi edinme olanaklar ve karar alma sürecine katlma hakk) hukuki bir zemin hazrlamak amacyla düzenlenen ve 25 Haziran 1998’de Danimarka’nn Aarhus kentinde imzalanarak 30 Ekim 2001’de yürürlüe giren Aarhus Sözlemesi 2007 yl itibariyle 43 ülke tarafndan imzalanmasna karn, bu sözleme Türkiye tarafndan halen imzalanm deildir. Katlan devletleri, çevrenin 103 korunmasna yönelik baz edimleri yerine getirmekle yükümlü klan Aarhus Sözlemesi’nin 3.maddesinde özet olarak u düzenlemeler yer almaktadr 84; 1. Taraflar bu konvansiyonun çevresel konularla ilgili olarak kiilerin bilgiye erimeleri, karar almaya katlmalar ve yargya erimeleri ile ilgili olarak gerekli olan yasal düzenlemeleri yapacak, düzenleyici metinleri hazrlayacak ve ilgili olarak gerekli olan yasal düzenlemeleri yapacak, düzenleyici metinleri hazrlayacak ve ilgili öteki önlemleri alacaklardr. 2. Taraflar çevresel sorunlarla ilgili olarak bilgi edinme, kararlara katlma ve yargya ulam konularnda gereksinim duyan kiilere yardmc olacak ve yol gösterecektir. 3. Taraflar çevre sorunlar ile ilgili olarak bilgi edinme, kararlara katlma ve yargya erime konusunda kamunun çevresel bilinç düzeyini arttracak çevresel eitim çalmalarn gelitireceklerdir. 4. Taraflar çevresel koruma çalmalarnn gelitirilmesini amaçlayan dernekleri, örgütleri veya gruplar uygun ekilde tanyacak, bu örgütlerin çalmalarn destekleyecek ve ulusal hukuk sistemlerinin bu yükümlülüe uygun olmasn güvence altna alacaklardr. 5. Taraflar bu Konvansiyon’un öngördüü ekilde haklarn kullanmak isteyen kiileri cezalandrmayacak, kovuturmayacak ve bask altna almayacaktr. 6. Gerçek kiiler, yurttalk ve ülke ayrmcl yaplmakszn, bu Konvansiyon çerçevesinde çevresel sorunlarla ilgili olarak tüzel kiinin kaytl olduu yer veya çalma merkezi gibi özellikler bu alanlarda bir ayrmclk yapma nedeni olmayacaktr. Görüldüü üzere Aarhus Sözlemesi çevresel konularla ilgili olarak bilgi edinme hakkn düzenlemekte, bu hakkn temel öelerini belirten yeni bir tanm getirmektedir. Bu Sözlemeye göre bilgi edinme hakknn üç temel öesi vardr. Bunlar; a.Çevreyle ilgili bilgi ve verilere ulaabilme olana, b.Çevreyle ilgili konularda alnan kararlara katlma olana, c.Çevreyle ilgili konularda yargya ulaabilme olana. Aarhus Sözlemesi, 1 Haziran 1992’de Rio De Janerio’da toplanan Birlemi Milletler Çevre ve Kalknma Konferans’nn ardndan benimsenen “Rio Çevre ve Kalknma Bildirgesi”nin 10.maddesinin Avrupa’da uygulanmasn amaçlamaktadr. Anlan Bildirge’nin 10.maddesi (ilkesi) u düzenlemeyi içermektedir; “Çevre konular, duyarl bireylerin belirli düzeydeki katlmlar ile en iyi biçimde ele alnabilir. Ulusal düzeyde, her birey kamu otoritelerindeki çevreyle ilgili bilgilere (tehlikeli maddelere ve faaliyetlere ilikin bilgiler de içinde olmak üzere) ulaabilecek ve karar verme sürecine katlma olanana sahip olacaktr. Devletler, bilgileri tüm kiilerin ulaabilecekleri duruma getirerek kamu duyarlln ve katlmn kolaylatracak ve destekleyeceklerdir. vedi çözüm ve yeni düzenlemelerle birlikte, adli ve idari uygulamalara etkin bir biçimde gelimesi salanacaktr.” 84 DNÇ, Güney; Çevre ve nsan, TBB Yayn, Ankara-2008, s.24-25 104 Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi’nin 27 Haziran 2003’te kabul ettii 2003/1614 sayl “Çevre ve nsan Haklar Öneri Karar”nda üye devletlere yaplan önerilerde de “…bilgiye ulam için bireysel olarak yarg sürecine eriim ve Aarhus Sözlemesi’nde ortaya konulduu gibi, çevre konularnda halkn yargya ulama ve karar sürecine katlma olanaklar korunmaldr” denilerek Aarhus Sözlemesine vurgu yaplmaktadr. Bilgi edinme hakkna hukuki bir zemin hazrlamak amacyla hazrlanan ve çevre hakknn gerei gibi kullanlmas bakmndan önem tayan Aarhus Sözlemesi’nin Türkiye tarafndan halen imzalanmam olmas önemli bir eksikliktir. Bilgi edinme hakkn salamak tek bana yeterli deildir. Bu hakkn güncel yaamda etkili olabilmesi için daha baka uygulamaya dönük etkinliklerle örtümesi gerekir. Bu konudaki en etkin yöntem de, kiilerin tek tek ya da topluca yargya eriebilme olanadr 85. Çevresel konularda bilgi ve belgelere erime olana tanyan 4982 sayl Bilgi Edinme Hakk Kanunu ve bu kanunla ilgili Yönetmeliin ve 2872 sayl Çevre Kanunu’nun 30/2.maddesinde öngörülen düzenlemenin yürürlüe konulmas önemli bir adm olmakla birlikte, Türkiye’de merkezi ve yerel yönetimlerde egemen olan temel düüncenin, gizlilik içinde çalmak ve sahip olduu her türlü bilgi ve belgeyi “devlet srr” olarak saklamak adetinin deimesi gerekmektedir 86. II- Yönetimin Saydaml lkesi: Demokratik ülkelerde, bilgi edinme özgürlüü, temel hak ve özgürlüklerin kullanlmas balamnda vazgeçilmez temel haklardan biri olarak kabul edilmektedir. Zira, bilgi demokrasinin oksijeni olup bireyler ancak bilgi edinmeleri sayesinde yönetenlerin eylemlerini yakndan inceleme frsatn bulurlar. Bu balamda bilgi, bireylerce hükümet eylemlerinin düzgün, bilgilendirilmi olarak tartlabilmesinin temelini oluturmaktadr. Bu itibarla 9.10.2003 günü TBMM’ce kabul edilen ve 24.4.2004 günü yürürlüe giren 4982 sayl “Bilgi Edinme Hakk Kanunu” yönetimin saydamlna yönelik önemli bir adm olmasnn yansra insan haklar aktivizmi bakmndan da yeni bir kapy aralamtr. III- Belediye Yerel Yönetiminin Vatandaa Bilgi Verme Ödevi: Belediye yerel yönetiminin kamu tüzel kiiliine sahip özerk bir kurulu olduu Anayasann 127.maddesinde belirtilmitir. Modern devlet anlay içerisinde yerel yönetimlerin gerçek anlamda özerklii, yerel topluluklar tekil eden kiilerin temel hak ve hürriyetlerinin korunmas ve demokratik idari anlayn temel unsurunu tekil etmektedir 87. Dier kamu kurum ve kurulularnda olduu gibi belediyelerde açklk, eitlik ve tarafszlk ilkelerinin gerei olan bilgi edinme hakknn kullanlmas konusunda yaplan bavurular cevaplandrmak, bilgi ve belgeye eriimde gereken kolaylklar salamak yoluyla effaf yönetimin 85 86 87 YAAMI, Firuz Demir; Bilgi Edinme Hakk, Panel, TBB Yayn, 2004, Ankara, s.28 KARASU, Mithat Arman; Kente Kar Suç, mar Uygulamalar Balamnda Kente Kar lenen Suçlar, Sava Yaynevi, Ankara-2009, s.23 KALABALIK, H., Yerel Yönetim Hukuku, s.131 105 salanmasna katkda bulunmu olacaklardr. Vatandalarn “bilgi edinme hakk” kamu kurum ve kurulularna “bilgi verme ödevi” yüklemektedir. IV- Bilgi Edinme Hakk Kanununun Anahatlar: 4982 sayl “Bilgi Edinme Hakk Kanunu” ile kural olarak herkesin bilgi edinme hakkn kullanabilecei kuralnn yannda yabanc gerçek ve tüzel kiilere de belirli artlar çerçevesinde bu hak tannm, bilgi edinme hakknn kullanlmasnda kurum ve kurulularn ne ekilde hareket etmeleri gerektii belirli usul ve sürelere bal tutulmutur. Dier yandan bilgi edinme hakknn kullanlmasna yönelik bavurularn Devlet srr veya Devletin ekonomik menfaatlerine ilikin bilgi ve belgelerden olmas nedeniyle reddedilmesi halinde ilgililerin Bilgi Edinme Deerlendirme Kuruluna itiraz etmesine ilikin düzenleme getirilmitir. Ayrca, bilgi edinme bavurusu reddedilen bavuru sahibi, genel hükümler uyarnca idari yargda dava açabilecektir. Kanunun Genel Gerekçe’sinde de vurguland üzere, “kamu kaynaklaryla üretilen ve hiçbir gizlilii olmayan bilgilere eriimin gereksiz yere kstlanmamas, vatandalarn kendileriyle ilgili bilgilere kolayca eriiminin salanmas ve kamusal hizmetle yükümlü kurum ve kurulularn çalmalarn görmesini, izlemesini, bilgilenmesini salamak amacyla bilgi edinme hakknn kullanlmasnn snrlarn da belirlemek gerekmektedir. Bilgi edinme hakkn belirlerken göz ard edilmemesi gereken iki husus, kamusal gizlilik ve kiisel gizliliktir. Söz konusu kavramlar bilgi edinme hakknn tand serbestinin snrlarn belirlemektedir.” Avrupa nsan Haklar Sözlemesinin 8 inci maddesinin ilk fkrasnda kiinin özel ve aile hayat, konut dokunulmazl ve muhaberatn gizlilii bir insan hak ve hürriyeti olarak kabul edilmitir. kinci fkrada, bu hak ve hürriyetlere getirilebilecek snrlamalar, “Bu haklarn kullanlmasna resmi bir makamn müdahalesi demokratik bir toplumda ancak milli güvenlik, kamu huzuru, ülkenin iktisadi refah, düzenin korunmas için zorunlu ölçüde, kanunun izin vermesi artyla gerçekleebilir” eklinde genel bir ifade ile açklanmtr. Bu itibarla, Avrupa Birliinin konu ile ilgili mevzuat da dikkate alnmak suretiyle hazrlanan 4982 sayl BEHK’da, bilgi edinme hakknn snrlar belirlenmi ve açklanmas halinde zarar görebilecei bilgi ve belgeler Kanun kapsam dnda tutulmutur. Kanunun 31.maddesinin öngördüü “Bilgi Edinme Hakk Kanunu Uygulama Yönetmelii 27.4.2004 tarihli Resmi Gazete’de yaynlanarak yürürlüe girmitir. Anlan BEHKUY’de bu Kanunun uygulanmas ile ilgili esas ve usuller belirlenmitir. V- Bilgi Edinme Hakk Kanunu Kapsamna Giren Kamu Kurum ve Kurulularna Getirilen Ödev ve Yükümlülükler: 09.10.2003 tarihli ve 4982 Sayl Bilgi Edinme Hakk Kanununun uygulanmas ile ilgili esas ve usulleri belirleyen ve 27.4.2004 tarih ve 25445 sayl Resmi Gazete’ye yaymlanarak yürürlüe giren Yönetmelikte, Kanun kapsamna giren kamu kurum ve kurulularna yüklenen ödev ve yükümlülükler ile bu kurum ve kurulularca alnmas gerekli idari ve teknik tedbirler gösterilmitir. 106 1- Kamu Kurum Ve Kurulularnca Alnacak Tedbirler: Yönetmeliin “Bilgi verme yükümlülüü kapsamnda, alnacak tedbirler” balkl 6.maddesi uyarnca, kamu kurum ve kurulularnn öncelikle ellerinde mevcut olan ve bilgi edinme bavurusuna konu olabilecek bütün bilgi ve belgeleri, bilgi edinme hakknn kullanmn kolaylatracak ekilde tasnif etmeleri, bu amaçla belge kayt, dosyalama ve ariv düzeniyle ilgili gerekli idari ve teknik tedbirleri almalar gerekmektedir. Yönetmelikte ayrca, vaki olabilecek bilgi edinme bavurularnn zamannda karlanabilmesi ve bu bavurulardan kaynaklanan i yükünün en aza indirilebilmesi amacyla bilgi iletiim teknolojileri kullanlmak suretiyle bilgi edinme bavurularna hazrlk mahiyetinde yol gösterici ve bilgi edinme bavurusuna konu olabilecek bir takm genel mahiyetteki bilgilerin bavuruya gerek kalmadan kamuoyunun bilgisine sunulmas eklinde baz tedbirlerin alnmas da öngörülmütür 88. Yönetmelikte alnmas istenilen tedbirler unlardr; a) Kurum Dosya Planlarnn Hazrlanmas: Kurum ve kurulularn; görev ve hizmet alanlarna giren konulardaki bilgi ve belgelerin konularn ve bunlarn hangi birimde mevcut olduunu ihtiva eden kurum dosya planlarn konuyla ilgili mevzuatta belirlenmi ilkelere uygun olarak düzenlenmeleri ve oluturulacak bilgi edinme birimlerinde bulundurmalar ve bunlardan yeterli sayda nüshay bavuru sahiplerinin yararlanmasna planlarnn bir örnei de kurum ve kurulularn kurumsal internet sayfalarndan kamuoyunun bilgisine sunulacaktr. b) Kurumsal nternet Sayfalarnn Hazrlanmas: Kurum ve kurulularn bilgi edinme hakknn kullanlmasnda Kanun ve Yönetmelikte öngörülen yükümlülüklerinin yerine getirilmesinde çada bilgi iletiim teknolojilerini, internet ve elektronik haberlemeyi kullanmalar zorunlu hale gelmi, internet sayfalarnda yer vermeleri gereken bilgiler (Yön. 6.md.) ve internet sayfalarnda ihtiyari olarak yaymlanabilecek bilgi ve belgeler (Yön.7.md.) gösterilmitir. 1- Kurum ve kurulularn internet sayfalarnda yer vermeleri gereken bilgiler: Yönetmeliin 6.maddesi uyarnca kurum ve kurulularn internet sayfalarnn; aa) Görev ve hizmet alanlarna giren konulardaki bilgi ve belgelerin konularn ve bunlarn hangi birimde mevcut olduunu ihtiva eden kurum dosya planlarn, bb) Görev ve hizmet alanlarna giren konulardaki temel nitelikli karar ve ilemleri, mal ve hizmet almlar, satmlar, projeler ve yllk faaliyet raporlarn, cc) Görev ve hizmet alanlarna giren konulardaki kanun, tüzük, yönetmelik, Bakanlar Kurulu Karar veya dier düzenleyici ilemleri, yaymlanmsa hangi tarihli ve sayl Resmi Gazetede yaymlandn, görev ve hizmet alanlaryla ilgili deiikliklerin ilenmi halini, 88 BOZOLU, Osman, Bilgi Edinme Kanunu Kapsamna Giren Kamu Kurum ve Kurulularnn Yükümlülükleri, Yerel Yönetim ve Denetim Dergisi, Ekim-2004, Cilt 9, Say:10, s.47-51. 107 dd) Kesinleen faaliyet ve denetim raporlarn, ee) Elektronik posta yoluyla yaplacak bavurularn kabulüne imkan vermek amacyla oluturulacak kurumsal elektronik posta adreslerini, ff) Bilgi edinme hakknn elektronik ortamda kullanmn kolaylatrmak maksadyla Yönetmelik ekinde yer alan gerçek kiiler için Ek-1, tüzel kiiler için Ek-2 bavuru formlarn, htiva etmesi gerekmektedir. Bu itibarla kamu kurum ve kurulularnn internet sayfalarn bu bilgileri ihtiva edecek ekilde yeniden ekillendirerek kamuoyunun bilgisine sunmalar zorunlu hale gelmitir. 2. nternet sayfalarnda ihtiyari olarak yaymlanabilecek bilgi veya belgeler: Yönetmeliin 7.maddesi uyarnca, kurum ve kurulular, bilgi edinme hakknn etkin olarak kullanlabilmesi ve bilgi edinme bavurularndan kaynaklanan i yükünün en aza indirilebilmesinin salanmas bakmndan, aadaki türden bilgi ve belgeleri internet sayfalar üzerinden kamuoyunun bilgisine sunabilirler; aa) Tekilat yaps, görevler, bütçe, gelir ve giderler hakkndaki bilgi ve belgeler, bb) Personel says ve statüleri hakkndaki bilgiler, cc) Verilen hizmetlere ilikin bilgiler, dd) Karar alma, hizmet sunma ve politika oluturma yöntemlerine ilikin bilgiler, ee) Kamuouynu etkileyen kararlar gerekçeleri, politikalar, bunlar hakknda idare tarafndan yaplan deerlendirmeler ve bu kararlarn alnmasna dayanak tekil eden temel bilgiler ve veriler, ff) Kayt, dosyalama ve ariv düzeninin tantmna ilikin bilgiler, gg) ikayet ve bavurularn yaplma usulü ve verilecei merci veya yetkili kii hakknda bilgiler, hh) statistiki veriler, aratrma raporlar, makaleler ve dier belgeler. 2- Bilgi Edinme Birimlerinin Oluturulmas: Yönetmeliin 8.maddesine göre; aa) Kurum ve kurulularn basn ve halkla ilikilerle görevli birimlerinde, bilgi edinme hakknn etkin olarak kullanlabilmesi ve bilgi veya belgelere eriimin zamannda salanabilmesi amacyla bilgi edinme birimleri oluturmalar, bb) Bünyesinde basn ve halkla ilikilerle görevli birimi veya bu birime benzer görevler ifa eden birim bulunmayan kurum ve kurulularn, kurum ve kurulu içindeki bir birim bünyesinde bilgi edinme birimleri oluturmalar veya dorudan kurum yöneticisine bal bilgi edinme yetkilisi görevlendirmeleri, Gerekmektedir. Bilgi edinme birimlerinde, yeterli sayda personel görevlendirilmesi, bavuruyu kolaylatracak fiziki mekana ve teknik donanma sahip olmas da salanmaldr. Bilgi Edinme Birimleri: Bilgi edinme bavurular ile ilgili ilemleri yapar. Bu birimlerde görevli personel, bilgi edinme hakkn kullanacak kiilerin istekleri durumunda, bavurunun nasl yaplaca, talep edilen bilgi veya belgenin kurum ve kuruluun hangi biriminde bulunabilecei ve bavuru sonrasndaki i- 108 lemler konusunda bilgi verir, açklama yapar, gerekli yardm salar. Kurum ve kurululardaki bilgi edinme birimleri, Kanun ve Yönetmelikte belirlenen esas ve usullere göre kurum ve kurulularn ilgili deer birimleriyle koordinasyon içinde görev ifa ederler. Yönetmeliin 15.maddesinde, bilgi edinme birimlerinde görevli personelin, bilgi edinme bavurusunda bulunan kiilere yol göstermekle ve Kanun kapsamnda sahip olduklar haklar kullanabilmeleri için yardmc olmakla yükümlü bulunduklar belirtilmitir. Bilgi edinme biriminde görevli personelin bu amaçla, dilekçe veya formlardaki ekil noksanlklarn bavuru sahiplerine bavuru annda bildirmeleri ve bu noksanlklarn nasl giderilecei hususunda yol göstermeleri gerekmektedir. Bilgi edinme bavurusunda bulunan kiilerin, kurum ve kurulularn ellerinde hangi konularda ve ne türden bilgi veya belgeler bulunduu konusunda bilgilenmelerini salamak amacyla, Yönetmeliin 6.maddesi uyarnca kurum ve kurulularca hazrlanacak kurum dosya planlar, bilgi edinme birimlerinde bulundurulmal ve bunlardan yeterli sayda nüsha bavuru sahiplerinin yararlanmasna sunulmaldr. Kurum ve kurulularn tekilat yapsna, görev ve hizmet alanlarna ilikin bilgiler, tantma veya eitim amaçl broürler ve yaynlar, yllk faaliyet raporlar ile bütçe ve harcamalarna ilikin raporlar bilgi edinme birimlerinde bulundurulabilir. 3- Bilgi Edinme Hakknn stisnalar: Bilgi Edinme Hakk Kanununun 15-27.maddelerinde saylan; kiinin çalma hayatn ve mesleki onurunu etkileyecek olanlar hariç, yarg denetimi dnda kalan idari ilemler, devlet srlar, ülkenin ekonomik çkarlarna, istihbarata, idari ve adli soruturmaya, özel hayata dair bilgiler, haberlemenin gizliliini ihlal edecek bilgi ve belgeler, ticari srlar ile Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamndaki hususlar bilgi edinme hakknn istisnasn oluturmaktadr. Bunlarn yan sra, tavsiye ve mütalaa talepleri ile yaymlanm veya kamuya açklanm bilgi veya belgelerde bilgi edinme bavurularna konu edilemezler. Bu husus, 24.01.2004 tarih ve 5356 sayl RG’de yaymlanan, Dilekçe ve Bilgi Edinme Hakknn kullanlmasna ilikin 2004/12 sayl Babakanlk Genelgesinde de vurgulanmtr. 4- Bilgi Edinme Bavurusuna Konu Olabilen ve Olamayan Bilgi ve Belgeler: Yönetmeliin 12.maddesine göre; bilgi edinme bavurusu, bavurulan kurum ve kurulularn ellerinde bulunan veya görevleri gerei bulunmas gereken bilgi ve belgelere ilikin olmaldr. Kurum ve kurulular; ayr veya özel bir çalma, aratrma, inceleme yada analiz neticesinde oluturulabilecek türden bir bilgi veya belge için yaplacak bavurular ile tekemmül etmemi bir ileme ilikin bilgi veya belge için yaplacak bavurulara olumsuz cevap verebilirler. Belli bir tarihte açklanaca, duyurulaca önceden belirtilmi olup, zamanndan önce açklanmas halinde kamu yararn zedeleyecek veya kiisel ya- 109 rar salamak için kullanlabilecek bilgi veya belgeler, belirtilen tarihten önce açklanamaz, eriimi salanamaz. Yönetmeliin 13.maddesine göre; kurum ve kurulularca yaymlanm veya kitap, broür, ilan ve benzeri yollarla kamuya açklanm bilgi veya belgeler, bilgi edinme bavurusuna konu olamaz. Ancak, belirtilen yollarla kamuoyuna açklanm veya kurum ve kurulularca elektronik ortamda yaymlanm kanunun eriimine açk bilgi veya belgelerin ne ekilde, ne zaman ve nerede yaymland veya açkland bavurana bildirilir. 5- Bavurularn Kabulü, Deerlendirilmesi ve leme Konulmas: Yönetmeliin 14.maddesine göre; Bavuru dilekçeleri veya formlar, kurum ve kurulularn bilgi edinme birimleri, bavuru dilekçeleri veya formlarnn 9.maddede belirtilen biçimde verilip verilmediinin kontrolünü yaptktan sonra bunlarn evrak kaytlarn yaparak hazr bulunmalar kouluyla bavuru sahiplerine, bavurunun tarih ve saysn gösteren bir makbuz verir. Kurum ve kurulularn bilgi edinme birimleri dndaki her hangi bir birimine ulaan bavuru dilekçeleri veya formlar, ileme konulmadan derhal bilgi edinme birimlerine gönderilir. Yönetmeliin 9.maddesinde belirtilen unsurlar içermeyen bavuru dilekçeleri veya formlar ile 10.maddede belirtilen unsurlar içermeyen elektronik posta yoluyla gönderilmi bavuru dilekçeleri veya formlar ileme konulmaz ve durum bavuru sahibine bildirilir. Gerçee aykr beyanda bulunduu sonradan anlalan bavuru sahiplerinin dilekçeleri veya formlar, bu durumun anlald tarihte hiç bavuru yaplmam saylarak ileme konulmaz. Elektronik posta yoluyla yaplan bilgi edinme bavurularnda, bavuru sahibi gerçek veya tüzel kiilerin verdii TC. kimlik numaras, çileri Bakanl Nüfus ve Vatandalk leri Genel Müdürlüünün internet sayfasndan, bavuru sahibi tarafnda verilen ad ve soyadn doru olup olmadnn tespiti amacyla gerektiinde sorgulanr. Gerçee aykr ad ve soyadla yaplan bavurular ileme konulmaz. Bavuru dilekçesi veya formu kaydedildikten sonra, en geç iki i günü içinde kurum veya kuruluun ilgili birimlerine gönderilir. Bu yazda; bavurunun hangi birim tarafndan cevaplanaca ve bavuru sahibine hangi tarihe kadar cevap verilmesi gerektii belirtilir. Bu tür yazlarn hzl bir ekilde ilgili birimlere iletilmesi için gerekli yetki devri ilemleri ilgili mevzuata uygun olarak yaplr. Elektronik posta yoluyla gelen bavurular çkts iletilmek suretiyle gönderilir. Ayrca bavurunun hangi birim tarafndan cevaplanaca ve istenen bilgi veya belge hakknda bavuru sahibine hangi tarihe kadar cevap verilmesi gerektii belirtilir. Kurum ve kurululardaki bilgi edinme birimleri, Kanun ve bu yönetmelikte belirlenen esas ve usullere göre kurum ve kurulularn ilgili dier birimleriyle koordinasyon içinde görev ifa ederler. 110 Yönetmeliin 16.maddesine; bavuru dilekçesi veya formuyla istenen bilgi veya belgeler, yeterince açk ve anlalr deilse, kurum ve kurulular bavurunun hangi nedenlerle yeterince açk ve anlalr olmadn bavuru sahibine bildirebilir ve ek bilgiler sunmasn isteyebilir. Bu taktirde Yönetmeliin 20.maddesindeki bilgi ve belgeye eriim için öngörülen on be günlük süre, belirtilen noksanlklarn giderildii tarihten itibaren balar. 6- Bavurularn Cevaplandrlmas: Yönetmeliin 18.maddesine göre; Bilgi edinme birimlerince iletilen bavurular, kurum ve kurulularn ilgili birimlerince cevaplandrlr. Bavuruya cevap verecek birimin, istenen, bilgi veya belgeyi kurum ve kurulu içindeki baka bir birimden salamas, bavuru ile ilgili olarak bir baka kurum ve kuruluun görüüne ihtiyaç duyulmas veya bavuru içeriinin birden fazla kurum ve kuruluu ilgilendirmesi durumunda, 17.madde hükmü uygulanr. Kurum ve kurulular, bilgi edinme bavurularyla ilgili cevaplarn yazl olarak veya elektronik ortamda bavuru sahibine bildirirler. Ancak, bavuru sahibine elektronik posta yoluyla verilecek cevaplar, kurum ve kurulularn bilgi edinme birimleri araclyla gönderilir. Bu kapsamdaki bir bavuruya hazrlanan cevap, ilgili birim tarafndan bilgi edinme birimlerine yazl olarak veya elektronik ortamda gönderilir. Bavurunun cevapland tarih, kurum veya kuruluun cevap yazs üzerindeki tarihtir. Bilgi edinme bavurular hakknda gerekli inceleme ve aratrma, bavuruya cevap verecek birim tarafndan yaplr ve bavurular, 20.maddede belirtilen süreler içinde cevaplandrlr. Bütün bavurular olumlu veya olumsuz olarak cevaplandrlrken, bavuru sahibine gönderilecek yaznn bir sureti, yaznn ekleri hariç olmak üzere ayrca bilgi edinme birimlerine gönderilir. Bavurunun reddedilmesi halinde bu kararn gerekçesi ve buna kar yaplabilecek bavuru yollar ve süreleri belirtilir. Kamu görevlilerinin ihmali veya kusurlu davranlar nedeniyle, Kanunda belirtilen süreler içinde bavurunun cevaplandrlmamas, kurum ve kurulularn cevap verme yükümlülüünü ortadan kaldrmaz. Daha önce cevapland halde ayn kiiler tarafndan yaplan tekrar mahiyetindeki bavurular ile soyut ve genel nitelikteki bavurular ileme konulmaz ve durum bavuru sahibine bildirilir. 7- Bilgi ve Belgeye Eriim Süreleri: Yönetmeliin 20.maddesine göre; Kurum ve kurulular, bavuru üzerine istenen bilgi veya belgeye eriimi onbe i günü içinde salamakla yükümlüdürler. Ancak, istenen bilgi veya belgenin, bavurulan kurum ve kurulu içindeki baka bir birimden salanmas; bavuru ile ilgili olarak bir baak kurum ve kuruluun görüünün alnmasnn gerekmesi veya bavuru içeriinin birden fazla kurum ve kuruluu ilgilendirmesi durumlarnda bilgi ve belgeye eriim otuz i günü içinde salanr. Bu durum- 111 da, sürenin uzatlmas ve bunun gerekçesi bavuru sahibine onbe i günlük sürenin bitiminden önce bildirilir. 8- Bavuru Ücretleri: Yönetmeliin 22. ve Geçici 6.maddelerine göre; Kurum ve kurulular, eriime olanak saladklar bilgi veya belgeler için bavuru sahibinden, bilgi veya belgelere eriimin gerektirdii inceleme, aratrma, kopyalama, postalama ve dier maliyet unsurlar ile orantl ölçüde üceret tahsil edebilir. Kurum ve kurulular bu amaçla her yl bütçe kanununda belirlenecek ilkeler göre bilgiye eriim ücret tarifesi belirler. Kurum ve kurulular elektronik posta yoluyla eriimine olanak saladklar bilgi veya belgeler için de, eriimin gerektirdii inceleme, aratrma ve dier maliyet unsurlaryla orantl ölçüde ücret tahsile edebilir. Kurum ve kurulular eriimini salayacaklar bilgi veya belgelerin, eriim maliyeti tutar ve ödemenin nereye yaplaca hakknda bavuru sahibini, bavuru tarihinden itibaren on be gün içinde bilgilendirir. Ancak, istenen bilgi ve belgenin, bavurulan kurum ve kurulu içindeki baka bir birimden salanmas; bavuru ile ilgili olarak bir baka kurum ve kuruluun görüünün alnmasnn gerekmesi veya bavuru içeriinin birden fazla kurum ve kuruluu ilgilendirmesi durumunda, kurum ve kurulular eriim maliyeti tutar ve ödemenin nereye yaplaca hakknda bavuru sahibini, bavuru tarihinden itibaren otuz gün içinde bilgilendirir. Bilgi veya belgelere eriim için gereken maliyet tutarnn kurum ve kurulu tarafndan bavuru sahibine bildirilmesiyle, on be veya otuz i günlük süreler kesilir. Bavuru sahibi, bildirimin yapld tarihten itibaren on be i günü içinde ödemeyi gerçekletirdiini gösteren belgeyi sunmad takdirde talebinden vazgeçmi saylr. Kamu kurum ve kurulularnn, eriimine olanak saladklar bilgi veya belgeler için bavuru sahiplerinden talep edecekleri ücretler, ilgili kurum ve kurulu bütçesine gelir olarak kaydedilmek üzere ilgili saymanlklara veya bu saymanlklar adna bankalar ve dier finans kurumlar veya PTT ubelerinde açlan hesaplara yatrlr. Kamu kurumu niteliindeki meslek kurulularnn, eriimine olanak saladklar bilgi veya belgeler için bavuru sahiplerinden talep edecekleri ücretler, ilgili meslek kurulular adna açlan hesaba yatrlr. Bavuru ücretlerine ilikin ilkeler belirleninceye kadar, 2004 yl için uygulanmak üzere kurum ve kurulular tarafndan tespit edilecek tarifelere göre ücret tahsil edilebilir. Ancak eriimine olanak salanan bilgi ve belgelerin ilk on sayfalarnn kopyalar için, postalama maliyeti dahil herhangi bir ücret alnmaz. 9- Rapor Düzenlenmesi: Bilgi Edinme Hakk Kanununun 30 ve Yönetmeliin 44.maddeleri uyarnca; kurum ve kurulular, bir önceki yla ait olmak üzere; a) Kendilerine yaplan bilgi edinme bavurularnn saysn, b) Olumlu cevaplanarak bilgi veya belgelere eriim salanan bavuru saysn, 112 c) Reddedilen bavuru says ve bunlarn dalmn gösterir istatistik bilgileri, d) Gizli yada sr niteliindeki bilgiler çkarlarak yada bu nitelikteki bilgiler ayrlarak bilgi veya belgelere eriim salanan bavuru saysn, e) Bavurunun reddedilmesi üzerine itiraz edilen bavuru says ile bunlarn sonuçlarn, gösterir bir tablo hazrlayarak, bu raporlar her yl ubat aynn sonuna kadar Bilgi Edinme Deerlendirme Kuruluna gönderirler. Bu raporlar, bilgi edinme birimlerinin koordinasyonunda hazrlanr. Bal, ilgili ve ilikili kamu kurum ve kurulular raporlarn bal, ilgili yada ilikili olduklar bakanlk vastasyla iletirler. Kurul, hazrlayaca genel raporu, söz konusu kurum ve kurulularn raporlar ile birlikte her yl Nisan aynn sonuna kadar Türkiye Büyük Millet Meclisine gönderir. Bu raporlar, takip eden iki ay içinde TBMM Bakanlnca kamuoyuna açklanr. 10- Denetim ve Ceza Hükümleri: BEHK’nun 39. ve Yönetmeliin 42.maddeleri uyarnca; bilgi edinme hakknn kullanm kapsamndaki bavurulara ilikin uygulamalar, kurum ve kurulu yöneticilerince mevzuat dahilinde denetlenir. Kanunun ve bu Yönetmeliin uygulanmasnda ihmali, kusuru veya kast bulunan memurlar ve dier kamu görevlileri hakknda, iledikleri fiillerin genel hükümler çerçevesinde ceza kovuturmasn gerektirmesi hususu sakl kalmak kaydyla, tabu olduklar mevzuatta yer alan disiplin cezalar uygulanr. Kanunda ve bu Yönetmelikte belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde eriilen bilgi ve belgeler ticari amaçla çoaltlamaz, kullanlamaz, eriimi salayan kurum ve kurulutan izin alnmakszn yaynlanamaz. Bu madde hükmüne aykr olarak eriilen bilgi veya belgeleri ticari amaçla çoaltanlar, kullananlar veya yaynlayanlar hakknda kanunlarn cezai ve hukuki sorumlulua ilikin hükümler uygulanr. (σ2-σ +*σ43+ *+Ü+82+4*σ83+ 1;8;2;4;4 (+2+*σ?+2+82+ σ2-σ2σ 1'8'82'8/ 1GT[TJGYG_ϚRGTOYZOYTGRGXGXGYϚTJGH[R[TSGJϚÝϚGTRGāϚRGTHORMORKXOTHGā\[X[ YGNOHOTOTKXOāOSOTKG¥ϚRSGYϚMKXKQOX σZOXG`ϚT1UT[Y[ RQ½5@'4ZGXONROJORKQ¨KORK1GJϙQ·_(KRKJO_K(GĄ QGTRϙàϙTG HGĄ\[XGXGQ (UYZGTIϙ ZXKT OYZGY_UT[T[T GRZ ZGXGLϙTJG LGGRO_KZ M·YZKXKT \K GJϙ MK¨KT(GĄQGTRϙQZGTOĄ_KXOG¨SGX[NYGZϙGRSϙĄQUQUXK¨¨ORUQGTZGSK_NGTKQGLKH½LK\H ZOIGXOOĄRKZSKRKXOTG_XϙG_XϙYG_ϙRGXϙTGJGOXHORMOTOTKXOĄOSOTKG¨ϙRSGYϙTϙZGRKVKZSOĄZOX 1GJϙQ·_ (KRKJO_K (GĄQGTRϙàϙ 8[NYGZ \K *KTKZOS 3½J½XR½à½ ZGXONRO IK\GHO_G`ϙORKYG_ϙRϙ1GT[T[TȔϘYZKTKIKQHORMO\K_GHKRMKTOTTOZKROàOȕHGĄRϙQRϙTIO SGJJKYOTOTOQOTIOLϙQXGYϙTϙMKXKQ¨KM·YZKXKXKQSK`Q[XHGĄ\[X[_[XKJJKZSOĄZOX RQ½5@'4ZGXONROJORKQ¨KORKOZOXG`KT1[X[R[S[`GS½XGIGGZKZSOĄZOX 1'8'8 RQ½5@'4ȑϙTOZOXG`ϙTϙT1'(;2ORK 113 YG_ϙRϙ(ORMO+JOTSK.GQQϙ1GT[T[T[TROTIOSGJJKYOTJKȔ([1GT[T[TGSG Iϙ! JKSUQXGZOQ \K ĄKLLGL _·TKZOSOTMKXKàOURGT KĄOZROQ ZGXGLYϙ`RϙQ\K G¨ϙQRϙQ ORQKRKXOTK[_ M[TURGXGQQOĄORKXOTHORMOKJOTSKNGQQϙTϙQ[RRGTSGRGXϙTGOROĄQOTKYGY\K[Y[RRKXOJ½`KTRK SKQZOXȕ! ½TI½ SGJJKYOTJK Ȕ.KXQKY HORMO KJOTSK NGQQϙTG YGNOVZOXȕ! OTIO SGJJK YOTJKȔ1[X[S\KQ[X[R[ĄRGXH[1GT[TJG_KXGRGTOYZOYTGRGXJϙĄϙTJGQONKXZ½XR½HORMO\K_G HKRMK_OHGĄ\[XGTRGXϙT_GXGXRGTSGYϙTGY[TSGQ\KHORMOKJOTSKHGĄ\[X[RGXϙTϙKZQOTY½XGZRO \KJUàX[YUT[¨RGTJϙXSGQ½`KXKMKXKQROOJGX¯\KZKQTOQZKJHOXRKXOGRSGQRG_½Q½SR½J½XRKX ([1GT[T_½X½XR½àKMOXJOàOZGXONZKTOZOHGXKTJOàKXQGT[TRGXϙTH[1GT[TGG_QϙXϙN½Q½SRK XO [_M[RGTSG`ȕ JKTSKQZKJOX ([TG M·XK HORMO KJOTSK NKXQKY O¨OT QGT[TO HOX NGQ HORMO \KXSKOYKQGS[Q[X[S\KQ[X[R[ĄRGXϙO¨OTQGT[TOHOX_½Q½SR½R½QZ½X1[X[S\KQ[X[R[ĄRG XϙT HORMO \K HKRMK_K KXOĄOSO KTMKRRKSKRKXO GTIGQ 1GT[T[T OYZOYTG YG_Jϙàϙ MKXKQ¨KRKXOT SK\I[JO_KZONGROTJKS½SQ½TJ½X ϘZOXG`QUT[Y[HGĄ\[X[T[TOYKYG_ϙRϙ1GT[T[TȔϘYZKTKIKQHORMO\K_GHKRMKTOT TOZKROàOȕHGĄRϙQRϙSGJJKN½QS½QGVYGSϙTJG_KXGRSGJϙàϙJKàKXRKTJOXORSOĄ!H[IONKZ RKGTϙRGT1GT[TJGJ½`KTRKTKTJOàKXOYZOYTGRGXGXGYϙTJGJGH[R[TSGJϙàϙGTRGĄϙRGTSK`Q[X HORMORKXOTHGĄ\[X[YGNOHOTOTKXOĄOSOTKG¨ϙRSGYϙTGU_HOXROàO_RKQGXGX\KXORSOĄZOX (+*1 (Gā\[X[T[TXKJJKJORSKYONGROTJKH[QGXGXϚTMKXKQ¥KYO\KH[TGQGXāϚ_GVϚRG HORKIKQHGā\[X[_URRGXϚ\KYºXKRKXOTOTHKROXZORSKYOMKXKQOX σZOXG`ϚT 1UT[Y[ +SXK (GZ[XG_ '2:/451 ZGXONRO JORKQ¨K ORK 'RZϙTJGà (KRKJO_K(GĄQGTRϙàϙTGHGĄ\[XS[Ą\K'TQGXGϘRO'JRO_K9GXG_ϙ_GQϙTϙTJGH[R[TGT'RZϙTYU_ )GJJKYOTOT KQZK Y[T[RGT NGXOZGJG OĄGXKZRKTSOĄ GRGTRGXϙT NKX OQO ĄKXOJO ½`KXOTJK ZGXONOTJKHOXZGQϙSM·XK\ROIKVGXQKJKTGXG¨RGXGUZUVGXQLOĄOQKYORJOàO!H[LϙĄ QGXĄϙRϙàϙM½TR½Q?:2GRϙTJϙàϙ!Y·`QUT[Y[LOĄRKXJK3KZ'QϘTĄ:[X:KQY4GQ9GT\K:OI 2ZJ ăZO OHGXKYO ORK M·XK\RORKXOT MO_JOàO QG\[TO¨O _KRKQRKXOT GXQGYϙTJG ?KTO 'RZϙTJGà 9VUX 1[R½H½ϘĄRKZSKIOROàO_G`JϙàϙTJGTHGNOYRKGĄGàϙJGQOHORMO\KHKRMKZGRKVRKXOTJKH[R[TS[Ą Z[X Ȕ'RZϙTYU_ )GJJKYO ½`KXOTJKQO [_M[RGSGTϙT _GYGR JG_GTGàϙ (KRKJO_KTO`IK GRϙTSϙĄHOXSKIROY_GJGKTI½SKTQGXGXϙSϙJϙXH[TRGXϙTHOXOYOJKàORYK_GYGRJG_GTGàϙURGT OJGXOOĄRKSTKJOX%9·`QUT[Y[OĄRKSOTZGXONO\KYG_ϙYϙTKJOX%9·`QUT[Y[OĄRKSKJG_GTGQ URGTQGXGXϙTGYRϙMOHOJOXUTG_Rϙ·XTKàOTOTZGXGLϙSG\KXORSKYO! 9·` QUT[Y[ [_M[RGSG \KXORKT JOVQU¨GTRϙ VKXGQKTJK YGZϙĄ LOĄOTJK GJϙ MK¨KT 3KZ'QϘTĄ:[X:KQY4GQ9GT\K:OI2ZJăZOATOTC?KTO'RZϙTJGà9VUX1[R½H½ϘĄRKZSKIO ROàOORKURGTORMOYOTKJOX% 9·`QUT[Y[ĄOXQKZORK'RZϙTYU_)GJJKYO½`KXOTJKQO[_M[RGSGORKORMORO_GVϙRGTGT RGĄSGTϙTO¨KXOàOTKJOX%9·`QUT[Y[GTRGĄSG_GGOZHKRMKRKXOTGYRϙMOHOJOXUTG_Rϙ·XTKàOTOT ZGXGLϙSG\KXORSKYO! 'RZϙTYU_)GJJKYO½`KXOTJKQO[_M[RGSG'TQGXGϘROYϙTϙXRGXϙO¨KXOYOTJKHGĄQGNGTMO 114 IGJJK\KYUQGQRGXJG[_M[RGTSGQZGJϙX%ȕ 'RZϙTJGà (KRKJO_K (GĄQGTRϙàϙ ZGXONRO IK\GHO _G`ϙ ORK Y·` QUT[Y[ _UR O¨OT ϘSGX \K ăKNOXIOROQ 3½J½XR½à½TIK \K JOàKX ORMORO Q[X[R[ĄRGXIG OVZGR KJOROTIK_K QGJGX (KRKJO_K+TI½SKTOTOTZGXON\KYG_ϙRϙ1GXGXϙORK?KTO'RZϙTJGà9VUX1[R½H½ *KXTKàO GJϙTG Q[RRGTSG O`TO \KXORJOàO! JGNG YUTXG _GVϙRGT OTIKRKSKJK SK`Q[X GRGTϙT (½_½QĄKNOX(KRKJO_KYOTOTM·XK\_KZQO\KYUX[SR[R[QRGXϙGXGYϙTJGH[R[TJ[à[TJGTHGNOYRK ZGXON\KYG_ϙRϙ+TI½SKT1GXGXϙORK_KZQOYO`URGXGQGRϙTGTYG_ϙRϙ1GXGXϙT OVZGRKJORJOàO!GJϙMK¨KT*KXTKQGJϙTGKIXOSOYOROĄRKSOTOTYUTGKXJOXORSKYOTKQGXGX\KXORJO àO! ZGXONRO _G`ϙ ORK JK ?KTO 'RZϙTJGà 9VUX 1[R½H½ *KXTKàOTK OĄMGRRKXOT YUT \KXORSKYOTOTZKHROàKJORJOàON[Y[YRGXϙTϙHORJOXSOĄZOX +SXK (GZ[XG_ '2:/451 ZGXONRO JORKQ¨K ORK OZOXG`KT 1[X[R[S[`G HGĄ\[X S[ĄZ[X 1'8'8 +SXK(GZ[XG_'2:/451ȑ[TOZOXG`ϙTϙT1'(;2ORK YG_ϙRϙ(ORMO+JOTSK.GQQϙ1GT[T[T[TOTIOSGJJKYOTJKȔ([1GT[T[TGSG Iϙ!JKSUQXGZOQ\KĄKLLGL_·TKZOSOTMKXKàOURGTKĄOZROQZGXGLYϙ`RϙQ\KG¨ϙQRϙQORQKRKXOTK[_ M[TURGXGQQOĄORKXOTHORMOKJOTSKNGQQϙSQ[RRGTSGRGXϙTGOROĄQOTKYGY\K[Y[RRKXOJ½`KTRK SKQZOXȕ! ½TI½ SGJJKYOTJK Ȕ.KXQKY HORMO KJOTSK NGQQϙTG YGNOVZOXȕ! OTIO SGJJK YOTJKȔ1[X[S\KQ[X[R[ĄRGXH[1GT[TJG_KXGRGTOYZOYTGRGXJϙĄϙTJGQONKXZ½XR½HORMO\K_G HKRMK_OHGĄ\[XGTRGXϙT_GXGXRGTSGYϙTGY[TSGQ\KHORMOKJOTSKHGĄ\[X[RGXϙSKZQOTY½XGZRO \KJUàX[YUT[¨RGTJϙXSGQ½`KXKMKXKQROOJGX¯\KZKQTOQZKJHOXRKXOGRSGQRG_½Q½SR½J½XRKX ([1GT[T_½X½XR½àKMOXJOàOZGXONZKTOZOHGXKTJOàKXQGT[TRGXϙTH[1GT[TGG_QϙXϙN½Q½SRK XO[_M[RGTSG`ȕJKTSKQZKJOX([TGM·XKHORMOKJOTSKNKXQKYO¨OTQGT[TOHOXNGQHORMO \KXSKOYKQGS[Q[X[S\KQ[X[R[ĄRGXϙO¨OTQGT[TOHOX_½Q½SR½R½QZ½X1[X[S\KQ[X[R[ĄRG XϙT HORMO \K HKRMK_K KXOĄOSO KTMKRRKSKRKXO GTIGQ 1GT[T[T OYZOYTG YG_Jϙàϙ MKXKQ¨KRKXOT SK\I[JO_KZONGROTJKS½SQ½TJ½X *OàKXZGXGLZGT Ȕ(GĄ\[X[T[TXKJJKJORSKYONGROTJKH[QGXGXϙTMKXKQ¨KYO\KH[TG QGXĄϙ _GVϙRGHORKIKQ HGĄ\[X[ _URRGXϙ \K Y½XKRKXO HKROXZOROXȕ N½QS½T½ O¨KXKT (ORMO +JOTSK .GQQϙ 1GT[T[T[T ;_M[RGTSGYϙTGϘROĄQOT +YGY \K;Y[RRKX.GQQϙTJG ?·TKZSKROàOT OTIO SGJJKYO [_GXϙTIG HGĄ\[X[ YGNOVRKXOTK \KXORKIKQ UR[SY[` IK\GVRGXJG XKZ MKXKQ¨KYOTOT YG_ϙRϙ 1GT[T ORK SK`Q[X ?·TKZSKROàOT NGTMO SGJJKYOTK LϙQXGYϙTG _G JG HKTJOTK JG_GTJϙàϙTϙTG¨ϙQ¨G\KMKXKQ¨KROHOXĄKQORJKHKROXZORSKYOMKXKQSKQZKJOX'TIGQOZOXG`QU T[Y[HGĄ\[X[_GORMORO1[X[SIG\KXORKTZGXONROIK\GVZGSK`Q[XHGĄ\[X[T[T \KT[SGXGRϙYUX[RGXϙTJGZGRKVKJORKTHKRMKRKXOTKXOĄOSKG¨ϙRSGJϙàϙ!\KT[SGXGRϙ ZGRKVRKXRKORMOROOYKNO¨HOXG¨ϙQRGSGTϙT_GVϙRSGJϙàϙM·X½RS½ĄUR[V!H[JUàX[RZ[JGXKJJK JORJOàOGTRGĄϙRGTN[Y[YRGXRGORMOROXKZMKXKQ¨KYOURGXGQYG_ϙRϙ1GT[T\KORMORO?·TKZSK ROQ N½Q½SRKXOTK JG_GTϙRSGSϙĄ URJ[à[ \K H[ Y[XKZRK GTϙRGT SGJJK N½Q½SRKXO MKXKàOTOT 115 JK _KXOTK MKZOXORSKSOĄ URJ[à[ M·X½RJ½à½TJKT Y·` QUT[Y[ SK\`[GZϙT[_M[RGTSGYϙTJG JGNGJOQQGZROUR[TSGYϙN[Y[Y[TJGORMOROVKXYUTKROTJOQQGZOTOT¨KQORSKYOMKXKQZOàOTK! ϘZOXG`QUT[Y[HGĄ\[X[T[T\KT[SGXGRϙYUX[RGXϙTJGZGRKV KJORKTHKRMKRKXORK \K T[SGXGRϙ ZGRKVRKXJK _KX GRGTHORMORKXOT YG_ϙRϙ 1GT[TJGJ½`KTRKTSOĄ URGT OYZOYTG N½Q½SRKXO QGVYGSϙTJG URSGJϙàϙ JKàKXRKTJOXORJOàOTJKT GTϙRGT 1GT[T[T Ȕ(ORMO \KXSK _½Q½SR½R½à½ȕ HGĄRϙQRϙ OTIO SGJJKYO [_GXϙTIG HGĄ\[X[ YGNOHOTOT KXOĄOSOTK G¨ϙR SGYϙTG!U_HOXROàO_RKQGXGX\KXORSOĄZOX (+*1 (ORMO\KXSK_ºQºSRºRºÝºσYZKTKIKQHORMO\K_GHKRMKTOTTOZKROÝO σZOXG`ϚT1UT[Y[ ϘHXGNOS*+3Ϙ8ZGXONROKRKQZXUTOQVUYZGORK(K_VG`GXϙ (KRKJO_K(GĄQGTRϙàϙTGOQOHGĄ\[X[JGH[R[TGXGQ4OYGTZGXONOTJKTOZOHGXKT(K_VG `GXϙ (KRKJO_K (GĄQGTRϙàϙTIG YGZϙRGT MG_XOSKTQ[RRKXOT IOTYO ZGV[ QG_ϙZRGXϙ SKZXKQGXKRKXO QG¨ ROXG_G YGZϙRJϙQRGXϙ YGZϙĄ ZGXONRKXO \K SK\QORKXO ORK QG¨GQ _GVϙRGX ORK VXUPK \K KQRKXOTK G_QϙXϙOĄRKS_GVGT\KYG_ϙRϙϘSGX1GT[T[N½Q½SRKXOMKXKàOTIKIK`G[_M[RGTGTQOĄO \K Q[X[R[ĄRGXϙT GJ YU_GJ GJXKY HORMORKXO ORK IK`G SOQZGXϙ _GVϙRGT ZGNYORGZ SOQZGXϙ LKTTO SKY[RRKXOTOTOYOSRKXOLKTTOSKY[RRKXOTJKT_GVϙRGTZGNYORGZSOQZGXϙHORMORKXOORKH[OTĄGGZRG XϙTZGV[QG_ϙZRGXϙTϙTKXOĄOSOTKG¨ϙRSGYϙTϙZGRKVKZSOĄZOX (K_VG`GXϙ (KRKJO_K (GĄQGTRϙàϙ ZGXONRO KRKQZXUTOQ VUYZG ORK YG_ϙRϙ 1GT[T[T[TȔϘYZKTKIKQHORMO\K_GHKRMKTOTTOZKROàOȕHGĄRϙQRϙN½QS½T½MKXKQ¨KM·Y ZKXKXKQSK`Q[XHGĄ\[X[_[XKJJKZSOĄZOX ϘHXGNOS*+3Ϙ8ZGXONROJORKQ¨KORKOZOXG`KT1[X[R[S[`GHGĄ\[XS[ĄZ[X 1'8'8 ϘHXGNOS*+3Ϙ8ȑOTOZOXG`ϙTϙT1/93+41'(;2ORK ϘZOXG`QUT[Y[HGĄ\[X[_RGZGRKVKJORKT4OYGTZGXONOTJKTOZOHGXKT(K_VG`GXϙ (KRKJO_K(GĄQGTRϙàϙTIGYGZϙRGTMG_XOSKTQ[RRKXOTIOTYOSKZXKQGXKRKXOQG¨ROXG_GYGZϙRJϙQRGXϙ YGZϙĄ ZGXONRKXO \K SK\QORKXOTK JGOX HORMORKXOT YG_ϙRϙ (ORMO +JOTSK .GQQϙ 1GT[T[TJG J½`KTRKTSOĄ URGT OYZOYTG N½Q½SRKXO QGVYGSϙTJG _KX GRSGJϙàϙ JKàKXRKTJOXORJOàOTJKT SK`Q[XN[Y[YRGXϙTGTϙRGT1GT[T[TȔ(ORMO\KXSK_½Q½SR½R½à½ȕHGĄRϙQRϙOTIOSGJJKYO [_GXϙTIGHGĄ\[X[YGNOHOTOTKXOĄOSOTKG¨ϙRSGYϙTG! :GRKVQUT[Y[JOàKXN[Y[YRGXJGTURGT4OYGTZGXONOTJKTOZOHGXKTQG¨GQ _GVϙRGX ORK VXUPK \K KQRKXOTK G_QϙXϙ OĄRKS _GVGT \K YG_ϙRϙ ϘSGX 1GT[T[ N½Q½SRKXO MKXKàOTIK IK`G [_M[RGTGT QOĄO \K Q[X[R[ĄRGXϙT GJ YU_GJGJXKY HORMORKXOORK IK`G SOQZGXϙ _GVϙRGT ZGNYORGZ SOQZGXϙ LKTTO SKY[RRKXOTOT OYOSRKXO LKTTO SKY[RRKXOTJKT _GVϙRGT ZGNYORGZ SOQZGXϙHORMORKXOORKH[OTĄGGZRGXϙTZGV[QG_ϙZRGXϙTGJGOXHORMO\KHKRMKRKXOTOYKG_Xϙ\K·`KR HOX ¨GRϙĄSG \K GXGĄZϙXSG TKZOIKYOTJK JKXRKTKHORKIKàO GTRGĄϙRJϙàϙTJGT GTϙRGT 1GT[T[T ȔϘYZKTKIKQHORMO\K_GHKRMKTOTTOZKROàOȕHGĄRϙQRϙTIOSGJJKYOTOTOQOTIOLϙQXGYϙ[_GXϙTIG OZOXG`ϙTOĄH[QϙYSϙTϙTXKJJOTK!U_HOXROàO_RKQGXGX\KXORSOĄZOX (+*1 116 1[X[S\KQ[X[R[āRGXQKTJORKXOTK_GVϚRGTHORMOKJOTSKHGā\[X[RGXϚTϚUR[SR[ _GJGUR[SY[`S[ZRGQGIK\GVRGTJϚXSGQJ[X[S[TJGJϚXRGX σZOXG`ϚT 1UT[Y[ .GRJ[T .GĄSKZ '?9'4 ZGXONRO JORKQ¨KYO ORK (U`JU àGT (KRKJO_K (GĄQGTRϙàϙTG HGĄ\[XGXGQ GĄGàϙJGQO HORMO \K HKRMKRKXOT ZGXGLϙTG \KXORSKYOTO ZGRKVKZSOĄZOX ȔȜ G(U`JUàGT(KRKJO_KYOTIK3GJXGT3KTHG9[RGTϘĄRKZSKYO\K6ϙTGX9['ăOĄRKZ SKYOTK \K J·TKSRKXOTK OROĄQOT _G`ϙTϙ`JG HKROXZORKT ZGNYOY KJORKT Y[ SOQZGXRGXϙ ½`KXOTJKT QGT[TJG MKZOXORKT \K (KRKJO_K 3KIROYOORKHKROXRKTKTZGXOLKRKX½`KXOTJKTOĄRKZSKRKXJKTZGNGQQ[Q\KZGNYORMKXKQKTȔ1G_ TGQ9[RGXϙ.GX¨RGXϙȕ_ϙRRGX\KQGVRGXURGXGQG_XϙG_XϙQG¨?:2Z[ZSGQZGJϙX%(KRKJO_KTO`IK GTϙRGT OĄRKZSKRKXJKT QGT[T QGVYGSϙTJG ZGNGQQ[Q \K ZGNYOR KJORKT QG_TGQ 9[RGXϙ NGX¨ Z[ZGXRGXϙQG¨?:2YOJOX% H?[QGXϙJGHKROXZORKTZGXONRKXOOZOHGXO_RK1G_TGQ9[RGXϙNGX¨RGXϙTZGNGQQ[Q[TJG[_ M[RGTGTNGX¨ZGXOLKYOTKOROĄQOT(KRKJO_K3KIROYQGXGXRGXϙTJGTHOXKX·XTKQ\KXORSKYOTOZGRKV KJO_UX[S I(U`JUàGT(KRKJO_KYOZGXGLϙTJGTNKXNGTMOHOXJ·TKSKOROĄQOTGTϙRGTOĄRKZSKRKX JKT1G_TGQ9[RGXϙ.GXIϙZGNGQQ[Q[\KZGNYORGZϙ_GVϙRSϙĄSϙJϙX% J 1G_TGQ 9[RGXϙ NGXIϙ GRϙTSGSGYϙ O¨OT (KRKJO_K 3KIROYO QGXGXϙ \K_G OĄRKZSKRKXRK _GVϙRSϙĄNKXNGTMOHOXVXUZUQUR\K_GN[ZHOX_GXMϙQGXGXϙH[R[TSGQZGSϙJϙX%ȕ (GĄ\[X[YGNOHOSK`Q[XHGĄ\[X[Y[TG_GYGRY½XKYOO¨KXOYOTJKUR[SR[_GJGUR[SY[` NKXNGTMOHOXIK\GVGRGSGSϙĄURJ[à[TJGTHGNOYRKOZOXG`KT1[X[R[S[`GHGĄ\[XS[ĄZ[X 1'8'8 .GRJ[T.GĄSKZ'?9'4ȑϙTOZOXG`ϙTϙT1'(;2ORK ϘZOXG`QUT[Y[HGĄ\[X[JG_KXGRGT\KYG_ϙRϙ(ORMO+JOTSK.GQQϙ1GT[T[TJG J½`KTRKTSOĄ URGT OYZOYTGRGX QGVYGSϙTJG URSGJϙQRGXϙ JKàKXRKTJOXORKT ZGRKVRKXOT QGXĄϙRGT SGRGXϙMKXKQZOàO YG_ϙRϙ 1GT[T[T TIO SGJJKYOTOT Ȕ1[X[S \K Q[X[R[ĄRGX HORMO KJOTSK HGĄ\[X[RGXϙ_RG ORMORO IK\GVRGXϙTϙ _G`ϙRϙ URGXGQ \K_G KRKQZXUTOQ UXZGSJG HGĄ\[X[ YGNOHOTK HORJOXOXRKX(GĄ\[X[T[TXKJJKJORSKYON£ROTJKH[QGXGXϙTMKXKQ¨KYO\KH[TGQGXĄϙHGĄ\[X[ _URRGT HKROXZOROXȕ N½QS½ MKXKàO URGXGQ Q[X[S \K Q[X[R[ĄRGX QKTJORKXOTK _GVϙRGT HORMO KJOTSK HGĄ\[X[RGXϙTϙ UR[SR[_G JG UR[SY[` S[ZRGQG IK\GVRGTJϙXSGQ J[X[S[TJGJϙXRGX (GĄ\[X[YGNOVRKXOTK\KXORKIKQUR[SY[`IK\GVRGXJGOYKXKZMKXKQ¨KYOTOTYG_ϙRϙ1GT[T \KORMORO?·TKZSKROàOTNGTMOSGJJKYOTKLϙQXGYϙTG_GJGHKTJOTKJG_GTJϙàϙTϙTG¨ϙQ¨G\K MKXKQ¨KRO HOX ĄKQORJK HKROXZORSKYO MKXKQSKQZKJOX 'TIGQ OZOXG` QUT[Y[ HGĄ\[X[_G ORMORO 1[X[SIG UR[SR[ _G JG UR[SY[` NKXNGTMO HOX IK\GV \KXORSKSOĄ URJ[à[ GTRGĄϙRJϙàϙTJGT Y·` QUT[Y[ SK\`[GZϙT [_M[RGTSGYϙTJG ONSGRO Q[Y[X[ \K_G QGYZϙ H[R[TGT VKXYUTKROT ZKYVOZKJORKXKQNGQRGXϙTJGYG_ϙRϙ1GT[T[T[TI[SGJJKYO[_GXϙTIGOĄRKS_GVϙRSGYϙ 117 MKXKQZOàO N[Y[YRGXϙTϙT (U`JUàGT (KRKJO_K (GĄQGTRϙàϙTG HORJOXORSKYOTK U_HOXROàO ORK QGXGX \KXORSOĄZOX (+*1 .GRKT QGS[T[T KXOāOSOTK G¥ϚQ URSG_GT \K OYZOYTGRGX GXGYϚTJG _KX GRSG_GT HORMO\KHKRMKRKX σZOXG`ϚT 1UT[Y[ 'XOL ('2)/ȑTϙT G\JϙX 1G_SGQGSRϙàϙTG _GVSϙĄ URJ[à[ ZGXONROHGĄ\[X[GĄGàϙJGQOĄKQORJKJOX Ȕ9·à½Z (KRKJO_KYOTK M·TJKXJOàOS ZGXONRO JORKQ¨KSRK (KRKJO_K 3KIROY 1GXGXRGXϙTϙTZGYJOQROY[XKZRKXOTOTM·TJKXORSKYOTOOYZKSOĄZOS(KRKJO_KTOTJORKQ¨KSK\KXJOàO IK\GV _G`ϙYϙTJG (KRKJO_KJK JUY_GJG SK\I[Z URJ[à[ OYZKJOàOSO` QGXGXRGXϙ OTIKRK_KHORK IKàOSO` HKROXZORKXKQ _GYGR `UX[TR[R[Q URJ[à[ NGRJK QGXGXRGX \KXORSKSOĄZOX 3GXZ ZGXONOTJKTH[M½TKQGJGX9·à½Z(KRKJO_K3KIROYOTOT_GVSϙĄURJ[à[URGàGT\KURGàGT½Y Z½ SKIROY QGXGXRGXϙTϙT \K SKIROY QGXGX JKLZKXOTJKQO QGXGXRGXϙT KQYOQYO` ZGSGSϙTϙT _OTK 3KIROYOSO`IK ZGXON HORKĄOS UZ[X[S YG_ϙRϙ QGXGXϙT M½TJKS SGJJKJK H[R[TGT ZGXONRO YG_ϙRϙ QGXGX KQ M½TJKS R SGJJKYOTJK GRϙTGT OSGX VRGTϙ JKàOĄOQROàOTKGOZVGLZGRGXϙTJGZGYJOQROHOXKXY[XKZRKXOTOTZGXGLϙSGM·TJKXORSKYOTOTYGàRGT SGYϙTϙGX`KJKXOSȕ G\JϙX1G_SGQGSRϙàϙTϙTZGXONROIK\GHO_G`ϙYϙTJGJORKQ¨KTOT9·à½Z(K RKJO_K(GĄQGTRϙàϙTGM·TJKXORJOàO9·à½Z(KRKJO_K(GĄQGTRϙàϙTϙT ZGXONROIK\GHO _G`ϙYϙTϙTKQZKM·TJKXORJOàOHKROXZORSOĄZOX 9·à½Z(KRKJO_K(GĄQGTRϙàϙTϙTZGXONROIK\GHO_G`ϙYϙKQZKJOX 1'8'8 'XOL('2)/ȑTϙTOZOXG`ϙTϙT1'(;2ORK / ϘZOXG` YGNOHOTOT KXOĄOSOTK G¨ϙRSGYϙTϙ ZGRKV KZZOàO Ȕ 3GXZ ZGXONOTJKT H[ M½TK QGJGX 9·à½Z (KRKJO_K3KIROYOTOT _GVSϙĄ URJ[à[ URGàGT \K URGàGT½YZ½ SKIROY QG XGXRGXϙTϙT\KSKIROYQGXGXJKLZKXOTJKQOQGXGXRGXϙTȕ YG_ϙRϙ (ORMO +JOTSK .GQQϙ 1GT[ T[TJG _KX GRGT OYZOYTGRGX QGVYGSϙTJG QGH[R KJORKSK_KIKàO JKàKXRKTJOXORJOàOTJKT YG_ϙRϙ1GT[T[TOTIOSGJJKYOTOTȔ1[X[S\KQ[X[R[ĄRGXH[1GT[TJG_KXGRGTOYZOYTGRGX JϙĄϙTJGQO NKX Z½XR½ HORMO \K_G HKRMK_O HGĄ\[XGTRGXϙT _GXGXRGTSGYϙTG Y[TSGQ \K HORMO KJOTSKHGĄ\[X[RGXϙTϙKZQOTY½XGZRO\KJUàX[YUT[¨RGTJϙXSGQ½`KXKMKXKQROOJGX¯\KZKQTOQ ZKJHOXRKXOGRSGQRG_½Q½SR½J½XRKXȕN½QS½[_GXϙTIGOYZKTORSKYONGROTJK3GRO_K(GQGTRϙ àϙTϙT(ORMO\K(KRMK_K+XOĄOSIXKZO-KTKR:KHROàOMKXKàOTIK½IXKZS[QGHOROTJK\KXORSKYO MKXKQZOàOTK //YG_ϙRϙ(ORMO+JOTSK.GQQϙ1GT[T[T[TOTIOSGJJKYOTOTȔ1[X[S\KQ[X[ R[ĄRGXIG_G_ϙSRGTSϙĄ\K_G_G_ϙTHXUĄ½XOR£T\KHKT`KXO_URRGXRGQGS[_GG¨ϙQRGTSϙĄHORMO \K_G HKRMKRKX HORMO KJOTSK HGĄ\[X[RGXϙTG QUT[ URGSG`ȕ N½QS½ HOX ĄKQORJK QGS[_G G¨ϙQRGTSϙĄ \K Y·` QUT[Y[ G¨ϙQRGTSG ĄKQRO \GYϙZGYϙ_RG NGRO NG`ϙXJG ORMORORKXIK KXOĄORKHORSK OSQGTϙTϙNGO`HORMO\KHKRMKRKXG¨ϙYϙTJGTMK¨KXROJOX(KRROHOXJ·TKSJK\KYϙTϙXRϙHOXY½XK_RK 118 ORGT KJORSOĄ URSGQRG HOXROQZK NGRO NG`ϙXJG ORQ G¨ϙQRGTSG ĄKQRO OZOHGXO_RK QKTJOYOTK KXOĄOS OSQGTϙQGRSGSϙĄURGTHORMO\KHKRMKRKXKGTϙRGTMKXKQ¨K_RKKXOĄOSOSQGTϙTϙTH[R[TSGJϙ àϙTϙTQGH[R½YG_ϙRϙ1GT[T[TGSGIϙORKHGàJGĄSG_GIGQHOX_GQRGĄϙSURGIGQZϙX*URG _ϙYϙ_RG!HGĄ\[X[YGNOHOTOTZGRKVKZSOĄURJ[à[Ȕ3KIROYOTOZGXONHORKĄOSUZ[ X[SYG_ϙRϙQGXGXϙTM½TJKSSGJJKJKH[R[TGTZGXONROYG_ϙRϙQGXGXKQ M½TJKS R SGJJKYOTJK GRϙTGT OSGX VRGTϙ JKàOĄOQROàOTK GOZ VGLZGRGXϙȕ NGRKT QGS[T[T KXOĄOSOTKG¨ϙQURSGJϙàϙTJGT\KYG_ϙRϙ1GT[TJGJ½`KTRKTSOĄURGTOYZOYTGRGXGXGYϙTJG _KXGRSGJϙQRGXϙJKàKXRKTJOXORJOàOTJKTHGĄ\[X[YGNOHOTOTKXOĄOSOTKY[T[RSGYϙMKXKQZOàOTK U_HOXROàOORKQGXGX\KXORSOĄZOX (+*1 ?G_ϚSRGTSϚā\K_GQGS[_GG¥ϚQRGTSϚāHORMO\KHKRMKRKX σZOXG`ϚT 1UT[Y[ 'JTGT -+4)+8 ZGXONYO` JORKQ¨KYO ORK G\JϙX 1G_SGQGSRϙàϙTG HGĄ\[XGXGQ ZGXONRO JORKQ¨KYO_RK 9·à½Z (KRKJO_K (GĄQGTRϙàϙTJGT ZGRKV KZSOĄ URJ[à[9·à½Z(KRKJO_KYOTIKYGZϙRGTYGTG_OJ½QQGTRGXϙ_GTϙTJGQOGJKZGXYGTϙTYGZϙĄϙTG OROĄQOTĄGXZTGSKTOTZGXGLϙTG\KXORSKYOTOZGRKVKZSOĄZOX9·`QUT[Y[ZGRKVJGNG·TIK9·à½Z (KRKJO_K(GĄQGTRϙàϙTIG\KĄGXZTGSKTOTORMOROYOTJKTHGĄQGYϙTG\KXORKSK_KIKàOMKXKQ¨KYO_ RKXKJJKJORSOĄZOX (GĄ\[X[ YGNOHOTOT OQOTIO HGĄ\[X[Y[ G\JϙX ϘR¨KYO 9·à½Z (KRKJO_K (GĄQGTRϙàϙTϙT ZGXONRO \K YG_ϙRϙ _G`ϙYϙ JUàX[RZ[Y[TJG \K G\JϙX 1G_SGQGSRϙàϙTϙT ZGXONRO\KYG_ϙRϙIK\GHO_G`ϙYϙORKXKJJKJORSOĄZOX9·à½Z(KRKJO_K(GĄQGTRϙ àϙTϙTGTϙRGT_G`ϙYϙTJGZGRKHOTQGXĄϙRGTSGSGMKXKQ¨KYOURGXGQZGRKVQUT[Y[ĄGXZTGSKTOT ZGXONRKXO GXGYϙTJG (KRKJO_K ORGT VGTUY[TG GYϙRSϙĄ \K (KRKJO_K YKY _G_ϙT IONG`ϙTJGT ORGT KJORKXKQ NGRQG J[_[X[RS[Ą URJ[à[ N[Y[YRGXϙTG _KX \KXORJOàO GTRGĄϙRSGQZGJϙX G\JϙX 1G_SGQGSRϙàϙTϙT IK\GHO _G`ϙYϙTJG OYK YG_ϙRϙ (ORMO +JOTSK .GQQϙ1GT[T[T[T Ȕ?G_ϙSRGTSϙĄ\K_GQGS[_GG¨ϙQRGTSϙĄHORMO\K_GHKRMKRKXȕHGĄRϙQRϙ OTIOSGJJKYON½QS½XKZMKXKQ¨KYOURGXGQHKROXZORSOĄZOX 1'8'8 'JTGT-+4)+8ȑOTOZOXG`ϙTϙT1'(;2ORK YG_ϙRϙ(ORMO+JOTSK.GQQϙ1GT[T[T[TOTIOSGJJKYOTOT Ȕ1[X[S\KQ[X[R[Ą RGXIG _G_ϙSRGTSϙĄ \K_G _G_ϙT HXUĄ½X OR£T \K HKT`KXO _URRGXRG QGS[_G G¨ϙQRGTSϙĄ HORMO \K_G HKRMKRKX HORMO KJOTSK HGĄ\[X[RGXϙTG QUT[ URGSG`ȕ N½QS½ HOX ĄKQORJK QGS[_G G¨ϙQRGTSϙĄ \K Y·` QUT[Y[ G¨ϙQRGTSG ĄKQRO \GYϙZGYϙ_RG NGRO NG`ϙXJG ORMORORKXIK KXOĄORKHORSK OSQGTϙTϙNGO`HORMO\KHKRMKRKXG¨ϙYϙTJGTMK¨KXROJOX(KRROHOXJ·TKSJK\KYϙTϙXRϙHOXY½XK_RK ORGT KJORSOĄ URSGQRG HOXROQZK NGRO NG`ϙXJG ORQ G¨ϙQRGTSG ĄKQRO OZOHGXO_RK QKTJOYOTK KXOĄOS OSQGTϙ QGRSGSϙĄ URGT HORMO \K HKRMKRKXOT GTϙRGT SGJJK MKXKQ¨KYO_RK KXOĄOSK QGVGRϙ UR J[QRGXϙTϙTQGH[R½YG_ϙRϙ1GT[T[TGSGIϙORKHGàJGĄSG_GIGQHOX_GQRGĄϙSURGIGQZϙX *URG_ϙYϙ_RGYG_ϙRϙ1GT[TJGJ½`KTRKTSOĄURGTOYZOYTGRGXQGVYGSϙTJGURSGJϙàϙ JKàKXRKTJOXORJOàOTJKT ZGRKV QUT[Y[ ĄGXZTGSKTOT HGĄ\[X[ YGNOHOTOT KXOĄOSOTK Y[T[RSGYϙ 119 MKXKQZOàOTOT G\JϙX ϘR¨KYO 9·à½Z (KRKJO_K (GĄQGTRϙàϙTG HORJOXORSKYOTK U_ HOXROàO ORK QGXGX \KXORSOĄZOX (+*1 σYZOYTGRGX QGVYGSϚTJG URSG_GT HORMO \K HKRMKRKXOT KQYOQYO` URGXGQ HGā\[X[ YGNOHOTOTKXOāOSOTKY[T[RSGYϚMKXKQOX σZOXG`ϚT 1UT[Y[ 8KLOQ ;?9'2 ZGXONRO JORKQ¨KYO ORK 1GJϙQ·_ (KRKJO_K (GĄQGTRϙàϙTG HGĄ\[XGXGQ (UYZGTIϙ 9KSZO 1½¨½Q_UR 9UQGQ ½`KXOTJKQO HOX H½LK NGQQϙTJG GĄGàϙJGQOHORMO\KHKRMKRKXOTZGXGLϙTG\KXORSKYOTOZGRKVKZSOĄZOX Ȕ ϘRMORO ZOIGXKZNGTKTOT ½`KXOTJK H[R[TJ[à[ GRGT! MKXKQ HKRKJO_K HGĄQGTϙTϙ`ϙT MKXKQYKNKXNGTMOHOXJOàKXMKX¨KQQOĄOTOTZGV[R[ĄGNYOS½RQ½S½J½X% ăG_KZY·`½KJORKT_GVϙTϙTH[R[TJ[à[GRGTMKX¨KQQOĄORKXKGOZHOXS½RQURSG_ϙV VRGTJUTGZϙRGXϙTJGTHOXYUQGQOYK½`KXOTJKQ[X[R[ZOIGXKZNGTKORKORMOROURGXGQ(KRKJO_KHGĄ QGTRϙàϙTϙ`IG! G.GTMOZGXONZKTNGTMOZGXONKQGJGXZGNYOYKJORSOĄZOX% H:GNYOYKJORJOàOZGXONRKXOZOHGXϙ_RGZGT`OSKJORSOĄH[R[TGTQOXGQUTZXGZRGXϙTϙTHOXKX Y[XKZRKXOTOT I:GNYORKJORSOĄH[R[TGTQOXGHKJKRRKXOTOT·JKTJOàOTKJGOXZGNYORGZSGQH[`RGXϙTϙT \K_GHGTQGJKQUTZRGXϙTϙTHOXKXY[XKZRKXOTOT J ăG_KZ ZGT`OS KJORSOĄ HOXQOXG GQJO \GX OYK ZGNYORKZSOĄH[R[TJ[à[T[` QOXG HK JKRRKXOTKGOZYZUVGPHKJKRRKXOTOTQOXGIϙTϙ`ZGXGLϙTJGTHK_GT\KZGNYORKJORJOàOSQGTϙZ RG_GT\KXMOJGOXKYOZGNGQQ[QLOĄRKXOORK\KXMOZGNYORGRϙTJϙRGXϙTϙTȕ (GĄ\[X[ YGNOHO SK`Q[X HGĄ\[X[Y[TG NKXNGTMO HOX IK\GV \KXORSKSOĄ URJ[à[TJGT HGNOYRKOZOXG`KT1[X[R[S[`GHGĄ\[XS[ĄZ[X 1[X[R[S[` 9KQXKZKX_GYϙTIG _GVϙRGT GXGĄZϙXSGJGT OZOXG` QUT[Y[ HGĄ\[X[_G 1GJϙ Q·_(KRKJO_K(GĄQGTRϙàϙ@GHϙZG3½J½XR½à½T½TZGXONRO\KYG_ϙRϙ_G`ϙYϙ IK\GV\KXORSOĄURJ[à[GTRGĄϙRSϙĄZϙX9·`QUT[Y[IK\GHO_G`ϙJGȔȐϘRMOJORKQ¨KTO`JKĄOQG _KZOTO`K QUT[ URGT \K 1GJϙQ·_ (UYZGTIϙ 1½¨½Q_UR YUQGQ ½`KXOTJK H[R[TGT Ϙ95: (,+ [T\GTRϙOĄ_KXOTOTOĄMGRRKXOZGSGSKTQGRJϙXϙRGXGQH½LKTOT_URJGQGRGTQϙYSϙSY·Q½RK XKQMKXO¨KQORSOĄZOXȕOLGJKRKXO_KXGRSGQZGJϙX 8KLOQ;?9'2ȑϙTOZOXG`ϙTϙT1'(;2ORK 1GJϙQ·_(KRKJO_K(GĄQGTRϙàϙ@GHϙZG3½J½XR½à½T½TZGXONRO\K YG_ϙRϙIK\GHO_G`ϙYϙTϙTOZOXG`QUT[Y[HGĄ\[X[JG_KXGRGT\KYG_ϙRϙ(ORMO+JOTSK.GQQϙ 1GT[T[TJGJ½`KTRKTSOĄURGTOYZOYTGRGXQGVYGSϙTJGURSGJϙQRGXϙJKàKXRKTJOXORKTZGRKVRKXO QGXĄϙRGTSGJϙàϙ GTRGĄϙRSϙĄ UR[V ZGRKV QUT[Y[ HORMO \K HKRMKRKXOT KQYOQYO` URGXGQ HGĄ\[X[ YGNOHOTOT KXOĄOSOTK Y[T[RSGYϙ MKXKQZOàOTOT 1GJϙQ·_ (KRKJO_K (GĄQGTRϙàϙTG HORJOXORSKYOTK U_HOXROàOORKQGXGX\KXORSOĄZOX (+*1 120 1[X[S \K Q[X[R[āRGX ZKQKSSºR KZSKSOā HOX OāRKSK OROāQOT HORMO \K_G HKRMK O¥OT_GVϚRGIGQHGā\[X[RGXGUR[SY[`IK\GV\KXKHOROXRKX σZOXG`ϚT1UT[Y[ .[XO_K+4-Ϙ42+8ZGXONROJORKQ¨KYOORK9KXJO\GT(KRK JO_K (GĄQGTRϙàϙTG HGĄ\[XGXGQ HOX ZGQϙS HORMO \K HKRMKRKXOT ZGXGLϙTG \KXORSKYOTO ZGRKV KZ SOĄZOX 3K`Q[X HGĄ\[X[ 9KXJO\GT (KRKJO_K (GĄQGTRϙàϙTϙT ZGXONRO _G`ϙYϙ_RG \K ȔϘRMOZGXONROJORKQ¨KTO`OTIKRKTSOĄZOX*ORKQ¨KJKHGNYOMK¨KTTUR[J½`KTRKSKH·RMKYO TKOROĄQOT'XG`O\K'XYG*½`KTRKSKYOOJGXO_GXMϙZGXGLϙTJGTOVZGRKJORSOĄZOXTUR[J½`KT RKSK H·RMKYO ORK ORMORO OĄRKSRKX OYK JK\GS KZSKQZKJOX :KYIOR OĄRKSRKXO ZGSGSRGTJϙQZGT YUTXG S½XGIGGZ KZSKTO` NGROTJK Y·` QUT[Y[ HKRMKRKX ZGXGLϙTϙ`G \KXORKIKQZOXȕ JKTSKQ Y[XKZO_RKXKJJKJORSOĄZOX (GĄ\[X[YGNOHOHGNYOMK¨KTTUR[J½`KTRKSKH·RMKYOGXG`O\K GXYGJ½`KTRKSK QGXGXϙTϙT ZGXONOTJK GYQϙ_G ¨ϙQGXϙRSϙĄ \K M½T½ GYQϙJGT OTJOXORSOĄ URJ[à[Y½XKYOO¨KXYOTJK_GVϙRGTOZOXG`RGXϙTM½TO¨OTJKKTI½SKTIKQGXGXGHGàRGTGIGàϙ JURG_ϙYϙ_RG ORMORO ?GYG N½QS½TK M·XK Y·` QUT[Y[ QGXGXϙT M½T½ QKYOTRKĄSOĄ URSGYϙMKXKQZOàOH[YKHKVRKGJϙMK¨KT(KRKJO_KIKZGXGLϙTG\KXORKTIK\GHϙT_GY·`QUT[ Y[GXG`O\KGXYGOĄRKSRKXOTOTKQYOQURJ[à[_GJGH[GXG`O\KGXYGOĄRKSRKXO½`KXOTJKZGNXO LGZ _GVϙRGXGQ HORMO \KXORKIKàO GTRGSϙS ZGĄϙJϙàϙTϙ NKX OQO J[X[S[T JG _GYGR URSGJϙàϙ \K J[X[S[T G¨ϙQRϙàG QG\[ĄGHORSKYO O¨OT ZGRKV KZZOàO HORMO \K HKRMKRKXOT ZGXGLϙTG \KXORSKYO MKXKQZOàON[Y[YRGXϙTϙOLGJKORKOZOXG`KT1[X[R[S[`GHGĄ\[XS[ĄZ[X 1'8'8 .[XO_K+4-Ϙ42+8ȑOTOZOXG`ϙTϙT8+**ϘORK (OXHORMO\K_GHKRMKTOTHGĄ\[X[RGTQ[X[S\K_GQ[X[R[ĄZGH[R[T[VH[R[TSGJϙàϙ Y·`QUT[Y[HORMO\K_GHKRMKTOTZKQKSS½RKJOVKZSKJOàON[Y[YRGXϙTJGKYGYURGT\KGQYO OYVGZRGTSGJϙQ¨GJUàX[R[à[QGH[RKJORSKYOMKXKQKTORMOROQ[X[S\KQ[X[R[Ą_KZQORORKXOTOT YUX[SR[URJ[QRGXϙHK_GTRGXϙJϙX*URG_ϙYϙ_RGORMORO1[X[SIG\KXORSOĄURGTIK\GHGOYZOTGJKT \K (ORMO +JOTSK .GQQϙ 1GT[T[T[T ;_M[RGTSGYϙTG ϘROĄQOT +YGY <K ;Y[RRKX .GQQϙTJG ?· TKZSKROàOT TIO SGJJKYOTOT Ȕ1[X[S \K Q[X[R[ĄRGX! ZKQKSS½R KZSKSOĄ HOX OĄRKSK OROĄQOT HORMO \K_G HKRMK O¨OT _GVϙRGIGQ HGĄ\[X[RGXG UR[SY[` IK\GV \KXKHOROXRKXȕ N½QS½ MKXKàO URGXGQ H[ YGLNGJG OZOXG` QUT[Y[ ZGRKHOTOT QGXĄϙRGTSGYϙTϙT S½SQ½T URSGJϙàϙTϙT HGĄ\[X[YGNOHOTKHORJOXORSKYOTK ϘRMOROHORMOKJOTSKHGĄ\[X[Y[TJG_KXGRGTOZOXG`QUT[Y[ZGRKVRKXOTHGNYOMK¨KT ZKYIOROĄRKSRKXOZGSGSRGTJϙQZGTYUTXG\KHGĄ\[X[YGNOHOTIK_KTOHOXHGĄ\[X[_GVϙRSGYϙTG MKXKQURSGQYϙ`ϙTQGXĄϙRGTSGYϙMKXKQZOàOTOT9KXJO\GT(KRKJO_K(GĄQGTRϙàϙTGHORJOXORSKYOTK U_HOXROàOORKQGXGX\KXORSOĄZOX (+*1 σYZOYTGRGX QGVYGSϚTJG URSGJϚQRGXϚ JKÝKXRKTJOXORKT HORMORKXK HGāQGIG HOX KXO āOSOSQGTϚH[R[T[_UXURSGYϚHORMO\KXSK_ºQºSRºRºÝºTºUXZGJGTQGRJϚXSG` 121 σZOXG`ϚT 1UT[Y[ 'JTGT1'2+3ZGXONRO JORKQ¨KYOORK9GLXGTHUR[(KRK JO_K (GĄQGTRϙàϙTG HGĄ\[XGXGQ HOX ZGQϙS HORMO \K HKRMKRKXOT ZGXGLϙTG \KXORSKYOTO ZGRKV KZ SOĄZOX 3K`Q[X HGĄ\[X[Y[TG GJϙ MK¨KT 1[X[SIG _GYGR Y½XKYO O¨KXOYOTJK UR[SR[ _G JG UR[SY[`NKXNGTMOHOXIK\GV\KXORSKJOàOSOLGJKKJKTHGĄ\[X[YGNOHOOZOXG`KT1[X[R[S[`G HGĄ\[XS[ĄZ[X 'JTGT1'2+3\KQORO'\+SXK(GZ[XG_'2:/451ZGXONROKQJORKQ¨KYOORK _KTOJKT1[X[R[S[`GHGĄ\[XGXGQOZOXG`QUT[Y[HORMOKJOTSKHGĄ\[X[RGXϙTGORMORO1[X[SIG IK\GV \KXORSOĄ URJ[à[T[ GTIGQ \KXORKT IK\GHϙT ZGRKVRKXOTOT ZGSGSϙTϙ QGXĄϙRGSGJϙàϙTϙ OLGJK KZSOĄZOX 9GLXGTHUR[ (KRKJO_K (GĄQGTRϙàϙTϙT ZGXONRO Y·` QUT[Y[ IK\GHO _G`ϙYϙGĄGàϙJGQOĄKQORJKJOX Ȕ H[R[TGT OTĄGGZRGXRG ϘRMORO _G`ϙTϙ`ϙT R \K TUR[ SGJJKRKXOTJK OYZKSOĄ URJ[à[ T[` HORMORKX ZGXGLϙTϙ`IG G¨ϙRGT \K JG\GIϙ YϙLGZϙTJG H[R[TJ[à[T[` SGNQKSK JUY_GRGXϙTJG SK\I[Z UR[V H[ JUY_GRGXJGT KJOTKHORKIKàOTO` HORMORKXJOX \K SGJJKRKXJK OYZKSOĄ URJ[à[T[`HKRMKRKXJKTURGTZGXGLϙSϙ`IG_G`ϙRGT_G`ϙRGXVUYZGORKM·TJKXORSOĄZOX?G`ϙSϙ` Y[XKZRKXO\K?GVϙJ[XJ[XSG`GVZϙY[XKZRKXOKQZKY[T[RS[ĄZ[Xȕ (GĄ\[X[YGNOHOTOTQGXĄϙRGTSGJϙàϙTϙOLGJKKZZOàOZGRKVRKXOĄ[TRGXJϙX Ȕ3GNQKSKQGXGXRGXϙTϙTNGTMOZGXONRKXJKZGXGLϙTϙ`GZKHROàKJORJOàO 9·` QUT[Y[ QGXGXG _GVϙRGT OZOXG`ϙT XKJJKJORJOàO GTRGĄϙRJϙàϙTJGT XKJ QGXGXϙTϙT ZGXGLϙTϙ`GZKHROàKJORJOàOZGXONOTZGXGLϙSϙ`GHORJOXORSKYO ?G`ϙTϙ`\KT[SGXGRϙSGJJKRKXJKHGNYOMK¨KTOTĄGGZRGXϙTJ[XJ[X[RSGYϙ_RG ORMORO3GNQKSKQGXGXϙTϙTX[NYGZYGNOVRKXOTKHORJOXOS_G`ϙYϙQGXĄϙRϙàϙTJGZGXGLϙTϙ`GNKXNGT MOHOXMKXOHORJOXOS_GVϙRϙV_GVϙRSGJϙàϙȕ 'JTGT1'2+3\KQORO'\+SXK(GZ[XG_'2:/451ȑ[TOZOXG`ϙTϙT1'(;2ORK ϘZOXG` QUT[Y[ HGĄ\[X[T[T \K T[SGXGRϙ SGJJKRKXO_RK ZGRKV KJORKT \K YG_ϙRϙ (ORMO +JOTSK .GQQϙ 1GT[T[TJG J½`KTRKTSOĄ URGT OYZOYTGRGX QGVYGSϙTJG UR SGJϙQRGXϙ JKàKXRKTJOXORKT HORMORKXK HGĄQGIG HOX KXOĄOS OSQGTϙ H[R[T[_UX URSGYϙ Y·` QU T[Y[HORMORKXKKXOĄOSOTYG_ϙRϙ1GT[T¨KX¨K\KYOTJKYGàRGTSGYϙ_½Q½SR½R½à½T½UXZG JGT QGRJϙXSG_GIGàϙTJGT ZGRKV QUT[Y[ GTϙRGT HORMORKXOT HGĄ\[X[ YGNOHOTOT KXOĄOSOTK Y[ T[RSGRGXϙMKXKQZOàOTOT9GLXGTHUR[(KRKJO_K(GĄQGTRϙàϙTGHORJOXORSKYOTKU_HOXROàOORKQGXGX \KXORSOĄZOX (+*1 (Gā\[X[YGNOVRKXOTK\KXORKIKQUR[SY[`IK\GVRGXJGXKZMKXKQ¥KYOTOTJG_GJϚÝϚ 1GT[T \K ?´TKZSKROQ NºQºSRKXOTOT G¥ϚQ¥G \K MKXKQ¥KRO HOX āKQORJK HKROXZORSKYO MK XKQSKQZKJOX σZOXG`ϚT1UT[Y[ 4KIGZ1'('12'82/\KZGXONROJORKQ¨KRKXO ORK *GZ¨G (KRKJO_K (GĄQGTRϙàϙTG HGĄ\[XGXGQ ·`KZRK *GZ¨G ϘR¨KYO 1ϙ`RGT 1·_½ 1ϙ`RGTGRZϙ ·R¨KQRO [_M[RGSG OSGX VRGTϙTJG JRI TUR[ VGLZGJG _KX GRGT \K _ϙRϙTJG HORG HKJKR _KĄOR GRGT URGXGQ ZKXQ KZZOàO _KXOT OJGXO ZKYOYK J·T½ĄZ½X½RSKYO N[Y[Y[ QGH[R 122 KJORSOĄ URJ[à[ NGRJK _ϙRϙTJGT H[ _GTG QUT[_RG ORMORO URGXGQ ZGXGLϙTG HOX HORMO \K IK\GV \KXORSKJOàO MOHO HOX JK NGQYϙ` _KXK _GVϙ ZGZOR `GVZϙ Z[Z[RS[Ą URJ[à[TJGT HGNOYRK GTϙRGTZGĄϙTSG`RGORMOROϘSGXϘĄRKXO3½J½XR½à½TK`JOTJKSK\I[ZJUY_GO¨OTJKQOZ½SHORMO HKRMK\KNGXOZGRGXϙTUTG_RϙU`GROZ\KLUZUQUVOYOTOTZGXGLϙTG\KXORSKYOTOZGRKVKZSOĄZOX 3K`Q[X HGĄ\[X[RGX *GZ¨G (KRKJO_K (GĄQGTRϙàϙTϙT \K ZG XONRO_G`ϙRGXϙ\KHOXGJKZKQHKRMKORKIK\GVRGTJϙXϙRSϙĄZϙX'TϙRGTIK\GHO_G`ϙRGXKQOTJKHGĄ \[X[ YGNOHOTOT KXOĄOSOTK Y[T[RGTHKRMK Y·` QUT[Y[ _KXRK ORMORO ·R¨KQRO[_M[RGSG OSGXVRGTϙJϙX (GĄ\[X[YGNOHO·`KZRKZGRKVRKXOTOTQGXĄϙRGTSGSϙĄURJ[à[TJGTHGNOYRKOZOXG`KT1[ X[R[S[`GHGĄ\[XS[ĄZ[X 1'8'8 4KIGZ1'('12'82/\KQORO'\3)KTMO`-<+4ȑOTOZOXG`ϙTϙT1'(;2ORK ϘZOXG`QUT[Y[HGĄ\[X[JG_KXGRGT\KYG_ϙRϙ(ORMO+JOTSK.GQQϙ1GT[T[TJG J½`KTRKTSOĄOYZOYTGRGXQGVYGSϙTJGURSGJϙàϙJKàKXRKTJOXORKTZGRKHOTG_Tϙ1GT[T[TOTIO SGJJKYOTOT Ȕ1[X[S \K Q[X[R[ĄRGX H[ 1GT[TJG _KX GRGT OYZOYTGRGX JϙĄϙTJGQO NKX Z½XR½ HORMO \K_G HKRMK_O HGĄ\[XGTRGXϙT _GXGXRGTSGYϙTG Y[TSGQ \K HORMO KJOTSK HGĄ\[X[RGXϙTϙ KZQOT Y½XGZRO \K JUàX[ YUT[¨RGTJϙXSGQ ½`KXK MKXKQRO OJGX¯ \K ZKQTOQ ZKJHOXRKXO GRSGQRG _½Q½SR½J½XRKXȕN½QS½MKXKàOURGXGQ\KY·`QUT[Y[HKRMKRKXOTUTG_RϙY[XKZRKXOHGĄ\[X[ YGNOHOTOTKXOĄOSOTKY[T[RSGQY[XKZO_RKQGXĄϙRGTSGYϙMKXKQZOàO Ȕ(GĄ\[X[T[TXKJJKJORSKYONGROTJKH[QGXGXϙTMKXKQ¨KYO\KH[TGQGXĄϙ_GVϙRG HORKIKQHGĄ\[X[_URRGXϙ\KY½XKRKXOHKROXZOROXȕN½QS½T½O¨KXKT(ORMO+JOTSK.GQQϙ1GT[ T[T[T ;_M[RGTSGYϙTG ϘROĄQOT +YGY \K ;Y[RRKX .GQQϙTJG ?·TKZSKROàOT OTIO SGJJKYO [_GXϙTIG HGĄ\[X[ YGNOVRKXOTK \KXORKIKQ UR[SY[` IK\GVRGXJG XKZ MKXKQ¨KYOTOT YG_ϙRϙ 1GT[TORKSK`Q[X?·TKZSKROàOTNGTMOSGJJKYOTKLϙQXGYϙTG_GJGHKTJOTKJG_GTJϙàϙTϙT G¨ϙQ¨G\KMKXKQ¨KROHOXĄKQORJKHKROXZORSKYOMKXKQSKQZKJOX'TIGQ*GZ¨G(KRKJO_K(GĄQGT RϙàϙTIGHGĄ\[X[YGNOHOTK\KXORSOĄURGTIK\GVRGXϙTHGĄ\[X[JGQOZGRKVRKXOQGXĄϙRGSGJϙàϙMOHO GTϙRGTSGJJKN½QS½T½TMKXKQRKXOTOJKO¨KXSKJOàOM·X½RJ½à½TJKTY·`QUT[Y[SK\`[G ZϙT [_M[RGTSGYϙTJG JGNG JOQQGZRO UR[TSGYϙN[Y[Y[TJG ORMORO VKXYUTKROTJOQQGZOTOT ¨KQOR SKYOMKXKQZOàON[Y[YRGXϙTϙT*GZ¨G(KRKJO_K(GĄQGTRϙàϙTGHORJOXORSKYOTKU_HOXROàOORKQGXGX \KXORSOĄZOX (+*1 :G\YO_K\KSºZGRGGZGRKVRKXOQGVYGSϚTJGURGTOZOXG`ϚTH[QϚYSϚTϚTXKJJOOY ZOYTGRGX QGVYGSϚTJG H[R[TSG_GT QϚYSϚTϚT HGā\[X[ YGNOHOTOT KXOāOSOTK G¥ϚRSGYϚ MKXKQOX σZOXG`ϚT1UT[Y[ ?GĄGX:+8ZGXONROJORKQ¨KORK3GSGQ(KRKJO_K(GĄ QGTRϙàϙTGHGĄ\[XGXGQGĄGàϙJGQOHORMORKXOTKXOĄOSOTKG¨ϙRSGYϙTϙZGRKVKZSOĄZOX 3GSGQ 'RZϙGàG¨ 3GNGRRKYO YϙTϙXRGXϙ O¨KXOYOTJK H[R[TGT GJG R T[SGXGRϙ VGXYKR3ORRO9G\[TSG(GQGTRϙàϙTGZGNYOYROSOJOXZGNYOYROOYKNGTMOZGXONZKZGNYOYKJORSOĄZOX 123 ZGNYOYQGRJϙXϙRSϙĄYGNGTMOZGXONZKQGRJϙXϙRSϙĄZϙX% GJG(KRKJO_KTO`ORK3ORRO9G\[TSG(GQGTRϙàϙGXGYϙTJGZGNYOYROURGTHGĄQG GJG VGXYKRRKXRK ZGQGY ZXGSVG _GVϙRSϙĄ SϙJϙX _GVϙRSϙĄYG NGTMO QGT[T ¨KX¨K\KYOTJK \K NGTMO ZGXONZK _GVϙRSϙĄZϙX% :GQGYϙ _GVϙRGT GJG R T[SGXGRϙ VGXYKROT ZGQGYZGT ·TIKQO N[Q[QO\KLOOROJ[X[S[TKJOX% 3GNGRRK YGQOTRKXOTJKT NGQ YGNOVRKXO_RK _GVSϙĄ URJ[à[T[` ZUVRGTZϙRGXJG ZGV[ ZGNYOYHKRMKRKXOTOTOVZGRURJ[à[T[GTIGQ3ORRO9G\[TSG(GQGTRϙàϙORK(KRKJO_KTO`GXGYϙTJG GTRGĄSG YGàRGTJϙàϙTϙ GTϙRGT GJGRGXϙT (KRKJO_KTO`K JK\XKJORSKYOTOT YGàRGTGIGàϙ \K QU SOY_UTSGXOLKZOORKZKYVOZKJORKTJKàKX½`KXOTJKTZGNYOYHKRMKYOURGTRGXGYGZϙĄϙTϙTMKX¨KQ RKTJOXORKIKàOZGNYOYHKRMKRKXOTK·JKTKTHKJKRRKXOTH[M½TQ½JKàKXRKXO½`KXOTJKTNKYGV RGTGXGQ YGZϙĄ HKJKROTJKT SGNY[H[T[T _GVϙRGIGàϙ HKROXZORSKQZKJOX H[ HGàRGSJG 3ORRO 9G\[TSG(GQGTRϙàϙORK_GVGIGàϙTϙ`ZXGSVG\K_GOĄ\KOĄRKSRKXQGXĄϙRϙàϙJK\OXOĄRKSONGTMO 1GT[T\K?·TKZSKROQ¨KX¨K\KYOTJKMKX¨KQRKĄZOXORKIKQYGJKIKZGV[ZGNYOYHKRMKYOYGNOVRK XOTO SO QGVYGSGQZGJϙXA%C ϘVZGR KJORJOàO Y·_RKTKT ZGNYOY HKRMKRKXOTK ·JKTKT HKJKRRKXOT M½TIKRRKTKXKQSGNY[H[T[T_GVϙRSGYϙNGTMO?GYG\K?·TKZSKROQMKXKàO_GVϙRGIGQZϙX% 'TϙRGTGJGYG_ϙRϙ_GYGMKXKàO.G`OTK_KJK\XKJORKTZGĄϙTSG`RGXϙTO¨KXOYOTK MOXSOĄSOJOXMOXSOĄYKYG_ϙRϙ_GYGMKXKàO3ORRO+SRGQ3½J½XR½à½_RKJK\OXQUT[Y[TJG _G`ϙĄSGRGX_GVϙRSϙĄSϙJϙX_GVϙRSϙĄYGTKGĄGSGJGJϙX% ?GĄGX:+8HGĄ\[X[Y[TGIK\GV\KXORSKJOàOTJKTHGNOYRKZGXONROJORKQ ¨KORKOZOXG`KT1[X[R[S[`GHGĄ\[XS[ĄZ[X 1'8'8 ?GĄGX:+8ȑOTOZOXG`ϙTϙT1/93+41'(;2ORK 1[X[R[S[`IG _GVϙRGT GXGĄZϙXSG TKZOIKYOTJK ?GĄGX :+8ȑOT HORMO KJOTSK HGĄ\[ X[Y[TG3GSGQ(KRKJO_K(GĄQGTRϙàϙTIGIK\GV\KXORSKJOàOGTRGĄϙRSϙĄZϙX YG_ϙRϙ(ORMO+JOTSK.GQQϙ1GT[T[T[TROTIOSGJJKYOTJKȔ([1GT[T[TGSG Iϙ!JKSUQXGZOQ\KĄKLLGL_·TKZOSOTMKXKàOURGTKĄOZROQZGXGLYϙ`RϙQ\KG¨ϙQRϙQORQKRKXOTK[_ M[TURGXGQQOĄORKXOTHORMOKJOTSKNGQQϙTϙQ[RRGTSGRGXϙTGOROĄQOTKYGY\K[Y[RRKXOJ½`KTRK SKQZOXȕ! ½TI½ SGJJKYOTJK Ȕ.KXQKY HORMO KJOTSK NGQQϙTG YGNOVZOXȕ! OTIO SGJJK YOTJKȔ1[X[S\KQ[X[R[ĄRGXH[1GT[TJG_KXGRGTOYZOYTGRGXJϙĄϙTJGQONKXZ½XR½HORMO\K_G HKRMK_OHGĄ\[XGTRGXϙT_GXGXRGTSGYϙTGY[TSGQ\KHORMOKJOTSKHGĄ\[X[RGXϙSKZQOTY½XGZRO \KJUàX[YUT[¨RGTJϙXSGQ½`KXKMKXKQROOJGX¯\KZKQTOQZKJHOXRKXOGRSGQRG_½Q½SR½J½XRKX ([1GT[T_½X½XR½àKMOXJOàOZGXONZKTOZOHGXKTJOàKXQGT[TRGXϙTH[1GT[TGG_QϙXϙN½Q½SRK XO[_M[RGTSG`ȕJKTSKQZKJOX([TGM·XKHORMOKJOTSKNKXQKYO¨OTQGT[TOHOXNGQHORMO \KXSKOYKQGS[Q[X[S\KQ[X[R[ĄRGXϙO¨OTQGT[TOHOX_½Q½SR½R½QZ½X1[X[S\KQ[X[R[ĄRG XϙT HORMO \K HKRMK_K KXOĄOSO KTMKRRKSKRKXO GTIGQ 1GT[T[T OYZOYTG YG_Jϙàϙ MKXKQ¨KRKXOT SK\I[JO_KZONGROTJKS½SQ½TJ½X YG_ϙRϙ1GT[T[TTIOSGJJKYOTOT Ȕ1[X[S\KQ[X[R[ĄRGXHORMOKJOTSKHGĄ \[X[RGXϙ_RGORMOROIK\GVRGXϙS_G`ϙRϙURGXGQ\K_GKRKQZXUTOQUXZGSJGHGĄ\[X[YGNOHOTKHORJO 124 XOXRKX(GĄ\[X[T[TXKJJKJORSKYON£ROTJKH[QGXGXϙTMKXKQ¨KYO\KH[TGQGXĄϙHGĄ\[X[_UR RGXϙ HKROXZOROXȕ N½QS½ MKXKàO URGXGQ OYK Q[X[S \K Q[X[R[ĄRGX QKTJORKXOTK _GVϙRGT HORMO KJOTSK HGĄ\[X[RGXϙTϙ UR[SR[_G JG UR[SY[` S[ZRGQG IK\GVRGTJϙXSGQ J[X[S[TJGJϙXRGX (GĄ\[X[YGNOVRKXOTK\KXORKIKQUR[SY[`IK\GVRGXJGXKZMKXKQ¨KYOTOTYG_ϙRϙ1GT[T\K ORMORO ?·TKZSKROàOT NGTMO SGJJKYOTK LϙQXGYϙTG _G JG HKTJOTK JG_GTJϙàϙTϙT G¨ϙQ¨G \K MKXKQ¨KRO HOX ĄKQORJK HKROXZORSKYO MKXKQSKQZKJOX 'TIGQ OZOXG` QUT[Y[ HGĄ\[X[_G 3GSGQ (KRKJO_K (GĄQGTRϙàϙTIG UR[SR[ _G JG UR[SY[` NKXNGTMO HOX IK\GV \KXORSKSOĄ URJ[à[ M·X½RS½ĄUR[VOZOXG`ϙTKYGYϙ_RGORMOROURGXGQ! YG_ϙRϙ 1GT[TJG J½`KTRKTSOĄ URGT OYZOYTGRGX GXGYϙTJG _KX GRSG_GT \K T[SGXGRϙ ZGRKVRKXOT ZGSGSϙ! T[SGXGRϙ ZGRKHOT Ȕ_GVϙRSϙĄYG NGTMO QGT[T ¨KX¨K\KYOT JKȕ H·R½S½ NGXOIOTJKQO QϙYSϙ! T[SGXGRϙ ZGRKHOT OYK Ȕ3ORRO 9G\[TSG (GQGTRϙàϙ ORK _GVGIGàϙTϙ`ZXGSVG\K_GOĄ\KOĄRKSRKXQGXĄϙRϙàϙJK\OXOĄRKSOYGJKIKZGV[ZGNYOYHKRMKYO YGNOVRKXOTOSOQGVYGSGQZGJϙXA%CȕQϙYSϙTϙTHGĄ\[X[YGNOHOTOTKXOĄOSOTKG¨ϙRSGYϙTG! *OàKX QϙYϙSRGXϙT OYK YG_ϙRϙ 1GT[T[T Ȕ:G\YO_K \K S½ZGRGG ZGRKVRKXOȕ HGĄRϙQRϙ TIOSGJJKYOQGVYGSϙTJGURJ[à[TJGTOZOXG`ϙTOĄH[QϙYSϙTϙTXKJJOTK! (GĄ\[X[ YGNOHOTK IK\GV \KXORSKJOàOTJKT HGNOYRK Y·` QUT[Y[ SK\`[GZϙT [_M[ RGTSGYϙTJGONSGROQ[Y[X[\K_GQGYZϙH[R[TGTVKXYUTKROTZKYVOZKJORKXKQNGQRGXϙTJG YG_ϙRϙ 1GT[T[T [TI[ SGJJKYO [_GXϙTIG OĄRKS _GVϙRSGYϙ MKXKQZOàOTK! U_HOXROàO QGXGX \KXORSOĄZOX (+*1 (ORMO\K_GHKRMKTOT_GXMϚ_GOTZOQGRKZSOāHOXQUT[_GJGOXURSGYϚZKQHGāϚTGU HORMO\KHKRMKTOTYG_ϚRϚ1GT[TQGVYGSϚJϚāϚTJGSºZGRGGYϚTGYKHKVZKāQORKZSK` σZOXG`ϚT 1UT[Y[ :GIKZZOT -4+8 ZGXONRO JORKQ¨K ORK 'RGT_G ϘR¨KYO 3GNS[ZRGX (KRKJO_K (GĄQGTRϙàϙTGHGĄ\[XGXGQ KYQO VGXYKR _KTO GJG VGXYKRJK _KX GRGT S½RQO_KZRKXOTJKQO GRGTJG ϘSGX 1GT[T[T[T OTIO SGJJKYOTK M·XK [_M[RGSG _GVϙRJϙàϙTϙHKROXZKXKQOTIOSGJJK[_M[RGSGYϙ_GVϙRSGJGT·TIKQO\K VGXYKRYϙTϙXRGXϙORK OTIO SGJJK[_M[RGSGYϙ [_GXϙTIG Y·` QUT[Y[VGXYKRRKXJKT G_Xϙ G_Xϙ URSGQ½`KXKQG¨SKZXKQGXKȔJ½`KTRKSKUXZGQRϙVG_ϙȕGRϙTJϙàϙTϙTQKTJORKXOTKHORJOXORSK YOORKOTIOSGJJK[_M[RGSGYϙ _GVϙRJϙQZGTYUTXGUR[ĄZ[X[RGTGJG\K VGXYKRRKXOTYϙTϙXRGXϙTϙT·R¨KQRO[_M[RGSGOSGXVRGTϙ·XTKàO½`KXOTJKOĄGXKZRKTKXKQ OTIO SGJJK [_M[RGSGYϙTG OROĄQOT UTG_Rϙ VGLZG ·XTKàOTOT KXOĄOSRKXOTK G¨ϙRSGYϙTϙ ZGRKV KZSOĄZOX 3GNS[ZRGX(KRKJO_K(GĄQGTRϙàϙZGXONROIK\GHO_G`ϙORKY·`QUT[Y[J½ `KTRKSK H·RMKYOTK HGĄ\[X[ YGNOHOTOT HGĄQGTϙ URJ[à[ YOZK ZGXGLϙTJGT 'TZGR_G ϘJGXK 3GNQKSKYOTJK +YGY 4U ORK JG\G G¨ϙRSϙĄ UR[V NKT½` YUT[¨RGTSGJϙàϙTJGT ZGRKHOT_KXOTKMKZOXORKSKJOàOTOHORJOXSOĄZOX :GIKZZOT-4+8ZGXONROJORKQ¨KORKOZOXG`KT1[X[R[S[`GHGĄ\[XS[ĄZ[X 1'8'8 125 :GIKZZOT-4+8ȑOTOZOXG`ϙTϙT1'(;2ORK YG_ϙRϙ(ORMO+JOTSK.GQQϙ1GT[T[T[TROTIOSGJJKYOTJKȔ([1GT[T[TGSG Iϙ!JKSUQXGZOQ\KĄKLLGL_·TKZOSOTMKXKàOURGTKĄOZROQZGXGLYϙ`RϙQ\KG¨ϙQRϙQORQKRKXOTK[_ M[TURGXGQQOĄORKXOTHORMOKJOTSKNGQQϙTϙQ[RRGTSGRGXϙTGOROĄQOTKYGY\K[Y[RRKXOJ½`KTRK SKQZOXȕ!½TI½SGJJKYOTJKȔ.KXQKYHORMOKJOTSKNGQQϙTGYGNOVZOXȕ!OTIOSGJJK YOTJKȔ1[X[S\KQ[X[R[ĄRGXH[1GT[TJG_KXGRGTOYZOYTGRGXJϙĄϙTJGQONKXZ½XR½HORMO\K_G HKRMK_OHGĄ\[XGTRGXϙT_GXGXRGTSGYϙTGY[TSGQ\KHORMOKJOTSKHGĄ\[X[RGXϙSKZQOTY½XGZRO \KJUàX[YUT[¨RGTJϙXSGQ½`KXKMKXKQROOJGX¯\KZKQTOQZKJHOXRKXOGRSGQRG_½Q½SR½J½XRKX ([1GT[T_½X½XR½àKMOXJOàOZGXONZKTOZOHGXKTJOàKXQGT[TRGXϙTH[1GT[TGG_QϙXϙN½Q½SRK XO [_M[RGTSG`ȕ JKTSKQZKJOX ([TG M·XK HORMO KJOTSK NKXQKY O¨OT QGT[TO HOX NGQ HORMO \KXSKOYKQGS[Q[X[S\KQ[X[R[ĄRGXϙO¨OTQGT[TOHOX_½Q½SR½R½QZ½X1[X[S\KQ[X[R[ĄRG XϙT HORMO \K HKRMK_K KXOĄOSO KTMKRRKSKRKXO GTIGQ 1GT[T[T OYZOYTG YG_Jϙàϙ MKXKQ¨KRKXOT SK\I[JO_KZONGROTJKS½SQ½TJ½X YG_ϙRϙ(ORMO+JOTSK.GQQϙ1GT[T[QGVYGSϙTJG_GVϙRGTHORMOKJOTSKHGĄ\[X[ RGXϙTϙT_GRTϙ`IGGTϙRGT1GT[T[TȔ(ORMO+JOTSK.GQQϙTϙT9ϙTϙXRGXϙȕ½YZHGĄRϙQRϙ*·XJ½TI½ (·R½S½TJK_KXGRGTOYZOYTGRGX¨KX¨K\KYOTJKJKàKXRKTJOXORKXKQIK\GVRGTSGYϙMKXKQZOàO!H[ I½SRKJKT URGXGQ 1[X[S \K 1[X[R[ĄRGXϙT \KXKIKQRKXO XKZ IK\GVRGXϙTJG JG_GTGQ URGXGQ M·YZKXKIKQRKXOYG_ϙRϙ1GT[TJGSK\I[ZURGTOYZOYTGRGXNGXOIOTJKQON[Y[YRGXϙTSK`Q[X 1GT[TG[_GXRϙàϙTϙTURSGJϙàϙG¨ϙQZϙX '_XϙIGYG_ϙRϙ1GT[T[TȔ'JROYUX[ĄZ[XSG\KQU\[ĄZ[XSG_GOROĄQOTHORMO\K_G HKRMKRKXȕ HGĄRϙQRϙ TIO SGJJKYO Ȕ'¨ϙQRGTSGYϙ \K_G `GSGTϙTJGT ·TIK G¨ϙQRGTSGYϙ N£ROTJK! G 9[¨ OĄRKTSKYOTK _UR G¨GIGQ H 9[¨RGXϙT ·TRKTSKYO \K YUX[ĄZ[X[RSGYϙ _G JG Y[¨R[RGXϙT QGT[T¯ _URRGXRG _GQGRGTϙV QU\[ĄZ[X[RSGYϙTϙ ZKNROQK_K J½Ą½XKIKQ I ?GXMϙRGSG M·XK\OTOTMKXKàOTIK_KXOTKMKZOXORSKYOTOKTMKRRK_KIKQJ.GQQϙTJGJG\GG¨ϙRSϙĄHOXQOĄO TOTGJOR_GXMϙRGTSGNGQQϙTϙONR£RKJKIKQTOZKROQZKQOHORMO\K_GHKRMKRKXH[1GT[TQGVYG SϙJϙĄϙTJGJϙXȕN½QS½T½GSOXJOX -·X½RJ½à½½`KXKSK`Q[XSGJJKN½QS½NGQQϙTJGHORMO\KHKRMKZGRKVKJORKTQU T[T[T _GXMϙ_G OTZOQGR KZSOĄ URJ[à[TJGT HGNOYRK HGĄ\[X[T[T XKJJKJORSKYOTK MKXKQ¨K ZKĄQOR KJKHORKIKQ SGNO_KZZK JKàORJOX 'JR¯ YUX[ĄZ[XSG \K QU\[ĄZ[XSG_G OROĄQOT HORMO \K HKRMKRKXJKT G¨ϙQRGTSGYϙ \K_G `GSGTϙTJGT ·TIK G¨ϙQRGTSGYϙ NGROTJK YG_ϙRϙ 1GT[ T[TTIOSGJJKYOTJKJ·XZHKTZURGXGQYG_ϙRSϙĄURGTNGRRKXJKTKTG`HOXOTOTKZOIK\KXK IKQTOZKROQZKURGTRGXGTIGQH[1GT[TQGVYGSϙJϙĄϙTJGJKàKXRKTJOXORKIKQZOX?GTOHORMO\K_G HKRMKTOT _GXMϙ_G OTZOQGR KZSOĄ HOX QUT[_G JGOX URSGYϙ ZKQ HGĄϙTG U HORMO \K_G HKRMKTOT YG_ϙRϙ1GT[TQGVYGSϙJϙĄϙTJGS½ZGRGGYϙTGYKHKVZKĄQORKZSK_KIKQZOX*URG_ϙYϙ_RGGJϙ MK¨KT(KRKJO_K(GĄQGTRϙàϙZGXGLϙTJGT_GVϙRGTJKàKXRKTJOXSK\K[_M[RGSG_KXOTJKJKàOR JOX ([ IONKZRK YG_ϙRϙ 1GT[TJG J½`KTRKTSOĄ OYZOYTGRGX QGVYGSϙTJG _KX GRSGJϙàϙ GTRGĄϙRGT ZGRKV QUT[Y[ OTIO SGJJK [_M[RGSGYϙ _GVϙRSGJGT ·TIKQO \K 126 VGXYKRYϙTϙXRGXϙORKOTIOSGJJK[_M[RGSGYϙ[_GXϙTIGY·`QUT[Y[VGXYKRRKXJKTG_Xϙ G_XϙURSGQ½`KXKQG¨SKZXKQGXKȔJ½`KTRKSKUXZGQRϙVG_ϙȕGRϙTJϙàϙTϙTHGĄ\[X[YGNOHOTK HORJOXORSKYO\KOTIOSGJJK[_M[RGSGYϙ_GVϙRJϙQZGTYUTXGUR[ĄZ[X[RGTGJGR \KVGXYKRRKXOTYϙTϙXRGXϙTϙT·R¨KQRO[_M[RGSGOSGXVRGTϙ·XTKàO½`KXOTJKOĄGXKZ RKTKXKQ OTIO SGJJK [_M[RGSGYϙTG OROĄQOT UTG_Rϙ VGLZG ·XTKàOTOT HGĄ\[X[ YGNOHOTOT KXOĄOSOTKG¨ϙRSGYϙTGU_HOXROàO_RKQGXGX\KXORSOĄZOX (+*1 YG_ϚRϚ(+.1QGVYGSϚTJGJKÝKXRKTJOXORKHORKIKQHOXHORMO\K_GHKRMKZG RKHOTOZKROÝOTJKURSG_GTOZOXG`ϚTXKJJOMKXKQOX σZOXG`ϚT1UT[Y[ :[XGT.')/3+3/ă5-2;ZGXONROJORKQ¨KYOORKGTQG _G1G_SGQGSRϙàϙTGHGĄ\[XGXGQ!Ȕ1ϙ`ϙRG_ȑJG991ϘĄNGTϙO¨KXOYOTJK*O_GTKZϘĄRKXO(GĄQGT RϙàϙTGHGàRϙURGXGQOHGJKZKG¨ϙRGT991:KYOYRKXO)GSOOTJKϘĄNGTϙO¨KXOYOTJKQOHGX\KVG\ _UTRGXJGTMKRKT_½QYKQĄOJJKZROS½`OQYKYOTKJKTO_RKOHGJKZKJORKSKSKQZKURJ[à[TJGT HGNOYRK _½X½XR½QZKQO SK\`[GZϙT IGSORKXK SKZXK_K QGJGX SKYGLKJK O¨QORO SKQGTRGX G¨ϙRGSG_GIGàϙTϙGSOXURSGYϙTGXGàSKTGTϙRGTIGSOTOTNKSKT_GTϙHGĄϙTJGH[R[TGTH[ _KXRKXKX[NYGZ\KXOROV\KXORSKJOàO\KXORSOĄOYKSK\`[GZG[_M[TUR[VURSGJϙàϙN[Y[YRGXϙORK _½X½XR½QZKQO SK\`[GZ [_GXϙTIG H[ SKQGTRGXJGT IGSO \K ¨K\XK_K \KXORKT XGNGZYϙ`RϙàϙT MOJKXORSKYOTOȕZGRKVKZSOĄZOX 3K`Q[X HGĄ\[X[ GTQG_G (KRKJO_K (GĄQGTRϙàϙ (GYϙT ?G_ϙT \K .GRQRG ϘROĄQORKX 3½ J½XR½à½T½T ZGXONRO IK\GHO _G`ϙYϙ_RG \K YG_ϙRϙ (ORMO +JOTSK .GQQϙ 1GT[ T[T[T TIO SGJJKYOTOT Ȕ1[X[S \K Q[X[R[ĄRGX G_Xϙ \K_G ·`KR HOX ¨GRϙĄSG GXGĄZϙXSG OTIKRKSK_GJGGTGRO`TKZOIKYOTJKUR[ĄZ[X[RGHORKIKQZ½XJKTHOXHORMO\K_GHKRMKO¨OT_GVϙ RGIGQ HGĄ\[X[RGXG UR[SY[` IK\GV \KXKHOROXRKXȕ N½QS½ MKXKQ¨K M·YZKXORSKQ Y[XKZO_RK XKJJKJORSOĄZOX 1'8'8 :[XGT.')/3+3Ϙă5ß2;ȑT[TOZOXG`ϙTϙT1/93+41'(;2ORK (OXHKRKJO_KTOTQKTJO_KZQOGRGTϙO¨KXOYOTJKQOHG`ϙOĄ_KXRKXOTKSK\`[GZ¨KX¨K\K YOTJK X[NYGZ \KXOV \KXSKJOàO HORMOYOTK GTIGQ G_Xϙ \K ·`KR HOX ¨GRϙĄSG _GVSGQ Y[XKZO_RK [RGĄGHORKIKQ URJ[à[T[T QGH[R½ S½SQ½T URSGJϙàϙTJGT OZOXG` QUT[Y[ HGĄ\[X[JG _KX GRGT\KYG_ϙRϙ(ORMO+JOTSK.GQQϙ1GT[T[TJGJ½`KTRKTSOĄURGTOYZOYTGRGXQGVYGSϙT JGJGJKàKXRKTJOXORKSK_KIKQURGTȔ_½X½XR½QZKQOSK\`[GZϙTIGSORKXKSKZXK_KQGJGX SKYGLKJKO¨QOROSKQGTRGXG¨ϙRGSG_GIGàϙTϙGSOXURSGYϙTGXGàSKTGTϙRGTIGSOTOTNKSKT _GTϙHGĄϙTJGH[R[TGTH[_KXRKXKX[NYGZ\KXOROV\KXORSKJOàO\KXORSOĄOYKSK\`[GZG[_M[T UR[VURSGJϙàϙHORMORKXOTOT\KXORSKYOȕZGRKHOTOTQGXĄϙRGTSGYϙMKXKQZOàOTOTGTQG_G(KRKJO _K(GĄQGTRϙàϙTGHORJOXORSKYOTK ϘZOXG` QUT[Y[HGĄ\[X[JG _KX GRGT Ȕ_½X½XR½QZKQOSK\`[GZ [_GXϙTIG H[ SKQGT RGXJGTIGSO\K¨K\XK_K\KXORKTXGNGZYϙ`RϙàϙTMOJKXORSKYOȕZGRKHOYG_ϙRϙ1GT[TQGV YGSϙTJGJKàKXRKTJOXORKHORKIKQHOXHORMO\K_GHKRMKZGRKHOTOZKROàOTJKURSGJϙàϙTJGTOZOXG 127 `ϙTϙTGTϙRGTZGRKVRKORMOROURGXGQ8+**+*Ϙ2*ϘßϘ\KY·`QUT[Y[ZGRKVGQϙHKZOTOTYG_ϙRϙ *ORKQ¨K .GQQϙTϙT 1[RRGTϙRSGYϙTG *GOX 1GT[T N½Q½SRKXO ¨KX¨K\KYOTJK ZGQOV KJORSKYO MK XKQZOàON[Y[YRGXϙTϙTHGĄ\[X[YGNOHOTKHORJOXORSKYOTKU_HOXROàOORKQGXGX\KXORSOĄZOX (+*1 (ORMOKJOTSKNGQQϚTϚTQGVYGSϚJϚāϚTJGQOHORMO\KHKRMKRKX σZOXG`ϚT 1UT[Y[ *K\XOS @ ZGXONRO HGĄ\[X[Y[ ORK Ϙ`SOX (½_½QĄKNOX (KRKJO_K(GĄQGTRϙàϙTJGTGĄGàϙJGQOHORMORKXOTZGXGLϙTG\KXORSKYOTOZGRKVKZSOĄZOX (½_½QĄKNOX(KRKJO_KYOTKGOZRUPSGT\GXSϙJϙX% 2UPSGTRGXTKXKJK\KQG¨GJKZZOX% 2UPSGTRGXJGTNGTMOĄGXZRGXGYGNOVURGTRGX_GXGXRGTSGQZGJϙX% 2UPSGTRGXJGKT[`[TY½XKJOXUZ[XGTVKXYUTKRQG¨_ϙRJϙXRUPSGTJGUZ[XSGQZG JϙX% 3K`Q[XHGĄ\[X[YG_ϙRϙ(ORMO+JOTSK.GQQϙ1GT[T[T[TȔ1[X[SO¨OJ½`KT RKSKRKXȕHGĄRϙQRϙOTIOSGJJKYOMKXKQ¨KM·YZKXORSKQY[XKZO_RKXKJJKJORSOĄZOX 1'8'8 *K\XOS@ȑ½TOZOXG`ϙTϙT1/93+41'(;2ORK ϘZOXG` QUT[Y[ HGĄ\[X[T[T \K T[SGXGRϙ SGJJKRKXOTJK _KX GRGT \K YG_ϙRϙ(ORMO+JOTSK.GQQϙ1GT[T[TJGJ½`KTRKTSOĄURGTOYZOYTGRGXQGVYGSϙTJGURSGJϙQRGXϙ JKàKXRKTJOXORKT YUX[RGXϙT IK\GVRGXϙTϙT HGĄ\[X[ YGNOHOTOT KXOĄOSOTK Y[T[RSGYϙ MKXKQZOàO TOTϘ`SOX(½_½QĄKNOX(KRKJO_K(GĄQGTRϙàϙTGHORJOXORSKYOTK (GĄ\[X[YGNOHOTOTHGĄ\[X[Y[T[T\KT[SGXGRϙSGJJKRKXOTJK_KXGRGTZG RKVRKXOTKJGOXOZOXG`ϙTϙTYG_ϙRϙ1GT[T[TOTIOSGJJKYOTOTȔ1[X[S\KQ[X[R[ĄRGXϙT QGS[U_[T[ ORMORKTJOXSK_KT \K YGJKIK QKTJO VKXYUTKRO ORK Q[X[S O¨O [_M[RGSGRGXϙTG OROĄQOTJ½`KTRKSKRKXNGQQϙTJGQOHORMO\K_GHKRMKRKXHORMOKJOTSKNGQQϙTϙTQGVYGSϙJϙĄϙT JGJϙXȕN½QS½[_GXϙTIG8+**Ϙ4+U_HOXROàOORKQGXGX\KXORSOĄZOX (+*1 :GRKV KJORSOā URGT HORMOTOT YºXKQRO JKÝOāQKTROQ M´YZKXSKYO KXOāOSOTK KTMKR ZKāQORKZSK` σZOXG`ϚT 1UT[Y[ *K\XOS@·`KZRK 1UTGQ (KRKJO_K (GĄQGTRϙàϙTG _GVSϙĄ URJ[à[ ZGXONROHORMOKJOTSKHGĄ\[X[Y[_RGZGRKVKZZOàOȔ1UTGQ(KRKJO_K+TI½SKTOTIK NGRONG`ϙXJG+TI½SKT_ϙQϙSQGXGXϙH[R[T[VNGRKTOIXGKJORSKSOĄQG¨GJKZQGXGXH[R[TJ[ à[ȕ HORMOYOTOT ZGXGLϙTG HORJOXORSKSOĄ URJ[à[TJGT HGNOYRK OZOXG`KT 1[X[R[S[`G HGĄ\[X S[ĄZ[X 1UTGQ (KRKJO_K (GĄQGTRϙàϙTϙT ZGXONRO ORMORO IK\GHO _G`ϙYϙTJG HGĄ\[X[ YGNOHOTOT SK`Q[X ZGRKHO_RK ORMORO URGXGQ Ȕ (KRKJO_KSO` YϙTϙXRGXϙ O¨KXOYOTJK H[R[TGT X[N YGZYϙ`HOTGRGXX[NYGZ\KKQRKXOTKG_QϙXϙ_GVϙRGTOSGRGZRGXYG_ϙRϙϘSGX1GT[T[T[T SGJJKYOTKOYZOTGJKT?GVϙ:GZOR@GVZϙORKZKYVOZKJORSKQZK\KH[HOTGRGXGOSGRGZRGXG(KRK JO_KSO`+TI½SKTOTIK_ϙQϙSQGXGXϙGRϙTSGQZGJϙX(KRKJO_KSO`OSQGTRGXϙJGNOROTJK_ϙQϙRGHO 128 RKTRKX _ϙQϙS KQOVRKXOSO`IK _ϙQϙRSGQZG (KRKJO_KSO` OSQGTRGXϙ ORK _ϙQϙRGSG_GTRGX O¨OT OYK YG_ϙRϙ 1GS[ ϘNGRK 1GT[T[TG M·XK _ϙQϙS ONGRKYOTK ¨ϙQϙRSGQZGJϙX (KRKJO_KSO` GXĄO\ QG_ϙZRGXϙTGHGQϙRJϙàϙTJGNKXMK¨KTM½T_KTOHOXORG\KURSGQZG_GJGIK`GRϙX[NYGZGRϙTSGYϙ \K_GSGNY[XRGXϙTMOJKXORSKYOYKHKHO_RKJUY_GYG_ϙYϙJKàOĄSKQZKJOX([TKJKTRKORMO_G`ϙ Tϙ` KQOTJK YUX[RGT +TI½SKT 1GXGXϙ GRϙTGT HOTGOSGRGZ YG_ϙYϙ Y½XKQRO JKàOĄQKTROQ M·YZKX SKQZKJOX'_XϙIGOYZKTSOĄURGTHORMO\KHKRMKRKXG_Xϙ\K·`KRHOX¨GRϙĄSGGXGĄZϙXSGOTIK RKSK\KGTGRO`TKZOIKYOTJK\KXORKHORKIKQHORMORKXUR[VH[TKJKTRK(ORMO+JOTSK1GT[T[ T[TSGJJKYOTOTLϙQXGYϙTGM·XKQUT[ORKORMOROHGĄ\[X[YGNOHOTKHORMO\KXORKSKSKQZK JOXȕOLGJKRKXOTK_KX\KXORSOĄZOX 1'8'8 *K\XOS@ȑ½TOZOXG`ϙTϙT1'(;2ORK ϘZOXG`QUT[Y[HGĄ\[X[ORKZGRKVKJORSOĄURGTHORMOTOTY½XKQROJKàOĄQKTROQM·YZKXSKYO KXOĄOSOTKKTMKR ZKĄQORKZSK_KIKàO MOHO ȔG_Xϙ \K_G ·`KR HOX ¨GRϙĄSG GXGĄZϙXSG OTIKRKSK _GJGGTGRO`TKZOIKYOTJKUR[ĄZ[X[RGHORKIKQZ½XJKTHOXHORMOȕJKURSGJϙàϙJKàKXRKTJOXORJO àOTJKT!ZGRKVQUT[Y[HORMOTOTIK\GHϙT\KXORKIKàOZGXONOZOHGXO_RKHGĄ\[X[YGNOHOTOTKXOĄO SOTK Y[T[RSGYϙ MKXKQZOàOTOT 1UTGQ (KRKJO_K (GĄQGTRϙàϙTG HORJOXORSKYOTK U_ HOXROàO ORK QGXGX\KXORSOĄZOX (+*1 `KRNG_GZϚTMO`ROROÝO1OāORKXKGOZGJXKYHORMORKXO σZOXG`ϚT 1UT[Y[ ϘXLGT +4-Ϙ42+8 ZGXONRO JORKQ¨KYO ORK 'JGVG`GXϙ (½ _½QĄKNOX (KRKJO_KYO 9KXJO\GT ϘRQ 1GJKSK (KRKJO_K (GĄQGTRϙàϙTG HGĄ\[XGXGQ! Ȕ9KXJO\GT (KRKJO_KYOTOT M½T \K 2 YG_ϙRϙ 3KIROY 1GXGXϙTJGT \K H[ 1GXGXϙT UTGTSGYϙTG OROĄQOTM½T\KYG_ϙRϙ1GXGXORKQGH[RKJORKTϘSGX6RGTRGXϙTJGTȕHGNOY RKĄ[N[Y[YRGXϙZGRKVKZSOĄZOX Ȕ'TϙRGT9KXJO\GTOSGXVRGTϙNG`ϙXRGTϙXQKTOSGXS½J½XR½à½SGQGSϙTJGQOSOT H[R[TJ[à[T[T[T\GTϙGJϙ\KYU_GJϙORKZGXGLϙSGHORJOXORSKYOTO! 'TϙRGTOSGXVRGTϙTϙNG`ϙXRG_GTS½KRROLOT'Jϙ\KYU_GJϙTϙT[T\GTϙORK_KZQOHKRMK YOMX[H[T[TZGXGLϙSGHORJOXORSKYOTO 'TϙRGT OSGX VRGTϙTϙT ONGRK QUSOY_UT[TJG H[R[TGT M·XK\RORKXOT GJϙ YU_GJϙ \K GJXKYRKXOTOTZGXGLϙSG\KXORSKYOTO 'TϙRGT OSGX VRGTϙTϙ UTG_RG_GT SKIROY ½_KRKXOTOT GJϙ \K YU_GJRGXϙ ORK HOXROQZK U M½TQ½GJXKYRKXOTOTZGXGLϙSGHORJOXORSKYOTO '4/2'4 Ϙ3'8 62'4/4/ Ϙ*'8+ 3'.1+3+9Ϙ (:4 4+:Ϙ)+2+8Ϙ Ϙ2+ (Ϙ82Ϙ1:+Ϙ6:'2Ϙ4+ 5? (Ϙ82ϘßϘ?2+ -4 9'?/ Ϙ2+ Ϙ6:'2Ϙ4+ 1'8'8 <+8Ϙ2+4 <+ *'4/ă:'?)' *' Ϙ6:'2Ϙ 54'4'4 Ϙ3'8 62'4/4/4 ?'6/23'9/4*' 1ϘăϘ2+8Ϙ41;9;8;4+*+4ϘϘ2+4+1'*'8)8+:*+43Ϙă:Ϙ854'?2/52'8'1:3 ,':;8'2'8/4/4:'8',/3'-4*+8Ϙ23+9Ϙ4Ϙ!ȕ 129 3K`Q[XHGĄ\[X[_G'JGVG`GXϙ(½_½QĄKNOX(KRKJO_KYO9KXJO\GTϘRQ1GJKSK(KRKJO_K (GĄQGTRϙàϙT ZGXONRO _G`ϙYϙ ORK IK\GV \KXORSOĄZOX 'TIGQ HGĄ\[X[ YGNOHO GTϙRGT IK\GHO _G`ϙTϙT ZGRKVRKXOTO KQYOQYO` URGXGQ QGXĄϙRGSGJϙàϙTJGT HGNOYRK OZOXG`KT 1[X[R[S[`G HGĄ\[XS[ĄZ[X ϘXLGT+4-Ϙ42+8ȑOTOZOXG`ϙTϙT1/93+41'(;2ORK ϘZOXG`QUT[Y[HGĄ\[X[JG_KXGRGT\KYG_ϙRϙ(ORMO+JOTSK.GQQϙ1GT[T[TJG J½`KTRKTSOĄURGTOYZOYTGRGXQGVYGSϙTJGURSGJϙQRGXϙJKàKXRKTJOXORKTZGRKVRKXOTQOĄORKXKGOZ GJXKYRKXNGXO¨URSGQ½`KXKG_Tϙ1GT[T[TOTIOSGJJKYOTOTȔ1[X[S\KQ[X[R[ĄRGXH[ 1GT[TJG_KXGRGTOYZOYTGRGXJϙĄϙTJGQONKXZ½XR½HORMO\K_GHKRMK_OHGĄ\[XGTRGXϙT_GXGXRGT SGYϙTG Y[TSGQ \K HORMO KJOTSK HGĄ\[X[RGXϙTϙ KZQOT Y½XGZRO \K JUàX[ YUT[¨RGTJϙXSGQ ½`KXKMKXKQROOJGX¯\KZKQTOQZKJHOXRKXOGRSGQRG_½Q½SR½J½XRKXȕN½QS½[_GXϙTIGKQYOQ YO` URGXGQ QGXĄϙRGTSGRGXϙ MKXKQZOàOTOT 'JGVG`GXϙ (½_½QĄKNOX (KRKJO_KYO 9KXJO\GT ϘRQ 1G JKSK(KRKJO_K(GĄQGTRϙàϙTGHORJOXORSKYOTK ϘZOXG`QUT[Y[HGĄ\[X[JG_KXGRGTȔQOĄORKXKGOZGJXKYHORMORKXOTOT\KXORSKYOȕZG RKHOTOTYG_ϙRϙ1GT[T[TOTIOSGJJKYOTOTȔ1OĄOTOTO`OT\KXJOàON£RRKXYGQRϙQGRSGQ ½`KXK ·`KR NG_GZϙT MO`ROROàO QGVYGSϙTJG G¨ϙQRGTSGYϙ N£ROTJK QOĄOTOT YGàRϙQ HORMORKXO ORK ·`KR\KGORKNG_GZϙTGĄKXKL\KNG_YO_KZOTKSKYRKQ¯\KKQUTUSOQJKàKXRKXOTKNGQYϙ`S½ JGNGRKUR[ĄZ[XGIGQHORMO\K_GHKRMKRKXHORMOKJOTSKNGQQϙQGVYGSϙJϙĄϙTJGJϙXȕN½QS½ [_GXϙTIGQGXĄϙRGTSGYϙTϙTS½SQ½TURSGJϙàϙTϙTHGĄ\[X[YGNOHOTKHORJOXORSKYOTKU_HOXROàO ORKQGXGX\KXORSOĄZOX (+*1 1GS[ONGRKRKXOTKOROāQOTHORMO\KHKRMKRKXKKXOāOSQGS[U_[JKTKZOSOORQKYO TOTMKXKÝOTOUR[āZ[XSGQZGJϚX σZOXG`ϚT 1UT[Y[ 5YSGT (?19'8-;: ZGXONRO JORKQ¨K ORK 3[àRG ϘRO 3GXSGXOY ϘR¨KYO 'XS[ZGRGT (KRKJO_K (GĄQGTRϙàϙTG HGĄ\[XGXGQ Ȕ3[YZGLG 1KSGR 6GĄG )GJJKYOTOT *½`KTRKTSKYO 1ϙYSKT ϘJGXK 3GRϙ 3GR`KSK ORK 6GXQK(UXJ½X5R[Q*XKTGP 1GTGRϙ*·ĄKTSKYO\KϘYZOTGZ*[\GXϙ?GVϙSϘĄOȕ TKOYZKQROYϙLGZϙ_RGOĄZOXGQKZSOĄH[R[TJ[ à[T[ QKYOTRKĄKT ONGRK QGXGXϙ ORK ONGRKTOT (GQUàR[ ϘTĄ :GGN :[X 2ZJ ăZOȑTOT [NJKYOTK HϙXGQϙRJϙàϙTϙHKROXZKXKQONGRK[NJKYOTKHϙXGQϙRGTOYZKQRO_KGOZϘĄ*KTK_OS(KRMKYOTOTS[N ZK\O_GZϙTJG H[R[TGT ȐȐHKRMK_O J½`KTRK_KT Q[X[S HKRMKTOT J½`KTRKTSK ZGXONO HKRMK Z[ZGXϙ ORQ QKĄOL Z[ZGXϙ HKRMK QUT[Y[ OĄOT TK\ȑOȕ N[Y[YRGXϙTJG ZGXGLϙTG G_XϙTZϙRϙ URGXGQ HORMO\KXORSKYO\K_GY·`QUT[Y[ϘĄ*KTK_OS(KRMKYOTOTKXOĄOSOTKG¨ϙRSGYϙTϙZGRKVKZSOĄZOX 'XS[ZGRGT(KRKJO_K(GĄQGTRϙàϙZGXONROIK\GHO_G`ϙORK Ȕ(KRKJO_K(GĄ QGTRϙàϙSϙ`GY[TJ[à[T[`JORKQ¨KTO`JK_KXGRGTZGRKVRKXOTO`JGNG ·TIK1GS[ϘNGRK1[X[ S[TG _GVZϙàϙTϙ` \K Q[X[SIG ZGXON \K ;?@ YG_ϙRϙ QGXGXRG YUT[¨ RGTJϙXϙRGT OZOXG`ϙTϙ`JG ZKZQOQ KJORSOĄ \K YUT[¨ ZGXGLϙTϙ`G ZKHROà KJORSOĄ H[R[TSGQZG JϙX:GRKHOTO` QUT[Y[ ONGRK [NJKYOTK HϙXGQϙRGT LOXSGTϙT HKRMKRKXOJOX ([ HKRMKRKX YG_ϙRϙ1GT[TQGVYGSϙTJGH[R[TSGSGQZGJϙXZGRKHOTO`KQUT[HKRMK\KHORMORKX(KRKJO_K 130 SO`RK \K\K_G (KRKJO_KSO`OT LGGRO_KZRKXO ORK ORMORO URSG_ϙV Ϙ14 YG_ϙRϙ ONGRK [NJKYOTK HϙXGQϙRGT ĄGNϙY QUT[S[TJGQO LOXSG ORK ORMOROJOX 9·` QUT[Y[ LOXSG ONGRK ORK ORMOROHORMO\KHKRMKRKXOTOYG_ϙRϙ1GS[ϘNGRK1GT[T[T[TSGJJKYO[_GXϙTIG(KRKJO _KSO`K Y[TS[Ą H[R[TSGQZGJϙX ([ HKRMK \K HORMORKX ORK ORMORO OTIKRKSK ZGRKVRKXOTOT \K OZOXG`RGXϙTY[T[RSGĄKQRO\KKYGYRGXϙ_OTKYG_ϙRϙ1GT[TJGJ½`KTRKTSOĄZOX9O`JK YG_ϙRϙ1GT[TRGJ½`KTRKTKTOTIKRKSKZGRKVKZSK\KOZOXG`RGXϙTϙ`ϙY[TSGNGQRGXϙTϙ`ϙQ[RRGT SϙĄ H[R[TSGQZGYϙTϙ` .GR H·_RK UR[TIG YG_ϙRϙ 1GT[T ¨KX¨K\KYOTJK Q[X[S[S[`G Y[T[RGT\KĄGNϙYQUT[S[TJGQO·`KRN[Q[QZ½`KRQOĄOYOTKGOZQOĄOYKRHORMOSGNO_KZOTJKQO SGRO \K ZOIGXOTOZKROQZKQOHORMO \KHKRMKRKXOT YG_ϙRϙ 1GT[T QGVYGSϙTJG H[R[TSGJϙàϙ QGT[T[T GSOX N½QS½ MKXKàOJOX 9UT[¨ URGXGQ ZGRKHOTO`K QUT[ HORMO \K HKRMKRKX YG_ϙRϙ(ORMO+JOTSK.GQQϙ1GT[T[QGVYGSϙTJGURSG_ϙVYG_ϙRϙ1GS[ϘNGRK1GT[T[TG ZGHOH[R[TSGRGXϙTKJKTO_RKZGRKHOTO`XKJJKJORSOĄZOXȕN[Y[YRGXϙTϙHORJOXSOĄZOX 5YSGT(?19'8-;:ZGXONROJORKQ¨KORKOZOXG`KT1[X[R[S[`GHGĄ\[X S[ĄZ[X 5YSGT(?19'8-;:ȑ[TOZOXG`ϙTϙT1'(;2ORK 1GS[ONGRKRKXOOJGXKTOTONZO_G¨J[_J[à[SGR\KNO`SKZRKXOZKSOTKZSKQ½`KXK_G VϙRGT·`KRN[Q[QY·`RKĄSKRKXOJOX9·`RKĄSKIONKXTKQGJGXHOXQGS[NO`SKZOTOHORLOOR_½ X½ZSKYKJKOJGXKTOTZGXGLURJ[à[HOXGQOZZK_KXGRSGQZGJϙXYG_ϙRϙ(ORMO+JOTSK.GQ Qϙ1GT[T[T[TGSGIϙOYKJKSUQXGZOQ\KĄKLLGL_·TKZOSOTMKXKàOURGTKĄOZROQZGXGLYϙ`RϙQ\K G¨ϙQRϙQORQKRKXOTK[_M[TURGXGQQOĄORKXOTHORMOKJOTSKNGQQϙTϙQ[RRGTSGRGXϙTGOROĄQOTKYGY\K [Y[RRKXO J½`KTRKSKQZOX *KSUQXGZOQ \K ĄKLLGL HOX _·TKZOS YOYZKSOTOT OĄRKXROàO O¨OT QGS[ ONGRKRKXOTKOROĄQOTHORMO\KHKRMKRKXKKXOĄOSQGS[U_[JKTKZOSOORQKYOTOTMKXKàOSUR[ĄZ[X SGQZGJϙX*URG_ϙYϙ_RGZGRKVKJORKTHORMO\KHKRMKRKXOTYG_ϙRϙ1GT[TQGVYGSϙTJGUR[V SK`Q[X(KRKJO_KTOTLGGRO_KZGRGTϙ_RGORMOROURJ[à[G¨ϙQZϙX([IONKZRKZGRKVQUT[Y[N[Y[YRG XϙTĄGNϙYQUT[S[TJGQOHOXLOXSG_GGOZURJ[à[TGJGOX_GVϙRGTJKàKXRKTJOXSKJKGTϙRGT 1GT[TN½Q½SRKXOTK[_GXRϙQH[R[TSGSGQZGJϙX ϘZOXG`G KYGY URGT N[Y[YRGXϙT YG_ϙRϙ (ORMO +JOTSK .GQQϙ 1GT[T[T[T Ȕ:OIGXO YϙXȕHGĄRϙQRϙ½TI½SGJJKYO\KOYZOYTGRGXϙTJ½`KTRKTJOàOJOàKXSGJJKRKXOTKMOXSKJOàO M·X½RJ½à½TJKTSK`Q[X1GT[T[TȔ(ORMO\KXSK_½Q½SR½R½à½ȕHGĄRϙQRϙOTIOSGJJKYO TOTȔ1[X[S\KQ[X[R[ĄRGXH[1GT[TJG_KXGRGTOYZOYTGRGXJϙĄϙTJGQONKXZ½XR½HORMO\K_G HKRMK_OHGĄ\[XGTRGXϙT_GXGXRGTSGYϙTGY[TSGQ\KHORMOKJOTSKHGĄ\[X[RGXϙTϙKZQOTY½XGZRO \K JUàX[ YUT[¨RGTJϙXSGQ ½`KXK MKXKQRO OJGX¯ \K ZKQTOQ ZKJHOXRKXO GRSGQRG _½Q½SR½J½X RKXȕ GSOX N½QS½ [_GXϙTIG HGĄ\[X[ YGNOHOTOT KXOĄOSOTK G¨ϙRSGYϙTG U_¨UQR[à[_RG QGXGX \KXORSOĄZOX (+*1 '_XϚ\K_G´`KRHOX¥GRϚāSGGXGāZϚXSGOTIKRKSKTKZOIKYOTJKUR[āZ[X[RGHORKIK ÝO M´XºRKT \K_G SºZGRGG ZGRKHO URJ[Ý[ GTRGāϚRGT N[Y[YRGXJGQO OZOXG` HGā\[X[RGXϚTϚT XKJJOMKXKQOX 131 σZOXG`ϚT1UT[Y[ TGR?/23'@ZGXONROJORKQ¨K_RK(½_½QKIKRO(KRKJO_K (GĄQGTRϙàϙTGHGĄ\[XGXGQGĄGàϙJGQOHORMO\KHKRMKRKXOZGRKVKZSOĄZOX Ȕ3GXZZGXONOTJKTH[M½TKGRϙTGTQGS_UTZXGQZ·XUZUSUHOR\KOĄSG QOTKYO RGYZOQRKXOTOT GJKZOTOT LO_GZϙTϙT KHGZRGXϙTϙT SGXQGYϙTϙT \K QOSRKXJKT GRϙTJϙàϙTϙT ZGXGLϙSGHORJOXORSKYO 3GXZ ZGXONOTJKT H[M½TK QGS_UTRGXG ZXGQZ·XRKXK OĄ SGQOTKRKXOTK UZUSUHORRKXKQϙYGIGHKRKJO_K_KGOZZ½SGXG¨RGXGGRϙTGTSUZUXĄGT`[SGTJOLKXGTYO_KR\H VGX¨GRGXϙTGJRGXϙTϙTH[_KJKQVGX¨GRGXϙTQOSRKXJKTGRϙTJϙàϙTϙTH[_KJKQVGX¨GRGXG·JK TKTVGXGTϙTSOQZGXϙTϙTVGX¨GGJRGXϙTϙTZKQZKQHKROXZORKXKQZGXGLϙSGHORJOXORSKYOTO 3GXZ ZGXONOTJKT H[M½TK (½_½QKIKRO (KRKJO_KYO ZGXGLϙTJGT (½_½QKIKRO (KRKJO_KYOTK GOZ GXG¨RGXϙT ZGSOXRKXO O¨OT NGTMO NO`SKZ O¨OT QOSRKXK TK QGJGX ½IXKZ ·JKT SOĄZOX%:GXGLϙSGHORJOXORSKYO +QOS 1GYϙS 'XGRϙQ G_ϙ O¨KXOYOTJK (KRKJO_KIK 8 VRGQGRϙ 8+4';2: 3+-'4SGXQGUZUSUHOROT(KRKJO_KJKNO`SKZM·XJ½à½NGZZGK\OTO`OT·T½TJKJ[XJ[à[ UXZGJGJϙX([GXGIϙT(KRKJO_KSO`IKOROĄQOYOTGYϙRYGàRGTSϙĄZϙX%(KRKJO_KVKXYUTKROTKMK¨OIO URGXGQ H[ GXG¨RG ORMORO NKXNGTMO HOX \KQGRKZTGSK \KXORSOĄ SOJOX% <KQGRKZ \KXORJO_YK H[ VKXYUTKRQOSJOX%([\KQGRKZTGSKTO¨OT\KXORSOĄZOX%'JϙMK¨KT8VRGQGRϙ8+4';2: 3+-'4GXG¨Ą[GTHKRKJO_K_KNO`SKZ\KXSKSKQZKJOX([QUT[JGZGXGLϙSϙTG_JϙTRGZϙRSG Yϙ (KRKJO_K_KGOZURGTYGTJGR(KRKJO_KKT\GTZKXOTKNGTMOZGXONZKMOXSOĄZOX%4KQG JGX½IXKZ·JKTSOĄZOX% (KRKJO_K ZGXGLϙTJGT _GVϙRGT ZKQ QGZRϙ SKZXKQGXK HOTGTϙT GXYG NGXO¨ URSGQ ½`KXKGTGNZGXZKYROSLO_GZϙTKQGJGXJϙX% 9OROLQKȑ_KQGS_UTRGXRGHXOQKZZGĄϙTJϙàϙM·X½RS½ĄZ½X([HXOQKZRKXJKTTKQGJGX MKROXKRJKKJORSOĄZOX%:GXGLϙSGHORJOXORSKYO ?KĄORU\GIϙQȑZGOTĄGGZSGR`KSKYOYGZϙĄϙ_GVGT3KNSKZ*OHKQROORKTKQGJGXOT ĄGGZSGR`KSKYOZGQGYϙ_GVϙRSϙĄZϙX% (KRKJO_K NO`SKZ HOTGYϙTϙT JUà[Y[TJGQOĄGNYϙTϙ`G GOZ HOTGTϙT YOMUXZG VXOSRKXO TOT HKRKJO_KSO`RK HGàRGTZϙYϙ \GX SϙJϙX% (½_½QKIKRO (KRKJO_KYO ZGXGLϙTJGT Ȕ (KRKJO_K ZGXGLϙTJGT_GVϙRSϙĄZϙXȔĄKQROTJKNKXNGTMOHOX_G`ϙORMOROQ[X[SG\KXORSOĄSOJOX% (½_½QKIKRO(KRKJO_KYOGNϙXRGTTJGQOH½_½QHGĄ\KQ½¨½QHGĄNG_\GTRGXO¨OTMK XKQROURGT_KSQOS\KQOSRKXJKTGRϙTSGQZGJϙX%?KSRKXKĄ[GTGQGJGXZGXONOTK QGJGXTKQGJGX½IXKZ·JKTSOĄZOX%ȕ (½_½QKIKRO (KRKJO_K (GĄQGTRϙàϙ ZGXONRO IK\GHO _G`ϙYϙTJG ȔOYZKSOĄ UR J[à[T[`HORMO\KHKRMKRKXĄGNYϙTϙ`ϙ\KĄGNYϙTϙ`GHGàRϙHOXQ[X[R[Ą[ORMORKTJOXSKJOàOTJKT HORMOKJOTSKQGT[T[MKXKàOTIKHORMO\KXSK`UX[TR[R[à[S[`_UQZ[XȕĄKQROTJKY·`QUT[ Y[ZGRKHOXKJJKZSOĄZOX TGR?/23'@OZOXG`KT1[X[R[S[`GHGĄ\[XS[ĄZ[X 132 1'8'8 TGR?/23'@ȑϙTOZOXG`ϙTϙT1/93+41'(;2ORK ϘZOXG`YGNOHOZGXGLϙTJGTZGRKVKJORKT\K½TI½YUX[ORK[TI[YUX[T[TOQOTIO LϙQXGYϙTJGQOȔ?KSRKXKĄ[GTGQGJGXTKQGJGX½IXKZ·JKTSOĄZOX%ȕHORMORKXOTYG_ϙRϙ 1GT[T[TTIOSGJJKYO[_GXϙTIGG_Xϙ\K_G·`KRHOX¨GRϙĄSGGXGĄZϙXSGOTIKRKSKTKZOIK YOTJKUR[ĄZ[X[RGHORKIKàOM·X½RJ½à½TJKT \K[TI[YUX[RGXJGQOHORMORKXOTSK`Q[X1GT[T[TTIOSGJJKYO[_GXϙTIGS½ZG RGGZGRKHOURJ[à[GTRGĄϙRJϙàϙTJGTOZOXG`HGĄ\[X[Y[T[TOĄH[QϙYϙSRGXϙTϙTXKJJOTK \KOTIOYUX[ORK[TI[YUX[T[TORQLϙQXGYϙTJGQOȔ(½_½QKIKRO(KRKJO_KYO GNϙXRGXϙTJGQO H½_½QHGĄ \K Q½¨½QHGĄ NG_\GTRGX O¨OT MKXKQRO URGT _KS QOS \K QOSRKXJKT GRϙTSGQZGJϙX%ȕ HORMORKXOT YG_ϙRϙ 1GT[TJG HKROXZORKT OYZOYTGRGX QGVYGSϙTG MOXSKJOàO M·X½RJ½à½TJKTOZOXG`YGNOHOTOTKXOĄOSOTKG¨ϙRSGYϙTG *KSUQXGZOQ \K ĄKLLGL HOX _·TKZOSOT MKXKàO URGXGQ YG_ϙRϙ (ORMO +JOTSK .GQQϙ 1GT[T[T[T [_M[RGTSGYϙTJG ORMOROROQ ĄGXZϙ GXGTSGJϙàϙ N[Y[Y[ ORK SK`Q[X 1GT[T[T[T Ȕ(ORMO \KXSK _½Q½SR½R½à½ȕ HGĄRϙQRϙ OTIO SGJJKYOTOT Ȕ1[X[S \K Q[X[R[ĄRGX H[ 1G T[TJG_KXGRGTOYZOYTGRGXJϙĄϙTJGQONKXZ½XR½HORMO\K_GHKRMK_OHGĄ\[XGTRGXϙT_GXGXRGTSG YϙTGY[TSGQ\KHORMOKJOTSKHGĄ\[X[RGXϙTϙKZQOTY½XGZRO\KJUàX[YUT[¨RGTJϙXSGQ½`KXK MKXKQRO OJGX¯ \K ZKQTOQ ZKJHOXRKXO GRSGQRG _½Q½SR½J½XRKXȕ 'SOX N½QS½T½T (½_½QKIKRO (KRKJO_K(GĄQGTRϙàϙTGHORJOXORSKYOTKU_HOXROàO_RKQGXGX\KXORSOĄZOX (+*1 x (ORMO \KXSK _ºQºSRºRºÝºσYZOYTGRGX QGVYGSϚTJG URSGJϚÝϚ GTRGāϚRGT HORMO \KHKRMKRKX σZOXG`ϚT1UT[Y[ .GRJ[T.GĄSKZ'?9'4ZGXONROJORKQ¨KORK(U`JUàGT (KRKJO_K(GĄQGTRϙàϙTGHGĄ\[XGXGQGĄGàϙJGQOHORMO\KHKRMKRKXOZGRKVKZSOĄZOX Ȕ?:2Ȑ_KSGRUR[VZGSGSRGTGXGQNO`SKZKMOXKTSM½TQGVGYOZKRO 'XϙZSGZKYOYO_GVϙSϙO¨OTONGRK_K¨ϙQϙRSϙĄSϙJϙX%AϙQϙRJϙOYKCONGRKORGSNGTMOZG XONZK\KNGTMOMG`KZKJK_G_ϙTRGTSϙĄZϙX%ϘRGTSKZTOTJKTHOX·XTKQZGRKVKJO_UX[S ;`SGTRϙQQUT[Y[URGTGXϙZSGZKYOYO_GVϙSOĄONGTMOONGRK[Y[R½ORKMKX¨KQRKĄZO XORSOĄZOX%ϘNGRKO¨OTQG¨ZKQROL\KXORSOĄZOX%,OXSGOYOSRKXOTOZGRKVKJO_UX[S ϘTĄGGZ\KSGQOTKHKJKROURGXGQG_XϙG_XϙQG¨?:2·JKTSOĄZOX%,GZ[XG·XTKQRKXOT JKTHOXKXGJKZ\KXORSKYOTOZGRKVKJO_UX[S 'XϙZSG ZKYOYO MKX¨KQ GTRGSJG GXϙZSG _GVSGQZG SϙJϙX _UQYG GZϙQRGX NG\[`JG ZUVRGTGXGQ\OJGTP·XORKZGNRO_KSOKJORSKQZKJOXA%C 'XϙZSGZKYOYOH[M½TOZOHGXO_RKLGGRURGXGQ¨GRϙĄSGQZGSϙJϙX% (KRKJO_KTO`LKTOĄRKXOS½J½XR½à½T½TSOSGXOTĄGGZS½NKTJOYO[T\GTRϙQGJXUY[ H[R[TSGQZGJϙX ϘSGX \K X[NYGZ OĄRKXOTJK OS`G _KZQOYO URGT M·XK\RO Y·`RKĄSKRO VKXYUTKR URGXGQ M·XK\ _GVGT ϘTĄGGZ 3½NKTJOYO 'NSKZ 1GT_½SG` SϙJϙX _UQYG NGXOZG ZKQTOQKXO URGXGQM·XK\_GVGT3[YG'_JϙTSϙJϙXA%C 133 ·R¨KQRO (U`JUàGT ϘSGX [_M[RGSG VRGTϙ O¨KXOYOTJK _KX GRGT TUȑR[ OSGX GJGYϙTJG OJGXK ZGXGLϙTJGT NO`SKZ YGZϙT GRSG ORK VRGT JKàOĄOQROàO NG`ϙXRGZϙRSϙĄ \K (U`JUàGT (KRKJO_K 3KIROYOTOT +QOS ZGXONOTJK UTGTSϙĄZϙX 6RGTJKàOĄOQROàOTO MKX ¨KQRKĄZOXKTNGXOZG\KĄKNOXVRGTIϙYϙTGOJGXKTO`IKQG¨?:2·JKTSOĄZOXA%C (U`JUàGT (KRKJO_K (GĄQGTRϙàϙ ZGXONRO IK\GHO _G`ϙYϙTJG ȔOYZKSOĄ UR J[à[T[`HKRMK\KHORMORKXMKXKQ'TG_GYGTϙTHGĄRGTMϙ¨\KSGJJKYOTJKQOȐ:KSKRNGQ \KN½XXO_KZRKXOTQ·Z½_KQ[RRGTϙRSGYϙȑTϙJ½`KTRK_KTN½Q½SRKXO\KMKXKQYK3KJKTO1GT[ T[TJ½X½YZR½QO¨KXKTO_OTO_KZOJ½`KTRK_KTSGJJKRKXOTKG_QϙXϙRϙQUR[ĄZ[XSGYϙ_GTϙT JG (ORMO +JOTSK 1GT[T[T[T GSG¨ \K X[N[TG G_QϙXϙ \K IK`G N½Q½SRKXOTO J½`KTRK_KT SGJJKYOTJKHKROXZORKTJ[X[SG[_M[TURJ[à[M·X½RSKQZKJOX([TKJKTRKOYZKSOTO`OZOXG`ϙ QGHORURSGQQG_Jϙ_RG_KXOTKMKZOXORKSKSOĄZOXȕMKXKQ¨KYO_RKHGĄ\[X[YGNOHOTOTHORMOKJOT SKZGRKHOTOXKJJKZSOĄZOX .GRJ[T .GĄSKZ '?9'4 YG_ϙRϙ 1GT[T[T ½TI½ SGJJKYO MKXKàOTIK 1[X[ R[S[`GOZOXG`KTHGĄ\[XS[ĄZ[X .GRJ[T.GĄSKZ'?9'4ȑϙTOZOXG`ϙTϙT1'(;2ORK YG_ϙRϙ1GS[ϘNGRK1GT[T[T[TȔϘNGRKOĄRKSJUY_GYϙȕHGĄRϙQRϙTIOSGJJKYO ȔϘNGRKYO_GVϙRGIGQNKXOĄO¨OTHOXOĄRKSJUY_GYϙJ½`KTRKTOX([JUY_GJGONGRK_KZQOROYOTJKT GRϙTGT UTG_ HKRMKYO \K KQO _GQRGĄϙQ SGRO_KZK OROĄQOT NKYGV IKZ\KRO ONGRK JUQ½SGTϙ OR£T SKZOTRKXO GJG_RGX \K_G OYZKQRORKX ZGXGLϙTJGT Y[T[RGT HGĄ\[X[RGX \K_G ZKQROLRKX \K JOàKX HKRMKRKX ONGRK QUSOY_UT[ Z[ZGTGQ \K QGXGXRGXϙ MOHO ONGRK Y½XKIO ORK ORMORO H½Z½T HKRMKRKX H[R[T[Xȕ GSOX N½QS½ [_GXϙTIG ZGRKV YGNOHO ZGXGLϙTJGT KXOĄOSOTK G¨ϙRSGYϙ OYZKTKT HORMO \KHKRMKRKX(U`JUàGT(KRKJO_K(GĄQGTRϙàϙTϙTKROTJKH[R[TGT\K_GM·XK\OMKXKàOH[R[T SGYϙMKXKQKTHORMO\KHKRMKRKXJKTJOX YG_ϙRϙ(ORMO+JOTSK.GQQϙ1GT[T[T[TȔ(ORMO\KXSK_½Q½SR½R½à½ȕHGĄRϙQRϙ OTIOSGJJKYOTKM·XKȔ1[X[S\KQ[X[R[ĄRGXH[1GT[TJG_KXGRGTOYZOYTGRGXJϙĄϙTJGQONKX Z½XR½HORMO\K_GHKRMK_OHGĄ\[XGTRGXϙT_GXGXRGTSGYϙTGY[TSGQ\KHORMOKJOTSKHGĄ\[X[RG XϙTϙKZQOTY½XGZRO\KJUàX[YUT[¨RGTJϙXSGQ½`KXKMKXKQROOJGX¯\KZKQTOQZKJHOXRKXOGRSGQ RG_½Q½SR½J½XRKXȕ :GRKVKJORKTHORMO\KHKRMKRKXOTSK`Q[X1GT[TJGHKROXZORKTOYZOYTGRGXQGVYGSϙTJG URSGJϙàϙGTRGĄϙRJϙàϙTJGTOZOXG`YGNOHOTOTKXOĄOSOTKG¨ϙRSGYϙTGU_HOXROàO_RKQGXGX\KXORSOĄ ZOX (+*1 (ORMOKJOTSKHGā\[X[Y[T[TS[NGZGHϚ σZOXG`ϚT 1UT[Y[ :[XQ¼G` 2ZJ ăZO \KQORRKXO ZGXONRO JORKQ¨KRKXO_RK Ϙ`SOX (½_½QĄKNOX(KRKJO_K(GĄQGTRϙàϙTGHGĄ\[XGXGQ!HOTGG¨ϙYϙTJGTϘ`SOX(½_½QĄKNOX(KRKJO_K YOTOT HGN¨K G¨ϙYϙTJGT 3ORRO +SRGQ -KTKR 3½J½XR½à½T½T QOXGIϙYϙ YϙLGZϙ_RG ¨G_ HGN¨KYO QGLKZKX_G OĄRKZSKIOYO URGT S½\KQQORRKXOTOT LGGRO_KZ M·YZKXSKQZK URJ[à[ H·RMKTOT S½ ZKSSOS I½`½TJK ::1 N½Q½SRKXO [_GXϙTIG Q[X[RS[Ą URGT Ϙ`SOX (½_½QĄKNOX (KRKJO_KYO 134 ĄOXQKZRKXOTJKT Ϙ@+23'4 'ă ZGXGLϙTJGT UZUVGXQ J½`KTRKSKYO _GVϙRJϙàϙ Ϙ`SOX 9[RN .[Q[Q 3GNQKSKYOTIK \KXORKT ZKJHOX QGXGXϙ ½`KXOTK Ϙ`SOX 9[RN .[Q[Q .GQOSROàOTJK `OR_KZROàKZKIG\½`½T·TRKTSKYOOYZKSROJG\GG¨ϙRJϙàϙSK`Q[XJG\GJGYG\[TSGJKROROURG XGQY·`QUT[Y[GRGTJGUZUVGXQOĄRKZORSKYOTOTJG_GTGàϙϘ`SOX(½_½QĄKNOX(KRKJO_KYO;RG ĄϙS 1UUXJOTGY_UT 3KXQK`O ;153+ QGXGXϙTϙT M·YZKXORJOàO \K LGQGZ GTϙRGT QGXGXJG UZU VGXQϙTϘ@+23'4'ăȑ_KJK\XON[Y[Y[TJGNKXNGTMOHOXOLGJKTOTURSGJϙàϙTϙHKROXZKXKQ ϘTIOXGRZϙȑTJG _KX GRGT S½\KQQOR :[XQ[G` ϘĄRKZSKRKXOTOT GXQGYϙTJGQO UZUVGXQϙT OĄRKZORSKYOTOTNGTMOSK\`[GZN½Q½SRKXOTKM·XKϘ`KRSGT'ăȑ_K\KXORJOàOTOTb 5ZUVGXQϙT OĄRKZORSKYO ONGRK SK\`[GZϙ N½Q½SRKXO [_GXϙTIG \KXORSOĄYK ONGRKTOT NGTMOZGXONZK_GVϙRJϙàϙTϙTYG_ϙRϙ_GYG¨KX¨K\KYOTJKQKTJORKXOTKHORJOXORSKYOTOZGRKV KZSOĄRKXJOX Ϙ`SOX (½_½QĄKNOX (KRKJO_K (GĄQGTRϙàϙ HGĄ\[X[ YGNOVRKXOTK ZGXONRO ½YZ _G`ϙYϙ_RGȔZGXONOTJK(OXOSOSO`K_GVSϙĄURJ[à[T[`HGĄ\[X[_GϘ`KRSGT-KTKR 3½J½XR½à½TIK \KXORKT IK\GHO _G`ϙTϙT GYRϙ KQZK M·TJKXORSKQZKJOXȕ ĄKQROTJK QGXĄϙRϙQ \KX SOĄ Ϙ`KRSGT 'ă OYK JORKQ¨KJK YUX[RS[Ą URGT N[Y[YRGXϙT Ϙ`SOX 9[RN .[Q[Q 3GNQK SKYOTJKJK\GSKJKTJG\GJG_GXMϙRGSGQUT[Y[_GVϙRSϙĄURJ[QRGXϙ\KMKXKQZOàOTJKJUY _G_GHORMO\KXORKIKàOTOOLGJKKZSOĄZOX :[XQ[G`ϘĄRKZSKYO\KQORRKXOHORMOKJOTSKHGĄ\[X[RGXϙTϙTS[NGZGHϙTϙTϘ`SOX(½_½Q ĄKNOX (KRKJO_KYO URJ[à[ Ϙ`KRSGT 'ăȑTOT IK\GHO _G`ϙYϙTG GZLKT JK ȔS½\KQQORRKXOTOT QOXGRGJϙàϙGRGTJGUZUVGXQJ½`KTRKSKYOTOTNGTMOSK\`[GZGM·XK_GVϙRJϙàϙONGRK[Y[R½ORK _GVϙRSϙĄYGONGRKTOTNGTMOZGXONZK\KNGTMOSK\`[GZGM·XK_GVϙRJϙàϙN[Y[YRGXϙTϙT_GXMϙRG SGY½XKIOTOKZQORKXTOZKROQZKURSGJϙàϙȕIONKZO_RKϘ`SOX(½_½QĄKNOX(KRKJO_K(GĄQGTRϙàϙTϙT ZGXONRO_G`ϙYϙTGOZOXG`KT1[X[R[S[`GS½XGIGGZKZSOĄZOX :[XQ[G`ϘĄRKZSKYO\KQORRKXOTOTOZOXG`ϙTϙT1'(;2ORK 1GS[ Q[X[S \K Q[X[R[ĄRGXϙ JKSUQXGZOQ \K ĄKLLGL _·TKZOSOT MKXKàO URGXGQ YG_ϙRϙ (ORMO +JOTSK .GQQϙ 1GT[T[ [_GXϙTIG ZGRKV KJORKT HORMO \K HKRMKRKXO ORMORO 1GT[T[T HKROXZZOàOOYZOYTGRGXQGVYGSϙTJGURSGJϙQRGXϙY½XKIKKXOĄOSKY[TSGQRGS½QKRRKLZOX:[XQ[G` ϘĄRKZSKRKXOTOT QOXGIϙ URGXGQ LGGRO_KZ M·YZKXJOàO H·RMKTOT Ϙ`SOX (½_½QĄKNOX (KRKJO_KYOTOT S½RQO_KZOTJKURJ[à[GTUTOSĄOXQKZYZGZ½Y½TJKH[R[TGTHKRKJO_K_KGOZHOXLOXSGTϙTHGN YOMK¨KTH·RMKJKUZUVGXQJ½`KTRKSKYO_GVGHORSKYOO¨OTORMOROHKRKJO_KZGXGLϙTJGTSK\`[ GZ JGNOROTJK _KZQORKTJOXORSKYO MKXKQZOàO M·` ·T½TK GRϙTJϙàϙTJG Y·` QUT[Y[ HORMO KJOTSK HGĄ\[X[Y[T[TS[NGZGHϙTϙTSK`Q[XHKRKJO_KURJ[à[TGĄ½VNK_UQZ[X:[XQ[G`ϘĄRKZSKRK XOTOT _GVZϙàϙ HORMO KJOTSK HGĄ\[X[Y[T[T Ϙ@+23'4 'ă ZGXGLϙTJGT IK\GVRGTSGYϙTJG N[Q[QG[_GXRϙQH[R[TSGJϙàϙTJGTHGNOYRKZGRKVYGNOHOTOTOYZKJOàOHORMO\KHKRMKRKXOTϘ`SOX (½_½QĄKNOX(KRKJO_K(GĄQGTRϙàϙTIGKXOĄOSKY[T[RSGYϙTGU_HOXROàO_RKQGXGX\KXORSOĄZOX (+*1 9OIORXGVUXRGXϚTϚTG_XϚTZϚRϚJ´QºSºTºZGRKVKJKT(KRKJO_K6KXYUTKROTOTH[ZG RKHOTOTQGXāϚRGTSGYϚMKXKQOX*OÝKX1GT[TRGXϚTYG_ϚRϚ(+.1ORK¥KROāKTNºQºSRKXO 135 [_M[RGTSG` 6KXYUTKROT QKTJOYO_RK ORMORO URGT ¥GRϚāSG NG_GZϚTϚ \K SKYRKQ UT[X[T[ KZQORK_KIKQTOZKROQZKQOHORMO\KHKRMKRKXKKXOāOSNGQQϚH[R[TSGQZGJϚX 1[X[R[S[`[TZGXONRO\KYG_ϙRϙ1GXGXϙJUàX[RZ[Y[TJG\K¨GàJGĄ QGS[ _·TKZOSO GTRG_ϙĄϙTϙT NGQOS URJ[à[ ½RQKRKXJKQO [_M[RGSGRGXG HGQϙRJϙàϙTJG QGS[ M·XK\RORKXO O¨OT J½`KTRKTKT YOIOR XGVUX[ HKT`KXO JUY_GRGXϙT ½¨½TI½ QOĄORKXK QGXĄϙ MO`RO Z[ Z[RJ[à[JUY_GTϙTORMOROYOTKQGXĄϙOYKG¨ϙQURJ[à[T[TM·X½RJ½à½!YG_ϙRϙ(ORMO+JOTSK .GQQϙ1GT[T[ȑT[TJGH[_·TJKGZϙRSϙĄHOXGJϙSURJ[à[TOZKQOSYG_ϙRϙ1GT[T[T QUT[_RGORMOROURGXGQOTIOSGJJKYOTJKQOȔ?GXMϙJKTKZOSOJϙĄϙTJGQGRGTOJGXOOĄRKSRKX JKT QOĄOTOT ¨GRϙĄSG NG_GZϙTϙ\K SKYRKQO UT[X[T[ KZQORK_KIKQ TOZKROQZK URGTRGX H[ 1GT[T QGVYGSϙTG JGNORJOXȕ OTIO SGJJKYOTJKQO Ȕ9O\OR \K GYQKXO OYZONHGXGZ HOXOSRKXOTOT M·XK\\KLGGRO_KZRKXOTKOROĄQOTHORMO\K_GHKRMKRKXH[1GT[TQGVYGSϙJϙĄϙTJGJϙX'TIGQH[ HORMO \K HKRMKRKX QOĄORKXOT ¨GRϙĄSG NG_GZϙTϙ \K SKYRKQ UT[X[T[ KZQORK_KIKQ TOZKROQZK OYK OYZONHGXGZGOROĄQOTHORMO\KHKRMKRKXHORMOKJOTSKNGQQϙQGVYGSϙO¨OTJKJOXȕOTIOSGJ JKYOTJKQOȔ1[X[S\KQ[X[R[ĄRGXϙTQGS[U_[T[ORMORKTJOXSK_KT\K YGJKIKQKTJOVKXYU TKROORKQ[X[SO¨O[_M[RGSGRGXϙTGOROĄQOTJ½`KTRKSKRKXNGQQϙTJGQOHORMO\K_GHKRMKRKXHORMO KJOTSKNGQQϙTϙTQGVYGSϙJϙĄϙTJGJϙX'TIGQY·`QUT[Y[J½`KTRKSKJKTKZQORKTKTQ[X[S ¨GRϙĄGTRGXϙTϙTHORMOKJOTSKNGQRGXϙYGQRϙJϙXȕĄKQROTJKQON½Q½SRKXOTOTJKQ[X[S\KQ[X[ R[ĄRGXϙTQKTJOVKXYUTKRONGQQϙTJGYGNOVURJ[QRGXϙHORMO\KHKRMKRKXOT½¨½TI½QOĄORKXKQGXĄϙ MO`ROZ[Z[RSGYϙGTIGQH[HORMO\KHKRMKRKXORMOROQOĄOTOT¨GRϙĄSGNG_GZϙTϙ\KSKYRKQUT[X[ T[KZQORK_KIKQTOZKROQZKOYKUQOĄO_KG¨ϙQURSGYϙHOXHGĄQGJK_OĄRKHORMOKJOTSKNGQQϙQGV YGSϙTJG ORMORO VKXYUTKROT QKTJOYO_RK ORMORO HORMO \K HKRMKRKXK KXOĄOS NGQQϙTϙT H[R[TJ[à[ ĄKQROTJK GTRGĄϙRSGYϙ! JOàKX ZGXGLZGT YG_ϙRϙ (ORMO +JOTSK .GQQϙ 1GT[T[ȑT[T OTIO SGJJKYOTOTOQOTIOLϙQXGYϙTJG_KXGRGTȔ([1GT[T_½X½XR½àKMOXJOàOZGXONZKTOZOHGXKTJOàKX QGT[TRGXϙT H[ 1GT[TG G_QϙXϙ N½Q½SRKXO [_M[RGTSG`ȕ GSOX N½QS½ QGXĄϙYϙTJG YG_ϙRϙ 1GT[T ORK ¨KROĄKT SK\`[GZ N½Q½SRKXOTOT [_M[RGTSGYϙTJG ·`R½Q JUY_GRGXϙ \K YOIOR XGVUXRGXϙTϙT ½¨½TI½ QOĄORKXK QGXĄϙ _OTK MO`ROROQ VXKTYOHO O¨OTJK S[NGLG`GYϙ \K LGQGZ ORMORO QGS[M·XK\ROYOTKQGXĄϙYG_ϙRϙ1GT[T¨KX¨K\KYOTJKG¨ϙQURSGYϙ\K`OQXKJORKTMKXKQ¨K RKXJUàX[RZ[Y[TJGYOIORXGVUXRGXϙTϙTG_XϙTZϙRϙJ·Q½S½T½ZGRKVKJKTVKXYUTKROTZGRKVRKXOTOT QGXĄϙRGTSGYϙ MKXKQZOàOTOT 1GXGSGT (KRKJO_KYOȑTK HORJOXORSKYOTK U_HOXROàO_RK QGXGX \KXOR SOĄZOX (+*11GXGXϚ 136 KNC KISIM ÇEVRENN CEZA HUKUKU VASITASIYLA KORUNMASI BRNC BÖLÜM TÜRK CEZA KANUNUNDA ÇEVREYE KARI SUÇLAR ÇEVRENN KASTEN KRLETLMES MADDE 181- (1) lgili kanunlarla belirlenen teknik usullere aykr olarak ve çevreye zarar verecek ekilde, atk veya artklar topraa, suya veya havaya kasten veren kii, alt aydan iki yla kadar hapis cezas ile cezalandrlr. (Sulh Ceza) (2) Atk veya artklar izinsiz olarak ülkeye sokan kii, bir yldan üç yla kadar hapis cezas ile cezalandrlr. (Asliye Ceza) (3) Atk veya artklarn toprakta, suda veya havada kalc özellik göstermesi halinde, yukardaki fkralara göre verilecek ceza iki kat kadar artrlr. (4) Bir ve ikinci fkralarda tanmlanan fiillerin, insan veya hayvanlar açsndan tedavisi zor hastalklarn ortaya çkmasna, üreme yeteneinin körelmesine, hayvanlarn veya bitkilerin doal özelliklerini deitirmeye neden olabilecek niteliklere sahip olan atk veya artklarla ilgili olarak ilenmesi halinde, be yldan az olmamak üzere hapis cezasna ve bin güne kadar adli para cezasna hükmolunur. (Ar Ceza) (5) Bu maddenin iki, üç ve dördüncü fkrasndaki fiillerden dolay tüzel kiiler hakknda bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur. AÇIKLAMA I- Genel Olarak: 181.maddede tanmlanan “çevrenin kasten kirletilmesi” suçunun 765 sayl ETCK’da karl bulunmamaktadr. II- Suçla Korunan Hukuksal Yarar: 135.maddede tanmlanan suçlarla korunmak istenilen hukuksal yarar, kiilerin salkl bir çevrede yaama haklarnn korunmasdr. Yaama hakknn kullanlabilmesi için çevrenin korunmas ve korunan çevrede herkesin salkl ve düzenli olarak yaamas amaçlanmtr. Çünkü canl kalabilmenin temel kayna saylan salkl ve temiz bir çevre olmadan insanlarn hayatta kalmalar ve hak ve hürriyetlerini kullanmak suretiyle varlklarn ve gelimelerini sürdürebilmelerinin imkan yoktur. Anayasann 56.maddesinin 1.fkrasnda “Herkes, salkl ve dengeli bir çevrede yaama hakkna sahiptir.” hükmü ile “salkl ve düzenli bir çevrede yaama hakk “bir insan hakk olarak sosyal haklar içinde düzenlenmitir.maddenin 2.fkrasnda ise “Çevreyi gelitirmek, çevre saln korumak ve çevre kirlenmesini önlemek devletin ve vatandalarn görevidir” hükmü ile de çevreyi korumann devletin ve vatandalarn ödevi olduu vurgulanmtr. Salkl ve düzenli bir çevrede yaama hakk uluslararas sözlemelerde de bir insan hakk olarak tannmtr. nsan Haklar Avrupa Sözlemesi (HAS)’nin hükümle- 137 ri içinde, her ne kadar açk bir ifadeyle salkl ve düzenli bir çevrede yaama hakkna yer verilmemi olsa da, HAS’nin 2.maddesinde kabul edilen yaama hakknn garanti altna alnabilmesi amacyla salkl ve düzenli bir ekilde yaama hakknn HAS’nin 2., 14. ve 17.maddeleri çerçevesinde deerlendirilmesi gerektii kabul edilmektedir. Çünkü, korunmas ve bozulmamas gereken çevre ile ekolojik denge insan hayatnn devamlln salamaya yönelik olup, sadece bu bakmdan bir insann sahip olabilecei en önemli temel hak olarak kabul edilen yaama hakknn esasn oluturmaktadr. Canl hayatnn devam için varl zorunlu olan ekolojik dengelerin bozulmaya balamas, hava, su ve topran kirlenmesi halinde, artk bu üç çevre unsurunda yaamak canllar için çekilmez bir hal alacandan, canl hayat bakmndan tehlike tayan bir çevrede yaama hakknn kullanlmas mümkün deildir. Bu nedenle, çevrenin kasten kirletilmesi fiillerinin suç olarak YTCK’nun 181.maddesinde tanmlanmas ile Devlet, Anayasann 56/2.fkras ile kendisine yüklenen görevi yerine getirmi, bu düzenleme ile çevre kirliliinin önlenmesi suretiyle toplum düzeninin salanmas ve salkl düzenli bir çevrede yaama hakknn güvence altna alnmas amaçlanmtr. Bireylere düen ödev, çevre sorunlarnn dourduu ve dourabilecei tehlike ve zararlarn ciddiyetini göz önüne alarak dengeli ve salkl bir çevre bilinci vastasyla çevrenin korunmasn salamaktr. III- Suçun Konusu: 181.maddede tanmlanan suçun maddi konusu, canllarn yaamasn ve gelimesini salayan etkenler bütünlüü olarak tanmlanan çevrenin atk veya artklarla zarara uratlmasdr. Çevre esasnda canllarn içinde yaad ortamdr 89. “Çevre”, insan ve canllar üzerinde ani veya süreli, dorudan veya dolayl etkide bulunan, fiziksel kimyasal, toplumsal deerlerin toplamdr. Hukuksal anlama çevre, bütün vatandalarn ortak varl olup, hava, su, toprak, bitki ve hayvan varl ile doal ve tarihsel zenginlikleri içermektedir. Ekoloji (doa bilimi), canl varlklar doal ortam ve bu ortam ile organizmalar arasnda kurulan ilikiler balamnda incelemektedir 90. nsan ve dier canllarn varlk ve gelimelerini sürdürebilmeleri için gerekli olan artlarn bütününe “ekolojik denge” denilmektedir. Çevre kavramnn insan merkezli deil de ekolojik bak açsn yanstan 91 oldukça geni bir tanmna Çevresel Etki Deerlendirmesi Yönetmeliinde 92 (4.md) yer vermitir. Buna göre çevre “canllarn yaamlar boyunca ilikilerini sürdürdükleri ve karlkl olarak etkileim içinde bulunduklar fiziki, biyolojik, sosyal, ekonomik ve kültürel ortam” ifade eder. Ekolojinin çevre hukukuna da yansyan temel kavramlarnn balcalar, ekosistem, ekolojik denge, besin zinciri ve biyolojik çeitliliktir. Biyolojik Çeitlilik Sözlemesi’nin 89 90 91 92 EN, Ersan; Çevre Ceza Hukuku, Kazanc Kitap Ticaret A.., stanbul-1994, s.5; ÇEPEL, N.; Doa-Çevre –Ekoloji ve nsanln Ekolojik Sorunlar, stanbul-1992, s.38 ERTA, eref; Çevre Hukuku, zmir–1997, s. 4–5 TURGUT, Nükhet, Çevre Hukuku, Sava Yaynevi, Ankara-Kasm 2001, s.77 Bu Yönetmelik 17 Temmuz 2008 Tarihli RG’de yaymlanmtr. 138 2.maddesindeki tanmna göre “ekosistem”, “birbirleriyle ilevsel birer birim olarak karlkl etkileime giren bitki, hayvan ve mikroorganizmalar ile bunlarn cansz çevrelerinin dinamik bir karm”dr. Ekosistemin temel ilevi enerji akm ve güneten organizmalara enerji aktarmdr. Ekosistemin bu ilevleri çevresinde canllarn beslenme gereksinimlerini karlamak için aralarnda kurduklar doal bir denge ile çalan birbirine bamllk ilikisi “besin zinciri” olarak adlandrlmaktadr. Ekolojinin temel kavramlarndan biri olan ve canl organizmalarn say, çeit ve cins ve deiiklik bakmlarndan gösterdikleri durumlar anlatmak için kullanlan “biyolojik çeitlilik” kavram Biyolojik Çeitlilik Sözlemesinin 2.maddesinde, “kara, deniz ve dier su ekosistemleri olmak üzere her türlü ortamdaki canl organizmalarn ve bunlarn parças olduklar ekolojik komplekslerin deiikliini göstermekte olup, buna türler içerisindeki ve türler arasndaki çeitlilik ile ekosistemlerin çeitlilii dahildir” eklinde tanmlanmtr. Eko sistemin ileyiindeki karlkl etkileim-birbirine bamllk özellii nedeniyle sistemin herhangi bir yerinde ortaya çkan sorun tüm sistemin ileyiini aksatmakta, dolaysyla tüm canllarn yaamn etkilemektedir 93. Çevreyi oluturan ve insanlara tüm canllarn yaam koullarn belirleyen unsurlar; hava, su ve toprak ile yeil örtü ve hayvan topluluu (flora–fauna) dur. “Hava”; genel bir tanmlama ile atmosferi meydana getiren gazlarn karmdr. Normal bir havada, hacim olarak % 78,09 azot, % 20,95 oksijen, % 0,93 argon ve % 0,03 karbondioksit ile az miktarda dier gazlardan ve % 5’e ulaan düzeyde su buhar bulunmaktadr 94. Hayvanlarn solunum, bitkilerin ise fotosentez için havaya gereksinimleri vardr. Yeryüzündeki hayat ise bu solunum ve fotosentez dengesine dayanmaktadr 95. nsanolu ve dier canllarn, solunumu yapabilmesi için gerekli olan gazlarn bulunduu atmosferin troposfer katman, bu kuak altnda yaayan insanlar ve dier canllarn solunum ilevlerini salkl bir ekilde yerine getirebilmeleri ve hayatlarna devam edebilmeleri için büyük önem arz etmektedir. Atmosferde bulunan gazlarn karmlarndaki oranszlk ve yeni gazlarn kirletici olarak atmosferde hzla fazlalamas halinde ise, çevre zarar görmektedir 96. “Hava Kirlilii”, atmosfere braklan atk maddelerin havann fiziki bileimini bozarak bu solunum ve fotosentezi imkansz veya yetersiz hale getirmesidir. Hava, yaps itibariyle çok kolay kirlenen ve temizlenmesi ise en zor olan bir çevresel ortamdr. Hava kirlilii, su kirliliinde olduu gibi ulusal snr tanmamakta, kirlilik kolayca yaylabilmektedir. Hava kirliliinin temelinde kentleme ve endüstrileme olgular yatmaktadr 97. Hzl nüfus art, kentleme ve sanayileme, toplu snma ve ulam sistemleri sonucunda atmosfere braklan kirleticiler, zaman içinde belli oranlara ulamakta ve havann doal yapsn deitirmekte, yani havay kirletmektedirler. Hava içindeki zararl maddelerin, 93 94 95 96 97 TURGUT, N., a.g.e. s. 119 TÇSV, Çevre Kanunu’nun Uygulanmas Sempozyumu, TÇSV Yayn, Ankara Ocak 1987, s.27 ERTA, N.; a.g.e. ,s.14 GÜRPINAR, Ergun; Kent ve Çevre Sorunlarna Bir Bak, stanbul–1993, s. 79; GÜRPINAR, Ergun; Çevre Sorunlar, stanbul–1992, s.45-46 ERTA, N., a.g.e., s.15 139 younlamas ile hava, insan ve insann doal ve yapay çevresi üzerinde olumsuz etkiler yaratmaya balamaktadr 98. Hava kirliliinin bir sonucu olarak, atmosferin bir katman olan stratosferin üst ksmlarnda yer alan ve en esasl ekolojik ilevi, güneten gelen ültraviyole (morötesi) nlar için süzgeç veya kalkan görevi yapmak olan ozon tabakasnda meydana gelen incelme ve delik, canl yaamndaki dengelerin tamamen bozulmas halini ortaya çkarmaktadr 99. “Su”, tüm canllarn yaam koullarn belirleyen temel unsurlardandr. Canl ve cansz varlklar arasnda hassas bir dengenin olduu çevrede susuz hayatn sürdürülmesi mümkün deildir. Su yalnzca bir oksijen ve hidrojen kaynandan ibaret olmayp, ayn zamanda canl varlklarn yaamlarndaki en önemli unsurlardan birisidir 100. Ayrca su kullandktan sonra yeniden kendini meydana getiren yegâne doa maddesidir. Topraktan denizlere, oradan atmosfere ve tekrar topraa dönen su yeniden denizlere ular. Böylece su, günein salad enerji ile sürekli olarak doada bir döngü içindedir ve bu döngüye “hidrolojik çevrim” ad verilir 101. Fiziksel açdan, moleküllerden oluan, kokusuz, tatsz, renksiz ve saydam bir sv olan suyun kimyasal bileiini iki hidrojen ve bir oksijen atomundan meydana gelen moleküller oluturmaktadr. Uygarln gelimesiyle birlikte, insann suyun doal döngüsüne yapt müdahaleler de artm, buna bal olarak ekolojik dengenin bozulmasyla “su kirlilii” olumutur. nsanlar suyu sadece hayatlarn devam ettirebilmek için zorunlu temel bir besin maddesi olarak deil sanayi ham maddesi olarak da kullanlmaktadr. Su kirliliinin nedenleri tarmsal faaliyetler, sanayileme ve yerleim yerleridir 102. “Toprak”, tüm doal varlklarn mekan ve yaamn temel kayna olan bir çevre unsurudur 103. Canl türlerinin büyük bir bölümünün yaam ortam olan toprak, çevre ve insan açsndan önemli özellikler tamaktadr. Canllarn yaamlar için gerekli su ve besin maddelerini içeren topran korunmas sadece topran kimyasal, fiziki yapsnn deil onun içindeki çeitli bakteriler, mantarlar ve canl organizmalarn ve üzerinde bulunan yararl maddelerin korunmasn kapsamaktadr 104. Nitekim Anayasamzn 45.maddesinde, tarm arazilerinin, çayr ve meralarn amaç d kullanmn, tahribini önlemek devlete bir görev olarak verilmi ve Çevre Kanununun 1.maddesinde de, krsal, kentsel alanlarda arazinin ve doal kaynaklarn en uygun ekilde kullanlmas ve korunmas, toprak kirlenmesinin önlenmesi, ülkenin bitki ve hayvan varlnn korunmas bu kanunun amaçlar arasnda gösterilmitir. “Yeil örtü ve hayvan topluluu (flora-fuana)”, hem salkl ve temiz bir çevreyi oluturan unsurlar ve hem de hayatlarn devam ettirmek için korunan 98 99 100 101 102 103 104 KELE/HAMAMCI, Çevre Bilim, s.82 vd. ÇEPEL, N.; a.g.e., s.45-49 GÜRPINAR, E. , Çevre Sorunlar, s.43 ARMAY, Tahsin; “Sularn Oluturduu Kireçtalarndan Doan Çeitli Problemler, Enerji Kayplar ve Alnacak Önlemler” ller Bankas Dergisi, Ocak-ubat-Mart 1983, s. 20-21-TÇSV, Türkiye’nin Çevre Sorunlar, a.g.e.,s.75 ERTA, .; a.g.e., s.15-16 ÇEPEL, N., a.g.e., 204 ERTA, ., a.g.e., s.58 140 ve gelien bir çevreye ihtiyaç duyan canl varlklardr. Flora ad da verilen yeil örtü (orman, çayrlar, meralar, milli parklar, tabiat parklar, etraf yeil alan ile çevrilmek suretiyle koruma altna alnan kültürel ve doal antlar ve eserler) ekolojik döngüler bakmndan önemli deerleri haiz bir çevre unsurudur. Yeil örtünün, atmosfer kirleticilerinin bazlarn tutmak, yine atmosferdeki zararl radyoaktif serpintileri önlemek ve içme sularna karmasn engellemek gibi saysz yararlar vardr 105. Hayvan topluluu (fauna) da bir çevre unsuru olarak ekolojik dengenin salanmasndaki en önemli faktörler arasnda bulunmaktadr 106. IV- Suçun Faili ve Maduru: Çevrenin kasten kirletilmesi suçunun faili, herhangi bir gerçek kii olabilir. Tüzel kiilerin cezai sorumluluu kabul edilmediinden, bu durumda ceza sorumluluu özel hukuk tüzel kiilerde görevli olan gerçek kiiler yönünden iletilebilecektir. Özel hukuk tüzel kiileri hakknda bu suçun nitelikli halleri olan iki, üç ve dördüncü fkralardaki fiillerden dolay bunlara özgü (YTCK 60.md.) güvenlik tedbirlerine hükmolunacaktr. V- Suçun Maddi Unsuru: a) 1.Fkradaki Suçun Maddi Unsuru: 181.maddenin 1.fkrasnda tanmlanan suç, atk veya atklarn topraa, suya veya havaya kasten verilmesiyle oluur. Ancak bu fiillerin cezalandrlabilmesi için, atk veya artklarn ilgili kanunlarla belirlenen teknik usullere aykr olarak doal ortama braklmas ve bunun çevreye zarar verecek boyutta olmas gerekir. Bir faaliyet sonucu çevreye braklan veya atlan zararl maddelere “atk” ad verilir. Atklar kat, sv ve gaz eklinde olabilirler. Çevre için zararl olmayan maddeler bu anlamda atk saylmaz. “Artk” ise, bir sanayi faaliyeti sonunda yararlanlmas mümkün olmayan ve çevreye braklan maddelerdir. Bunlar çevreye zarar veriyorsa, atk maddeler artk madde niteliine dönüür. Kat atklar, evsel atk eklinde olabilecei gibi, park ve bahçelerden atlan bitkisel atklar, sanayi ve ticaret atklar, hafriyat topra ve inaat moloz ve kalntlar eklinde de olabilir. Evsel su artma tesislerinden çkan artma çamurlar ile sanayi üretimi sonucu çkan sanayi çamuru da kat artk saylmaktadr 107. Atk veya artklarn “çevreye zarar verecek” ekilde topraa, suya havaya kasten verilmesinden maksat, bu fiil sonucunda ortaya çkan zararl etkilerin (kirliliin) yalnzca insan sal ve maddi varlklar deil çevresel varlklar da zarar tehlikesiyle kar karya brakm olmasdr. Zira burada sözü edilen çevre, atk veya artk maddelerin insan faaliyetleri sonucunda verilecei, toprak, su ve hava (yani alc ortamlar) olup çevreye zarar verme (kirlilik) olgusunun, bata insan sal olmak üzere çevre kalitesi (veya ekosistemler veya ekolojik denge) ve çevresel maddi varlklar da dikkate alnarak belirlenmesi gerekmektedir 108. Kirliliin çevreye zarar verecek boyutta olmas yeterli olup ayrca bir zararn 105 106 107 108 GÜRPINAR, E.,; Çevre Sorunlar, a.g.e., s.63-66 EN, E.; a.g.e., s.10 ERTA, .; a.g.e., s.72-74 TURGUT, N.; a.g.e., s.392 141 gerçeklemesi art deildir. Topraa braklan atk veya artklar, topran fiziksel ve kimyasal yapsn bozmakta, dolaysyla verimini düürmekte ve buna “toprak kirlilii” denilmektedir. Örnein çöp olarak adlandrdmz kat atklarn gerektii gibi uzaklatrlmamas ve toprak üzerine atlmas veya gömülmesi neticesinde, bu kat atklarda bulunan organik maddelerin çürümesi sonucunda çkan hidrojen sülfür ve metan gibi gazlarn kapal yerlerde birikerek koku, zehirleyici etkiler ve patlama tehlikesine sebep olmas mümkündür. Kat atklardan dalan sznt, sularn su kaynaklarn kirletmesi, topra verimsizletirmesi kaçnlmazdr 109. Hzla gelien endüstriden kaynaklanan atklarn topraa szmas neticesinde verimli topraklar zarara uratlmaktadr. Atk ve artklarn suya braklmas, etkileri çok tehlikeli çevresel zararlara neden olmakta ve bunun sonucunda ortaya çkan, kullanm kstlayan veya engelleyen ve ekolojik dengeyi bozan kalite deiimine “su kirlilii” denilmektedir. Su kirlilii douran sebepler, konutlardan ve endüstriden kaynaklanan atklarn su ortamlarna artlmakszn boaltlmalar, tarmda verimi fazlalatrmak amacyla kullanlan maddelerin sulara tanmalar, deniz tamaclnda gemilerin atklarn su ortamlarna dorudan vermeleri gibi insanlardan kaynaklanan faaliyetlerle gerçeklemektedir 110. Endüstriyel atk sular, ayrmaz veya güç ayrabilir türden maddelerin yannda toksit bileenleri de içerdiklerinden, bu sularn alc ortamlara boaltlmalarnn etkileri çok tehlikeli olabilmektedir. Azotlu ve fosforlu gübrelere ait çözeltiler ile bol miktarda fosfor içeren deterjan bileikleri, konutlardan toplanan kanalizasyonun artlmadan akarsulara ve denizlere verilmesi de su ortamn tehdit etmekte ve çevreye zarar vermekte, su ortamnda yaayan canllar olumsuz olarak etkilemektedir 111. Atk veya artklarn havaya kasten verilmesi halinde oluan “hava kirlilii” yüzde 90 kadar büyük bir ksm gazlardan olmak üzere partikül ve likit maddelerin oluturduu emisyonlarn kompleks bir serisinden ibarettir 112. Dier bir tanma göre hava kirlilii, insanlar tarafndan atmosfere kartrlan yabanc maddeler vastasyla hava bileiminin bozulmas ya da atmosferde toz, gaz, duman, koku, su buhar eklinde bulunabilecek olan kirleticilerin canllar ile eyalara zarar verebilecek miktara yükselmesidir. Hava kirliliinin nedenleri ise genel olarak ehirlerdeki snma sistemleri ve motorlu tatlar ile endüstriyel merkezlerdeki fabrikalarn yayd kirleticilerden kaynaklanmaktadr. Kirlilie neden olan bu kirleticiler havada bulunan karbon monoksit, kükürt dioksit, azot monoksit gazlar ve hidrokarbonlar ile parçacklardr. Bu kirleticilerin hangi miktarlarnn zararl olduu gerek uluslararas kurulular ve gerekse devletler tarafndan hazrlanan “Hava Kirlilii Standartlar” vastasyla belirlenmektedir. Tür109 110 111 112 BERKÜN, Mehmet; “Kat Artklardan Çkan Gazlar ve Sorunlar” Milliyet Gazetesi, Düüncelerin Düüncesi, stanbul, 30 Nisan 1993, s.17 GÜNEY, Bahaeddin,. “Çevre Sorunlar”, 1. Ulusal dare Hukuku Kongresi, 3. Kitap-Çeitli dare Hukuku Konular, 1–4 Mays 1990, Ankara–1992, s. 1161–1164; TAMER, Mustafa; “Çevre Sorunlar ve Çevre Mevzuat”, Türk dare Dergisi, Yl: 63, Say: 393, s.73 ÇEPEL, N.;a.g.e., s.201-202; GÜRPINAR, E., Çevre Sorunlar, s.84-87 TURGUT, N., a.g.e., s. 395 142 kiye’de bu standartlar, 6.6.2008 günlü RG’de yaynlanarak yürürlüe konulan Hava Kalitesi Deerlendirme ve Yönetim Yönetmelii tarafndan belirlenmitir. Fabrikalarn üretim sürecinde özel bir artmdan geçirmeden yayd gazlar, konutlarn ve iyerlerinin stlmasnda s deeri düük fakat kükürt miktar yüksek yaktlarn kullanlmas, kurunlu benzin kullanan araçlarn yayd gazlar havaya kararak ve daha sonra da bitkilere ve içme sularna ulaarak canl saln tehdit etmektedir. Keza, hava kirleticileri arasnda önemli yer tutan kükürt dioksit atmosferde su ile birleerek sulfüroz ve nitrik asitlere dönümekte ve neticede asit yamuru ad verilen yalar vastasyla tekrar çevre unsurlarna ulamakta ve böylece çevreye karan asit, ormanlara, nehirlere, göllere, binalara ve tarihi eserlere önemli zararlar vermekte ve bunlarda yaayan canllarn saln da tehlikeye düürmektedir 113. Suçun oluabilmesi için, atk veya artklarn, tür, nitelik ve miktar bakmndan bir suyu, havay veya topra kirletme veya zararl tarzda deitirmek bakmndan elverili olmas gerekir. Ayrca eylemin ilgili konularla belirlenen teknik usullere aykr olarak ilenmesi gerekir. Bu teknik usuller, çevreyi korumaya yönelik kanunlarla belirlenmelidir. Çevre Kanunu ve ilgili Yönetmeliklerde bu tür kurallar mevcuttur. b) 2.Fkradaki Suçun Maddi Unsuru: 181.maddenin 2.fkrasndaki suçun maddi unsuru atk veya artklarn izinsiz olarak ülkeye sokulmas ile olumaktadr. Bu maddelerin gümrük kaplarndan veya dier yerlerden ülkeye sokulmas önemli deildir. Önemli olan bunlarn izinsiz olarak ülkeye sokulmasdr. Yasa koyucu bu hükümle atk veya artklarn snr aan tehlike boyutunu gözeterek, özellikle gelimi ülkelerden gelimemi ülkelere tanmasna skça rastlanan bu maddelerin ülkemize sokulmasn önlemeyi amaçlamtr. c) Suçun Nitelikli Hali (181/4.Fkra): Maddenin 4.fkrasnda, bir ve ikinci fkralarda tanmlanan suçlarn konusunu oluturan atk veya artklarn dier bir takm özellikleri, bu sonuçlar açsndan daha ar cezay gerektiren ayr bir nitelikli hal olarak kabul edilmitir. Bu hükmün uygulanabilmesi için, suç konusu atk veya artklarn insan veya hayvanlar açsndan tedavisi zor hastalklarn ortaya çkmasna, üreme yeteneinin körelmesine, hayvanlarn veya bitkilerin doal özelliklerini deitirmeye neden olabilecek niteliklere sahip olmas gerekir. Örnein, havaya verilen gazlarn içerdii kurundan zehirlenme insanlarda geri zekâllk ve davran bozukluklarna neden olduu gibi ileri safhalarda ölüme dahi sebebiyet vermektedir 114. Keza, kükürt oran yüksek olan duman ve kurumun bulunduu yalarn çevreye brakt zararl maddelerin etkisiyle bitki ve hayvanlarn yaamasna engel olduu söylenmitir 115. Asit yamurlarnn sulara karmasyla özellikle su ortamlarnda yaayan canllarn toplu olarak hayatlarn kaybettikleri gözlenmektedir. 113 114 115 TNCE, Oktar; Çevre Kirlilii, stanbul, 1989,s.38-39; YAVUZ, Fevzi/KELE, Ruen; Çevre Sorunlar, Ankara, 1983, s.117-118; TÇSV; Türkiye’nin Çevre Sorunlar, a.g.e., s.27; GÜRPINAR, E.; Çevre Sorunlar, s.103-104; EN, E.; a.g.e., s.16 vd GÜRPINAR, Ergun; Çevre sorunlar, s.103–104 GRTL, Suna; Günümüzde Çevre, stanbul–1991, s.30–32 143 Radyoaktif maddelerinin nükleer tesislerde kullanlmas sonucunda Plütonyum gibi çou doada bulunmayan büyük miktarlarda gaz, likit ve kat atklar ortaya çkmaktadr. Üstelik bu maddelerin bir kere olutuktan sonra yok edilmeleri de oldukça güçtür 116. Kanaatimizce, bu durumda “radyasyon yayma” suçunu düzenleyen 172/3.fkrasnn deil 181/4.fkra hükmünün uygulanmas gerekir. VI- Suçun Manevi Unsuru: 181.maddede tanmlanan suçlar, kasten ilenebilen suçlardr. Çevrenin taksirle kirletilmesi halinde bu madde deil, 182.madde hükmü uygulanr. Kast, özellikle, doal ortama verilen atk veya artk maddenin özellikleri itibariyle çevreye zarar verecek boyutta olduunu ve eylemin ilgili kanunlarla belirlenen teknik usullere aykr olduunu kapsamaldr. Olayda kasden gerçekletirilen icrai bir hareketin olup olmad, genel kriterlere göre belirlenir. Kastn suçun unsurlarna yönelik olmas ve bütün unsurlar kapsamas gerekir. Suça konu olan atk veya artklarn çevreye zarar verecek boyutta olup olmad, zararn ne oranda olduu ve çevre üzerinde nasl bir etki dourduu meselelerin çözümü özel veya teknik bir bilgiyi gerekli kldndan bu hususlarda Ekoloji (doa bilimi) uzmanlarndan mütalaa alnmas gerekir. Resmi bir makamn bu fiilleri örenmesine ramen göz yummas, fiili hukuka uygun hale getirmez. VII- Suça Etki Eden Nedenler: 181.maddenin 3.fkrasna göre, bir ve ikinci fkralarda tanmlanan suçlarn konusunu oluturan atk veya artklarn toprakta, suda veya havada kalc özellik göstermesi, verilecek cezann artrlmas sebebini oluturmaktadr. Dier bir deyile, atk veya artklarn kalc özellik gösterme nitelii bu suçlar açsndan daha ar cezay gerektiren nitelikli hal olarak kabul edilmitir. Bu durumda, bir ve ikinci fkralara göre verilecek ceza iki kat orannda artrlacaktr. Kalc özellik göstermekten maksat, suça konu olan atk veya artk madde açsndan kirletmenin kalc olmas ve uzun bir süre devam etmesi ve önemli bir çerçevede bulunmasdr. Bu sadece bir süre için deil, uzun süre içinde olur. Yinede burada uygun bir younluk da gereklidir. Atk veya artklarn toprakta, suda veya havada kalc özellik gösteren nitelikte olup olmad bakmndan uzman bir bilirkiiden mütalaa alnmaldr. Örnein kimyasal atk maddeler topraa verildiinde topra tamamen çoraklatrmakta ve böyle bir kalc özellik göstermektedir. 181.maddede tanmlanan suçlar bakmndan daha az ceza verilmesini gerektiren bir hükme yer verilmemitir. VIII- Suçun Özel Görünü Biçimleri: a) Teebbüs: Maddede tanmlanan suçlara teebbüs olanakldr. Örnein, atk veya artklarn izinsiz olarak ülkeye sokmak isteyen bir geminin veya bu maddeleri doal ortama boaltmak üzere olan kiilerin icra hareketine balama aamasnda güvenlik güçlerince fark edilip yakalanmas halinde suça teebbüs söz konusu olur. 116 TURGUT, N.; a.g.e., s.396-397 144 b) tirak: Bu suçlara itirakin her hali (37-41.md.) mümkündür. c) çtima: Suçlarn içtima bakmndan özel bir hüküm bulunmadndan bu hususta ortaya çkacak sorunlarn genel hükümler (42-44.md.) çerçevesinde çözümlenmesi gerekir. IX- Kovuturma, Görevli Mahkeme, Suçun Yaptrm ve Dava Zamanam: a) Kovuturma: Bu suçlarn savuturulmas ve kovuturulmas re’sen yaplr. YTCK’nun 344/1-b maddesi uyarnca 181/1.fkrasnn yürürlük tarihi 1.6.2007, dier fkralarnn yürürlük tarihi ise 1.6.2005’tir. b) Görevli Mahkeme: Maddenin 1.fkrasnda tanmlanan suçta sulh ceza, 2. ve 4.fkralarnda tanmlanan suçlarda ise, asliye ceza mahkemesi görevlidir. 5271 sayl CMK’nun 15.maddesinin 4.fkrasna göre, çevreyi kirletme suçu, yabanc bayra tayan bir gemi tarafndan Türk kara sular dnda ilendii takdirde, suçun ilendii yere en yakn veya geminin Türkiye’de ilk urad limann bulunduu yer mahkemesi yetkilidir. c) Suçlarn yaptrm: Maddenin1.fkrasndaki suçun yaptrm, alt aydan iki yla kadar hapistir. Atk veya artklar izinsiz olarak ülkeye sokma suçunun yaptrm bir yldan üç yla kadar hapistir. Atk veya artklarn kalc özellik göstermesi halinde 1. ve 2.fkralara göre verilecek cezalar iki kat kadar artrlacaktr (181/3.fkra). Maddenin 4.fkrasnda tanmlanan, bir ve ikinci fkralardaki suçlarn nitelikli halini oluturan suçun yaptrm ise be yldan yirmi yla (49/1.md) kadar hapis ve bin güne kadar adli para cezasdr. 181.maddenin iki, üç ve dördüncü fkrasndaki fiillerden dolay tüzel kiiler hakknda bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur. YTCK’nun 60.maddesine göre bu güvenlik tedbirleri iznin iptali ve müsaderedir. d) Dava Zamanam: Maddenin 1. ve 2.fkralarndaki suçlarn dava zamanam süresi YTCK’nun 66/1-e maddesi uyarnca sekiz yldr. Ancak, 1. ve 2.fkrasndaki suçlar bakmndan 3.fkrada tanmlanan ve cezann iki kat kadar artrlmasn öngören nitelikli halin uygulanmas halinde dava zamanam süresi 66/3–4 fkralar delaletiyle ayn maddenin 1-d bendi uyarnca onbe yldr.maddenin 4.fkrasnda tanmlanan suçun dava zamanam süresi ise 66/1-c bendi uyarnca yirmi yldr. ?'8-/:'?1'8'82'8/ K\XKTOT QGYZKT QOXRKZORSKYO Y[¨[TJGT Ą½VNKRO 9KXQGT :UQM·` NGQQϙTJG _GVϙRGT YUX[ĄZ[XSG YUT[I[TJG ăKXKLROQU¨NOYGX )[SN[XO_KZ (GĄYG\IϙRϙàϙTIG J½`KTRKTKT ZGXONROOJJOGTGSKTOTYG_ϙRϙ)??TϙTHSGJJKYO[_GXϙTIGOGJKYOTK OROĄQOTăKXKLROQU¨NOYGX9[RN)K`G3GNQKSKYOTOTM½T\KYG_ϙRϙQGXGX SG QGXĄϙ _GVϙRGT OZOXG`ϙT XKJJOTK JGOX ăKXKLROQU¨NOYGX 'YRO_K )K`G 3GNQKSKYOTIK \KXOROV QKYOTRKĄKT M½T \K *ϘĄ YG_ϙRϙ QGXGXϙTϙT 'JGRKZ (GQGTRϙàϙTIG M½T \K YG_ϙRϙ ?GYG ?GXGXϙTG (U`[RSGYϙTϙT OYZKTSKYO ½`KXOTK ?GXMϙZG_ )[SN[XO_KZ(GĄYG\IϙRϙàϙTϙTM½T\KYG_ϙRϙZKHROàTGSKYO_RKJG\GJUY_GYϙ *GOXK_KM·TJKXORSKQRKOTIKRKTJO 145 :KHROàTGSKJKȔK\XKTOTQGYZKTQOXRKZORSKYOY[¨[YG_ϙRϙ:½XQ)K`G1GT[ T[T SGJJKYOTJK J½`KTRKTSOĄZOX ([TG M·XK ȔORMORO QGT[TRGXJG HKROXRKTKT ZKQTOQ [Y[RRKXK G_QϙXϙ URGXGQ \K ¨K\XK_K `GXGX \KXKIKQ ĄKQORJK GZϙQ \K_G GXZϙQRGXϙ ZUVXGàG Y[_G \K_G NG\G_G QGYZKT \KXKT QOĄO IK`GRGTJϙXϙRϙXȕ JKTORSKQZKJOX 9·` QUT[Y[ Y[¨[ HGQϙ SϙTJGTQUX[TGTN[Q[QO_GXGX¨K\XKJOX3½RQO_KZ¨K\XKTOTQGYZKT QOXRKZORSKYOY[¨[HGQϙ SϙTJGT Y[¨[T [TY[X[ URGXGQ QGT[TJG J½`KTRKTSKSOĄZOX *URG_ϙYϙ_RG GZϙQ SGJJKRKXOT \KXORJOàOZUVXGQVGX¨GYϙTϙTS½RQO_KZOTOTZKYVOZOY[¨[TY½H[Z[HGQϙSϙTJGTS[ZRGQYG_ϙRGT HOXJKRORTOZKROàOZGĄϙSGSGQZGJϙX1GRJϙQOGQYOTOTQGH[R½NGROTJKS½RQO_KZNGQQϙTϙT¨K\XK _OQOXRKZKHORKIKQHO¨OSJKYϙTϙXYϙ`Q[RRGTϙSϙTϙT¨K\XK_OQGYZKTQOXRKZSKY[¨[T[UR[ĄZ[XSG _GIGàϙYUT[I[TG\GXϙRGIGQZϙXQO_GYGQU_[I[T[TH[YUT[I[GSG¨RGJϙàϙJGJ½Ą½T½RKSK` XTKàOT NG\G_G ZUVXGàG \K Y[_G QGXϙĄGHORKIKQ HOX ZGQϙS ¨K\XK_K \K _GĄGS LUXSRGXϙTG `GXGX\KXKHORKIKQTOZKROQZKQOGZϙQRGXϙTQOĄOTOTS½RQO_KZOTJKTGXG`OJKHOXOQZOXORSKYOORK¨K\XK TOT QOXRKZORSKYO Y·` QUT[Y[ URGHORSKQZKJOX ?GYGTϙT H[ J[X[S[ QGVYGSGJϙàϙTϙ ORKXO Y½X SKQSGJJKTOTRGL`ϙTG[_SGJϙàϙMOHOX[N[TGJG[_M[TJKàORJOX*URG_ϙYϙ_RGY[¨[T[TY[X[ URSG_GT HOX N[Y[Y[T YUX[RSGSϙĄ URSGYϙ ORK Y[¨[T Y½H[Z[TG KZQO KJKT HOX JKROR ZUVRGT SGQYϙ`ϙTJ½`KTRKTKTOJJOGTGSKTOTJ½`KTRKTSKYOTJKQGT[TGG_QϙXϙ HOXJ[X[S[TURSG Jϙàϙ ϘJJOGTGSKTOTOGJKYOTKQGXGX\KXKT9[RN)K`G3GNQKSKYOTIKQUT[KJORSK_KT ¨K\XKTOTQOXRKZORJOàOOJJOGUR[TGT_KXOTZGV[QG_ϙZRGXϙORKQXUQOYOTOTSGNQKSKIK_GVϙRGIGQ QKĄOL HGQϙSϙTJGT MKXKQRO URJ[à[ N[Y[Y[ OZOXG` SGQGSϙ URGT 'YRO_K )K`G 3GNQKSKYOTIK ORKXOY½X½RSK_KIKàO -·`KZORSKJKTOZOXG`ϙTQGH[R½_KXOTK_G`ϙRϙĄKQORJKXKJJOTKQGXGX\KXORSKYOTJKOYG HKZM·X½RSKSOĄZOXȕJKTORSKQZKJOX -KXKàOM·X½Ą½RJ½! YG_ϙRϙ)K`G?GXMϙRGSG?GYGYϙTϙTSGJJKYOTJK!Ȕ3GNQKSKZGXGLϙTJGT OJJOGTGSKTOT\KYUX[ĄZ[XSGK\XGQϙTϙT\KXORJOàOZGXONZKTOZOHGXKTUTHKĄM½TO¨OTJKYUX[Ą Z[XSG K\XKYOTK OROĄQOT H½Z½T HKRMKRKX OTIKRKTJOQZKT YUTXG KQYOQ \K_G NGZGRϙ TUQZGRGX HKROXZORSKQ Y[XKZO_RK! G OTIO SGJJK_K G_QϙXϙ URGXGQ J½`KTRKTKT H 9[¨[T Y½H[Z[TG KZQO KJKIKàO S[ZRGQ YG_ϙRGT SK\I[Z HOX JKROR ZUVRGTSGJGT J½`KTRKTKT I T·JKSK_K \K_G [`RGĄSG_G ZGHO URJ[à[ YUX[ĄZ[XSG JUY_GYϙTJGT G¨ϙQ¨G GTRGĄϙRGT OĄRKXJK ·T·JKSK \K_G [`RGĄSG [Y[R½ [_M[RGTSGQYϙ`ϙT J½`KTRKTKT OJJOGTGSKTOT )[SN[XO_KZ (GĄYG\IϙRϙ àϙTG OGJKYOTK QGXGX \KXOROXȕ YG_ϙRϙ K\XK ?GYGYϙTϙT SGJJKYOTJK! Ȕ([ 1GT[TJG MK¨KTZKXOSRKXJKT! K\XK )GTRϙRGXϙT_GĄGSRGXϙHU_[TIGOROĄQORKXOTOY½XJ½XJ½QRKXO\KQGXĄϙ RϙQRϙ URGXGQ KZQORKĄOS O¨OTJK H[R[TJ[QRGXϙ HO_URUPOQ LO`OQYKR YUY_GR KQUTUSOQ \K Q½RZ½XKR UXZGSϙ K\XKQUX[TSGYϚ K\XKYKRJKàKXRKXOT\KKQURUPOQJKTMKTOTZGNXOHOTOHU`[RSG YϙTϙ \K _UQ URSGYϙTϙ ·TRKSK_K SK\I[Z HU`[RSGRGXϙ MOJKXSK_K ¨K\XK_O O_ORKĄZOXSK_K \K MKROĄZOXSK_K ¨K\XK QOXROROàOTO ·TRKSK_K _·TKROQ ¨GRϙTSGRGXϙT H½Z½T½T½ K\XK QOXROROÝO K\XKJK SK_JGTG MKRKT \K IGTRϙRGXϙT YGàRϙàϙTϙ ¨K\XKYKR JKàKXRKXO \K KQURUPOQ JKTMK_O 146 HU`GHORKIKQ NKX Z½XR½ UR[SY[` KZQO_O 'RIϚ UXZGS .G\G Y[ ZUVXGQ UXZGSRGXϙ ORK H[ UX ZGSRGXRGOROĄQOROKQUYOYZKSRKXO 'ZϚQ .KXNGTMOHOXLGGRO_KZYUT[I[TJGUR[ĄGT¨K\XK_KGZϙ RGT\K_GHϙXGQϙRGTNKXZ½XR½SGJJK_OOLGJKKJKXȕ'_Tϙ?GYGTϙTSGJJKYOTOTLϙQXG YϙTJGȔ.KXZ½XR½GZϙQ\KGXZϙàϙ¨K\XK_K`GXGX\KXKIKQĄKQORJKORMORO_·TKZSKROQRKXJKHKROX RKTKTYZGTJGXZRGXG\K_·TZKSRKXKG_QϙXϙURGXGQJUàX[JGT\KJURG_RϙHO¨OSJKGRϙIϙUXZGSG \KXSKQ JKVURGSGQ ZGĄϙSGQ [`GQRGĄZϙXSGQ \K HKT`KXO LGGRO_KZRKXJK H[R[TSGQ _GYGQ ZϙXȕ LϙQXGYϙTJG OYK Ȕ1OXRKTSK ONZOSGROTOT H[R[TJ[à[ J[X[SRGXJG ORMORORKX QOXRKTSK_O ·TRKSKQRK! QOXRKTSKTOT SK_JGTG MKRJOàO NGRRKXJK QOXRKZKT QOXRKTSK_O J[XJ[XSGQ QOX RKTSKTOT KZQORKXOTOMOJKXSKQ \K_G G`GRZSGQ O¨OT MKXKQROZKJHOXRKXO GRSGQRG N½Q½SR½J½X RKXȕN½Q½SRKXO_KXGRSGQZGJϙX 9US[ZURG_JGăKXKLROQU¨NOYGX)[SN[XO_KZ(GĄYG\IϙRϙàϙTIGĄ½VNKRO9KXQGT:UQM·` NGQQϙTJGYUX[SR[S½J½XURGXGQM·XK\_GVZϙàϙĄOXQKZOTZ[`OĄRKZSKYOTJKZ[`[T_ϙQGTSGYϙ YUT[I[ UXZG_G ¨ϙQGT GZϙQ SGJJKTOT ZKYOY O¨KXOYOTJKQO ZUVXGàG HϙXGQϙRSGYϙTG _UR G¨GXGQ ¨K\XKTOTQGYZKTQOXRKZORSKYOY[¨[T[OĄRKJOàOOJJOGYϙ_RGQGS[JG\GYϙG¨ϙRJϙàϙGTRGĄϙRSGQZG JϙXϘTIKRKTKTOJJOGTGSKJKĄ½VNKROTOTQOSROàOONHGXJGH[R[TGTQ[X[S[TGJϙ_½QRKTKT Y[¨ \K [_M[RGTSGYϙ MKXKQKT _GYG SGJJKRKXO _½QRKTKT Y[¨[T OĄRKTJOàO _KX \K ZGXON ORK Y[¨[TQGTϙZRGXϙTϙTG¨ϙQRGTJϙàϙM·X½RSKQZKJOXϘJJOGTGSKTOTOGJKYOQGXGXϙϙTϙTY[¨[TY½H[ Z[TGKZQOKJKIKàOS[ZRGQYG_ϙRGTHOXQGTϙZZUVRGTSGJGTQGS[JG\GYϙG¨ϙRSGYϙTGJG_GTJϙ XϙRJϙàϙ GTRGĄϙRSGQZGJϙX 3GNQKSK QOXRKZORJOàO ORKXO Y½X½RKT GXG`OTOT QOSK GOZ URJ[à[T[T ZKYVOZKJORSKYOTOY[¨[TY½H[Z[TGS[ZRGQKZQOKJKIKQHOXQGTϙZURGXGQJKàKXRKTJOXSOĄOYK JKYG_ϙRϙ:)?TϙTSGJJKYOTJKQOXRKZORKTZUVXGàϙTS½RQO_KZOTOTQOSKGOZURJ[à[ N[Y[Y[ Y[¨[T ·àKRKXO \K_G TOZKROQRO NGRRKXO G¨ϙYϙTJGT ·TKSRO URSGJϙàϙTJGT GZϙQ SGJJK HOXOQZOXORKTGXG`OTOTZGV[QG_ϙZ\KQXUQOYOTOTJUY_GO¨KXOYOTJKH[R[TSGYϙJG`UX[TR[JKàOR JOX 'TϙRGT _GYGR J½`KTRKSKTOT ORMORO QGT[T URGXGQ M·TJKXSK _GVZϙàϙ YG_ϙRϙ K\XK ?GYGYϙTJG JG GZϙQ SGJJKTOT HϙXGQϙRJϙàϙ ZUVXGàϙT S½RQO_KZOTOT QOSK GOZ URJ[à[ M·`KZOR SKQYO`OTQUX[TSGYϙ`UX[TR[R[à[TGJKàOTORSOĄZOXϘJJOGTGSKTOTOGJKYOQGXGXϙTϙTMKXKQ¨K YOTOTYG_ϙRϙ:)?TϙTSGJJKYOTOTQUX[J[à[N[Q[QOJKàKXKQGXĄϙMKX¨KQRKĄZOXORK IKQK_RKSRKXOTHOXQϙYSϙTϙ_GVZϙXSϙĄϙ`HϙXGQGIGàϙG¨ϙQZϙX(KROXZORKTTKJKTRKXRKϘJJOGTGSK TOTOGJKYOQGXGXϙTGQGXĄϙ_GVϙRGTOZOXG`ϙOTIKRK_KTSKXIOOTKXJOàOXKZQGXGXϙN[Q[QGG_QϙXϙJϙX ?GXMϙZG_)[SN[XO_KZ(GĄYG\IϙRϙàϙTϙTJ½`KTRKJOàOZKHROàTGSKJKQOJ½Ą½TIK_GVϙRGT G¨ϙQRGSGRGXϙĄϙàϙTJG_KXOTJKM·X½RJ½à½TJKT¨K\XKTOTQGYZKTQOXRKZORSKYOY[¨[TJGTĄ½V NKRO 9KXQGT :UQM·` NGQQϙTJG J½`KTRKTKT ϘJJOGTGSKTOT OGJKYO QGXGXϙTG QGXĄϙ _GVϙRGT OZOXG`ϙT XKJJOTK OROĄQOT ăKXKLROQU¨NOYGX 'YRO_K )K`G 3GNQKSKYOTIK \KXOROV QKYOTRKĄKT M½T\K*ϘĄYG_ϙRϙQGXGXϙTYG_ϙRϙ)??TϙTSGJJKYO[_GXϙT IG(5@;23'9/4'G_Tϙ_GYGSGJJKYOTOTGLϙQXGYϙMKXKàOTIKYUTXGQOOĄRKSRKXOT_KXOT JKZGSGSRGTSGYϙTGU_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO )* 9GTϙàϙTS½ĄZKQOTOTK\OTOTG\R[Y[TGNG_\GTVOYROàO\K¨·VVUĄKZOGZSGYϙK_RK 147 SOTOT HOXJKT ¨UQ QK` ZKQXGXRGTSGYϙTϙT GZϙRϙ Y[¨[T _GYGR [TY[X[ URJ[à[ M·`KZORSKJKT YGTϙQ NGQQϙTJG YG_ϙRϙ :)1T[T SGJJKYO ORK GXZϙXϙS _GVϙRGXGQ YGTϙàG LG`RG IK`G ZG_OTO 9GTϙQ NGQQϙTJG N½QSUR[TGT YUT[¨ GJRO VGXG IK`GYϙTϙT YG_ϙRϙ :)1T[T SGJJKYO [_GXϙTIG KXZKRKTSKYO S½SQ½T URSGJϙàϙ NGRJK _G`ϙRϙ ĄKQORJK IK`GTϙT KXZK RKTSKYOTKQGXGX\KXORSKYO .½Q½SJKTYUTXGZGXONRO8KYSO-G`KZKJK_G_ϙSRGTGXGQG_TϙM½T_½ X½XR½àK MOXKT YG_ϙRϙ ?GYGTϙT SGJJKYO ORK JKàOĄOQ YG_ϙRϙ )3?TϙT SGJJKYO[_GXϙTIG!YUX[ĄZ[X[RSGYϙ\KQU\[ĄZ[X[RSGYϙĄOQG_KZKHGàRϙY[¨RGORMOROURGXGQ _GVϙRGT _GXMϙRGSG YUT[I[TJG N½QSUR[TGT IK`GTϙT Z½X \K Y½XKYOTK M·XK N½QS½T G¨ϙQ RGTSGYϙTϙT MKXO HϙXGQϙRϙV HϙXGQϙRSG_GIGàϙ N[Y[Y[T[T JKàKXRKTJOXORSKYOTJK `UX[TR[R[Q H[R[TSGYϙ )* ÇEVRENN TAKSRLE KRLETLMES MADDE 182- (1) Çevreye zarar verecek ekilde, atk veya artklarn topraa, suya veya havaya verilmesine taksirle neden olan kii, adli para cezas ile cezalandrlr. Bu atk veya artklarn, toprakta, suda veya havada kalc etki brakmas halinde, iki aydan bir yla kadar hapis cezasna hükmolunur. (Sulh Ceza) (2) nsan veya hayvanlar açsndan tedavisi zor hastalklarn ortaya çkmasna, üreme yeteneinin körelmesine, hayvanlarn veya bitkilerin doal özelliklerini deitirmeye neden olabilecek niteliklere sahip olan atk veya artklarn topraa, suya veya havaya taksirle verilmesine neden olan kii, bir yldan be yla kadar hapis cezas ile cezalandrlr. (Asliye Ceza) AÇIKLAMA I- Genel Olarak: Çevrenin taksirle kirletilmesi suçunu tanmlayan 182.madde hükmü yeni bir düzenleme olup 765 sayl ETCK’da karl bulunmamaktadr. II- Suçla Korunan Hukuksal Yarar: Günümüzde çoalan nüfus ve gelien teknoloji ve endüstri neticesinde doaya yaplan müdahalelerle ortaya çkan kirlenmeler canllar arasndaki doal dengenin bozulmasna yol açmakta ve bireyin yaam açsndan gelecee dönük çok büyük tehdit oluturmaktadr 117. Canllarn yaamasn ve gelimesini salayan etkenler bütünlüü 118 yada insan veya baka bir canlnn hayat boyu ilikilerini devam ettirdii d ortam eklinde tanmlanan ve bu tanmn içinde hava, su, toprak, fiziksel unsurlar ve bitkiler, hayvanlar ve bakteriler ile mantarlarn da biyolojik unsurlar olarak dahil edildii 119 çevre, bize ve gelecek nesillere ait bir 117 118 119 TOROSLU, N.; Ceza Hukuku ve Çevre Hukuku, Ankara-1982, s.9 ÇEPEL, Necmettin; Doa-Çevre-Ekoloji ve nsanln Ekolojik Sorunlar, stanbul-1992, s.38 TAMER, Mustafa; Çevre Sorunlar ve Çevre Mevzuat, Türk dare Dergisi, Yl:63, Say: 393, s.169197, Ankara, Aralk-1991, s.169 148 hukuksal deer olup dier bireylerle paylamamz gerektii gibi, ayn zamanda mütereken alnmas gereken önlemlerle de korumamz gereken bir deerdir 120. 182.maddede tanmlanan suçla korunmak istenilen hukuksal deer çevre, yani onun münferit medyasn oluturan su, hava, toprak gibi ekolojik-doal deerlerin yansra insani yaam koullarnn muhafazas, insanlarn yaamlar, beden bütünlükleri ve sal gibi bireysel deerlerin korunmasdr. Dier bir anlatmla, yasa koyucu bu düzenleme ile öncelikle insan yaam ve insan salnn çevreye ilikin tehlikelerden korunmasn ve dolaysyla çevrenin bizatihi kendisinin de korunmasn amaçlamaktadr. III- Suçun Faili ve Maduru: Bu suçun faili herhangi bir kimse olabilir. Suçun maduru ise belirli bir kimse olmayp çevre kirlenmesi nedeniyle insani yaam koullar tehdit edilen toplumu oluturan bireylerdir. IV- Suçun Maddi Unsurlar: a) 1.Fkradaki Suçun Maddi Unsuru: 182/1.fkradaki suçun basit halinin maddi unsuru, çevreye zarar verecek ekilde, atk veya artklarn topraa, suya veya havaya verilmesine taksirle neden olunmas ile olumaktadr. 1.fkrann ikinci cümlesinde bu suçun nitelikli hali gösterilmitir. Buna göre, bu atk veya artklarn, toprakta, suda veya havada kalc etki brakmas halinde eylem daha ar cezay gerektirmektedir. Bir faaliyet sonucu çevreye braklan veya atlan her türlü zararl madde “atk” saylr. Atn sözkonusu olabilmesi için mutlaka endüstriyel bir faaliyetin olmas zorunlu deildir. Endüstriyel bir faaliyet olmakszn yaplan her türlü faaliyet sonunda çevreye braklan maddelerde atk olarak kabul edilir. Örnein, piknik yapan kiilerin bu faaliyetleri sonunda piknik yerinde braktklar çöp faaliyetleri de bu anlamda bir atktr. “Artk” ise, bir sanayi faaliyeti sonunda yararlanlmas mümkün olmayan ve çevreye braklan maddelerdir. Kat atklar, evsel kat atk olabilecei gibi, park ve bahçelerden atlan bitkisel artklar, sanayi ve ticaret artklar, hafriyat topra ve inaat moloz ve kalntlar eklinde de olabilmekte ve bu artk maddeler çevreye zarar veriyorsa, atk madde niteliine dönümektedir. Evsel su artma tesislerinden çkan artma çamurlar ile sanayi üretimi sonucu çkan sanayi çamuru da kat atk saylmaktadr. Hastane, klinik, laboratuar atklar ile akü, piller ve ilaç atklar da kat atklara örnek olarak verilebilir. Atk veya artklarn topraa, suya veya havaya verilmesine taksirle neden olma suçunun oluabilmesi için bu eylemin çevreye zarar verecek nitelikte olmas gerekir. Eylemin çevreye zarar verecek biçimde bir etkisinin bulunup bulunmad teknik ve uzmanl gerektiren bir konudur. Bu hususta mahkemece uzman bilirkiilerin mütalaasna bavurulmas, bu incelemede atk veya artklarn, toprakta, suda veya havada kalc etki brakp brakmad aratrlmaldr. Bu husustaki deerlendirmede, Çevre Kanunu ve ilgili Yönetmelik hükümlerinin dikkate alnmas gerekir. 120 ÜNVER, Yener; Ceza Hukukuyla Korunmas Amaçlanan Hukuksal Deer, s.1014 149 b) 2.Fkradaki Suçun Maddi Unsuru: 182.maddenin 2.fkrasnda, birinci fkrada tanmlanan suçlarn konusunu oluturan atk veya artklarn dier bir takm özelikleri, bu suçlar açsndan daha ar cezay gerektiren ayr bir nitelikli hal olarak kabul edilmitir. Bu suçun maddi unsurunun oluabilmesi için, topraa, suya veya havaya taksirle verilmesine neden olunan atk ve artklarn insan veya hayvanlar açsndan tedavisi zor hastalklarn ortaya çkmasna, üreme yeteneinin körelmesine, hayvanlarn veya bitkilerin doal özelliklerini deitirmeye neden olabilecek niteliklere sahip olmas gerekir. Örnein, suya taksirle verilmesine neden olunan atk ve artk maddeler dolaysyla balklarn doal yapsnda bir deiim olmas, doal koruma alanlarndaki ender bulunan hayvan veya bitkilerin ölmesi vs. olasl çok güçlü ise bu hüküm uygulanacaktr. Eylemin, topran, havann veya suyun yapsnda meydana getirdii bu tür olumsuz deiikliklerin insan, hayvan veya bitkiler açsndan bir zarara yol açmas zorunlu deildir. Havaya, suya veya topraa verilen atk ve artk maddelerin fiziki, kimyevi veya biyolojik anlamda bu tarzda olumsuz bir etki meydana getirecek nitelikte olmasnn ispatlanmas yeterlidir 121. Kukusuz bu durum, havann, suyun veya topran deerlerinin fiilin icrasndan önceki ve sonraki miktarlarnn karlatrlmas ve sonraki miktarlarda bu olumsuz etkilerin varlnn saptanmas ile anlalacandan, bu konuda doa bilimi uzmanlar ile tp bilimi uzmanlarnn bilirkii olarak mütalaalarnn alnmas gerekir. V- Suçun Manevi Unsuru: Bu suçun manevi unsurunun oluabilmesi için failin bu fiilleri taksirle yani dikkat ve özen yükümlülüüne aykr olarak ilemi olmas gerekir. Taksirin varl, çevre bilincinin olduu bir hukuk düzeninin gereklerine göre tespit edilir. Atk veya artk maddenin tehlikelilii öngörülebiliyorsa veya yükümlülüe aykr olarak bu maddeler topraa, havaya veya suya verilmise, taksirin varl kabul edilir. Örnein tehlikeli atk maddelerin tp alannda ve veterinerlie ilikin alanda, özelikle de çok güçlü zehir içeren ilaçlar, ameliyathanelerden çkan patolojik, epidemi ve izolasyon istasyonlarndan ve veteriner kliniklerinden elde edilen patolojik atklar veya kimya ve galvaniz endüstrisinden çkan toksit maddeler ve bunlarn izin verilen tesis ve kurumlarn dnda imha edilmeleri halinde, taksir sözkonusudur. Keza, kendisinde bulac bir hastaln olduunu bilen ve bu hastaln bulat bir mendili dikkatsizce çevreye atan kimse, taksirle hareket etmektedir. Zira bu örneklerde, çevre bilincinin olduu bir hukuk düzeninin yükledii dikkat ve özen yükümlülüüne aykr davranlar sözkonusudur. Atk veya artk maddenin 182.maddede tanmland ekilde topraa, suya veya havaya taksirle verildiinin bilinmesine ramen, resmi bir makamn bir süre herhangi bir ilem yapmamas ve sükut etmesi halinde, doktrindeki egemen görüe göre, böyle bir hareketsizlik, hukuka uygunluk sebebi olarak kabul edilemez 122. VI- Suça Etki Eden Nedenler: 121 122 ÜNVER, Yener/NUHOLU, Aye; Federal Almanya Çevre Ceza Hukuku, Beta Basm Yaym Datm A.., 1.Bas-Nisan 1999-stanbul, s.176-177 ÜNVER/NUHOLU, a.g.e., s.142-143 150 Maddenin 1.fkrasnda tanmlanan suça konu olan atk veya artklarn, toprakta, suda veya havada kalc etki brakmas bu fiilin daha ar ceza ile cezalandrlmasn gerektirmektedir. Maddede, daha az ceza verilmesini gerektiren özel bir hükme yer verilmemitir. VII- Suçun Özel Görünü Biçimleri: a) Teebbüs ve tirak: Taksirli suç niteliinden dolay, bu suçlara teebbüs ve itirak mümkün deildir. b) çtima: Suçlarn içtima bakmndan özel bir hüküm bulunmadndan bu konuda genel hükümler uygulanacaktr. 5326 sayl Kabahatler Kanunu’nun 41.maddesinde “çevreyi kirletme” bal altnda idari para cezasn gerektiren yaptrmlar öngörülmütür. Bu Kanunun 9.maddesine göre kabahatler, kanunda açkça hüküm bulunmayan hallerde, hem kasten hem de taksirle ilenebileceinden, failin fiilinin hem bu Kanunun 41.maddesine uyan “çevreyi kirletme” kabahatini ve hem de YTCK’nun 182.maddesinde tanmlanan “çevrenin taksirle kirletilmesi” suçunu oluturmas halinde, 5326 sayl Kanunun “içtima” balkl 15.maddesi uyarnca, sadece suçtan dolay yaptrm uygulanabilir. Ancak, suçtan dolay yaptrm uygulanamayan hallerde kabahat dolaysyla yaptrm uygulanr. 182.maddedeki fiiller dolaysyla kiilerin ölümü veya yaralanmas gibi sonuçlar meydana gelmise bu durumda fail hakknda ayrca taksirle öldürme veya taksirle yaralama suçlarndan dolay ceza uygulanmas gerekir. VIII- Kovuturma, Görevli Mahkeme, Suçun Yaptrm ve Dava Zamanam: a) Kovuturma: 182.maddede tanmlanan suçlarn soruturma ve kovuturmas re’sen yaplr. b) Görevli Mahkeme: Maddenin 1.fkras kapsamna giren suçlarda sulh ceza mahkemesi, 2.fkrada ise asliye ceza mahkemesi görevlidir. c) Suçun Yaptrm: 1.fkrann birinci cümlesindeki suçun yaptrm be günden az ve yediyüzotuz günden fazla olmamak üzere (52.md.) adli para cezasdr ve önödeme kapsamndadr. 1.fkrann ikinci cümlesinde yer alan suçun yaptrm, iki aydan bir yla kadar hapis cezasdr.maddenin 2.fkrasnda yer alan suçun yaptrm ise bir yldan be yla kadar hapis cezasdr. d) Dava Zamanam: YTCK’nun 66/1-e maddesi uyarnca, bu suçlarn dava zamanam süresi sekiz yldr. GÜRÜLTÜYE NEDEN OLMA MADDE 183- (1) lgili kanunlarla belirlenen yükümlülüklere aykr olarak, baka bir kimsenin salnn zarar görmesine elverili bir ekilde gürültüye neden olan kii, iki aydan iki yla kadar hapis veya adli para cezas ile cezalandrlr. (Sulh Ceza) AÇIKLAMA I- Genel Olarak: 765 sayl ETCK’da tam olarak karl bulunmayan, ancak 546.maddesinde yer alan suçun unsurlar farkllatrlarak getirilen bu düzenleme ile “çev- 151 reye kar ilenen” bir suç olarak “gürültüye neden olma” suçu tanmlanmtr. YTCK’nun 123.maddesinde ise, srf bakasnn huzur ve sükununu bozmak özel kastyla “gürültü yaplmas” ayr bir suç olarak tanmlanmtr. 183.madde-deki suç, gürültünün böyle bir özel kast olmakszn ilgili kanunlarla belirlenen yükümlülüklere aykr olarak, yaplmas ve bu gürültünün baka bir kimsenin salnn zarar görmesine elverili bulunmas halinde olumaktadr. Dolaysyla bu iki suç tipi, ihlal edilen hukuksal yarar ve unsurlar bakmndan ayrlmaktadr. Dier yandan, 5326 sayl Kabahatler Kanunu’nun 36.maddesinde de “bakalarnn huzur ve sükununu bozacak ekilde gürültüye neden olma” fiili idari para cezasn gerektiren bir kabahat olarak tanmlanmtr. Anlan kabahatin, 183.maddedeki suçtan fark, yaplacak gürültünün belirli kiilere yönelik olmamas ve soyut olarak bir rahatszlk vermesidir. Ayrca bu kabahat bakmndan gürültünün baka bir kimsenin salnn zarar görmesine elverili bir boyutta olmas da aranmamtr 123. II- Suçla Korunan Hukuksal Deer: Bu suçla korunmak istenilen hukuksal yarar, bireylerin salkl bir çevrede yaama hakknn korunmas ve dolaysyla gürültü kirlilii nedeniyle insanlarn salklarnn zarar görmesinin önlenmesidir. Günümüzde, kentleme, endüstrileme ve teknolojik gelimeler sonucu gürültü, bir çevre ve salk sorunu olarak ortaya çkmaktadr. stenmeyen, rahatszlk verici sesler bütünü olan gürültü, insan sal üzerinde fizyolojik ve psikolojik etkide bulunmaktadr. Gürültü kirlilii, hava kirlilii kadar yaamsal çevre tehlikesi yaratmamakla birlikte yaam kalitesizletirmekte ve deersiz hale getirmektedir. Gürültü, insanlarn ruh saln bozan en önemli etkenlerden biri olmasnn yan sra hayvanlarn göçü ile fiziki, biyolojik ve ekolojik dengeyi de alt üst etmektedir. Bu itibarla çamzda insanlar “sessizlik hakk”nn bir insan hakk olarak kabulü için çaba harcamaktadr 124. III- Suçun Faili ve Maduru: Suçun faili, herhangi bir kimse olabilir. Suçun maduru ise belirli bir kimse olmayp toplumdur. Zira, gürültünün baka bir kimsenin salna zarar verecek ölçüde olmas yeterli saylmtr. IV- Suçun Maddi Unsuru: Suçun maddi unsuru, ilgili kanunlarla belirlenen yükümlülüklere aykr olarak gürültüye neden olmaktr. Ancak, bu fiil nedeniyle cezaya hükmedebilmek için, gürültünün baka bir kimsenin salnn zarar görmesine elverili olmas gerekir. Akustik kirlilik olarak da adlandrlan “gürültü”, rahatsz edici ses veya alc tarafndan tahammül edilemeyen ve istenmeyen ses olarak, baka bir ifadeyle, istenmeyen seslerin dourduu akustik bir olgu olarak tanmlanabilir. Ev aletlerinin, müzik setlerinin, i makinelerinin, elence merkezlerinin ve eya sürtünmelerinin binalardan çevreye yayd yap içi gürültüler ile ulamdan, 123 124 DONAY/KAIKÇI; Türk Ceza Kanunu, s.264 ERTA, eref; Çevre Hukuku, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Döner Sermaye letmesi Yaynlar, No:78, zmir-1997, s.17-18. 152 yap dndaki endüstri araç ve makinelerinden, inaat ve yol çalmalarndan kaynaklanan yap d gürültüler buna örnek olarak verilebilir 125. Gürültüye neden olma suçunun oluabilmesi için bunun geçici bir zaman için veya sürekli olarak baka bir kimsenin salna zarar verecek ölçüde olmas gerekir. Bu itibarla gürültünün örnein, insanlarn iitme saln ve alglamasn olumsuz yönde etkilemesi, fizyolojik ve psikolojik dengelerini bozmas ve böylece salk açsndan geçici veya sürekli bir zarar vermeye elverili olmas gerekir. Gürültü’nün bu suç anlamnda baka bir kimsenin salna zarar vermeye elverili olup olmad, gürültünün iddetinin belirlenmesiyle anlalabilir. Gürültü iddeti, ses basncnn iddet derecesiyle ölçülmekte ve ölçü birimi olarak desibel (dBA) sözcüü ile insan sal üzerinde yapt etkiler tespit edilmekte ve böylece gürültü snr deerleri ile alnabilecek önlemler ortaya konulmaktadr. 60 ile 90 aras desibel iddetindeki bir gürültü insanlarda solunum hzlanmasna ve ba dönmesine, 90 ile 120 desibel iddetindeki bir gürültü iç kulak bölgesinde ciddi zararlara, 140 desibeli geçen iddetteki bir gürültü ise, ciddi beyin tahribatna neden olabilmektedir. Bununla birlikte gürültüden zarar görme, gürültü iddetinin yannda gürültü süresiyle de ilgilidir. Örnein 85 desibel iddetindeki bir gürültüye insanlarn ciddi zararlar görmeden dayanabilmesi için en uzun sürenin sekiz saat olabilecei ileri sürülmütür 126. Nitekim, kiilerin huzur ve sükununu, beden ve ruh saln gürültü ile bozmayacak bir çevrenin gelitirilmesini salamak amacyla 7.3.2008 günlü R.G.’de yaynlanmak suretiyle yürürlüe giren Çevresel Gürültünün Deerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmelii’nde, gürültü snr deerleri ile bavurulacak tedbirler gösterilmitir. Gürültü sonucu kiilerin salnn bozulmas neticesinin meydana gelmesi gerekli deildir. Sadece, gürültünün bakalarnn salnn zarar görmesine elverili olabilecek ekilde yüksek olmas yeterlidir. V- Suçun Manevi Unsuru: Suçun manevi unsurunun olumas kastn varlna baldr. Kast, suçun kanuni tanmndaki unsurlarn bilerek ve isteyerek gerçekletirilmesidir. Bu bakmdan olas kast (21/2.fkra) dahi yeterlidir. Suçun taksirle ilenmesi mümkün deildir. VI- Suçun Hukuka Aykrlk Unsuru: Gürültüye neden olma suçunun hukuka aykrlk unsurunun oluabilmesi için, failin eyleminin ilgili kanunlarla belirlenen yükümlülüklere aykr olmas gerekir. Bu suç bakmndan “hakkn kullanlmas” (26/1.md.) veya “kanunun hükmünün veya amirin emrinin yerine getirilmesi” (24.md.) hukuka uygunluk nedenleri söz konusu olabilir. Ancak, bunun için yürütülen gürültülü faaliyetin 125 126 EN, Ersan; Çevre Hukuku, Kazanc Kitap A.., stanbul-1994, s.24; ÇEPEL, Necmettin; DoaÇevre-Ekoloji ve nsanolunun Ekolojik Sorunlar, stanbul-1992, s.208; Türkiye Çevre Sorunlar Vakf (TÇSV), Çevre Kanunu’nun Uygulanmas Sempozyumu, TÇSV Yayn, Ankara, Ocak-1987, s.447-449 (Türkiye’nin Çevre Sorunlar) EN, E., a.g.e., s.24-25; ÇEPEL, N., a.g.e., s.209, TÇSV Türkiye’nin Çevre Sorunlar, a.g.e., s.451; GÜRPINAR, Ergun, Çevre Sorunlar, stanbul-1992, s.125 153 kanunlarla belirlenen yükümlülüklere uygun olmas gerekir. VII- Suça Etki Eden Nedenler: Bu suça özgü olarak cezann artrlmasn veya daha az ceza verilmesini gerektiren bir hükme yer verilmemitir. VIII- Suçun Özel Görünü Biçimler: a) Teebbüs: Bu suç, bakalarnn salnn zarar görmesine elverili olabilecek ekilde yüksek gürültüye neden olunmas ile tamamlandndan, kanaatimizce bu suça teebbüs mümkün deildir. b) tirak: Bu suça itirak bakmndan genel hükümler (37-41.md.) uygulanr. c) çtima: Suçlarn içtima bakmndan genel hükümler (42-44.md.) uygulanr. Suçun zincirleme biçiminde ilenmesi mümkündür. Gürültü sonucunda belirli kiilerin salnn bozulmas neticesi meydana gelmise kasten yaralama (86-87.md.) suçu oluabilir. Bu durumda farkl neviden fikri içtima (44.md.) hükümlerinin uygulanmas gerekir. IX- Kovuturma, Görevli Mahkeme, Suçun Yaptrm Ve Dava Zamanam: a) Kovuturma: Bu suça ilikin soruturma ve kovuturma re’sen yaplr. b) Görevli Mahkeme: 5235 sayl Kanunun 10.maddesi uyarnca, bu suçtan dolay açlan davalara bakma görevi sulh ceza mahkemesine aittir. c) Suçun Yaptrm: Bu suç için seçimlik cezalar öngörülmütür. Buna göre suçun failine iki aydan iki yla kadar hapis veya adli para cezas (52.md.) verilebilecektir. d) Dava Zamanam: YTCK’nun 66/1-e bendi uyarnca bu suçla ilgili dava zamanam süresi sekiz yldr. ?'8-/:'?1'8'82'8/ 9GTϙàϙT SKYQ[T SGNGRJK Q[X[ YϙQϙ ZGHGTIG ORK NG\G_G YKQO` KR GZKĄ KZSKQZKT OHGXKZK_RKSOTOTYG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[T[TSGJJKYOTOTLϙQXGYϙTJGJ½`KTRK TKTHGĄQGRGXϙTϙTN[`[X\KY½Q[T[T[HU`GIGQĄKQORJKM½X½RZ½_KTKJKTURSGQQGHGNGZOTO UR[ĄZ[X[VUR[ĄZ[XSG_GIGàϙZGXZϙĄϙRGXGQYUT[I[TGM·XKN[Q[QOJ[X[S[T[TZGQJOX\KZG_OTO MKXKQOXQKT H[ N[Y[Y ZGXZϙĄϙRSGJGT YGTϙàϙT K_RKSOTOT YG_ϙRϙ :)1T[T JG Y[¨ URGXGQ J½`KTRKTSKJOàOMKXKQ¨KYO_RK9G_ϙRϙ)31T[TSGJJKYO[_GXϙTIGHKXGGZOTKQGXGX \KXORSKYO 1GH[RKM·XKJK 9GTϙàϙT K_RKSO _GYGJG Y[¨ URGXGQ J½`KTRKTSKJOàOTJKT HKXGGZOTK QGXGX \KXORJOàO NGRJKH[R[TJ[X[RSGYϙ\KZGĄϙTSGYϙHO`GZONOY[¨ZKĄQORKZSK_KTHUĄQU\GTRGXϙTJKRORURG XGQJUY_GJGYGQRGTSGYϙTGQGXGX\KXORSKYO )* YG_ϙRϙ 1GHGNGZRKX 1GT[T[T[T SGJJKYOTK G_QϙXϙ JG\XGTSGQZGT .GQGT 1GNXGSGT NGQQϙTJG -½S½RJ½X 0GTJGXSG 1GXGQUR 1US[ZGTRϙàϙTϙT ZGXONRO \K YG_ϙRϙOJGXO_GVZϙXϙSQGXGXϙORK[_M[RGTGT?KTO:½XQ2OXGYϙOJGXOVGXGIK`GYϙTG 154 _·TKROQ HGĄ\[X[T[T XKJJOTK JGOX 3+4*+8+9 9[RN )K`G 3GNQKSKYOTOT ZGXONRO \K JKàOĄOQ OĄ YG_ϙRϙ QGXGX GRK_NOTK ?½QYKQ 'JGRKZ (GQGTRϙàϙTIG \KXORKT M½T\KYG_ϙRϙQGT[T_GXGXϙTGHU`SGZGRKHOTKJG_GTϙRGXGQJG\GJUY_GYϙ )(GĄYG\IϙRϙàϙTϙT M½T \K YG_ϙRϙ ONHGXTGSKYO_RK JGOXK_K M·TJKXORSKQRK UQ[TJ[! 3K`Q¹XONHGXTGSKJK! *UY_GQGVYGSϙTGM·XK ,GOROTSKY[RS½J½XR½à½T½_GVZϙàϙȔ9GQRϙHGXȕGJROOĄRKZSKJKHGĄQGRGXϙTϙTN[`[X \K Y½Q[T[T[ HU`GIGQ ĄKQORJK _½QYKQ YKYRK S½`OQ _G_ϙTϙ _GVSGQ ĄKQROTJK HKROXRKTKT QGHGNGZ K_RKSO YKHKHO_RK YG_ϙRϙ 1GT[T[T SGJJKYO [_GXϙTIG OJGXO VGXG IK`GYϙ [_M[RGTSϙĄ OYK JK Y·` QUT[Y[ OĄRKZSK YGNOHOTOT -½S½RJ½X (KRKJO_KYO URJ[à[ GTϙRGT SGJJKTOTLϙQXGYϙTJGJGȔ([LOOROTHOXZOIGXOOĄRKZSKTOTLGGRO_KZO¨KX¨K\KYOTJKOĄRKTSKYO NGROTJK OĄRKZSK YGNOHO MKX¨KQ \K_G Z½`KR QOĄO_K HOT :½XQ ROXGYϙTJGT HKĄHOT :½XQ ROXGYϙTG QGJGXOJGXOVGXGIK`GYϙ\KXOROXȕĄKQROTJKQOJ½`KTRKSKQGXĄϙYϙTJGSKY[RS½J½XNGQQϙTJG OJGXO VGXG IK`GYϙ [_M[RGTGSG_GIGàϙ M·`KZORSKJKT _G`ϙRϙ ĄKQORJK N½Q½S Q[X[RSGYϙTJG OYGHKZ M·X½RSKJOàOTJKT 9G_ϙRϙ )31T[T SGJJKYO [_GXϙTIG GTϙRGT QGXGXϙT HU `[RSGYϙR½`[S[QGT[T_GXGXϙTGHU`SGZGRKHOTKJG_GTϙRGXGQONHGXUR[TS[ĄZ[X -+8+Üσ*Ā42* ϘĄRKZSKYGNOHO-½S½RJ½X(KRKJO_KYOURGTȔ9GQRϙHGXȕGJRϙOĄRKZSKJKHGĄQGRGXϙTϙT N[`[X\KY½Q[T[T[HU`GIGQĄKQORJK_½QYKQYKYRKS½`OQ_G_ϙTϙ_GVSGQĄKQROTJKHKROXRK TKTQGHGNGZK_RKSOYKHKHO_RKOĄRKZSKTOTSKY[RS½J½X½URGT.GQGT1GNXGSGTNGQQϙTJG YG_ϙRϙ 1GT[T[T SGJJKYO [_GXϙTIG SGNGRRO QURR[Q ZGXGLϙTJGT ZG_OT KJORKT OJGXO VGXG IK`GYϙTG \GQO OZOXG` ½`KXOTK SGNQKSKIK OZOXG`ϙT XKJJOTK QGXGX \KXORSOĄZOX 1GT[T _GXGXϙTG HU`SG ZGRKHOTJK Ȕ YG_ϙRϙ 1GT[T[T SGJJKYOTOT LϙQXGYϙ [_GXϙTIG LOOROT HOX ZOIGXO OĄRKZSKTOT LGGRO_KZO ¨KX¨K\KYOTJK OĄRKTSKYO NGROTJK OĄRKZSK YGNOHO MKX¨KQ \K_G Z½`KRQOĄO_KOJGXOVGXGIK`GYϙ\KXOROXN½QS½QGXĄϙYϙTJGSKY[RS½J½XNGQQϙTJGOJGXOVGXG IK`GYϙ [_M[RGTGSG_GIGàϙ M·`KZORSKJKT N½Q½S Q[X[RSGYϙTJG OYGHKZ M·X½RSKJOàOȕ HORJOXORSOĄZOX 'TIGQ YG_ϙRϙ 1GT[T[T SGJJKYO [_GXϙTIG Ȕ5XMGT \K_G ZKSYORIOROQ M·XK\O_GVGT_GJGUXMGT\K_GZKSYORIOURSGSGQRGHOXROQZKZ½`KRQOĄOTOTLGGRO_KZO¨KX¨K\K YOTJKM·XK\½YZRKTKTQOĄOTOTH[M·XK\QGVYGSϙTJGOĄRKSOĄH[R[TJ[à[QGHGNGZZKTJURG_ϙ Z½`KR QOĄO NGQQϙTJG OJGXO _GVZϙXϙS [_M[RGTGHOROXȕ 3GJJKTOT MKXKQ¨KYOTJK G¨ϙQRGTJϙàϙ ½`KXK! Z½`KR QOĄO NGQQϙTJG OJGXO _GVZϙXϙS [_M[RGTGHORSKYO UXMGT \K_G ZKSYORIO YϙLGZϙ_RG Z½`KRQOĄOGJϙTGNGXKQKZKJKT_GJGZ½`KRQOĄOTOTLGGRO_KZO¨KX¨K\KYOTJKOYZONJGSKJORKTQOĄO NGQQϙTJGJGOJGXO_GVZϙXϙS[_M[RGTSGYϙTGKTMKRZKĄQORKZSK`ϘJGXOVGXGIK`GYϙHOXIK`G N[Q[Q[_GVZϙXϙSϙTOZKROàOZGĄϙSGSGQRGHOXROQZKHOXQGS[N[Q[Q[_GVZϙXϙSϙURSGYϙJURG_ϙ Yϙ_RG\K[_M[RGTSGYϙ_RGM½J½RKTGSGIϙTMKX¨KQRKĄKHORSKYOO¨OTGTIGQNGQQϙTJG[_M[RG TGTQOĄO½`KXOTJKKZQOROURGHORSKROJOX'_XϙIGZ½`KRQOĄOORKMKX¨KQQOĄORKXK\KXORKTOJGXOVGXG IK`GYϙTϙTZGNYOROG¨ϙYϙTJGTJGS½ZKYKRYORYUX[SR[R[QQGH[RKJORSK` 155 '¨ϙQRGTGTTKJKTRKXRK _KXOTJK M·X½RSK_KT QGT[T _GXGXϙTGHU`SG OYZKSOTOT8+* *Ϙ4+ )* 156 KNC BÖLÜM ÖZEL KANUNLARDA ÇEVREYE KARI SUÇLAR VE KABAHATLER I- 5326 SAYILI KABAHATLER KANUNU Kanun Numaras Kabul Tarihi Yaymland R. Gazete Yaymland Düstur : : : 5326 30/3/2005 Tarih: 31/3/2005, Say: 25772 (M.) Tertip: 5, Cilt: 44, Sayfa BRNC KISIM Genel Hükümler BRNC BÖLÜM Amaç ve Kapsam, Tanm, Kanunîlik lkesi ve Kanunun Uygulama Alan Amaç ve Kapsam Madde 1- (1) Bu Kanunda; toplum düzenini, genel ahlâk, genel sal, çevreyi ve ekonomik düzeni korumak amacyla; a) Kabahatlere ilikin genel ilkeler, b) Kabahatler karlnda uygulanabilecek olan idarî yaptrmlarn türleri ve sonuçlar, c) Kabahatler dolaysyla karar alma süreci, d) darî yaptrma ilikin kararlara kar kanun yolu, e) darî yaptrm kararlarnn yerine getirilmesine ilikin esaslar, Belirlenmi ve çeitli kabahatler tanmlanmtr. AÇIKLAMA Kabahatler Kanunu’nun 1.maddesinde; bu Kanunun amacnn, toplum düzenini, genel ahlak, genel sal, çevreyi ve ekonomik düzeni korumak olduu belirtilmitir. Kabahatlere özgü yaptrm ve yarglama rejimini düzenleyen 5326 sayl Kabahatler Kanunu, 20.yüzyl balarndan beri çeitli Kara Avrupas ülkelerinde ortaya çkan dekriminalizasyon (suç olmaktan çkarma) eiliminin sonucu olarak, 1 Haziran 2005 tarihinde yürürlüe girerek yeni ceza adalet sistemimiz içinde yerini almtr. Suç olmaktan çkarma yaklamnda, adli yargn i yükünün azaltlmas düüncesi önemli bir rol oynamtr. Mahkemelerin i yükünü ar derecede artran, suç vasfn kaybetmekle birlikte hukuka aykrl devam eden önemsiz saylabilecek ihlallere ilikin eylemlerin tümüyle suç olmaktan çkarlmas yerine, toplum düzeninin korunmas kaygsyla, bu fiiller düzeni bozucu davranlar olarak görülerek idareye ceza verme yetkisi tannmas gündeme gelmitir. darenin yasaya bal olarak, tek tarafl iradeyle suç saylan fiil için belirledii para cezasna idari para cezas, bu yetkinin nasl kullanlacan, top- 157 lum düzenini bozucu fiillerin neler olduunu ve bunlara ne tür yaptrmlarn verilebileceini gösteren hukuk dalna ise idari ceza hukuku denilmektedir 127. Kabahatler Kanunu’nun korumay amaçlad toplum düzeni, genel ahlak, genel salk, çevre ve ekonomik düzen kavramlar, ayn zamanda bir davrann kabahat olarak tanmlanmasyla korunmak istenilen hukuksal deerleri de ifade etmektedir. Örnein bu Kanunda düzenlenen emre aykr davran” (32.md.), “sarholuk” (35.md.) ve “silah tama” (43.md.) kabahatleri ile toplum düzeninin korunmas, “dilencilik” (33.md.) ve “kumar” (34.md.) kabahatleri ile genel ahlakn korunmas, buna karlk “çevreyi kirletme” (41.md.) ve “gürültü” (36.md.) kabahatleri ile çevrenin korunmas amaçlanmaktadr. Bu amaçlarla Kabahatler Kanununda; a.Kabahatlere ilikin genel ilkeler (115.md.), b.Kabahatler karlnda uygulanabilecek olan idari yaptrmlarn türleri ve sonuçlar (16-21.md.), c.Kabahatler dolaysyla karar alma süreci (2226.md.), d.dari yaptrma ilikin kararlara kar kanun yolu (27-31.md.), e.dari yaptrm kararlarnn yerine getirilmesine ilikin esaslar (17-18.md.) belirlenmi ve ayrca, 765 sayl TCK’da yer almasna ramen, 5237 sayl TCK’da suç olarak tanmlanmayan, çeitli hakszlklar, anlalabilir ve hukuk teknii bakmndan uygulanabilir bir biçimde özel kabahatler (32-43.md.) olarak tanmlanmtr. Ancak, madde gerekçesinde de belirtildii üzere bu özel kabahatler, snrlayc deildir. Yasa koyucu, bakaca davranlar da kabahat olarak tanmlayabilir. Tanm Madde 2- (1) Kabahat deyiminden; kanunun, karlnda idarî yaptrm uygulanmasn öngördüü hakszlk anlalr. AÇIKLAMA 2.maddede, kabahat deyiminin genel bir tanm yaplmtr. Buna göre “kabahat” deyiminden; kanunun karlnda idari yaptrm öngördüü hakszlk anlalr. Kanunun 16.maddesinde kabahatler karlnda uygulanacak olan idari yaptrmlarn “idari para cezas” ve “idari tedbirler”den ibaret olduu belirtilmi, “idari tedbirler”in de mülkiyetin kamuya geçirilmesi ve ilgili yasalarda yer verilen dier tedbirler olduu açklanmtr. Kabahatler Kanununun “genel kanun nitelii” (3.md.) de gözetildiinde, gerek bu Kanunda ve gerekse dier özel yasalarda, karlnda idari yaptrm uygulanmas öngörülen fiillerin kabahat olarak anlalmas gerekir. TDK sözlüüne göre kabahat sözcüü kelime olarak “uygunsuz hareket, çirkin yakksz davran, suç, kusur, töhmet” anlamna gelmektedir. 2.maddede yaplan tanmlamada, suç gibi, kabahatin de bir hakszlk oluturduu vurgulamtr. Esas itibariyle hakszlk oluturan bir fiilin suç veya kabahat olarak tanmlanmasnda, izlenen suç politikas etkili olmaktadr. Hakszlklar arasnda bu yönde yaplan tasnifte, hukuka aykr olan fiilin ifade ettii hakszlk içerii esas alnmaktadr. Esasen hukuka aykr olan ve hakszlk ifade eden 127 DONAY, Süheyl; “Türk Hukukunda Para Cezalarnda Gelimeler”, TCK’nun 50.Yl ve Gelecei, stanbul-1977, s.269, ÇEL, Kayhan; “dari Ceza Hukuku ve Kabahatleri Suç Olmaktan Çkarma Eilimi”, HFM, C.L, Say:1-4, s.117, KARAGÜLMEZ, Ali; Suç Olmaktan Çkarma-dari Para Cezalar-Açklamal Kabahatler Kanunu, Ankara-2005, s.27 158 fiiller arasnda suç veya kabahat olarak bir ayrm yaplmas, bir nitelik fark oluturmamaktadr. Söz konusu tasnif, hakszlklar arasndaki nicelik farkna dayanmaktadr 128. Hukuk teknii açsndan, kabahat terimi, daha hafif yaptrmlarla cezalandrlan hakszlklar ifade etmek için kullanlmaktadr. Genel Kanun Nitelii Madde 3- (Deiik: 6/12/2006-5560/31 md.) (1) Bu Kanunun; a) darî yaptrm kararlarna kar kanun yoluna ilikin hükümleri, dier kanunlarda aksine hüküm bulunmamas halinde, b) Dier genel hükümleri, idarî para cezas veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptrmn gerektiren bütün fiiller hakknda, uygulanr. AÇIKLAMA Kabahatler Kanunu’nun en önemli özellii kabahatler için genel yasa nitelii tamasdr. Nitekim Kanunun 6.12.2006 tarih ve 5560 sayl Kanunla deiik 3 üncü maddesinde, kanunun idari yaptrm kararlarna kar kanun yoluna ilikin hükümlerinin dier kanunlarda aksine hüküm bulunmamas halinde, dier genel hükümlerinin ise idari para cezas veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptrmn gerektiren bütün fiiller hakknda uygulanaca hükme balanmtr. Kabahatler Kanununun 1-31 inci maddelerini kapsayan genel hükümlerinde, idari yaptrm gerektiren fiiller açsndan kanunilik ilkesi, zaman ve yer bakmndan uygulama, sorumluluk esaslar, soruturma ve yerine getirme zamanam, idari yaptrmlarn nitelii, türleri, sonuçlar, yerine getirilmesi ve idari yaptrmlara kar bavuru yollar düzenlenmitir. Madde gerekçesinde, “özel kanunlarda çeitli fiiller karlnda idari yaptrmlar öngörülürken; çou zaman, bu yaptrmlarn yerine getirilmesi, bunlara balanan hukuki sonuçlar, zamanam, tekerrür, özellikle idari para cezas türündeki yaptrmn yerine getirilmesi, bu suretle oluan mali kaynan kullanlma biçimi gibi hususlarda da kazuistik hükümlere yer verilmektedir. Sistemden yoksun bu kazuistik düzenlemelerin önüne geçebilmek bakmndan, ayrca hukuk uygulamasnda birlii ve hukuk güvenliini salamak için; özel kanunlarda sadece kabahat türünden fiillerin tanmlanmas ve bu fiiller karlnda öngörülen idari yaptrmlarn belirlenmesiyle yetinilmelidir. Bu itibarla, kanunda belirlenen genel ilkelerin, özel kanunlarda tanmlanan kabahatler hakknda da uygulanmasnn temin edilmesi gerekmitir” denilmektedir. Bu suretle, genel nitelik tayan Kabahatler Kanununda öngörülen ilke ve hükümlerin özel yasalardaki kabahatler için de geçerli olmas temin edilmi, genel yasa ile özel yasalardaki kabahatler arasnda iliki kurulmu, uygulamadaki danklk giderilmeye çallm, sadelik ve basitlik getirilmeye çallmtr 129. Kabahatler Kanununun yürürlüe girdii tarihten sonra bugüne kadar çeitli kanunlarda bir ksm adli suçlar kabahate dönütürülerek, bu fiiller için idari 128 129 Madde Gerekçesi CGK., 16.5.2006, 2006/9-23/141 159 yaptrm öngörülmü, çkartlan yeni kanunlarda da içerdii kabahat hükümleri bakmndan KK’nun 3.maddesine uygun düzenlemeler yapld görülmütür. Kabahatler Kanununun genel hükümleri arasnda yer alan 27’inci maddesinin (1) numaral fkrasnda, idari para cezas ve mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilikin idari yaptrm kararlarna kar, kararn teblii veya tefhimi tarihinden itibaren en geç onbe gün içinde, sulh ceza mahkemesine bavurulabilecei öngörülmütür. Bu hüküm, 3.madde gereince, ancak dier kanunlarda kanun yoluna ilikin aksine bir hüküm bulunmamas halinde uygulanabilir. Örnein, 5549 sayl Suç Gelirlerinin Aklanmasnn Önlenmesi Hakknda Kanun’da öngörülen idari para cezalarna kar kanun yollar gösterilmemi olduundan, “genel kanun” niteliinden dolay 5326 sayl KK’nun genel hükümleri ve kanun yollarna ilikin hükümleri bu kanun yönünden tümüyle uygulanacaktr. Buna karlk örnein 4857 sayl Kanununun 108.maddesinde, idari mercilerce verilen idari para cezalarna kar tebli tarihinden itibaren 7 gün içinde yetkili idare mahkemesine itiraz edilebilecei hükmü öngörüldüünden, KK’nun kanun yoluna ilikin hükümleri deil bu özel yasada görevli klnan idare mahkemesine bavuruyu öngören hüküm uygulanacaktr. Keza, 2872 sayl Çevre Kanununun 5491 sayl Yasayla deiik 25.maddesi kanun yolu bakmndan Kabahatler Kanunundan farkl kurallar getirdiinden bu durumda da KK’nun kanun yoluna ilikin hükümleri uygulanamayacaktr. Dier yandan, idari para cezasnn yan sra iyeri kapatma, meslek veya sanatn yasaklanmas eklinde idari yaptrmlar da uyguland takdirde, kanun yolu mercii idare mahkemesidir. KK’nun 5560 sayl Kanunla deiik 3/1.maddesi uyarnca, bu Kanunda öngörülen genel hükümler, idari para cezasn gerektiren bütün fiiller hakknda, kanun yoluna ilikin hükümler haricinde uygulanr. Buna karlk, KK’nun idari yaptrm kararlarna kar kanun yoluna ilikin hükümleri ise, ancak dier kanunlarda aksine hüküm bulunmamas halinde uygulanabilecektir. dari para cezas ve mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptrmlarnn haricindeki idari tedbirlere kar ise idari yarg yerlerine bavurulacaktr. '4'?'9'3'.1+3+9σ1'8'8/ σ:σ8'@?52;4'('Ā<;8'43'.1+3+2+8 '_JϙT(·RMKϘJGXK3GNQKSKYO +YGY +YQOĄKNOX(·RMKϘJGXK3GNQKSKYO +YGY *GTϙĄZG_9KQO`OTIO*GOXKYO +YGY Ϙ`SOXϘJGXK3GNQKSKYO +YGY 'TQGXGϘJGXK3GNQKSKYO +YGY ([XYG9[RN)K`G3GNQKSKYO +YGY 1GNXGSGTSGXGĄ9[RN)K`G3GNQKSKYO +YGY σ:σ8'@2'8/4154;9; M½TR½YG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[ȑT[T! SGJJKYOTOT 160 M½TR½YG_ϙRϙ?GYGȑTϙTSGJJKYO_RKJKàOĄZOXORKTSGJJKYO TOTT[SGXGRϙLϙQXGYϙTϙTGHKTJOTOT SGJJKYOTOTT[SGXGRϙLϙQXGYϙTϙT SGJJKYOTKYG_ϙRϙ?GYGȑTϙTSGJJKYO_RKKQRKTKTT[SGXGRϙLϙQ XGTϙT 'TG_GYGȑTϙT\KSGJJKRKXOTKG_QϙXϙ RϙàϙYG\ϙ_RGOVZGRO\K_½X½XR½QRKXOTOTJ[XJ[X[RSGYϙOYZKSOJOX 954; M½TR½YG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[ȑT[T! SGJJKYOTOT 'TG_GYGȑ_G G_QϙXϙ URSGJϙàϙTG \K OZOXG`ϙT 8+**Ϙ4+ ăK\QKZ '6'2'1ȑϙTQGXĄϙU_[\K5?512;ß;?2' M½TR½YG_ϙRϙ?GYGȑTϙTSGJJKYO_RKJKàOĄZOXORKTSGJJKYO TOT T[SGXGRϙ LϙQXGYϙTϙT G HKTJOTOT 'TG_GYGȑ_G G_QϙXϙ URSGJϙàϙTG \K OZOXG`ϙT 8+**Ϙ4+ 5YSGT 'ROLK__G` 6'19: ,[R_G 1'4:'8)/5ß2; ăK\QKZ '6'2'1 9KXX[N 1'2+2ϘORK@KNXG'_RG6+81:'ăȑϙTQGXĄϙU_RGXϙ\K5?512;ß;?2' SGJJKYOTOTT[SGXGRϙLϙQXGYϙTϙT'TG_GYGȑ_GG_QϙXϙURSGJϙàϙTG\KOZOXG`ϙT 8+**Ϙ4+ăK\QKZ'6'2'1ȑϙTQGXĄϙU_[\K5?512;ß;?2' SGJJKYOTOTYG_ϙRϙ?GYGȑTϙTSGJJKYO_RKKQRKTKTT[SGXGRϙLϙQ XGYϙTϙT 'TG_GYGȑ_G G_QϙXϙ URSGJϙàϙTG \K OZOXG`ϙT 8+**Ϙ4+ 5YSGT 'ROLK__G` 6'19: ,[R_G 1'4:'8)/5ß2; ' 4KISO @2+8 ăK\QKZ '6'2'1 ORK @KNXG '_RG 6+81:'ăȑϙT QGXĄϙU_RGXϙ\K5?512;ß;?2' M½T½TJKQGXGX\KXORJO 1'8Ā/5??'@/9/ / 1GHGNGZRKX 1GT[T[ȍT[T MºTRº YG_ϚRϚ ?GYGȍTϚT SGJ JKYO_RK JKÝOāZOXORKT SGJJKYOTOT T[SGXGRϚ LϚQXGYϚTϚT G HKTJOTOT 'TG_GYGȍ_G G_QϚXϚRϚÝϚ ϘZOXG`QUT[Y[Q[XGRRG1GHGNGZRKX1GT[T[ȑT[TOJGXO_GVZϙXϙSQGXGXRGXϙTGQGXĄϙQG T[T _UR[TG OROĄQOT N½Q½SRKXOTOT JOàKX QGT[TRGXJG GQYOTK N½Q½S H[R[TSGSGYϙ NGROTJK [_M[RGTGIGàϙ·TM·X½RS½ĄZ½X1GHGNGZRKX1GT[T[ȑT[TSGJJKYOORKOJGXOVGXGIK`GYϙ \KS½RQO_KZOTQGS[_GMK¨OXORSKYOTKOROĄQOTOJGXO_GVZϙXϙSQGXGXRGXϙTGQGXĄϙGJRO_GXMϙMKTKR M·XK\RO QGH[R KJORSOĄ URJ[à[TJGT OJGXO _GXMϙ_G HGĄ\[X[ GTIGQ ORMORO QGT[TRGXJG ·`KR N½Q½SH[R[TSGYϙNGROTJK_GTOOYZOYTGOURGXGQQ[RRGTϙRGHORKIKQHOX_URJ[X 'TG_GYGȑ_G G_QϙXϙRϙQ OZOXG`ϙTϙT XKJJOTK OROĄQOT ¨Uà[TR[Q MKXKQ¨KYOTJK OJGXO VGXG IK`GYϙ[_M[RGTGHORKIKQK_RKSRKXOTVKQ¨Uà[T[TMKX¨KQZKIK`GN[Q[Q[GRGTϙTGMOXKTY[¨ URSG ·`KRROQRKXOTO ZGĄϙJϙàϙ QGHGNGZ QUT[Y[ K_RKSRKXOT ¨KĄOZROROàO \K OJGXO _GVZϙXϙSRGXϙT [_M[RGTSGGRGTϙJOQQGZKGRϙTJϙàϙTJGOJGXO_GXMϙZKĄQORGZϙTGUXGTRGJGNG_G_MϙTURGTY[RN IK`GSGNQKSKRKXOTKHGĄ\[X[URGTGàϙZGTϙTSGYϙTϙTNGQGXGSG·`M½XR½à½T½QURG_RGĄZϙXϙIϙ 161 TOZKROQZK URJ[à[ H[ Y[XKZRK QϙYG Y½XKJK YUT[¨ GRϙTSGYϙTϙ URGTGQRϙ QϙRJϙàϙ \K OJGXO _GVZϙ XϙSRGXG QGXĄϙ Y[RN IK`G SGNQKSKRKXOTK HGĄ\[X[RSGYϙTϙT 'TG_GYGȑ_G G_QϙXϙ URSGJϙàϙ HKROXZORSOĄZOX 'JRO\KOJGXO_GXMϙTOZKROQRKXO\K_GXMϙRGSG[Y[RRKXOLGXQRϙURJ[à[TJGTH[Z½XHOXQϙ _GYRGSGTϙT_GVϙRSGYϙURGTGQRϙJKàORJOX)K`G_GXMϙYϙTϙTYOYZKSO_GYGRGXJG_GVZϙXϙS·TM· X½RKT HOX K_RKSOT MKX¨KQRKĄZOàO YG\ϙTϙT UXZG_G QUTSGYϙ Y[¨RGTGT QOĄOTOT H[TG QGXĄϙ YG \[TSGYϙTϙ_GVSGYϙSGNQKSKTOTOYKJKRORRKXOJKàKXRKTJOXKXKQN½QS½T½\KXSKYOYOYZKSO TK JG_GTSGQZGJϙX 'JRO _GXMϙRGSGTϙT QUT[Y[ QOĄOTOT K_RKSOTK OROĄQOT SGJJO MKX¨KàOT UXZG_G¨ϙQGXϙRSGYϙJϙXϘJGXO_GXMϙJGOYK_GXMϙRGTGTOJGXKJOX!OJGXKTOTK_RKSOTOT_KZQOĄKQOR YKHKV QUT[ \K SGQYGZ _·TRKXOTJKT N[Q[QG [_M[T UR[V URSGJϙàϙTϙT _GXMϙ SKXIOOTIK JKTKZRKTSKYOJOX ϘJGXO _GVZϙXϙSRGX QOĄOTOT YG\[TSGYϙ GRϙTSGJGT QKYORSKQZK \K [_M[RGT SGQZGJϙXIK`G_GXMϙRGSGYϙTJGOYKVKĄOTIK`G_G_KX_UQZ[X([_·TRKXO_RKQUT[_GHGQϙRJϙ àϙTJG OJGXO _GVZϙXϙS QUT[Y[ URGT K_RKSRKXOT IK`G QGXGQZKXRO URSGYϙTG \K_G Y[RN IK`G SGNQKSKRKXOTOT YG_ϙYϙTϙT OJGXK SGNQKSKRKXOTJKT JGNG LG`RG URSGYϙTG JG_GTϙRGXGQ GJRO \KOJGXO_GXMϙG_XϙSϙTϙHKTOSYKSOĄ'TG_GYGȑTϙT\KSGJJKRKXOTOTG¨ϙQN½Q½S RKXOTHOXZGXGLGHϙXGQϙRSGYϙURGTGQRϙJKàORJOXϘJGXO_GVZϙXϙSRGXGQGXĄϙORQKURGXGQY[RNIK`G SGNQKSKRKXOTO_KZQOROQϙRGTQ[XGRϙTOVZGROMKXKQOX 1GHGNGZRKX1GT[T[ȍT[TSGJJKYOTKYG_ϚRϚ?GYGȍTϚTSGJJK YO_RKKQRKTKTT[SGXGRϚLϚQXGTϚT'TG_GYGȍ_GG_QϚXϚRϚÝϚ ϘZOXG`QUT[Y[LϙQXGJGOJGXO_GVZϙXϙSQGXGXϙTϙT\KXORJOàOOĄRKSQGVYGSϙTJGG_TϙQOĄO ORK ORMORO URGXGQ OJGXO _GXMϙTϙT M·XK\ GRGTϙTG MOXKT QGXGXRGXϙT JG \KXORSOĄ URSGYϙ NGROTJK OJGXO_GVZϙXϙSQGXGXϙTGOROĄQOTN[Q[QGG_QϙXϙRϙQOJJOGRGXϙTϙTUOĄRKSOTOVZGROZGRKHO_RKHOXROQZK OJGXO_GXMϙSKXIOOTJKM·X½RKIKàOHKROXZORSKQZKJOX ([J½`KTRKSKJKJK_[QGXϙJGJKàKXRKTJOXORKTSGJJKTOTT[SGXGRϙLϙQXGYϙTϙT GHKTJOTOT'TG_GYG_GG_QϙXϙRϙàϙO¨OTHKROXZORKTMKXKQ¨KG_TKTMK¨KXROURJ[à[MOHO'TG_G YGȑTϙT SGJJKYOTJK _KXGRGT N[Q[Q JK\RKZOORQKYOTK JK G_QϙXϙRϙQ Y·`QUT[Y[J[X ϘZOXG` QUT[Y[Q[XGRRGHKT`KXQUT[RGXϙTJG\GIϙTϙTYK¨OSOTKM·XKLGXQRϙ_GXMϙSKXIORKXOTKM·Z½ X½RSKYO_UR[G¨ϙRJϙàϙTJGTO¨ZONGZHOXROàOTOTYGàRGTSGYϙ\KN[Q[QOOYZOQXGX\K·TM·X½RKHOROX ROàOTMKX¨KQRKĄSKYO JK `UXRGĄGIGQZϙX 1[XGRRG N[Q[Q JK\RKZOTOT ZKSKR MKXKQRKXOTJKT URGT [_[ĄSG`RϙQRGXϙT Y½XGZRK ¨·`½RSKYO GSGIϙ JG MKX¨KQRKĄKSK_KIKàOTJKT OJGXO _GVZϙXϙS QGXGXRGXϙTGOROĄQOT[_[ĄSG`RϙQRGXϙTNGTMONGRRKXJKOJGXO_GXMϙ_KXOTIK¨·`½SRKTKHORKIKàOTOT OZOXG` QUT[Y[ Q[XGRJG G¨ϙQ¨G HKROXZORJOàO \K Q[XGRϙT HKROXYO`ROàOTJKT HGNYKJORKSK_KIKàO _UR[TJGQO¨Uà[TR[QMKXKQ¨KYOTKQGZϙRSGQS½SQ½TJKàORJOX ?[QGXϙJGQOTKJKTRKXRKQGXGXGQGZϙRSGSϙĄH[R[T[_UX[S 1'8Ā/5?-+8+1 +9σ /3GJJKȍTOT4[SGXGRϚ,ϚQXGYϚTϚTG(KTJOTOTσTIKRKTSKYO 9G_ϙRϙ 1GHGNGZRKX 1GT[T[ȑT[T SGJJKYOTOT T[SGXGRϙ LϙQXGYϙTϙT G HKTJOTJKH[1GT[Tȑ[TOJGXO_GVZϙXϙSQGXGXRGXϙTGQGXĄϙQGT[T_UR[TGOROĄQOTN½Q½SRKXO 162 TOT JOàKX QGT[TRGXJG GQYOTK N½Q½S H[R[TSGSGYϙ NGROTJK [_M[RGTGIGàϙ HKROXZORSOĄZOX ([TGM·XKOJGXO_GVZϙXϙSQGXGXRGXϙTGQGXĄϙG¨ϙRGIGQJG\GRGXϙT OJGXO_GXMϙJGM·X½RKHORSKYO O¨OTY·`QUT[Y[_GVZϙXϙSQGXGXϙTGOROĄQOT_GYGJGOZOXG`SKXIOOTOTOJGXO_GXMϙ_KXOURJ[à[T[T G¨ϙQ¨GM·YZKXORSKYOMKXKQSKQZKJOX 'TG_GYGȑTϙT!SGJJKYOTOTHOXOTIOLϙQXGYϙTJGȔOJGXKTOTNKXZ½XR½K_RKS\KOĄ RKSRKXOTK QGXĄϙ _GXMϙ _UR[ G¨ϙQZϙXȕ! SGJJKYOTOT HOXOTIO LϙQXGYϙTJG Ȕ.£QOSRKX \K YG\IϙRGX GJR¯ \K OJGX¯ _GXMϙ N£QOS \K YG\IϙRGXϙ URGXGQ M·XK\ _GVGXRGXȕ! SGJJKYOTOT HOXOTIO LϙQXGYϙTJG JG Ȕ*GTϙĄZG_ OJGXO SGNQKSKRKXIK \KXORKT QGT[T[T HGĄQG HOX OJGXO _GXMϙSKXIOOTKHϙXGQSGJϙàϙQGXGX\KN½Q½SRKXOTYUTOTIKRKSKSKXIOOJOX1GT[TJGM·YZK XORKTHKRROJG\GRGXGJGORQ\KYUTJKXKIKSGNQKSKYOURGXGQHGQGXȕJKTORKXKQ:½XQN[Q[Q YOYZKSOTJKOJGXO\KGJRO_GXMϙTϙTG_XϙRϙàϙQGH[RKJORSOĄZOX([G_ϙXϙSOJGXKTOTQGS[M½I½ Q[RRGTGXGQ OJGXO N[Q[Q[ KYGYRGXϙTG M·XK ZKYOY KZZOàO OĄRKSRKXO ORK K_RKSRKXOTOT OJGXO _GXMϙ JKTKZOSOTKHGàRϙZ[Z[RSGYϙTϙMKXKQZOXSKQZKJOX'TIGQNO`SKZOT·`KRROàOTJKT\K_G[_[Ą SG`RϙàϙTTOZKROàOTJKTQG_TGQRGTGTQGS[_GXGXϙTϙT`UX[TR[QϙRJϙàϙG_XϙQJ[X[SRGXJGGJR¯ _GXMϙTϙTM·XK\RKTJOXORSKYOURGTGQRϙOYKJK_GYGQU_[I[T[TH[QUT[JGQOZGQJOX_KZQOYOTOT ¨UQ YϙTϙXRϙ URJ[à[TJG J[XGQYGSG H[R[TSGSGQZGJϙX ([TG M·XK OJGXO K_RKS \K OĄRKSRKX QUT[Y[TJGMKTKR_KZQORO_GXMϙ_KXOTOTOJGXO_GXMϙURJ[à[G¨ϙQZϙXϘZOXG`QUT[Y[Q[XGRRGOJGXO _GVZϙXϙS QGXGXRGXϙTG QGXĄϙ OJGXO _GXMϙ_G HGĄ\[X[RGHORSKYOTOT H[ QUT[JG _GYGJG G¨ϙQ N½ Q½SH[R[TSGYϙQUĄ[R[TGHGàRGTSGYϙOJGXOOĄRKSRKXJKGJRO_GXMϙTϙTMKTKROJGXO_GXMϙTϙT OYK·`KR_KZQOROURSGYϙYUT[I[T[JUà[XJ[à[TJGT'TG_GYGȑTϙTGJROOJGXO_GXMϙG_ϙXϙSϙTϙ QGH[RKJKTQ[XGRRGXϙ_RGHGàJGĄSGSGQZGJϙX //3GJJKTOT4[SGXGRϚ,ϚQXGYϚTϚTσTIKRKTSKYO 9G_ϙRϙ?GYGȑTϙTSGJJKYOTOTT[SGXGRϙLϙQXGYϙTJGȔϘJGXO_GVZϙXϙSQG XGXϙTϙT \KXORJOàO OĄRKS QGVYGSϙTJG G_Tϙ QOĄO ORK ORMORO URGXGQ OJGXO _GXMϙTϙT M·XK\ GRGTϙTG MOXKTQGXGXRGXϙTJG\KXORSOĄURSGYϙNGROTJKOJGXO_GVZϙXϙSQGXGXϙTGOROĄQOTN[Q[QGG_QϙXϙRϙQ OJJOGRGXϙH[OĄRKSOTOVZGROZGRKHO_RKHOXROQZKOJGXO_GXMϙSKXIOOTJKM·X½R½XȕJKTORKXKQOJGXO _GVZϙXϙSQGXGXRGXϙTGQGXĄϙG¨ϙRGIGQJG\GRGXϙTH[QUT[JGMKTKR_KZQOROURSGYϙMKXKQKTOJGXO _GXMϙJGM·X½RKHORSKYOG_TϙQOĄOORKORMOROURGXGQOJGXO_GXMϙTϙTM·XK\GRGTϙTGMOXKTQGXGXRG XϙTJG\KXORSOĄURSGYϙNGROTJKURGTGQRϙQϙRϙTSϙĄZϙX(·_RKIKOJGXKTOTQGS[M½I½TKJG_G TGXGQ OJGXO N[Q[Q[ KYGYRGXϙTG M·XK ZKYOY KZZOàO OJGXO _GVZϙXϙS QGXGXRGXϙTG QGXĄϙ G¨ϙRGIGQ JG\GRGXϙT OJGXO _GXMϙ _KXRKXOTJK M·X½RKHORSKYOTOT HG`ϙ QUĄ[RRGXϙT MKX¨KQRKĄSKYOTK HGàRϙ Z[Z[RSGYϙ HKROXZORKT OĄRKSRKXJK 'TG_GYG MKXKàO MKTKR _KZQORO URGT OJGXO_GXMϙ_ϙ G_XϙQ J[ X[SRGXJG HGĄ\[X[RGHORKIKQ HOX _GXMϙ _UR[ NGROTK MKZOXSOĄZOX '_XϙIG G_Tϙ OJGXO _GVZϙXϙS QGXGXϙNGQQϙTJGH[QGXGXϙT\KXORJOàOOĄRKSQGVYGSϙTJGOJGXO_GXMϙTϙTM·XK\GRGTϙTGMOXKT QGXGXRGXϙT JG H[R[TSGYϙ NGROTJK OQO OĄRKSK QGXĄϙ HOXROQZK \K_G G_Xϙ JG\G G¨ϙRSGYϙTG M·XK LGXQRϙ QGXGXRGX ¨ϙQGHORKIKàO MOHO OQO _GXMϙ _KXOTOT HGĄ\[X[ Y½XKRKXOTOT LGXQRϙ URSGYϙTJGT QG_TGQRGTGTM·XK\\K_KZQO[_[ĄSG`RϙQRGXϙH[TGHGàRϙURGXGQNGQQG_ϙVRGXϙJGUR[ĄGHORK IKQZOX([T[TJϙĄϙTJGY·`QUT[Y[Q[XGRQOĄORKXOTNGQRGXϙTJGQOOQOOĄRKSKQGXĄϙHOXROQZK\K_G 163 YGJKIKHOXOYOTKQGXĄϙJG\GG¨SGQY[XKZO_RKG_Tϙ[_[ĄSG`RϙàϙLGXQRϙ_GXMϙSKXIORKXOTKM·Z½ XKHORSKRKXOTKJK_URG¨GHORKIKQZOX1GS[J½`KTOORKORMOROURGTM·XK\QUT[Y[T[TQOĄORKXOTOT OXGJKRKXOTKHGàRϙURGXGQJKàOĄZOXORKHORSKYOKĄOZROQZKSKROTJK_GYGQ[XGRRGXϙTϙTNO¨HOXJ[XGQ YGSG_G SK_JGT \KXORSKQYO`OT MKTKR \K TKYTKR HO¨OSJK [_M[RGTSGYϙTϙ YGàRGSGQRG _½ Q½SR½URGTN[Q[QJK\RKZOTOTMKXKQRKXO_RKJKHGàJGĄSGSGQZGJϙX '¨ϙQRGTGTTKJKTRKXRK?GYGȑTϙTSGJJKYOTOTT[SGXGRϙLϙQXGYϙTϙTGHKTJOORK 3GJJKYOTOT4[SGXGRϙ,ϙQXGYϙTϙTϘVZGRO-KXKQZOàO*½Ą½TIKYO_RKUà[TR[Q-·X½Ą½TK 1GZϙRSϙ_UX[S 1'8Ā/5?-+8+1 +9σ +YGY YG_ϙRϙ JUY_GTϙT KYGYϙTϙT OTIKRKTSKYOTK MK¨ORSKYO _·T½TJKQO ¨U à[TR[à[TM·X½Ą½TKQGXĄϙJ½Ą½TIKSO`Ą·_RKJOX *G\GIϙTϙT 3[àRG ϘJGXK 3GNQKSKYOȑTK GRQURR½ GXG¨ Q[RRGTSGQZGT \KXORKT ?:2 VGXG IK`GYϙTG OROĄQOT M½TR½ YG_ϙRϙ Ȕ:XGLOQ )K`G :[ZGTG àϙTJG HKROXZORKT OĄRKSOT OVZGRO OYZKSO_RK HGĄ\[XJ[à[! 3GNQKSKȑTOT H[ HGĄ\[X[_[ JG\G QUT[Y[OJGXOVGXGIK`GYϙTϙTM·X½S\K¨·`½S½T½TGJRO_GXMϙSKXIORKXOTOTM·XK\GRGTϙTJG URJ[à[ MKXKQ¨KYO_RK YG_ϙRϙ ȔϘJGXO ?GXMϙRGSG ;Y[R½ ?GYGYϙȕTϙT G SGJJKYO N½QS½[_GXϙTIGM·XK\_·T½TJKTXKJJKZZOàO!-·XK\YO`ROQQGXGXϙTGQGXĄϙ'_JϙT(·RMKϘJGXK 3GNQKSKYOȑTKHGĄ\[X[RJ[à[!'_JϙT(·RMKϘJGXK3GNQKSKYOȑTOTOYK1GHGNGZRKX1GT[ T[ȑT[TQOSOSGJJKRKXOTOTOVZGROO¨OT'TG_GYG3GNQKSKYOTKHGĄ\[XJ[à[GTRGĄϙRSϙĄZϙX (GĄ\[X[ JUY_GYϙTϙT OTIKRKTSKYOTJKT G_Tϙ K_RKS TKJKTO_RK YG_ϙRϙ Ȕ9½X½I½ (KRMKYO-KXO'RSG:[ZGTGàϙȕJ½`KTRKTKXKQJG\GIϙTϙTY½X½I½HKRMKYOTOTG_Y½XKORKMKXO GRϙTSGYϙTϙTJGQGXGXRGĄZϙXϙRJϙàϙM·X½RS½ĄZ½X 1GHGNGZRKX 1GT[T[ȑT[T SGJJKYOTOT LϙQXGYϙ M·`KZORJOàOTJK JG\G_G HGQSG M·XK\OTOT3[àRGϘJGXK3GNQKSKYOURJ[à[Q[ĄQ[Y[`J[X ϘZOXG`_UR[TGHGĄ\[XGT'_JϙT(·RMKϘJGXK3GNQKSKYOȑTOTQUT[S[TGMKROTIK! YG_ϙRϙȔ(·RMKϘJGXK3GNQKSKRKXOϘJGXK3GNQKSKRKXO\K<KXMO3GNQKSKRK XOTOT1[X[R[Ą[\K-·XK\RKXO.GQQϙTJG1GT[T[ȕT[TSGJJKYOTOTGHKTJOTJKQUT[Y[ HKRROVGXG_ϙO¨KXKTOJGXOOĄRKSRKXKQGXĄϙG¨ϙRGTOVZGRJG\GRGXϙTϙTZKQNGQOSRK¨·`½SRKTKIKQ JG\GRGX GXGYϙTJG HKROXZORJOàO! SGJJKYOTOT G HKTJOTJK JK ZKQ NGQOS ZGXGLϙTJGT SGJJK N½Q½SRKXO [_GXϙTIG \KXORKT QGXGXRGXϙT OZOXG` ½`KXOTK (·RMK ϘJGXK 3GNQKSKRKXO ZGXGLϙTJGTOTIKRKTKXKQQKYOTURGXGQN½QSKHGàRGTGIGàϙHKROXZORSOĄ! YG_ϙRϙ ȔϘJGXO ?GXMϙRGSG ;Y[R½ 1GT[T[ȕT[T SGJJKYOTOT LϙQXGYϙTJG Ȕ(·RMK OJGXK SGNQKSKYO K\XGQ ½`KXOTJK _GVZϙàϙ OTIKRKSK YUT[TJG SGJJO \GQϙGRGX NGQQϙTJGKJOTORKTHORMO_O_KZKXM·X½XYK\K_GOZOXG`YGJKIKN[Q[QOTUQZGRGXGOROĄQOTOYK\K_G OZOXG`UR[TGTQGXGXJGQOSGJJO_GTRϙĄRϙQRGXϙTJ½`KRZORSKYOS½SQ½TOYKOĄOTKYGYϙNGQQϙTJG QGXGX\KXOX'QYONGRJKMKXKQROOTIKRKSK\KZGNQOQGZϙQKTJOYO_GVGXGQKYGYNGQQϙTJG_KTO JKT QGXGX \KXOX +Q I½SRK 'TIGQ ORQ OTIKRKSK ½`KXOTK \KXORKT QGXGXRGXG QGXĄϙ_GVϙRGTOZOXG`ϙNGQRϙH[RJ[à[\K_GJG\G_GM·XK\YO`NGQOSZGXGLϙTJGTHGQϙRSϙĄURSGYϙ 164 NGRRKXOTJKQGXGXϙHU`SGQRGHOXROQZKJUY_G_ϙMKXOM·TJKXOXH·RMKOJGXKSGNQKSKYOTOTH[ QGXGXRGXϙQKYOTJOXȕJKTORSOĄ! SGJJKYOTJKJKJORKQ¨K½`KXOTK_GVϙRGTORQOTIKRKSKGĄGSGYϙTJG*GTϙĄZG_ȑJG JGOXK HGĄQGTϙTϙT M·XK\RKTJOXKIKàO HOX ZKZQOQ NGQOSOTOT OJGXK \K \KXMO SGNQKSKRKXOTJK OYKSGNQKSKHGĄQGTϙ\K_GM·XK\RKTJOXKIKàOHOX½_KZGXGLϙTJGT·TIKROQRKM·XK\\K_KZQO _·T½TJKTOTIKRKSK_GVϙRGIGàϙN½QSKHGàRGTSϙĄZϙX ([J½`KTRKSKRKXM·`KZORJOàOTJK! 5RG_JG 3[àRG ϘJGXK 3GNQKSKYOȑTIK JG\GTϙT M·XK\ _·T½TJKT XKJJO _UR[TJG \KXORKTQGXGXϙTGJϙMK¨KTSGNQKSKTOTORQOTIKRKSK½`KXOTK\KXJOàOHOXQGXGXURJ[à[\K H[ QGXGXG _GVϙRGT OZOXG`ϙT '_JϙT (·RMK ϘJGXK 3GNQKSKYOȑTIK NGQRϙ H[R[TSGYϙ NGROTJK Y·` QUT[Y[ QGXGXϙT HU`[RSGYϙ GQYO NGRJK UTGTGXGQ JUY_GTϙT 3[àRG ϘJGXK 3GNQKSK YOȑTKMKXOM·TJKXORSKYOOĄOTKYGYϙNGQQϙTJGQGXGX\KXORSKSKYOMKXKQSKQZKJOX ([J[X[SGM·XKOZOXG`HGĄ\[X[Y[TGQUT[Q[XGRRGXϙT'TG_GYG_G[_M[T_GJGG_QϙXϙ H[R[TSGYϙTϙT(·RMKOJGXKSGNQKSKYOTIK\KXORKIKQ QGXGXϙT YUT[I[TG KZQORO URGSG_GIGàϙ TKJKTO_RK OVZGRK OROĄQOT OZOXG` HGĄ\[X[Y[T[T SGNQKSKTOT _KZQOYO`ROàO TKJKTO_RK XKJJO MKXKQKIKàOTJKT¨Uà[TR[QM·X½Ą½TKQGZϙRSϙ_UX[S 1'8Ā/5? +YGY 1GXGX YG_ϚRϚQGXGXGQGXāϚU_ YG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[ȑT[TLϙQXGYϙTϙTOZOXG`QUT[Y[GHKTJOTKOROĄQOT Q[XGRϙTJG_KXGRJϙàϙSGJJKYOTJK Ȕ([1GT[T[T! GϘJGX¯_GVZϙXϙSQGXGXRGXϙTGQGXĄϙQGT[T_UR[TGOROĄQOTN½Q½SRKXOJOàKXQGT[TRGXJG GQYOTKN½Q½SH[R[TSGSGYϙNGROTJK H *OàKX MKTKR N½Q½SRKXO OJGX¯ VGXG IK`GYϙ \K_G S½RQO_KZOT QGS[_G MK¨OXORSKYO _GVZϙXϙSϙTϙMKXKQZOXKTH½Z½TLOORRKXNGQQϙTJG[_M[RGTϙXȕ JKTORSKQZKJOX ϘZOXG` QUT[Y[ Q[XGRJG OJGXO _GVZϙXϙS QGXGXRGXϙTG QGXĄϙ HGĄ\[X[RGIGQ _GXMϙ _KXOTOT HKROXRKTSKYOTJKO`RKTSKYOMKXKQKT_·TZKSG¨ϙQRGTSϙĄZϙX([TGM·XK_GXMϙ_KXOTOTHKROX RKTSKYOTK OROĄQOT JOàKX QGT[TRGXJG GQYOTK HOX N½Q½S H[R[TSGSGYϙ NGROTJK 1GHGNGZRKX 1GT[T[TJG_KXGRGTN½Q½SRKX[_M[RGTGXGQ_GXMϙ_KXOYGVZGTGIGQZϙX YG_ϙRϙ 1GHGNGZRKX 1GT[T[ȑT[T SGJJKYOTOT T[SGXGRϙ LϙQXGYϙTJG OYK ȔϘJGX¯_GVZϙXϙSQGXGXϙTϙT\KXORJOàOOĄRKSQGVYGSϙTJGG_TϙQOĄOORKORMOROURGXGQOJGX¯_GXMϙ TϙT M·XK\ GRGTϙTG MOXKT QGXGXRGXϙT JG \KXORSOĄ URSGYϙ NGROTJK! OJGX¯ _GVZϙXϙS QGXGXϙTG OROĄQOT N[Q[QG G_QϙXϙRϙQ OJJOGRGXϙ H[ OĄRKSOT OVZGRO ZGRKHO_RK HOXROQZK OJGX¯ _GXMϙ SKXIOOTJK M·X½R½XȕJKTORSKQZKJOX .½Q½SJK OJGXO _GVZϙXϙS QGXGXRGXϙTG QGXĄϙ OJGXO _GXMϙ SKXIORKXOTK HGĄ\[XGHORSKQ O¨OTMKXKQROURGTQUĄ[RRGXM·YZKXORSOĄZOX([TGM·XKOJGXO_GXMϙTϙT_KZQORO_GXMϙSKXIOOURG 165 HORSKYO O¨OT OJGXO OĄRKSRK _GVZϙXϙS QGXGXRGXϙTϙT HOXROQZK JG\G QUT[Y[ KJORSKYO MKXKQSKQ ZKJOX 9US[ZURG_OYKGRQURR½GXG¨Q[RRGTJϙàϙMKXKQ¨KYO_RKY½X½I½HKRMKYOTOTGRZϙG_Y½XK ORKMKXOGRϙTSGYϙTG\KZXGLOQVGXGIK`GYϙTGOROĄQOTJOXϘZOXG`HGĄ\[X[Y[TJGT_GRTϙ`IGZXGLOQ VGXG IK`GYϙTϙT OVZGRO O¨OT G¨ϙRSϙĄ HOXJG\GH[R[TJ[à[ NGRJK Y½X½I½HKRMKYOTOTMKXO GRϙT SGYϙTG OROĄQOT OĄRKSOT OVZGRO O¨OT G¨ϙRSϙĄ HOX JG\GTϙT \GXRϙàϙ YGVZGTGSGSϙĄZϙX 1GHGNGZRKX 1GT[T[ȑT[T SGJJKYOTOT T[SGXGRϙ LϙQXGYϙ [_GXϙTIG OJGXO _GXMϙTϙT _KZQORO _GXMϙ SKXIOO URGHORSKYO O¨OT _GVZϙXϙS QGXGXϙTG KYGY OJGXO OĄRKS ORK _GVZϙXϙS QGXGXϙTϙT HOXROQZK JG\GQUT[Y[KJORSKYOMKXKQSKQZKJOX5_YGZXGLOQVGXGIK`GYϙ_GVZϙXϙSϙORKY½X½I½HKRMK YOTOTMKXOGRϙTSGYϙTGOROĄQOTOĄRKSOTHOXROQZKJG\GKJORJOàON[Y[Y[GTRGĄϙRGSGSGQZGJϙX([ J[X[SJGOJGXO_GXMϙSKXIOOTO_KZQOROQϙRGTSGJJKTOTT[SGXGRϙLϙQXGYϙTJGQON½QS½T URG_JG [_M[RGTSG _KXO H[R[TSGSGQZGJϙX ([ TKJKTRK HGĄ\[X[JG H[R[TGT OJGXO _GXMϙ SKXIOOTOTJG\G_ϙM·XSK\KJURG_ϙYϙ_RGJGOZOXG`QUT[Y[Q[XGRRGXϙ[_M[RGSG_KZQOYOH[R[T SGSGQZGJϙX ([TKJKTRKHGĄ\[X[T[T_KZQOYO`ROQTKJKTO_RKXKJJOMKXKQZOàOTJKTKYGYϙTOTIKRKT SKYO_·T½TJKQO¨Uà[TR[QQGXGXϙTGQGZϙRSGJϙS +YGY 1GXGX YG_ϚRϚQGXGXGQGXāϚU_ *G\G ZGXONOTJK _½X½XR½QZK URGT YG_ϙRϙ 1GHGNGZRKX 1GT[T[ȑT[T YG_ϙRϙ ?GYGȑTϙTSGJJKYOORKJKàOĄZOXORKTSGJJKYOTOTT[SGXGRϙLϙQXGYϙTϙTGHKTJOTJK OJGXO_GVZϙXϙSQGXGXRGXϙTGQGXĄϙJOàKXQGT[TRGXJGGQYOTKN½Q½S H[R[TSGSGYϙNGROTJKH[ 1GT[Tȑ[TQGT[T_UR[TGOROĄQOTN½Q½SRKXOTOT[_M[RGTGIGàϙSGJJKYOTOTT[SGXG RϙLϙQXGYϙTJGOYKϘJGXOVGXGIK`GYϙ\KS½RQO_KZOTQGS[_GMK¨OXORSKYOTKOROĄQOTOJGXO_GVZϙXϙS QGXGXϙTGQGXĄϙQGXGXϙTZKHROàO \K_GZKLNOSOZGXONOTJKTOZOHGXKTKTMK¨UTHKĄM½TO¨OTJK Y[RNIK`GSGNQKSKYOTKHGĄ\[X[RGHORKIKàO·TM·X½RSKQZKJOX ;_[ĄSG`RϙQ QUT[Y[ OJGXO VGXG IK`GTϙT JG_GTGàϙTϙ UR[ĄZ[XGT ϘSGX 1GT[T[ȑT[T ȔIK`GN½Q½SRKXOȕHGĄRϙQRϙSGJJKYOTJKJKX[NYGZGRϙTSGJGT\K_GX[NYGZ\K_GKQRK XOTK \K_G OSGX SK\`[GZϙTG G_QϙXϙ URGXGQ _GVϙRGT _GVϙTϙT _GVϙ YGNOHOTK \K S½ZKGNNOJOTK VGXGIK`GYϙ\KXORKIKàOHKROXZORSOĄGTIGQGTϙRGT1GT[TȑJGH[VGXGIK`GYϙTGOROĄQOTȔOZO XG`_UR[ȕ_GJGȔOZOXG`_KXOȕM·YZKXORSKSOĄZOX ϘZOXG`HGĄ\[X[Y[TJGH[R[TGTϘ`SOXϘJGXK3GNQKSKYOYGRZOSGXVGXGIK`GYϙTGOROĄ QOTURGXGQG¨ϙRGTJG\GJGϘSGX1GT[T[ȑTJGQGT[T_UR[TGOROĄQOT HOXJ½`KTRKSKH[R[T SGJϙàϙO¨OTYG_ϙRϙ1GT[Tȑ[TSGJJKYOTOTT[SGXGRϙLϙQXGYϙTϙTGHKTJO[_GXϙT IG M·XK\RO _GXMϙ _KXOTOT GJRO _GXMϙ O¨OTJKQO Y[RN IK`G SGNQKSKYO URJ[à[T[ YGVZG_GXGQ M·XK\YO`ROQQGXGXϙ\KXKIKQZOX*URG_Yϙ_RG3GNQKSKGTϙRGTSGJJKTOTT[SGXGRϙLϙQXGYϙ TϙT OVZGR OYZKSOTJK H[R[T[RGT G HKTJOTO 'TG_GYGȑTϙT \K YG_ϙRϙ 1GT[Tȑ[T SGJJKRKXOTJKHKROXZORKTĄKQORJKH[JG\GYKHKHO_RK[_M[RGSϙĄURGIGQZϙX 166 ([TKJKTRKYG_ϙRϙ1GT[Tȑ[TSGJJKYOTOTT[SGXGRϙLϙQXGYϙTϙTGHKT JOTOT JG\GJG [_M[RGTGIGQ Q[XGR URGXGQ KYGYϙTϙT OTIKRKTSKYO MKXKQOXQKT HGĄ\[X[T[T _KZQOYO`ROQZKTXKJJKJORSKYOTKOROĄQOT¨Uà[TR[QQGXGXϙTGQGZϙRSGJϙS 1'8Ā/5?-+8+1 +9σ 9G_ϙT3KNSKZ+8:+4ȑOT\KKYGYYG_ϙRϙJG\GJUY_GRGXϙTϙTORQ OTIKRKSKQGXGXRGXϙTGOROĄQOTQGXĄϙU_MKXKQ¨KRKXOTKQGZϙRϙ_UX[S 1GHGNGZRKX1GT[T[ȑT[TSGJJKYOTKYG_ϙRϙ?GYGORKKQRKTKTOZOXG`QU T[Y[ T[SGXGRϙ LϙQXGJG ȔϘJGXO _GVZϙXϙS QGXGXϙTϙT \KXORJOàO OĄRKS QGVYGSϙTJG G_Tϙ QOĄO ORK ORMORO URGXGQ OJGXO _GXMϙTϙT M·XK\ GRGTϙTG MOXKT QGXGXRGXϙT JG \KXORSOĄ URSGYϙ NGROTJK! OJGXO _GVZϙXϙS QGXGXϙTG OROĄQOT N[Q[QG G_QϙXϙRϙQ OJJOGRGXϙ H[ OĄRKSOT OVZGRO ZGRKHO_RK HOXROQZK OJGXO _GXMϙ SKXIOOTJK M·X½R½Xȕ JKTORSOĄ SGJJK MKXKQ¨KYOTJK JK H[ J½`KTRKSK ORK 1GHGNGZRKX 1GT[T[ȑT[T UXZG_G ¨ϙQGXJϙàϙ HGàRGTZϙ YUX[T[TG ¨·`½S MKZOXORJOàO HKROXZOR SOĄZOX ϘZOXG`QUT[Y[Q[XGRJGH[QGVYGSJGQOOJGXO_GVZϙXϙSQGXGXRGXϙTJGM·XK\RO_GXMϙ_K XOTOTQKYOTURGXGQHKROXRKTSKJOàO\KH[T[TJG\GIϙTϙTOXGJKYOTKHϙXGQϙRJϙàϙGTRGĄϙRSGQZGJϙX ϘJGXO_GVZϙXϙSQGXGXϙTϙT_GTϙYϙXGH[QGVYGSJGHGĄQGOJGXOOĄRKSJKZKYOYKJORSOĄOYKORMORO _GRTϙ`OJGXO_GVZϙXϙSGQGXĄϙJG\GG¨GXYGGJRO_GXMϙOJGXO_GVZϙXϙSORKJOàKXOJGXOOĄRKSKQGXĄϙ JG\G G¨GXYG GJRO _GXMϙ M·XK\RO URGIGQZϙX ?GXMϙRGSG [Y[R½TJK M·XK\OT QGS[ J½`KTOTK OROĄQOTURSGYϙTKJKTO_RKH[QUT[JGQOQ[XGRRGXϙT_GYG_RGQKYOTURGXGQJ½`KTRKTSKYOMKXK QOX*G\GIϙTϙTOXGJKYOTKHGàRϙURGXGQ_GXMϙ_KXOJKàOĄKSK` ZK _GTJGT 1GHGNGZRKX 1GT[T[ QGVYGSϙTJGQO HOX OJGXO _GVZϙXϙS O¨OT JG\G G¨SG Y½XKYOM½TOQKTH[QGVYGSJGZKYOYKJORKTOJGXOOĄRKSKQGXĄϙOJGXO_GXMϙJGJG\GG¨SG Y½XKYOTOT M½T URJ[à[ M·`KZORJOàOTJK ORMOROTOT M½T O¨OTJK OJGXO _GVZϙXϙS QGXGXϙTG QGXĄϙGJRO_GXMϙJGJG\GG¨SGYϙNGROTJKY[RNIK`GSGNQKSKYOM·XK\ROOQKTJGNGYUTXGH[ QGVYGSJG ZKYOY KJORSOĄ OJGXOOĄRKSRK ORMORO JG\G G¨ϙRϙTIG M·XK\OYUTG KXKIKQZOX 9[RN IK`G SGNQKSKYONGQOSOTOTH·_RKHOXJG\GTϙT\GXRϙàϙTϙZKYVOZKJKHORSKYONKX`GSGTS½SQ½T URSG_GIGQ \KYUT[¨ZG G_Tϙ K_RKS TKJKTO_RK OQO LGXQRϙ _GXMϙ QUR[TJG OQOG_Xϙ JG\G M·X½R S½ĄURGIGQZϙX '¨ϙQRGTGT TKJKTRKXRK LϙQXGJG HKROXZORKT OQOROOĄRKSRKXJKQO M·XK\RO SGNQKSKTOT _G YGJG QKYOT HO¨OSJK J½`KTRKTSKSKYO N[Q[QO QGXSGĄG _GXGZGIGQ TOZKROQZK URJ[à[TJGT OZOXG`QUT[Y[Q[XGR'TG_GYGȑTϙTSGJJKYOTJKQON[Q[QJK\RKZOORQKYOTKG_QϙXϙJϙX1[XGRϙT OVZGROMKXKQZOàOJ½Ą½TIKYOTJKURJ[à[SO¨OTGQYO_·TJKQO¨Uà[TR[QQGXGXϙTGQGZϙRSGJϙS ?4:+3*+'?8/Ā/15? σTIKRKTKT H[ JUY_GJG HOXRKāSK TKJKTO_RK _KX GRGT KYGY YG_ϚRϚ JG \GJGORQOTIKRKSKGāGSGYϚTJG\KXORKTYG_ϚRϚ?GYGȍTϚTOZOXG`QUT[Y[SGJJK YOTOTGHKTJOTKOROāQOT_KZQOYO`ROQZKTXKJQGXGXϚTGGOZG_XϚāϚQU_ -·X½RKTOZOXG`HGĄ\[X[Y[TGTKJKTURGTOSGXVGXGIK`GYϙTGOROĄQOTOĄRKSOTOVZGROOY ZKSO_RKG¨ϙRGTJG\GRGXJGϘJGXK3GNQKSKYO·TIKROQRKOJGXO_GVZϙXϙSQGXGXRGXϙTϙTTOZKROàOTO 167 OJGXO _GVZϙXϙSRGXG QGXĄϙ ZKSKR URGXGQ GJRO _GXMϙ_ϙ M·XK\RO QϙRGT YG_ϙRϙ 1GHGNGZRKX 1G T[T[ȑT[TN½Q½SRKXOTKHGQGIGQZϙXϘJGXO_GVZϙXϙS_GTϙTJGHGĄQGHOXOĄRKSUR[VURSGJϙàϙ JG\GQUT[Y[KJOROVKJORSKJOàOKJORSKJO_YKM·XK\QUT[Y[OJGXO_GXMϙ_KXOTOTJOàKX·TIK ROQRKXOTOUR[ĄZ[XGIGQZϙX'_XϙIG?GYGȑTϙTSGJJKYOTOTTUR[LϙQXGYϙTϙTJG\GJG[_M[ RGTGIGQURJ[à[T[TQGH[R½OSGXVGXGIK`GYϙTϙT?GYGȑTϙTSGJJKYOTOTTUR[LϙQXGYϙ GHKTJOORKOROTZOQ[X[RJ[à[T[M·YZKXSKQZKJOX ([ TKJKTRK SGNQKSKTOT [_M[RG_GIGàϙ Q[XGRRGX GXGYϙTJG _KX GRJϙàϙ G¨ϙQ URGT ?G YGȑTϙTT[SGXGRϙLϙQXGYϙTϙTGHKTJO_RKORMORO_KZQOYO`ROQZKTXKZQGXGXϙTGQGZϙRSϙ_UX[S '@2/15?; /-KTKR?GQRGāϚS ?½X½ZSK UXMGTϙTϙT \K UTG HGàRϙ OJGXK ·XM½Z½T½T ½YZ½T _KZQORKXRK JUTGZϙRSGYϙ QGS[ M½I½T½ KZQOTROQRK Q[RRGTSGYϙ *K\RKZOT _·TKZYKR [àXGĄRGXϙTJG ·`KR N[Q[Q JϙĄϙTJG QGS[N[Q[Q[Q[XGRRGXϙTϙT[_M[RGTSGYϙ\K_·TKZYKROĄRKS\KK_RKSRKXOTGJRO_GXMϙJϙĄϙTJG ·`KRHOX_GXMϙ_KXOTOTJKTKZOSOTKHGàRϙZ[Z[RSGYϙ_RGOJGXOXKPOSUXZG_G¨ϙQSGQZGJϙX(·_RK IK_·TKZOSRKXZKQ_GTRϙURGXGQOXGJKYKXMORK_KHORSKQZK\KMKTK QKTJORKXOH[OXGJK_GTYϙ SGRGXϙTϙ[_M[RG_GXGQ_GĄGSGMK¨OXKHORSKQZKJOXϘJGXOXKPOSOTZGXONYKR\KLKRYKLOQG_TGàϙT JGOJGXKTOTGJRO_GXMϙ_KXRKXOTKHGàRϙZ[Z[RSGSGYϙJ½Ą½TIKYO\KMKXKQ¨KYO_KXGRϙX1GS[ M½I½T½TQ[RRGTϙRSGYϙ_RG_½X½Z½RKIKQQGS[NO`SKZO\KH[T[TO¨OTJK\K_GTϙTJGQKTJOTO M·YZKXKTQURR[QM·XK\RKXOTOTO¨KXJOàO·`KRROQRKXORK[_M[RGSGIϙRGXJGGXGTGIGQ[`SGTRϙQRGX OJGXO [àXGĄϙT ½`KXOTJK J[X[RSGYϙ MKXKQKT TOZKROQRKXOTJKTJOX *KàOTORKT OJGXO XKPOS QGS[ M½I½\KG_Xϙ_GXMϙ_KXO_GTϙTJG[_[ĄSG`RϙQSGNQKSKYO_RKH½Z½TRKTOX?·TKZYKRORQKRKXRK [`SGTRGĄGT\K_·TKZOSRKXOT_GVϙ\KMKXKQYOTOSOTO_GQϙTJGTO`RK_KTHOX_GXMϙYOYZKSO\K [_[ĄSG`RϙQSGNQKSKYOOJGXOXKPOSOT\G`MK¨ORKSK`MKXKàOJOX 'TG_GYGHGĄRGTMϙ¨SKZTOTJKQ[\\KZRKXG_XϙSϙTJGTHKRRO*K\RKZ_KZQO\KM·XK\RKXO TOT Q[RRGTϙRSGYϙ URGXGQ Y·` KZSOĄ SGJJKYOTJK NO¨HOX QOSYK \K_G UXMGTϙT QG_TGàϙTϙ 'TG_GYGȑJGT GRSG_GT HOX *K\RKZ _KZQOYOTO Q[RRGTGSG_GIGàϙTϙ HKROXZSOĄ SGJJKYOTJK _½X½ZSK_O_KZQO\KM·XK\URGXGQZGTϙSRGXQKT)[SN[XHGĄQGTϙ\K(GQGTRGX1[X[R[ZGXGLϙT JGT_KXOTKMKZOXORKIKàOTKJKàOTSOĄSGJJKYOTJKOJGXKTOTQOĄON½XXO_KZOTOQϙYϙZRG_GIGQ S½K__OJK [_M[RG_GSG_GIGàϙTϙ ·TM·XS½ĄZ½X ([TRGX _GTϙTJG JK\RKZOT M·`KZOSOTK \K_G JKàKXRKTJOXSKYOTKHϙXGQϙRGTKàOZOSQGS[RGĄZϙXSGYGàRϙQYUY_GRM½\KTROQQGS[NO`SKZO TKMOXSKMOHONGQRGXORMOROSGJJKRKXJKJ½`KTRKTSOĄZOX'TG_GYG \KSGJ JKRKXOTJKOYKSKXQK`O\K_KXOTJKT_·TKZOSOJGXKRKXO_RKORMOROQ[XGRRGXG_KX\KXSOĄ\K SGJJKRKXOTJK QGS[ NO`SKZRKXOTO _½X½ZKIKQ SKS[X QGS[ M·XK\RORKXO \K H[TRGXϙT YUX[SR[R[QRGXϙTGOROĄQOTORQKRKXOMKROĄZOXSOĄZOX ([Q[XGRRGXRG'TG_GYGȑTϙT_[QGXJGY·`½KJORKTOJGXOXKPOSRKORMOROZKSKR_GQRGĄϙS RGXϙ ·XJ½à½TJK Q[ĄQ[ _UQZ[X 1GS[ OJGXKRKXO QGS[ Q[X[SRGXϙ _KXKR _·TKZOSRKX \K H[ _KXRKXJKQGS[M½I½T½Q[RRGTGIGQSKS[X\KQGS[M·XK\RORKXO_RKOJGXKN[Q[Q[ORQKRKXOTK JG_GRϙ\KOJGXO[àXGĄRGYϙTϙXRϙZG\ϙXRGXZ[Z[SRGXYKXMORKTKIKQH[TRGXOJGXOOĄRKSK_RKS\K 168 Y·`RKĄSKRKX URGXGQ YUS[ZRGĄGIGQZϙX ϘJGXO OĄRKSRKXOT QGVYG_ϙIϙ \K ORQKRRKĄZOXOIO _KXRKĄOQ ZGTϙSϙZ½SOJGXOOYZKT¨_GTYϙSGRGXϙTϙTJG_URM·YZKXOIOYOJOX9·`MKROSO_·TKZYKRHOXOSRKXOT OJGXK N[Q[Q[ ORQKRKXOTK JG_GRϙ \K OJGXO [àXGĄ GRGTϙTJG ZKQ _GTRϙ URGXGQ \K QGS[ M½I½ Q[RRGTGXGQMKX¨KQRKĄZOXJOQRKXOOJGXOOĄRKSRKXH[·àKRKXOZGĄϙ_GTZ½S_·TKZYKROXGJKG¨ϙQRG SGRGXϙTϙTZGTϙSϙURGIGQZϙX?·TKZYKRHOXOSRKXIK\KOJGXKN[Q[Q[T[TKMKSKTURJ[à[OJGXO LGGRO_KZRKXRKORMOROOJGXOIK`GRGXJGH[QGVYGSO¨OTJK_KXGRϙXϘJGXO_GVZϙXϙSO¨KXKT_·TKZYKR IK`GRGX OJGXO LGGRO_KZOT YGàRϙQRϙ HOX HO¨OSJK _½X½Z½RSKYO \K H·_RKIK QGS[ NO`SKZOTOT GSG¨RGJϙàϙ QGS[ _GXGXϙTϙT MKX¨KQRKĄSKYOTO YGàRGSG _·T½TJK OĄRK\YKR ·`KRROQRKX O¨KXKT OJGXO GSG¨ \K LGGRO_KZK OROĄQOT JKYZKQ OĄRKSRKXJOX ϘJGXO IK`GRGXϙT \GX URSGSGYϙ NGROTJK OJGXO ·TRKSRKXK [_[RSG_GIGQ OJGXO OĄRKSRKX _KZQOT GTRGSJG [_M[RGTGSG_GIGQ QGS[ NO`SKZOTOT \K QGS[ _GXGXϙTϙT MKX¨KQRKĄSKYO M½¨RKĄKIKQZOX ([T[T OJGXO OĄRKSRKXJKQO JOYOVROTKX\KZ[ZGXRϙGQϙĄϙKZQOYO`RKĄZOXKIKàOG¨ϙQZϙX([HGQϙSJGTOJGXOIK`GRGXJGJOàKXOJGXO OĄRKSRKXMOHOOJGXKN[Q[Q[ORQKRKXOTKJG_GTϙX\KQOSO`GSGTHGĄQGHOXOJGXOOĄRKSKQUĄ[Z HOXMKROĄOSO`RKX -KXKQ ·àXKZO \K MKXKQYK [_M[RGSG H[ _·TJK _GQRGĄϙS M·YZKXSKQZKJOX (OX OJGXK N[Q[Q[Q[XGRϙTGG_QϙXϙRϙàϙTOJGXOIK`G_GTKJKTURGIGàϙOJGXOIK`GRGXϙTOJGXOQ[XGRRGXGJU àGR HGàRϙRϙàϙTϙT H[R[TJ[à[ \K ·`TKR OĄRKS TOZKROàO ZGĄϙJϙQRGXϙ _UR[TJGQO _GQRGĄϙSRGX 'TG _GYG 3GNQKSKYO QGXGXRGXϙTJG JG QGXĄϙRϙàϙTϙ H[RS[Ą OJGXKTOT QGS[ M½I½ Q[RRGTJϙàϙ \K QGS[ N[Q[Q[ GRGTϙTG MOXKT OĄRKSRKXOTJK VGXG IK`GYϙ \K _GVZϙXϙSG HGQϙRGXGQ HOX G_XϙS _GVϙRGSG_GIGàϙYUT[I[TG[RGĄϙRSϙĄZϙX ZK _GTJGT OJGXO OĄRKSRKXOT _GXMϙYGR JKTKZOSOTOT N[Q[Q JK\RKZOTOT HOX MKXKàO UR J[à[TJG Q[ĄQ[ _UQZ[X -KX¨KQZKT JK 'TG_GYG SGJJKYOTJK ȔOJGXKTOT NKX Z½XR½ K_RKS\KOĄRKSRKXOTKQGXĄϙ_GXMϙ_UR[G¨ϙQZϙXȕORQKYOTO·TIKROQRK\[XM[RGSϙĄZϙXSGJ JKYO_RKJK'YQKXO?½QYKQϘJGXK3GNQKSKYOȑTOTOJGXOOĄRKS\KK_RKSRKXJKTJUàGT[_[Ą SG`RϙQRGXϙT _GXMϙ JKTKZOSOTO _GVGT SGNQKSK URJ[à[T[ ·TM·XS½ĄZ½X SGJJKTOT JUàGR¨ϙQGXϙSϙOJGXOOĄRKS\KK_RKSRKXOT_GXMϙ_UR[T[TOJGXO_GXMϙ_KXRKXOURJ[à[J[X'TG _GYGȑTϙT*GTϙĄZG_ȑϙJ½`KTRK_KTSGJJKYOORKN£QOS\KYG\IϙRGXϙTGJRO\KOJGXO_GXMϙ N£QOS\KYG\IϙRGXϙURGXGQM·XK\_GVGIGàϙTϙ·TM·XKTSGJJKYOOYK'TG_GYGȑTϙTGJRO \KOJGXO_GXMϙURGXGQOQOG_Xϙ_GXMϙ_UR[·TM·XJ½à½T½THKROXMOTN[Q[QYGRJG_GTGQRGXϙJϙX (KROXZORKTH[URM[\KZGHRUOJGXOIK`GRGXϙTOJGXKN[Q[Q[ORQKRKXOQGXĄϙYϙTJGOJGXOOĄ RKSTOZKROàOTJKURJ[à[\KJOàKX_·TKZYKROĄRKSRKXJKTG_XϙRSGQYϙ`ϙTOJGXO_GXMϙJKTKZOSO TKHGàRϙZ[Z[RSGRGXϙMKXKQZOàOTOGTG_GYGR`UX[TR[R[QURGXGQ_GTYϙZSGQZGJϙX //1[XGRRGXϚTσXJKRKTSKYO YG_ϙRϙ1GHGNGZRGX1GT[T[ȑT[T \KSGJJKRKXO_·T½TJKT ?GYGȑTϙT SGJJKYO QGT[T[T QGXĄϙRϙàϙTJG OJGXO _GVZϙXϙS [_M[RGTSGYϙTϙ ·TM·X J½à½ NGQYϙ`RϙàϙT QGHGNGZ URJ[à[ SGJJKYOTOT HOXOTIO LϙQXGYϙTJG OJGXO _GVZϙXϙSRGXϙT OJGXO VGXG IK`GYϙ \K OJGXO ZKJHOXRKXJKT UR[ĄZ[à[ HKROXZORSOĄ HOXOTIO LϙQXGYϙTJG OYK OJGXO 169 ZKJHOXRKXS½RQO_KZOTQGS[_GMK¨OXORSKYO\KORMOROQGT[TRGXJG_KXGRGTJOàKXZKJHOXRKXĄKQ ROTJKG¨ϙQRGTSϙĄZϙX 'TG_GYGȑTϙT SGJJKYOTJK \[XM[RGTGT N[Q[Q JK\RKZO _GYGRGXϙT HKROXMOT ·TM· X½RKHOROX\KZ[ZGXRϙHOXGQϙĄO¨KXSKYOTOJKQGVYGSGQZGJϙX-KTK'TG_GYGȑTϙTSGJJKYO TOTY[¨\KIK`GTϙT_GYGRRϙàϙTϙ·TM·XKTORQKRKXOTJKTGTRGĄϙRGT_GYGRGXϙT·TIKY[¨[HKROXRK _KIKàO JGNG YUTXG IK`G_ϙ J½`KTRK_KIKàOJOX ([TG QGXĄϙT OVZGR OYZKSOTK QUT[ SGJJK QGHGNGZOT ZGTϙSϙTJG _GVZϙXϙSJGT NGXKQKZRK Y[¨G [RGĄSGQZGJϙX 1GHGNGZ O¨OT YK¨ORKT \K NGXKQKZO QGVYG_GT QG\XGS OYK NGQYϙ`RϙQZϙX 1GHGNGZ \K NGQYϙ`RϙQ QG\XGSRGXϙTϙT HOXROQZK UR[ĄZ[XJ[QRGXϙSKZTOHKROXYO`ROàKM·Z½XSKRKXO_GTϙTJGG_TϙOĄRK\YKRROàOZGĄϙJϙQRGXϙJGGTRG ĄϙRSGQZGJϙX 1GHGNGZOT G¨ϙRϙSϙTϙ _GVGT QGT[TOROQ ORQKYO HGĄRϙQRϙ SGJJKTOT HOXOTIO LϙQXG YϙTJG QGHGNGZ QUT[Y[ K_RKSRKX QGT[TRGX JϙĄϙTJG ¨KX¨K\K _GYG_G HGàRϙ URGXGQ OJGXKTOT MKTKR \K J½`KTRK_OIO OĄRKSRKXOTK JK HϙXGQϙRSGQZGJϙX ([ Q[XGR SGJJK_RK HOXROQZK KRK GRϙTJϙàϙTJGY[¨\KIK`GTϙT_GYGRRϙàϙORQKYOTOTQOSOK_RKSRKXOTHKROXRKTSKYOTJKJ½`KTRK_OIO OĄRKSRKXKJKURGTGQZGTϙTGXGQGĄϙRJϙàϙUXZG_G¨ϙQSGQZGJϙX SGJJKTOTY·`KZZOàO_GVZϙXϙSQG\XGSϙTG?GYGȑTϙTSGJJKYO_RKJKHGQϙRSGYϙ `UX[TR[J[X½TQ½SGJJKOJGXOVGXGIK`GYϙTJGTHGĄQGOJGXOZKJHOXRKXURGXGQHKROXZZOàO _GVZϙXϙSRGXϙTS½RQO_KZOT QGS[_G MK¨OXORSKYO\K ORMORO QGT[TRGXJG _KX GRGT JOàKX ZKJHOXRKX URJ[à[T[ Y·_RKSKQZKJOX ([ HGàRGSJG ?GYGȑTϙT SGJJKYOTK M·XK QGHGNGZ QUT[Y[ \K_GYUT[I[URGXGQKRJKKJORKTKĄ_GTϙTS½RQO_KZOQGS[_GMK¨SKQZKJOX1GS[_GMK¨SK KĄ_GTϙTS½RQO_KZOTOTQGS[Q[X[S\KQ[X[R[Ą[TG_GJGJK\RKZKMK¨SKYOĄKQROTJKMKX¨KQ RKĄKIKQZOX 'TG_GYGȑTϙT SGJJKYOTJK S½RQO_KZ NGQQϙTϙT QGS[ _GXGXϙ GSGIϙ_RG QGT[TRG YϙTϙXRGTGHORKIKàOTOHKROXZSKQZK\KSGJJKYOTJKQGS[RGĄZϙXSG_GURGTGQ\KXOXQKTZGĄϙ TϙXSGRRGX_·T½TJKT\KSGJJKRKXOTJKURGàGT½YZ½NGRJ[X[SRGXϙTJGSGJ JK_RK YϙTϙXRϙ URGXGQ XKQO`OY_UT ϘYZOS\GR _UR[TJGT Y·` KZSKQZKJOX '_XϙIG 'TG_GYG SGJJKYOTJKMKTKRS½YGJKXKIK`GYϙ\KXORKSK`JKXQKTSGJJKTOT\KLϙQXGTϙTJ½`KTRKJOàO QUT[RGXRG GSG¨YGR _UX[SRGTSGYϙTJG S½YGJKXK ORK _GXMϙ _KXOTO M·YZKXJOàO GTRGĄϙRSGQZG JϙX3GJJKTOTOJGXKJKTY·`KJKTHGĄQGLϙQXGYϙTϙT\GXRϙàϙIK`GORKORMOROHOXKRQU_SGTϙT OJGXKTOTM·XK\OTK\KXORSKJOàO_UX[S[TGG_XϙHOXURGTGQZϙX (KROXRKTKT GTG_GYGR Q[XGRRGX QGXĄϙYϙTJG OJGXO QGXGXRG S½RQO_KZOT KR JKàOĄZOXSKYOTK _·TKROQJ½`KTRKSK'TG_GYGȑTϙT\KSGJJKRKXOTKG_QϙXϙJϙX3GJJKJKQOJOàKX ZKJHOXRKXQG\XGSϙOYKHKROXYO`\KQGVYG_ϙIϙHOXTOZKROQZKJOXϘJGXKN[Q[Q[TJGZKJHOXTOZKROàO ZGĄϙSG_GTOJGXOOĄRKSH[RSGQM½¨Z½XϘJGXKRKXIK_½X½Z½RKTQGS[NO`SKZO\KQURR[QM·XK\ RKXO OJGXO _GVϙTϙT QUX[TSGYϙ \K OĄRK\RKXOTOT MKX¨KQRKĄZOXORSKYOTK _·TKROQ ·TRKSRKXJKT UR[Ą[X([HGàRGSJGQG\XGSϙTKZQOTROàOTOTOJGXKN[Q[Q[T[TZ½SGRGTRGXϙTϙQGVYG_GIGàϙ G¨ϙQZϙX1GS[M½I½Q[RRGTϙRGXGQ_GVϙRGTOJGXOOĄRKSRKXORMOROYOHOXK_·`KROTJKT¨ϙQGXGQQ[X[R[ OJGXOJ½`KTOQUX[SGZ[ZGXRϙHOXĄKQORJKY½XJ½XSKOĄRK\OTOJKM½TJKSOTKGRϙXϘJGXOZKJHOX RKXOT[_M[RGTSGYϙTJGUXZG_G¨ϙQGIGQM·X½T½SKHGQGXGQIK`GTOZKRKSKYO_GVSGQ\KOJGXO 170 _GXMϙJKTKZOSOJϙĄϙTG¨ϙQGXSGYUT[I[TG[RGĄSGQOJGXOXKPOSRKHGàJGĄSG`([HGQϙSJGT QG\XGSϙTO¨KXJOàOHKROXYO`ROQRKXJK'TG_GYGȑTϙTSGJJKYOTJK_KXGRGTN[Q[QJK\RKZO_RK HGàJGĄSGSGQZGJϙX G3GJJKYO?´TºTJKT ?[QGXJG MKTKR _GQRGĄϙS H·R½S½TJK G¨ϙQRGTGT OJGXO OĄRKS _GVZϙXϙSRGX \K JUàGR _GXMϙ _UR[TG OROĄQOT M·X½ĄRKX H[ SGJJK _·T½TJKT KYGY GRϙTGIGQ ·TIKROQRO SKZOTRKXJOX ([TRGX_GTϙTJGQUT[_GHGQϙRJϙàϙTJG 'TG_GYGȑTϙT SGJJKYO OJGXKTOT NKX Z½XR½ K_RKS \K OĄRKSOTK _GXMϙ _UR[T[ G¨GXQKTOJGXO_GXMϙTϙTH[OĄRKS\KK_RKSRKXOTJUàGR_GXMϙYϙURJ[à[T[JGORMOROSGJJKRK XOTJKQO _GQRGĄϙSRGXRG ·TM·XS½ĄZ½X ?GYGRGXϙT G_XϙIG OJGXO _GXMϙ_ϙ M·XK\RO M·YZKXSKYOTK MKXKQ _UQZ[X ?GYGRGX M·XK\ HKROXZSKYKRKX HORK OJGXO OĄRKS Y·`RKĄSK \K K_RKSRKXK QGXĄϙ OJGXO_GXMϙJGJG\GG¨ϙRGHORKIKàOTJKJ[XGQYGSGJ[_[RGSG`1OSO`GSGTGTG_GYGRJO`MK_K [_M[TR[à[ ZGXZϙĄSG QUT[Y[ URGHORKIKQ HOX ĄKQORJK OJGXO _GXMϙTϙT M·XK\OTJKQO QUT[T[T HGĄQG _GXMϙ _KXOTOT M·XK\ GRGTϙTG GRϙTSGYϙ \K_G OJGXO _GXMϙ YOYZKSO O¨OTJK MKTKR M·XK\RO OJGXK SGNQKSKYO JϙĄϙTJGHGĄQG HOX _KXOTM·XK\RKTJOXORSKYOTJK MKXKQ\K`UX[TR[R[Q M· X½RJ½à½TJKGTIGQORMORO_GYGJGH[_URJG\[XM[_GVϙRSGYϙ_UR[TGMOJORSKQZKJOX'_QϙXϙHOX J[X[S[T ZKSKR HOX TUXSG J·T½ĄZ½X½RSKYO 'TG_GYGȑTϙT _GXMϙ QURRGXϙ_RG ORMORO _GVϙYϙTG _·TKROQG¨ϙQHOX¨KROĄQOTOT\GXRϙàϙTϙM·YZKXSKQZKJOX 'TG_GYG3GNQKSKYO_KXRKĄOQQGXGXRGXϙ_RG_GXMϙQURRGXϙ_RGORMOROG_XϙSG\[XM[_GVSϙĄ \KM½TR½\KYG_ϙRϙQGXGXϙ_RG1GHGNGZRKX1GT[T[·`KROTJKH[_GQRGĄϙSϙTϙ _OTKRKSOĄZOX ([ _GQRGĄϙSRG HOXROQZK OJGXO SGNQKSKRKXOT OR \K OR¨K J½`K_OTJK ZGS _G_MϙT RGĄSGSϙĄ URSGYϙ\K_GXMϙRGSG _·TZKSRKXOTOT LGXQRϙRϙàϙMOHO TKJKTRKXRKO\KJO QGXGX UR[Ą[ S[T[T MKIOQSKYO URGYϙRϙàϙTJGT ¨ϙQϙRGXGQ \GXϙRGT NGQ GXGSG ·`M½XR½à½T½T QURG_RGĄZϙXϙR SGYϙ J½Ą½TIKYOTOT GTG_GYGR _GXMϙ _KXRKXO G_XϙSϙTϙT M·`JKT [`GQ Z[Z[RSGYϙTG KZQKT UR SGSGYϙMKXKQZOàOJKG_XϙHOXQUT[J[X ([HGQϙSJGTORMORO_GYGRGXJGOJGXO_GXMϙ_KXOTOTM·XK\ROQϙRϙTSGYϙQUĄ[R[T[MKZOXKT \KH·_RKIKOJGXOOĄRKSURJ[à[G¨ϙQURGTOJGXO_GVZϙXϙSRGXϙTJUàGR_GXMϙ_KXOTOTJKàOĄZOXOR SKYO YUT[I[T[ \KXKT Q[XGR 'TG_GYGȑTϙT \K SGJJKRKXOTK G_QϙXϙ URSGQZGJϙX ZK _GTJGT LϙQXGJG Y·`½ KJORKT OJGXO _GVZϙXϙSG QGXĄϙ _GVϙRGT HGĄ\[X[RGXRG ORMORO ȔQGT[T_UR[ȕQG\XGSϙTϙTN[Q[QYGROXJKRKSKYOJK`UX[TR[URSGQZGJϙX)K`G_GXMϙYϙTJG [_M[RGTGT YG_ϙRϙ )K`G 3[NGQKSKYO 1GT[T[ȑT[T \K O`RK_KT SGJJKRKXOTJK QGT[T _UR[T[ QG\XGSϙ N£QOS \K SGNQKSK QGXGXRGXϙTG _GVϙRGIGQ OZOXG` OYZOTGL \K ZKS_O` MOHO URGàGT QGT[T _GXGXϙTG HU`SG _GXMϙRGSGTϙT _KTORKTSKYO MOHO URGàGT½YZ½ QGT[T _URRGXϙURGXGQG¨ϙQRGTSGQZGJϙX([HGQϙSJGTOJGXO_GVZϙXϙSQGXGXRGXϙTGQGXĄϙQGT[T_URRGXϙ TϙT·TM·X½RSKYO_RKGSG¨RGTGTϙT_KTOHOXJG\GG¨ϙRSGYϙSϙ_UQYG\KXORKTHOX_GXMϙQGXGXϙ TGQGXĄϙHGĄ\[X[S[URJ[à[QUT[Y[TJGY·`KRURGXGQHKROXYO`ROQO`RKTSKQZKJOX?GYGȑTϙT HGĄQGSGJJKRKXOTJKJ½`KTRKTKTHGĄ\[X[_URRGXϙH[LϙQXG_ϙUXZGJGTQGRJϙXSGJϙàϙMOHO[Y[R 171 N[Q[Q[_·T½TJKT¨KROĄQOTOTJKG_XϙHOXM·YZKXMKYOTOUR[ĄZ[XSGQZGJϙX1[XGRH[HO¨OSO_RK 'TG_GYGȑTϙT JKàOTORKT SGJJKRKXOTOT YUS[ZRGĄSGYϙTJG HKROXRKTKT G_QϙXϙRϙàϙ JKYZKQRK SKQZKJOX 3GJJK?´TºTJKT 1[XGROJGXO_GVZϙXϙSQGXGXϙ_GTϙTJGOJGXO_GXMϙTϙTM·XK\GRGTϙTGMOXKTHGĄQGHOXOĄ RKSOT\GXRϙàϙNGROTJKOJGXO_GVZϙXϙSRGXGQGXĄϙH[OĄRKSRKHOXROQZKOJGXO_GXMϙJGOVZGRJG\GYϙ G¨ϙRGHORKIKàOTO·TM·XSKQZKJOX 1[XGRϙT H[ TOZKROàO GVG¨ϙQ HOX ĄKQORJK OJGXO _GVZϙXϙS QGXGXϙTϙT GYRϙTJG OJGXO OĄRKS URJ[à[T[ \K _GXMϙ _KXOTOT OJGXO _GXMϙ URSGYϙ MKXKQROROàOTO \[XM[RGSGQZGJϙX (GĄQG HOX GTRGZϙSRG_GVZϙXϙSϙT_GTϙTJGHGĄQGHOXOĄRKSURJ[à[TJG_GXMϙ_KXOTOTJKàOĄSKYO_GVZϙ XϙS QGXGXϙTϙT JUàGR TOZKROàOTK OROĄQOT ?GYGȑTϙT _GQRGĄϙSϙTϙ KZQORKSKQZK \K _GVZϙXϙSϙT HKROXRKTSKYOTK KMKSKT URGT IK`G HGQϙĄϙTG OROĄQOT ·TIKQO SGJJKRKXOT ·TM·X½RKXOTJKT G_XϙRSGQZGJϙX1GRJϙQOHOXOĄRKSKàKXOJGXOTOZKROQZK_YK_GTϙTJGHGĄQGHOXOJGXOQGXGXURSG JGTJGOJGXOJOXϘĄRKSRKXOT_GQϙTRGXϙTJGHGĄQGOĄRKSRKXGXG_GXGQGJROIK`GSGNQKSKRKXOTOT HGQGIGàϙ[_[ĄSG`RϙQUR[VURSGJϙàϙ_·T½TJK·R¨½ZRKXMKROĄZOXSKQMKXKQIK`G\KMKXKQYK OJGXKN[Q[Q[ORK_GXMϙ_KXRKXOTOTTKYTKRROàKHKROXROROàK\KZ[ZGXRϙRϙàGJG_GTGTORQKYKR_GQRG ĄϙSRGXϙ_RGHGàJGĄSG` ZK_GTJGTM·XK\ROOJGXO_GXMϙ_KXRKXOTOT\KJG\GY½XKRKXOTOTURGYϙLGXQRϙRϙQRGXϙOJGXO OĄRKSRKXKQGXĄϙHOXROQZK\KG_Tϙ_GXMϙ_KXOTJKOVZGRJG\GYϙG¨ϙRSGYϙTJG¨KROĄQO\KHKROXYO`ROQ UR[ĄZ[XGIGQJOàKXURM[RGXJϙX ([HGQϙSJGTOJGXKN[Q[Q[ORQKRKXOTKM·XKGRϙTGTOJGXO_GVZϙXϙSQGXGXRGXϙTGQGXĄϙ _GXMϙ _KXOTO HGĄQG HOX OJGXO OĄRKSOT \GXRϙàϙTG \K_G HOXROQZK JG\G G¨ϙRSGYϙTG HGàRGSGQ \K H·_RKIK_GXMϙ_KXRKXOTOTM·XK\RKXOTJKJ[XGQYGSGRGXGTKJKTURSGQ'TG_GYGȑTϙT \KSGJJKRKXOTKG_QϙXϙJϙX 9UT[¥ ϘRMORO H·R½SRKXJK G¨ϙQRGTGT TKJKTRKXRK YG_ϙRϙ ?GYGȑTϙT \K SGJJKYOTOT TUR[ LϙQXGYϙTϙT G HKTJO SGJJKYOTOT TUR[ LϙQXGYϙ \K SGJJKYOTOT YKQO`OTIO LϙQXGYϙTϙTOVZGROMKXKQKIKàOU_[_RGQGXGXGQGXĄϙ_ϙS 1'8Ā/5? 'TG_GYGȑTϙT \K SGJJKRKXO ORK GJR¯ \K OJGX¯ _GXMϙ G_XϙRϙàϙ QGH[R KJORSOĄZOX([G_XϙSϙTJUàGRYUT[I[URGXGQOJGXKTOTQGS[M½I½Q[RRGTJϙàϙ\KQGS[N[ Q[Q[GRGTϙTGMOXKTOJGXOOĄRKSRKXOTJKTKZOSOQ[XGRURGXGQOJGX¯_GXMϙ_KXRKXOTKGOZH[R[T SGQZGJϙX9·`QUT[Y[OJGXOOĄRKSRKXOTJKTKZOSOTOTOJGXO_GXMϙ_KXRKXOTIK_GVϙRGHORSKYOH[ _·TJKHOXJ½`KTRKSKTOT\GXRϙàϙTGHGàRϙH[R[TSGSGQZGH[_·TJKHOXJ½`KTRKSKURSGYG JG_GXMϙ_KXRKXOTIKJG\GQUT[Y[OĄRKSOTTOZKROàOM·`KZORKXKQȔOJGXOOĄRKSȕTOZKROàOTJKQO OĄRKSRKXJKTJUàGT[_[ĄSG`RϙQRGXOJGXO_GXMϙ_KXRKXOTIK¨·`½SRKTSKQZKJOX 'TG_GYGȑJG_KXGRGTJ½`KTRKSKRKXKHGàRϙURGXGQOJGX¯_GXMϙTϙTM·XK\GRGTϙTGMO XKT HOX [_[ĄSG`RϙàϙT ¨·`½S½TJK GJR¯ _GXMϙTϙTM·XK\RKTJOXORSKYO QUT[Y[TJG _GYG QU_[ 172 I[T[TMKTOĄZGQJOXNGQQϙTϙTH[R[TJ[à[T[Y·_RKSKQURGTGQRϙJKàORJOX([QUT[JG\KXORKT 'TG_GYG 3GNQKSKYO QGXGXRGXϙ OTIKRKTJOàOTJK OJGX¯ _GXMϙTϙT JKTKZOSOTK HGàRϙ URSGYϙ MKXKQKT OJGX¯ HOX [_[ĄSG`RϙàϙT ¨·`½S½T½T GTIGQ NGQRϙ HOX TKJKT \K QGS[ _GXGXϙTϙT H[R[TSGYϙNGROTJKOYZOYTGOURGXGQ_GYGQU_[I[ZGXGLϙTJGTGJR¯_GXMϙ_GHϙXGQϙRGHORKIKàOTOT QGH[RKJORJOàOM·X½RSKQZKJOX YG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[ȑT[TSGJJKYOTJKȔ([1GT[T[TMKTKRN½Q½S RKXOJOàKXQGT[TRGXJGQOQGHGNGZRKXNGQQϙTJGJG[_M[RGTϙXȕ JKTORSKQY[XKZO_RKZ½SOJGXO VGXG IK`GYϙ \K S½RQO_KZOT QGS[_G MK¨OXORSKYOTK OROĄQOT OJGXO _GVZϙXϙS QGXGXRGXϙTG QGXĄϙ ?GYGȑTϙTSGJJKYOTJKHKROXZORKTY[RNIK`GSGNQKSKRKXOM·XK\ROQϙRϙTSϙĄZϙX ?GYGȑTϙT SGJJKYOTOT OVZGRO OYZKSO_RK 'TG_GYG 3GNQKSKYOȑTK HGĄ\[X[RSGYϙ ½`KXOTK3GNQKSKȑTOTM½TR½+ 1 YG_ϙRϙQGXGXϙ_RG!OJGXO_GV ZϙXϙS QUT[Y[ K_RKSRKXOT TOZKROàO M·`KZORKXKQ OJGXK N[Q[Q[TJGT ¨UQ IK`G N[Q[Q[T[ ORMO RKTJOXKTK_RKSRKXO¨OT\KXORKTOJGXOVGXGIK`GRGXϙTGQGXĄϙ_GVϙRGIGQHGĄ\[X[RGXJGGJRO_GX MϙTϙTM·XK\ROURSGYϙTϙTJUàGRURJ[à[HKROXZORJOQZKTYUTXG Ȕ'TIGQOJGXKN[Q[Q[KYGYRG XϙTGM·XKZKYOYKJORKTHOXOJGXOOĄRKSOTYGJKIKVGXGIK`GYϙ_GVZϙXϙSϙO¨KXSKYOTKHGQϙRGXGQ JKTKZOSOTOT OJGXO _GXMϙ GRGTϙTJGT ¨ϙQGXϙRGXGQ GJRO _GXMϙ_G HϙXGQϙRSGYϙ URGTGQRϙ JKàORJOXȕ JKTORSKQY[XKZO_RKOJGXKN[Q[Q[KYGYRGXϙTGM·XKZKYOYKJORKTOJGXO_GVZϙXϙSRGXϙTJKTKZOSO TOT S[ZRGQ Y[XKZRK OJGXO _GXMϙ_G GOZ URJ[à[ \[XM[RGTGXGQ _GRTϙ`IG _GVZϙXϙSϙT Z½X½TJKT NGXKQKZRK\KOJGXO_GXMϙTϙTJKTKZOSOTKZGHOZ[Z[RSGYϙMKXKQKTGRGTRGXM·`KZORSKJKTJ½ `KTRKSK_GVϙRSGYϙTϙT'TG_GYGȑTϙT\KSGJJKRKXOTKG_QϙXϙURJ[à[JGHKROXZOR SOĄ\KOZOXG`QUT[Y[Q[XGROVZGRKJORSOĄZOX 1GHGNGZRKX 1GT[T[ȑT[T SGJJKYO 'TG_GYG 3GNQKSKYOTIK \KXORKT OVZGR QGXG XϙTJGT YUTXG _GYG QU_[I[ ZGXGLϙTJGT YG_ϙRϙ ?GYGȑTϙT SGJJKYO_RK JKàOĄZOXORSOĄ \K 1GHGNGZRKX 1GT[T[ȑT[T ȔOJGXO _GVZϙXϙS QGXGXRGXϙTG QGXĄϙ QGT[T _UR[TG OROĄQOT N½ Q½SRKXOTOTJOàKXQGT[TRGXJGGQYOTKN½Q½SH[R[TSGSGYϙNGROTJKȕ[_M[RGTGIGàϙ·TM· X½RS½ĄZ½X 1GHGNGZRKX1GT[T[ȑT[TYG_ϙRϙ ?GYGORKJKàOĄZOXORKTSGJJKYOTJK_KXGRGT Y·` QUT[Y[ Q[XGRϙT 'TG_GYGȑ_G [_M[TR[Q JKTKZOSOTJK G_Tϙ QUT[JG 'TG_GYG 3GNQK SKYOȑTIKJGNG·TIK\KXORKTQGXGXϙTM·`KZORSKYOMKXKQZOàOQ[ĄQ[Y[`J[X 'TG_GYGȑTϙT SGJJKYOTOT YUT LϙQXGYϙTJG Ȕ'TG_GYG 3GNQKSKYO QGXGXRGXϙ 8KYS¯ -G`KZKȑJK NKSKT _G_ϙSRGTϙX \K _GYGSG _½X½ZSK \K _GXMϙ UXMGTRGXϙTϙ OJGXK SGQGSRGXϙTϙMKX¨KQ\KZ½`KRQOĄORKXOHGàRGXȕN½QS½_KXGRSGQZGJϙX 'TG_GYGȑTϙT SGJJKYO ORK HGĄZG _GYGSG UXMGTϙ URSGQ ½`KXK 'TG_GYGȑJG YG_ϙRGTUXMGTQ[X[R[Ą\KQOĄORKX_·T½TJKT'TG_GYG3GNQKSKYOQGXGXRGXϙTG[_SG\KH[ QGXGXRGXG G_QϙXϙ JG\XGTSGSG _½Q½SR½R½à½ MKZOXORSOĄZOX ([ HGàRϙRϙQ 'TG_GYG 3GNQKSK YOȑTOT'TG_GYGȑ_GG_QϙXϙH[RGXGQOVZGRKZZOàOHOXQ[XGRϙTG_TϙYϙTϙT_GJGJKàOĄOQOLGJKRKXRK HKT`KXOTOT_GYGRGĄZϙXϙRSGSGYϙTϙUQUT[JGG_TϙO¨KXOQ\KTOZKROQRK_KTOHOX_GYG¨ϙQGXϙRSG SGYϙTϙJGMKXKQROQϙRGX?GYGSGUXMGTϙ'TG_GYG3GNQKSKYOȑTOTOVZGRQGXGXϙTJGTYUTXG 173 G_TϙQUT[JG_KTOHOX_GYG_GVGXQKT'TG_GYG3GNQKSKYOQGXGXϙTϙTMKXKQ¨KYOTJKM·YZKXO RKTOVZGRTKJKTRKXOTOJOQQGZKGRSGRϙJϙX'TG_GYG3GNQKSKYOQGXGXRGXϙ_RGHGàRϙRϙQ·`KRROQRK _GYGSGUXMGTϙ_·T½TJKT'TG_GYG3GNQKSKYOȑTOTQGXGXRGXϙTJGQOOVZGRMKXKQ¨KYO_RKJK HGàRϙRϙàϙO¨KXOX½TQ½QGXGXRGX!MKXKQ¨KRKXO_RKMKTKRURGXGQ _GYGSGOĄRKSRKXOTOJKàKXRKT JOXSK·R¨½ZRKXOTOO¨KXOXRKX\K?GYGSG5XMGTϙTϙTKZQOTROQRKXOTO_·TRKTJOXSKOĄRK\OJKM·X½X RKX([_½`JKT?GYGSG5XMGTϙ_GYG¨ϙQGXϙXQKTOVZGRKJORKT_GYGRGXGOROĄQOTQGXGXRGXϙTYU T[¨RGXϙORKHOXROQZKMKXKQ¨KRKXOTOJKM·`·T½TJKH[R[TJ[XSGQ`UX[TJGJϙX (OX _GYG Q[XGRϙTϙT 'TG_GYGȑTϙT SGJJKYOTOT YUT LϙQXGYϙTG G_QϙXϙRϙàϙTJGT Y·` KJORKHORSKYOO¨OTOVZGRKJORKT·TIKQOQ[XGRRGO¨KXOQ_·T½TJKT ȔG_Tϙȕ_GJGȔHKT`KXOȕ UR[V URSGJϙàϙTϙT OTIKRKTSKYO MKXKQSKQZKJOX (KT`KXROQ OVZGR KJORKT _GYG ORK _KTOJKT ¨ϙQGXϙRGT _GYGTϙT Y·`I½à½ Y·`I½à½TK G_Tϙ URSGYϙTϙ MKXKQZOXSK` 9·`I½QRKX G_Xϙ JG URYG OVZGRKJORKT_GYGRGXRGG_TϙJUàX[RZ[O¨KXOQ_GJGTOZKROQZK_KTO_GYG¨ϙQGXϙRSGSGYϙMKXKQOX 'QYOTK HOX GTRG_ϙĄ SGJJKTOT YUT LϙQXGYϙTJGQO Q[XGRϙ GTRGSYϙ` \K [_M[RGTSG` QϙRGX 9·`I½QRKXJK LGXQRϙRϙQRGX URYG HORK OQOTIO _GYGTϙT G_Tϙ GSG¨ JUàX[RZ[Y[TJG 'TG_GYG 3GN QKSKYO QGXGXϙTG QGXĄϙT UT[ KZQOYO` QϙRSGQ GSGIϙ_RG ¨ϙQGXϙRJϙàϙTϙT YGVZGTSGYϙ GXGTGT QUĄ[R[T MKX¨KQRKĄSOĄ YG_ϙRSGYϙ O¨OT _KZKXROJOX 'TG_GYG 3GNQKSKYOȑTIK OVZGR KJORKXKQ 'TG_GYGȑ_G G_QϙXϙRϙàϙ HKROXRKTKT HOX N½Q½SRK G_Tϙ _G JG ·`JKĄ TOZKROQZK URGT HOX HGĄQG Q[XGRϙT_GYGRGĄZϙXϙRGXGQ'TG_GYG3GNQKSKYOQGXGXϙTϙTKZQOYO`J[X[SGJ½Ą½X½RSKYOQ[ĄQ[ Y[`'TG_GYGȑTϙTSGJJKYOTOTGàϙXONR£ROGTRGSϙTGMKROX 'TG_GYG 3GNQKSKYOȑTOT MK¨SOĄ ZGXONRO QGXGXRGXϙTJG JG O¨KXOQ URGXGQ JGNG ·TIK OVZGR KJORKT J½`KTRKSKRKX ORK HOXK HOX G_Tϙ URSGYG JG JGNG ·TIK \KXORKT OVZGR QGXGXRGXϙ MKXKQ¨KRKXOTK [_[RSGQYϙ`ϙT HKT`KX J½`KTRKSKRKX _GVϙRSGYϙTϙT 'TG_GYG 3GNQKSKYO QGXGXϙTϙT KZQOYO` QϙRϙTSGYϙ URGXGQ JKàKXRKTJOXORJOàO \K 'TG_GYGȑTϙT SGJJKYOTJKQO 'TG_GYG 3GNQKSKYO QGXGXRGXϙTϙT HGàRG_ϙIϙRϙàϙ ORQKYOTK G_QϙXϙ H[R[TJ[à[ HKROXZORSKROJOX :)+SKQRO9GTJϙàϙORKORMORKTJOXORKT:(33_KRKXOORKJϙĄGXϙJGTGZGTGTHGQGTRGXϙTKSKQ ROROQQKYKTKàOTKKYGYG_RϙQRGXϙTG[_M[RGTGIGQKQM·YZKXMKTOTHKROXRKTSKYOTKOROĄQOT_GYGR J½`KTRKSKTOT 'TG_GYG 3GNQKSKYOȑTIK JGNG ·TIK OVZGR KJORKT _GYGR J½`KTRKSKRKXRK G_TϙO¨KXOQZKURJ[à[T[TYGVZGTSGYϙ½`KXOTK'TG_GYGȑTϙTSGJJKYOTKG_QϙXϙH[R[TG XGQOVZGRO_UR[TJG\KXORKTM½TR½+ 1YG_ϙRϙQGXGXORK(GQGTRGX 1[X[R[ȑTG QGT[T N½QS½TJK QGXGXTGSK ¨ϙQGXSG _KZQOYO \KXKT HOX _KZQO _GYGYϙTϙT OVZGR KJORSKYOTJKT YUTXG OVZGR QGXGXϙ MKXKQ¨KRKXOTOT JOQQGZK GRϙTSGQYϙ`ϙT ¨ϙQGXϙRGT HOX HGĄQG _KZQO _GYGYϙ NGQQϙTJG 'TG_GYGȑTϙT SGJJKYO [_GXϙTIG \KXORKT M½TR½ + 1 YG_ϙRϙ OVZGR QGXGXϙ 'TG_GYG 3GNQKSKYOȑTOT QUT[_G OROĄQOT \KXJOàO QGXGXRGXG·XTKQURGXGQM·YZKXORKHOROX ([HGàRGSJG'TG_GYG3GNQKSKYOȑTOTQUT[_GOROĄQOTZGXONROQGXGXϙOTIK RKTJOàOTJK'TG_GYG3GNQKSKYOȑTIKQGHGNGZQUT[Y[K_RKSRKXOTTOZKROàOTOTM·`KZORKXKQ OJGXKN[Q[Q[TJGT¨UQIK`GN[Q[Q[T[ORMORKTJOXKTK_RKSRKXJKGJRO_GXMϙTϙTM·XK\ROURSG YϙTϙTJUàGRURJ[à[T[TOLGJKKJORJOQZKTYUTXGOJGXKN[Q[Q[KYGYRGXϙTGM·XKZKYOYKJORKT 174 HOX OJGXO OĄRKSOT JKTKZOSOTOT YGJKIK _GVZϙXϙSϙTϙT VGXG IK`GYϙ O¨KXSKYOTK HGQϙRGXGQ OJGXO _GXMϙ GRGTϙTJGT ¨ϙQGXϙRGXGQ GJRO _GXMϙ_G HϙXGQϙRSGYϙTϙT URGTGQRϙ URSGJϙàϙTϙT HKROXZORJOàO GTRGĄϙRSGQZGJϙX 3GNQKSK QGXGXϙ G¨ϙQ UR[V OJGXK N[Q[Q[ KYGYRGXϙTG M·XK ZKYOY KJORKT OJGXO _GVZϙ XϙSRGX GXGYϙTJG HOX G_XϙS _GVϙRSGQYϙ`ϙT Y·` QUT[Y[ OJGXO OĄRKSRKXOT JKTKZOSOTOT OJGXO _GXMϙ_KXRKXOTKGOZURJ[à[HKROXZORSOĄZOXϘZOXG`QUT[Y[?GYGQ[XGRϙOYKOJGXKN[Q[Q[TGM·XK ZKYOYKJORKTOJGXO_GVZϙXϙSRGXGXGYϙTJGHOXG_XϙSGMOJKXKQH[OJGXO_GVZϙXϙSRGXGQGXĄϙHGĄ \[X[RGIGQQGT[T_UR[HGQϙSϙTJGT 1GHGNGZRKX1GT[T[ȑTJG_KXGRGT N½QS½TGQYOTKHOX _GYGN½QS½T½TH[R[TSGYϙNGROTJKORMORON½QS½T[_M[RGTSGYϙTϙGQYOZGQJOXJK1GHGNGZ RKX1GT[T[N½Q½SRKXOTOT[_M[RGTSGYϙTϙ·TM·XSKQZKJOX (GĄQGHOXJK_OĄRKOJGXKN[Q[Q[TGM·XKZKYOYKJORKTHOXOJGXO_GVZϙXϙSGQGXĄϙHGĄ\[ X[RGIGQ QGT[T _UR[T[T ·`KR URGXGQ ORMORO QGT[TJG J½`KTRKTSKSOĄ URSGYϙ NGROTJK H[ _GVZϙXϙSRGXGQGXĄϙG¨ϙRGIGQJG\GRGXJGY[RNIK`GSGNQKSKRKXO_KZQOROQϙRϙTSϙĄH[R[TSGQZG JϙX5_YG'TG_GYG3GNQKSKYOQGXGXϙTJGOJGXKN[Q[Q[TGM·XKZKYOYKJORKTOJGXO_GVZϙXϙS RGX_·T½TJKTH·_RKHOXG_XϙSGURGTGQYGàRG_GTHOXMKXKQ¨K_K_KX\KXORSKJOàOMOHOOJGXK N[Q[Q[TGM·XKZKYOYKJORKTOJGXO_GVZϙXϙSRGXϙTZGSGSϙ_·T½TJKTH[OĄRKSRKXOTJKTKZOSO TOTOJGXO_GXMϙGRGTϙTJGT¨ϙQGXϙRGXGQGJRO_GXMϙ_GHϙXGQϙRSGYϙTϙTURGTGQRϙURSGJϙàϙHKROXZOR SOĄZOX ϘJGXO _GVZϙXϙSRGXϙT JKTKZOSOTOT OJGXO _GXMϙ _KXRKXOTIK _GVϙRSGYϙTϙ HKROXROHOX QUĄ[RG HGàRG_GT\KOYZOYTGOURGXGQ·TM·XKTOZOXG`QUT[Y[Q[XGRHKROXZORKTTOZKROàOTKJKTO_RK'TG _GYG3GNQKSKYOȑTOTM½TR½+ 1 YG_ϙRϙQGXGXϙTG\KJURG_ϙYϙ_ RG'TG_GYGȑTϙTSGJJKYOTKG¨ϙQ¨GG_QϙXϙJϙX([TKJKTRKOVZGROMKXKQOX ZK_GTJGT'TG_GYGȑTϙTSGJJKYOTOT_GTϙYϙXG\K SGJJKRKXO_· T½TJKT _GVϙRGT JKàKXRKTJOXSKRKX HGQϙSϙTJGT JG ¨Uà[TR[Q QGXGXϙTG QGZϙRSGQ URGTGQRϙ JKàORJOX?[QGXϙJGJGOLGJKKJORJOàOMOHOOJGXO_GVZϙXϙS·TM·X½RKTQGT[TRGXJGH[_GVZϙXϙS RGXG QGXĄϙ HGĄ\[X[RGIGQ _GXMϙ _KXOTOT M·YZKXORSKYO `UX[TR[ URSGJϙàϙ MOHO H[TG MKXKQ JK H[R[TSGSGQZGJϙX -·XK\RO _GXMϙ _KXOTOT HKROXRKTSKYOTJK H[M½TK QGJGX MK¨KXRO URGT [_M[RGSG_ϙJG\GQUT[Y[OĄRKSOTTOZKROàOTOTM·`KZORSKYOUR[ĄZ[XSGQZG\KOJGXOOĄRKSRKXK QGXĄϙG¨ϙRGTJG\GRGX'TG_GYGȑTϙT\KSGJJKRKXOMKXKàOTIKOJGXO_GXMϙ_KXRKXOTJK M·X½RSKQZKJOX ϘZOXG`QUT[Y[Q[XGRRGOJGXO_GVZϙXϙSRGXϙTJKTKZOSOTOTOJGXO_GXMϙ_KXRKXOTIK_GVϙRG HORSKYOH[_·TJK_GYGRGXJG·`KRHOXJ½`KTRKSK_GVϙRSϙĄURSGYϙĄGXZϙTGHGàRGTGXGQQ[XGR URGXGQ OJGXO _GXMϙ _KXRKXOTK GOZ URGT OJGXO OĄRKSRKXJKT JUàGT [_[ĄSG`RϙQRGXϙT ¨·`½S½ Q[XGR URGXGQ GJRO _GXMϙ _KXOTK HϙXGQϙRSϙĄZϙX ϘJGXK N[Q[Q[TG M·XK ZKYOY KJORSOĄ URGT OJGXO _GVZϙXϙSRGXϙT JKTKZOSOTOT GJRO _GXMϙ _KXRKXOTIK _GVϙRGHORSKYOTOT NGQRϙ MKXKQ¨KYO URGXGQ QGH[RKJORKTY[RNIK`GSGNQKSKRKXOTOTOJGXKSGNQKSKRKXOTKUXGTRGJGNG_G_MϙTURSGYϙ N[Y[Y[ Z½S OJGXO OĄRKSRKXOT Q[XGR URGXGQ GJRO _GXMϙ _KXRKXOTIK JKTKZRKTKHORSKYOTK _UR G¨GHORKIKQTOZKROQZGĄϙSGQZGJϙXϘJGXO[_[ĄSG`RϙQRGXJGOJGXO_GXMϙ_KXRKXOTOTOYZOYTGOURGXGQ 175 M·XK\ROURSGYϙYUT[I[T[JUà[XGTH[J½`KTRKSK'TG_GYGȑTϙT\KSGJJKRKXO TKJKG¨ϙQ¨GG_QϙXϙRϙQZGĄϙSGQZGJϙX (KROXZORKT TKJKTRKXRK 1GHGNGZRKX 1GT[T[ȑT[T YG_ϙRϙ ?GYG ORK JKàOĄZOXORKT SGJJKYOTOTT[SGXGRϙLϙQXGYϙTϙTGHKTJOTOTOVZGROMKXKQZOàOM·X½Ą½_RK¨Uà[TR[QQGXGXϙTG QGZϙRSϙ_UX[S 1'8Ā/5?-+8+1 +9σ M½TR½9G_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[ȑT[T! MºTRº YG_ϚRϚ ?GYGȍTϚT SGJJKYO ORK JKÝOāZOXORKT SGJJKYOTOTT[SGXGRϚLϚQXGYϚTϚTGHKTJOTOTOTIKRKTSKYO! 1[XGRJG Ȕ([ 1GT[T[T OJGXO _GVZϙXϙS QGXGXRGXϙTG QGXĄϙ QGT[T _UR[TG OROĄQOT N½ Q½SRKXOJOàKXQGT[TRGXJGGQYOTKN½Q½SH[R[TSGSGYϙNGROTJK[_M[RGTϙXȕJKTORSKQZK JOX ([TG M·XK OJGXO _GVZϙXϙS QGXGXRGXϙTG QGXĄϙ G¨ϙRGIGQ JG\GRGXϙT OJGXO _GXMϙJG M·X½RKHOR SKYO O¨OT Y·` QUT[Y[ OJGXO _GVZϙXϙS QGXGXϙTG OROĄQOT URGXGQ _GYGJG OZOXG` SKXIOOTOT OJGXO _GXMϙ_KXOURJ[à[T[TG¨ϙQ¨GM·YZKXORSKYOMKXKQSKQZKJOX 'TG_GYGȑTϙT SGJJKYOTJK _GXMϙ _KZQOYOTOT :½XQ 3ORRKZO GJϙTG HGàϙSYϙ` SGN QKSKRKXIK Q[RRGTϙRGIGàϙ SGJJKYOTJK OJGXKTOT NKX Z½XR½ K_RKS \K OĄRKSOTK QGXĄϙ _GXMϙ _UR[T[T G¨ϙQ URJ[à[ SGJJKYOTJK NGQOSRKX \K YG\IϙRGXϙT GJRO \K OJGXO _GXMϙ NGQOS\KYG\IϙRGXϙURGXGQM·XK\_GVGIGQRGXϙSGJJKYOTJK*GTϙĄZG_ȑϙTOJGXOSGNQK SKRKXIK\KXORKT\KQGT[T[THGĄQGHOXOJGXO_GXMϙSKXIOOTKHϙXGQSGJϙàϙQGXGX\KN½Q½SRK XOT YUT OTIKRKSK SKXIOO URJ[à[ 1GT[TRG M·YZKXORKT HKRRO JG\GRGXG JG ORQ \K YUT JKXKIK SGNQKSKYOURGXGQHGQGIGàϙHKROXZORSKQZKJOX 9·` QUT[Y[ Q[XGRRGXJG HKROXZORJOàOMOHO 'TG_GYGȑJG OJGXO \K GJRO _GXMϙ G_XϙRϙàϙTϙT QGH[RKJORJOàOG¨ϙQZϙX([G_ϙXϙS[_GXϙTIGOJGXKTOTQGS[M½I½T½Q[RRGTGXGQQGS[N[Q[Q[ KYGYRGXϙTG M·XK ZKYOY KZZOàO OĄRKSRKXO ORK K_RKSRKXO OJGXO _GXMϙ ·`KR N[Q[Q GRGTϙTG MOXKT OĄRKSRKXOOYKGJRO_GXMϙJKTKZOSOTKZGHOURGIGQZϙX ([ J[X[SJG OJGXO K_RKS \K OĄRKSRKX QUT[Y[TJG MKTKR _KZQORO _GXMϙ _KXOTOT OJGXO _GXMϙ URJ[à[ G¨ϙQ UR[V OJGXO _GXMϙTϙT M·XK\ GRGTϙTG MOXKT HOX [_[ĄSG`RϙàϙT ¨·`½S½TJK GJRO _GXMϙTϙT M·XK\RKTJOXORSKYO QUT[Y[TJG _GYGQU_[I[T[T ZGQJOX NGQQϙ H[R[TSGSGQZG JϙX 4OZKQOS 'TG_GYGȑTϙT SGJJKYOTJK Ȕ1GT[T[T HGĄQG HOX OJGXO _GXMϙ SKXIOOTK HϙXGQSGJϙàϙȕJKTORKXKQ_GYGQU_[I[_G\KXORKTZGQJOX_KZQOYOOJGXO_GXMϙ_KXOTOHKROXRKSKQ RKYϙTϙXRGTJϙXϙRSϙĄZϙX ϘZOXG`QUT[Y[Q[XGROYKOJGXOOĄRKSRKXKQGXĄϙG¨ϙRGIGQJG\GRGXϙTOJGXO_GXMϙJGM·X½R SKYOTO H[ QUT[JG _GYGR HOX J½`KTRKSKTOT H[R[TSGYϙ QUĄ[R[TG HGàRGSGQZG UR[V H[TG M·XKGJRO_GXMϙTϙTMKTKROJGXO_GXMϙTϙTOYK·`KR_KZQOROURSGYϙYUT[I[T[JUà[XJ[à[TJGT 'TG_GYGȑTϙT\KSGJJKRKXOTKG_QϙXϙJϙX MºTRºYG_ϚRϚ?GYGȍTϚTSGJJKYOORKSGJJKYOTKKQ RKTKTT[SGXGRϚLϚQXGTϚTOTIKRKTSKYO! 176 1[XGRJGȔϘJGXO_GVZϙXϙSQGXGXϙTϙT\KXORJOàOOĄRKSQGVYGSϙTJGG_TϙQOĄOORKORMOROURG XGQOJGXO_GXMϙTϙTM·XK\GRGTϙTGMOXKTQGXGXRGXϙTJG\KXORSOĄURSGYϙNGROTJK!OJGXO_GVZϙXϙS QGXGXϙTGOROĄQOTN[Q[QGG_QϙXϙRϙQOJJOGRGXϙH[OĄRKSOTOVZGROZGRKHO_RKHOXROQZKOJGXO_GXMϙSKX IOOTJKM·X½R½XȕJKTORSKQZKJOX([TGM·XKOJGXO_GVZϙXϙSQGXGXRGXϙTGM·XKG¨ϙRGIGQJG\G RGXϙT H[ QUT[JG MKTKR _KZQORO URGT OJGXO _GXMϙJG M·X½RKHORSKYO G_Tϙ QOĄO ORK ORMORO URGXGQ OJGXO_GXMϙTϙTM·XK\GRGTϙTGMOXKTQGXGXRGXϙTJG\KXORSOĄURSGYϙĄGXZϙTGHGàRGTSGQZGJϙX ?GYGȑTϙTSGJJKYOTOTT[SGXGRϙLϙQXGYϙTϙTGHKTJOORKORMOROG¨ϙQRGSGJGG_XϙT ZϙRϙ URGXGQ HKROXZORJOàO ½`KXK OJGXKTOT QGS[ M½I½TK JG_GTGXGQ QGS[ N[Q[Q[ KYGYRGXϙTG M·XK ZKYOY KZZOàO OJGXO _GVZϙXϙS QGXGXRGXϙTG QGXĄϙ G¨ϙRGIGQ JG\GRGXϙT OJGXO _GXMϙ _KXRKXOTJK M·X½RKHORSKYOTOT HG`ϙ QUĄ[RRGXϙT MKX¨KQRKĄSKYOTK HGàRϙ Z[Z[RSGYϙ HKROXZORKT OĄRKSRKXJK 'TG_GYGȑ_GM·XKMKTKR_KZQOROURGTOJGXO_GXMϙ_ϙOYZOYTGOJ[X[SRGXJGHGĄ\[X[RGHORKIKQHOX _GXMϙ_UR[NGROTKMKZOXSKQZKJOX ([ J[X[SJG! 'TG_GYGȑTϙT \K SGJJKRKXOTK M·XK OJGXO _GXMϙ _KXRKXOTOT ¨·`½SRKSKQRK M·XK\RO URJ[à[ [_[ĄSG`RϙQRGXϙT HKRRO QUĄ[RRGXG HGàRGTSGYϙ 'TG_GYGȑTϙT GTϙRGTSGJJKRKXOTKG¨ϙQG_QϙXϙRϙQUR[ĄZ[XSGQZGJϙX '¨ϙQRGTGTTKJKTRKYG_ϙRϙ?GYGȑTϙTYG_ϙRϙ?GYGORKJKàOĄOQSGJJKYOTOT T[SGXGRϙLϙQXGYϙTϙTGHKTJOORKSGJJKYOTKKQRKTKTT[SGXGRϙLϙQXGTϙTOVZGROMKXKQ ZOàOJ½Ą½TIKYOORK¨Uà[TR[QM·X½Ą½TKQGZϙRSϙ_UX[S 'T_3GN+1 ?'8-/:'?1'8'82'8/ YG_ϙRϙϘĄ1GT[T[T[TSGJJKYOTJKN½Q½SJKTYUTXGZGXONOTJK _½X½XR½àK MOXKT YG_ϙRϙ 1GT[T[T SGJJKYO_RK _GVϙRGT JKàOĄOQROQ ORK H[ QGT[TG M·XK \KXORKT OJGXO VGXG IK`GRGXϙTϙT OZOXG` _KXOTOT ϘJGXK 3GNQKSKYO URJ[à[TG OROĄQOT N½Q S½TQGRJϙXϙRSGYϙ\KHOXOZOXG`SKXIOOTOTJKM·YZKXORSKSKYOQGXĄϙYϙTJGYG_ϙRϙϘĄ1GT[ T[T[TSGJJKYO[_GXϙTIG\KXORKTOJGXOVGXGIK`GRGXϙTG_·TKROQOZOXG`ϙTOTIKRKSKSKXIO OTOT1GHGNGZRKX1GT[T[T[T\KSGJJKRKXO[_GXϙTIG9[RN)K`G3GNQKSKYOURSGYϙ\K SGNQKSKIK JG\G_G JK\GS KJORKXKQ OZOXG`ϙT YUT[IG HGàRGTSGYϙTJGT `UX[TR[R[Q H[R[T SGYϙ )* -½SX½Q VGXG IK`GYϙTG OZOXG` KJKT :G\GY :G\[Q¨[R[Q ϘĄR:OI'ă NGQQϙTJG _GVϙRGT J[X[ĄSG YUT[TJG 3GNQKSKTOT M·XK\YO`ROàOTK JGOX ('4*/83' 'YRO_K )K`G 3GNQKSK YOȑTJKT \KXORKT ZGXONRO N½QS½T ?GXMϙZG_ȑIG OTIKRKTSKYO S[ZKXO` \K QGZϙRGT \KQORRKXOZGXGLϙTJGTY½XKYOTJKOYZKTORKXKQJG\GK\XGQϙ)[SN[XO_KZ(GĄYG\IϙRϙàϙTϙTJ½`KRZO RKXKQ UTGSG OYZK_KT ZGXONRO ZKHROàTGSKYO_RK JGOXK_K \KXORSKQRK JUY_GJGQO QGàϙZRGXUQ[TJ[QZGTYUTXG:½XQ3ORRKZOGJϙTGMKXKàOM·X½Ą½R½VJ½Ą½T½RJ½ 9GOXZKS_O`OZOXG`RGXϙ_KXOTJKJKàORYKJK! 177 ZGXON \K YG_ϙRϙ 8KYSO -G`KZKJK _G_ϙSRGTGXGQ _½X½XR½àK MOXKT YG_ϙRϙQGT[T[TSGJJKYO_RKJKàOĄOQYG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[T[TSGJJKYO N½QS½TG`GXGGRϙTϙV YG_ϙRϙ OJGXO _GXMϙRGSG[Y[R½ QGT[T[T[T SGJJKYOTJK Ȕ¨·`½SRKTSKYO *G TϙĄZG_ȑϙTȐOJGXO\K\KXMOSGNQKSKRKXOTOTM·XK\RKXOTKMOXJOàONGRJKGJRO\KGYQKXO_GXMϙ _KXRKXOTJK G¨ϙRSϙĄ H[R[TGT JG\GRGXϙT M·XK\ TUQZGYϙTJGT XKJJO NGROTJK H[ N[Y[YZGQO QGXGXRGXϙT QKYOTRKĄSKYOTO O`RK_KTM½TJKT OZOHGXKT UZ[` M½T O¨OTJK M·XK\RO SGNQKSKJK JG\G G¨ϙRGHOROXȕ N½QS½ H[R[TJ[à[ M·`KZORSKJKT XKȑYKT JUY_GTϙT OJGXO _GXMϙ SGNQK SKYOTKM·TJKXORSKYOTKQGXGX\KXORSKYO ?GYG_GG_QϙXϙS[ZKXO`\KQGZϙRGT\KQOROTOTZKS_O`OZOXG`RGXϙH[TKJKTRK_KXOTJKM· X½RJ½à½TJKT \K H[ N[Y[Y _KTOJKT _GXMϙRGSG_ϙ MKXKQZOXSKJOàOTJKT YG_ϙRϙ )3;1T[TSGJJKYO[_GXϙTIGJUY_GTϙT(GRϙQKYOX<KXMO3GNQKSKYOTKM·TJKXORSKYO TK JGOX QϙYSϙT N½Q½SJKT ¨ϙQGXZϙRSGYϙ \K S[ZKXO`OT OJGXK SGNQKSKYOTJK JG\G G¨SGQZG S[NZGXO_KZOY[XKZO_RKN½QS½T*@+2:Ϙ2+8+154'43'9/4'U_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO )* *'4/Ā:'?1'8'82'8/ 'XG¥VRGQGYϚKYGYGRϚTGXGQJº`KTRKTKTZXGLOQIK`GZ[ZGTGÝϚTϚTOVZGROOYZKSO_RK G¥ϚRGTJG\GTϚTM´XºS\K¥´`ºSM´XK\OTOTYG_ϚRϚ1GXG_URRGXϚ:XGLOQ?GYGYϚȍTϚT SGJJKYO [_GXϚTIG ZXGLOQ H[TRGXϚT H[R[TSGJϚÝϚ _KXRKXJK OYK Y[RN IK`G SGNQK SKRKXOTKGOZURJ[Ý[NGQQϚTJG σYZKSOT`KZO *G\GIϙĄOXQKZKGOZ6(VRGQGRϙGXGIGJ½`KTRKTKT ZGXONRO \K YG_ϙRϙ :XGLOQ )K`G :[ZGTGàϙTϙT OVZGRO OYZKSO_RK 'TQGXG <GROROàOTK QGXĄϙ G¨ϙRGTJG\GJG!1GHGNGZRKX1GT[T[TSGJJKYOTJKH[QGT[T[TOJGXO_GVZϙXϙSQGXGXRGXϙTG QGXĄϙ QGT[T _UR[TG OROĄQOT N½Q½SRKXOTOT JOàKX QGT[TRGXJG GQYOTK N½Q½S H[R[TSGSGYϙ NGROTJK [_M[RGTGIGàϙ \K YG_ϙRϙ 1GXG_URRGXϙ :XGLOQ 1GT[T[T[T SGJJKYOTJK OYK NGLOL VGXG IK`GYϙTϙ MKXKQZOXKT Y[¨RGXRG ORMORO JG\GRGXG ZXGLOQ SGNQKSKRKXOTJK H[TRGXϙT H[R[TSGJϙàϙ _KXRKXJK _KZQO\KXORKT 9[RN)K`G 3GNQKSKRKXOTJKHGQϙRGIGàϙ Q[XGRϙJOQQGZK GRϙTJϙàϙTJG JG\G QUT[Y[ [_[ĄSG`RϙàϙT ¨·`½S½T½T OJGXO _GXMϙTϙT M·XK\ GRGTϙTG MOXSK JOàO MKXKQ¨KYO_RK JG\G_ϙ M·XK\ _·T½TJKT XKJJKJKT 'TQGXG ϘJGXK 3GNQKSKYOTOT M½T+ 1 YG_ϙRϙQGXGXϙTϙT!IK`GTϙT9[RN)K`G3GNQKSKYOT IKOVZGRKJORSKYO½`KXOTKQKYORKTIK`GTϙTOGJKYOOYZKSO_RK\KXMOJGOXKYOTK_GVϙRGTHGĄ\[X[ T[T QGXGX \KXOROXQKT JOQQGZK GRϙTSGJϙàϙ ORKXO Y½X½RKXKQ YG_ϙRϙ ?GYGTϙT SGJJKYO [_GXϙTIGZKS_O`KTOTIKRKTKXKQHU`[RSGYϙOYZKSOJOX .½Q½S\KXKT*GTϙĄZG_9KQO`OTIO*GOXKYOTIKOĄOTMKXKàOM·X½Ą½RJ½ ϘJGXK\K<KXMO3GNQKSKRKXOZGXGLϙTJGT\KXORKTQGXGXRGXϙTZKS_O`_UR[ORKOTIKRKTOV HU`[RGHORSKRKXOYG_ϙRϙϘJGXO?GXMϙRGSG;Y[R½?GYGYϙTϙTSGJJKYOTOTLϙQXGYϙTJG _G`ϙRϙTKJKTRKXOTH[R[TSGYϙTGHGàRϙJϙX 178 ϘJGXK 3GNQKSKYOTIK \KXORKT QGXGXϙT JG_GTJϙàϙ MKXKQ¨K [Y[R \K _GYG_G [_M[T UR[V HU`[RSGYϙTϙ MKXKQZOXKT HOX TKJKT H[R[TSGJϙàϙTJGT ZKS_O` OYZKSOTOT XKJJO ORK GTϙRGTQGXGXϙTUTGTSGYϙTG\K_GXMϙRGSGMOJKXRKXOTOTZKS_O`OYZKSOTJKH[R[TGT½`KXOTJK HϙXGQϙRSGYϙTGM½T½TJKU_HOXROàOORKQGXGX\KXORJO *GT* YG_ϚRϚ K\XK 1GT[T[ [_GXϚTIG \KXORKT VGXG IK`GYϚTJGT QG_TGQRGTGT [_[āSG`RϚÝϚT ¥´`ºSºTJK OJGXO _GXMϚTϚT M´XK\RO URJ[Ý[ Y´` QUT[Y[ VGXG IK`GYϚTϚT YG_ϚRϚ1GHGNGZRKX1GT[T[QGVYGSϚTGMOXSKJOÝONGQQϚTJG :KS_O`σYZKSOTJK([R[TGT ȕȕ-KSOYO*UTGZGTϙ*KTO`IOROQ\K:OI'ă <KQORO '\ 1GXāϚ:GXGL Ϙ`SOX(½_½QĄKNOX(KRKJO_K(GĄQGTRϙàϙ <KQORO '\'\ σYZKSOT `KZO Ϙ`SOX ϘJGXK 3GNQKSKYOTOT M½TR½ + 1 YG_ϙRϙ QGXGXϙTϙT [Y[R \K _GYG_G G_QϙXϙ URJ[à[ ORKXO Y½X½RKXKQ HU`[RSGYϙ OYZK TORSKQZKJOX 9G\[TSGTϚT `KZO :KS_O` KJORKT QGXGXJG HU`SG TKJKTRKXOTJKT NO¨HOXO H[R[T SGJϙàϙTJGT[Y[R\KQGT[TG[_M[TURGTQGXGXϙTUTGTSGYϙMKXKQZOàOYG\[T[RSGQZGJϙX *GTϚāZG_ :KZQOQ .GQOSO 'NSKZ (KXHKXUÝR[ȍT[T *ºāºTIKYO *G\G YG_ϙRϙ K\XK 1GT[T[ [_GXϙTIG VGXG IK`GYϙ \KXORSKYOTK OROĄQOT OĄRKSOT OVZGRO OYZKSO_RK G¨ϙRSϙĄ ϘJGXK3GNQKSKYOTIK[_[ĄSG`RϙàϙT¨·`½S½TJKYG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[[_GXϙTIG GJRO _GXMϙTϙT M·XK\RO URJ[à[TJGT HGNOYRK YG_ϙRϙ ?GYGTϙT G SGJJKYO [_GXϙTIG JG\GTϙTXKJJOTKQGXGX\KXORSOĄZOX YG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[ȑT[TM½TR½YG_ϙRϙ8KYSO-G`K ZKȑJK_G_ϙSRGTGTYG_ϙRϙ1GT[TORKJKàOĄOQSGJJKYOTOTRGHKTJOTJKH[1GT[T[T OJGXO_GVZϙXϙSQGXGXRGXϙTGQGXĄϙQGT[T_UR[TGOROĄQOTN½Q½SRKXOTOTJOàKXQGT[TRGXJGGQYO TK N½Q½S H[R[TSGSGYϙ NGROTJK [_M[RGTGIGàϙ Q[XGR GRZϙTG GRϙTSϙĄ YG_ϙRϙ K\XK 1GT[T[ȑT[TYG_ϙRϙ1GT[TRGJKàOĄOQSGJJKYOTOTOQOTIOLϙQXGYϙTJGJGOJGXO_GVZϙ XϙS QGXGXRGXϙTG QGXĄϙ ZKHROà ZGXONOTJKT OZOHGXKT UZ[` M½T O¨OTJK OJGXK SGNQKSKYOTJK JG\GG¨ϙRGHORKIKàOJ½`KTRKTSOĄZOX ([OZOHGXRG_[QGXϙJGHKROXZORKT _GYGRJ½`KTRKSKRKXHOXGXGJGJKàKXRKTJOXORJOàOTJK YG_ϙRϙK\XK1GT[T[[_GXϙTIG\KXORKTVGXGIK`GRGXϙTGQGXĄϙG¨ϙRGIGQJG\GRGXϙT¨·`½ S½TJKOJGXO_GXMϙTϙTM·XK\ROURJ[à[YUT[I[TG\GXϙRSϙĄZϙX '¨ϙQRGTGT TKJKTRK ZKS_O` OYZKSOTOT QGH[R½_RK OJGXK SGNQKSKYO QGXGXϙTϙT (U `[RSGYϙMKXKQZOàOJ½Ą½T½RSKQZKJOX *GTϚāZG_9G\IϚYϚ:ºROT`MKT¥ȍOT*ºāºTIKYO YG_ϙRϙK\XK1GT[T[[_GXϙT IGVGXGIK`GYϙ\KXORSKYOTKOROĄQOTOĄRKSOTOVZGROOYZKSO_RKG¨ϙRGTJG\GTϙTM·XK\_·T½TJKT XKJJOTKOROĄQOTOJGXKSGNQKSKYOQGXGXϙTϙTZKS_O`KTOTIKRKTKXKQHU`[RSGYϙOYZKTORSKQZK JOX 179 YG_ϙRϙ 1GHGNGZRKX 1GT[T[ȑT[T YG_ϙRϙ 1GT[T ORK JKàOĄOQ SGJJKYOTOT RGHKTJOTJKH[1GT[T[TOJGXO_GVZϙXϙSQGXGXRGXϙTGQGXĄϙQGT[T_UR[TGOROĄQOTN½Q½SRK XOTOT JOàKX QGT[TRGXJG GQYOTK N½Q½S H[R[TSGSGYϙ NGROTJK [_M[RGTGIGàϙ N½QSK HGà RGTSϙĄ! YG_ϙRϙ 1GT[T[T YG_ϙRϙ 1GT[TRG JKàOĄOQ SGJJKYOTOT LϙQXGYϙTJG JG OJGXO_GVZϙXϙSQGXGXRGXϙTGQGXĄϙZKHROàZGXONOTJKTOZOHGXKTUZ[`M½TO¨OTJKOJGXKSGNQKSK YOTJKJG\GG¨ϙRGHORKIKàON½QS½MKZOXORSOĄZOX ([J[X[SJG_[QGXϙJGHKROXZORKT_GYGRJ½`KTRKSK[_GXϙTIGYG_ϙRϙ1GT[TGM· XK \KXORKIKQ VGXG IK`GRGXϙTG QGXĄϙ G¨ϙRGIGQ JG\GRGXϙT ¨·`½S½TJK OJGXO _GXMϙ M·XK\RO H[ R[TSGQZGJϙX '¨ϙQRGTGTTKJKTRKZKS_O`KQUT[QGXGXϙTHU`[RSGYϙMKXKQZOàOJ½Ą½T½RS½ĄZ½X :813σ22+:σ'*/4' 1GXGX\KXKT*GTϙĄZG_'RZϙTIϙ*GOXKYOTIK:KZQOQ.GQOSOTOTG¨ϙQRGSGRGXϙJOTRKTJOQZKT \KJUY_GJGQOHKRMKRKXOTIKRKTJOQZKTYUTXGOĄOTMKXKàOM·X½Ą½RJ½ *G\GYG_ϙRϙK\XK1GT[T[[_GXϙTIGVGXGIK`GYϙ\KXORSKYOTKOROĄQOTOĄRKSOTOV ZGRO OYZKSO_RK G¨ϙRSϙĄ ϘJGXK 3GNQKSKYOTIK [_[ĄSG`RϙàϙT ¨·`½S½TJK YG_ϙRϙ 1GHG NGZRKX 1GT[T[ [_GXϙTIG GJRO _GXMϙTϙT M·XK\RO URJ[à[ MKXKQ¨KYO_RK YG_ϙRϙ ?GYGTϙT GSGJJKYO[_GXϙTIGJG\GTϙTXKJJOTKQGXGX\KXORSOĄH[QGXGXJG\GIϙ\KQOROZGXGLϙTJGT ZKS_O`KJORSOĄZOX YG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[ȑT[TM½TR½YG_ϙRϙ8KYSO-G`K ZKȑJK_G_ϙSRGTGTYG_ϙRϙ1GT[TORKJKàOĄOQSGJJKYOTOTRGHKTJOTJKH[1GT[T[T OJGXO_GVZϙXϙSQGXGXRGXϙTGQGXĄϙQGT[T_UR[TGOROĄQOTN½Q½SRKXOTOTJOàKXQGT[TRGXJGGQYO TK N½Q½S H[R[TSGSGYϙ NGROTJK [_M[RGTGIGàϙ Q[XGR GRZϙTG GRϙTSϙĄ YG_ϙRϙ K\XK 1GT[T[ȑT[TYG_ϙRϙ1GT[TRGJKàOĄOQSGJJKYOTOTOQOTIOLϙQXGYϙTJGJGOJGXO_GVZϙ XϙS QGXGXRGXϙTG QGXĄϙ ZKHROà ZGXONOTJKT OZOHGXKT UZ[` M½T O¨OTJK OJGXK SGNQKSKYOTJK JG\GG¨ϙRGHORKIKàO·TM·X½RS½ĄZ½X ?[QGXϙJGHKROXZORKT_GYGRJ½`KTRKSKRKXHOXGXGJGJKàKXRKTJOXORJOàOTJKYG_ϙRϙ K\XK1GT[T[[_GXϙTIG\KXORKTVGXGIK`GRGXϙTGQGXĄϙG¨ϙRGIGQJG\GRGXϙT¨·`½S½TJKOJGXO _GXMϙTϙTM·XK\ROURJ[à[YUT[I[TG\GXϙRSϙĄZϙX '¨ϙQRGTGT TKJKTRKXRK Ϙ`SOX ϘJGXK 3GNQKSKYOTOT M½TR½ + 1 YG_ϙRϙQGXGXϙTϙT(5@;23'9/4'?:2QGXGXNGXIϙTϙTZKS _O` OYZKSOTJK H[R[TGTG OGJKYOTK JUY_GTϙT GJϙ MK¨KT SGNQKSK_K M·TJKXORSKYOTK M½T½TJKU_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO *GT* 1GHGNGZRKX 1GT[T[T[T IK`GO QGXGQZKXO GÝϚX HGYGT \K IK`G N[Q[Q[ GRGTϚTG MOXKT OJGXO VGXG IK`GRGXϚTG [_M[RGTSGYϚ! OJGXK N[Q[Q[ KYGYRGXϚTG M´XK ZKYOY KJORKT QUT[T[T ZKQTOQ ´`KRROÝO TKJKTO_RK HKRRO YKQZ´XRKXJKQO LGGRO_KZRKXOTOT JKTKZRKTSKYO HGÝRGSϚTJGºYZQ[X[RRGXZGXGLϚTJGT\KXORKTOJGXOVGXGIK`GRGXϚTG[_M[RGTSGYϚTϚTY´` QUT[Y[URSGSGYϚQGXāϚYϚTJGYG_ϚRϚ9KXSG_K6O_GYGYϚ1GT[T[ȍT[T'SGJ 180 JKYO[_GXϚTIG9KXSG_K6O_GYGYϚ1[X[R[ZGXGLϚTJGT\KXORKTOJGXOVGXGIK`GRGXϚTGQGXāϚ G¥ϚRGIGQJG\GRGXϚT¥´`ºSºTJKOJGXO_GXMϚTϚTM´XK\ROURJ[Ý[NGQQϚTJG 1GXGX \KXKT *GTϙĄZG_ 5T½¨½TI½ *GOXKYOȑTIK :KZQOQ .£QOSOTOT G¨ϙQRGSGRGXϙ JOT RKTJOQZKT\KJUY_GJGQOHKRMKRKXOTIKRKTJOQZKTYUTXGOĄOTMKXKàOM·X½Ą½RJ½ *G\G YG_ϙRϙ 9KXSG_K 6O_GYGYϙ 1GT[T[T[T ' SGJJKYO [_GXϙTIG JG\GIϙ GJϙTG OJGX¯ VGXG IK`GYϙ \KXORSKYOTK OROĄQOT ZGXON \K YG_ϙRϙ 9KXSG_K 6O_GYGYϙ 1[X[R[ QGXGXϙTϙT OVZGRO OYZKSO_RK G¨ϙRSϙĄ ϘJGXK 3GNQKSKYOȑTIK! [_[ĄSG`RϙàϙT ¨·`½S½TJK YG_ϙRϙ 1GHGNGZRKX 1GT[T[ N½Q½SRKXO JOQQGZK GRϙTJϙàϙTJG GJR¯ _GXMϙTϙT M·XK\ROURJ[à[MKXKQ¨KYO_RKYG_ϙRϙϘJGXO?GXMϙRGSG;Y[R½1GT[T[T[TGSGJJK YO[_GXϙTIGJG\GTϙTM·XK\_·T½TJKTXKJJOTKQGXGX\KXORSOĄH[QGXGXJG\GRϙOJGXKZGXGLϙT JGTZKS_O`KJORSOĄZOX ZGXON \K S½QKXXKX YG_ϙRϙ 8KYS¯ -G`KZKȑJK _G_ϙSRGTGT \K ZGXONOTJK_½X½XR½àKMOXKTYG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[ȑT[TSGJJKYOT JK!H[1GT[TJGZUVR[SJ½`KTOMKTKRGNR£QϙMKTKRYGàRϙàϙ¨K\XK_O\KKQUTUSOQJ½`KTO QUX[SGQ GSGIϙ_RG! G1GHGNGZRKXK OROĄQOT MKTKR ORQKRKX H1GHGNGZRKX QGXĄϙRϙàϙTJG [_M[RG TGHORKIKQURGTOJGX¯_GVZϙXϙSRGXϙTZ½XRKXO\KYUT[¨RGXϙI1GHGNGZRKXJURG_ϙYϙ_RGQGXGXGRSG Y½XKIO JϘJGX¯ _GVZϙXϙSG OROĄQOT QGXGXRGXG QGXĄϙ QGT[T _UR[ KϘJGX¯ _GVZϙXϙS QGXGXRGXϙTϙT _KXOTKMKZOXORSKYOTKOROĄQOTKYGYRGXHKROXRKTSOĄ\K¨KĄOZROQGHGNGZRKXZGTϙSRGTSϙĄ!1GT[T[T SGJJKYOTJKQGHGNGZJK_OSOTJKT!1GT[T[TQGXĄϙRϙàϙTJGOJGX¯_GVZϙXϙS[_M[RGTSGYϙTϙ ·TM·XJ½à½NGQYϙ`RϙàϙTGTRGĄϙRGIGàϙOLGJKKJORSOĄSGJJKYOTOTHOXOTIOLϙQXGYϙTJGQGHG NGZRKXNGQQϙTJG[_M[RGTGIGQURGTOJGX¯_GVZϙXϙSRGXϙTOJGX¯VGXGIK`GYϙ\KOJGX¯ZKJHOXRKX JKTOHGXKZURJ[à[N½Q½SGRZϙTGGRϙTSϙĄSGJJKYOTJKJKOJGX¯VGXGIK`GYϙ\KS½RQO _KZOTQGS[_GMK¨OXORSKYOTKOROĄQOTOJGX¯_GVZϙXϙSQGXGXϙTGQGXĄϙQGXGXϙTZKHROàO\K_GZKLNO SOZGXONOTJKTOZOHGXKTKTMK¨UTHKĄM½TO¨OTJKY[RNIK`GSGNQKSKYOTKHGĄ\[X[RGHORKIK àO·TM·X½RS½ĄZ½X YG_ϙRϙ1GT[Tȑ[TSGJJKYOTOTTUR[LϙQXGYϙTJG_KXGRGTȔ([1GT[T[T MKTKRN½Q½SRKXOJOàKXQGT[TRGXJGQOQGHGNGZRKXNGQQϙTJGJG[_M[RGTϙXȕQ[XGRϙ'TG_GYG 3GNQKSKYOȑTOT M½TR½ + 1 YG_ϙRϙ QGXGXϙ_RG! 'TG_GYGȑJG OJGX¯\KGJR¯_GXMϙTϙTG_XϙRϙàϙTϙTQGH[RKJORJOàOH[G_XϙS[_GXϙTIGOJGXKTOTQGS[M½I½T½ Q[RRGTJϙàϙ \K QGS[ N[Q[Q[ GRGTϙTG MOXKT OĄRKS \K K_RKSRKXOTOT OJGX¯ _GXMϙ ·`KR N[Q[Q GRGTϙTG MOXKT OĄRKSRKXOTOT JK GJR¯ _GXMϙ JKTKZOSOTK Z£HO URGIGàϙ H[TG HGàRϙ URGXGQ OJGX¯ _GXMϙTϙTM·XK\GRGTϙTGMOXKTHOX[_[ĄSG`RϙàϙT¨·`½S½TJKGJR¯_GXMϙTϙTM·XK\RKTJOXORSKYO QUT[Y[TJG_GYGQU_[I[T[TMKTOĄZGQJOXNGQQϙH[R[TSGJϙàϙIK`GN[Q[Q[TJGQOMKROĄSK RKXKQUĄ[ZURGXGQQOSO_GYGRJ½`KTRKSKRKXJKHGYOZTOZKROQZKM·X½RKTY[¨RGXNGQQϙTJGOJGX¯ _GVZϙXϙSRGXG_KX\KXORJOàOJGNGGàϙXY[¨UR[ĄZ[XGTK_RKSRKXO¨OT\KXORKTOJGX¯VGXGIK`GRG XϙTGQGXĄϙ_GVϙRGIGQHGĄ\[X[RGXJGQUT[T[TOJGXKN[Q[Q[TJGT¨UQIK`GN[Q[Q[T[ORMORKT JOXSKYOTKJKTO_RK GJR¯ _GXMϙTϙT M·XK\RO URGHORKIKàO GTIGQ OJGXK N[Q[Q[KYGYRGXϙTGM·XK ZKYOYKJORKTHOXOJGX¯OĄRKSOTYGJKIKVGXGIK`GYϙ_GVZϙXϙSϙO¨KXSKYOTKHGQϙRGXGQJKTKZOSO 181 TOT OJGX¯ _GXMϙ GRGTϙTJGT ¨ϙQGXϙRGXGQ GJR¯ _GXMϙ_G HϙXGQϙRGSG_GIGàϙ MKXKQ¨KRKXO_RK OVZGR KJORSOĄZOX *OàKX_GTJGTYG_ϙRϙ8GJ_U\K:KRK\O`_UTRGXϙT1[X[R[Ą\K?G_ϙTRGXϙ.GQQϙTJG 1GT[TȑGG_QϙXϙRϙQTKJKTO_RK[_M[RGTGTOJGX¯VGXGIK`GYϙTϙTOVZGROOYZKSO_RKG¨ϙRGTJG\GJG \KXORKT M·XK\YO`ROQ QGXGXϙTϙT ZKS_O` OTIKRKSKYOTJK *GOXKSO`IK YG_ϙRϙ 1GHGNGZRKX 1GT[T[ȑT[TSGJJKYOTOTHKTJOTOTHOXOTIOZ½SIKYOTJK_KXGRGTȔϘJGX¯VGXGIK`G RGXϙ\KS½RQO_KZOTQGS[_GMK¨OXORSKYOTKOROĄQOTOJGX¯_GVZϙXϙSQGXGXϙTGQGXĄϙQGXGXϙTZKHROàO \K_GZKLNOSOZGXONOTJKTOZOHGXKTUTHKĄM½TO¨OTJKY[RNIK`GSGNQKSKYOTKHGĄ\[X[RGHO ROXȕ N½QS½T½T OVZGRO O¨OT *GOXKSO`OT + KYGYϙTG QG_ϙZRϙ JUY_GJG M½TR½ QGXGXϙ_RG 'TG_GYG 3GNQKSKYOTK HGĄ\[X[RS[Ą 'TG_GYG 3GNQKSKYOȑTIK ZGXON \K + 1 YG_ϙRϙ QGXGX ORK Ȕ YG_ϙRϙ 1GHGNGZRKX 1GT[ T[ȑT[TϘQOTIO1ϙYSϙTJGȔKĄOZROQGHGNGZRKXȕHGĄRϙàϙGRZϙTJGJ½`KTRKTKTLOORRKXOGàϙXRϙQRϙ URGXGQ YG_ϙRϙ :½XQ )K`G 1GT[T[ȑT[T \K JK\GSϙ SGJJKRKXOTJK J½`KTRKTSOĄ URGTQGHGNGZRKXUR[ĄZ[XSGQZGJϙX'_XϙIG¨KĄOZRO_GYGRGXJG_KXGRGT\K_GVZϙXϙSϙNGLOLNGVOY _GJGNGLOLVGXGIK`GYϙ\K_GNKXOQOYOURGTLOORRKXOT_GVZϙXϙSϙYG_ϙRϙ:½XQ)K`G1GT[ T[T[T?½X½XR½Q\K;_M[RGSGăKQRO.GQQϙTJG1GT[Tȑ[TSGJJKYO_RKOJGX¯VGXGIK`GYϙ TGJ·T½ĄZ½X½RS½ĄZ½X([TRGXNGQQϙTJG[_M[RGTGT_GVZϙXϙSϙTȔOJGX¯ȕVGXGIK`GYϙURGXGQ JKàOĄZOXORSKYOTOTGTϙRGTK_RKSRKXOTIK`GN[Q[Q[GRGTϙTGMOXKTY[¨URSGTOZKROàOTOKZQORK SK_KIKàOG¨ϙQZϙX YG_ϙRϙ?GYGȑTϙTSGJJKYOM½TR½\K+ 1 YG_ϙRϙ QGXGXRGOVZGRKJORSOĄOVZGRN½QS½T½TQGXGXϙT8KYS¯-G`KZKȑJK_G_ϙSRGTSGYϙTJGTHGĄ RG_GXGQGRZϙG_YUTXG_½X½XR½àKMOXSKYO[_M[TH[R[TS[ĄZ[X'TϙRGTQGXGXJGQOH[SGJJK _KOROĄQOTOVZGRMKXKQ¨KYOJUàX[RZ[Y[TJGIK`G¯QGXGQZKXOGàϙXHGYGTH[K_RKSRKXG¨ϙYϙTJGT \KXORKTOJGX¯VGXGIK`GYϙ\K\K_GS½RQO_KZOTQGS[_GMK¨OXORSKYO_GVZϙXϙSRGXϙTGQGXĄϙHGĄ \[X[T[TY[RNIK`GSGNQKSKYOTIKQGT[TJGHKROXZORKT[Y[RKM·XKOTIKRKTSKYOTJK'TG_G YGȑTϙT\KSGJJKRKXOTKG_QϙXϙRϙQH[R[TSGJϙàϙȕMKXKQ¨KYO_RKOZOXG`ϙTXKJJO TKQGXGX\KXORSOĄZOX YG_ϙRϙ1GT[Tȑ[TSGJJKYOTOT'TG_GYG3GNQKSKYOȑTOT_[QGXϙJGHKROXZORKT QGXGXϙ_RG OVZGRO ½`KXOTK JUàGT N[Q[QYGR HUĄR[Q M½TR½ YG_ϙRϙ ?GYGȑTϙT SGJJKYO_RKJURJ[X[RS[Ą!1GHGNGZRKX1GT[T[ȑT[TSGJJKYOȔ([1GT[T[T!G ϘJGX¯ _GVZϙXϙS QGXGXRGXϙTG QGXĄϙ QGT[T _UR[TG OROĄQOT N½Q½SRKXO JOàKX QGT[TRGXJG GQYOTK N½Q½SH[R[TSGSGYϙNGROTJKH*OàKXMKTKRN½Q½SRKXOOJGX¯VGXGIK`GYϙ\KS½RQO_KZOT QGS[_G MK¨OXORSKYO _GVZϙXϙSϙTϙ MKXKQZOXKT H½Z½T LOORRKX NGQQϙTJG [_M[RGTϙXȕ HO¨OSOTJK _KTOJKTJ½`KTRKTSOĄZOX 9·`½ KJORKT SGJJKJK _GVϙRGT JKàOĄOQROàK OROĄQOT YG_ϙRϙ 1GT[Tȑ[T -KTKR -KXKQ¨KYOTJK!ȔYG_ϙRϙ1GT[T[TSGJJKYOJKàOĄZOXORSOĄZOX1GHGNGZRKX1GT[T[T SGJJKYOTOT_½X½XR½QZKURGTSKZTOTKM·XKH[1GT[T[TMKTKRN½Q½SRKXOJOàKXQGT[TRGX JGQO QGHGNGZRKX NGQQϙTJG JG [_M[RGTGIGQZϙX ([T[T YUT[I[ URGXGQ 1GHGNGZRKX 1GT[T[ 182 T[TQGT[T_UR[TGOROĄQOTN½Q½SRKXOJOàKXQGT[TRGXJG_KXGRGTOJGX¯VGXGIK`GYϙTϙMKXKQZO XKTH½Z½TLOORRKXG¨ϙYϙTJGTJG[_M[RGTGHORKIKQZOX'TIGQH[[_M[RGSG½YZQ[X[RRGXZGXG LϙTJGT \KXORKT OJGX¯ VGXG IK`GRGXϙTG OROĄQOT URGXGQ _GXMϙ _UR[ HGQϙSϙTJGT HOX ZGXZϙĄSG_G TKJKT URS[ĄZ[X YZ Q[X[RRGX ZGXGLϙTJGT HKRRO YKQZ·XRKXJKQO LGGRO_KZRKXOT JKTKZRKTSKYO HGàRGSϙTJG_½QYKQSKHRGàRGXJGOJGX¯VGXGIK`GRGXϙ\KXORKHORSKQZKJOX([OZOHGXRGSGJJK SKZTOTJK·`KRROQRK½YZQ[X[RRGXGOROĄQOTQGT[TRGXJGH[Q[X[RRGXϙT\KXKIKàOOJGX¯VGXGIK`G RGXϙTG QGXĄϙ ORQ JKXKIK SGNQKSKYO URGXGQ *GTϙĄZG_ȑG MOJORKHORSKYOTK OSQ£T ZGTϙ_GT HOX J½`KTRKSK_GVϙRJϙàϙȕHKROXZORSOĄZOX YG_ϙRϙ1GT[Tȑ[T)SGJJKYOTKYG_ϙRϙ1GT[Tȑ[TSGJJKYOORKKQ RKTKT N½Q½SRK HKTZZK *GTϙĄZG_ *GOXKYOTOT M·XK\RKXO YG_SG Y[XKZO_RK HKROXRKTSOĄ SGJJK JK _KX \KXORKT QGT[TRGXJGT \K_G SK\`[GZZGT JUàGT [_[ĄSG`RϙQRGXJGT *GTϙĄ ZG_ȑϙT JOàKX JG\G JGOXKRKXOTOT M·XK\RKXO JϙĄϙTJG QGRGT JG\GRGXϙ ¨·`½SRK_KIKàO G_XϙIG Q[XGRGHGàRGTSϙĄZϙX YG_ϙRϙ 1GT[Tȑ[T -KTKR -KXKQ¨KYOȑTJK! ½RQK KQUTUSOYOTJKQO _GVϙYGR JKàO ĄOQROQRKXRKVKQ¨UQHGàϙSYϙ`OJGX¯UZUXOZKQ[X[RSGYϙ_UR[TGMOJORJOàO\KH[TRGXϙTHOXQϙYSϙ TϙTQ[X[R[ĄQGT[TRGXϙTJG¨ϙQGIGQ[_[ĄSG`RϙQRGXϙTORQJKXKIKJK *GTϙĄZG_ȑJG¨·`½SRKT SKYOTOT ·TM·X½RJ½à½ JOàKXRKXOTOT OĄRKSRKXOTK QGXĄϙ G¨ϙRGT \K OJGXK SGNQKSKRKXOTJK ORQ JKXKIKJKM·X½RKTJG\GRGXRGORMOROQGXGXRGXGQGXĄϙ_GVϙRGTZKS_O`HGĄ\[X[RGXϙTϙTOYKKYGYKT *GTϙĄZG_ȑJG OTIKRKTJOàO H[ Q[X[R[ĄRGXRG ORMORO QGT[TRGXϙT [_M[RGTSGYϙTJGT JUàGT [_[ĄSG`RϙQRGXTKJKTO_RKG¨ϙRGTJG\GRGXϙTTOZKROàOTOIKROàO\K ½RQKKQUTUSOYOHGQϙSϙTJGT ·TKSO M·` ·T½TK GRϙTJϙàϙTJG QϙYG Y½XKJK YUT[¨RGTJϙXϙRSGYϙ MKXKàOTOT S½TNGYϙXGT H[ JG\GRGXϙ ¨·`½SRKSKQRK M·XK\RO HOX ONZOYGY JGOXKYOTOT HKROXRKTSKYO ONZO_GIϙTϙ UXZG_G ¨ϙQGX JϙàϙHKROXZORSOĄZOX *GOXKTOTM·XK\RKXOGXGYϙTJGH[R[TGTYG_ϙRϙ+RKQZXOQ6O_GYGYϙ1GT[T[ȑT[T SGJJKYOTJKYG_ϙRϙ6KZXUR6O_GYGYϙ1GT[T[ȑT[TSGJJKYOTJKYG_ϙRϙ*UàGR -G`6O_GYGYϙ1GT[T[ȑT[TSGJJKYOTJKYG_ϙRϙ9ϙ\ϙRGĄZϙXϙRSϙĄ6KZXUR-G`RGXϙ26- 6O_GYGYϙ1GT[T[ȑT[TSGJJKYOTJKYG_ϙRϙ(GTQGIϙRϙQ1GT[T[ȑT[T\K SGJJKRKXOTJK 1[X[R OĄRKSRKXOTK QGXĄϙ G¨ϙRGT JG\GRGXϙT NKS ORQ JKXKIKJK *GTϙĄZG_ȑJG M·X½RKIKàONKSJKGIKRKOĄRKXJKTYG_ϙRGIGàϙ·TM·X½R½XQKT!YG_ϙRϙ8GJ_U\K:KRK\O` _UTRGXϙT 1[X[R[Ą \K ?G_ϙTRGXϙ .GQQϙTJG 1GT[Tȑ[T SGJJKYOTJK SORR¯ M½\KTROàOT MKXKQRO QϙRJϙàϙ_GN[Z QGS[ J½`KTOTOT IOJJ¯ĄKQORJKHU`[RSGYϙ Q[\\KZRKONZOSGRJGNOROTJK URGT NGRRKXJK (GĄHGQGT \K_G M·XK\RKTJOXKIKàO HGQGTϙT _G_ϙTϙ J[XJ[XSGYϙ NGROTJK H[ QUT[JGQOOIXG¯\KOJGX¯QGXGXRGXGRK_NOTKJUàX[JGTJUàX[_G*GTϙĄZG_ȑJGJG\GG¨ϙRGIGàϙ *GTϙĄZG_ȑϙT H[ JG\GRGXG ·TIKROQRK HGQGIGàϙ \K QGXGXG HGàRG_GIGàϙ _½X½ZSKTOT J[XJ[ X[RSGYϙ ZGRKVRKXO NGQQϙTJG YGGZ O¨KXOYOTJK QGXGX \KXORKIKàO! YG_ϙRϙ 8KQGHKZOT 1U X[TSGYϙ.GQQϙTJG1GT[Tȑ[TSGJJKYOTJK1[X[RQGXGXRGXϙTGQGXĄϙ*GTϙĄZG_ȑGHGĄ\[ X[RGHORKIKàO YG_ϙRϙ `KRRKĄZOXSK ;_M[RGSGRGXϙ .GQQϙTJG 1GT[Tȑ[T SGJJKYOT 183 JK ·`KRRKĄZOXSK [_M[RGSGRGXϙTG OROĄQOT OJGX¯ JG\GRGXϙT ORQ JKXKIK SGNQKSKYO URGXGQ *G TϙĄZG_ȑJGM·X½RKIKàON½QSKHGàRGTSϙĄH[R[TSGQZGJϙX *OàKXZGXGLZGT(GQGTRGX1[X[R[ȑTIGZGXONOTJKQGXGXRGĄZϙXϙRGTȔ*½`KT RK_OIO \K *KTKZRK_OIO 1[X[SRGX .GQQϙTJG 1GT[T :GYGXϙYϙȕ MKXKQ¨KYO ORK HOXROQZK :½XQO_K (½_½Q 3ORRKZ 3KIROYOȑTK M·TJKXORSOĄ UR[V :GYGXϙ 6RGT \K (½Z¨K 1USOY_UT[ ORK 'JGRKZ 1USOY_UT[ȑTJGH[R[TSGQZGJϙX :GYGXϙȑTϙTȔ1[X[RQGXGXRGXϙTGQGXĄϙ_GXMϙ_UR[ȕHGĄRϙQRϙSGJJKYOTJK1[X[R[T J½`KTRK_OIO\KJKTKZRK_OIOTOZKROQZKQOQGXGXRGXϙTGQGXĄϙG¨ϙRGIGQJG\GRGXϙTORQJKXKIKSGN QKSKYO URGXGQ *GTϙĄZG_ȑJG M·X½RKIKàO *GTϙĄZG_ȑϙT Q[X[R QGXGXRGXϙTG QGXĄϙ _GVϙRGT HGĄ\[X[RGXϙGIKRKOĄRKXJKTYG_GIGàϙ·TM·X½RS½ĄZ½X 3GJJK-KXKQ¨KYOTJKOYKȔ*½`KTRK_OIO\KJKTKZRK_OIOQ[X[SRGXYKQZ·XKRJ½`KTRK _OIO Q[X[SRGX URJ[à[ O¨OT \KXJOQRKXO QGXGXRGXϙT NKSKT [_M[RGTSGYϙ MKXKQSKQZKJOX 'QYO NGRJK UR[ĄGIGQ HKROXYO`ROQ NKS J½`KTRKJOQRKXO YKQZ·XK NKS JK ½RQK KQUTUSOYOTK `GXGX \KXKHORKIKQZOX ?½X½XR½QZKQO QGT[TRGXG M·XK Q[X[SRGXϙT YKQZ·XK OROĄQOT URGXGQ \KXJOQRKXO QGXGXRGXG QGXĄϙ MOJORKHORKIKQ ORQ JKXKIK SGNQKSKRKX LGXQRϙRϙQ M·YZKXSKQZKJOX 1[X[RRGXϙT YKQZ·XK_·TKROQURGXGQ\KXKIKàOQGXGXRGXϙTQϙYGY½XKJKQKYOTRKĄSKYOTOYGàRG_GXGQHKROXYO` ROàO UXZGJGT QGRJϙXSGQ \K Q[X[R QGXGXRGXϙTG QGXĄϙ MOJORKIKQ _GXMϙ _UR[TJG _KQTKYGQRϙàϙ ZKSOTKZSKQ½`KXK1[X[R[TJ½`KTRK_OIO\KJKTKZRK_OIOQGXGXRGXϙTGQGXĄϙG¨ϙRGIGQJG\GRGXϙT ORQJKXKIKSGNQKSKYOURGXGQ*GTϙĄZG_ȑJGM·X½RSKYON½QS½MKZOXORSKQZKJOXȕJKTORSOĄ ZOX ;_[ĄSG`RϙQQUT[Y[URG_JGYG_ϙRϙ9KXSG_K6O_GYGYϙ1GT[T[ȑTGJG_GTϙRGXGQ _GVϙRGTJ½`KTRKSKRKXKG_QϙXϙNGXKQKZKZZOàOORKXOY½X½RKXKQJG\GIϙGJϙTG9KXSG_K6O_GYGYϙ 1[X[R[ZGXGLϙTJGTZGXON\KYG_ϙRϙQGXGXRGOJGX¯VGXGIK`GYϙ\KXORSOĄZOX 3GNQKSKRKXIK[_M[RGTGT_GVZϙXϙSRGXQGS[J½`KTO\KM½\KTROàOTOYGàRGSGQGSG IϙTG _·TKROQ URJ[à[ NGRJK J½`KTRKSK \K JKTKZRKSK _KZQOYO URGT ½YZ Q[X[RRGXG ZGTϙTGT _GVZϙXϙS[_M[RGSG_KZQOYO_RKOJGXKRKXOTQGS[NO`SKZRKXOTOMKXKàOMOHOKZQOT\KO\KJOROQRK _½X½ZKHORSKYO GSGIϙ M·`KZORSKQZKJOX 'TG_GYG 3GNQKSKYOȑTOT ZGXONRO \K + 1 YG_ϙRϙ QGXGXϙTJG ZGTϙSRGTJϙàϙ ½`KXK ȔOJGXKTOT HOX _GXMϙ QGXGXϙTG MKXKQ URSGQYϙ`ϙT _GYGRGXϙT G¨ϙQ¨G \KXJOàO _KZQO_K JG_GTGXGQ OJGXK N[Q[Q[TG ·`M½ _·T ZKSRKXRKJUàX[JGTJUàX[_GHOXOĄRKSORK[_M[RGJϙàϙ_GVZϙXϙSRGXRG\KXJOàOIK`GRGXGȕOJGX¯ _GVZϙXϙSJKTORSKQZKUR[V!QOĄORKXKH[Q[X[RRGXZGXGLϙTJGTOJGXKN[Q[Q[GRGTϙTJGQOJ½`KTK G_QϙXϙ JG\XGTϙĄRGXϙ TKJKTO_RK \KXORKT OJGX¯ IK`GRGX OJGX¯ _GVZϙXϙSRGXϙT KT ·TKSRORKXOTJKT HOXOJOX ϘJGX¯ VGXG IK`GRGXϙTϙ JOàKX IK`GRGXJGT G_ϙXGT KT HKROXMOT TOZKROQ OJGX¯ SGQGSRGX ZGXGLϙTJGT \KXORSKYOJOX ϘJGX¯ HOX SGQGS ZGXGLϙTJGT ZKQ ZGXGLRϙ URGXGQ OJGXK N[Q[Q[ GRG TϙTJG QGS[ M½I½T½T Q[RRGTϙRSGYϙ Y[XKZO_RK ZKYOY KJORSKRKXO TKJKTO_RK OJGX¯ HOX OĄRKS URJ[QRGXϙZGXZϙĄSGYϙ`JϙX ?[QGXϙJG HKROXZORKT _GYGR J½`KTRKSKRKX _GYG JKàOĄOQROàO MKXKQ¨KYO 'TG_GYG 3GN QKSKYO QGXGXRGXϙ YG_ϙRϙ 1GT[T[T GSGIϙ \K MKXKQ¨KYO ORK J½`KTRK_OIO \K JKTKZRK_OIO 184 Q[X[R[ĄRGXϙTQ[X[R[ĄQGT[TRGXϙTJG·TM·X½RKTJ½`KTRKSKORK[RGĄϙRSGYϙNKJKLRKTKTGSG¨ RGX HOXROQZK JKàKXRKTJOXORJOàOTJK! IK`G N[Q[Q[TJGQO MKROĄSKRKXK QUĄ[Z URGXGQ QOSO _GYGR J½`KTRKSKRKXJK HGYOZ TOZKROQZK M·X½RKT Y[¨RGX NGQQϙTJG OJGX¯ _GVZϙXϙSRGXG _KX \KXORSKYO JGNGGàϙXY[¨UR[ĄZ[XGTK_RKSRKXO¨OT\KXORKTOJGX¯VGXGIK`GRGXϙTGQGXĄϙ_GVϙRGIGQHGĄ\[ X[RGXJG QUT[X[T OJGXK N[Q[Q[TJGT ¨UQ IK`G N[Q[Q[T[ ORMORKTJOXSKYO TKJKTO_RK! 1GHG NGZRKX 1GT[T[T[T IK`G¯ QGXGQZKXO GàϙX HGYGT \K IK`G N[Q[Q[ GRGTϙTG MOXKT OJGX¯ VGXG IK`GRGXϙTG[_M[RGTSGYϙ!OJGXKN[Q[Q[KYGYRGXϙTGM·XKZKYOYKJORKTQUT[T[TZKQTOQ·`KR ROàOTKJKTO_RKHKRROYKQZ·XRKXJKQOLGGRO_KZRKXOTJKTKZRKTSKYOHGàRGSϙTJG½YZQ[X[RRGXZGXG LϙTJGT \KXORKT OJGX¯ VGXG IK`GRGXϙTG [_M[RGTSGYϙTϙT Y·` QUT[Y[ URSGJϙàϙ H[ OZOHGXRG YG_ϙRϙ 9KXSG_K 6O_GYGYϙ 1GT[T[ȑT[T ' SGJJKYO [_GXϙTIG 9KXSG_K 6O_GYGYϙ 1[X[R[ZGXGLϙTJGT\KXORKTVGXGIK`GRGXϙTGQGXĄϙG¨ϙRGIGQJG\GRGXϙT¨·`½S½TJKOJGX¯_GXMϙ TϙTM·XK\ROURJ[à[YUT[I[TG\GXϙRSϙĄZϙX '¨ϙQRGTGT TKJKTRKXRK YG_ϙRϙ ϘJGXO ?GXMϙRGSG ;Y[R½ 1GT[T[T[T SGJJKYO [_GXϙTIG JG\GRϙ OJGXK ZKS_O` OYZKSOTOT QGH[R½ ORK 'TQGXG ϘJGXK 3GNQKSKYOȑTOT ZGXON\K+ 1 YG_ϙRϙQGXGXϙTϙTHU`[RSGYϙTG_KTOJKTHOXQGXGX \KXORSKQ ½`KXK JUY_GTϙT GTϙRGT SGNQKSK_K M·TJKXORSKYOTK ZGXONOTJK U_ ¨UQR[à[ORKQGXGX\KXORJO '@2/15?; :KS_O` JORKQ¨KYOTJK ·TK Y½X½RKT N[Y[YRGX [Y[R \K N[Q[QG [_M[T H[R[TGT SGN QKSK QGXGXϙTϙT HU`[RSGYϙTϙT MKXKQZOXKIKQ TOZKROQZK M·X½RSKJOàOTJKT ZKS_O` OYZKSOTOT XKJJOORKSGNQKSKQGXGXϙTϙTUTGTSGYϙMKXKQZOàOU_[_RGGQYO_·TJKQOQGXGXGQGZϙRSϙ_UX[` *GT* Kanunîlik lkesi Madde 4- (1) Hangi fiillerin kabahat oluturduu, kanunda açkça tanmlanabilecei gibi; kanunun kapsam ve koullar bakmndan belirledii çerçeve hükmün içerii, idarenin genel ve düzenleyici ilemleriyle de doldurulabilir. (2) Kabahat karl olan yaptrmlarn türü, süresi ve miktar, ancak kanunla belirlenebilir. AÇIKLAMA KK’nun 4.maddesinde, kaynan Anayasa’nn 38/2 nci maddesinden alan kanunilik (yasallk, tipiklik) ilkesi, kabahatler açsndan TCK’na paralel, ancak daha esnek olarak kabul edilmitir. 4.maddenin 1.fkrasnda, “hangi fiillerin kabahat oluturduu kanunda açkça tanmlanabilecei gibi; kanunun kapsam ve koullar bakmndan belirledii çerçeve hükmün içerii, idarenin genel ve düzenleyici ilemleriyle de doldurulabilir.” hükmü ile hangi fiillerin kabahat oluturduunun, kanunda açkça 185 tanmlanabilecei gibi, TCK’nun 2/2.maddesindeki “idarenin düzenleyici ilemleriyle suç ve ceza konulamaz” düzenlemesinden farkl olarak, yasada kabahat fiilinin çerçevesi belirlenmek (kapsam ve koullar açkça gösterilmek) kaydyla, bu fiillerin içeriinin, yasadaki koullara bal kalnarak, idarenin genel ve düzenleyici ilemleriyle doldurulabilecei öngörülmütür. Bir baka deyile, idare çerçeveyi, KHK, tüzük, yönetmelik, sirküler, tebli gibi, kanunun amacna, koruduu deere uygun olarak, mevcut koullar dikkate alarak, kural koyup, ayn ekilde deitirebilecektir 130. Örnein 1567 sayl Türk Parasnn Kymetini Koruma Kanunu’nun 1.maddesinde bu tür bir çerçeve hükümle Bakanlar Kuruluna suç oluturma yetkisi verilmi ve ayn Kanunun 3.maddesinde bu kararlara uymayanlara uygulanacak cezai yaptrm düzenlenmitir. 1380 sayl Su Ürünleri Kanunu uyarnca dönemlik olarak çkartlan balkçlk sirküleri, Merkez Av Komisyonu kararlar ile ilgili kanunun çerçeve hükümlerinin doldurulduu görülmektedir. KK’nun 4/2.fkrasna göre; kabahat karl olan yaptrmlarn türü, süresi ve miktar, ancak kanunla belirlenebilir. Dier bir deyile, idarenin düzenleyici ilemiyle, kabahat yaptrmnn türü, süresi ve miktarna ilikin bir belirleme yaplmas mümkün deildir. Kanunilik ilkesi uyarnca bu saylan hususlarn kanunla açk bir ekilde belirlenmesi zorunludur. Ceza hukukunda olduu gibi kabahatlerde de kyas yasa mevcuttur. Yani, benzer bir kabahat hükmüyle veya örf ve adetle kanundaki boluun doldurulmas mümkün deildir. Sonradan ihdas edilen kabahat veya arlatrlm yaptrm hükmünün geçmie uygulanmas da mümkün deildir. O halde kanun, bir davran kabahat olarak tanmlamam veya yaptrm öngörüp, tanm genel bir idari düzenleyici ileme brakmam ise, artk bu davrann hukuka aykr bile olsa, kabahat oluturduundan söz edilemeyecektir 131. Bu ekilde, yasak davranlarn önceden gösterilmesi suretiyle, kii özgürlüünün snrlar önceden belirlenmi olduundan, kanunun açkça yasaklamad her davran serbest olacaktr 132. Çerçeve hükmün içeriini doldurmak amacyla yaplm idari düzenlemelerin, iptal davasna konu olup, idari yarg yerlerince üst norma aykrlndan dolay iptal edilmi olmas durumunda da, artk, kabahatin olutuundan söz edilemeyecektir. Bir baka ifadeyle, ilgili kanuna dayanlarak tüzük, yönetmelik gibi idari ilemlerin, tümü ya da bir bölümünün kanuna aykrl kabul edilerek iptal edildiinde, ceza vermeye yetkili kii veya kurum, idari yaptrm karar veremeyecei gibi, kanun yoluna bavurulduunda, karar inceleyecek olan yarg yeri de bunu dikkate almak zorunda kalacaktr 133. Zaman Bakmndan Uygulama Madde 5- (1) 26.9.2004 tarihli ve 5237 sayl Türk Ceza Kanununun zaman bakmndan uygulamaya ilikin hükümleri kabahatler bakmndan da uygulanr. 130 131 132 133 YALÇIN, smail; Tüm Yönleriyle Kabahatler Hukuku, Seçkin Yaynevi, Ankara-2007, s.54 Dan, 13.D., 19.4.2005, 161-2120; YALÇIN, .; a.g.e., s.56 DEMRBA, Timur; Ceza Hukuku Genel Hükümler, 3.Bas, Seçkin Yaynevi, Ankara-2005, s.107 YALÇIN, .; a.g.e., s.56-57 186 Ancak, kabahatler karlnda öngörülen idarî yaptrmlara ilikin kararlarn yerine getirilmesi bakmndan derhal uygulama kural geçerlidir. (2) Kabahat, failin icraî veya ihmali davran gerçekletirdii zaman ilenmi saylr. Neticenin olutuu zaman, bu bakmdan dikkate alnmaz. AÇIKLAMA KK’nun 5’inci maddesinin 1.fkrasnda 5237 sayl Türk Ceza Kanunu’nun zaman bakmndan uygulamaya ilikin hükümlerinin kabahatler bakmndan da uygulanaca belirtilmitir. Yollama yaplan TCK’nun 7.maddesi uyarlandnda kabahatlerde zaman bakmndan uygulama kurallar öylece sralanabilir: 1. lendii zaman yürürlükte bulunan kanuna göre kabahat saylmayan bir fiilden dolay kimseye idari yaptrm ve güvenlik tedbiri uygulanamaz. 2. lendikten sonra yürürlüe giren kanuna göre kabahat saylmayan bir fiilden dolay da kimseye ceza verilemez ve güvenlik tedbiri uygulanamaz. Bu ekilde bir yaptrm karar verildiinde de yerine getirilemeyecektir. 3. Kabahatin ilendii zaman yürürlükte bulunan kanun ile sonradan yürürlüü giren kanunlarn hükümleri farkl ise, kabahatlinin lehine olan kanun uygulanacaktr. Ancak KK’nun 5/1.fkrasnn ikinci cümlesi hükmü uyarnca, kabahatler karlnda öngörülen idari yaptrmlara ilikin kararlarn yerine getirilmesi bakmndan derhal uygulama kural geçerlidir. Buna göre idari yaptrmlarn yerine getirilmesiyle ilgili yasal deiiklik olduundan kabahatlinin lehine veya aleyhine olan durumlar aratrlmayarak yürürlükte olan düzenlemeye göre idari yaptrm yerine getirilecektir. Derhal uygulama kural, kesinlemi idari kararlar için söz konusu olabilir. Bu itibarla idari yaptrm karar henüz kesinlememise ilgililer kabahat oluturan eylem bakmndan lehe olan yasa düzenlemesinden yararlanabilecektir. 4. Geçici veya süreli kanunlarn yürürlükte bulunduklar süre içinde ilenmi kabahatler hakknda uygulanmasna devam edilir. Kanunun yürürlük süresi içinde ilenip de cezas Kanunun süresi içerisinde gerçekletirilmeyen kabahatlerde geçici veya süreli kanun yürürlükten kalksa bile ceza uygulanmasna devam edilir. KK’nun 5/2.fkrasnda zaman bakmndan uygulama kurallarnn uygulanmasyla ilgili snrlayc bir hükme yer verilmitir. Buna göre kabahat, failin icrai veya ihmali davran gerçekletirdii zaman ilenmi saylr. Neticenin olutuu zaman, bu bakmdan dikkate alnmaz. Yani, kabahatin neticeleri hangi tarihte ortaya çkarsa çksn failin kabahat olarak tanmlanan fiili icrai veya ihmali davran ile gerçekletirdii tarih kabahatin ilenme tarihi olarak belirlenmek suretiyle o tarihteki yasal düzenlemeye göre uygulama yaplacaktr. Ancak, soruturma zamanamnn hesabnda neticenin olutuu zaman da dikkate alnacaktr. KK’nun 20/4.fkrasnda zamanam süresinin, kabahate ilikin tanmdaki fiilin ilenmesiyle veya neticenin gerçeklemesiyle ilemeye balayaca açkça belirtilmitir. Zira, bazen ilenen bir kabahatin neticelerinin ortaya çkmas ve görünür hale gelmesi çok uzun zaman alabilmektedir. Örnein faili zehirli varilleri topraa gömmesinden uzunca bir süre sonra varillerden gelen sznt ile toprak kirlilii gerçeklemi olabilir. Eer zamanamnn hesa- 187 bnda sadece kabahatin ilenme zaman dikkate alnm olsayd kabahatin neticeleri ortaya çkmaya baladnda belki de soruturma zamanam dolmu olacakt 134. Yer Bakmndan Uygulama Madde 6- (1) 5237 sayl Türk Ceza Kanununun yer bakmndan uygulamaya ilikin 8 inci maddesi hükümleri, kabahatler bakmndan da uygulanr. Ancak, kanunlarda aksine hüküm bulunan haller sakldr. AÇIKLAMA KK’nun 6.maddesinde; özel kanunlarda aksine hüküm bulunmad sürece, Türk Ceza Kanununun yer bakmndan uygulamaya ilikin 8’inci maddesi hükümlerinin, kabahatler bakmndan da uygulanaca belirtilmitir. Yollama yaplan TCK’nun 8’inci maddesi hükmüne göre uyarlandnda; Türkiye de ilenen kabahatler hakknda Türk Kanunlar uygulanr. Fiilin ksmen veya tamamen Türkiye’de ilenmesi veya neticenin Türkiye’de gerçeklemesi halinde kabahat, Türkiye’de ilenmi saylr. Kabahatin; Türk kara ve hava sahalar ile Türk karasularnda, açk denizde ve bunun üzerindeki hava sahasnda ilenmekle birlikte Türk deniz ve hava araçlarnda veya bu araçlarla, Türk deniz ve hava sava araçlarnda veya bu araçlarla, Türkiye’nin kt’a sahanlnda veya münhasr ekonomik bölgesinde tesis edilmi sabit platformlarda veya bunlara kar, ilenmesi durumunda da Türkiye’de ilenmi saylacaktr. KK’nun 6/1-son cümlesinde, kanunlarda aksine hüküm bulunan haller sakl tutulduundan, ilgili özel kanunda örnein 5490 sayl Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 68/1b-2.madde ve fkrasnda olduu gibi yurtdnda ilenen bir kabahate yaptrm uygulanmas öngörülmüse bu özel kanun hükmü uygulanacaktr. Keza, 2872 sayl Çevre Kanunu’nun 20.maddesinde “yabanc devlet egemenlii altndaki sularda bu devletlerin mevzuatnn Türk bayrakl gemiler tarafndan ihlali durumunda, ilgili devletin ceza uygulamamas ve Türkiye’nin cezalandrmasn talep etmesi durumunda bu Kanun hükümleri uygulanr” hükmü Türkiye Cumhuriyeti Devletinin egemenlik alan dnda ilenen bir çevre kabahatine Türk makamlarnn idari yaptrm uygulamasna imkan verdiinden bu hüküm uygulanacaktr. Yasa koyucu kural olarak Türkiye Cumhuriyeti Devletinin egemenlik alannda ilenen kabahatler açsndan mülkilik ilkesini kabul etmi, buna karlk, istisna olarak ilgili kanunda belli bir kabahatin yurt dnda ilenmesi halinde bulunmas halinde ahsilik ilkesini de kabul etmitir. Bu istisna hükümlerinin mutlaka bir kanuna dayanmas gerekir. Dier düzenleyici ilemlerle yani tüzük, yönetmelik, genelge, sirküler gibi kurallarla yer bakmndan uygulama hükümlerine istisna getirilmesi mümkün deildir. Örnein 2860 sayl Kanunda izinsiz bu fiilin yurt dnda ilenmesi halinde bir hüküm bulunmadndan, bu fiili yurt dnda ileyenlere Türkiye’de yaptrm uygulanamayacaktr 135. 134 135 GÜÇLÜ, Yaar; dari Para Cezalar ve Dier dari Yaptrmlar, Seçkin Yaynevi, Ankara-2008, s.31-32 ERDOAN, Yüksel; Kabahatler Kanunu, Seçkin Yaynclk, Ankara-2005, s.60 188 KNC BÖLÜM Kabahatten Dolay Sorumluluun Esaslar Kabahatin hmali Davranla lenmesi Madde 7- (1) Kabahat, icraî veya ihmali davranla ilenebilir. hmali davranla ilenmi kabahatin varl için kii açsndan belli bir icraî davranta bulunma hususunda hukukî yükümlülüün varl gereklidir. AÇIKLAMA KK’nun 7.maddesinde, kabahatin hem icrai hem de ihmali davranla ilenebilecei hususuna açklk getirilmitir. Ancak, suçlarda olduu gibi ihmali davranla ilenmi kabahatin varl için, kii açsndan belli bir icrai davranta bulunma hususunda hukuki yükümlülüün varlna vurgu yaplmtr 136. Kural olarak suçlar gibi kabahatler de icrai bir davranla ilenebilir. crai davran, failin olumlu, müspet, pozitif, d dünyada gözlenebilir fiildir. Kanunda yasaklanan, yapmama yükümlülüü getirilen bir davrann ilenmesi halinde, örnein ilgili kanunlardaki yasaklara aykr olarak afi asmak, sigara içmek, çöp dökmek, gürültü yapmak, anz yakmak icrai davranla ilenen birer kabahat oluturmaktadr. Bu bakmdan yasada kabahat olarak tanmlanan icrai davrann gerçekletirilmesi yeterlidir. hmali davran, kaynan davran normlarndan alan bir yükümlülüün yerine getirilmemesi olarak tezahür etmektedir. Emredici mahiyetteki davran normunun korumay hedefledii hukuki deer, bu yükümlülüün yerine getirilmemesi suretiyle ihlal edilmektedir 137. hmal kelimesinin sözlük anlam; gereken ilgiyi göstermeme, bolama, savsama, savsaklama, önem vermeme, üste düeni yapmamadr. Failin, ihmali davrantan dolay sorumlu tutulabilmesi için, kabahat saylan bir neticeyi önlemek hususunda belli bir icrai davranta bulunma yükümlülüünün öngörülmü olmas ve kiinin bu yükümlülüe ihmali davran göstererek uymam olmas gerekir. Bu bakmdan kabahatin dourduu neticeyi önlemek hususunda soyut bir ahlaki yükümlülüün varl yeterli deildir; bu hususta hukuki bir yükümlülüün varl gereklidir. Anlan hukuki yükümlülük kanunda öngörülmü olmas kaydyla, koruma ve gözetim yükümlülüü, tehlike kaynaklar üzerindeki egemenlikten doan garantörlük yükümlülüü, sözlemeden ya da öngelen tehlikeli eylemden kaynaklanan yükümlülük eklinde tezahür edebilir. Bu durumlarda sorumluluk için neticenin ihmalde bulunan kiiye objektif olarak yüklenebilmesi, yani ihmal ile netice arasnda nedensellik ba bulunmas gerekir 138. Bu ihmali davranla ilenen kabahatte kusurun, kanunda özellikle aranmad sürece kasdi olmasna gerek yoktur, ihmali davrann taksire dayal olmas da mümkündür. Pek çok özel yasada kiilere belli bir icrai davranta bulunma yükümlülüü, örnein bildirme, bilgi verme, defterleri tutma, araç ve gereç bulundurma 136 137 138 Madde Gerekçesi ÖZGENÇ, zzet; Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yaynclk, Ankara-2006, s.196 PARLAR/HATPOLU; Türk Ceza Kanunu Yorumu, C:2, Seçkin Yaynevi, Ankara-2008, s.1368 vd. 189 gibi hususlarda hukuki yükümlülükler yüklenmekte ve bunlarn yaplmamas “ihmal” yada “yükümlülüün ihlali” saylarak kabahat olarak tanmlanmakta ve ilgililere idari yaptrmlar uygulanaca öngörülmektedir. Buna örnek olarak 2872 sayl Çevre Kanununun 20/g maddesinde öngörülen bildirim ve bilgi verme yükümlülüünün ihlali gösterilebilir. Keza, 1593 sayl Erime Kontrollü Karayollar Kanunu’nun 12., 2634 sayl Turizmi Tevik Kanununun 33/d., 5199 sayl Hayvanlar Koruma Kanununun 14/a, 3285 sayl Hayvan Sal ve Zabtas Kanununun 49/1, 50.maddelerinde öngörülen ihmali davrana dayal kabahatler de bu kapsamda saylabilir. Organ veya Temsilcinin Davranndan Dolay Sorumluluk Madde 8- (1) Organ veya temsilcilik görevi yapan ya da organ veya temsilci olmamakla birlikte, tüzel kiinin faaliyeti çerçevesinde görev üstlenen kiinin bu görevi kapsamnda ilemi bulunduu kabahatten dolay tüzel kii hakknda da idarî yaptrm uygulanabilir. (2) Temsilci sfatyla hareket eden kiinin bu sfatla balantl olarak ilemi bulunduu kabahatten dolay temsil edilen gerçek kii hakknda da idarî yaptrm uygulanabilir. Gerçek kiiye ait bir ite çalan kiinin bu faaliyeti çerçevesinde ilemi bulunduu kabahatten dolay, i sahibi kii hakknda da idarî yaptrm uygulanabilir. (3) Kanunun, organ veya temsilcide ya da temsil edilen kiide özel nitelikler arad hallerde de yukardaki fkralar hükümleri uygulanr. (4) Birinci ve ikinci fkra hükümleri, organ veya temsilcilik ya da hizmet ilikisinin dayanan oluturan ilemin hukuken geçerli olmamas halinde de uygulanr. AÇIKLAMA KK’nun 8.maddesinde, tüzel kii hakknda da kabahat dolaysyla idari yaptrm ve bu balamda idari para cezas uygulanabilecei kabul edilmitir. 5237 sayl Türk Ceza Kanununun (20/2.md.) sisteminde tüzel kii hakknda suç dolaysyla TCK’nun 60.maddesinde öngörülen güvenlik tedbiri niteliindeki faaliyet izninin iptali ve müsadere yaptrmlarnn uygulanabilecei kural getirilmitir. Buna karlk, idari yaptrmlarn nitelik ve amacnn farkll nedeniyle, bir tüzel kiinin faaliyeti çerçevesinde ilenen kabahat nedeniyle tüzel kiiyi de idari yaptrm uygulanmas mümkündür. Tüzel kii hakknda idari yaptrm uygulanabilmesi, organ veya temsilci sfatyla tüzel kii adna hareket eden ya da tüzel kiinin faaliyeti çerçevesinde istihdam edilen kii hakknda da idari yaptrm uygulanmasna engel tekil etmez 139. 8/1.fkra hükmüne göre; organ (örnein yönetim kurulu) veya temsilcilik görevi yapan kiinin (örnein irket müdürü) ya da organ veya temsilci olmamakla birlikte tüzel kiinin faaliyeti çerçevesinde görev üstlenen kiinin (örnein, 139 Madde Gerekçesi 190 tüzel kii tarafndan verilen yetkiyle görev yapan sat eleman gibi) bu görevi kapsamnda ilemi bulunduu kabahatten dolay tüzel kii hakknda da idari yaptrm uygulanabilecektir. Tüzel kiinin bu ekilde idari yaptrmla cezalandrlmasnda nedensellik bann bulunmas ve cezalarn ahsilii ilkesinin de göz önünde bulundurulmas gerekir 140 Kanunun 8/2.fkrasna göre, ayn kabahatten dolay, temsilci sfatyla hareket eden kiinin bu sfatla balantl olarak ilemi bulunduu kabahatten dolay temsil edilen gerçek kii hakknda da idari yaptrm uygulanabilir. Öte yandan, gerçek kiiye ait bir (örnein, tüzel kiilii olmayan bir ticari iyerinde) ite çalan kiinin bu faaliyeti çerçevesinde ilemi bulunduu kabahatten dolay, i sahibi kii hakknda da idari yaptrm uygulanabilecektir. Bu hüküm sonucu olarak gerçek kiiler, çaltrdklar veya temsilcileri olan faillerin fiilinden ötürü sorumlu olacaklardr. Hukuki ilikinin dayana, borçlar, ticaret veya aile hukuku olabilecei gibi, hukuken geçerli iliki olmad hallerde de bu sorumluluk kabul edilmitir. Örnein 3285 sayl HSZK’nun 51.maddesinde bu tür sorumluluk kabul edilmitir. Çevre Kanunu’nun 20/c bendinde hava kirlilii yönünden belirlenen standartlara aykr emisyona neden olunmasndan dolay cezai sorumluluun toplu stlan konutlarda yöneticiye ait olduu öngörülmütür. Kabahatler Kanununda kabahat fiillerinden sorumlu tüzel kiinin nitelii hususunda bir ayrm gözetilmediinden, özel hukuk tüzel kiileri yannda kamu tüzel kiileri de idari yaptrmn muhatab olabilir. Örnein 4857 sayl Kanununun 101.maddesi ile 5510 sayl Sosyal Sigortalar ve Genel Salk Sigortas Kanununun 11.maddesinde dorudan kamu tüzel kiilerine kabahatten dolay idari para cezas uygulanaca öngörülmütür. Kimi kanunlarda ise kamu kurum ve kurulularnn yöneticileri, sorumlular, kamu görevlileri, mesul amirleri konumunda bulunan kiilerin kabahatten dolay sorumluluklar düzenlenmitir. Örnein, 1593 sayl UHK’nun 289., 3285 sayl HSZK’nun 49/II., 5429 sayl Türkiye statistik Kanununun 54., 7126 sayl Sivil Savunma Kanununun 47 ve 53., 2510 sayl skan Kanununun 46., 5490 sayl Nüfus Hizmetleri Kanununu 68., 4536 sayl Denizlerde ve Yurt Yüzeyinde Görülen Patlayc Madde ve üpheli Cisimlere Uygulanacak Esaslara likin Kanunun 68.maddelerinde yönetici ve personelin sorumluluu kabul edilmitir 141. KK’nun 8/3.fkrasna göre; Kanunun, organ veya temsilcide ya da temsil edilen kiide özel nitelikler arad hallerde de 1 ve 2.fkra hükümleri uygulanacaktr. Bu hüküm uyarnca, suçlardan farkl olarak, itirak ilikisinde tek tip faillik sisteminin benimsendii kabahatlerde, özel faillik niteliini tayan kiinin yan sra, bu nitelii tamayan kii de fail olarak sorumlu tutulacaktr. Maddenin 4.fkrasnda, organ veya temsilci sfatyla ya da hizmet ilikisine dayanarak gerçekletirilen fiiller açsndan özel bir düzenlemeye yer verilmitir. Buna göre, organ veya temsilcilik ya da hizmet ilikisinin dayanan oluturan ilem herhangi bir nedenle bilahare hukuka aykr bulunarak iptal edilebilir. 140 141 YALÇIN, smail; a.g.e., s.61 YALÇIN, smail; a.g.e., s.63 vd. 191 Ancak, buna ramen iptal öncesinde gerçekletirilen kabahatler açsndan bu madde hükümlerine göre idari yaptrm sorumluluu devam eder 142. Kast veya Taksir Madde 9- (1) Kabahatler, kanunda açkça hüküm bulunmayan hallerde, hem kasten hem de taksirle ilenebilir. AÇIKLAMA Suçlar kural olarak, ancak kasten ilenebilirler. Ancak kanunda açkça belirtilmi olmas halinde taksirle ilenen fiil de istisna olarak suç oluturabilir. Buna karlk, Kabahatler Kanununda benimsenen sisteme göre, kabahat türünden hakszlklar kural olarak hem kasten hem de taksirle ilenebilir. Ancak, sadece kasten veya taksirle ilenebilen fiilin kabahat oluturabilecei konusunda kanunda hüküm bulunabilir. Fakat Kanunun sisteminde, kabahatler açsndan da idari ceza sorumluluunun kabulü yani idari para cezasna karar verilebilmesi için, fiili ileyen gerçek kiinin en azndan taksire dayal kusurunun varl gerekir. Baka bir deyile, kabahatler bakmndan objektif sorumluluk kabul edilmemitir 143. TCK’nun 21.maddesinde, suçun olumasnn kasta bal olduu vurgulandktan sonra kast; “suçun kanuni tanmndaki unsurlarn bilerek ve istenerek gerçekletirilmesi” eklinde tanmlanmtr. Ayn Kanunun 22.maddesindeki tanmna göre taksir ise, dikkat ve özen yükümlülüüne aykrlk dolaysyla, bir davrann suçun kanuni tanmnda belirtilen neticesi öngörülmeyerek gerçekletirilmesidir. KK’nun 9.maddesinde, TCK’dan farkl olarak, kabahatlerin, kanunda açkça hüküm bulunmayan hallerde, hem kasten ve hem de taksirle ilenebilecei belirtilmitir. Buna göre, ilgili kanunda, sadece kasten veya sadece taksirle ilenebilen fiilin kabahat oluturabilecei konusunda hüküm bulunabilir. Ancak kanunda açkça belirtilmemi olsa bile, fiilin taksirle ilenmesinin yaptrm altna alndna dair düzenlemeye yer verilmedii sürece bu kabahatin kasten ilenebileceinin kabulü gerekir. Kanunlarda “kasden” veya “bilerek” ya da “kastl olarak” eklinde kabahatin olumasnn kastn varlna bal olduu vurgulanmaktadr. Taksirli kabahatlerde ise “neden olma” ya da “tedbirleri (önlemleri) almama” eklinde taksir kavramna vurgu yaplmaktadr. Kabahatlerde, taksirli hareket sonucu neden olunan neticeye göre fail için ahsi cezaszlk (TCK 22/6.f.) ve bilinçli taksir (TCK 22/3.f.) önem tamaz ve kabahat nedeniyle sorumluluu etkilemez. Hata Madde 10- (1) Türk Ceza Kanununun hata hallerine ilikin hükümleri, ancak kasten ilenen kabahatler bakmndan uygulanr. AÇIKLAMA KK’nun 10.maddesinde, Türk Ceza Kanununun hata hallerine ilikin hükümlerinin, ancak kasten ilenen kabahatler bakmndan uygulanaca belirtilmitir. 142 143 Madde Gerekçesi Madde Gerekçesi 192 TCK’nun “Hata” kenar balkl 30.maddesinde ise; “Fiilin icras srasnda suçun kanuni tanmndaki maddi unsurlar bilmeyen bir kimse, kasten hareket etmi olmaz. Bu hata dolaysyla taksirli sorumluluk hali sakldr. Bir suçun daha ar veya daha az cezay gerektiren nitelikli hallerinin gerçekletii hususunda hataya düen kii, bu hatasndan yararlanr. Ceza sorumluluunu kaldran veya azaltan nedenlere ait koullarn gerçekletii hususunda kaçnlmaz bir hataya düen kii, bu hatasndan yararlanr. ledii fiilin hakszlk oluturduu hususunda kaçnlmaz bir hataya düen kii, cezalandrlmaz” kurallarna yer verilmitir. Kasten ilenen bir kabahatin faili, TCK’nun 30.maddesinde öngörülen nedenlerden birine dayal olarak hataya dütüünü savunarak, kusurluluu kaldran bu nedenden dolay ceza verilmemesini talep edebili veya kanun yolu bavurusunda bu hususu ileri sürebilir. Örnein, dada, yaylada yaayan bir kimse, KK’nun 32.maddesi kapsamnda yöneticilerin aldklar karantina kararndan teknolojik ve ekonomik imkanszlk nedeniyle haberdar olmadndan dolay bu Kanunun 10.maddesi hükmü nedeniyle kabahatten dolay sorumlu tutulamayacaktr. Sorumluluk Madde 11- (1) Fiili iledii srada onbe yan doldurmam çocuk hakknda idarî para cezas uygulanamaz. (2) Akl hastal nedeniyle, iledii fiilin hukukî anlam ve sonuçlarn alglayamayan veya bu fiille ilgili olarak davranlarn yönlendirme yetenei önemli derecede azalm olan kii hakknda idarî para cezas uygulanmaz. AÇIKLAMA KK’nun 11.maddesinde, fiili iledii srada onbe an doldurmam çocua ya da iledii fiilin hukuki anlam ve sonuçlarn alglayamayan veya bu fiille ilgili olarak davranlarn yönlendirme yetenei önemli derecede azalm olan akl hastasna idari para cezas verilemeyecei belirtilmitir. Kanun bu hükmüyle, ya küçüklüü konusunda TCK’nun öngördüü sistemden ayrlarak kabahatlerde sorumluluk için çocuun onbe yan doldurmas gerektiini benimsemi ve 15-18 ya grubundaki kabahat faili hakknda indirim kabul etmemitir. Gerek onbe yan doldurmayan çocuklar ve gerekse akl hastas bakmndan yalnzca idari para cezas bakmndan sorumsuzluk öngörülmü olduundan, mülkiyetin kamuya geçirilmesi ve uyduu ölçüd6e dier idari tedbirlerin uygulanmas mümkündür. Örnein, bu Kanuna göre sorumluluu bulunmayan onbe yan doldurmam çocuun kumar veya dilencilik kabahati nedeniyle elde ettikleri gelire el konularak, mülkiyetin kamuya geçirilmesine karar verilebilecektir 144. Ancak, ortada bir suç bulunmadndan, kabahat nedeniyle çocuklara veya akl hastalarna özgü güvenlik tedbirleri (TCK 56, 57.md.) uygulanamayacaktr. Hukuka Uygunluk Nedenleri le Kusurluluu Ortadan Kaldran Nedenler 144 ERDOAN, Yüksel; a.g.e., s.81; YALÇIN, smail; a.g.e., s.75 vd. 193 Madde 12- (1) Bu Kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde, Türk Ceza Kanununun hukuka uygunluk nedenleri ile kusurluluu ortadan kaldran nedenlere ilikin hükümleri, kabahatler bakmndan da uygulanr. AÇIKLAMA KK’nun 12.maddesinde, Türk Ceza Kanununun hukuka uygunluk nedeniyle kusurluluu ortadan kaldran nedenlere ilikin hükümlerinin kabahatler açsndan da uygulanabilecei kabul edilmitir. Ancak, bu Kanunda aksine hüküm bulunan haller sakl tutulmutur. Kanunun 10.maddesinde “hata” ve 11.maddesinde ise “sorumluluk” konular özel olarak düzenlendiinden, 12.madde ile yollama yaplan TCK’nun kusurluluu ortadan kaldran dier nedenlerinin kabahatler açsndan uygulanabilecei anlalmaktadr. Kabahatler açsndan faile bal yasal indirim ya da kusurluluu azaltan nedenler öngörülmediinden, örnein, kast olmakszn snrn almas (TCK 27.md.) veya haksz tahrik (TCK 29.md.) hükümlerinin kabahatlerde uygulanmas mümkün deildir. KK’da ya küçüklüü ve akl hastal hakknda 11.maddede özel düzenleme öngörülmesine karn sar ve dilsizler bakmndan bir hükme yer verilmemitir. Bu durumda TCK’nun 33.maddesi de gözetilerek onsekiz yan doldurmayan sar ve dilsizlerin kabahatlerden dolay sorumsuz olacaklar düünülebilirse de bu husustaki yasal boluun yasa koyucu tarafndan doldurulmas gerektii kansndayz. 12.maddede yaplan yollama nedeniyle; TCK’nun 28.maddesinde kusurluluu kaldran bir neden olarak düzenlenen “cebir ve iddet, korkutma ve tehdit” sonucu kabahat ileyen kimseye idari yaptrm uygulanamaz. Örnein illegal bir örgütün tehdidi ile afi asmaya zorlanan kiinin sübjektif durumu, o anki koullarda fizik ve psiik hali deerlendirilerek, cebir ve iddetin, kii tarafndan kar konulamaz ve baka ekilde kurtulamayaca, iradeye bask oluturacak korkutma veya tehdidin de muhakkak ve ar nitelikte olmas halinde koullar varsa ilgili kiiye idari yaptrm uygulanmamas gerekir. Hukuka uygunluk nedenleri olan TCK’nun 24.maddesinde öngörülen kanunun hükmünün (görevin) yerine getirilmesi, meru savunma (TCK 25/1), zorunluluk hali (TCK 25/2), hakkn kullanlmas (TCK 26/1) ve ilgilinin rzas (TCK 26/2.md.) koullarnn bulunmas halinde kabahatler bakmndan da uygulanr. Teebbüs Madde 13- (1) Kabahate teebbüs cezalandrlmaz. Ancak, teebbüsün de cezalandrlabileceine dair ilgili kanunda hüküm bulunan haller sakldr. Bu durumda, Türk Ceza Kanununun suça teebbüse ve gönüllü vazgeçmeye ilikin hükümleri, kabahatler bakmndan da uygulanr. AÇIKLAMA KK’nun 13.maddesinde, özel kanun hükümleri dnda, kural olarak kabahate teebbüsün cezalandrlmayaca öngörülmütür. Özel kanunda hüküm bulunmas halinde ise, Türk Ceza Kanununun suça teebbüse ve gönüllü vazgeçmeye ilikin hükümleri, kabahatler bakmndan da uygulanacaktr. 194 TCK’nun 35.maddesine göre suça teebbüs, kiinin, ilemeyi kastettii bir suçu elverili hareketlerle dorudan doruya icraya balayp da elinde olmayan nedenlerle tamamlayamamasdr. TCK’nun 36.maddesinde düzenlenen “gönüllü vazgeçme” bir ahsi cezaszlk nedenidir. Buna göre, fail, suçun icra hareketlerinden gönüllü vazgeçer veya kendi çabasyla suçun tamamlanmasn veya neticenin gerçeklemesini önlerse, teebbüsten dolay cezalandrlmaz; fakat tamam olan ksm esasen bir suç oluturduu takdirde sadece o suça ait ceza ile cezalandrlr. lgili kanunda fiile teebbüsün kabahat saylmas halinde, kabahatlerde, yaptrmlardan indirim söz konusu olamayacandan, bu durumda gönüllü vazgeçmenin koullar varsa, yani, kabahat failinin icra hareketlerinden gönüllü olarak vazgeçmesi veya kendi abasyla kabahatin tamamlanmasn veya neticenin gerçeklemesini önlemesi durumunda, teebbüsten dolay deil, ancak tamam olan ksm baka bir kabahat oluturduu takdirde, kii ondan sorumlu tutulabilecektir. Eer baka bir kabahat oluturmuyorsa fail, teebbüsten dolay cezalandrlmaz ve hakknda CMK’nun 223/4.maddesi uyarnca ceza verilmesine yer olmadna karar verilir. tirak Madde 14- (1) Kabahatin ileniine birden fazla kiinin itirak etmesi halinde bu kiilerin her biri hakknda, fail olarak idarî para cezas verilir. (2) Özel faillik niteliinin arand durumlarda, kabahate itirak eden ve bu nitelii tamayan kii hakknda da fail olarak idarî para cezas verilir. (3) Kabahate itirak için kasten ve hukuka aykr ilenmi bir fiilin varl yeterlidir. Kabahatin ileniine itirak eden kii hakknda, dierlerinin sorumlu olup olmad göz önünde bulundurulmakszn idarî para cezas verilir. (4) Kanunda özel faillik niteliini tayan kii açsndan suç, dier kiiler açsndan kabahat olarak tanmlanan fiilin, bu nitelii tayan ve tamayan kiiler tarafndan ortaklaa ilenmesi halinde suça itirake ilikin hükümler uygulanr. AÇIKLAMA KK’nun 14.maddesinin birinci fkrasnda; kabahatlere itirak haliyle ilgili olarak tek tip fail sistemi kabul edilmi, itirak eden kiiler arasnda fail ve erik (azmettiren veya yardm eden) ayrm gözetilmemitir 145. Buna göre, kabahatin ileniine birden fazla kiinin itirak etmesi halinde bu kiilerin her biri hakknda, fail olarak idari para cezas verilecektir. Maddenin ikinci fkrasnda, yasa koyucu TCK’da öngörülen özgü suçlara itirak hükümlerinden ayrlmtr. TCK’nun 40.maddesine göre, özgü suçlara, ancak özel faillik nitelii tayan kii fail olabilir, bu suçlarn ileniine itirak eden, dier kiiler azmettiren ve yardm eden olarak sorumlu olabilir iken, KK’nun 14/2.fkrasna göre, kabahatler bakmndan özel faillik niteliinin arand durumlarda, kabahate itirak eden ve bu nitelii tamayan kii hakknda da fail olarak idari para cezas verilecektir. 145 Madde Gerekçesi 195 Maddenin üçüncü fkrasnda, kabahate itirak için kasten ve hukuka aykr ilenmi bir fiilin varln gerekli ve yeterli olduu kabul edilmitir. Bunun sonucu olarak, kabahatin ileniine itirak eden kiilerden birinin, örnein kusur yeteneinin olmamas, dier ortaklarn idari para cezas ile cezalandrlmasn engellemez 146. Örnein, faillerden birinin akl hastas ya da onbe yan doldurmam bir çocuk olmas, dier kiilerin cezalandrlmas bakmndan önem tamayacaktr. Herhangi bir kii açsndan kabahat oluturan fili, özel faillik nitelii tayan bir bakas açsndan suç oluturabilir. Maddenin dördüncü fkras, bu hallere özgü ve fakat sadece itirakle ilgili bir hüküm içermektedir. Buna göre, Kanunda özel faillik niteliini tayan kii açsndan suç, dier kiiler açsndan kabahat olarak tanmlanan fiilin, bu nitelii tayan ve tamayan kiiler tarafndan ortaklaa ilenmesi halinde suça itirake ilikin hükümler uygulanacaktr. Madde gerekçesinde bu fkra ile ilgili olarak, “kii, kendisi açsndan kabahat oluturan fiili tek bana ilemi olsayd, kabahatten dolay hakknda idari para cezas verilecekti; ancak özel faillik niteliini tayan bir kii ile birlikte bu fiili ilemi olduu için, artk hakknda idari para cezas deil, özel faillik niteliini tayan kiinin ilemi bulunduu suça itirakten dolay Türk Ceza Kanununun itirake ilikin hükümlerine göre hapis veya adli para cezasna hükmolunacaktr” denilmektedir. Örnein, 5179 sayl Gdalarn Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Deitirilerek Kabulü Hakknda Kanunun 18/c maddesine aykr olarak bir gda iyerinde sala zararl gda maddesi üreten iyeri sorumlusu veya gerçek kiinin fiili bu Kanunun 29/ bendinde suç olarak tanmlanmtr. Bu iyerine denetimle görevli personelin girmesini engelleyen güvenlikten sorumlu çalann fiili ayn Kanunun 29/m bendinde “denetimi engelleme” kabahatini oluturmasna karn, bu kii 5326 sayl KK’nun 14/4.fkras hükmü uyarnca TCK’nun 39/2-c maddesi kapsamnda yardm eden sfatyla, özel fail olarak 5179 sayl Kanunun 29/ bendinde tanmlanan suçu ileyen iyeri sorumlusu veya gerçek kiinin suçuna itirakten sorumlu tutulabilecektir 147. çtima Madde 15- (1) Bir fiil ile birden fazla kabahatin ilenmesi halinde bu kabahatlere ilikin tanmlarda sadece idarî para cezas öngörülmüse, en ar idarî para cezas verilir. Bu kabahatlerle ilgili olarak kanunda idarî para cezasndan baka idarî yaptrmlar da öngörülmü ise, bu yaptrmlarn her birinin uygulanmasna karar verilir. (2) Ayn kabahatin birden fazla ilenmesi halinde her bir kabahatle ilgili olarak ayr ayr idarî para cezas verilir. Kesintisiz fiille ilenebilen kabahatlerde, bu nedenle idarî yaptrm karar verilinceye kadar fiil tek saylr. 146 147 Madde Gerekçesi YALÇIN, smail; a.g.e., s.81 196 (3) Bir fiil hem kabahat hem de suç olarak tanmlanm ise, sadece suçtan dolay yaptrm uygulanabilir. Ancak, suçtan dolay yaptrm uygulanamayan hallerde kabahat dolaysyla yaptrm uygulanr. AÇIKLAMA KK’nun 15/1.fkrasnda, içtima konusunda TCK’nun 44.maddesinde düzenlenen farkl neviden fikri içtima kuralna benzer bir düzenleme öngörülmütür. Buna göre; bir fiil ile birden fazla kabahatin ilenmesi halinde bu kabahatlere ilikin tanmlarda sadece idari para cezas öngörülmüse, en ar idari para cezas verilecektir. ayet kabahatlerle ilgili olarak kanunda idari para cezasndan baka idari yaptrmlar da öngörülmü ise, bu yaptrmlarn her birinin uygulanmasna da ayrca karar verilecektir. Dier bir anlatmla, bir fiil ile birden fazla kabahatin ilenmesi halinde, bu kabahatlerle ilgili olarak, idari para cezas dndaki, örnein; kabahat konusu eyann mülkiyetinin kamuya geçirilmesi, ruhsatn iptali, iyerinin kapatlmas, trafikten men, sürücü belgesinin geri alnmas gibi idari yaptrmlar içtima konusu olamayacak, her kabahat fiilinin karl olarak bu yaptrmlarn uygulanmasna da karar verilecektir. 15.maddenin ikinci fkrasnda, ayn kabahatin birden fazla ilenmesi halinde her bir kabahatle ilgili olarak, ayr ayr idari para cezas verilecei öngörülerek, zincirleme suç benzeri bir düzenlemeye yer verilmitir. Eer kesintisiz (temadi eden) fiille ilenebilen bir kabahat söz konusu ise, idari yaptrm karar verilinceye kadar fiil tek saylacaktr. Örnein bilgi verme veya bildirme yükümlülüünün ihmali bir davranla yerine getirilmemesini kabahat olarak tanmlayan bir Kanun hükmünün hukuki veya fiili bir kesinti olmadan belli bir zaman sürecinde ihlali halinde bu tür kesintisiz fiille ilenen bir kabahatin varl kabul edilerek, idari yaptrm karar verilinceye kadar fiil tek saylarak faile tek kabahatin yaptrmnn verilmesi gerekir. Bir fiil, baz durumlarda hem suç hem de kabahat oluturabilir. Maddenin üçüncü fkras, bu hallere özgü ve fakat sadece içtima ile ilgili bir hüküm içermektedir. Bu gibi durumlarda kii hakknda sadece suçtan dolay ceza ve güvenlik tedbirine hükmedilebilecektir; fiilin kabahat oluturmas dolaysyla ayrca idari yaptrm uygulanamayacaktr. Böylece “non bis in idem” kuralna suçlarla kabahatler arasnda da geçerlilik tannmtr. Ancak, suçtan dolay ceza veya güvenlik tedbirine hükmedilemeyen hallerde, kabahat dolaysyla yaptrm uygulanacaktr. Ayn fiil hem idari, hem de cezai bir yaptrm gerektiriyorsa, bu durumda daha önce idari nitelikte bir yaptrm uygulanmas, o fiil hakknda cezai yaptrm uygulanmas için yaplacak ceza muhakemesini engelleyemeyecei gibi, cezai yaptrmn uygulanmasna da engel olamayacaktr 148. Bir eylemin suç ya da kabahat oluturduu konusunda ilgili idari birimini tereddüt etmesi halinde, bu konuda deerlendirme yaplmas bakmndan soruturma evraknn yetkili C.Savclna gönderilmesi, eylemin suç ya da kabahat oluturduu yolundaki 148 YILDIZ, Ali Kemal; “Kabahatler Kanunu-Uygulama ve Sorunlar” TCK-CMK-Kabahatler Kanunu ve lgili Yönetmeliklerin Uygulamalarnn Deerlendirilmesi Semineri Teblileri EGM Eitim Dairesi Bakanl Yayn No: 33, Ankara-2006, s.194 197 saptamann C.Savcl ya da gerekli görüldüünde mahkemece yaplmasnn salanmasnn daha yerinde olaca yolundaki görüe 149 biz de katlyoruz. Suçla korunan hukuki deerin kabahate nazaran tad önem de öncelikle suçtan dolay soruturmann öncelikli yaplmasn gerektirmektedir. KK’nun 15/3.fkras, ceza hukukuna üstünlük tanmakta, ayn eylemin hem suç hem de kabahat olarak kabul edilmesine olanak vermemektedir 150. Suçtan dolay yaptrm uygulanmayan hallerde, kabahat dolaysyla yaptrm uygulanacandan, bu gibi hallerde, adli merciler ile görevli idari merci arasnda ibirlii gerekmektedir. Özellikle idari merciin, adli makamn görevine giren suçun sonucunu mutlaka aratrmas ve bu konudaki kesinlemi karar istemesi gerekmektedir. dari makam, adli merciden gelen kesin karar sonucuna göre, eer ceza verilmemi ise ve koullar varsa idari yaptrma karar verecektir 151. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM darî Yaptrmlar Yaptrm Türleri Madde 16- (1) Kabahatler karlnda uygulanacak olan idarî yaptrmlar, idarî para cezas ve idarî tedbirlerden ibarettir. (2) darî tedbirler, mülkiyetin kamuya geçirilmesi ve ilgili kanunlarda yer alan dier tedbirlerdir. AÇIKLAMA KK’nun 16/1.fkrasnda, kabahatler karlnda uygulanacak olan idari yaptrmlarn, idari para cezas ve idari tedbirlerden ibaret olduu belirtilmitir. kinci fkrada ise, idare tedbirlerin mülkiyetin kamuya geçirilmesi ve ilgili kanunlarda yer alan dier tedbirler olduu ifade edilmitir. Madde gerekçesinde, TCK’da suç karlnda bir güvenlik tedbiri olarak öngörülen müsadere ile bir kavram kargaasna neden olmamak için, kabahatlerle balantl olarak müsadere kavram yerine, mülkiyetin kamuya geçirilmesi ifadesinin kullanld belirtilmitir. lgili kanunlarda yer alan tedbirler ise, KK’nun 19.maddesinde gösterilmitir. Bunlar; bir meslek ve sanatn yerine getirilmemesi, iyerinin kapatlmas, ruhsat veya ehliyetin geri alnmas, kara, deniz veya hava nakil aracnn trafikten veya seyrüseferden alkonulmas gibi yaptrmlardr. Bu saylan idari tedbir kararlarna kar adli yarg yerine deil idari yarg yerine bavurulabilir. darî Para Cezas Madde 17- (1) darî para cezas, maktu veya nispi olabilir. (2) darî para cezas, kanunda alt ve üst snr gösterilmek suretiyle de belirlenebilir. Bu durumda, idarî para cezasnn miktar belirlenirken ilenen kaba- 149 150 151 MERAN, Necati; Kabahatler Kanunu ve Kabahat çeren Kanunlar, Adalet Yaynevi, Ankara-2008, 3.Bas, s.43 OTACI, Cengiz; Türk Kabahatler Hukuku, Ocak-2006, Turhan Kitabevi, s.40 KARAGÜLMEZ, Ali; a.g.e., s.249 198 hatin hakszlk içerii ile failin kusuru ve ekonomik durumu birlikte göz önünde bulundurulur. (3) (Deiik: 6/12/2006-5560/32 md.) 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayl Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (I), (II) ve (III) sayl cetvellerde yer alan kamu idareleri tarafndan verilen idarî para cezalarnn ilgili kanunlarnda 1/6/2005 tarihinden sonra belirlenen orann dndaki ksm ile Cumhuriyet basavclklar ve mahkemeler tarafndan verilen idarî para cezalar Genel Bütçeye gelir kaydedilir. Sosyal güvenlik kurumlar ile mahalli idareler tarafndan verilen idarî para cezalar kendi bütçelerine gelir kaydedilir. Dier kamu kurum ve kurulular tarafndan verilen idarî para cezalar ise, ilgili kanunlarndaki hükümler sakl kalmak kaydyla, Genel Bütçeye gelir kaydedilir. Kamu kurumu niteliindeki meslek kurulularnn verdii para cezalar, kendi kanunlarndaki hükümlere tâbidir. Kiinin ekonomik durumunun müsait olmamas halinde, idarî para cezasnn, ilk taksitinin pein ödenmesi kouluyla, bir yl içinde ve dört eit taksit halinde ödenmesine karar verilebilir. Taksitlerin zamannda ve tam olarak ödenmemesi halinde, idarî para cezasnn kalan ksmnn tamam tahsil edilir. (4) (Deiik: 6/12/2006-5560/32 md.) Genel Bütçeye gelir kaydedilmesi gereken idarî para cezalarna ilikin kesinleen kararlar, 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayl Amme Alacaklarnn Tahsil Usulü Hakknda Kanun hükümlerine göre tahsil edilmek üzere Maliye Bakanlnca belirlenecek tahsil dairelerine gönderilir. Sosyal güvenlik kurumlar ve mahalli idareler tarafndan verilen idarî para cezalar, ilgili kanunlarnda aksine hüküm bulunmad takdirde, Amme Alacaklarnn Tahsil Usulü Hakknda Kanun hükümlerine göre kendileri tarafndan tahsil olunur. Dier kamu kurum ve kurulular tarafndan verilen ve Genel Bütçeye gelir kaydedilmesi gerekmeyen idarî para cezalar, ilgili kanunlarnda özel hüküm bulunmad takdirde genel hükümlere göre tahsil olunur. (5) darî para cezas tamamen tahsil edildikten itibaren en geç bir ay içinde durum, ilgili kamu kurum ve kuruluuna bildirilir. (6) Kabahat dolaysyla idarî para cezas veren kamu görevlisi, ilgilinin rza göstermesi halinde bunun tahsilatn derhal kendisi gerçekletirir. darî para cezasn kanun yoluna bavurmadan önce ödeyen kiiden bunun dörtte üçü tahsil edilir. Pein ödeme, kiinin bu karara kar kanun yoluna bavurma hakkn etkilemez. (7) darî para cezalar her takvim yl bandan geçerli olmak üzere o yl için 4.1.1961 tarihli ve 213 sayl Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarnca tespit ve ilân edilen yeniden deerleme orannda artrlarak uygulanr. Bu suretle idarî para cezasnn hesabnda bir Türk Lirasnn küsuru dikkate alnmaz. Bu fkra hükmü, nispi nitelikteki idarî para cezalar açsndan uygulanmaz. AÇIKLAMA KK’nun 17.maddesinde idari para cezasna ilikin düzenlemelere yer verilmitir. Maddenin birinci fkrasnda idari para cezasnn maktu veya nispi olabilecei kabul edilmitir. kinci fkrasnda ise, idari para cezasnn her zaman 199 maktu olmayabilecei anlamnda, kanunlarda alt ve üst snr gösterilmek suretiyle ed belirlenebilecei vurgulandktan sonra, idari para cezasnn miktar belirlenirken, yani cezann iki snr arasnda bireyselletirilmesi srasnda ilenen kabahatin hakszlk içerii ile failin kusurunun ve ekonomik durumunun birlikte göz önünde bulundurulmas gerektii bir kural olarak öngörülmütür. Bu kural, fiille orantl ceza ilkesinin uygulanmas maksadyla konulmu olup, idari para cezasna karar verecek kamu görevlisi veya kurul bu takdir yetkisini keyfi olarak kullanamayacaktr 152. Maddenin üçüncü fkrasnda, idari para cezasnn, Devlet Hazinesine ödenecei kabul edilmitir. Bu hükümle, çeitli mevzuatta yer alan idari para cezasnn münhasran ilgili kamu kurum ve kuruluunun geliri olduu yönündeki düzenlemelerin oluturduu sakncalarn giderilmesinin amaçland madde gerekçesinde belirtilmitir. Ayrca üçüncü fkra metninde, idari para cezasnn belli koullarda taksitle ödenmesine imkan tanyan bir düzenleme yer almaktadr. Dördüncü fkrann 5560 sayl Kanunla deiik metninde de, Genel Bütçeye gelir kaydedilmesi gereken idari para cezalarna ilikin kesinleen kararlarn 6183 sayl AATUHK hükümlerine göre tahsil edilmek üzere Maliye Bakanlnca belirlenecek tahsil dairelerine gönderilecei, sosyal güvenlik kurumlar ve mahalli idareler tarafndan verilen idari para cezalarnn, aksine hüküm bulunmad takdirde, yine ayn kanuna göre kendileri tarafndan tahsil olunaca, dier kamu kurum ve kurulular tarafndan verilen ve Genel Bütçeye gelir kaydedilmesi gerekmeyen idari para cezalar hakknda ise, ilgili kanunlarnda özel hüküm bulunmad takdirde genel hükümlere göre tahsil olunaca belirtilmitir. Beinci fkrada, idari para cezasnn tamamen tahsil edilmesinden itibaren en geç bir ay içinde durumun, ilgili kamu kurum ve kuruluuna bildirilecei öngörülmütür. Altnc fkrada, kabahat dolaysyla idari para cezas veren kamu görevlisinin de, ilgilinin rza göstermesi halinde bunun tahsilatn derhal kendisinin gerçekletirebilecei belirtilmi ve kimi Avrupa ülkelerinde de uygulanan, para cezasnn bir an önce tahsil edilmesini salamaya yönelik tevik hükmüne de yer verilmitir. Buna göre, Kanun yoluna bavurmadan önce cezay pein ödeyen kiiden indirimli olarak, dörtte üçünün tahsil edilmesi, bu durumda ise, ilgili karara kar kanun yoluna bavurma hakknn etkilenmeyecei de vurgulanmtr. Yedinci fkrada ise, kanunlarda öngörülen maktu idari para cezas miktarlarnn enflasyondan etkilenmesi halinde yeniden belirlenmesine ilikin bir düzenlemeye yer verilmitir. Buna göre; idari para cezalar, her takvim yl bandan geçerli olmak üzere, o yl için 213 sayl Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarnca tespit ve ilan edilen yeniden deerleme orannda artrlarak uygulanacaktr. Bu suretle idari para cezasnn hesabnda bir Türk Lirasnn küsuru dikkate alnmayacaktr. Ayrca bu fkra hükmüyle getirilen kuraln, nispi nitelikteki idari para cezalar açsndan uygulanamayaca da hükme balanmtr. 152 GÖKCAN, Hasan Tahsin; “Kabahatler Kanununa Göre dari Para Cezalarnn Uygulanmas”, Türk Hukuk Dergisi, Kasm-2005, S.104, s.18 vd. 200 ?'8-/:'?1'8'8/ *G\GQG¨GQOTĄGGZ_GVϙSϙTKJKTO_RKYG_ϙRϙϘSGX?GYGYϙMKXKàOTIK\KXORKTVG XGIK`GYϙTϙTOIXG_UR[ORK·JKZORSKYOGSGIϙ_RGHGĄRGZϙRGTORGSYϙ`OIXGZGQOHOTKOZOXG`ϙTOVZGRO TK OROĄQOTJOX ?KXKR SGNQKSKIK OJGXO VGXG IK`GYϙTϙT 9G_ϙRϙ ?GYGȑ_G M·XK GRϙTSGYϙ MKXKQOXQKT MKTKR NGIO` _UR[ ORK ZGQOV _GVϙRGSG_GIGàϙ MKXKQ¨KYO_RK OYZKS XKJJKJORSOĄ! QGXGXJG\GIϙZGXGLϙTJGTZKS_O`UR[TS[ĄZ[X *G\GQUT[Y[GRGIGàϙTOJGXOVGXGIK`GYϙTGOROĄQOTURJ[à[\KH[Z½XGRGIGQRGXϙT·`KR HOXZGQOV_UR[·TM·XKT9G_ϙRϙ?GYGMKXKàOTIKGRϙTGHORKIKàOZGXZϙĄSGYϙ`JϙX4K\GXQO HOX GRGIGàϙT ·JKZORSKYO GSGIϙ_RG ·`KR ZGQOV _UR[ ·TM·X½RS½Ą URSGYϙ U GRGIGàϙT MKTKR ZGQOV_UR[\K_GMKTKRN½Q½SRKXMKXKàOTIKOYZKTSKYOTOKTMKRRKSK`'RGIGQRϙTϙTH[QUT[ JGYK¨OSROQNGQQϙH[R[TJ[à[T[T\KH[NGQQϙTϙMKTKRZGQOVN½Q½SRKXOTJKT_GTGQ[RRGT JϙàϙTϙTQGH[R½MKXKQOX?KXKRSGNQKSKIKG¨ϙQRGTGT_·TRKXM·`KZORKXKQOYOTKYGYϙTϙTOTIK RKTSKYOMKXKQOXQKT_KXOTJKURSG_GTMKXKQ¨KORK_G`ϙRϙHO¨OSJKQGXGX\KXORSOĄURSGYϙ[Y[R \K_GYG_G[_M[TJ½ĄSKJOàOTJKTQGXGXϙTHU`[RSGYϙTϙMKXKQZOXSOĄZOX 954; :KS_O` UR[TGT QGXGXϙT _[QGXϙJG M·YZKXORKT TKJKTRKXRK JG\GIϙ _GXGXϙTG (5@;23'9/4' \K VKĄOT GRϙTGT NGXIϙT OYZKQ NGROTJK MKXO \KXORSKYOTK U_¨UQR[à[_RG QGXGX \KXORJO 1'8Ā/5??'@/9/ *UY_GJGQO_G`ϙRGXGQGXGXϙTJG_GTJϙàϙQGTϙZRGXRG_GYG_G[_M[TMKXKQZOXOIOTKJKTRK XK ·`KRROQRK JKRORRKXOT JKàKXRKTJOXORSKYOTJK HOX OYGHKZYO`ROQ M·X½RSKSKYOTK M·XK _KXOTJK H[R[TSG_GT ZKS_O` OZOXG`RGXϙTϙT XKJJO_RK [Y[R \K _GYG_G [_M[T URGT N½QS½T UTGTSGYϙ M·X½Y½TJKURJ[à[SJGTYG_ϙT¨Uà[TR[à[THU`SGQGXGXϙTGQGZϙRSϙ_UX[S _K11 .* Mülkiyetin Kamuya Geçirilmesi Madde 18- (1) Kabahatin konusunu oluturan veya ilenmesi suretiyle elde edilen eyann mülkiyetinin kamuya geçirilmesine, ancak kanunda açk hüküm bulunan hallerde karar verilebilir. (2) Mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilikin karar, eyann; a) Kullanlmaz hale getirilmesi, b) Niteliinin deitirilmesi, c) Ancak belli bir surette kullanlmas, Koullarndan birinin yerine getirilmesine bal olarak belli bir süre geciktirilebilir. Belirlenen süre zarfnda koulun yerine getirilmemesi halinde eyann mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilir. (3) Mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilikin karar kesinleinceye kadar ilgili kamu kurum ve kuruluu tarafndan eyaya elkonulabilecei gibi; eya, kiilerin muhafazasna da braklabilir. 201 (4) Eyann mülkiyeti, kanunda açk hüküm bulunan hallerde ilgili kamu kurum ve kuruluuna, aksi takdirde Devlete geçer. (5) Eyann mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilebilmesi için fail hakknda idarî para cezas veya baka bir idarî yaptrm karar verilmi olmas art deildir. (6) Kaim deerin mülkiyetinin kamuya geçirilmesine de karar verilebilir. (7) Mülkiyeti kamuya geçirilen eya, baka suretle deerlendirilmesi mümkün olmazsa imha edilir. (8) Mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilikin karar, kesinlemesi halinde yerine getirilir. AÇIKLAMA KK’nun 18.maddesinde bir idari tedbir olarak mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptrmna ilikin hükümler düzenlenmitir. Maddenin birinci fkrasna göre, kabahatin konusunu oluturan veya ilenmesi suretiyle elde edilen eyann mülkiyetinin kamuya geçirilmesine, ancak kanunda açk hüküm bulunan hallerde karar verilebilecektir. Müsadereden farkl olarak, mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilikin karar, idari nitelikte bir karardr. Maddenin ikinci fkrasna göre, söz konusu kararda eyann; kullanlmaz hale getirilmesi, niteliinin deitirilmesi, ancak belli bir surette kullanlmas koullarndan birinin yerine getirilmesine bal olarak belli bir süre geciktirilebilecei öngörülmütür. Belirlenen süre zarfnda koulun yerine getirilmemesi halinde eyann mülkiyetinin kamuya geçirilmesi kararn geciktirilmesi koullarna ilikin, “örnein eya, yurda sokulmadan bile bir süre içinde baka bir ülkeye götürülüp kullanld, kullanlamaz hale getirildii veya sahibine iade edildii takdirde mülkiyetin kamuya geçirilmesine karar verilmeyebilecektir” denilmektedir. Maddenin üçüncü fkrasna göre; karar kesinleinceye kadar ilgili kamu kurum ve kuruluu tarafndan eyaya elkonulabilecei gibi, eyann kiilerin muhafazasna da braklabilecei öngörülmütür. Maddenin dördüncü fkrasnda, bu tedbirin konusunu oluturan eyann mülkiyetinin, kanunda açk hüküm bulunan hallerde, kanunda öngörülen ekilde ilgili kamu kurum ve kuruluu veya hüküm bulunmayan hallerde Devlete geçecei belirtilmitir. Maddenin beinci fkrasna göre, mülkiyetin kamuya geçirilmesine karar verilebilmesi için, fail hakknda idari para cezas veya baka bir idari yaptrm karar verilmi olmas art deildir. Maddenin altnc fkrasnda, kabahat konusu oluturan eyin elde edilememesi halinde, TCK’nun 54.maddesindeki müsadere hükümlerinde olduu gibi, ekonomik deerin harcama, imha, tüketme gibi hareketlerle elkonulmasnn imkansz klnmas durumunda, karl para tutarnn yani, kaim deerin mülkiyetinin kamuya geçirilmesine de karar verilebilecei öngörülmütür. Maddenin yedinci fkrasna göre, tpk müsaderede olduu gibi, mutlaka eyann ekonomik deer tamas gerekmemektedir. Bu nedenle, mülkiyeti kamuya geçirilen eya, baka suretle deerlendirilmesi mümkün olmazsa imha edilecektir. 202 Maddenin yedinci fkrasna göre, mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilikin karar, ancak kesinlemesi halinde yerine getirilebilecektir. Yerine getirme zamanam süresi de kararn kesinlemesi tarihinden itibaren ilemeye balayacaktr (21.md.). Sakl Tutulan Hükümler Madde 19- (1) Dier kanunlarda kabahat karlnda öngörülen belirli bir süre için; a) Bir meslek ve sanatn yerine getirilmemesi, b) yerinin kapatlmas, c) Ruhsat veya ehliyetin geri alnmas, d) Kara, deniz veya hava nakil aracnn trafikten veya seyrüseferden alkonulmas, Gibi yaptrmlara ilikin hükümler, ilgili kanunlarda bu Kanun hükümlerine uygun deiiklik yaplncaya kadar sakldr. AÇIKLAMA KK’nun 19.maddesinde, bu Kanunda benimsenen idari yaptrm sistemiyle badamayan ancak yürürlükteki kimi kanunlarda öngörülen dier idari tedbirlerle ilgili bir düzenlemeye yer verilmitir. Madde gerekçesinde anlan idari tedbirlerle ilgili olarak, “belirli bir süre için uygulanmalar ve bu nedenle idari ceza niteliini tamalar dolaysyla, söz konusu yaptrmlar, bu Tasarda benimsenen idari yaptrm sistemiyle badamamaktadrlar. Genel bir kanun niteliinde olan bu Tasarnn kanunlamas halinde, ilgili kanunlarda yer alan bu yaptrmlarn etkisiz kalmasnn uygulamamz açsndan ortaya çkarabilecei muhtemel sakncalar giderebilmek için bu madde hükmü kabul edilmitir. Ancak, bilahare, bu kanunlardaki idari yaptrm rejimlerinin bu Tasarda benimsenen genel kurallarla uyumunun salanmas gerekmektedir.” denilerek “sakl tutulan hükümler” balkl 19.maddenin neden düzenlendii açklanmtr. Maddede, dier kanunlarda kabahat karlnda öngörülen belirli bir süre için; a.Bir meslek ve sanatn yerine getirilmemesi, b.yerinin kapatlmas, c.Ruhsat veya ehliyetin geri alnmas, d.Kara, deniz veya hava nakil aracnn trafikten veya seyrüseferden alkonulmas gibi yaptrmlara ilikin hükümlerin, ilgili kanunlarda bu Kanun hükümlerine uygun deiiklik yaplncaya kadar sakl olduu hükme balanmtr. Kanunun 27.maddesinde, kabahatten dolay sadece idari para cezas ve mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilikin idari yaptrm kararna kar, sulh ceza mahkemesine bavurulabilecei belirtilmitir. Bu nedenle idari tedbir kararna kar kanun yolu bakmndan idare mahkemesine bavurulabilecektir. Bu durumda idari yaptrmlarla birlikte, idari tedbir kararlar tümüyle idari yarg yerinde iptal davasna konu olabilecektir. Soruturma Zamanam Madde 20- (1) Soruturma zamanamnn dolmas halinde kabahatten dolay kii hakknda idarî para cezasna karar verilemez. (2) (Deiik: 6/12/2006-5560/33 md.) Soruturma zamanam süresi; 203 a) Yüzbin Türk Liras veya daha fazla idarî para cezasn gerektiren kabahatlerde be, b) Ellibin Türk Liras veya daha fazla idarî para cezasn gerektiren kabahatlerde dört, c) Ellibin Türk Lirasndan az idarî para cezasn gerektiren kabahatlerde üç, yldr. (3) Nispî idarî para cezasn gerektiren kabahatlerde zamanam süresi sekiz yldr. (4) Zamanam süresi, kabahate ilikin tanmdaki fiilin ilenmesiyle veya neticenin gerçeklemesiyle ilemeye balar. (5) Kabahati oluturan fiilin ayn zamanda suç oluturmas halinde suça ilikin dava zamanam hükümleri uygulanr. AÇIKLAMA KK’nun 20.maddesinde, soruturma zamanam süreleri ve sonuçlarna ilikin ayrntl bir düzenlemeye yer verilmitir. Buna göre, zamanam süresi, kabahate ilikin tanmdaki fiilin ilenmesiyle veya neticenin gerçeklemesiyle ilemeye balayacak, soruturma zamanamnn dolmas halinde kabahatten dolay kii hakknda idari para cezasna karar verilemeyecektir. 5560 sayl Kanunla yaplan deiiklik sonucu düük miktardaki idari para cezalar ile ilgili olarak en az süre üç yl olarak belirlenmitir. Böylelikle, Ellibin Türk Lirasndan az idari para cezasn gerektiren kabahatler, üç yllk soruturma zamanamna tabi olaca öngörülmütür. Nispi idari para cezasn gerektiren kabahatler yönünden ise bu süre sekiz yl olarak kabul edilmitir. 20.maddenin 4.fkrasna göre, kabahati oluturan fiil ayn zamanda suç oluturmas halinde suça ilikin dava zamanam hükümlerinin uygulanaca öngörülmütür. ?'8-/:'?1'8'82'8/ ?GXMϙ_UR[T[JKàOĄZOXKTQGXGXRGXJGTURSGYϙTKJKTO_RKN½QS½TZKS_O`OQGHORURJ[ à[M·`KZORKXKQ_GVϙRGTOTIKRKSKJK! 1GXGX ZGXONOTJK _½X½XR½QZK H[R[TGT YG_ϙRϙ 1GHGNGZRKX 1GT[T[T[T \K SGJJKRKXO [_GXϙTIG HGĄ\[X[T[T KYGYϙ NGQQϙTJG OTIKRKSK _GVϙRSGYϙ MKXKQOXQKT _G`ϙRϙ ĄKQORJKM·XK\YO`ROQQGXGXϙ\KXORSKYO ?GYG_G G_QϙXϙ S[ZKXO`OT ZKS_O` OZOXG`RGXϙ H[ OZOHGXRG _KXOTJK M·X½RJ½à½TJKT N½Q S½T (5@;23'9/4' GTIGQ S[ZKXO`OT K_RKSOTK [_M[RGTGHORKIKQ OJGXO VGXG IK`GYϙTϙT SOQZGXϙTGM·XKZKS_O`OTIKRKSKM½T½TJKYG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[T[TSGJ JKYOTJK_G`ϙRϙYUX[ĄZ[XSG`GSGTGĄϙSϙTϙTJURS[ĄURSGYϙQGXĄϙYϙTJGGTϙRGTSGJJKTOT LϙQXGYϙ[_GXϙTIGORMOROQOĄO_KϘ*'8?'6:/8/3;?-;2'43'9/4'?+8523'*/ß/4'U_HOX ROàO_RKQGXGX\KXORJO )* YG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[T[TSGJJKYOMKXKàOTIKYGTϙàϙTK_RKSOTOTQGHG NGZ URJ[à[ OJGXO VGXG IK`GYϙTϙT SOQZGXϙ OZOHGXO_RK YG_ϙRϙ ?GYGTϙT J SGJJKYOTK M·XK JK YUX[ĄZ[XSG `GSGTGĄϙSϙTϙT _OXSOHOT :2TG QGJGX OJGXO VGXG IK`GYϙTϙ MKXKQZOXKT 204 QGHGNGZRKXJKOQO_ϙRURGXGQJ½`KTRKTJOàOS½YGJKXKJG\GYϙTϙTJGGYϙRLOORO¨OT_GYGJG·TM· X½RKTJG\G`GSGTGĄϙSϙTGZGHOURJ[à[TJGTQGHGNGZOTOĄRKTJOàOZGXONOTJKTOTIK RKSK ZGXONOTK QGJGX ·TM·X½RKT `GSGTGĄϙSϙ Y½XKYOTOT MKX¨KQRKĄSKYO HU`SG_ϙ MKXKQZOX SOĄ )* Yerine Getirme Zamanam Madde 21- (1) Yerine getirme zamanamnn dolmas halinde idarî para cezasna veya mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilikin karar artk yerine getirilemez. (2) Yerine getirme zamanam süresi; a) Ellibin Türk Liras veya daha fazla idarî para cezasna karar verilmesi halinde yedi, b) Yirmibin Türk Liras veya daha fazla idarî para cezasna karar verilmesi halinde be, c) Onbin Türk Liras veya daha fazla idarî para cezasna karar verilmesi halinde dört, d) Onbin Türk Lirasndan az idarî para cezasna karar verilmesi halinde üç, Yldr. (3) Mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilikin zamanam süresi on yldr. (4) Zamanam süresi, kararn kesinlemesi tarihinden itibaren ilemeye balar. (5) Kanun hükmü gerei olarak idarî yaptrmn yerine getirilmesine balanamamas veya yerine getirilememesi halinde zamanam ilemez. AÇIKLAMA KK’nun 21.maddesinde, kabahat dolaysyla karar verilen yaptrmlarn yerine getirilmesi zamanam süreleri ve sonuçlarna ilikin düzenlemeler yaplmtr. Maddede, yerine getirme zamanamnn, kararn kesinlemesi tarihinden itibaren ilemeye balayaca, dolmas halinde idari para cezasna ilikin kararn artk yerine getirilemeyecei belirtilerek, para cezasnn miktarna göre üç yldan yedi yla kadar zamanam süreleri öngörülmütür. Mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilikin zamanam süresi ise on yl olarak belirlenmitir. Her iki idare yaptrm için kanun hükmü gerei olarak idari yaptrmn yerine getirilmesine balanamamas veya yerine getirilememesi halinde zamanamnn ilemeyecei, maddenin beinci fkrasnda belirtilmitir. Buna göre, yerine getirmez zamanam süresinin hesaplanmasnda, 6183 sayl AAUTH’nun 103 ve 104’üncü maddelerinde düzenlenen tahsil zamanamn kesen haller ile tahsil zamanamnn ilememesi halleri de ayrca dikkate alnacaktr. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Karar Verme Yetkisi ve Kanun Yollar 205 darî Yaptrm Karar Verme Yetkisi Madde 22- (1) Kabahat dolaysyla idarî yaptrm karar vermeye ilgili kanunda açkça gösterilen idarî kurul, makam veya kamu görevlileri yetkilidir. (2) Kanunda açk hüküm bulunmayan hallerde ilgili kamu kurum ve kuruluunun en üst amiri bu konuda yetkilidir. (3) darî kurul, makam veya kamu görevlileri, ancak ilgili kamu kurum ve kuruluunun görev alanna giren yerlerde ilenen kabahatler dolaysyla idarî yaptrm karar vermeye yetkilidir. (4) 4.12.2004 tarihli ve 5271 sayl Ceza Muhakemesi Kanununun yer bakmndan yetki kurallar kabahatler açsndan da geçerlidir. AÇIKLAMA 22.maddede kimlerin kabahat dolaysyla idari yaptrm karar vermeye yetkili olduu belirtilmitir. Buna göre; 1. lgili kanunda açkça gösterilen idari kurul, makam veya kamu görevlileri (Örnein 3194/42, 80/14, 394/10, 1608/1, 6301/7.maddelerde belediye encümeni, 5302/56.maddede il encümeni, 2872/24.maddede Çevre ve Orman Bakanl veya denetim yetkisinin devredildii kurum ve merciler, merkez tekilatnda genel müdürler, tarada il çevre ve orman müdürü, 3621/15.maddede vali veya belediye bakan), 2. Kanunda açk hüküm bulunmayan hallerde, ilgili kamu kurum ve kuruluunun en üst amiri idari yaptrm karar verecektir. 3. dari kurul, makam veya kamu görevlileri idari yaptrm karar verme yetkisini ancak, ilgili kamu kurum ve kuruluunun görev alanna giren kabahatler dolaysyla kullanabileceklerdir. 4. CMK’nun yer bakmndan yetki kurallar (CMK 12 vd.maddeleri) kabahatler açsndan da geçerlidir. Bu hükümlerden anlald üzere, ilgili Kanunun açkça yetki vermedii ya da ilgili kamu kurum veya kuruluunun görev alanna girmeyen yerlerde ve 5271 sayl CMK’nun yer bakmndan yetki kurallar kapsamnda, corafi alan dnda idari yaptrma karar verilemez. çileri Bakanlnca çkartlan ve bilgi için de yasama ve yürütme organlarna gönderilen 1666 sayl 13.9.2005 tarih ve “Kabahatler Kanunu’nun Uygulanmas” konulu genelgede 153 idari yaptrm karar tutana düzenlemeye yetkili birimler belirlenmitir. Buna göre Kabahatler Kanununda yazl ve (B) bölümünde saylan çeitli kabahatleri ileyenler hakknda idari yaptrm karar tutana düzenlemeye sorumluluk alanlar içinde aadaki görevliler yetkilidir: a) Öncelikle Polis Merkezi/Karakol Amirlikleri, lçe Jandarma/Jandarma Karakol Komutanlklar ile Sahil Güvenlik Bot Komutanlklar birim amirleri/komutanlar veya yetkilendirecekleri personel, b) Yukarda saylanlar dnda, yetkili kolluk amirleri/komutanlar ile yetkilendirecekleri dier kolluk personeli, 153 Bkz. http://www.egm.gov.tr/asayis/zeskiasayis/genelgekabahat.htm 206 c) Görev alanna giren konularda Belediye Zabta amir ya da müdürleri veya yetkilendirecekleri belediye zabta görevlileri, d) Kanunda açk hüküm bulunmayan hallerde ilgili kamu kurum ve kuruluunun en üst amiri, e) Görevi ile balantl olarak 40.maddenin uygulanmas bakmndan ilgili ve yetkili kamu görevlisi. Dier yandan Maliye Bakanlnn 16 Aralk 2005 tarihli ve 26025 sayl RG’de yaymlanan 437 sayl Tahsilat Genel Tebliinde; idari para cezas vermeye yetkili olan kamu tüzel kiileri, idari yaptrm kararnda yer alacak bilgiler, idari yaptrm kararlarnn tebli usulü ve idari para ezalarnn kesinlemesi konularnda ayrntl açklamalara yer verilmitir. Cumhuriyet Savcsnn Karar Verme Yetkisi Madde 23- (1) Cumhuriyet savcs, kanunda açkça hüküm bulunan hallerde bir kabahat dolaysyla idarî yaptrm karar vermeye yetkilidir. (2) Bir suç dolaysyla balatlan soruturma kapsamnda bir kabahatin ilendiini örenmesi halinde Cumhuriyet savcs durumu ilgili kamu kurum ve kuruluuna bildirebilecei gibi, kendisi de idarî yaptrm karar verebilir. (3) Soruturma konusu fiilin kabahat oluturduunun anlalmas halinde Cumhuriyet savcs bu nedenle idarî yaptrm karar verir. Ancak, bunun için ilgili kamu kurum ve kuruluu tarafndan idarî yaptrm karar verilmemi olmas gerekir. AÇIKLAMA KK’nun 23.maddesinde, Cumhuriyet savcsnn idari yaptrm karar verme yetkisi düzenlenmitir. Maddeye göre, Cumhuriyet savcs üç durumda idari yaptrm karar vermeye yetkilidir. Bunlar; 1. Kanunda açkça hüküm bulunan hallerde, C.savcs, bir kabahat dolaysyla idari yaptrm karar vermeye yetkilidir. Örnein, 5252 sayl Türk Ceza Kanununun Yürürlük ve Uygulama ekli Hakknda 7/4.maddesine göre kanunlarda yer alan “hafif para” ve “hafif hapis” cezalar idari para cezasna dönütürülmü ve bu geçi dönemi için idari para cezas verme yetkisi Cumhuriyet savcsna braklmtr. Keza, 298 sayl Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakknda Kanunun 5728 sayl Kanunla deiik 175.maddesinde, bu Kanun hükümlerine göre idari para cezasna karar verme yetkisinin Cumhuriyet savcsna ait olduu belirtilmitir. 5681 sayl Matbaalar Kanununun 6.maddesi ile 1136 sayl Avukatlk Kanunun 17, 35/3, 63/2.maddelerinde yer alan kabahatlerde de idari para cezas verme yetkisi C.savcsna braklmtr. 2. Bir suç dolaysyla balatlan soruturma kapsamnda bir kabahatin ilendiini örenmesi halinde Cumhuriyet savcs durumu ilgili kamu kurum ve kuruluuna bildirebilecei gibi, kendisi de idari yaptrm karar verebilir. Örnein, kasten yaralama suçundan dolay yapt soruturma srasnda üphelinin Kabahatler Kanununun 35.maddesinde tanmlanan sarholuk kabahatini de ilediini örenen C.savcs, durumu ilgili kamu kurum ve kuruluuna bildirebilecei gibi, kendiside idari yaptrm karar verebilecektir. 207 3. Soruturma konusu fiilin kabahat oluturduunun anlalmas halinde Cumhuriyet savcs, ilgili kamu kurum e kuruluu tarafndan idari yaptrm karar verilmemi olmas kouluyla idari yaptrm karar vermeye yetkilidir. Bu durumda C.savcs kovuturmaya yer olmad karar vermeden kabahat oluturan eylemden dolay ilgili hakknda idari yaptrm karar verecektir. Anayasa Mahkemesi, Cumhuriyet savcsna idari yaptrm karar yetkisi veren Kabahatler Kanununun 23/1. ve 5252 sayl Kanunun 7/4.maddelerinin Anayasaya aykr olmad gibi, davalarn en az giderle ve mümkün olan süratle sonuçlandrlmasn öngören Anayasa’nn 141.maddesiyle de uyumlu olduu gerekçesiyle iptal bavurusunun reddine karar vermitir 154. Mahkemenin Karar Verme Yetkisi Madde 24- (1) Kovuturma konusu fiilin kabahat oluturduunun anlalmas halinde mahkeme tarafndan idarî yaptrm karar verilir. AÇIKLAMA KK’nun 24.maddesinde, kovuturma konusu fiilin kabahat oluturduunun anlalmas halinde mahkeme tarafndan idari yaptrm karar verilecei belirtilmitir. Yasakoyucu bu hükümle, getirilen yeni ceza adalet sistemi ve bu sistemi tamamlayan kabahatler sisteminde ilerin hzl yürümesi, düzenin etkin korunmasnn salanmasdr. Nitekim Anayasa Mahkemesi, idari yaptrm karar verme yetkisinin “kovuturma konusu fiilin kabahat oluturduunun anlalmas” haliyle snrl olarak mahkemelere braklmasnn anayasaya aykr olmadna karar vermitir 155. ?'8-/:'?1'8'82'8/ *G\G_ϙGJRO_GXMϙJϙĄϙTG¨ϙQGXGTQGXGXRGXJGTURSGYϙTKJKTO_RKN½QS½TZKS_O`OQG HORURJ[à[M·`KZORKXKQ_GVϙRGTOTIKRKSKJK! M½T\KYG_ϙRϙ8KYSO-G`KZKJK_G_ϙTRGTGXGQ_½X½XR½àKMOXKT YG_ϙRϙ :½XQ )K`G 1GT[T[T[T ?½X½XR½Q \K ;_M[RGSG ăKQRO .GQQϙTJG 1GT[TJG *KàOĄOQROQ ?GVϙRSGYϙTG*GOX1GT[T[TSGJJKYOORKJKàOĄOQYG_ϙRϙ:½XQ)K`G1GT[T[T[T?½X½X R½R½Q\K;_M[RGSGăKQRO.GQQϙTJG1GT[T[TSGJJKYO[_GXϙTIGYGTϙàϙTK_RKSOTK[_M[ RGTGHORKIKQ S½K__OJK OJGXO VGXG IK`GYϙTG J·T½ĄZ½X½RJ½à½ \K QGXGX ZGXONOTJK _½X½XR½QZK H[R[TGT YG_ϙRϙ 1GHGNGZRKX 1GT[T[T[T SGJJKYOTJK OJGXO _GVZϙXϙSRGXG QGXGX \KX SK_K SGNQKSKRKX JK _KZQORO QϙRϙTSϙĄ \K YGTϙàϙT K_RKSOTK [_M[RGTGHORKIKQ OJGXO VGXG IK`GYϙTϙT SOQZGXϙTG M·XK YG_ϙRϙ 1GHGNGZRKX 1GT[T[T[T J SGJJKYOTJK _G`ϙRϙ YUX[ĄZ[XSG`GSGTGĄϙSϙTϙTJURS[ĄURJ[à[M·`KZORSKJKT_G`ϙRϙĄKQORJKN½Q½SZKYOYO ?GYG_G G_QϙXϙ U _KX )[SN[XO_KZ 9G\IϙYϙTϙT \K YGTϙàϙT ZKS_O` OZOXG`RGXϙ H[ OZOHGXRG _KXOTJKM·X½RJ½à½TJKTN½QS½T(5@;23'9/4'GTIGQN½Q½SZGXONOTJKGTϙRGTSGJJK RKXJK ·TM·X½RKT `GSGTGĄϙSϙZGNGQQ[Q KZZOàOTJKT\K H[ N[Y[Y _KTOJKT_GXMϙRGSG_ϙ MK XKQZOXSKJOàOTJKT YG_ϙRϙ 1GHGNGZRKX 1GT[T[T[T SGJJKYO [_GXϙTIG ORMORO QOĄO_K Ϙ*'8Ϙ6'8')+@'9/<+8Ϙ23+9Ϙ4+?+8523'*/ß/4'U_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO 154 155 Any.Mah., 1.3.2006, 108-35 Any.Mah., 1.3.2006, 108-35 208 )* 9GTϙàϙT JG\G QUT[Y[ IJȑRKXO HO``GZ ¨UàGRZZϙàϙTG JGOX JKROR H[R[TSGJϙàϙ IONKZRK YGZSGQ½`KXKHGTJXURY½`IJȑRKXH[R[TJ[XSGQZGTOHGXKZK_RKSOTOT Y[¨ZGXONOTJK_½X½X R½QZKH[R[TGTYG_ϙRϙ9OTKSG<OJKU\K3½`OQ+YKXRKXO1GT[T[T[TSGJJKYOJKRGRK ZO_RKSGJJKYOMKXKàOTIKOJGXOVGXGIK`GYϙTϙT[_M[RGTSGYϙTϙMKXKQZOXJOàO\KYG_ϙRϙ 1GHGNGZRKX1GT[T[ȑT[TSGJJKYOTJKJKOJGXO_GVZϙXϙSϙTSGNQKSKZGXGLϙTJGT[_M[ RGTGIGàϙ M·`KZORKXKQ YGTϙàϙT N[Q[QO J[X[S[T[T _KTOJKT JKàKXRKTJOXORKXKQ HOX QGXGX \K XORSKYOTOTMKXKQSKYOHU`SG_ϙOIGHKZZOXSOĄUR[V ?GYG_G G_QϙXϙ S½JGNORRKX\KQOROȑTOT ZKS_O` OZOXG`RGXϙH[ OZOHGXRG _KXOTJKM·X½RJ½ à½TJKTN½QS½TOYZKSK[_M[TURGXGQ(5@;23'9/4'U_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO )* 'JRO_GXMϙJϙĄϙTJGOJGXOSGQGSGM·XK\YO`ROQQGXGXϙ\KXORSOĄURSGYϙQGXĄϙYϙTJGN½Q S½TZKS_O`QGHORO_KZOH[R[TJ[à[HKROXRKTKXKQ_GVϙRGTOTIKRKSKJK! ?GXMϙRGSGYϙXGYϙTJGZGXONOTJK_½X½XR½àKMOXKT9G_ϙRϙ1GHGNGZRKX1G T[T[ȑT[T SGJJKYO [_GXϙTIG QU\[ĄZ[XSG QUT[Y[ LOOROT QGHGNGZ UR[ĄZ[XJ[à[T[T GTRGĄϙRSGYϙNGROTJKSGNQKSKIKOJGXO_GVZϙXϙSQGXGXϙ\KXORSKYOMKXKQKIKàOTJKTYGTϙQRGXϙT K_RKSRKXOTOT Y½H[Z[ NGROTJK G_Tϙ _GYGTϙT SGJJKYO [_GXϙTIG OJGXO _GVZϙXϙSG N½QSK JORSKYOMKXKQOXQKT_G`ϙRϙĄKQORJKM·XK\YO`ROQQGXGXϙ\KXORSKYO (U`SG_ϙMKXKQZOXSOĄ½YZ)9G\IϙYϙTϙTZKS_O`OZOXG`RGXϙH[OZOHGXRG_KXOTJKM·X½RS½Ą URJ[à[TJGT YGOX _·TRKXO OTIKRKTSK_KT N½QS½T H[ YKHKVRKXJKT JURG_ϙ OYZKS MOHO (5@;23'9/4'U_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO )* darî Yaptrm Karar Madde 25- (1) darî yaptrm kararna ilikin tutanakta; a) Hakknda idarî yaptrm karar verilen kiinin kimlik ve adresi, b) darî yaptrm karar verilmesini gerektiren kabahat fiili, c) Bu fiilin ilendiini ispata yarayacak bütün deliller, d) Karar tarihi ve karar veren kamu görevlilerinin kimlii, Açk bir ekilde yazlr. Tutanakta, ayrca kabahati oluturan fiil, ilendii yer ve zaman gösterilerek açklanr. AÇIKLAMA KK’nun 25.maddesinde, idari yaptrm kararnda bulunmas gereken unsurlar ve tutanan biçimine ilikin hususlarn neler olduu belirtilmitir. Madde hükmüne göre, idari yaptrm kararna ilikin tutanakta; a. Hakknda idari yaptrm karar verilen kiinin kimlik ve adresinin, b. dari yaptrm karar verilmesini gerektiren kabahat fiilinin, c. Bu fiilin ilendiini ispata yarayacak bütün delillerin, d. Karar tarihi ve karar veren kamu görevlilerinin kimliinin, e. Fiilin ilendii yer ve zamann, 209 bulunmas zorunludur. dari yaptrm kararnn Cumhuriyet savcs (23.md.) veya mahkeme (24.md.) tarafndan verilmesi halinde, mahkeme C.basavcl kararnda yukarda belirtilen unsurlarn dnda dosya/karar veya soruturma numaras gibi hususlar da gösterilecektir. dari yaptrm kararnda, yukarda saylan hususlarn yan sra, Anayasa’nn 40/2.maddesi gereince, idari para cezasnn ödenmesi süresi, ödeme yeri, idari yaptrm kararna kar kanun yolu, mercii ve süresi, indirimli ödeme hakk, taksitlendirme talep etme hakk, ödeme yaplmamas halinde uygulanacak müeyyideler ile tebli tarihi bilgilerine de yer verilmesi gerekir. KK’nun 17/2.maddesine göre idari yaptrm karar verecek kamu görevlilerinin, alt ve üst snr arasnda idari para cezasnn miktarn belirlerken “ilenen kabahatin hakszlk içerii ile failin kusuru ve ekonomik durumunu birlikte göz önünde bulundurmas” gerektiinden, bu durumda gerekçe gösterilmesi gerekecektir. dari Ceza Hukuku’nun yaptrmlar da, dier yaptrm içeren yasaklarda olduu gibi, Avrupa nsan Haklar Sözlemesi ile teminat altna alnan temel haklar veyahut eitlik ilkesi çerçevesinde, AHM ile belirlenen kriterler gereince denetlenmektedir 156. AHM kararlarnda da, idari ilemlerde gerekçe arand belirtilmitir. dari ilem ilgiliye yazl olarak bildirilmelidir. Zedeleyici ilemlerde gerekçe bulunmaldr. Gerekçe, açk, anlalr ve yeterli olmaldr. lem, kendisine kar nasl ve hangi sürede bavuru veya itiraz yaplabileceini de ksaca göstermelidir 157. Kimi özel kanunlarda (Örnein 854/Ek 1.md., 2499/47/A md. 3984/36.md., 4054/52.md., 4632/22.md., 4817/21 md., 4857/108.md., 5411/146.md., 5464/35.md., 5510/102.md., 5846/Ek 10.md.) idari yaptrm kararlarnn gerekçeli olarak verilmesi gerektii belirtilmitir. Yasa koyucu, bu saylan yasalarda ekonomik düzeni etkileyecek nitelikte olan ve tüm toplumu ilgilendiren kararlarn gerekçelendirilmesinin gerekli ve zorunlu olduunu hükme balamtr. Maliye Bakanlnn 437 sayl Tahsilat Genel tebliine 158 göre; “dari yaptrm kararlarna, kararn ilgilisine huzurda tebli edilmesi veya tebli edilmi saylmas halinde kararn verildii esnada; 7201 sayl Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebli edilmesi halinde de idarede kalan nüshalara tebligat müteakip tebli tarihi yazlacaktr. dari yaptrm kararnn idarede kalan nüshalarnda, 5326 sayl Kanun hükümlerine göre kararn kesinleme tarihine yer verilecektir. 156 157 158 dari Ceza Hukuku Sempozyumu; Editörler: ULUSAN, lhan/YAVALAR, Baaran Funda; stanbul Kültür Üniversitesi, in.CREMER, Wolfram, Türkçeye Çeviren: NART, Serdar, Seçkin Yaynevi, Ankara-2009, s.174 AKILLIOLU, Tekin; “nsan Haklar ve Yönetim Hukuku: Avrupa Yönetim Hukukunun Olumasnda Avrupa nsan Haklar Mahkemesi Kararlarnn Rolü”, www.idare.gen.tr/akilliogluinsan.htm (ET:7.2.2007) 437 sayl Tahsilat Genel Teblii, 16 Aralk 2005 tarih ve 26025 sayl RG’de yaymlanmtr. 210 dari yaptrm karar uygulayan idarelerce hakknda idari para cezas verilen kiinin biliniyorsa T.C. kimlik numaras ve vergi kimlik numaras da kararda gösterilecektir. dari yaptrm kararlarn tutanak tanzimi suretiyle uygulayan idarelerce düzenlenecek tutanaklarda, idari yaptrm kararlarnda bulunmas gereken ve yukarda açklanan tüm bilgilere yer verilmesi, tutanaklarn seri ve sra numaralarnn birbirini takip eder ekilde bastrlmas, görevli personele zimmetle teslim edilmesi, tutanaklarn iptal edilmesi gerektiinde, iptal ilemlerinin tutanan üzeri çizilmek ve iptal erhi konulmak suretiyle gerçekletirilmesi, tutanaklarn güvenlii konusunda gerekli özenin gösterilmesi icap etmektedir.” Kararlarn Teblii Madde 26- (1) darî yaptrm karar, 11.2.1959 tarihli ve 7201 sayl Tebligat Kanunu hükümlerine göre ilgili kiiye tebli edilir. Tebligat metninde bu karara kar bavurulabilecek kanun yolu, mercii ve süresi açk bir ekilde belirtilir. (2) darî yaptrm kararnn ilgili gerçek kiinin huzurunda verilmesi halinde tutanakta bu husus açkça belirtilir. Bu karara kar bavurabilecei kanun yolu, mercii ve süresine ilikin olarak bilgilendirildikten sonra kiinin karar tutanan imzalamas istenir. mzadan kaçnlmas halinde bu durum tutanakta açkça belirtilir. Karar tutanann bir örnei kiiye verilir. (3) Tüzel kii hakknda verilen idarî yaptrm kararlar her halde ilgili tüzel kiiye tebli edilir. AÇIKLAMA KK’nun 26.maddesinde, idari yaptrm kararlarnn tebli usulü düzenlenmitir. 26.maddede, idari yaptrm kararlarnn, 7201 sayl Tebligat Kanunu hükümlerine göre ilgili kiiye tebli edilmesi gerektii vurgulandktan sonra, tebligat metninde, bu karara kar bavurulabilecek kanun yolu, mercii ve süresinin açk bir ekilde belirtilmesi, kararn ilgili kiinin huzurunda verilmesi halinde ise tutanakta bu hususun açkça belirtilmesi, karara kar bavurabilecei kanun yolu, mercii ve süresine ilikin olarak bilgilendirildikten sonra kiinin karar tutanan imzalamasnn istenecei, imzadan kaçnlmas halinde bu durumun tutanakta açkça belirtilecei ve tutanan bir örneinin kiiye verilmesi gerektii, tüzel kii hakknda verilen idari yaptrm kararlarnn ise, mutlaka ilgili tüzel kiiye tebli edilmesi gerektii emredici bir hüküm olarak düzenlenmitir. Bu hükme göre, idari yaptrm kararlarnn ilgililere yukarda belirtilen tebli usulüne göre tebli edilmesi zorunlu olup, ilgili mevzuatnda tebli usulüne ilikin özel ve farkl, bir hüküm yer alsa dahi bu hükmün deil, 5326 sayl KK’nun 26.maddesi hükmünün uygulanmas gerekmektedir. Bavuru Yolu Madde 27- (1) darî para cezas ve mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilikin idarî yaptrm kararna kar, kararn teblii veya tefhimi tarihinden itibaren en geç onbe gün içinde, sulh ceza mahkemesine bavurulabilir. Bu süre içinde bavurunun yaplmam olmas halinde idarî yaptrm karar kesinleir. 211 (2) Mücbir sebebin varl dolaysyla bu sürenin geçirilmi olmas halinde bu sebebin ortadan kalkt tarihten itibaren en geç yedi gün içinde karara kar bavuruda bulunulabilir. Bu bavuru, kararn kesinlemesini engellemez; ancak, mahkeme yerine getirmeyi durdurabilir. (3) Bavuru, bizzat kanunî temsilci veya avukat tarafndan sulh ceza mahkemesine verilecek bir dilekçe ile yaplr. Bavuru dilekçesi, iki nüsha olarak verilir. (4) Bavuru dilekçesinde, idarî yaptrm kararna ilikin bilgiler, bu karara kar ileri sürülen deliller açk bir ekilde gösterilir. Dilekçede ayrca, bavurunun süresinde yaplmasn engelleyen mücbir sebep dayanaklaryla gösterilir. (5) (Deiik: 6/12/2006-5560/34 md.) darî yaptrm kararnn mahkeme tarafndan verilmesi halinde, bu karara kar ancak itiraz yoluna gidilebilir. (6) (Ek: 6/12/2006-5560/34 md.) Soruturma konusu fiilin suç deil de kabahat oluturduu gerekçesiyle idarî yaptrm karar verilmesi halinde; kovuturmaya yer olmad kararna itiraz edildii takdirde, idarî yaptrm kararna kar bavuru da bu itiraz merciinde incelenir. (7) (Ek: 6/12/2006-5560/34 md.) Kovuturma konusu fiilin suç deil de kabahat oluturduu gerekçesiyle idarî yaptrm karar verilmesi halinde; fiilin suç oluturmamas nedeniyle verilen beraat kararna kar kanun yoluna gidildii takdirde, idarî yaptrm kararna kar itiraz da bu kanun yolu merciinde incelenir. (8) (Ek: 6/12/2006-5560/34 md.) darî yaptrm kararnn verildii ilem kapsamnda ayn kii ile ilgili olarak idarî yargnn görev alanna giren kararlarn da verilmi olmas halinde; idarî yaptrm kararna ilikin hukuka aykrlk iddialar bu ilemin iptali talebiyle birlikte idarî yarg merciinde görülür. AÇIKLAMA KK’nun 27.maddesinde, idari para cezas ve mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilikin idari yaptrm kararlarna kar sulh ceza mahkemesine bavuru yolu ve bu bavuruya ilikin usul düzenlenmitir. Maddenin 1.fkrasna göre; idari para cezas ve mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilikin idari yaptrm kararna kar, kararn teblii veya tefhimi tarihinden itibaren en geç onbe gün içinde, sulh ceza mahkemesine bavurulabilir. Bu süre içinde bavurunun yaplmam olmas halinde idari yaptrm karar kesinleir. Maddenin 2.fkrasnda, mücbir sebepten dolay bavuru süresinin geçirilmesi durumunda, CMK’nun 40.maddesindeki “eski hale getirme” kurumuna benzer bir düzenlemeye yer verilmitir. Mücbir sebep, kiinin iradesi dnda oluan, kar koyamayaca veya önleyemeyecei deprem, sel, toprak kaymas, yangn, yldrm dümesi, kiinin trafik kazasna uramas, ani hastalanmas gibi olaan d olaylar ifade etmektedir. Anlan 27/2.fkra hükmüne göre; mücbir sebebin varl dolaysyla bu sürenin geçirilmi olmas halinde bu sebebin ortadan kalkt tarihten itibaren en geç yedi gün içinde karara kar bavuruda bulunulabilir. Bu bavuru, kararn kesinlemesini engellemez; ancak mahkeme yerine getirmeyi durdurabilir. 212 Maddenin 3. ve 4.fkralarna göre; kabahatlere özgü bir kanun yolu olan bavuru, bizzat, kanuni temsilci veya avukat tarafndan sulh ceza mahkemesine verilecek bir dilekçe ile yaplabilir. Bavuru dilekçesi iki nüsha olarak verilir. Bavuru dilekçesinde, idari yaptrm kararna ilikin bilgiler, bu karara kar ileri sürülen deliller açk bir ekilde gösterilir. Dilekçede ayrca, eer mücbir sebepten dolay bavuru süresi geçirilmi ise, bavurunun süresinde yaplmasn engelleyen mücbir sebebin dayanaklaryla gösterilmesi gerekir. Maddenin 5.fkrasna göre, idari yaptrm kararnn mahkeme tarafndan verilmesi halinde mahkeme kararna kar ancak itiraz yoluna gidilebilir. Kanunun 29.maddesi uyarnca itiraz, mahkemenin yarg evresinde yer ald ar ceza mahkemesine yaplabilir. 5560 sayl Kanunla 27.maddeye eklenen 6.fkra hükmü uyarnca, soruturma konusu fiilin suç deil de kabahat oluturduu gerekçesiyle idari yaptrm karar verilmesi halinde, kovuturmaya yer olmad kararna itiraz edildii taktirde, idari yaptrm kararna kar bavuru da bu itiraz merciinde incelenir. Kovuturmaya yer olmad kararna ikayetçi ve fail (üpheli, kabahatli) itiraz edebilir. Bu durumda CMK’nun 173.maddesine göre en aykr ar ceza mahkemesi bakan kovuturmaya yer olmadna dair karar, dolaysyla idari yaptrm kararn inceleyecektir. Maddenin 7.fkrasnda, ayn sorunun kovuturma evresinde ortaya çkmas haline özgü bavuru yolu düzenlenmitir. Buna göre; kovuturma konusu fiilin suç deil de kabahat oluturduu gerekçesiyle idari yaptrm karar verilmesi halinde; fiilin suç oluturmamas nedeniyle verilen beraat kararna kar kanun yoluna gidildii takdirde, idari yaptrm kararna kar itiraz da bu Kanun yolu merciine incelenecektir. CMK’nun 223.maddesi kapsamnda hüküm niteliinde olan beraat kararna kar ilgililer halen yürürlükte olan mevzuata göre temyiz, faaliyete geçtiinde ise istinaf kanun yoluna bavurabileceklerdir. 5560 sayl Kanunla 27.maddeye eklenen 8.fkra hükmü uyarnca, idari yaptrm kararnn verildii ilem kapsamnda ayn kii ile ilgili olarak idari yargnn görev alanna giren kararlarn da verilmi olmas halinde; idari yaptrm kararna ilikin hukuka aykrlk iddialar bu ilemin iptali talebiyle birlikte idari yarg merciinde görülür. Böylece idari yargnn idari para cezalar yönünden denetim alan oldukça geniletilmitir. Deiiklik gerekçesinde, 27.maddeye eklenen 8.fkrayla, Kabahatler Kanununun düzenlemelerinin ortaya çkard balant sorununa çözüm getirildii ifade edilmitir. Bu duruma göre, idari mahkemeler, kanunlarda açkça kanun yolu olarak Dantay veya idare mahkemesinin gösterildii veya KK’nun 27/8.fkras gereince ayn zamanda mülkiyetin kamuya geçirilmesi dnda herhangi bir idari tedbirin (örnein ruhsatn iptali, belgenin geri alnmas, iyerinin kapatlmas gibi)de kararda yer almas durumunda yetkili olacaklar, yani bu yaptrmlarn tamam idari yargda iptal davasna konu olacaktr. ?'8-/:'?1'8'8/ YG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[T[T SGJJKYO[_GXϙTIGY[RNIK`GSGNQKSKRK XOTIK\KXORKTOJGXO_GVZϙXϙSϙTQGXGXϙTGQGXĄϙ_GXMϙ¨K\XKYOTJK_KXGRJϙàϙGàϙXIK`GSGNQK SKYOTKOZOXG`KJORSKYOS½SQ½TUR[VQGXGXϙTZKS_O`OQGHORURSGJϙàϙTJGTZKS_O`JORKQ¨K 213 YOOZOXG`SGNO_KZOTJKQGH[RKJORKXKQMKXKàOSGNGRROTJKJKàKXRKTJOXORSKQ½`KXKJUY_GTϙT OTIKRKTSKQYO`OTSGNGRROTKOGJKYOO¨OT?GXMϙZG_)[SN[XO_KZ(GĄYG\IϙRϙàϙTG:+<*ϘϘ4+ )* *'4/Ā:'?1'8'82'8/ YG_ϚRϚ σSGX 1GT[T[ [_GXϚTIG \KXORKT VGXG IK`GYϚTJGT QG_TGQRGTGT [_[āSG`RϚÝϚT ¥´`ºSºTJK OJGXO _GXMϚTϚT M´XK\RO URJ[Ý[ Y´` QUT[Y[ VGXG IK`GYϚTϚT YG_ϚRϚ1GHGNGZRKX1GT[T[QGVYGSϚTGMOXSKJOÝONGQQϚTJG 1GXGX\KXKT*GTϙĄZG_'RZϙTIϙ*GOXKYOTIK:KZQOQ.GQOSOTOTG¨ϙQRGSGRGXϙJOTRKTJOQZKT \KJUY_GJGQOHKRMKRKXOTIKRKTJOQZKTYUTXGOĄOTMKXKàOM·X½Ą½RJ½ *G\GYG_ϙRϙϘSGX1GT[T[ȑT[TSGJJKYO[_GXϙTIGVGXGIK`GYϙ\KXORSKYOTK OROĄQOT HKRKJO_K KTI½SKTO QGXGXϙTϙT OVZGRO OYZKSO_RK G¨ϙRSϙĄ ϘJGXK 3GNQKSKYOTIK [_[Ą SG`RϙàϙT¨·`½S½TJKYG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[[_GXϙTIGGJRO _GXMϙTϙTM·XK\ROURJ[ à[ MKXKQ¨KYO_RK YG_ϙRϙ ?GYGTϙT G SGJJKYO [_GXϙTIG JG\GTϙT XKJJOTK QGXGX \KXORSOĄH[QGXGXJG\GIϙ\KQOROZGXGLϙTJGTZKS_O`KJORSOĄZOX YG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[ȑT[TSGJJKYOTOTHOXOTIOLϙQXGYϙTJG QGHGNGZRKX QGXĄϙRϙàϙTJG [_M[RGTGIGQ URGT OJGXO _GVZϙXϙSRGXϙT OJGXO VGXG IK`GYϙ \K OJGXO ZKJHOXRKXJKT OHGXKZ URJ[à[ N½Q½S GRZϙTG GRϙTSϙĄ G_Tϙ 1GT[Tȑ[T SGJJKYOTK M½TR½ YG_ϙRϙ8KYSO-G`KZKȑJK_G_ϙSRGTGTYG_ϙRϙ1GT[TORKKQRKTKTYKQOTIOLϙQXGJG OJGXO_GVZϙXϙSQGXGXϙTϙT\KXORJOàOOĄRKSQGVYGSϙTJGG_TϙQOĄOORKORMOROURGXGQOJGXO_GXMϙTϙT M·XK\ GRGTϙTG MOXKT QGXGXRGXϙT JG \KXORSOĄ URSGYϙ NGROTJK! OJGXO _GVZϙXϙS QGXGXϙTG OROĄQOT N[Q[QGG_QϙXϙRϙQOJJOGRGXϙTϙTH[OĄRKSOTOVZGROZGRKHO_RKHOXROQZKOJGXO_GXMϙSKXIOOTJKM·X½ RKIKàO Q[XGRG HGàRGTSϙĄ H[ SGJJKTOT MKXKQ¨KYOTJK JK H[ N½Q½SRK 1GHGNGZRKX 1GT[ T[ȑTJGQO J½`KTRKSKRKXOT UXZG_G ¨ϙQGXJϙàϙ HGàRGTZϙ YUX[T[TG ¨·`½S MKZOXORSKYOTOT GSG¨RGTJϙàϙHKROXZORSOĄZOX 'TG_GYG 3GNQKSKYOTIK YG_ϙRϙ ϘSGX 1GT[T[ȑT[T SGJJKYOTOT HKĄOTIO LϙQXGYϙTJG_KXGRGTIK`GRGXGQGXĄϙIK`GTϙTZKHROàZGXONOTJKTOZOHGXKT_KJOM½TO¨OTJK9[RN )K`G 3GNQKSKYOTK OZOXG` KJORKHORKIKàOTK OROĄQOT J½`KTRKSKTOT OVZGRO OYZKSO_RK G¨ϙRGT JG\G_G_·TKROQURGXGQ\KXORKTM½TR½+ 1 YG_ϙRϙQGXGXJGJG HOX OJGXO OĄRKSOT HOX H·R½S½T½T OJGXO _GXMϙTϙT JOàKX HOX H·R½S½T½T OYK GJRO _GXMϙTϙT JKTKZOSOTKHϙXGQϙRSGYϙTJGQGS[_GXGXϙH[R[TSGJϙàϙ`OXGH[OĄRKSRKXOTQGS[M½I½T½T Q[RRGTϙRSGYϙ_RG ORMORO HOX OJGXO OĄRKSOT JK\GSϙ \K OJGXO HOX _GYGàG G_QϙXϙ JG\XGTGT QOĄO_K OJGXOHOX_GVZϙXϙSϙT[_M[RGTSGYϙTOZKROàOTJKURJ[à[¨ϙQGIGQ[_[ĄSG`RϙQRGXϙT¨·`½S½TJK JKOJGXO_GXMϙTϙT_KZQOROURGIGàϙOJGXKTOTG_Tϙ_GVϙO¨OTGRJϙàϙQGXGXϙTHOXH·R½S½T½TOJGXO _GXMϙJG HOX H·R½S½T½T GJRO _GXMϙJG M·X½RSKYOTOT _GXMϙRGSGTϙT H½Z½TR½à½T½ HU`GIGàϙ OJGXOHOXOĄRKSOTH·R½TKXKQHOXH·R½S½T½TOJGXO_GXMϙTϙTHOXH·R½S½T½TJKGJRO_GXMϙTϙT JKTKZOSOTK HϙXGQϙRSGYϙTJG OYGHKZ H[R[TSGJϙàϙ HKROXZORSKQ Y[XKZO_RK GTϙRGT J½`KTRKSK OVZGRKJORSOĄZOX 214 ?[QGXϙJGHKROXZORKTN[Y[YRGX\KYG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[ȑTGYG_ϙRϙ1G T[TRGKQRKTKTYKQO`OTIOLϙQXGN½QS½HOXGXGJGJKàKXRKTJOXORJOàOTJKYG_ϙRϙϘSGX1G T[T[ȑT[T SGJJKYO [_GXϙTIG \KXORKT VGXG IK`GRGXϙTG QGXĄϙ G¨ϙRGIGQ JG\GRGXϙT ¨·`½ S½TJKOJGXO_GXMϙTϙTM·XK\ROURJ[à[YUT[I[TG\GXϙRSϙĄZϙX '¨ϙQRGTGT TKJKTRKXRK 3[àRG ϘJGXK 3GNQKSKYOTOT M½TR½ + 1 YG_ϙRϙQGXGXϙTϙT(5@;23'9/4' ?:2QGXGXNGXIϙTϙTZKS_O`OYZKSOTJK H[R[TGTG OGJKYOTK JUY_GTϙT GJϙ MK¨KT SGNQKSK_K M·TJKXORSKYOTK U_HOXROàO_RK QGXGX \KXORJO 1'8Ā/5? :KS_O`KJORKTϘJGXK3GNQKSKYOQGXGXϙTJGYG_ϙRϙϘJGXO?GXMϙRGSG;Y[R½1GT[ T[T[T SGJJKYOTOT LϙQXGYϙTJG YG_ϙRGT HU`SG TKJKTRKXOTJKT NO¨HOXOYO H[R[TSGJϙ àϙTJGT ZKS_O` KJORKT SGNQKSK QGXGXϙTϙT UTGTSGYϙ MKXKQZOàO U_[_RG QGXGXG QGZϙRSϙ_U X[S *GT* YG_ϚRϚσSGX1GT[T[ȍT[TSGJJKYO[_GXϚTIG\KXORKTVGXGIK`GRGXϚTG QGXāϚG¥ϚRGIGQJG\GRGXϚT¥´`ºSºTJKOJGXO_GXMϚTϚTM´XK\ROURJ[Ý[NGQQϚTJG :KS_O`σYZKSOTJK([R[TGT 5_GQHGTQ'ă <KQORO '\ 1GXāϚ:GXGL (UJX[S(KRKJO_K(GĄQGTRϙàϙ σYZKSOT `KZO 3[àRG ϘJGXK 3GNQKSKYOTOT M½TR½ + 1 YG_ϙRϙ QGXGXϙTϙT [Y[R \K _GYG_G G_QϙXϙ URJ[à[ ORKXO Y½X½RKXKQ HU`[RSGYϙ OYZK TORSKQZKJOX 9G\[TSGTϚT`KZO 9G\[TSG\KXORSKSOĄZOX *GTϚāZG_ :KZQOQ .GQOSO 'NSKZ (KXHKXUÝR[ȍT[T *ºāºTIKYO *G\G G_ϙRϙ ϘSGX1GT[T[ȑT[TSGJJKYO[_GXϙTIGVGXGIK`GYϙ\KXORSKYOTKOROĄQOTHKRKJO_K1½SKTO QGXGXϙTϙT OVZGRO OYZKSO_RK G¨ϙRSϙĄ ϘJGXK 3GNQKSKYOTIK [_[ĄSG`RϙàϙT ¨·`½S½TJK YG_ϙRϙ 1GHGNGZRKX 1GT[T[ [_GXϙTIG GJRO _GXMϙTϙT M·XK\RO URJ[à[TJGT HGNOYRK YG_ϙRϙ ROYGTϙTGSGJJKYO[_GXϙTIGJG\GTϙTXKJJOTKQGXGX\KXORSOĄZOX YG_ϙRϙ 1GHGNGZRKX 1GT[T[ȑTG YG_ϙRϙ 1GT[TRG KQRKTKT YKQO`OTIO LϙQXG N½QS½M·`·T½TKGRϙTJϙàϙTJGYG_ϙRϙϘSGX1GT[T[ȑT[TSGJJKYO[_GXϙTIG\KXO RKT VGXG IK`GRGXϙTG QGXĄϙ G¨ϙRGIGQ JG\GRGXϙT ¨·`½S½TJK OJGXO _GXMϙTϙT M·XK\RO URJ[à[ YUT[I[KLK¨ϙQSGQZGJϙX ([OZOHGXRGZKS_O`OYZKSOTOTQGH[R½_RKOJGXKSGNQKSKYOQGXGXϙTϙTHU`[RSGYϙMK XKQZOàOJ½Ą½T½RSKQZKJOX *GTϚāZG_ 9G\IϚYϚ :ºROT `MKT¥ȍOT *ºāºTIKYO YG_ϙRϙ ϘSGX 1GT[T[ȑT[T ) SGJJKYO [_GXϙTIG VGXG IK`GYϙ \KXORSKYOTK OROĄQOT OĄRKSOT OVZGRO OYZKSO_RK G¨ϙRGT JG\GJG ϘJO3GNQKSKYOTIK[_[ĄSG`RϙàϙT¨·`½S½TJKYG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[[_GXϙTIGG! 215 _GXMϙTϙT M·XK\RO URJ[à[ MKXKQ¨KYO_RK JG\GTϙT M·XK\ _·T½TJKT XKJJO _UR[TJG \KXORKT QGXGXZKS_O`KTOTIKRKTKXKQHU`[RSGYϙOYZKTORSKQZKJOX YG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[ȑT[TSGJJKYOTKM½TR½YG_ϙ Rϙ 8KYSO -G`KZKȑJK _G_ϙSRGTGT YG_ϙRϙ 1GT[T[T SGJJKYO ORK KQRKTKT YKQO`OTIO LϙQXGJG OJGXO _GVZϙXϙS QGXGXϙTϙT \KXORJOàO OĄRKS QGVYGSϙTJG G_Tϙ QOĄO ORK ORMORO URGXGQ OJGXO _GXMϙTϙTM·XKGRGTϙTGMOXKTQGXGXRGXϙTJG\KXORSOĄURSGYϙNGROTJK!OJGXO_GVZϙXϙSQGXGXϙTG OROĄQOTN[Q[Q[G_QϙXϙRϙQOJJOGRGXϙTϙTH[OĄRKSOTOVZGROZGRKHO_RKHOXROQZKOJGXO_GXMϙSKXIOOTJK M·X½RKIKàON½Q½SHGàRGTSϙĄZϙX ?OTK 'TG_GYG 3GNQKSKYOTOT M½TR½ + ! 1 YG_ϙRϙ QGXGXϙ ORK! OSGX VGXG IK`GRGXϙTG QGXĄϙ IK`GTϙT ZKHROàOTJKT OZOHGXKT _KJO M½T O¨OTJK Y[RN IK`G SGN QKSKYOTKOZOXG`KJORKHORKIKàOTKOROĄQOTJ½`KTRKSKOJGXKTOTG_Tϙ_GVϙO¨OTGRJϙàϙQGXGXϙTHOX H·R½S½T½TOJGXO_GXMϙJGHOXH·R½S½T½TGJRO_GXMϙJGM·X½RSKYOTOT_GXMϙRGSGTϙTH½Z½T R½à½T½HU`GIGàϙMKXKQ¨KYO_RKOVZGRKJORSOĄZOX ([J[X[SJGYG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[ȑTGYG_ϙRϙ1GT[TRGKQRKSYKQO `OTIOLϙQXGN½QS½JKM·`·T½TKGRϙTJϙàϙTJGOSGXVGXGIK`GRGXϙTGQGXĄϙG¨ϙRGIGQJG\GRGXG ¨·`½S½TJKOJGXO_GXMϙTϙTM·XK\ROURJ[à[YUT[I[UXZG_G¨ϙQSGQZGJϙX '¨ϙQRGTGT TKJKTRK ZKS_O`K QUT[ SGNQKSK QGXGXϙTϙT HU`[RSGYϙ MKXKQZOàO J½Ą½ T½RS½ĄZ½X :813σ22+:σ'*/4' 1GXGX\KXKT*GTϙĄZG_'RZϙTIϙ*GOXKYOTIK:KZQOQ.GQOSOTOTG¨ϙQRGSGRGXϙJOTRKTJOQZKT \KJUY_GJGQOHKRMKRKXOTIKRKTJOQZKTYUTXGOĄOTMKXKàOM·X½Ą½RJ½ *G\GYG_ϙRϙϘSGX1GT[T[ȑT[TSGJJKYO[_GXϙTIGVGXGIK`GYϙ\KXORSKYOTK OROĄQOT HKRKJO_K KTI½SKTO QGXGXϙTϙT OVZGRO OYZKSO_RK G¨ϙRSϙĄ ϘJGXK 3GNQKSKYOTIK [_[Ą SG`RϙàϙT¨·`½S½TJKYG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[[_GXϙTIGGJRO_GXMϙTϙTM·XK\ROMKXKQ ¨KYO_RK YG_ϙRϙ ?GYGTϙT G SGJJKYO [_GXϙTIG JG\GTϙT XKJJOTK QGXGX H[ QGXGX JG\GIϙ\KQOROZGXGLϙTJGTZKS_O`KJORSOĄZOX YG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[ȑT[TSGJJKYOTOTHOXOTIOLϙQXGYϙTJG QGHGNGZRKX QGXĄϙRϙàϙTJG [_M[RGTGIGQ URGT OJGXO _GVZϙXϙSRGXϙT OJGXO VGXG IK`GYϙ \K OJGXO ZKJHOXRKXJKT OHGXKZ URJ[à[ N½Q½S GRZϙTG GRϙTSϙĄ G_Tϙ 1GT[Tȑ[T SGJJKYOTK M½TR½ YG_ 8KYSO -G`KZKȑJK _G_ϙSRGTGT YG_ϙRϙ 1GT[T ORK KQRKTKT YKQOTIO LϙQXGJG OJGXO _GVZϙXϙX! QGXGXϙTϙT \KXORJOàO OĄRKS QGVYGSϙTJG G_Tϙ QOĄO ORK ORMORO URGXGQ OJGXO _GXMϙTϙT M·XK\ GRGTϙTG MOXKT QGXGXRGXϙT JG \KXORSOĄ URSGYϙ NGROTJK! OJGXO _GVZϙXϙS QGXGXϙTG OROĄQOT N[Q[QGG_QϙXϙRϙQOJJOGRGXϙTϙTH[OĄRKSOTOVZGROZGRKHO_RKHOXROQZKOJGXO_GXMϙSKXIOOTJKM·X½ RKIKàO Q[XGRG HGàRGTSϙĄ H[ SGJJKTOT MKXKQ¨KYOTJK JK H[ N½Q½SRK 1GHGNGZRKX 1GT[ T[ȑTJGQO J½`KTRKSKRKXOT UXZG_G ¨ϙQGXJϙàϙ HGàRGTZϙ YUX[T[TG ¨·`½S MKZOXORSKYOTOT GSG¨RGTJϙàϙHKROXZORSOĄZOX 'TG_GYG3GNQKSKYOTIKYG_ϙRϙϘSGX1GT[T[ȑT[TSGJJKYOTOTHKĄOSLϙQ XGYϙTJG _KX GRGT IK`GRGXG QGXĄϙ IK`GTϙT ZKHROà ZGXONOTJKT OZOHGXKT _KJO M½T O¨OTJK 9[RN 216 )K`G 3GNQKSKYOTK OZOXG` KJORKHORKIKàOTK OROĄQOT J½`KTRKSKTOT OVZGRO OYZKSO_RK G¨ϙRGT JG\G_G_·TKROQURGXGQ\KXORKTM½TR½+ 1 YG_ϙRϙQGXGXJGJG HOX OJGXOOĄRKSOTHOXH·R½S½T½TOJGXO_GXMϙTϙTJOàKXHOXH·R½S½T½TOYKGJRO_GXMϙTϙTJKTKZO SOTKHϙXGQϙRSGYϙTJGQGS[_GXGXϙH[R[TSGJϙàϙ`OXGH[OĄRKSRKXOTQGS[M½I½T½TQ[RRG TϙRSGYϙ_RGORMOROHOXOJGXOOĄRKSOTJK\GSϙ\KOJGXOHOX_GYGàGG_QϙXϙJG\XGTGTQOĄO_KOJGXOHOX _GVZϙXϙSϙT[_M[RGTSGYϙTOZKROàOTJKURJ[à[¨ϙQGIGQ[_[ĄSG`RϙQRGXϙT¨·`½S½TJKJKOJGXO _GXMϙTϙT_KZQOROURGIGàϙOJGXKTOTG_Tϙ_GVϙO¨OTGRJϙàϙQGXGXϙTHOXH·R½S½T½TOJGXO_GXMϙJG HOX H·R½S½T½T GJRO _GXMϙJGM·X½RSKYOTOT _GXMϙRGSGTϙTH½Z½TR½à½T½HU`GIGàϙ OJGXOHOX OĄRKSOTH·R½TKXKQHOXH·R½S½T½TOJGXO_GXMϙTϙTHOXH·R½S½T½TJKGJRO_GXMϙTϙTJKTKZO SOTK HϙXGQϙRSGYϙTJG OYGHKZ H[R[TSGJϙàϙ HKROXZORSKQ Y[XKZO_RK GTϙRGT J½`KTRKSK OVZGR KJORSOĄZOX ?[QGXϙJGHKROXZORKTN[Y[YRGX\KYG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[ȑTGYG_ϙRϙ1G T[TRGGRKTKTYKQO`OTIOLϙQXGN½QS½HOXGXGJGJKàKXRKTJOXORJOàOTJKYG_ϙRϙϘSGX1GT[ T[ȑT[TSGJJKYO[_GXϙTIG\KXORKTVGXGIK`GRGXϙTGQGXĄϙG¨ϙRGIGQJG\GRGXϙT¨·`½S½TJK OJGXO_GXMϙTϙTM·XK\ROURJ[à[YUT[I[TG\GXϙRSϙĄZϙX '¨ϙQRGTGT TKJKTRKXRK 3[àRG ϘJGXK 3GNQKSKYOTOT M½TR½ + 1 YG_ϙRϙQGXGXϙTϙT(5@;23'9/4'?:2QGXGXNGXIϙTϙTZKS_O`OYZKSOTJK H[R[TGTG OGJKYOTK JUY_GTϙT GJϙ MK¨KT SGNQKSK_K M·TJKXORSKYOTK U_HOXROàO_RK QGXGX \KXORJO *GT* Bavurunun ncelenmesi Madde 28- (1) Bavuru üzerine mahkemece yaplan ön inceleme sonucunda; a) Yetkili olmadnn anlalmas halinde dosyann yetkili sulh ceza mahkemesine gönderilmesine, b) Bavurunun süresi içinde yaplmadnn, bavuru konusu idarî yaptrm kararnn sulh ceza mahkemesinde incelenebilecek kararlardan olmadnn veya bavurann buna hakk bulunmadnn anlalmas halinde, bu nedenlerle bavurunun reddine, c) (a) ve (b) bentlerinde saylan nedenlerin bulunmamas halinde bavurunun usulden kabulüne, Karar verilir. (2) Bavurunun usulden kabulü halinde mahkeme dilekçenin bir örneini ilgili kamu kurum ve kuruluuna tebli eder. (3) lgili kamu kurum ve kuruluu, bavuru dilekçesinin teblii tarihinden itibaren en geç onbe gün içinde mahkemeye cevap verir. Bavuru konusu idarî yaptrma ilikin ilem dosyasnn tamamnn bir örnei, cevap dilekçesi ile birlikte mahkemeye verilir. Mahkeme, ilem dosyasnn asln da ilgili kamu kurum ve kuruluundan isteyebilir. Cevap dilekçesi, idarî yaptrm kararna kar bavuruda bulunan kii saysndan bir fazla nüsha olarak verilir. 217 (4) Mahkeme, bavuruda bulunan kiilere cevap dilekçesinin bir örneini tebli eder; talep üzerine veya re’sen taraflar çararak belli bir gün ve saatte dinleyebilir. Dinleme için belirlenen günle tebligatn yaplaca gün arasnda en az bir haftalk zaman olmasna dikkat edilir. Dinleme srasnda taraflar veya avukatlar hazr bulunur. Mazeretsiz olarak hazr bulunmama, yokluklarnda karar verilmesine engel deildir. Bu husus, tebligat yazsnda açkça belirtilir. (5) Ceza Muhakemesi Kanununun tankla, bilirkii incelemesine ve kefe ilikin hükümleri, bu bavuru ile ilgili olarak da uygulanr. (6) Dinlemede srasyla; hazr bulunan bavuru sahibi ve avukat, ilgili kamu kurum ve kuruluunun temsilcisi, varsa tanklar dinlenir, bilirkii raporu okunur, dier deliller ortaya konulur. (7) Mahkeme, ilgilileri dinledikten ve bütün delilleri ortaya koyduktan sonra aleyhinde idarî yaptrm karar verilen ve hazr bulunan tarafa son sözünü sorar. Son söz hakk, aleyhinde idarî yaptrm karar verilen tarafn kanunî temsilcisi veya avukat tarafndan da kullanlabilir. Mahkeme son kararn hazr bulunan taraflarn huzurunda açklar. (8) Mahkeme, son karar olarak idarî yaptrm kararnn; a) Hukuka uygun olmas nedeniyle, “bavurunun reddine”, b) Hukuka aykr olmas nedeniyle, “idarî yaptrm kararnn kaldrlmasna”, Karar verir. (9) (Ek: 6/12/2006-5560/35 md.) darî para cezasnn alt ve üst snrnn kanunda gösterildii kabahatler dolaysyla verilmi idarî para cezasna kar bavuruda bulunulmas halinde, mahkeme idarî para cezasnn miktarnda deiiklik yaparak da bavurunun kabulüne karar verebilir. (10) kibin Türk Liras dahil idarî para cezalarna kar bavuru üzerine verilen kararlar kesindir 159. AÇIKLAMA KK’nun 28.maddesinde bavurunun incelenmesi usulü düzenlenmitir. Maddenin birinci fkrasna göre bavuru üzerine öncelikle usule ilikin bir ön inceleme yaplacaktr. Buna göre, Sulh Ceza Mahkemesince, yaplan ön inceleme sonucunda; a. KK’nun 22/4.maddesi uyarnca CMK’nun yer bakmndan yetkili kurallar kabahatler açsndan da geçerlidir. Yollama yaplan CMK’nun 12/1.maddesindeki “davaya bakmak yetkisi, suçun ilendii yer mahkemesine aittir” kural gereince mahkeme öncelikle yetki konusunu inceleyerek, kabahat baka yerde ilenmi ise “yetkisizlik” karar vererek, dosyann yetkili sulh ceza mahkemesine gönderilmesi, b. Bavurunun süresi içinde yaplmadnn, bavuru konusu idari yaptrm kararnn sulh ceza mahkemesinde incelenebilecek kararlardan olmadnn veya bavurann buna hakk bulunmadnn anlalmas halinde, bu nedenlerle bavurunun reddine, 159 6/12/2006 tarihli ve 5560 sayl Kanunun 35 inci maddesiyle sekizinci fkradan sonra gelmek üzere (9) numaral fkra eklenmi ve dier fkra numaras buna göre (10) olarak teselsül ettirilmitir. 218 c. Saylan nedenlerin bulunmamas halinde ise, bavurunun usulden kabulüne, karar verilecektir. Bavurunun usulden kabulü halinde, mahkeme dilekçenin bir örneini ilgili kamu kurum veya kuruluuna tebli edecektir (28/2). lgili kamu kurum veya kuruluunun, bavuru dilekçesinin teblii tarihinden itibaren en geç onbe gün içinde mahkemeye cevap vermesi gerekmektedir. Bavuru konusu idari yaptrma ilikin ilem dosyasnn tamamnn bir örnei cevap dilekçesi ile birlikte mahkemeye verilecektir. Mahkeme, ilem dosyasnn asln kendisi de ilgili kamu kurum ve kuruluundan isteyebilir. Cevap dilekçesi, idari yaptrm kararna kar bavuruda bulunan kii saysndan bir nüsha fazla olarak verilecektir (28/3). Cevap dilekçesinin teblii, ilgililerin dinlenmesi ve delillerin ortaya konulmas aamasna ilikin usul kurallar 28.maddenin 4, 5 ve 6.fkralarnda düzenlenmitir. Buna göre; Mahkeme, bavuruda bulunan kiilere cevap dilekçesinin bir örneini tebli edecek, talep üzerine veya re’sen taraflar çararak belli bir gün ve saatte dinleyecektir. Tebli edilecek olan çar kadnda “mazeretsiz olarak hazr bulunmama halinde, yokluklarnda karar verilebilecei” belirtilmelidir. Dinleme için belirlenen günle tebligatn yaplaca gün arasnda en az bir haftalk zaman bulunmas zorunludur. Dinleme srasnda taraflar ve avukatlar hazr bulunacaklardr. Mazeretsiz olarak hazr bulunmama, yokluklarnda karar verilmesine engel deildir. Sulh Ceza Mahkemesi, bavuru konusu kabahatle ilgili olarak delil toplanmas gerektiinde, CMK’nun tankla, bilirkii incelemesine ve kefe ilikin hükümleri çerçevesinde bu ilemleri yapacaktr. Mahkeme taraflar dinlemeye karar vermi ise, srasyla; hazr bulunan bavuru sahibi ve avukat, ilgili kamu kurum ve kuruluunun temsilcisi, varsa tanklar dinlenerek, yine varsa bilirkii raporu okunmak suretiyle tüm deliller ortaya konulacaktr. Delillerin tartlmas ve karar verilmesi devresi ise maddenin 7 ve 8.fkralarnda açklanmtr. Buna göre; Mahkeme, ilgilileri dinledikten ve bütün delilleri ortaya koyduktan sonra aleyhinde idari yaptrm karar verilen ve hazr bulunan tarafa son sözünü sorar. Son söz hakk, aleyhinde yaptrm karar verilen tarafn kanuni temsilcisi veya avukat tarafndan da kullanlabilir. Mahkeme son kararn hazr bulunan taraflarn huzurunda açklayacaktr. Bütün bu ilemler taraflarn çarlmas ve delil toplama durumunda söz konusu olabilecektir. Sonuç olarak sulh ceza hakimi bu ilemler veya dosya üzerinden yapt incelemeden sonra son karar olarak idari yaptrm kararnn; a. Hukuka uygun olmas nedeniyle, “bavurunun reddine”, b. Hukuka aykr olmas nedeniyle, “idari yaptrm kararnn kaldrlmasna” karar verecektir. Bu saylan kararlar dnda, sulh ceza hakimi, kabahat yaptrmna karar vermeye yetkilinin yerine geçerek farkl bir yaptrma veya suç 219 olduunu düünerek ceza yarglamasna karar veremeyecektir 160. Ancak, 28.maddeye 5560 sayl Kanunla eklenen 9.fkra hükmüne göre; idari para cezasnn alt ve üst snrnn kanunda gösterildii kabahatler dolaysyla verilmi idari para cezasna kar bavuruda bulunulmas halinde, mahkeme idari para cezasnn miktarnda deiiklik yaparak da bavurunun kabulüne karar verebilir. Mahkeme bu yetkisini, verilmi olan idari para cezasnn kabahat fiilinin oluturduu hakszlkla orantl olmamas halinde kullanabilecektir. Maddenin 10.fkrasnda, ikibin Türk Liras dahil idari para cezalarna kar bavuru üzerine verilen kararlarn kesin olduu, dolaysyla bunlara kar itiraz yoluna gidilemeyecei belirtilmitir. ?'8-/:'?1'8'82'8/ 3K`Q¼XONHGXTGSKJK! *UY_G QGVYGSϙTG M·XK YG_ϙRϙ 1GHGNGZRKX 1GT[T[ȑT[T SGJJKYOTJK OQOHOT :½XQ ROXGYϙ JGNOR OJGXOVGXG IK`GRGXϙTG QGXĄϙ HGĄ\[X[½`KXOTK9[RN )K`G3GNQKSK YOTIK \KXORKT QGXGXϙTϙT QKYOT URJ[à[ M·`KZORSKJKT OZOXG`ϙT KYGYZGT OTIKRKTKXKQ _G`ϙRϙ ĄKQORJKQGXGX\KXORSKYOTJK 1GH[RKM·XKJKYG_ϙRϙ9O_GYO6GXZORKX1GT[T[T\KH[1GT[Tȑ[TGZϙL_GVZϙàϙ YG_ϙRϙ*KXTKQRKX1GT[T[ȑTJGYO_GYOVGXZORKXOTYK¨OSJ·TKSRKXOJϙĄϙTJGVXUVGMGTJG \K ¨GàXϙ GSGIϙ_RG HORJOXO \K KR ORGTϙ JGàϙZSG GLOĄ \K VGTQGXZ GYSG MOHO LGGRO_KZRKXOTO J½ `KTRK_KT ·`KR HOX N½Q½S H[R[TSGJϙàϙ \K S[ZKXO` NGQQϙTJGQO OJGXO VGXG IK`GYϙTϙT JG YG_ϙRϙ1GT[Tȑ[T\KSGJJKRKXO[_GXϙTIG\KXORJOàOM·`KZORSKQYO`OTOZOXG`ϙTQGH[ R½_KXOTKXKJJOTKQGXGX\KXORSKYOTJKOYGHKZM·X½RSKSOĄ\KYG_ϙRϙ)K`G3[NGQKSKYO 1GT[T[ȑT[T SGJJKYO [_GXϙTIG GTϙRGT QGXGXϙT HU`[RSGYϙ R½`[S[ QGT[T _GXGXϙTG HU`SG_GGZLKTONHGXUR[TS[ĄH[R[TSGQRG:½XQ3ORRKZOGJϙTGMKXKàOM·X½Ą½R½VJ½Ą½T½R J½ ?GXMϙZG_ )[SN[XO_KZ (GĄYG\IϙRϙàϙȕTϙT QGT[T _GXGXϙTG HU`SG OYZKSOTK JG_GTGT ONHGXTGSK O¨KXOàO _KXOTJK M·X½RJ½à½TJKT 15)'+2Ϙ 'àϙX )K`G 3GNQKSKYOTOT M½T \K S[Z YG_ϙRϙ QGXGXϙTϙT )31TϙT I SGJJKYO [_GXϙTIG GRK_NKZKYOXKZSKSKQ½`KXK(5@;23'9/4'U_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO )* 3GNQKSKIK\KXORKTM½T\K*ϘĄYG_ϙRϙQGXGXϙTϙTOZOXG`ϙS½S Q½T H[R[TJ[à[TJGT ZKS_O` OYZKàOTOT XKJJOTK JGOX M½TR½ QGXGXϙ QGRJϙXϙRGXGQ _GVϙRGTOTIKRKSKJK! YG_ϙRϙ _GYGTϙT SGJJK \K LϙQXGRGXϙ ORK G_Tϙ _GYGTϙT SGJJKYO N½QS½ MKXKàO OJGXO _GVZϙXϙS QGXGXϙTG QGXĄϙ HGĄ\[X[ ½`KXOTK Y[RN IK`G SGNQKSKYOTIK HGĄ\[X[T[T XKJJOTK JGOX QGXGXϙT OZOXG`ϙ S½SQ½T H[R[TJ[à[ IONKZRK S[ZKXO` \KQOROTOT ZKS_O` JORKQ¨KYO OZOXG` JORKQ¨KYO URGXGQ QGH[R KJORKXKQ OZOXG` NGQQϙTJG SGNQKSKTOT _GXMϙ ¨K\XKYOTJK _KX GRJϙàϙ GàϙX IK`G SGNQKSKYOTIK QGXGX \KXORSKYO O¨OT JUY_GTϙT SGNGRROTK 160 YALÇIN, smail; a.g.e., s.141 220 OGJKKJORSKQ½`KXK?GXMϙZG_)[SN[XO_KZ(GĄYG\IϙRϙàϙTG:+<*ϘϘ4+U_HOXROàO_RKQGXGX\KXOR JO )* tiraz Yolu Madde 29- (1) Mahkemenin verdii son karara kar, yarg çevresinde yer ald ar ceza mahkemesine itiraz edilebilir. Bu itiraz, kararn teblii tarihten itibaren en geç yedi gün içinde yaplr. (2) tirazla ilgili karar, dosya üzerinden inceleme yaplarak verilir. (3) Mahkeme, her bir itirazla ilgili olarak “itirazn kabulüne” veya “itirazn reddine” karar verir. (4) Mahkemenin verdii karar taraflara tebli edilir. Vekil olarak avukatla temsil edilme halinde ayrca taraflara tebligat yaplmaz. (5) darî yaptrm kararnn ar ceza mahkemesi tarafndan verilmesi halinde bu karara kar itiraz mercii en yakn ar ceza mahkemesidir. AÇIKLAMA KK’nun 29.maddesinde; sulh ceza mahkemesinin kararna kar itiraz kanun yolu düzenlenmitir. Maddenin 1.fkrasnda; sulh ceza mahkemesinin bavuru sonucunda verdii son karara kar, ilgililerin tebli tarihinden itibaren en geç yedi gün içinde, sulh ceza mahkemesinin yarg çevresinde yer ald ar ceza mahkemesine itiraz edilebilecei kabul edilmitir. KK’nun 27/5. ve 6.fkralarnda belirtilen durumlarda da itiraz yoluna gidildiinde inceleme bu merci tarafndan yaplacaktr. Ancak 27/7.fkrada belirtilen durumda, kovuturma konusu fiilin suç deil de kabahat oluturduu gerekçesiyle idari yaptrm karar verilmesi halinde, fiilin suç oluturmamas nedeniyle verilen beraat kararlarna kar kanun yoluna gidildii takdirde, idari yaptrm kararlarna kar itiraz da kanun yolu merciinde (bölge adliye mahkemesi kuruluncaya kadar Yargtay’da) inceleneceinden bu tür ceza mahkemesi kararlar itiraza konu olamayacaktr. Bu duruma göre, mahkemece verilen idari yaptrm kararlarndan, yalnzca a.Özel kanunlarn dorudan hakimi yetkili kld kabahatler, ya da b.Yarglama faaliyeti srasnda adli ilemler nedeniyle verilen emirlere uymama sonucu KK’nun 32.maddesi uyarnca verilen kararlar itiraza konu olabileceinin kabulü gerekir 161. 29.maddenin ikinci fkrasna göre, itirazla ilgili karar, dosya üzerinden inceleme yaplarak verilecektir. tiraz incelemesini yapan ar ceza mahkemesince, her bir itirazla ilgili olarak “itirazn kabulüne” veya “itirazn reddine” karar verilip, mahkemenin verdii karar taraflara tebli edilecektir. Vekil olarak avukatla temsil edilme halinde ayrca taraflara tebligat yaplmayacaktr (29/3-4). 161 YALÇIN, smail; a.g.e., s.146 221 Maddenin 5.fkrasna göre, idari yaptrm kararnn ar ceza mahkemesi tarafndan verilmesi halinde bu karara kar itiraz mercii en yakn ar ceza mahkemesidir. ?'8-/:'?1'8'82'8/ YG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[T[TSGJJKYO[_GXϙTIGY[RNIK`GSGNQKSKRKXOT IK\KXORKTOJGXOIK`G_GHGàRϙH[R[TGTS½YGJKXKJG\GYϙTGOROĄQOTQGXGXGQGXĄϙ_GXMϙ¨KX¨K \KYOTJK_KXGRJϙàϙGàϙXIK`GSGNQKSKYOTKOZOXG`KJORSKYOS½SQ½TUR[VϘYZGTH[R9[RN )K`G3GNQKSKYOTIK\KXORKTZGXONROQGXGXJG_GYG_UR[T[T1GHGNGZRKX1GT[T[ TGM·XKZKLNOSO_KXOTKZKS_O`KZGHOURGXGQ_GTRϙĄM·YZKXORSKYOTJKTJURG_ϙZKS_O`OYZKSO TOT XKJJOTK JGOX Y[RN IK`G SGNQKSKYOTOT ZGXON \K KYGY YG_ϙRϙQGXGXϙN[Q[QKTMK¨KXYO`\K_UQN½QS½TJKUR[VZGXONROJORKQ¨KTOTOZOXG` _·T½TJKT _GXMϙ ¨KX¨K\KYOTJK _KX GRGT GàϙX IK`G SGNQKSKYOTIK NKT½` OZOXG` _GYG _UR[ OTIKRKSKYO JK _GVϙRSGJϙàϙ IONKZRK ZKS_O` JORKQ¨KYOTOT SGNGRROTJK OZOXG` JORKQ¨KYO URGXGQ JKàKXRKTJOXORKXKQ OTIKRKTSKQ ½`KXK JUY_GTϙT OTIKRKTSKQYO`OT OGJKYO O¨OT ?GXMϙZG_ )[S N[XO_KZ(GĄYG\IϙRϙàϙTG:+<*ϘϘ4+ )* ?KZQOROSKXIOOTKSOXRKXOTKG_QϙXϙRϙQY[¨[TJGTYGTϙQ5XNGT5TM[ȑT[T_GVϙRGT_GX MϙRGSGYϙ YUT[I[TJG! OJGXO _GVZϙXϙS [_M[RGTSGYϙTG _KX URSGJϙàϙTG JGOX 4+<ă+.Ϙ8 'YRO_K )K`G 3GNQKSKYOTJKT \KXORKT ZGXONRO N½QS½T ?GXMϙZG_IG OTIKRKTSKYO QGZϙRGT ZGXGLϙTJGT OYZKTSKQRK \K JUY_G ?GXMϙZG_ )K`G *GOXKYOTOT ZGXONRO M· XK\YO`ROQQGXGXϙ_RG*GOXKSO`KMKRSKQRK_GVϙRGTOTIKRKSKYUT[TJGMKXKàOJ½Ą½T½RJ½ 9GTϙQ NGQQϙTJG 6XULKY_UTKR :[XOYZ 8KNHKXROàO ?·TKZSKROàOTOT SGJJKYO _URRG SGYϙORKYG_ϙRϙ:)1ȑT[TSGJJKYOMKXKàOTIKIK`GRGTJϙXϙRSGYϙOYZKSO_RKQGS[ JG\GYϙ G¨ϙRJϙàϙ \K SGNQKSK YGTϙàϙT ½`KXOTK GZϙRϙ Y[¨[T YGHOZ URSGSGYϙ TKJKTO_RK YG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[ȑT[TSGJJKYO[_GXϙTIGOJGXO_GVZϙXϙS[_M[RGTSGYϙTG_KX URSGJϙàϙTGOROĄQOTQGXGXϙG_TϙQGT[T[TSGJJKYO[_GXϙTIGOZOXG`GZGHOUR[VYG_ϙRϙ )31ȑT[TSGJJKYON½QS½JKJOQQGZKGRϙTGXGQQGZϙRGT\KQOROTOT_GYGRY½XKO¨KXOYOT JK \KXJOàO ZKS_O` JORKQ¨KYO OZOXG` TOZKROàOTJK QGH[R KJOROV OZOXG` SKXIOO URGT 'àϙX )K`G 3GNQKSKYOTIK QGXGX \KXORSKQ ½`KXK JUY_GTϙT OTIKRKTSKQYO`OT SGNGRROTK Ϙ'*+9Ϙ4+ U_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO )* .KX TK QGJGX MKXKQ¨KRO QGXGXJG QϙYG QGXGXG G_QϙXϙ ĄKQORJK S½KYYOX LOOR Y[¨[TJGT JG\GTϙTUXZGJGTQGRJϙXϙRSGYϙTGQGXGX\KXORSOĄOYKJK! :KLNOSKJORSKQRKN½QS½T·`½T½ZKĄQORKJKTQϙYGQGXGXJGSGRG`GXGX\KXSKY[¨[ ORK ORMORO URGXGQ M·XK\YO`ROQ QGXGXϙ \KXORSOĄ URSGYϙ \K YGRJϙXMGT YGXNUĄR[Q Y[¨[TJGT YG_ϙRϙ 1GHGNGZRKX 1GT[T[ MKXKàOTIK OJGXO VGXG IK`GYϙTG N½QSUR[TSGYϙ QGXĄϙYϙTJG 9G_ϙRϙ ?GYGTϙT SGJJKYO MKXKàOTIK \KXORKT M·XK\YO`ROQ QGXGXRGXϙ G_Tϙ ?GYGTϙT SGJJKYOTKM·XKYGRJϙXMGTYGXNUĄR[QY[¨[TJGTZG_OTUR[TGTOJGXOVGXGIK`GYϙTϙTOYK! 222 YG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[T[TSGJJKYO[_GXϙTIGOZOXG`GZGHOUR[VZKS_O`OS½S Q½T H[R[TSGJϙàϙTJGT ZKS_O` OTIKRKSKYOTK _KX URSGJϙàϙTG MKXKàOTOT SKXIOOTIK _GVϙR SGYϙTGU_HOXROàOORKQGXGX\KXORJO )* 9GTϙQNGQQϙTJGYG_ϙRϙ1GHGNGZRKXQGT[T[T[TJSGJJKYO[_GXϙTIG\KXORKT `GSGTGĄϙSϙ TKJKTO_RK JG\GTϙT UXZGJGT QGRJϙXϙRSGYϙTG OROĄQOT QGXGX G_Tϙ 1GT[T[T SGJJKYO [_GXϙTIG OZOXG`G ZGHO UR[V YG_ϙRϙ )31T[T SGJJKYO N½QS½ JOQQGZK GRϙTGXGQ U _KX )9G\IϙYϙTϙT \KXJOàO ZKS_O` JORKQ¨KYO OZOXG` TOZKROàOTJK QGH[R KJOROV OZOXG` SKXIOO URGT 'àϙX )K`G 3GNQKSKYOTIK JKàKXRKTJOXORSKYO MKXKQSKQRK JUY_GTϙT OTIKRKT SKQYO`OTSGNGRROTKϘ'*+9Ϙ4+U_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO )* Vazgeçme ve Kabul Madde 30- (1) Kanun yoluna bavuran kii, bu konuda karar verilinceye kadar bavurusundan vazgeçebilir. Vazgeçme halinde bir daha ayn konuda bavuruda bulunulamaz. (2) lgili kamu kurum ve kuruluu da mahkeme tarafndan karar verilinceye kadar kanun yolu bavurusunu kabul ederek idarî yaptrm kararn geri alabilir. AÇIKLAMA KK’nun 30.maddesinde, idari yaptrm kararlarna kar, kanun yolu bavurusundan vazgeçme ve idarenin bu bavuruyu kabulü düzenlenmitir. Maddenin birinci fkrasna göre, kanun yoluna bavuran kii, bu konuda karar verilinceye kadar bavurusundan vazgeçebilir. Vazgeçme halinde bir daha ayn konuda bavuruda bulunulamaz. Maddenin ikinci fkrasna göre, ilgili kamu kurum ve kuruluu da mahkeme tarafndan karar verilinceye kadar kanun yolu bavurusunu kabul ederek idari yaptrm kararn geri alabilecektir. Bu durumlarda mahkemece ne tür karar verilecei 30.maddede düzenlenmemitir. KK’nun 29/3.maddesi göz önüne alndnda, mahkemece, bavuran kiinin vazgeçmesi halinde “red”, idarenin veya yaptrm karar veren makamn kararn geri almas halinde ise “kabul” eklinde karar verebilir. Masraflarn ve Vekalet Ücretinin Ödenmesi Madde 31.- (1) darî yaptrm kararna kar kanun yoluna bavurulmas harca tâbi deildir. (2) Kanun yoluna bavuru dolaysyla oluan bütün masraflar ve vekalet ücreti, bavurusu veya savunmas reddedilen tarafça ödenir. AÇIKLAMA Maddenin birinci fkrasnda, idari yaptrm kararna kar kanun yoluna bavurulmasnn harca tabi olmad belirtilmitir. Maddenin ikinci fkras hükmüne göre; kanun yolundan vazgeçilmedii veya kabul edilemedii takdirde, bavuruyu inceleyen sulh ceza mahkemesi veya bavuru yolu olarak kovuturmama kararna itiraz inceleyen ar ceza mahkemesi bakan, savunmas redde- 223 dilen kamu tüzel kiiliini, bavurusu reddedilen kabahatli veya ikayetçiyi kanun yolu dolaysyla oluan bütün masraflar ve vekalet ücretini ödemesine de karar verecektir. KNC KISIM Çeitli Kabahatler Emre Aykr Davran Madde 32- (1) Yetkili makamlar tarafndan adlî ilemler nedeniyle ya da kamu güvenlii, kamu düzeni veya genel saln korunmas amacyla, hukuka uygun olarak verilen emre aykr hareket eden kiiye yüz Türk Liras idarî para cezas verilir. Bu cezaya emri veren makam tarafndan karar verilir. (2) Bu madde, ancak ilgili kanunda açkça hüküm bulunan hallerde uygulanabilir. (3) 1.3.1926 tarihli ve 765 sayl Türk Ceza Kanununun 526 nc maddesine dier kanunlarda yaplan yollamalar, bu maddeye yaplm saylr. AÇIKLAMA KK’nun 32.maddesinde, mülga 765 sayl TCK’nun 526.maddesindekine benzer nitelikte bir düzenleme yaplmtr. Nitekim maddenin 3.fkrasnda, dier kanunlarda 765 sayl TCK’nun 526.maddesine yaplan yollamalarn bu maddeye yaplm saylaca belirtilmitir. Maddenin 1 ve 2.fkralarna göre, emre aykr davranan kiinin cezalandrlabilmesi için; 1. Kabahat fiilini tanmlayan kanunda veya ona uygun olarak çkartlan alt normda (tüzük, yönetmelik) açkça bu maddeye yollama yaplm olmas, 2. Ya da verilen emrin; yetkili makamlar tarafndan, hukuka uygun olarak, adli ilemler nedeniyle ya da kamu güvenlii, kamu düzeni veya genel saln korunmas amacyla verilmesi, Gerekir. 5326 sayl KK’nun 32.maddesine yollamada bulunan kanunlara örnek olarak, 5442/66.md., 298/156.md., 7126/47.md., 1593/287, 291, 299, 301.md., 1608/1.md., 4373/15.md., 4654/6.md., 6831/107.md., 2920/47.md., 5580/7.md., hükümleri gösterilebilir. lgili kanunlarda mülga 765 sayl TCK’nun 526.maddesine yaplan yollamalar da 5326 sayl kK’nun 32.maddesine yaplm saylacaktr. Madde gerekçesi ve konuya ilikin Yargtay’n önceki içtihatlar birlikte deerlendirildiinde, emre aykr davran kabahatinin oluabilmesi için; yetkili makamlar tarafndan hukuka uygun bir biçimde verilmi bir emrin olmas ve bu emrin “adli ilemler dolaysyla ya da kamu güvenlii ve kamu düzeni veya genel saln korunmas düüncesiyle” verilmesi, özellikle 5442 sayl l daresi Kanuna dayanlarak ilan edilmesi ve eylemin baka bir suçu oluturmamas gerekir. 32.maddede öngörülen cezaya emri veren makam tarafndan karar verilir. Emre aykr davranta, adli ilemler nedeniyle verilen emirlere aykrlkta hakim 224 veya Cumhuriyet savcs idari yaptrm karar verebilecektir. Adli ilemler nedeniyle verilebilecek emrin, ilgili kanunlarda yollama yaplmayan hallerde, örnein, adliye dnda yaplan keif, ölü muayene, otopsi veya yer gösterme ilemleri srasnda alnan önlem ve yasaklama eklinde olmas mümkündür. Kamu güvenlii, düzeni veya genel saln korunmas hakkndaki emirlere aykrlk durumunda da, yetki veren kanunun belirledii duruma göre il valisi, kaymakam, ilgili kurul bakanl idari yaptrm karar verebilecektir. Emre aykr davran nedeniyle verilen idari yaptrm kararnn dayana olan yetkili makamn emrinin hukuka uygun olup olmad bavuru veya itiraz halinde sulh ceza veya ar ceza mahkemesince aratrlacaktr. Ancak, bu emir daha önceden idari yargda dava konusu yaplm ve idari yarg tarafndan iptal edilmi ise, ceza mahkemesi bu emrin hukuka uygunluunu aratramayp, hukuka aykr olarak kabul ederek idari yaptrm kararnn kaldrlmasna karar vermelidir 162. ?'8-/:'?1'8'82'8/ *UY_GOTIKRKTKXKQMKXKàOJ½Ą½T½RJ½ YG_ϙRϙ1GT[TN½Q½SRKXO\KH[TGHGàRϙURGXGQϘ`9[-KTKR3½J½XR½à½TIK¨ϙ QGXZϙRGT _·TKZSKROàOT SGJJKYOTOT LϙQXGYϙ ȔIȕ HKTJOTJKQO ȔH[ _·TKZSKROàK G_QϙXϙ LOORRKXJKT JURG_ϙ :)1T[T SGJJKYO MKXKàOTIK OĄRKS _GVϙRSGYϙ MKXKQZOàOTKȕ OROĄQOT N½Q½S\KYG_ϙRϙ:)1T[_½X½XR½QZKTQGRJϙXGTYG_ϙRϙ:)1T[TN½Q½SRKXO\K_OTK N½Q½SJKTYUTXG_½X½XR½àKMOXKTYG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[T[TSGJJKYON½QS½ JKTG`GXGGRϙTGXGQYGTϙàϙTN[Q[QOJ[X[S[T[TZGQJOX\KZG_OTOTJK`UX[TR[R[QH[R[TSGYϙ 1GT[TGG_QϙXϙQGZϙRGT\KQOROTOTZKS_O`OZOXG`RGXϙH[OZOHGXRG_KXOTJKM·X½RS½ĄURJ[ à[TJGTN½QS½TH[YKHKVZKTJURG_ϙ(5@;23'9/4'U_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO )* (U`SG_G[_[RGXGQ_GVϙRGTJ[X[ĄSG_GZUVRGTGTJKRORRKXKSGNQKSKTOTYUX[ĄZ[XSG YUT[¨RGXϙTG[_M[T UR[ĄGT QGTGGZ \K ZGQJOXOTK M·XKYGOX OZOXG`RGXϙ _KXOTJK M·X½RSKSOĄZOX 'TIGQ!9GTϙQRGXϙTHGHGRGXϙURGT?GĄGX1·VX½R½ȑT½TOTZONGXKZSKYOYUT[I[TJGGJROS[G _KTKYO_GVZϙXϙRSGJGTM·SSKRKXOĄKQROTJKQOK_RKSRKXOTOTYG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[ T[T SGJJKYOTJKQO KSOXRKXK G_QϙXϙ JG\XGTSGQ QGHGNGZOTO UR[ĄZ[XJ[à[ M·`KZORSK JKTK_RKSOTY[¨ZKĄQORKZSKJOàOMKXKQ¨KYO_RKNGZGRϙJKàKXRKTJOXSK_RKYGTϙàϙTHKXGGZOTK QGXGX\KXORSKYO (U`SG_ϙMKXKQZOXSOĄU_KX)9G\IϙYϙTϙTZKS_O`OZOXG`RGXϙH[OZOHGXRG_KXOTJKM·X½R J½à½TJKT N½QS½T )3;1T[T SGJJKYO MKXKàOTIK (5@;23'9/4' GTIGQ YGTϙQRGX NGQQϙTJGQOKSOXRKXKG_QϙXϙJG\XGTSGQY[¨[T[TMKXKQZOXJOàOIK`GTϙTSOQZGX\KTK\OOZOHG XO_RK ZGHO URJ[à[ YG_ϙRϙ 1GHGNGZRKX 1GT[T[T[T SGJJKYOTK M·XK NKYGVRGTGT 162 GÖZLER, Kemal; dari Hukuku Güncelletirme Eki, http://www.anayasa.gen.tr//idare hukuku-guncellestirme.htm//ftn.24 (ET:27.3.2006); YALÇIN, smail; a.g.e., s.166 225 _ϙRRϙQ`GSGTGĄϙSϙTϙTY[¨\KOTIKRKSKZGXONRKXOGXGYϙTJGMKX¨KQRKĄZOàOGTRGĄϙRSGQRGYGTϙQRGX NGQQϙTJGQOQGH[JG\GYϙTϙT58:'*'41'2*/8/23'9/4'U_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO )* Dilencilik Madde 33- (1) Dilencilik yapan kiiye, elli Türk Liras idarî para cezas verilir. Ayrca, dilencilikten elde edilen gelire elkonularak mülkiyetin kamuya geçirilmesine karar verilir. (2) Bu kabahat dolaysyla idarî para cezasna ve elkoymaya kolluk veya belediye zabta görevlileri, mülkiyetin kamuya geçirilmesine mülkî amir veya belediye encümeni karar verir. AÇIKLAMA KK’nun 33.maddesinde, dilencilik yapmak, idari yaptrm gerektiren bir kabahat olarak düzenlenmitir. Maddenin birinci fkrasna göre, dilencilik yapan kiiye idari para cezas verilmesinin yan sra, dilencilikten elde edilen gelire el konularak mülkiyetin kamuya geçirilmesine karar verilecektir. Dilencilik, kendisi ya da yaknlarnn gereksinimleri için dorudan ve kiisel yardm istemesidir. Dilenciliin, el veya mendil açarak sözle, ark ve türkü söyleyerek veya çalarak, ilahi okuyarak, iletiim teknolojisinden yararlanarak, krmz kta duran araçlarn camlarn silerek veya kat mendil ya da kalem satarak merhamet sömürüsü yapmak suretiyle acndrarak ilenmesi mümkündür. Ancak, bu saylan veya benzeri bir davran olmadan, kiilerin kendiliklerinden muhtaç olan bir kimseye yardm, zekat, sadaka eklinde ayni veya nakdi olarak bir ey vermeleri halinde bu kabahatin olumadnn kabulü gerekir. Dilencilik yapan kiinin maddi durumu, özürlü olup olmamas, dilencilik yapt yer ve zaman bu kabahatin oluumunda önem tamaz 163. 5237 sayl TCK’nun 229.maddesinde; çocuklar, beden veya ruh bakmndan kendini idare edemeyecek durumda bulunan kimseleri dilencilikte araç olarak kullanan kiinin eylemi suç olarak tanmlanm, bu suçun üçüncü derece dahil kan veya kayn hsmlar ya da e tarafndan ilenmesi halinde verilecek cezann yar orannda, bu suçun örgüt faaliyeti çerçevesinde ilenmesi halinde ise verilecek cezann bir kat artrlaca öngörülmütür. Bu ekilde dilencilik yapanlar KK’nun 33.maddesi uyarnca cezalandrlacaktr. Ancak, KK’nun 11.maddesi uyarnca sorumluluk için çocuun 15 yan doldurmu olmas gerektiinden, 16-18 ya grubunda bulunan çocuklara dilencilik kabahatinden ceza verebilecektir. 33.maddenin 2.fkrasna göre, dilencilik kabahati dolaysyla idari para cezasna ve el koymaya kolluk veya belediye zabta görevlileri, mülkiyetin kamuya geçirilmesine olaya el koyan kolluk ise mülki amir, belediye zabta görevlileri olmas halinde ise belediye encümeni karar verecektir. 163 EKNC, Mustafa; Kabahatler Kanunu ile dari Suç ve Cezalar, Adalet Yaynevi, Ankara-2005, s.115 226 lgili Kanun, Tüzük ve Yönetmelikler uyarnca, KK’nda idari para cezas ve elkoyma yetkisi verilen “kolluk” kavramnn, silahl olarak, genel ve özel alanlarda güvenlik salama amacyla kanunla kurulmu, özel güvenlik görevlileri hariç, emniyet (polis), jandarma, sahil güvenlik, gümrük ve orman muhafaza görevlileri ile 442 sayl Köy Kanunu 62 vd. maddelerine göre görevlendirilen köy korucular ve 4081 sayl Kanun uygulamas kapsamnda görev yapan “çiftçi mallar koruma bekçileri” olarak anlalmas gerekir. Belediye Zabta Personeli Yönetmeliinin 1.maddesinde “belediye zabtas”, belediye snrlar içinde beldenin düzenini ve belde halknn salk ve huzurunu ve yetkili organlarn bu amaçla alacaklar kararlarn yürütülmesini salamak ve korumakla; belediye suçlarnn ilenmesini önleyici tedbirleri almakla ve ilenen belediye suçlarn takiple yükümlü bir özel zabta kuvveti olarak tanmlanmtr. 5393 sayl Belediye Kanunu “kanunlarda öngörülen cezalar vermek” yetkisini belediye encümeninin görev ve yetkileri arasnda saymtr. Kabahatler Kanununda yedi ayr kabahat türünde idari yaptrm karar verme ve bu kabahatlerin takibinde belediye zabta görevlilerine yetki ve sorumluluk verilmitir. Kumar Madde 34- (1) Kumar oynayan kiiye, yüz Türk Liras idarî para cezas verilir. Ayrca, kumardan elde edilen gelire elkonularak mülkiyetin kamuya geçirilmesine karar verilir. (2) Bu kabahat dolaysyla idarî para cezasna ve elkoymaya kolluk görevlileri, mülkiyetin kamuya geçirilmesine mülkî amir karar verir. AÇIKLAMA KK’nun 34.maddesinde, kumar oynanmas, bir kabahat olarak tanmlanm, karlnda idari para cezas ve ayrca, kumardan elde edilen kazancn mülkiyetinin idari yaptrm olarak kamuya geçirilmesi öngörülmütür. 5237 sayl TCK’nun 228.maddesinde kumar oynanmas için yer ve imkan salanmas, dier bir deyile kumar oynatmak suç olarak tanmlanmtr. Bu maddenin dördüncü fkrasnda “kumar”, kazanç amacyla icra edilen ve kar ve zararn talihe bal olduu oyunlar olarak tanmlanmtr. Kumar oynama kabahati, umuma açk olsun ya da olmasn her yerde ilenebilir. nternet kafelerde kazanç amaçl oynanan talih oyunlar da bu kapsamda kumar oynama kabahatini oluturabilir. Bu kabahat dolaysyla idari para cezasna ve elkoymaya kolluk görevlileri, mülkiyetin kamuya geçirilmesine ise mülki amir karar verecektir. Sarholuk Madde 35- (1) Sarho olarak bakalarnn huzur ve sükununu bozacak ekilde davranlarda bulunan kiiye, kolluk görevlileri tarafndan elli Türk Liras idarî para cezas verilir. Kii, ayrca sarholuun etkisi geçinceye kadar kontrol altnda tutulur. AÇIKLAMA Sarholuk, alkollü içki veya keyif verici bir madde sebebiyle kendini bilemeyerek duruma gelme olarak tanmlanabilir. 227 KK’nun 35.maddesinde, sarho olarak bakalarnn huzur ve sükununu bozacak ekilde davranlarda bulunan kiiye, kolluk görevlileri tarafndan idari para cezas verilecei ve kiinin, ayrca sarholuun etkisi geçinceye kadar kontrol altnda tutulaca öngörülmütür. Kabahatin olumas için kiinin öncelikle sarho olmas aranmtr. Sarholuk olgusu doktor raporu ile saptanabilecei gibi, kiinin hareketlerine ilikin görevli memurlarn ve tanklarn gözleme dayal beyanlar ile de saptanabilir. PVSK’nun 13., KTK’nun 48/II. ve Jandarma Yönetmeliinin 30.maddesinde uyuturucu madde kullanm olanlar ile sarho olanlarn, yakalanma anndaki durumlarnn doktor raporu ya da teknik cihazlar kullanlarak tespit edilecei belirtilmitir. Kabahatin olumas için aranan ikinci koul kiinin sarho olarak bakalarnn huzur ve sükununu bozacak davranlarda bulunmasdr. Örnein sarho olan kiinin sokakta nara atmas, kaplarn ziline basmas, eyalar tekmelemesi gibi davranlar bu kapsamda saylabilir. Kiinin sarholuun etkisi geçinceye kadar “kontrol altnda tutulmas” ilemi, bir ceza muhakemesi koruma tedbiri deildir. Bu ilem, Anayasann 19.maddesinde öngörülen, toplum için tehlike oluturan serseri, alkolik ve uyuturucu bamls gibi kiilerin slah ve tedavi amaçl tedbirlerin yerine getirilmesi kapsamnda, kanunla düzenlenmi özgürlük kstlamasdr. AHS’nin 5/1-e düzenlemesi de bu dorultudadr. Nitekim AHM’nin 4 Nisan 2000 tarihli kararnda “tbben alkolik olarak tanmlanmayan ancak, alkollü iken sergiledikleri tavr ve davranlar kamu düzeni ya da kendileri açsndan tehlike oluturan kiiler, kamu düzeni ve salk durumlar ya da kiisel güvenlikleri bakmndan kendilerinin korunmas amacyla gözaltna alnabilir” denilmitir 164. ?'8-/:'?1'8'8/ 9GTϙQNGQQϙTJGYGRJϙXMGTYGXNUĄR[QY[¨[TJGTOJGXOVGXGIK`GYϙORKIK`GRGTJϙXϙRSG YϙTG QGXGX \KXORSKQRK HOXROQZK G_XϙIG G_Tϙ Y[¨ZGT HKXGGZ QGXGXϙ \KXORSKYO TKJKTO_RK N½Q S½TZKS_O`OQGHORURJ[à[HKROXRKTKXKQ_GVϙRGTOTIKRKSKJK! YG_ϙRϙ :)1T½T SGJJKYOTJK J½`KTRKTKT YGRJϙXMGT YGXNUĄR[Q Y[¨[T[T YG_ϙRϙ1GT[TJGY[¨URGXGQJ½`KTRKTSKJOàOGTIGQYG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[T JGQGHGNGZURGXGQJ½`KTRKTJOàOTG`GXGGRϙTGXGQYG_ϙRϙ1GT[T[TSGJJKYOMKXK àOTIK OJGXO VGXG IK`GYϙ ZG_OTO ORK _KZOTORSKYO MKXKQOXQKT G_XϙIG G_Tϙ Y[¨ZGT JURG_ϙ HKXGGZ QGXGXϙ\KXORSKYO (U`SG_ϙMKXKQZOXSOĄU_KX)9G\IϙYϙTϙTZKS_O`OZOXG`ϙH[OZOHGXRG_KXOTJKM·X½RS½Ą URJ[à[TJGTN½QS½TH[YKHKVZKTJURG_ϙOYZKSKG_QϙXϙURGXGQ(5@;23'9/4'U_HOXROàO_ RKQGXGX\KXORJO )* Gürültü 164 YALÇIN, smail; a.g.e., s.189 228 Madde 36- (1) Bakalarnn huzur ve sükununu bozacak ekilde gürültüye neden olan kiiye, elli Türk Liras idarî para cezas verilir. (2) Bu fiilin bir ticarî iletmenin faaliyeti çerçevesinde ilenmesi halinde iletme sahibi gerçek veya tüzel kiiye bin Türk Lirasndan bebin Türk Lirasna kadar idarî para cezas verilir. (3) Bu kabahat dolaysyla idarî para cezasna kolluk veya belediye zabta görevlileri karar verir. AÇIKLAMA KK’nun 36.maddesi hükmüyle kiilerin huzurlu ve sakin bir çevrede yaama hakkn ihlal niteliindeki davranlar kabahat olarak tanmlanm ve karlnda idari yaptrm öngörülmütür. Bu kabahat düzenlemesi ile, kiilerin huzurlu ve sakin bir çevrede yaama hakknn korunmas amaçlanmtr. 36. Madde hükmüne göre, bakalarnn huzur ve sükununu bozacak ekilde gürültüye neden olan kiiye, bu fiilin bir ticari iletmenin faaliyeti çerçevesinde ilenmesi halinde ise iletme sahibi gerçek veya tüzel kiiye idari para cezasna kolluk görevlileri veya belediye zabta görevlileri karar verecektir. Bu kabahatin oluabilmesi için “bakalar” olan herkesin rahatsz olaca ekilde kasten veya taksirle belirli ölçülerin üzerinde, gürültü denilen sesin çkartlmas gerekir. Örnein, gürültü rahatsz etmek amacyla deil de, yüksek tonda müzik dinleme veya TV’nin sesini açma, gece ev aleti, spor aleti çaltrma, matbaa iletme, çocuklarnn gürültü oluturan davranlarn kontrol etmeme hallerinde bu kabahatin olumas mümkündür. Kiinin uyarya ramen srf huzur ve sükununu bozmak için srarla (kesintisiz olarak) belli bir kiiye (örnein komusuna) kar gürültü yapmas halinde TCK’nun 123.maddesinde tanmlanan “kiilerin huzur ve sükununu bozma” suçu oluabilir. Dier yandan, ilgili kanunlarda belirlenen yükümlülüklere aykr olarak, baka bir kimsenin “salnn zarar görmesine elverili ekilde gürültüye neden olmak”, bu kabahati deil TCK’nun “gürültüye neden olma” baln tayan 183.maddesine uyan suçu oluturabilir. 2872 sayl Çevre Kanunu’nun 20/h maddesinde, bu Kanunun 14 üncü maddesine göre çkartlan Yönetmelikle (Çevresel Gürültünün Deerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmelii ile) belirlenen önlemleri almayan veya standartlara aykr ekilde gürültü ve titreime neden olanlara, konutlar, ulam araçlar, iyerleri ve atölyeler, fabrika, antiye ve elence gürültüsü için farkl miktarlarda idari para cezas verilecei öngörülmütür. Bu durumda, anlan yönetmelik kapsam dnda olduunun belirlenmesi halinde KK’nun 36.maddesinin, yönetmelik kapsamnda olduunun belirlenmesi halinde ise KK’nun 15.maddesi de gözetilerek en ar idari para cezasn gerektiren 2872 sayl Çevre Kanununun 20/h maddesinin uygulanmas gerekir. Ayrca, KTK’nun 30.maddesinde, çevredekileri rahatsz edecek derecede duman veya gürültü çkaran araçlarn kullanlmas, 65.maddesinde gürültü çkaracak ekilde araç yüklenmesi, 72.maddesinde ise araçlarda ses, müzik cihazlarnn yönetmelikte açklanan artlara aykr olarak ve kamunun rahat ve huzurunu 229 bozacak ekilde kullanlmas kabahat olarak tanmlanm ve trafik zabtasnca idari para cezas uygulanaca belirtilmitir. PVSK’nun 14.maddesinde, ehir ve kasabalarda gerek mesken içinde ve gerek dnda saat 24’ten sonra her ne suretle olursa olsun civar halknn rahat ve huzurunu bozacak surette gürültü yapanlarn polisçe menolunaca, izinsiz gürültü yapanlar hakknda KK’nun 36.maddesinin karl olan mülga 765 sayl TCK’nun 546.maddesinin uygulanaca belirtilmitir. Jandarma Yönetmeliinin 62.maddesinde de benzer bir düzenlemeye yer verilmitir. Ayrca, Belediye Zabta Yönetmeliinin 7/g maddesinde de, sabah erken ve akam geç vakitlerde, ar gürültü yaparak etraf rahatsz edenlere engel olmak görevi ve 8/m maddesinde ise umumi yerlerde ar derecede gürültü yapanlara gerekli ikaz ve tembihte bulunmak ve uymayanlar menetme yetkisi verilmitir. ÇGDYY’nin 4.maddesinde çevresel gürültü, “ulam araçlar, kara yolu trafii, demiryolu trafii, havayolu trafii, denizyolu trafii, açk alanda kullanlan teçhizat, antiye alanlar, sanayi tesisleri, atölye, imalathane, iyerleri ve benzeri ile rekreasyon ve elence yerlerinden çevreye (darya) yaylan, istenmeyen veya zararl açk hava seslerinin bütünü ile yap içindeki mekanik sistemler ve dier kaynaklardan doan ve dier bir mekan içinde bulunan insanlar olumsuz etkileyen yap içi gürültüleri” eklinde tanmlanmtr. Bu Yönetmeliin 7 ve 8.maddelerinde, mülki idare amirlerine, 2559 sayl PVSK kapsamnda olan yerler için genel kolluk, dndaki yerlerde Jandarma, sahil ve denizlerde ise Sahil Güvenlik aracl ile il özel idareleri ve belediyelere de gürültü kontrol izin belgesi verme, yenileme, bu çerçevede iletmelerin denetlenmesi ve bu Yönetmelikte belirtilen esaslara aykrlk halinde gerekli yaptrmn uygulanmasnn salanmas ve gerekirse, gürültü kontrol izin belgesinin iptali görev ve yetkisi verilmitir. Yönetmeliin 5.maddesinde de gürültü yasaklar düzenlenmitir. Ayrca TCK’nun 170.maddesinde tanmlanan silahla ate etme fiilinin “kiilerde korku, kayg ve panik yaratabilecek tarzda” olmamas halinde de KK’nun 36.maddesinde tanmlanan gürültü kabahatinin olumas mümkündür. Bu itibarla, TCK 123, 170 ve 183.maddeleri kapsamna girebilecek olan gürültü eylemlerinden dolay evrakn öncelikle suç soruturmas için (KK 15.md.) Cumhuriyet basavclna gönderilmesi, kovuturmaya yer olmadna ya da açlan kamu davas sonucunda beraate karar verilmesi halinde KK’nun 36 veya artlar olumusa Çevre Kanununun 20/h maddesi uyarnca kabahat yaptrmnn uygulanmas gerekir. ?'8-/:'?1'8'82'8/ 5RG__GQGRGSGYG\[TSG\KSGNQKSKTOTQGH[R½TKM·XKGZKĄRKTKHORKTHOXYORGNϙT OĄRK\OTK[_M[T\KYUT[¨JUà[XSG_GKR\KXOĄROH[R[TSG_GTȔQ[X[YϙQϙȕURGXGQZGHOXKJO RKT ZGHGTIG ORK _KXRKĄOQ _KXJK GZKĄ KZSK ĄKQROTJKQO K_RKS YG_ϙRϙ 1GHGNGZRKX 1GT[ T[ȑT[T SGJJK \K LϙQXGYϙTJG ZGTϙSϙ _GVϙRGT M½X½RZ½_K TKJKT URSG QGVYGSϙTJG UR[V OJGXO _GVZϙXϙSϙ MKXKQZOXJOàO M·`KZORSKJKT K_RKSOT TOZKRKTJOXORSKYOTJK _GTϙRMϙ_G J½Ą½RKXKQYGTϙàϙTYG_ϙRϙ:½XQ)K`G1GT[T[T[TISGJJKYO[_GXϙTIGIK`GRGTJϙ XϙRSGYϙTGQGXGX\KXORSKYO 230 (U`SG_ϙMKXKQZOXSOĄ5?KX)[SN[XO_KZ9G\IϙYϙTϙTZKS_O`OZOXG`RGXϙH[OZOHGXRG_K XOTJK M·X½RS½Ą URJ[à[TJGT N½QS½T H[ YKHKVJKT JURG_ϙ OYZKS MOHO (5@;23'9/4' U_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO )* 'ZKĄRKTKHORKTHOXYORGNϙTOĄRK\OTK[_M[T\KYUT[¨JUà[XSG_GKR\KXOĄROH[R[TSG_GT ȔQ[X[ YϙQϙȕ URGXGQ ZGHOX KJORKT ZGHGTIG ORK _KXRKĄOQ _KXJK GZKĄ KZSK ĄKQROTJKQO K_RKS YG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[ȑT[TSGJJK\KLϙQXGYϙTJGZGTϙSϙ_GVϙRGTM½X½RZ½_K TKJKTURSGQGVYGSϙTJGUR[VOJGXO_GVZϙXϙSϙMKXKQZOXJOàOM·`KZORSKJKTK_RKSOTTOZKRKT JOXORSKYOTJK _GTϙRMϙ_G J½Ą½RKXKQ YGTϙàϙT YG_ϙRϙ :½XQ )K`G 1GT[T[T[T I SGJJKYO [_GXϙTIG IK`GRGTJϙXϙRSGYϙTG \K GTϙRGT 1GHGNGZRKX 1GT[T[T[T SGJJK \K LϙQXGYϙN½QS½M·`·T½TKGRϙTJϙàϙTJGS½RQO_KZOTQGS[_GMK¨OXORSKYOJKS½SQ½TURSGJϙ àϙTJGTQ[X[YϙQϙZGHGTIGTϙTYGTϙàGOGJKYO_KXOTKS½YGJKXKYOTKQGXGX\KXORSKYO )* 'ZKĄRKTKHORKTHOXYORGNϙTOĄRK\OTK[_M[T\KYUT[¨JUà[XSG_GKR\KXOĄROH[R[TSG_GT ȔQ[X[ YϙQϙȕ URGXGQ ZGHOX KJORKT ZGHGTIG ORK _KXRKĄOQ _KXJK GZKĄ KZSK ĄKQROTJKQO K_RKS YG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[ȑT[TSGJJK\KLϙQXGYϙTJGZGTϙSϙ_GVϙRGTM½X½RZ½_K TKJKTURSGQGVYGSϙTJGUR[VOJGXO_GVZϙXϙSϙMKXKQZOXJOàO\KGTϙRGT?GYGTϙTSGJJK \K LϙQXGYϙ N½QS½ M·` ·T½TK GRϙTJϙàϙTJG S½RQO_KZOT QGS[_G MK¨OXORSKYOTOT JK S½SQ½T URSGJϙàϙ M·`KZORSKJKT K_RKSOT TOZKRKTJOXORSKYOTJK _GTϙRMϙ_G J½Ą½RKXKQ YGTϙàϙT YG_ϙRϙ :½XQ )K`G 1GT[T[T[T I SGJJKYO [_GXϙTIG IK`GRGTJϙXϙRSGYϙTG \K Q[X[YϙQϙ ZGHGTIGTϙTJGOGJKYO_KXOTKS½YGJKXKYOTKQGXGX\KXORSKYO )* 9GTϙàG GZϙRϙ Q[X[ YϙQϙ ZGHGTIG ORK SKYQ[T SGNGRJK GZKĄ KZSKQZKT OHGXKZ K_RKSOT 9G_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[T[TSGJJKYOTOTLϙQXGYϙTJGJ½`KTRKTKTHGĄQGRGXϙTϙT N[`[X\KY½Q[T[T[HU`GIGQĄKQORJKM½X½RZ½_KBTKJKTURSGQY[¨[T[UR[ĄZ[X[VUR[ĄZ[X SG_GIGàϙZGXZϙĄϙRGXGQH[Y[¨[UR[ĄZ[XJ[à[T[TQGH[R½NGROTJK9G_ϙRϙ:)1ȑT[T SGJJKYO \K 9G_ϙRϙ 1GHGNGZRKX 1GT[T[T[T SGJJKYOTOT LϙQXGYϙTJG ·TM·X½RKT IK`GRGXJGT NGTMOYOTOT RKNK URJ[à[ HKROXRKTOV RKNK URGT QGT[T \K SGJJK [_GXϙTIG IK`G ZG_OTO K_RKSOT YG_ϙRϙ 1GHGNGZRKX 1GT[T[T[T SGJJKYOTOT LϙQXGYϙTJG J½`KTRK TKTY[¨[UR[ĄZ[XSGJϙàϙTϙTQGH[R½NGROTJKOYKYGTϙàϙTHKXGGZOTK QGXGX\KXORSKYOMKXKQOX QKTHKROXZORKTĄKQORJKJKàKXRKTJOXSK_GVϙRSGJGTSKYQ[TSGNGRJK YORGNGZSGQY[¨[T[T YG_ϙRϙ :)1ȑJG HGàϙSYϙ` HOX Y[¨ URGXGQ J½`KTRKTSKJOàO MKXKQ¨KYO ORK _G`ϙRϙ ĄKQORJK HKXGGZQGXGXϙ\KXORSKYO (U`SG_ϙMKXKQZOXSOĄU_KX)9G\IϙYϙTϙTZKS_O`OZOXG`RGXϙH[OZOHGXRG_KXOTJKM·X½R S½ĄURJ[à[TJGTN½QS½TH[YKHKVZKTJURG_ϙ(5@;23'9/4'U_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO )* 9GTϙàϙTY[¨ZGXONOURGT3GXZMKIKYOYGGZ YϙXGRGXϙTJGSKYQ[TSGNGR YϙTϙXRGXϙ O¨KXOYOTJK _KX GRGT 9G\GZ 3GNGRRKYO 1ϙXĄKNOX IGJJKYO *KJKHGà _UR[ ½`KXOTJK 231 3GRO_K?½QYKQ5Q[R[TGGOZQϙ`_[XJ[·T½TJKKSGTKZZKQG_ϙZRϙQ[X[YϙQϙZGHGTIGORKNG\G _GHKĄKRGZKĄKZSKQRKHGĄQGRGXϙTϙTN[`[X\KY½Q[T[T[HU`J[à[\KK_RKSOTOTYG_ϙRϙ 1GHGNGZRKX 1GT[T[ȑT[T SGJJKYOTJK J½`KTRKTKT ȔM½X½RZ½ȕ Y[¨[T[ UR[ĄZ[XJ[à[ M·`KZORSK_KXKQ_G`ϙRϙĄKQORJKN½Q½SZKYOYO (U`SG_ϙMKXKQZOXSOĄU_KX)9G\IϙYϙTϙTZKS_O`OZOXG`RGXϙH[OZOHGXRG_KXOTJKM·X½R S½ĄURJ[à[TJGTYGOX_·TRKXOOTIKRKTSK_KTN½QS½TH[YKHKVZKTJURG_ϙ(5@;23'9/4' U_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO )* Rahatsz Etme Madde 37- (1) Mal veya hizmet satmak için bakalarn rahatsz eden kii, elli Türk Liras idarî para cezas ile cezalandrlr. (2) Bu kabahat dolaysyla idarî para cezas vermeye kolluk veya belediye zabta görevlileri yetkilidir. AÇIKLAMA KK’nun 37.maddesi, mal veya hizmet sat srasnda bu amaçla kiilerin taciz edilmesi ve yüksek sesle müteri daveti gibi uygulamalarn önüne geçilmesi amacyla düzenlenmitir. Madde hükmüne göre, mal veya hizmet satmak için bakalarnn rahatsz edilmesi kabahat olarak tanmlanm, bu kabahat dolaysyla idari para cezas verme yetkisi kolluk veya belediye zabta memurlarna verilmitir. Bu durumda kiinin amac üzerinde durularak, gürültülü meslek icra edilse bile, satmak amacyla bu davran yaplm ise KK’nun 36.maddesinin deil 37.maddesinin uygulanmas gerekir. Örnein, pazarc, simitçi, çayc, bozac, dondurmac, sebzeci gibi seyyar satclarn, tüpçü, sucu gibi bayii temsilcilerinin veya taksi, dolmu, otobüs gibi toplu tam araçlarn ileten esnafn kümelendii mekanlarda çrtkanlk yapanlarn, sokaklarda insanlarn önüne geçip, tanabilen tabela, döviz gibi eyleri göstererek sessiz hareketlerle taciz edenlerin bu davranlar ile kap kap dolaarak, bohçaclk yapanlarn, kitap, kap-kacak gibi eya satanlarn eylemleri bu kabahat kapsamnda deerlendirilebilir. Kaplar dolap dilenenlerin ise hem rahatsz etme ve hem de dilencilik kabahatinden dolay, en ar yaptrm gerektiren kabahat nedeniyle cezalandrlmas gerekir 165. gal Madde 38- (1) Yetkili makamlarn açk ve yazl izni olmakszn meydan, cadde, sokak veya yayalarn gelip geçtii kaldrmlar igal eden veya buralarda mal sata arz eden kiiye, belediye zabta görevlileri tarafndan elli Türk Liras idarî para cezas verilir. (2) Yetkili makamlarn açk ve yazl izni olmakszn meydan, cadde, sokak veya yayalarn gelip geçtii kaldrmlar üzerine inaat malzemesi yan kiiye, 165 YALÇIN, smail; a.g.e., s.203 vd. 232 belediye zabta görevlileri tarafndan yüz Türk Lirasndan beyüz Türk Lirasna kadar idarî para cezas verilir. (3) Özel kanunlardaki hükümler sakldr. AÇIKLAMA KK’nun 38.maddesinde, toplumun bütün bireylerinin kullanmna tahsis edilmi bulunan meydan, cadde, sokak veya yayalarn gelip geçtii kaldrmlar, yetkili makamlarn açk ve yazl izni olmakszn igal eden veya buralarda mal sata arz etme ile kaldrmlar üzerine inaat malzemesi yma fiilleri kabahat olarak tanmlanm, bu fiilleri ileyenlere belediye zabta görevlileri tarafndan idari para cezas verilecei öngörülmütür. zin almakszn kaldrma araç park etmek, seyyar satclk yapmak, sergi açmak, gösteri yapmak, düün, dernek gibi özel toplant için bu saylan mekanlar kapatmak veya protesto amaçl oturmak gibi snrl olmayan çeitli yollarla bu mekanlarn igal edilmesi KK’nun 38.maddesine uyan kabahati oluturur. Maddenin 3.fkrasnda özel kanunlardaki hükümlerin sakl olduu belirtilmitir. Nitekim, 5846 sayl Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun 5728 sayl Kanunla deiik 81.maddesinde “bu Kanun kapsamnda korunan, yasal olarak çoaltlm, bandrollü nüshalarn da yol, meydan, pazar, kaldrm, iskele, köprü ve benzeri yerlerde sat yasaktr. Bu yasaa aykr hareket edenler, Kabahatler Kanununun 38 inci maddesinin birinci fkrasna göre cezalandrlr” denilmek suretiyle KK’nun 38’inci maddesine yollama yaplmtr. Özel bir kanunda benzer eylemlerin suç veya baka bir kabahat olarak tanmlanmas durumunda KK’nun 15.maddesi uyarnca öncelikle suçtan dolay soruturma yaplmas, birden fazla kabahatin olumas halinde ise en ar dikkate alnarak uygulama yaplmas gerekir. Tütün Mamullerinin Tüketilmesi Madde 39- (1) Kamu hizmet binalarnn kapal alanlarnda tütün mamulü tüketen kiiye, ilgili idarî birim amirinin yetkili kld kamu görevlileri tarafndan elli Türk Liras idarî para cezas verilir. Bu fkra hükmü, tütün mamulü tüketilmesine tahsis edilen alanlarda uygulanmaz. (2) Toplu tama araçlarnda tütün mamulü tüketen kiiye, elli Türk Liras idarî para cezas verilir. Kabahatin özel hukuk kiileri tarafndan iletilen toplu tama araçlarnda ilenmesi halinde bu ceza ilk bavurulan kolluk birim yetkilileri tarafndan verilir. Kamuya ait toplu tama araçlarnda ilenmesi halinde idarî para cezas verme yetkisi bakmndan birinci fkra hükmü uygulanr. (3) Özel hukuk kiilerine ait olan ve herkesin girebilecei binalarn kapal alanlarnda, tütün mamullerinin tüketilemeyeceini belirtir açk bir iarete yer verilmesine ramen, bu yasaa aykr hareket eden kiiye, elli Türk Liras idarî para cezas verilir. Bu ceza, ikâyet üzerine en yakn kolluk birimi yetkililerince verilir. AÇIKLAMA KK’nun 39.maddesinde yasaklanan mekanlarda tütün mamullerinin tüketilmesi kabahat olarak tanmlanmtr. 233 Maddenin birinci fkras, kamu hizmet binalarnn kapal alanlarnda tütün mamulü tüketilmesi fiilini kabahat olarak düzenlenmitir. Tütün içen kiiye ilgili idari birim amirinin yetkili kld kamu görevlileri tarafndan idari para cezas verilecektir. Bu fkra hükmü, tütün mamulü tüketilmesine tahsis edilen alanlarda uygulanmaz. Maddenin ikinci fkrasnda, toplu tama araçlarnda tütün mamulü tüketme davrannn ilendii yere göre farkl kolluk birimlerince idari para cezasnn uygulanaca öngörülmütür. Buna göre, kamuya ait toplu tama araçlarnda kabahatin ilenmesi halinde ilgili idari birim amirinin yetkili kld kamu görevlileri (örnein Devlet demir Yollarnda trenler için yetkilendirilmi tren efi, Türk Hava Yollarnda kaptan pilot, Deniz letmelerinde gemi kaptan gibi), özel hukuk kiileri tarafndan iletilen toplu tama araçlarnda ilenmesi halinde bu ceza ilk bavurulan kolluk birim yetkilileri tarafndan uygulanacaktr. Maddenin üçüncü fkrasnda ise özel hukuk kiilerine ait olan ve herkesin girebilecei binalarn kapal alanlarnda, tütün mamullerinin tüketilemeyeceini belirtir açk bir iarete (yasak uyarsna) yer verilmesine ramen, bu yasaa aykr hareket eden kiilere, ikayet üzerine en yakn kolluk birimi yetkililerince idari para cezas verilecei öngörülmütür. Görüldüü üzere ilk iki fkrada re’sen takip ilkesi benimsendii halde, üçüncü fkrada özel hukuk kiilerine ait herkesin girebilecei binalar bakmndan birilerinin ikayeti koul olarak aranm, ayrca yasak uyarsna ramen bu yasan ihlal edilmi olmas aranmtr. 4207 sayl Tütün Ürünlerinin Zararlarnn Önlenmesi ve Kontrolü Hakknda Kanunun 5727 sayl Kanunla deiik 2/1.maddesi uyarnca “Tütün ürünleri; a) Kamu hizmet binalarnn kapal alanlarnda, b) Koridorlar dahil olmak üzere her türlü eitim, salk, üretim, ticaret, sosyal, kültürel, spor, elence ve benzeri amaçl özel hukuk kiilerine ait olan ve birden çok kiinin girebilecei (ikamete mahsus konutlar hariç) binalarn kapal alanlarnda, c) Taksi hizmeti verenler dahil olmak üzere karayolu, demiryolu, denizyolu ve havayolu toplu tama araçlarnda, ç) Okul öncesi eitim kurumlarnn, dershaneler, özel eitim ve öretim kurumlar dahil olmak üzere ilk ve orta örenim kurumlarnn kültür ve sosyal hizmet binalarnn kapal ve açk alanlarnda, d) Özel hukuk kiilerine ait lokantalar ile kahvehane, kafeterya, birahane gibi elence hizmeti verilen iletmelerde tüketilemez.” 4207 sayl Kanunun 5727 sayl Kanunla deiik 4.maddesine göre; “Tütün ürünlerinin içilmesinin yasakland yerlerde, yasal düzenleme ve buna uymamann cezai sonuçlarn belirten uyarlar; salonlarda asgari on santimetrelik puntolarla, toplu tam araçlarnda üç santimetrelik puntolarla herkes tarafndan görülebilir yerlere aslr. Ayrca tütün ürünlerinin tüketilmesine tahsis edilen alanlarda tütün ürünleri kullanmnn tehlikelerini anlatan salk uyarlar herkes tarafndan görülebilir yerlere aslr.”. Ayn Kanunun 5727 sayl Kanunla deiik 234 2/4.fkrasnda “Açk havada yaplan her türlü spor, kültür, sanat ve elence faaliyetlerinin yapld yerler ile bunlarn seyir yerlerinde tütün ürünleri kullanlamaz. Ancak bu tesislerde, tüktün ürünlerinin tüketilmesine mahsus alanlar oluturulabilir.”; ayn Kanunun 5727 sayl Kanunla deiik 3/12.fkrasnda ise, “Tütün ürünleriyle ilgili izmarit, paket, azlk, kat ve benzeri atklar çevreye atlamaz” hükümlerine yer verilmitir. 4207 sayl Kanunun 5727 sayl Kanunla deiik 5.maddesinde bu yasaklarn yaptrmlar gösterilmitir. Buna göre; “Bu Kanunun 2 nci maddesinin birinci ve dördüncü fkralarnda belirtilen alanlarda tütün ürünlerini tüketenler ile 3 üncü maddenin ikinci fkrasna aykr hareket edenler 30.3.2005 tarihli ve 5326 sayl Kanunun 39’uncu maddesi hükümlerine göre; 3’üncü maddenin onikinci fkrasna aykr hareket edenler Kabahatler Kanununun 41’inci maddesi hükümlerine göre cezalandrlr.” Yaplan yollama nedeniyle tütün ürünlerinin tüketildii mekana göre Kabahatler Kanununun 39.maddesinin ilgili fkras hükmü, yetkili kamu görevlisi veya kolluk birimi tarafndan uygulanarak idari para cezas verilecektir. Kimlii Bildirmeme Madde 40- (1) Görevle balantl olarak sorulmas halinde kamu görevlisine kimlii veya adresiyle ilgili bilgi vermekten kaçnan veya gerçee aykr beyanda bulunan kiiye, bu görevli tarafndan elli Türk Liras idarî para cezas verilir. (2) Açklamada bulunmaktan kaçnmas veya gerçee aykr beyanda bulunmas dolaysyla kimlii belirlenemeyen kii tutularak durumdan derhal Cumhuriyet savcs haberdar edilir. Bu kii, kimlii açk bir ekilde anlalncaya kadar gözaltna alnr ve gerekirse tutuklanr. Gözaltna ve tutuklamaya karar verme yetkisi ve usulü bakmndan Ceza Muhakemesi Kanunu hükümleri uygulanr. (3) Kiinin kimliinin belirlenmesi durumunda, bu nedenle gözaltna alnma veya tutuklanma haline derhal son verilir. AÇIKLAMA 765 sayl TCK’nun 528.maddesinin yürürlükten kaldrlmas nedeniyle ortaya çkan boluu doldurmak için KK’nun 40.maddesinde kimlii bildirmeme kabahati düzenlenmitir. Yasa koyucu, 5271 sayl CMK’nun 98/4, 135/1, 147, 170/3, 174/1.maddelerinde üphelinin kimliinin tespitinin zorunluluunun öngörülmesi nedeniyle davalarn gecikmesini önleme düüncesiyle bu düzenlemeyi yapmtr. Esasen çada toplumlarda bireyler, toplumsal düzenin hukukça korunabilmesi için gerektiinde, kimlik ve adresleriyle ilgili bilgileri kamu görevlilerine vermekle yükümlüdür. Maddenin birinci fkrasnda, görevle balantl olarak sorulmas halinde kamu görevlisine kimlii veya adresiyle ilglii bilgi vermekten kaçnan veya gerçee aykr beyanda bulunan kiiye, bu görevli tarafndan idari para cezas verilecei öngörülmütür. Görüldüü üzere burada, 5237 sayl TCK’nun 206.maddesindeki “resmi belgenin düzenlenmesinde yaplan beyan”, 268.maddesindeki “bakasna ait kimlik veya kimlik bilgilerinin kullanlmas” ve 235 230/3.maddesindeki “gerçek kimliini saklamak suretiyle bir bakasyla evlenme ilemi yaptrma” suçlarndan farkl bir davran tanm yaplmtr. KK’nun 40/1.fkrasnda, bakasnn kimliini kullanmadan, bir zarar oluturmakszn ve resmi belge düzenlenmesine ihtiyaç duyulmadan, üpheli ve sank ile dier kiiler arasnda bir ayrm yaplmadan, salt “görevle balantl olarak sorulmas halinde kamu görevlisine kimlii ve adresiyle ilgili bilgi vermekten kaçnma veya gerçee aykr beyanda bulunma” davran kabahat olarak öngörülmütür. Kimi özel yasalarda (5490/67, 7201/55-a,b,c, 5147/57, 3402/43, 6326/127, 775/37, 4358/5, 222/57, 2841/12, 1380/36, 6948/11.maddelerde ve 213, 2801, 3787, 1319, 4811, 4458, 4926 sayl Kanunlarda) yer verilmi olan “beyan” tanmna aykr davranlar bu özel hükümlere göre suç ya da kabahat olarak tanmlanmtr. Bu durumlarda KK’nun 15.maddesi çerçevesinde içtima sorunu çözülerek uygulama yaplmas gerekir. lgili Kanunlarda 8örnein 2559 sayl PVSK 17.maddesi ile 2918 sayl KTK 81, 111 s. Askerlik K., 74., 1593 s. UHK 195, 5188 sayl Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun 7. ve 5490 sayl Nüfus Hizmetleri Kanunun 18.maddelerinde) kimlik sorma ve bildirim zorunluluu ile ilgili hükümler mevcuttur. Ayrca Adli ve Önleme Aramalar Yönetmeliinin 18/e, f, Yakalama, Gözaltna Alma ve fade Alma Yönetmeliinin 5., Jandarma Tekilat Görev ve Yetkileri Yönetmeliini 28.maddelerinde de benzer ekilde kimlik sorma ve bildirim zorunluluu öngören hükümler bulunmaktadr. Belediye Zabta Yönetmeliinin 8/E maddesinde, belediye emir ve yasaklarna aykr davranlar sebebiyle hakknda ilem yaplmak üzere mevzuata uymas istenen fakat bu istee uymayp ayrca direnen ve kimliini açklamaktan da kaçnan kimseleri en yakn polis veya belediye dairesine, muhalefet halinde zorla götürme yetkisi belediye zabta görevlilerine verilmitir. KK’nun 40/1.fkrasnda öngörülen “kamu görevlisine kimlik bildirmeme” davrannn kabahat oluturabilmesi için, kimlik soran görevlinin buna yetkisi ve yasal gerekçesinin bulunmas gerekir. Bu itibarla konunun, toplumsal yarar ve hukuki dayanak ölçütü esas alnarak deerlendirilmesi ve sonucuna göre uygulama yaplmas gerekir. Yukarda saylan kamu görevlilerinin ilgili tekilat kanunu ve buna dayal olarak çkarlm yönetmeliklerle “görevle balant” kapsamnda bir kimlik sorgulama yetkisinin bulunduunun kabulü gerekir. Fakat, bunlarn (polis, jandarma gibi görevlilerin) ve CMK gereince kimlik sormann iin geree olduu görevliler dnda, kamu görevlilerinin bu yetkilerini kabul etmek mümkün deildir. Bireylerin, bir hizmetten yararlanabilmesi için kimliini ibraz etmek zorunda olduu hallerde, bundan vazgeçme hak ve özgürlüünün bulunduu söz konusu olduunda, elektrik ve su abonelii, kamu sosyal tesisine giri, toplu tama araçlar serbest kart çkartma gibi, kimlik istenen durumlarda, artk, burada kimlik sorgulama ve dolaysyla cezalandrabilme yetkisinin varlndan söz edilemeyecektir 166. 166 YALÇIN, smail; a.g.e., s.179 236 KK’nun 40/2.fkrasnda, “açklamada bulunmaktan kaçnmas veya gerçee aykr beyanda bulunmas dolaysyla kimlii belirlenemeyen kii tutularak durumdan derhal Cumhuriyet savcs haberdar edilir. Bu kii, kimlii açk bir ekilde anlalncaya kadar gözaltna alnr ve gerekirse tutuklanr. Gözaltna almaya ve tutuklamaya karar verme yetkisi ve usulü bakmndan Ceza Muhakemesi Usulü Kanunu hükümleri uygulanr”, 3.fkrasnda ise “kiinin kimliinin belirlenmesi durumunda, bu nedenle gözaltna alnma veya tutuklanma haline derhal son verilir.” hükümleri yer almaktadr. Gözalt ve tutuklama tedbirleri yalnzca “kimliin belirlenememesi” durumunda söz konusu olabilecektir. Madde gerekçesinde özetle; burada amaç kiinin kimliini örenmek olup, ceza muhakemesinde bavurulan koruma tedbirleri söz konusu olmadndan, gözalt ve tutuklama tedbirleri için gerekli olan bütün artlarn burada aranmayaca, fakat, kii özgürlüü kstlamas söz konusu olduundan, sürelerine uyularak gözaltna almaya Cumhuriyet savcs, tutuklamaya ise sulh ceza hakiminin karar verecei belirtilmitir. Nitekim Anayasa Mahkemesi PVSK’nun 17.maddesi ile ilgili kararnda 167, düzenlemenin Anayasaya aykr olmadna karar vermitir. Anayasann “kii hürriyeti ve güvenlii ile ilgili 19. ve AHS’nin “özgürlük ve güvenlik hakk” balkl 5.maddesinde düzenlenmi bulunan “…yasann koyduu bir yükümlülüün yerine getirilmesini salamak için yakalanma veya tutuklanmas” hali, hakl özgürlük kstlama nedeni saylarak, gerektiinde bavurulabilecek tedbir olarak öngörülmütür. AHM’nin kararnda, polisin üzerinde kimlik tamayan bir kiiyi, kimliini belirlemek üzere birkaç saat alkoymas veya kiinin tutuklanmas durumu, ceza karakteri tayan, kiinin özgürlüünden yoksun brakma deil, AHS’nin 5/1 (a) kapsamnda, yasal yükümlülüü yerine getirmeye zorlama, dolaysyla, kimliini kantlama bir zorunluluk olarak kabul edilmitir 168. ?'8-/:'?1'8'8/ 9GNZKIOROQY[¨[TJGTN½Q½SR½,K\`O;à[`ȑ[TYG_ϙRϙ:)1T½TSGJJKYOJK RGRKZO_RK G_Tϙ ?GYGTϙT YG_ϙRϙ ?GYGTϙT SGJJKRKXO MKXKàOTIK SGNQ¼SO_KZOTK OROĄQOT KĄSK 'YRO_K )K`G 3GNQKSKYOTOT M½T \K +YGY YG_ϙRϙQGXGXϙORK\KXORKT\KZKS_O`KJORSKQYO`OTQKYOTRKĄKTN½QS½TYG_ϙRϙ:½XQ)K`G 1GT[T[T[T ZGXONOTJK _½X½XR½àK MOXSKYOTJKT YUTXG J[X[ĄSG G¨ϙRSGQYϙ`ϙT _KTOJKT JKàKXRKTJOXORSKYO YUT[I[TJG YG_ϙRϙ :½XQ )K`G 1GT[T[TJG K_RKSOT Y[¨ URGXGQJ½`KTRKTSKSKYOTKJKTO_RKN½Q½SR½T½THKXGGZOTKJGOX+ă3+'YRO_K)K`G3GN QKSKYOTIK\KXORKTM½T\KG_TϙYG_ϙRϙKQQGXGXϙTY½XKYOO¨OTJK?GXMϙZG_ȑIGOTIK RKTSKYO U _KX )9G\IϙYϙ ZGXGLϙTJGT OYZKTORSOĄ URJ[à[TJGT JG\G K\XGQϙ )(GĄYG\IϙRϙàϙTϙT Y½XKYOTJKT YUT G \GQO ZKS_O` OYZKàOTOT XKJJOTO OYZK_KT ZGXONRO ZKHROàTGSKYOORK JGOXK_KM·TJKXORSKQRKYG_ϙRϙ?GYGTϙTSGJJKYO[_GXϙTIGJ[X[ĄSGG¨ϙRGXGQ\K_G 167 168 Any.Mah., 26.11.1986, 8-27 ÜNAL, eref; Avrupa nsan Haklar Sözlemesi-Avrupa nsan Haklar Komisyonu ve Divan Kararlar Inda Sözleme Hükümlerinin Açklanmas ve Yorumu, TBMM Yaynlar No:69, Ankara-1995, s.134 237 JUY_G ½`KXOTJK \KXORKT QGXGXRGX ZKS_O`K ZGHO URSGQRG U _KX ) 9G\IϙYϙTϙT HGĄ\[X[Y[ ȔZKS_O`ȕTOZKROàOTJKQGH[RKJORKXKQ_GVϙRGTOTIKRKSKJKMKXKàOM·X½Ą½RJ½ 9G_ϙRϙ )31T[T Ȕ) (GĄYG\IϙRϙàϙTG _GVϙRGT ZKHROMGZȕ HGĄRϙàϙTϙ ZGĄϙ_GT SGJJKYO [_GXϙTIG JUY_G º`KXOTJK \KXORKT KQ QGXGXϚT )9G\IϚYϚTG ZKHROÝ ZGXONO URGT ZGXONO OZOHGXO_RK ZKS_O`OT YºXKYOTJK URJ[Ý[ GTRGĄϙRSGQRG ZKHROàTGSKJKQO J½Ą½TIK_KOĄZOXGQKJORSKSOĄZOX +_RKSOT ZGXZϚāSGYϚ` URGXGQ Y[¥ URSGQZGT ¥ϚQGXϚRSGYϚ IK`G YUX[SR[R[Ý[T[T QGRJϚXϚRSGYϚ\K_GHKROXRKTKTIK`GTϚTHOXJKÝKXRKTJOXSK\KZGQJOXMKXKQZOXSKSKYOMOHO NGRRKXJK J[X[āSG _GVϚRSGQYϚ`ϚT K\XGQ º`KXOTJK QGXGX \KXORKHORKIKÝO SGNQKSKIK HOX JKàKXRKTJOXSK _GVϙRGXGQ Y[¨[T [TY[XRGXϙTϙT ZG_OTO NGROTJK OYK 9G_ϙRϙ ?GYGTϙT SGJJKYO [_GXϙTIG [Y[R½TK [_M[T ĄKQORJK J[X[ĄSG G¨ϙRGXGQ YUT[I[TG M·XK N½Q½S Q[ X[RSGYϙMKXKQZOàOM·`KZORSKJKT\KK_RKSOTYG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[T[TSGJ JKYOTK [_[V [_SGJϙàϙ JG ZGXZϙĄϙRSGJGT J[X[ĄSG G¨ϙRSGQYϙ`ϙT K\XGQ ½`KXOTJKT 9G_ϙRϙ :½XQ )K`G 1GT[T[TJGK_RKSOTY[¨ URGXGQ J½`KTRKTSKJOàOTJKT HGNOYRK N½Q½SR½ T½THKXGGZOTKQGXGX\KXORSKYO ?GYG_GG_QϙXϙU_KX)9G\IϙYϙTϙTZKS_O`OZOXG`RGXϙH[OZOHGXRG_KXOTJKM·X½RS½ĄUR J[à[TJGT YGOX _·TRKXO OTIKRKTSK_KT N½QS½T H[ YKHKVZKT JURG_ϙ 9G_ϙRϙ ?GYGTϙT SGJJKYOMKXKàOTIK[_M[RGTSGYϙMKXKQKT9G_ϙRϙ)3;1T½TSGJJKYO[_G XϙTIG(5@;23'9/4'U_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO )* Çevreyi Kirletme Madde 41- (1) Evsel atk ve artklar, bunlarn toplanmasna veya depolanmasna özgü yerler dna atan kiiye, yirmi Türk Liras idarî para cezas verilir. Bireysel atk ve artklarn atlmas halinde de bu fkra hükmü uygulanr. (2) Fiilin yemek piirme ve servis yerlerinde ilenmesi halinde iletme sahibi gerçek veya tüzel kiiye, beyüz Türk Lirasndan bebin Türk Lirasna kadar idarî para cezas verilir. (3) Hayvan kesimine tahsis edilen yerler dnda hayvan kesen veya kesilen hayvan atklarn sokaa veya kamuya ait sair bir alana brakan kiiye, elli Türk Liras idarî para cezas verilir. (4) naat atk ve artklarn bunlarn toplanmasna veya depolanmasna özgü yerler dna atan kiiye, yüz Türk Lirasndan üçbin Türk Lirasna kadar idarî para cezas verilir. naat faaliyetinin bir tüzel kii adna yürütülmesi halinde bu tüzel kii hakknda verilecek idarî para cezasnn üst snr bebin Türk Lirasdr. Bu atk ve artklarn kaldrlmasna ilikin masraf da ayrca kiiden tahsil edilir. (5) Kullanlamaz hale gelen veya ihtiyaç fazlas ev eyasn bunlarn toplanmasna ilikin olarak belirlenen günün dnda sokaa veya kamuya ait sair bir yere brakan kiiye elli Türk Liras idarî para cezas verilir. Bu eyann top- 238 lanmas hususunda belediye tarafndan belirli aralklarla ylda üç günden az olmamak üzere belirlenen günler önceden uygun araçlarla ilân olunur. (6) Kullanlamaz hale gelen motorlu kara veya deniz nakil araçlarn ya da bunlarn mütemmim cüzlerini sokaa veya kamuya ait sair bir yere brakan kiiye ikiyüzelli Türk Liras idarî para cezas verilir. Bunlarn kaldrlmasna ilikin masraf da kiiden ayrca tahsil edilir. (7) Bu kabahatler dolaysyla idarî para cezasna belediye zabta görevlileri karar verir. (8) Bu kabahatler dolaysyla meydana gelen kirliliin kii tarafndan derhal giderilmesi halinde idarî para cezasna karar verilmeyebilir. (9) Bu madde hükümleri, belediye snrlar içinde uygulanr. (10) Özel kanunlardaki hükümler sakldr. AÇIKLAMA KK’nun 41.maddesinde, belediye snrlar içerisinde uygulanmak üzere, çevrenin suç tanmlar dnda kirletilmesi kabahat olarak düzenlenip yaptrm altna alnmtr. Maddenin birinci fkrasnda, evsel atk ve artklar, bunlarn toplanmasna veya depolanmasna özgü yerler dna atan kiinin bu eylemi idari para cezasn gerektiren kabahat olarak tanmlanm, bireysel atk ve artklarn atlmas halinde de bu fkra hükmünün uygulanaca belirtilmitir. Kat Atklarn Kontrolü Yönetmeliine göre evsel kat atk (çöp), konutlardan atlan tehlikeli ve zararl atk kavramna girmeyen, bahçe, park ve piknik alanlar gibi yerlerden gelen kat atklar, ifade etmektedir. Evsel atk ve atklarn yani çöplerin belediyece belirlenen yerler dna atlmalar halinde bu kabahat oluur. Keza bireysel atk ve artklarn atlmas halinde de bu kabahat oluacaktr. Maddenin ikinci fkrasnda, atk ve artklarn belediyece belirlenen yerler dna atlmas fiilinin yemek piirme ve servis yerlerinde ilenmesi halinde iletme sahibi gerçek veya tüzel kiiye verilecek idari para cezas belirlenmitir. Maddenin üçüncü fkrasnda, hayvan kesimine tahsis edilen yerler dnda hayvan kesen veya kesilen hayvan atklarn sokaa veya kamuya ait sair bir alana brakan kiinin bu eylemi kabahat olarak tanmlanmtr. Burada 3285 sayl HSZK’nun 55.maddesindeki hükümden farkl olarak “ticari amaç” olmakszn (beldelerde kurban kesme gibi) filin ilenmesi yaptrm altna alnmtr. Maddenin dördüncü fkrasnda, inaat atk ve artklarn bunlarn toplanmasna veya depolanmasna özgü yerler dna atan kii ile inaat faaliyetinin bir tüzel kii adna yürütülmesi halinde bu tüzel kii hakknda verilecek idari para cezas gösterilmitir. Bu atk ve artklarn kaldrlmasna ilikin masraf da ayrca kiiden tahsil edilecektir. Maddenin beinci fkrasnda, kullanlamaz hale gelen veya ihtiyaç fazlas ev eyasn, bunlarn toplanmasna ilikin olarak belirlenen günün dnda, sokaa veya kamuya ait sair bir yere braklmas kabahat olarak tanmlanm ayrca belediyelere, bu eyann toplanmas hususunda belirli aralklarla ylda üç günden az olmamak üzere belirlenen günlerin önceden uygun araçlarla ilan ettirilmesine ilikin bir yükümlülük getirilmitir Kat Atklarn Kontrolü Yönetmeli- 239 inde, iri kat atk; buzdolab, çamar makinesi, koltuk gibi evsel nitelikli eyalardan oluan ve kullanlmayacak durumda olan çounlukla iri hacimli atklar ifade etmektedir. Kabahatin oluabilmesi için belediyenin periyodik ilan etme yükümlülüünü yerine getirmesine karn bu atklarn belirlenen yerler dna braklmas gerekir. Maddenin altnc fkrasnda; bir yerleim yeri için görüntü kirlilii niteliinde olan, kullanlamaz hale gelen motorlu kara veya deniz nakil araçlarn ya da bunlarn mütemmim cüzlerini (örnein otomobilin motorunu) sokaa veya kamuya ait sair bir yere brakan kiiye verilecek olan idari para cezas belirlenmi ve bunlarn kaldrlmasna ilikin masrafn da kiinden ayrca tahsil edilecei belirtilmitir. Maddenin sekizinci fkrasnda, TCK’da suçtan kaynaklanan zararn giderilmesi amacyla, buna elverili suçlarla ilgili olarak öngörülen etkin pimanlk haline benzer bir düzenlemeye yer verilmitir. Buna göre, bu kabahatler dolaysyla meydana gelen kirliliin kii tarafndan derhal giderilmesi halinde idari para cezasna karar verilmeyebilecektir. Maddenin dokuzuncu fkrasnda, bu madde hükümlerinin belediye snrlar içinde uygulanaca belirtilmi, yedinci fkrasnda ise, bu kabahatler dolaysyla idari para cezasna belediye görevlilerinin karar verecei hükme balanmtr. 5393 sayl Belediye Kanunu’nun 14.maddesinde, belediyelerin görev ve sorumluluklar arasnda dier kentsel altyapy oluturmak yannda, çevre ve çevre sal için, temizlik ve kat atk, hafriyat topra ve moloz döküm alanlarn, depolama sahalarn, inaat malzemelerini, odun, kömür ve hurda depolama alanlar ve sat yerlerini belirlemek, bu alan ve yerler ile tamalarda çevre kirlilii olumamas için gereken tedbirleri almak saylmtr. Maddenin son fkrasnda “özel kanunlardaki hükümler sakldr” denilmek suretiyle, belediyeler dnda, özellikle Çevre ve Orman Bakanlna çevreyle ilgili ruhsat, denetim, cezalandrma gibi görev ve yetki vermi olan 2872 sayl Çevre Kanunu, 3621 sayl Ky Kanunu gibi özel hükümlere vurgu yaplarak, sakl hükümlerden söz edilmitir. Anayasann 56.maddesinde ve ülkemizin de taraf olduu birçok uluslararas sözleme de herkesin salkl ve dengeli bir çevrede yaama hakknn bulunduu, bunu salamak için gerekli tedbirleri almann da devletin görevi olduu belirtilmitir. TCK’nun 1.maddesinde, bu Kanunun amaçlar arasnda “çevreyi koruma” da yer almaktadr. KK’nun 41.maddesindeki kabahat hükümlerinin uygulanmas, TCK’nun 181 ve 182.maddelerinde düzenlenen çevrenin kasten veya taksirle kirletilmesi suçlarn unsurlarnn olumamas durumunda söz konusu olabilecektir. Kirletme fiili suç oluturduu takdirde artk, kabahatten dolay idari yaptrm uygulanamaz. Dier yandan, 3621 sayl Ky Kanununun 15/2.maddesinde, moloz, toprak, cüruf, çöp gibi kirletici ve çevreyi bozucu etkisi olan atk ve artklar dökenlerin, ilgisine göre, mülki amir veya belediye bakan tarafndan, idari para cezas ile cezalandrlaca öngörülmütür. 2872 sayl Çevre Kanununun 20/s maddesinde de, umuma açk yerlerde her ne ekilde olursa olsun çevreyi kirletenlere 240 100 Türk Liras idari para cezas verilecei belirtilmi, bu Kanunun 12.maddesinde ise, denetim yetkisinin de, yerel yöneticilere ve alt uygulama birimlerine yönetmelie uygun olarak devredilebilecei öngörülmütür. Bu itibarla, KK’nun 41.maddesi uyarnca uygulama yaplrken, Çevre Kanunu ve ona dayal olarak, özellikle, atklarn insan salna ve çevreye zarar verecek ekilde dorudan veya dolayl biçimde alc ortama verilmesinin önlenmesi amacyla çkartlm, Tehlikeli Atklarn Kontrolü ve Toprak Kirliliinin Kontrolü Yönetmeliklerinde öngörülen kurallarn göz önüne alnmas gerekmektedir. Yasa koyucu bu çeitli düzenlemelerle, çevreyi kirleten (örnein yerlere tükürme, sigara izmariti atma, kuruyemi kabuu brakma gibi) her türlü eylemin yaptrmsz kalmamasn amaçlamtr. Afi Asma Madde 42- (1) Meydanlara veya parklara, cadde veya sokak kenarlarndaki kamuya ait duvar veya alanlara, rzas olmakszn özel kiilere ait alanlara bez, kât ve benzeri afi ve ilân asan kiiye, yüz Türk Lirasndan üçbin Türk Lirasna kadar idarî para cezas verilir. Ayn içerikteki afi ve ilânlar, tek fiil saylr. (2) Birinci fkra hükmü, yetkili makamlardan alnan açk ve yazl izne dayal olarak aslan afi ve ilânlar açsndan uygulanmaz. Bu izinde, afi ve ilânn aslaca zaman dilimi açk bir ekilde gösterilir. Bu afi ve ilânlar izin verilen gerçek veya tüzel kii tarafndan bu sürenin dolmasn müteakip derhal toplatlr. Toplatma yükümlülüüne aykr hareket edilmesi halinde birinci fkra hükmüne göre idarî para cezas verilir. (3) Bu afi ve ilânlarn kaldrlmasna ilikin masraflar da ilgili kiilerden ayrca tahsil edilir. (4) Bu kabahatler dolaysyla idarî para cezasna, kolluk veya belediye zabta görevlileri karar verir. (5) Özel kanunlardaki hükümler sakldr. AÇIKLAMA KK’nun 42.maddesinde, toplumun tüm bireylerinin kullanmna tahsis edilmesi bulunan meydan ve parklara, cadde veya sokak kenarlarndaki kamuya ait duvar veya alanlara; yetkili makamlardan açk ve yazl bir izin alnmadkça, bez, kat ve benzeri afi veya ilan aslmas, kabahat olarak tanmlanmtr (42/1.f.). Ayni içerikteki afi ve ilanlarn tek fiil saylaca belirtilerek özel bir içtima hükmüne yer verilmitir. Maddede afi ve ilan aslmasndan söz edilmitir. Bunlarn duvar veya alanlara yaptrlmas halinde eylem TCK’nun 151 vd. maddelerinde tanmlanan mala zarar verme suçunu oluturur. Bu kabahatin olumas için kamuya ait yerler söz konusu olduunda yetkili makamlarn izninin olmamas, özel kiilere ait yerler için de rzasnn bulunmamas gerekir. zin ve rzann bulunmas halinde kabahatin hukuka aykrlk unsuru gerçeklemedii ve eylem hukuka uygun hale geldiinden idari yaptrm uygulanamayacaktr. Nitekim maddenin ikinci fkrasnda, “birinci fkra hükmü yetkili makamlardan alnan açk ve yazl izne dayal olarak aslan afi ve ilanlar açsndan uygulanmaz. Bu izinde, afi ve ilann aslaca zaman dilimi açk bir ekilde gösterilir. Bu afi ve ilanlar izin verilen gerçek ve tüzel kii tara- 241 fndan bu sürenin dolmasn müteakip derhal toplatlr. Toplatma yükümlülüüne aykr hareket edilmesi halinde birinci fkra hükmüne göre idari para cezas verilir” hükmüne yer verilmitir. Bu afi ve ilanlarn kaldrlmasna ilikin masraflarda ilgili kiilerden ayrca tahsil edilecektir. Afi ve ilanlarn Çevre Kanunu 20/s maddesi kapsamnda çevrenin kirletilmesi olarak kabulü mümkündür. Maddenin beinci fkrasnda, seçim mevzuatnda (298 sayl Kanunda) olduu gibi, konuyla ilgili özel kanunlarda, hüküm bulunmas halinde bu kabahatin hükmünün uygulanamayacan ifade etmek için “özel kanunlardaki hükümler sakldr” hükmüne yer verilmitir. Maddenin dördüncü fkrasna göre, bu kabahatler dolaysyla idari para cezasna, kolluk veya belediye zabta görevlileri karar verecektir. Yani bunlardan hangisi ilk olarak fiili tespit edip ilem balatm ise sonuçlandrmak ta onun görev ve yetkisinde olacaktr. ?'8-/:'?1'8'82'8/ 3K`Q¼XONHGXTGSKJK! *UY_G QGVYGSϙTG M·XK YG_ϙRϙ 1GHGNGZRKX 1GT[T[ȑT[T SGJJKYOTJK OQOHOT :½XQ ROXGYϙ JGNOR OJGXOVGXG IK`GRGXϙTG QGXĄϙ HGĄ\[X[½`KXOTK9[RN )K`G3GNQKSK YOTIK \KXORKT QGXGXϙTϙT QKYOT URJ[à[ M·`KZORSKJKT OZOXG`ϙT KYGYZGT OTIKRKTKXKQ _G`ϙRϙ ĄKQORJKQGXGX\KXORSKYOTJK 1GH[RKM·XKJKYG_ϙRϙ9O_GYO6GXZORKX1GT[T[T\KH[1GT[Tȑ[TGZϙL_GVZϙàϙ YG_ϙRϙ*KXTKQRKX1GT[T[ȑTJGYO_GYOVGXZORKXOTYK¨OSJ·TKSRKXOJϙĄϙTJGVXUVGMGTJG \K ¨GàXϙ GSGIϙ_RG HORJOXO \K KR ORGTϙ JGàϙZSG GLOĄ \K VGTQGXZ GYSG MOHO LGGRO_KZRKXOTO J½ `KTRK_KT ·`KR HOX N½Q½S H[R[TSGJϙàϙ \K S[ZKXO` NGQQϙTJGQO OJGXO VGXG IK`GYϙTϙT JG YG_ϙRϙ1GT[Tȑ[T\KSGJJKRKXO[_GXϙTIG\KXORJOàOM·`KZORSKQYO`OTOZOXG`ϙTQGH[ R½_KXOTKXKJJOTKQGXGX\KXORSKYOTJKOYGHKZM·X½RSKSOĄ\KYG_ϙRϙ)K`G3[NGQKSKYO 1GT[T[ȑT[T SGJJKYO [_GXϙTIG GTϙRGT QGXGXϙT HU`[RSGYϙ R½`[S[ QGT[T _GXGXϙTG HU`SG_GGZLKTONHGXUR[TS[ĄH[R[TSGQRG:½XQ3ORRKZOGJϙTGMKXKàOM·X½Ą½R½VJ½Ą½T½R J½ ?GXMϙZG_ )[SN[XO_KZ (GĄYG\IϙRϙàϙȕTϙT QGT[T _GXGXϙTG HU`SG OYZKSOTK JG_GTGT ONHGXTGSK O¨KXOàO _KXOTJK M·X½RJ½à½TJKT 15)'+2Ϙ 'àϙX )K`G 3GNQKSKYOTOT M½T \K S[Z YG_ϙRϙ QGXGXϙTϙT )31TϙT I SGJJKYO [_GXϙTIG GRK_NKZKYOXKZSKSKQ½`KXK(5@;23'9/4'U_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO )* 5RG_ϙTKZXGLRϙIGG_JϙTRGTSGYϙ\KMKX¨KàOTUXZG_G¨ϙQGXϙRSGYϙHGQϙSϙTJGT ZGXONRO _GQGRGSG Z[ZGTGQ S½S`ORKXOTOT JOTRKTSKYO G_Tϙ URG_ TKJKTO_RK _GQGRGTGT _GĄϙ Q½¨½Q YGTϙQ :G_L[T 'RZ[TZGĄ NGQQϙTJGQO QU\[ĄZ[XSG YUT[I[T[T GXGĄZϙXϙRϙV JKRORRKXOT HOXROQZKJKàKXRKTJOXORSKYOY[XKZO_RKQGXGX\KXORSKYO_KXOTKKQYOQYUX[ĄZ[XSGORK_G`ϙRϙĄKQOR JKN½Q½SZKYOYO 1GT[TG G_QϙXϙ UR[V N½Q½SJKT YUTXG R .G`OXGT ZGXONOTJK _½X½XR½àK MOXKT YG_ϙRϙ 1GHGNGZRKX 1GT[T[T[T SGJJKYOTJK GZϙRϙ Y[¨[T _GVZϙXϙSϙTϙT OJGXO VGXG 242 IK`GYϙURGXGQHKROXRKTSOĄURSGYϙYKHKHO_RKK_RKSOTY½H[Z[NGROTJKYG_ϙRϙ?GYGTϙT SGJJKYON½QS½JKM·`KZORKXKQYGTϙàϙTN[Q[QOJ[X[S[T[TH[TGM·XKZG_OT\KZGQJOXOT JK`UX[TR[R[QH[R[TSGYϙ (U`SG_ϙ MKXKQZOXSOĄ )9G\IϙYϙTϙT ZKS_O` OZOXG`RGXϙ H[ OZOHGXRG _KXOTJK M·X½RS½Ą URJ[à[TJGTN½QS½TH[YKHKVZKTJURG_ϙ(5@;23'9/4'U_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO )* *UY_GOTIKRKTKXKQMKXKàOJ½Ą½T½RJ½ .½Q½SJKT YUTXG .G`OXGT ZGXONOTJK _½X½XR½àK MOXKT YG_ϙRϙ 1GHG NGZRKX1GT[T[T[TSGJJKYOTJKGZϙRϙY[¨[T_GVZϙXϙSϙTϙTOJGXOVGXGIK`GYϙURGXGQHKROX RKTSOĄURSGYϙYKHKHO_RKK_RKSOTY½H[Z[NGROTJKYG_ϙRϙ?GYGTϙTSGJJKYON½QS½ JK M·`KZORKXKQ YGTϙQRGXϙT N[Q[QO J[X[S[T[T H[TG M·XK ZG_OT \K ZGQJOXOTJK `UX[TR[R[Q H[R[TSGYϙ 1GH[R\K[_M[RGSG_GM·XKJK! 9GTϙQRGXϙTGLOĄGYZϙQRGXϙ_KXOTUQ[ROJGXKYOTIKO`OT\KXORKTSGNGRUR[VURSGJϙàϙUQ[R OJGXKYOTJKTYUX[R[VGXGĄZϙXϙRJϙQZGTYUTXGN[Q[QOJ[X[SRGXϙTϙTZG_OT\KZGQJOXOMKXKQOXQKT KQYOQOTIKRKSKORK_G`ϙRϙĄKQORJKN½Q½SZKYOYO 1GT[TGG_QϙXϙ)9G\IϙYϙTϙTZKS_O`OZOXG`RGXϙH[TKJKTRK_KXOTJKM·X½RS½ĄURJ[ à[TJGTN½QS½T(5@;23'9/4'U_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO )* Silah Tama Madde 43- (1) Yetkili makamlardan ruhsat almakszn kanuna göre yasak olmayan silahlar park, meydan, cadde veya sokaklarda görünür bir ekilde tayan kiiye, kolluk tarafndan elli Türk Liras idarî para cezas verilir. AÇIKLAMA KK’nun 43.maddesinde, yetkili makamlardan ruhsat almakszn kanuna göre yasak olmayan silahlar park, meydan, cadde veya sokaklarda görünür bir ekilde tanmasn yasaklam ve kabahat saymtr. Yasak silahlarn neler olduu 6136 sayl Kanunun 1-4.maddelerinde saylm ve bunlarn yaptrmlar ayn Yasann 12-15.maddelerinde belirtilmitir. Ayn Kanunun 4/3.maddesinde yasak olmayan silahlar ise; “yalnz sporda kullanlan yivli atesiz silahlar ve mermileri ile yivsiz tüfekler ve mermilerinin, ev gereçlerinden olan veya tababet, sanayi, tarm, spor için kullanlan aletlerle bir meslek veya sanatn icras için gerekli bçak, i, raspa ve benzerlerinin kullanlmas bu Kanun hükümlerine tabi deildir” denilmek suretiyle belirtilmitir. 6136 sayl Kanunla ilgili Yönetmeliin 54.maddesinde de; “bçak, dier aletler ve benzerleri her ne sebeple olursa olsun üstte tanamaz” denilerek, nakil ve tamann nasl yaplaca açklanmtr. Buna göre, yasak olmayan silahlarn nakli; 243 a. Bavul, valiz, takm veya el çantalarnda, b.Çuval, bez torba veya ambalajlarnda, c.Araçlarn bagaj ve torpido gözlerinde, d.Ani olaylarda kullanlmay engelleyecek tarzda kat veya bezle sarlp paketlenmi ekilde üstte yaplabilir. Bu kabahatin oluabilmesi için, yasak olmayan silah, tama ruhsatnn olmamas, yerleim yerinde ve görünür ekilde tanmas unsurlarnn, birlikte gerçeklemesi gerekir. Bu kabahat nedeniyle idari para cezas verme yetkisi kollua aittir. ?'8-/:'?1'8'82'8/ 3K`Q¼XONHGXTGSKJK! *UY_GQGVYGSϙTGM·XKZGXONOTJK_½X½XR½àKMOXKTYG_ϙRϙ1GHGNGZ RKX 1GT[T[ȑTJG _KZQORO SGQGSRGXJGT X[NYGZ GRϙTSGQYϙ`ϙT QGT[TG M·XK _GYGQ URSG_GT YORGNRGXϙ VGXQ SK_JGT IGJJK \K_G YUQGQRGXJG M·X½T½X HOX ĄKQORJK ZGĄϙSGQ Y[¨[T[T ZG TϙSRGTJϙàϙG_Tϙ1GT[Tȑ[TSGJJKYOTJKS½RQO_KZOTQGS[_GMK¨OXORSKYOTOTJ½`KTRKT JOàOGTϙRGTSGJJKTOTLϙQXGYϙTJGQGHGNGZOTQUT[Y[T[UR[ĄZ[XGT\K_GOĄRKTSKYOY[XK ZO_RKKRJKKJORKTKĄ_GTϙTS½RQO_KZOTOTQGS[_GMK¨OXORKIKàOTOTHKROXZORJOàOYG_ϙRϙ1G T[Tȑ[TSGJJKYOTJKȔ'\ZK`QKXKYO\K_G_O\YO`Z½LKQYGNOVROàOHKRMKYOURSGJGT_O\ YO`G\Z½LKàOH[R[TJ[XGT\K_GZGĄϙ_GTRGXNGQQϙTJGYG_ϙRϙ:½XQ)K`G1GT[T[ȑT[T SGJJKYOTJKQO IK`G N½Q½SRKXO [_M[RGTϙX \K G_XϙIG Z½LKàOT S½YGJKXKYOTK N½QSKJOROXȕ ĄKQROTJKQO J½`KTRKSK_K M·XK G\ Z½LKàOTOT 1GHGNGZRKX 1GT[T[ȑT[T SGJJKYOTJK YG_ϙRGT VGXQ SK_JGT IGJJK \K YUQGQRGX JϙĄϙTJG ZGĄϙTSGYϙ NGRO NGXO¨ H[R[TJ[X[RSGYϙ \K_GZGĄϙTSGYϙTϙTS½K__OJKGRZϙTGGRϙTSGJϙàϙGTIGQYG_ϙRϙ1GT[Tȑ[TSGJJK YOTOT NGRKT _½X½XR½QZK H[R[TJ[à[ \K G_XϙIG Z½LKàOT S½YGJKXKYOTK N½QSKJORKIKàOTOT J½`KTRKTSOĄ URJ[à[ M·`KZORSKJKT X[NYGZYϙ` G\ Z½LKàOTOT S½YGJKXKYO _KXOTK MK¨KXRO HKRMK OHXG`ϙ NGROTJK YGNOHOTK OGJKYOTK QGXGX \KXORSKYOTJK OYGHKZ M·X½RSKSOĄ \K YG_ϙRϙ )K`G 3[NGQKSKYO 1GT[T[T[T SGJJKYO [_GXϙTIG GTϙRGT QGXGXϙT HU`[RSGYϙ R½`[S[ QGT[T _GXGXϙTG HU`SG_G GZLKT ONHGX UR[TS[Ą H[R[TSGQRG :½XQ 3ORRKZO GJϙTG MKXKàOM·X½Ą½R½VJ½Ą½T½RJ½! ?GXMϙZG_)[SN[XO_KZ(GĄYG\IϙRϙàϙTϙTQGT[T_GXGXϙTGHU`SGOYZKSOTKJG_GTGTON HGXTGSKO¨KXOàO_KXOTJKM·X½RJ½à½TJKTO\XOR9[RN)K`G3GNQKSKYOTOTM½T \K +YGY 1GXGX YG_ϙRϙ QGXGXϙTϙT )31ȑTϙT GSGJJKYO [_GXϙTIG (5@;23'9/4' GJRO KSGTKZOT YϙXGYϙTJG QG_ϙZRϙ X[NYGZYϙ` YKXO T[SGXGRϙ )GR 8+Ϙ9 SGXQG UZUSGZOQ G\ Z½LKàOTOT YG_ϙRϙ _GYGTϙT SGJJKYO [_GXϙTIG 39'*+8+9Ϙ4+OTLG`ϙTH[ĄKQORJK_GVϙRSGYϙTGU_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO )* ZGXONOTJK_½X½XR½àKMOXKT9G_ϙRϙ:½XQ)K`G1GT[T[T[T?½X½XR½Q\K ;_M[RGSGăKQRO.GQQϙTJG1GT[T[TSGJJKYOORK9G_ϙRϙ:)1T[T_½X½XR½QZKTQGRJϙ XϙRSϙĄ URSGYϙ :)1ȑJG X[NYGZYϙ` G\ Z½LKàO ZGĄϙSG K_RKSOTOT Y[¨ URGXGQ J½`KTRKT SKSKYO YG_ϙRϙ 1GHGNGZRKX 1GT[T[TJG OYK YORGN ZGĄϙSG HGĄRϙàϙ ORK SGJJKYOTJK! _KZQORO SGQGSRGXJGT X[NYGZ GRSGQYϙ`ϙT QGT[TG M·XK _GYGQ URSG_GT YORGNRGXϙ VGXQ SK_ 244 JGTIGJJK\K_GYUQGQRGXJGM·X½T½XHOXĄKQORJKZGĄϙ_GTQOĄO_KIK`G\KXORKIKàOTOTHKROXZOR SKYO QGXĄϙYϙTJG YGTϙQRGXG GOZ G\ Z½LKQRKXOTOT GTϙRGT SGJJKJK YG_ϙRGT _KXRKX JϙĄϙTJG GXG¨ O¨KXOYOTJK _GQGRGTSGYϙ TKJKTO_RK GZϙRϙ Y[¨ZGT HKXGGZRKXOTK QGXGX \KXORSKYOTJK HOX OYGHKZ YO`ROQM·X½RSKSOĄZOX'TIGQ! .GRKT _½X½XR½QZK URGT \K S½YGJKXK _GVZϙXϙSϙTϙ O¨KXKT 9G_ϙRϙ 1GT[T[T SGJJKYOMKXKàOTIKX[NYGZYϙ`URGXGQZGĄϙTGTG\Z½LKQRKXOTOTS½YGJKXKYOTKQGXGX\KXOR SKYO MKXKQOXQKT H[ K_RKSOT Y[¨ URSGQZGT ¨ϙQGXϙRJϙàϙ MKXKQ¨KYO ORK YGTϙQRGXG OGJKYOTK QGXGX\KXORSKYO (U`SG_ϙMKXKQZOXSOĄ5_KX)9G\IϙYϙTϙTZKS_O`OZOXG`RGXϙH[OZOHGXRG_KXOTJKM·X½R S½Ą URJ[à[TJGT N½QS½T H[ YKHKVRKXJKT JURG_ϙ (5@;23'9/4' U_HOXROàO_RK QGXGX \K XORJO )* 9GTϙQNGQQϙTJGX[NYGZYϙ`G\Z½LKàOH[R[TJ[XSGQY[¨[TJGTG¨ϙRGT QGS[JG\GYϙT JG!SGNQKSKIKYG_ϙRϙ1GT[T[TSGJJKYOMKXKàOTIKOJGXO_GVZϙXϙSGQGXGX\KXORJO àO\KG_Tϙ_GYGTϙTSGJJKYO[_GXϙTIG_GXMϙ¨K\XKYOO¨OTJK_KXGRJϙàϙGàϙXIK`GSGNQK SKYOTKOZOXG`KJORKHORKIKàOTG`GXGGRϙTGXGQYG_ϙRϙ)31T[TSGJJKYOTKM·XKJK QGT[T _UR[T[T \K SKXIOOT HKROXRKTSKYOTJK _GTϙRSG HGĄ\[XGTϙT NGQQϙTϙ UXZGJGT QGRJϙX SG_GIGàϙTJGT U _KX )9G\IϙYϙTϙT JORKQ¨KYO OZOXG` TOZKROàOTJK QGH[R KJORKXKQ SGNGRROTJK JKàKXRKTJOXORSKQ½`KXKJUY_GTϙTOTIKRKTSKQYO`OTϘ'*+9Ϙ4+U_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO )* 8[NYGZYϙ`G\Z½LKàOH[R[TJ[XSGQY[¨[ORKORMOROURGXGQ! 9G_ϙRϙ 1GHGNGZRKX 1GT[T[T SGJJKYOTK M·XK \KXORKT OJGXO VGXG IK`GYϙTG QGXĄϙ ZKS_O` _UR[ G¨ϙQ URSG_ϙVOZOXG` _UR[TG HGĄ\[X[ OSQGTϙ H[R[TJ[à[TJGT H[ Y[¨ _·T½TJKT OTIKRKTSK _GVϙRSGQYϙ`ϙT OZOXG` SKXIOOTIK MKXKàO _GVϙRSGQ ½`KXK JUY_GTϙT SGNGRROTK M·TJKXORSKYO O¨OT ?GXMϙZG_ )[SN[XO_KZ (GĄYG\IϙRϙàϙTG :+<*ϘϘ4+ U_HOXROàO ORK QGXGX\KXORJO )* Tüzel Kiilerin Sorumluluu Madde 43/A- (Ek: 26/6/2009-5918/9 md.) (1) Daha ar idarî para cezasn gerektiren bir kabahat oluturmad hallerde, bir özel hukuk tüzel kiisinin organ veya temsilcisi ya da organ veya temsilci olmamakla birlikte bu tüzel kiinin faaliyeti çerçevesinde görev üstlenen bir kii tarafndan; a) 5237 sayl Türk Ceza Kanununun; 1) 157 nci ve 158 inci maddelerinde tanmlanan dolandrclk suçunun, 2) 235 inci maddesinde tanmlanan ihaleye fesat kartrma suçunun, 3) 236 nc maddesinde tanmlanan edimin ifasna fesat kartrma suçunun, 4) 252 nci maddesinde tanmlanan rüvet suçunun, 245 5) 282 nci maddesinde tanmlanan suçtan kaynaklanan malvarl deerlerini aklama suçunun, b) 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayl Bankaclk Kanununun 160 nc maddesinde tanmlanan zimmet suçunun, c) 21/3/2007 tarihli ve 5607 sayl Kaçakçlkla Mücadele Kanununda tanmlanan kaçakçlk suçlarnn, ç) 4/12/2003 tarihli ve 5015 sayl Petrol Piyasas Kanununun Ek 5 inci maddesinde tanmlanan suçun, d) 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayl Terörle Mücadele Kanununun 8 inci maddesinde tanmlanan terörün finansman suçunun, tüzel kiinin yararna olarak ilenmesi halinde, ayrca bu tüzel kiiye onbin Türk Lirasndan ikimilyon Türk Lirasna kadar idarî para cezas verilir. (2) Bu madde hükümlerine göre idari para cezasna karar vermeye, birinci fkrada saylan suçlardan dolay yarglama yapmakla görevli mahkeme yetkilidir. AÇIKLAMA KK’na 26.6.2009 tarih ve 5918 sayl Kanunla eklenen 43/A maddesinde, tüzel kiilerin sorumluluu düzenlenmitir. Madde hükmüne göre, daha ar idari para cezasn gerektiren bir kabahat oluturmad hallerde, bir özel hukuk tüzel kiisinin organ veya temsilcisi ya da organ veya temsilci olmamakla birlikte bu tüzel kiinin faaliyeti çerçevesinde görev üstlenen bir kii tarafndan, bu maddede sayma yöntemiyle gösterilen suçlardan birinin tüzel kiinin yararna olarak ilenmesi halinde, ayrca bu tüzel kiiye idari para cezas uygulanacaktr. Bu madde hükümlerine göre idari para cezasna karar vermeye, maddenin birinci fkrasnda saylan suçlardan dolay yarglama yapmakla görevli mahkeme yetkilidir. Ek Madde 1- (Ek: 11/5/2005-5348/5 md.) (1) 4.1.1961 tarihli ve 213 sayl Vergi Usul Kanununda yer alan vergi mahkemelerinin görevine ilikin hükümler sakldr. Geçici Madde 1- (1) Bu Kanunda ve 1 Haziran 2005 tarihinden sonra yürürlüe giren dier kanunlardaki idarî para cezalar ile ilgili olarak geçen “Türk Liras” ibaresi karlnda, uygulamada, 28.1.2004 tarihli ve 5083 sayl Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para Birimi Hakknda Kanun hükümlerine göre ülkede tedavülde bulunan para “Yeni Türk Liras” olarak adlandrld sürece bu ibare kullanlr 169. Geçici Madde 2- (1) Bu Kanun hükümleri, yürürlüe girdii tarih itibaryla idare mahkemelerinde dava açlarak iptali istenen idarî yaptrm kararlar hakknda uygulanmaz. Geçici Madde 3- (1) Daha önce verilmi olan idarî para cezasna ilikin kararlara kar henüz iptal davas açlmam olmakla birlikte dava açma süresinin geçmemi olmas halinde, bu Kanunun yürürlüe girdii tarihten itibaren onbe 169 6/12/2006 tarihli ve 5560 sayl Kanunun 36 nc maddesiyle bu maddede yer alan "Bu Kanunda" ibaresinden sonra gelmek üzere "ve 1 Haziran 2005 tarihinden sonra yürürlüe giren dier kanunlardaki idarî para cezalar ile ilgili olarak" ibaresi eklenmi ve metne ilenmitir. 246 gün içinde 27 nci madde hükümlerine göre sulh ceza mahkemesine bavuruda bulunulabilir. ?'8-/:'?1'8'8/ ?GXMϙ_KXOTOJKàOĄZOXKTQGXGXRGXJGTURSGYϙTKJKTO_RKN½QS½TZKS_O`OQGHORURJ[à[ QGH[RKJORKXKQ_GVϙRGTOTIKRKSKJK! YG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[ȑT[TMK¨OIOSGJJKYOTJKQOȔ*GNG·TIK\KXORSOĄ URGTOJGXOVGXGIK`GYϙTGOROĄQOTQGXGXRGXGQGXĄϙNKT½`OVZGRJG\GYϙG¨ϙRSGSϙĄURSGQRGHOXROQ ZKJG\GG¨SGY½XKYOTOTMK¨SKSOĄURSGYϙNGROTJKH[1GT[Tȑ[T_½X½XR½àKMOXJOàOZGXON ZKTOZOHGXKTUTHKĄM½TO¨OTJKTIOSGJJKN½Q½SRKXOTKM·XKY[RNIK`GSGNQKSKYOTK HGĄ\[X[JG H[R[T[RGHOROXȕ N½QS½ [_GXϙTIG! NKT½` OJGXO _GXMϙ _UR[TG S½XGIGGZZG H[R[ T[RSGJϙàϙM·XK\YO`ROQQGXGXϙ\KXORKSK_KIKàOIONKZRKVGXGIK`GYϙTGOZOXG`ϙTKYGYϙNGQQϙTJG HOXQGXGX\KXORSKYOMKXKQOXQKT_G`ϙRϙĄKQORJKQGXGX\KXORSKYO ?GYG_G G_QϙXϙ S[ZKXO`OT ZKS_O` OZOXG`RGXϙ H[ OZOHGXRG _KXOTJK M·X½RJ½à½TJKT N½Q S½T(5@;23'9/4'U_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO )* Yürürlük Madde 44- (1) Bu Kanun 1 Haziran 2005 tarihinde yürürlüe girer 170. Yürütme Madde 45- (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür. 170 Bu maddede yer alan "1 Nisan 2005“ ibaresi, 31/3/2005 tarihli ve 5328 sayl Kanunun Geçici 1 inci maddesiyle "1 Haziran 2005“ eklinde deitirilmi ve metne ilenmitir. 247 II- 1608 SAYILI UMURU BELEDYEYE MÜTEALLK AHKÂMI CEZAYE HAKKINDA 16 NSAN 1340 TARH VE 486 NUMARALI KANUNUN BAZI MADDELERN MUADDL KANUN 171 Kanun Numaras Kabul Tarihi Yaymland R. Gazete Yaymland Düstur : : : : 1608 15/5/1930 Tarih: 20/5/1930, Say: 1498 Tertip: 3, Cilt: 11, Sayfa: 186 Madde 1- (Deiik: 23/1/2008-5728/66 md.) Belediye meclis ve encümenlerinin kendilerine kanun, nizam ve talimatnamelerin verdii vazife ve salahiyet dairesinde ittihaz ettikleri kararlara muhalif hareket edenlerle belediye kanun ve nizam ve talimatnamelerinin men veya emrettii fiilleri ileyenlere veya yapmayanlara belediye encümenince Kabahatler Kanununun 32 nci maddesi hükmüne göre idarî para cezas ve yasaklanan faaliyetin menine karar verilir. Bu kararda ilgili kiiye bir süre de verilebilir. Belediye encümeni kararnda belli bir fiilin muayyen bir süre zarfnda yaplmasn da emredebilir. Emredilen fiilin ilgili kii tarafndan yaplmamas hâlinde, masraflar yüzde yirmi zamm ile birlikte tahsil edilmek üzere belediye tarafndan yerine getirilir. Bu madde hükümleri ilgili kanunda ayrca hüküm bulunmayan hâllerde uygulanr. AÇIKLAMA 1) Genel Olarak: 1608 sayl Kanun, 15.5.1930 tarihinde TBMM’nce kabul edilen Umuru Belediyeye Müteallik Ahkam Cezaiye Hakknda 16 Nisan 1340 (1924) tarih ve 486 Numaral Kanunun Baz Maddelerini Muadil Kanun (Belediye leri ile lgili Ceza Hukukuna likin Hükümleri Deitiren Kanun) olup 8.2.2008 tarih ve 26781 sayl Resmi Gazete’de yaymlanarak yürürlüe giren 5728 sayl Kanun, 1608 sayl Kanunda önemli deiiklikler yapmtr. Anlan 5728 sayl Kanunun 57.maddesinin (g) bendi ile de, 1608 sayl Kanunun 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, Ek 1 ve Ek 2.maddeleri yürürlükten kaldrlmtr. 5728 sayl Kanunun 66 ve 67.maddeleri ile 1608 sayl Kanunun 1 ve 2.maddeleri tamamen deitirilmitir. 2) Belediye Encümeninin dari Ceza Verebilecei Durumlar: 1608 sayl Kanunun 1.maddesine göre belediye encümenince; a.Belediye meclisi ve encümenin mevzuata dayal verdikleri kararlara aykr hareket edenlere, b.Belediye Kanun, yönetmelikleri ve talimatnamelerinin yasaklad veya emrettii fiilleri ileyenlere veya yapmayanlara Kabahatler Kanununun 32.maddesi hükmüne göre idari para cezas ve yasaklanan faaliyetin meni cezas verebilir. Bu madde hükümleri ilgili Kanunda hüküm bulunmayan hallerde uygulanr. 171 Bu Kanunun, 24/6/1995 tarih ve 552 sayl Kanun Hükmünde Kararnameye aykr hükümlerinin, ya sebze ve meyveler konusuna münhasran uygulanmayaca anlan Kararname ile hükme balanmtr. 248 a. Belediye meclisi ve encümenlerinin mevzuata dayal verdikleri kararlara aykr hareket edilmesi: 5393 sayl Belediye Kanununun 34/e maddesi uyarnca kanunlarda öngörülen cezalar verme görev ve yetkisi belediye encümenine verilmitir. Ayn Kanunun 13.maddesinde “Belediye snrlar içinde oturan, bulunan veya iliii olan her ahs, belediyenin, kanunlara dayanan kararlarna ve duyurularna uymakla yükümlüdür” hükmüne yer verilmi, 15/b maddesinde ise “… yönetmelik çkarmak, belediye yasaklar koymak ve uygulamak” belediyenin yetki ve imtiyazlar arasnda saylmtr. Belediye encümenince, bu nedenle idari ceza verilebilmesi için, belediye meclisi ve encümenin, kendilerine kanun, tüzük ve yönetmeliklerin verdii görev ve yetki çerçevesinde bir karar alm olmas, bu kararlarn uygun vastalarla halka duyurulmu olmas, ilgili kiinin bu karara aykr hareket etmesi ve ilgili Kanunda bu davrann cezalandrlacana ilikin hüküm bulunmamas gerekir. Örnein, 831 sayl Sular Hakknda Kanun hükümlerine göre, belediye snrlar içerisinde sularn temini ve idaresi belediyelerin yetkisi kapsamndadr. Bu Kanunun ek 7 ve ek 8.maddeleri belediyelere yasak koyma yetkisi vermektedir. Ek 7.maddeye göre, içme suyunun kaynaklarnda, su kaynana zarar verecek veya temizlik (salk) artlarn bozacak ekilde, hayvan brakma, otlatma, kuyu açma, tarla açma, aaç dikme hususlar belediye tarafndan yasaklanabilir. Ek 8.maddeye göre de bu yasaklara uymayan kiiye belediye encümeni kararyla idari para cezas verilebilir. Bu maddede belediyelere, suyun kayna belediye snrlarnn dnda ise, eer bu kaynak belediye snrlar dahilinde yaamayan baka kiiler tarafndan kirletiliyorsa, belediyeler bu kiilere de idari para cezas verebilirler. Ayrca kayna belediye snrlar dnda olan bu sularn kaynak ve yollarnn bakm, korunmas, salk koullarna uygunluunun devam için belediyelerin alaca kararlara uymama hali de idari para cezas verilmesini gerektiren durumlar olarak ek 8.maddede öngörülmütür 172. b. Belediye Kanun, Yönetmelik ve Talimatnamelerine aykr davranmak: 1608 sayl Kanunda öngörülen ve belediye encümenince idari yaptrm karar verilebilecek olan ikinci neden, ilgilinin Belediye Kanun, Yönetmelik ve Talimatnamelerinin yasaklad veya emrettii fiilleri ilemesi veya yaplmamas emredilen bir davran sergilemesidir. Bu durumda da yaptrm karar verilebilmesi için ilgili kanunda bu davran cezalandran bir ceza normunun bulunmamas gerekir. Örnein 2429 sayl Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Kanunun 2.maddesinde, 29 Ekim Cumhuriyet Bayram gününde özel ve kamu tüm iyerlerinin kapal kalmas gerektii açklanm ancak bu hükme ramen iyerini açanlara herhangi bir ceza öngörülmemitir. Belediye Zabta Yönetmelii’nin 10/a maddesine göre, Cumhuriyet Bayramnda iyerlerinin kapal kalmas için gerekli uyarlar yapmak, tedbirleri almak, bayrak aslmasn salamak belediye zabtasnn görevleri arasnda saylmtr. Bu yasaa ramen iyerini açanlara belediye encümenince idari para cezas verilebilir. Keza Yönetmeliin 172 BLGN, Hüseyin; Belediyelerce Verilen dari Para Cezalar ve Bu Cezalara Kar Yargsal Bavuru Yollar-I, Beklenen Mahalli dareler Dergisi, Yl: 1, Say: 166, Mays-2008, s.50 249 6.maddesinde öngörülen “yetkili idarelerden usulüne uygun olarak iyeri açma ve çalma ruhsat alnmadan iyeri açlamaz ve çaltrlamaz” hükmüne aykr olarak ruhsatsz çalan iyerinin faaliyetine son verilmesine belediye encümenince 1608 sayl Kanunun 1.maddesi uyarnca karar verilebilir 173. Belediye encümenine idari yaptrm uygulama yetkisi veren Kanunlara örnek olarak, 3194 sayl mar Kanunu’nun 42.maddesi, 394 sayl Hafta Tatili Kanunu’nun 10.maddesi, 2559 sayl Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu’nun 6.maddesi, 80 sayl belediyelerce Kurulu Toptanc Hallerinin Sureti daresi Hakknda Kanunun 4.maddesi, 6301 sayl Öle Dinlenmesi Kanunu’nun 7.maddesi, 1593 sayl Umumi Hfzsshha Kanununun 283.maddesi saylabilir. 3) dari Yaptrm Karar Verme Yetkisi: Yukarda açkland üzere 5393 sayl Belediye Kanununun 34/e maddesi, kanunlarda öngörülen cezalar verme görev ve yetkisini belediyenin yürütme organ olan belediye encümenine vermitir. Belediye Zabta Yönetmeliinin 10/a maddesine göre; belediye zabtasna verilen görevler unlardr: 1.Belediye karar organlar tarafndan alnm kararlar, emir ve yasaklar uygulamak ve sonuçlarn izlemek, 2.Belediye cezalar ile ilgili olarak kanunlar uyarnca belediye meclisi ve encümeninin koymu olduu yasaklara aykr hareket edenler hakknda gerekli ilemleri yapmak. Belediye zabtas, 1608 sayl Yasann 1.maddesi kapsamna giren ve kanun hükümlerine göre belediye encümeninin ceza verme yetkisi bulunan durumlarda 5326 sayl Kabahatler Kanunu’nun 25.maddesinde öngörülen biçimde bir tutanak düzenleyerek Belediye Encümenine sunacaktr. Kanun belediye meclisine, belediye bakanna veya yerel yönetim birliklerine ceza uygulama görevi vermediinden, belediye encümeni dnda bir makamn verecei idari yaptrm karar yetki yönünden hukuka aykr olacaktr. 4) dari Yaptrm Karar: 1608 sayl Kanunun 1.maddesine göre, yukarda açklanan nedenlerden birine dayal olarak belediye encümenince 5326 sayl Kabahatler Kanununun 32 nci maddesi hükmüne göre idari para cezas ve yasaklanan faaliyetin menine karar verilir. Bu kararda ilgili kiiye bir süre de verilebilir. Belediye encümeni kararnda belli bir fiilin muayyen bir süre zarfnda yaplmasn da emredebilir. Emredilen fiilin ilgili kii tarafndan yaplmamas halinde, masraflar yüzde yirmi zamm ile birlikte tahsil edilmek üzere belediye tarafndan yerine getirilir. Belediye Encümeninin Kabahatler Kanununun 32.maddesinde gösterilen ve bu Kanunun 17/7.madde ve fkras uyarnca her yl yeniden deerleme orannda belirlenen idari para cezasn artrma veya daha az verme yetkisi bulunmamaktadr. 5) Bavurulacak Yarg Yolu: 1608 sayl Kanunda idari para cezasna ve yasaklanan faaliyetin menine kar kanun yoluna ilikin bir düzenleme yer almamaktadr. 173 ÇELK, M.Lamih; 1608 sayl Umuru Belediyeye Müteallik Ahkam Cezaiye Hakknda 486 Numaral Kanunun Baz Maddelerini Muadil Kanunu Tamamen Deiti, Beklenen Mahalli dareler Deiti, Yl: 18, Say: 163, ubat-2008, s.3 250 31.3.2005 tarih ve 25772 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yürürlüe giren 5326 sayl Kabahatler Kanununun “Genel kanun nitelii” balkl 6.12.2006 tarihli ve 5560 sayl Yasa ile deiik 3.maddesinde; “(1) Bu Kanunun; a) dari yaptrm kararlarna kar kanun yoluna ilikin hükümleri, dier kanunlarda aksine hüküm bulunmamas halinde, b) Dier genel hükümleri, idari para cezas veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptrmn gerektiren bütün fiiller hakknda uygulanr.” hükmü yer almtr. Ayn Yasann “sakl tutulan hükümler” baln tayan 19.maddesinde de; (1) Dier kanunlarda kabahat karlnda öngörülen belirli bir süre için; e) Bir meslek ve sanatn yerine getirilmemesi, f) yerinin kapatlmas, g) Ruhsat veya ehliyetin geri alnmas, h) Kara, deniz veya hava nakil aracnn trafikten veya seyrüseferden alkonulmas, gibi yaptrmlara ilikin hükümler, ilgili kanunlarda bu Kanun hükümlerine uygun deiiklik yaplncaya kadar sakldr” denilmek suretiyle iyerinin kapatlmas konusunda geçici istisna getirilmitir. Ayn Kanunun 27.maddesine, 5560 sayl Kanun ile eklenen sekizinci fkrada ise; idari yaptrm kararnn verildii ilem kapsamnda ayn kii ile ilgili olarak idari yargnn görev alanna giren kararlarn da verilmi olmas halinde; idari yaptrm kararna ilikin hukuka aykrlk iddialarnn, bu ilemin iptali talebiyle birlikte idari yarg merciinde görülecei kurala balanm, bu maddenin gerekçesinde de bu hükümle, Kabahatler Kanunundaki düzenlemelerin ortaya çkard balant sorununa çözüm getirilmesinin amaçland ifade edilmitir. Bu yasa hükümleri birlikte deerlendirildiinde, belediye encümenince 1608 sayl Kanunun 1.maddesi uyarnca verilen idari para cezasna kar hangi yarg yerine bavurulaca konusunda yasada açk bir hüküm bulunmamakla birlikte, yasada açkça idare mahkemelerinin görevli olduu yönünde bir hükme de yer verilmediinden Kabahatler Kanununun 3 ve 27.maddeleri uyarnca Sulh Ceza Mahkemelerine bavurulmas gerekir. dari para cezas kendisine tebli edilen ilgili kii kararn tebliinden itibaren 15 gün içinde Sulh Ceza Mahkemesine itiraz edebilir. Buna karlk Kabahatler Kanununun idari yaptrm kararlarna kar kanun yoluna ilikin hükümleri, dier kanunlarda aksine hüküm bulunmamas halinde uygulanacandan, dier kanunlarda görevli mahkemenin gösterilmesi halinde ise uygulanamayaca, ancak; idari yaptrm kararnn verildii ilem kapsamnda ayn kii ile ilgili olarak idari yargnn görev alanna giren kararlardan biri (örnein iyerinin ruhsat alncaya kadar kapatlmas karar) verilmise, idari yaptrm kararna ilikin hukuka aykrlk iddialarnn, ilemin iptali ile birlikte idari yarg merciinde görülmesi gerekir. Madde 2- (Deiik: 23/1/2008-5728/67 md.) Belediyelerin karar organlar veya ilgili komisyonlar tarafndan mevzuata uygun olarak belirlenen yolcu nakil araçlarna ilikin ücret tarifelerine uymayan kii, belediye encümeni tarafndan ikiyüzelli Türk Lirasndan bebin Türk Lirasna kadar idarî para cezasyla cezalandrlr. 251 AÇIKLAMA Kanunun 2.maddesinde belediye encümenince idari para cezas verilmesi öngörülen bir kabahate yer verilmitir. 5393 sayl Belediye Kanununun 15/p maddesine göre; “Kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde iletilen her türlü servis ve toplu tama araçlar ile taksi saylarn, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergahlarn belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve iletmek, ilettirmek veya kiraya vermek; kanunlarn belediyelere verdii trafik düzenlemesinin gerektirdii bütün ileri yürütmek” belediyenin görev ve yetkileri arasnda saylmtr. 5393 sayl Belediye Kanununun 1/f bendine göre ücret tarifesi yapma yetkisi Belediye Meclisine aittir. 1608 sayl Kanunun 2.maddesine göre, Belediye Meclisi kararyla belirlenen yolcu nakil araçlarna ilikin ücret tarifelerine uymayan kiiye belediye encümeni tarafndan idari para cezas verilecektir. lgili kii, Kabahatler Kanununun 3 ve 27.maddeleri uyarnca idari para cezasnn kendisine tebliinden itibaren 15 gün içinde Sulh Ceza Mahkemesine itiraz edebilir. dari para cezalarnn denetlenmesinde adli yarg mercii olan sulh ceza hakiminin denetimi yalnzca idari ilemin yasaya uygun yaplp yaplmad ile snrl olup, yasaya aykrln saptanmas halinde idari merciin yerine geçerek idari para cezasn belirleme yetkisi bulunmamaktadr. ?'8-/:'?1'8'82'8/ YG_ϙRϙ (KRKJO_K 3K\`[GZϙTG G_QϙXϙRϙQZGT 8KS`O (GĄZGTȑG GOZ OĄ_KXOTOT M½T YGTGZ \K ZOIGXKZZKT SKT IK`GYϙ \K ?KTO :½XQ ROXGYϙ OJGXO VGXG IK`GYϙ \KXORSKYOTK JGOXϘYZGTH[R(KRKJO_K(GĄQGTRϙàϙ+TI½SKTOTOTZGXONRO\KYG_ϙRϙQGXG XϙTG _GVϙRGT OZOXG`ϙT XKJJOTK JGOX +_½V 9[RN )K`G 3GNQKSKYOTOT ZGXONRO \K S½ZKLKXXOQ YG_ϙRϙ QGXGXϙ GRK_NOTK ?½QYKQ 'JGRKZ (GQGTRϙàϙTJGT \KXORKT M½T\KYG_ϙRϙQGT[T_GXGXϙTGHU`SGOYZKSOTOO¨KXKTJG\GJUY_GYϙ)[S N[XO_KZ(GĄYG\IϙRϙàϙTϙTM½T\K1?(YG_ϙRϙONHGXTGSKYOORKJGOXK _K\KXORSKQRKUQ[TJ[ 3K`Q¼XONHGXTGSKJK! *UY_G QGVYGSϙTG M·XK [S[SG G¨ϙQ _KXO OĄMGR KZZOàO MKXKQ¨KYO ORK OĄ_KXO ORK ORMORO URGXGQ\KXORKTM½TYGTGZ\KZOIGXKZZKTSKTIK`GYϙTϙTOJGXOZGYGXX[LGQUT[ZKĄQORKZSKYO YKHKHO_RK OZOXG`ϙ OTIKRKSK _KZQOYOTOT OJGXK SGNQKSKYOTK GOZ URJ[à[ M·`KZORSKJKT M· XK\YO`ROQ QGXGXϙ \KXORSKYO _KXOTK _G`ϙRϙ ĄKQORJK QGXGX \KXORSKYOTJK OYGHKZ M·X½RSKSOĄ \K YG_ϙRϙ )K`G 3[NGQKSKYO 1GT[T[T[T SGJJKYO [_GXϙTIG GTϙRGT QGXGXϙT HU`[R SGYϙ R½`[S[ QGT[T _GXGXϙTG HU`SG_G GZLKT ONHGX UR[TS[Ą H[R[TSGQRG :½XQ 3ORRKZO GJϙTGMKXKàOM·X½Ą½R½VJ½Ą½T½RJ½! ?GXMϙZG_)[SN[XO_KZ(GĄYG\IϙRϙàϙTϙTQGT[T_GXGXϙTGHU`SGOYZKSOTKJG_GTGTON HGXTGSK O¨KXOàO _KXOTJK M·X½RJ½à½TJKT +_½V 9[RN )K`G 3GNQKSKYOTOT M½T \K S½Z YG_ϙRϙ QGXGXϙTϙT )31T[T G SGJJKYO [_GXϙTIG 252 (5@;23'9/4'S½ZKGQOVOĄRKSRKXOTSGNGRROTJKSGNQKSKYOTIK_GVϙRSGYϙTGU_HOXROàO_RK QGXGX\KXORJO )* ?GXMϙ_UR[T[JKàOĄZOXKTQGXGXRGXJGTURSGYϙTKJKTO_RKN½QS½TZKS_O`OQGHORURJ[ à[M·`KZORKXKQ_GVϙRGTOTIKRKSKJK! 3GXZM½TR½S½QKXXKX8KYSO-G`KZKJK_G_ϙSRGTGXGQR.G`OXGTZGXO NOTJK_½X½XR½àKMOXKT\KYG_ϙRϙ_GYGTϙTSGJJKYO_RKJKàOĄOQYG_ϙRϙ1GHGNGZ RKX 1GT[T[T[T SGJJKYO ORK G_Tϙ _GYGTϙT \K SGJJKRKXO MKXKàOTIK \K YG_ϙRϙ _GYGTϙT SGJJKYO[_GXϙTIG Y[RN NGQOSROàOTK S½XGIGGZ KJORKIKàO N[Y[Y[ JG JOQQGZK GRϙ TGXGQY[RNIK`GSGNQKSKYOTOTM·XK\ROURJ[à[M·`KZORKXKQHGĄ\[X[T[TKYGYϙNGQQϙTJGHOX QGXGX\KXORSKYOMKXKQOXQKT_G`ϙRϙĄKQORJKQGXGX\KXORSKYO ?GYG_G G_QϙXϙ S[ZKXO`OT ZKS_O` OZOXG`RGXϙ H[ OZOHGXRG _KXOTJK M·X½RJ½à½TJKT YGOX _·TRKXOOTIKRKTSK_KTN½QS½T(5@;23'9/4'U_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO )* (KRKJO_KSK\`[GZϙTGG_QϙXϙJG\XGTSGQZGTJURG_ϙ3KNSKZ'RQGTȑϙT :½XQ ROXGYϙ OJGXO VGXG IK`GYϙ ORK IK`GRGTJϙXϙRSGYϙTG \K OĄ_KXOTOT M½T Y½XK_RK YGTGZ \K ZOIGXKZZKT SKT KJORSKYOTK JGOX @K_ZOTH[XT[ (KRKJO_KYO +TI½SKTOTIK \KXORKT ZGXONRO \K YG_ϙRϙ QGXGXG _·TKROQ OZOXG`ϙT ZGXONOTJK _½X½XR½àK MOXKT 1GHGNGZRKX 1GT[T[T[T SGJJKYOTJK _KZQORO SGQGSRGXϙT G¨ϙQ \K _G`ϙRϙ O`TO URSGQYϙ`ϙT SK_JGT IGJJK YUQGQ \K _G_GRGXϙT MKROV MK¨ZOàO QGRJϙXϙSRGXϙ OĄMGR KJKT \K_G H[XGRGXJG SGR YGZϙĄG GX` KJKT QOĄO_KHKRKJO_K`GHϙZG M·XK\RORKXO ZGXGLϙTJGT ?KTO:½XQ ROXGYϙ OJGXO VGXGK`GYϙ\KXORKIKàOTOTHKROXZORJàO\KHGNYOMK¨KTN½QS½TS[ZKXO`RKNOTKURJ[à[MKXKQ ¨KYO_RKQGH[R½ORKKTI½SKTQGXGXϙTϙTOVZGROTKS[ZKXO`OTYG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[ T[TSGJJKYOMKXKàOTIK?KTO:½XQROXGYϙOJGXOVGXGIK`GYϙORKIK`GRGTJϙXϙRSGYϙTGJGOX @+?:Ϙ4(;84;9[RN)K`G3GNQKSKYOTOTZGXONRO\KJKàOĄOQOYYG_ϙRϙ QGXGXϙGRK_NOTK?½QYKQ'JGRKZ (GQGTRϙàϙTJGT\KXORKT M½T\KYG_ϙRϙQG T[T_GXGXϙTGHU`SGOYZKSOTOO¨KXKTJG\GJUY_GYϙ)[SN[XO_KZ(GĄYG\IϙRϙàϙTϙT M½T\K1?(YG_ϙRϙONHGXTGSKYOORKJGOXK_K\KXORSKQRKUQ[TJ[ 3K`Q¼XONHGXTGSKJK! *UY_GQGVYGSϙTGM·XK(KRKJO_K+TI½SKT1GXGXϙTϙTS[ZKXO`KZGXONOT JK ZKHROà KJORJOàO \K OZOXG`ϙTJG YG_ϙRϙ ;S[X[ (KRKJO_K_K 3½ZKGRROQ 'NQGSϙ )K`GO_K .GQQϙTJG4OYGT:GXON\K4[SGXGRϙ1GT[T[T(G`ϙ3GJJKRKXOTO3[GJJOR1G T[T[TSGJJKYOTJKHKROXZORKTM½TR½QY½XKMK¨ZOQZKTYUTXGZGXONOTJK_GVϙR JϙàϙGTRGĄϙRSGQRGOZOXG`ϙTY½XK_·T½TJKTXKJJO_KXOTK_G`ϙRϙĄKQORJKQOMKXKQ¨K_RKQGH[R½ TK QGXGX \KXORSKYOTJK OYGHKZ M·X½RSKSOĄ \K YG_ϙRϙ )K`G 3[NGQKSKYO 1GT[T[T[T SGJJKYO [_GXϙTIG GTϙRGT QGXGXϙT HU`[RSGYϙ R½`[S[ QGT[T _GXGXϙTG HU`SG_G GZLKT ONHGXUR[TS[ĄH[R[TSGQRG:½XQ3ORRKZOGJϙTGMKXKàOM·X½Ą½R½VJ½Ą½T½RJ½! 253 ?GXMϙZG_ )[SN[XO_KZ (GYYG\IϙRϙTϙT QGT[T _GXGXϙTG HU`SG OYZKSOTK JG_GTGT ON HGXTGSK O¨KXOàO _KXOTJK M·X½RJ½à½TJKT @K_Z[TH[XT[ 9[RN )K`G 3GNQKSKYOTOT M½T \K */Ą YG_ϙRϙ QGXGXϙTϙT )31TϙT I SGJJKYO [_GXϙTIG GRK_NKZKYOXKZSKSKQ½`KXK(5@;23'9/4'U_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO )* YG_ϙRϙ;S[X[(KRKJO_K_K3½ZKGRROQ'NQGSϙ)K`GO_K.GQQϙTJG4OYGT :GXON\K4[SGXGRϙ1GT[T[T(G`ϙ3GJJKRKXOTO3[GJJOR1GT[TGG_QϙXϙJG\XGTSGQZGT 5YSGT `IGT NGQQϙTJG GTQG_G| (KRKJO_K +TI½SKTOTOT ZGXONRO \K YG_ϙRϙ QGXGXϙ ORK [_M[RGTGT ?KTO :½XQ ROXGYϙ OJGXO VGXG IK`GYϙTG _·TKROQ OZOXG`ϙT XKJJOTK JGOX '41'8' 9[RN )K`G 3GNQKSKYOTOT ZGXONRO \K S½ZKLKXXOQ YG_ϙRϙ QGXGXϙ GRK_NOTK ?½QYKQ 'JGRKZ (GQGTRϙàϙTJGT \KXORKT M½T\KYG_ϙRϙQGT[T_GXGXϙTGHU`SGOYZKSOTOO¨KXKTJG\GJUY_GYϙ)[S N[XO_KZ(GĄYG\IϙRϙàϙTϙTM½T\K1?(YG_ϙRϙONHGXTGSKYOORKJGOXK_K \KXORSKQRKUQ[TJ[ 3K`Q¼XONHGXTGSKJK! *UY_GQGVYGSϙTGM·XKMϙJGYGZϙĄGRGTϙTJGLGGRO_KZM·YZKXKT:GTYGYGJRϙOĄ_KXOYU X[SR[Y[NGQQϙTJG:½XQ-ϙJG1UJKQYOTK[_M[TKZOQKZQ[RRGTSGJϙàϙMϙJGYGZϙĄXK_UTRGXϙT JG1KZXKTQROϙĄϙQQ[RRGTϙRJϙàϙ\KOĄ_KXOTJK¨GRϙĄGTQOĄO_KYGàRϙQQGXTKYO\O`KYO_GVZϙXϙR SGJϙàϙMKXKQ¨KYO_RKGTQG_G(KRKJO_K+TI½SKTOTIKOJGXOVGXGIK`GYϙ[_M[RGTSϙĄOYKJK ZGXONRO \K YG_ϙRϙ 8KYSO -G`KZKJK _G_ϙSRGTGXGQ _½X½XR½àK MOXKT YG_ϙRϙ-ϙJGRGXϙTXKZOSO:½QKZOSO\K*KTKZRKTSKYOTK*GOX1GT[T.½QS½TJK1GXGXTGSK TOT *KàOĄZOXORKXKQ 1GH[R½ .GQQϙTJG 1GT[T[T SGJJKYO ORK YG_ϙRϙ (KRKJO_K 1GT[ T[T[T OTIO SGJJKYOTOT OQOTIO LϙQXGYϙTϙT T[SGXGRϙ HKTJOTJKQO Ȕ_O_KIKàO O¨KIKàO \KȕT[SGXGRϙHKTJOTJKQOȕ\KN[Y[YOZKĄKHH½YZGXGLϙTJGTQ[X[RGTG_TϙSGNO_KZZKQO ZKYOYRKXOYGàRϙQ\KZKQTOQHGQϙSRGXϙTJGTS[XGQGHKKZSKQȕOHGXKRKXOSKZOTJKT¨ϙQGXϙRSϙĄ URSGYϙ\KMϙJGYGZϙĄGRGTϙTJGLGGRO_KZM·YZKXKTOĄ_KXRKXOTOJKTKZRKSK_KZQOYOTOTYG_ϙRϙ 1GT[T[TSGJJKYO[_GXϙTIGORMOROQ[X[S\KQ[X[R[ĄRGXIGOĄHOXROàOO¨KXOYOTJK_GVϙRGIGàϙ TϙTJ½`KTRKTSOĄH[R[TSGYϙ\KSGJJK_KM·XKOJGXOVGXGIK`GRGXϙTϙTU_KXOTKTH½_½Q S½RQO GSOXO ZGXGLϙTJGT\KXORKIKàOTOTHKROXZORSOĄ URSGYϙ QGXĄϙYϙTJG _KXKR(KRKJO_KTOT OJGXO VGXG IK`GYϙ \KXSK _KZQOYOTOT H[R[TSGJϙàϙ M·`KZORSKJKT OZOXG`OT QGH[R½ _KXOTK _G`ϙRϙ ĄKQORJK XKJJOTK QGXGX \KXORSKYOTJK OYGHKZ M·X½RSKSOĄ \K YG_ϙRϙ )K`G 3[NGQKSKYO 1GT[T[T[T SGJJKYO [_GXϙTIG GTϙRGT QGXGXϙT HU`[RSGYϙ R½`[S[ QGT[T _GXGXϙTG HU`SG_G GZLKT ONHGX UR[TS[Ą H[R[TSGQRG :ºXQ 3ORRKZO GJϙTG MKXKàO M·X½Ą½R½V J½Ą½ T½RJ½! ?GXMϙZG_)[SN[XO_KZ(GĄYG\IϙRϙàϙTϙTQGT[T_GXGXϙTGHU`SGOYZKSOTKJG_GTGTON HGXTGSKO¨KXOàO_KXOTJKM·X½RJ½à½TJKT'TQGXG9[RN)K`G3GNQKSKYOTOT M½T \K 3½ZYG_ϙRϙ QGXGXϙTϙT )31TϙT J SGJJKYO [_GXϙTIG (5@;23'9/4'IK`GTϙTQGRJϙXϙRSGYϙTGU_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO 254 )* YG_ϙRϙ 6UROY <G`OLK \K 9GRGNO_KZ 1GT[T[ȑTG G_QϙXϙRϙQZGT 3KZOT (GRZGUàR[ȑT[T GTϙRGT 1GT[Tȑ[T YG_ϙRϙ 1GT[TRG JKàOĄOQ J SGJJKYO MKXKàOTIK ?KTO :½XQ ROXGYϙ OJGXO VGXG IK`GYϙ ORK IK`GRGTJϙXϙRSGYϙTG JGOX 3GRZKVK (KRKJO_KYO +TI½SKTOTIK \KXORKT ZGXONRO \K YG_ϙRϙ QGXGXG _·TKROQ HGĄ\[X[T[T XKJJOTK OROĄQOT1GXZGR9[RN)K`G3GNQKSKYOTOTZGXONRO\KJKàOĄOQOĄYG_ϙRϙ QGXGXϙGRK_NOTK?½QYKQ'JGRKZ(GQGTRϙàϙTϙTM½T\KYG_ϙRϙ1GT[T?GXGXϙ TG (U`SG OYZKSOTO O¨KXKT JG\G JUY_GYϙ )[SN[XO_KZ (GĄYG\IϙRϙàϙTϙT M½T \K ?+YG_ϙRϙONHGXTGSKYOORKJGOXK_K\KXORSKQRKUQ[TJ[ 3K`Q¼XONHGXTGSKJK! *UY_G QGVYGSϙTG M·XK YG_ϙRϙ 1GHGNGZRKX 1GT[T[ȑT[T YG_ϙRϙ 1G T[TȑRGJKàOĄOQSGJJKYOTJKQOȔ([1GT[Tȑ[T!GϘJGXO_GVZϙXϙS QGXGXRGXϙTGQGXĄϙQG T[T _UR[TG OROĄQOT N½Q½SRKXO JOàKX QGT[TRGXJG GQYOTK N½Q½S H[R[TSGSGYϙ NGROTJK H *OàKX MKTKR N½Q½SRKXO OJGXO VGXG IK`GYϙ \K_G S½RQO_KZOT QGS[_G MK¨OXORSKYO _GVZϙXϙSϙTϙ MKXKQZOXKTH½Z½TLOORRKXNGQQϙTJG[_M[RGTϙXȕ! YG_ϙRϙ6UROY<G`OLK\K9KRGNO_KZ1GT[T[ȑT[TYG_ϙRϙ1GT[TȑRGJKàOĄOQ SGJJKYOTJKȔ([SGJJKJK·TM·X½RKTOJGXOVGXGIK`GRGXϙHKRKJO_K YϙTϙXRGXϙO¨OTJKHKRK JO_KKTI½SKTOHKRKJO_KYϙTϙXRGXϙJϙĄϙTJGORJGOSOKTI½SKTOZGXGLϙTJGT\KXOROX<KXORKTOJGXO VGXGIK`GRGXϙTGJGOXQGXGXRGXORMORORKXKYG_ϙRϙ:KHROMGZ1GT[T[N½Q½SRKXOTKM·XKZKH ROà KJOROX ([ IK`GRGXG QGXĄϙ ZKHROà ZGXONOTJKT OZOHGXKT KT MK¨ _KJO M½T O¨OTJK _KZQORO OJGXK SGNQKSKYOTKOZOXG`KJORKHOROXȕ! ăKQROTJKQOJ½`KTRKSKRKXQGXĄϙYϙTJGOZOXG`QUT[Y[TJGOJGXKSGNQKSKYOTOTM·XK\RO URJ[à[M·`KZORSKJKTKYGYNGQQϙTJGOTIKRKSK_GVϙRGXGQ_G`ϙRϙĄKQORJKQGXGX\KXORSKYOTJK OYGHKZM·X½RSKSOĄ\KYG_ϙRϙ)K`G3[NGQKSKYO1GT[T[ȑT[TSGJJKYO[_GXϙTIG GTϙRGT QGXGXϙT HU`[RSGYϙ R½`[S[ QGT[T _GXGXϙTG HU`SG_G GZLKT ONHGX UR[TS[Ą H[R[T SGQRG:ºXQ3ORRKZOGJϙTGMKXKàOM·X½Ą½R½VJ½Ą½T½RJ½ ?GXMϙZG_)[SN[XO_KZ(GĄYG\IϙRϙàϙTϙTQGT[T_GXGXϙTGHU`SGOYZKSOTKJG_GTGTON HGXTGSKO¨KXOàO_KXOTJKM·X½RJ½à½TJKT1GXZGR9[RN)K`G3GNQKSKYOTOTM½T \K *ϘĄ YG_ϙRϙ QGXGXϙTϙT )31ȑTϙT HSGJJKYO [_GXϙTIG (5@;23'9/4' S½ZKGQOVOĄRKSRKXOTSGNGRROTJKSGNQKSKYOTIK_GVϙRSGYϙTGU_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO )* (KRKJO_K+TI½SKTQGXGXϙTGOZOXG`KJKT`M½T*GTϙĄSGTRϙQ2ZJăZONGQQϙTJGJUY _G ½`KXOTJK _GVϙRGT OTIKRKSK YUT[TJG ϘZOXG`ϙT M·XK\ _·T½TJKT XKJJOTK JGOX (;89' 9[RN)K`G3GNQKSKYOȑTJKT\KXORKTZGXONRON½QS½T?GXMϙZG_ȑIGOTIKRKTSK YOOZOXG`KJKT\KQOROZGXGLϙTJGTY½XKYOTJKOYZKTORKXKQJG\GK\XGQϙ)[SN[XO_KZ(GĄYG\IϙRϙàϙ TϙT UTGSG OYZK_KT ZGXONRO ZKHROàTGSKYO_RK YG_ϙRϙ \K M½TR½ NG\GRKYO_RK JGOXK_K \KXORSKQRK JUY_GJGQO QGàϙZRGX UQ[TJ[QZGT YUTXG :½XQ 3ORRKZO GJϙTGMKXKàOM·X½Ą½R½VJ½Ą½T½RJ½ 255 3[ZKXO` `M½T *GTϙĄSGTRϙQ 2ZJ ăZO GJϙTG N½QS½ ZKS_O` KJKT '\ ,GZON (GYG XGȑTϙTJUY_GJGS[ZKXO`GJϙTG\KXORSOĄ\KQGRKZTGSKYOH[R[TSGJϙàϙTJGTZKS_O`OYZKàOTOT YG_ϙRϙ _GYG ORK _½X½XR½QZK H[R[TGT YG_ϙRϙ )3;1T[T SGJJKYO MKXKàOTIK OYZKSKG_QϙXϙURGXGQ8+**Ϙ4+U_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO )* 5YSGTMG`O(KRKJO_KYOTOTZGXONRO+TI½SKTQGXGXϙTJGȔ`M½T3½NKT JOYROQ 2ZJăZȕTK GOZ OĄ_KXOTOT X[NYGZ GRϙTϙTIG_G QGJGX QGVGZϙRSGYϙTG QGXGX \KXORJOàO H[ QGXGXG QGXĄϙ OZOXG` JG\GYϙ G¨GT \K QGXGXϙ ZKS_O` KJKTOT Ȕ`M½T *GTϙĄSGTRϙQ 2ZJ ăZȕ URJ[à[NGRJKH[ĄOXQKZGJϙTGN½QS½ZKS_O`KJKT'\,GZON(GYGXGȑTϙTJUY_GJGSK\I[Z \KQGRKZTGSKYOTJKOYKȔ`M½TMG`*UàGRMG`/YϙZSG9OYZKSRKXO3½NϘTĄGGZ9GTG_O\K:OI 2Z ăZȕ ZGXGLϙTJGT \KQGRKZ \KXORJOàO M·`KZORKXKQ \GXYG JG\G G¨GT \K QGXGXϙ ZKS_O` KJKT Ȕ`M½T*GTϙĄSGTRϙQ2ZJăZȕGJϙTG\KXORSOĄ\KQGRKZTGSKYOTOTOHXG`KJORSKYO\KG_XϙIG _[QGXϙJG HKROXZORKT [¨ ĄOXQKZOT ZOIGXKZ YOIOROTJKT QG_ϙZRGXϙ IKRHKJORKXKQ JUY_G_G KQRKTSKYO ORK ?GXMϙZG_ )[SN[XO_KZ (GĄYG\IϙRϙàϙ ZGXGLϙTJGT J½`KTRKTKT ZKHROàTGSKTOT OZOXG` KJKT \KQORO '\,GZON (GĄGXGȑ_G ZKHROàOTJKT YUTXG OGJKYO O¨OT SGNGRROTK M·TJKXORSKQ ½`KXK ?GXMϙZG_)[SN[XO_KZ(GĄYG\IϙRϙàϙTG:+<*ϘϘ4+U_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO )* (KRKJO_K SK\`[GZϙTG G_QϙXϙRϙQZGT 9GX_GV ϘTĄGGZ -ϙJG :GXϙS :KQYZOR 9GT *ϙĄ :OI 2ZJăZONGQQϙTJG'TQGXG(½_½QĄKNOX(KRKJO_K(GĄQGTRϙàϙTϙTM½T\KYG_ϙRϙ QGXGXϙORK[_M[RGTGT:½XQROXGYϙOJGXOVGXGIK`GYϙM½TS½JJKZRKZOIGXKZ\K YGTGZ OIXGYϙTJGT SKT \K GXG¨RGXϙT UZU VGXQG ¨KQORSKYOTK OROĄQOT QGXGXG QGXĄϙ \[Q[H[RGT OZOXG`ϙT QGH[R½ ORK GTϙRGT QGXGXϙT OVZGROTK JGOX '41'8' 9[RN )K`G 3GNQKSKYOTOT M½T\KJKàOĄOQOĄYG_ϙRϙQGXGXϙGRK_NOTK?½QYKQ'JGRKZ(GQGTRϙàϙTJGT \KXORKTM½T\KYG_ϙRϙ_G`ϙRϙKSXKS½YZKTOJKTJG\GJUY_GYϙ)[SN[XO_KZ (GĄYG\IϙRϙàϙTϙT M½T \K ?+ YG_ϙRϙ ONHGXTGSKYO ORK JGOXK_K \KXOR SKQRKUQ[TJ[ 3K`Q¼XONHGXTGSKJK! 3[ZKXO` NGQQϙTJG 3ORRO +SRGQ -KTKR 3½J½XR½à½TJKT QOXGRGJϙàϙ *OQSKTGRJGàϙ SK\QOOTJKH[R[TGTNG`OTK_KGOZGRGTGNGLXO_GZJ·QZ½à½TJKTHGNOYRK'TQGXG(½_½QĄKNOX (KRKJO_KYOTOTM½T\KYG_ϙRϙQGXGXϙORKIK`G[_M[RGTJϙàϙ(KRKJO_K+TI½SKTO ZGXGLϙTJGT \KXORSOĄ NKXNGTMO HOX QGXGXϙT H[R[TSGJϙàϙ YG_ϙRϙ (KRKJO_K 1GT[T[T[T \KYG_ϙRϙ;S[X[(KRKJO_K_K3½ZKGRROQ)K`GO_K.GQQϙTJG1GT[T[TSGJJKRKXO MKXKàOTIKOJGXOVGXGIK`GYϙ[_M[RGSG_KZQOYOTOT(KRKJO_K+TI½SKTOTKGOZURJ[à[JUY_G QGVYGSϙTJGH[_·TJK\KXORSOĄHOXKTI½SKTQGXGXϙ_KXGRSGJϙàϙMOHOOĄ_KXOTOTQGVGZϙRSGYϙ GTRGSϙTGMKRKIKQZOIGXKZ\KYGTGZOIXGYϙTJGTSKTȑKOROĄQOTURGXGQ\KXORKTQGXGXGQGXĄϙJG MKTKR N½Q½SRKX ¨KX¨K\KYOTJK OJGXO _GXMϙ SKXIOOTJK OZOXG` UR[TGHORKIKàO M·`KZORSKJKT M·XK\YO`ROQQGXGXϙ\KXORSKYO_KXOTK_G`ϙRϙĄKQORJKN½Q½SQ[X[RSGYϙTJGOYGHKZM·X½RSKSOĄ 256 \K)3;1ȑ[TSGJJKYO[_GXϙTIGGTϙRGTQGXGXϙTHU`[RSGYϙR½`[S[_G`ϙRϙKSXKGZLKT ONHGXUR[TS[ĄH[R[TSGQRGMKXKàOM·X½Ą½R½VJ½Ą½T½RJ½ ?GXMϙZG_ )K`G -KTKR 1[X[R[T[T *GOXKSO`IK JK HKTOSYKTKT M½T \K YG_ϙRϙ QGXGXϙTJG HKROXZORJOàO ½`KXK OJGXO OĄRKSOT JKTKZOSO TOZKROàOTJK URGT OJGXO IK`G_G OZOXG`ϙT OTIKRKSKYOTJK GJRO _GXMϙ SKXIORKXOTOT _GYG_RG M·XK\RKTJOXORSKYO _GVϙRGT OĄRKSK GJRO HOX OĄRKS TOZKROàO \KXSKSKQZKJOX ϘJGXO VGXG IK`GRGXϙTϙT JKTKZRKTSK YOTJK GJRO _GXMϙ SKXIOO URGT9[RN )K`G .GQOSOTOTJKTKZOSO _GRTϙ`IG OJGXO OĄRKSOT _GYG_G [_M[T_GVϙRϙV_GVϙRSGJϙàϙORKYϙTϙXRϙUR[V_GYG_GG_QϙXϙRϙàϙTYGVZGTSGYϙNGROTJKOJGXOSKX IOOT_KXOTKMK¨KXKQOJGXOVGXGIK`GYϙTϙHKROXRKSK_KZQOYOH[R[TSGJϙàϙTϙTQGH[RKJORSKYOT JK`UX[TR[R[Q\GXJϙX ([OZOHGXRGOJGXOOĄRKSK_·TKROQOZOXG`RGXϙT9[RN)K`G.GQOSOTIKOTIKRKTSKYOYUT[ I[TJG\KXORKTQGXGXRGXϙTURGàGT½YZ½HOX_GYG_UR[URGT_G`ϙRϙKSOXRKOTIKRKTSKYOTK_GYGR URGTGQ H[R[TSGSGYϙ TKJKTO_RK )[SN[XO_KZ (GĄYG\IϙRϙàϙTϙT _G`ϙRϙ KSXK JG_GTGT ONHGX TGSKS½TJKXKIGZϙ_KXOTJKM·X½RSKJOàOTJKT8+**Ϙ4+U_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO )* (KRKJO_K _GYGQRGXϙTG G_QϙXϙRϙQZGT 3K`O_KZ .GYVG_RGTȑϙT YG_ϙRϙ QGT[T[T SGJJKYO [_GXϙTIG :2 OJGXO VGXG IK`GYϙ ORK IK`GRGTJϙXϙRSGYϙTG JGOX 1GXZGR (KRKJO_K +TI½SKTOTOT M½T \K YG_ϙRϙ QGXGXϙTG \GQO OZOXG`ϙT XKJJOTK OROĄQOT 1GXZGR 9[RN )K`G 3GNQKSKYOTOT M½T \K +1 *ϘĄ 9G_ϙRϙQGXGXϙGRK_NOTK?½QYKQ'JGRKZ(GQGTRϙàϙTJGT\KXORKTM½T\KYG_ϙRϙ _G`ϙRϙ KSXK S½YZKTOJKT JG\G JUY_GYϙ )[SN[XO_KZ (GĄYG\IϙRϙàϙTϙT M½T \K ?+ YG_ϙRϙONHGXTGSKYOORKJGOXK_K\KXORSKQRKUQ[TJ[ 3K`Q¼XONHGXTGSKJK! ZGXONOTJK 1GXZGR (KRKJO_K +TI½SKTOTOT M½T \K YG_ϙRϙ QGXGXϙTϙ ZKHKRR½à KJKT S[ZKXO`OT HKĄ M½TR½Q OZOXG` Y½XKYOTOT YUT M½T½ URGT ZGXONOTOTNGLZGYUT[ZGZOROURGT)[SGXZKYOM½T½TKXGYZRGJϙàϙNGLZGYUT[ZGZOROTOTHOZOSOT JKT YUTXG ORQ XKYSO OĄ M½T½ URGT ZGXONOTJK OZOXG` KZSKYO QGXĄϙYϙTJG Y½XKYOTJK _GVϙRGT OZOXG`ϙT OTIKRKTKXKQ QGXGX \KXORSKYO _KXOTK OZOXG`ϙT Y½XK _·T½TJKT XKJJOTK QGXGX \KXORSKYOTJK OYGHKZ M·X½RSKSOĄ \K )3;1ȑ[T SGJJKYO [_GXϙTIG GTϙRGT QGXGXϙT HU`[RSGYϙR½`[S[_G`ϙRϙKSXKGZLKTONHGXUR[TS[ĄH[R[TSGQRGMKXKàOM·X½Ą½R½VJ½Ą½ T½RJ½ )[SN[XO_KZ (GĄYG\IϙRϙàϙTϙT _G`ϙRϙ KSXK JG_GTGT ONHGXTGSK S½TJKXKIGZϙ _KXOTJK M·X½RJ½à½TJKT 1GXZGR 9[RN )K`G 3GNQKSKYOTOT M½T \K *KàϘĄYG_ϙRϙQGXGXϙTϙT)?;?ȑ[TSGJJKYO[_GXϙTIG(5@;23'9/4'S½ZKGQOVOĄRKS RKXOTSGNGRROTJKSGNQKSKYOTIKJ½Ą½T½RSKYOTKU_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO )*+1 (KRKJO_K3K\`[GZϙTGG_QϙXϙRϙQZGT9KLG?ϙRSG`ȑSYG_ϙRϙQGT[T[TSGJJKYO [_GXϙTIG :2 NGLOL VGXG IK`GYϙ ORK IK`GRGTJϙXϙRSGYϙTG JGOX ([XYG (½_½QĄKNOX 257 (KRKJO_K +TI½SKTOTIK \KXORKT M½T \K YG_ϙRϙ QGXGXϙTG \GQO OZOXG`ϙT XKJJOTK OROĄQOT ([XYG 9[RN )K`G 3GNQKSKYOTOT M½T \K YG_ϙRϙ QGXGXϙ GRK_NOTK ?½QYKQ 'JGRKZ (GQGTRϙàϙTJGT \KXORKT M½T \K YG_ϙRϙ _G`ϙRϙ KSXK S½YZKTOJKT JG\G JUY_GYϙ )[SN[XO_KZ (GĄYG\IϙRϙàϙTϙT M½T \K ?+YG_ϙRϙONHGXTGSKYOORKJGOXK_K\KXORSKQRKUQ[TJ[ 3K`Q¼XONHGXTGSKJK! :½SJUY_GQGVYGSϙTGM·XKS[ZKXO`NGQQϙTJG[_M[RGTGTVGXGIK`GYϙTϙTJG_GTG àϙTϙ ZKĄQOR KJKT ([XYG (½_½QĄKNOX (KRKJO_KYO ORGT \K 8KQRGS ;_M[RGSG ?·TKZSKROàOTOT SGJJKYOTOTN½Q½SZGXONOTJKT·TIK([XYGϘJGXK3GNQKSKYOTOTM½T\K YG_ϙRϙ QGXGXϙ_RG OVZGR KJORJOàOTOT G_Tϙ SGNQKSKTOT M½T \K YG_ϙRϙQGXGXϙTJGTGTRGĄϙRSGYϙQGXĄϙYϙTJGVGXGIK`GYϙTϙT_GYGRJG_GTGàϙQGRSG Jϙàϙ M·`KZORSKQYO`OT OZOXG`ϙT QGH[R½ _KXOTK _G`ϙRϙ ĄKQORJK XKJJOTK QGXGX \KXORSKYOTJK OYGHKZM·X½RSKSOĄ\K)3;1ȑ[TSGJJKYO[_GXϙTIGGTϙRGTQGXGXϙTHU`[RSGYϙR½`[ S[_G`ϙRϙKSXKGZLKTONHGXUR[TS[ĄH[R[TSGQRGMKXKàOM·X½Ą½R½VJ½Ą½T½RJ½ )[SN[XO_KZ (GĄYG\IϙRϙàϙTϙT _G`ϙRϙ KSXK JG_GTGT ONHGXTGSK S½TJKXKIGZϙ _KXOTJK M·X½RJ½à½TJKT ([XYG 9[RN )K`G 3GNQKSKYOTOT M½T \K YG_ϙRϙQGXGXϙTϙT)?;?ȑ[TSGJJKYO[_GXϙTIG(5@;23'9/4'IK`GTϙT¨KQZOXORSKSK YOTKU_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO )* 9GTϙàϙTOĄRKZZOàOH½LK_OZKQKRHG_OOYGGZȑJKQGVGZSGYϙ MKXKQZOàONGRJKQG VGZSG_GXGQ G¨ϙQ Z[ZSG_G JK\GS KZSKYO ĄKQROTJK UR[ĄGT K_RKS TKJKTO_RK YG_ϙRϙ 1GT[T[T SGJJKYOTOT LϙQXGYϙ MKXKàOTIK OĄ_KXRKXOTOT G¨ϙQ H[R[TGIGàϙ YGGZRKXRK ORMORO (KRKJO_K+TI½SKTQGXGXRGXϙTϙT\GROROQS[\GLGQGZϙORK_½X½XR½àKMOXJOàO\K+TI½SKTQGXGX RGXϙTG G_QϙXϙ NGXKQKZ OJGXO S½K__OJK_K HGàRGTSϙĄ UR[V YG_ϙRϙ 1GT[T[T SGJJKYO MKXKàOTIK_KZQOROSKXIOOT(KRKJO_KKTI½SKTRKXOURJ[à[JOQQGZKGRϙTGXGQM·XK\YO`ROQQGXGXϙ \KXORSKYOMKXKQOXQKTJ[X[ĄSG_GJK\GSRG_G`ϙRϙĄKQORJKN½Q½SZKYOYO )* (KRKJO_K 3K\`[GZϙTG G_QϙXϙRϙQZGT YG_ϙRϙ 1GT[T MKXKàOTIK GTQG_G (KRKJO_K +TI½SKTOTOT ZGXON YG_ϙRϙ QGXGXϙ ORK 8KGR .OVKXSGXQKZRKX @OTIOXO 'ăȑTK[_M[RGTGTOJGXOVGXGIK`GYϙTGOZOXG`ϙTXKJJOTKOROĄQOT'TQGXG9[RN)K`G3GN QKSKYOTOTZGXON3½ZYG_ϙRϙQGXGXϙGRK_NOTK?½QYKQ'JGRKZ(GQGTRϙàϙT JGT\KXORKTM½T\KYG_ϙRϙ_G`ϙRϙKSXKS½YZKTOJKTJG\GJUY_GYϙ)[SN[ XO_KZ (GĄYG\IϙRϙàϙTϙT M½T \K ?+ YG_ϙRϙ ONHGXTGSKYO ORK JGOXK_K \K XORSKQRKUQ[TJ[ 3K`Q¼XONHGXTGSKJK! -ϙJG SGJJKRKXO ORK ORMORO JKTKZOS YUT[¨RGXϙ YG_ϙRϙ 1GT[TRG JKàOĄOQ YG_ϙRϙ 1.1N½Q½SRKXO¨KX¨K\KYOTJKJKàKXRKTJOXORSKQYO`OTIK`G[_M[RGTJϙàϙ! 258 ZGXONOTJK_GVϙRGTJKTKZOSJKOĄ_KXOTJK¨GRϙĄGTRGXϙTYGàRϙQQGXTKRKXOTOT \O`KYOTOT _GVZϙXϙRSGJϙàϙTϙT YGVZGTSϙĄ URSGYϙTG QGXĄϙRϙQ +TI½SKTIK IK`G [_M[RGSGYϙTϙT YGàRϙQI½`JGTRGXϙTϙTH[R[TSGJϙàϙMKXKQ¨KYOTKJG_GTJϙXϙRJϙàϙOZOXG`JGH[N[Y[YORKXOY½X½ RKXKQ JUY_G_G QUT[RGTYGàRϙQ QGXTKRKXO ·XTKQRKXOO¨KXOàOTJKT JKTKZOS ZGXONOTJKT ·TIKQO YUT\O`KZGXONRKXOTOT\KURJ[à[GTRGĄϙRSGYϙTGM·XKOZOXG`ϙTXKJJOTK QGXGX\KXORSKYOTJKOYGHKZM·X½RSKSOĄ\K)3;1ȑ[TSGJJKYO[_GXϙTIGGTϙRGTQGXG XϙT HU`[RSGYϙ R½`[S[ _G`ϙRϙ KSXK GZLKT ONHGX UR[TS[Ą H[R[TSGQRG MKXKàO M·X½Ą½R½V J½Ą½T½RJ½ )[SN[XO_KZ (GĄYG\IϙRϙàϙTϙT _G`ϙRϙ KSXK JG_GTGT ONHGXTGSK S½TJKXKIGZϙ _KXOTJK M·X½RJ½à½TJKT'TQGXG9[RN)K`G3GNQKSKYOTOTM½T\KS½ZKLKX XOQQGXGXϙTϙT)3;1ȑ[TSGJJKYO[_GXϙTIG(5@;23'9/4'IK`GTϙT¨KQZOXORSKSKYO TKU_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO )* YG_ϙRϙ _GYGTϙT SGJJKYOTJK Ȕ(KRKJO_K KTI½SKTRKXOTOT YKRGNO_KZ \K \K`GOLO NGQQϙTJGQO GNQGS HOXROQ TO`GSTGSKYO_RK \KXORKT \G`OLK \K N[Q[Q \K YGRGNO_KZRKXO ZKIG\½` KZSKSKQ ½`KXK HOXROQ KTI½SKTRKXO NGQQϙTJG IGXOJOXȕ N½QS½ H[R[TSGQZG UR[V GTϙRGT_GYGTϙTMSGJJKLϙQXGYϙ[_GXϙTIG(KRKJO_KIK`GRGXϙNGQQϙTJGQOQGT[TRGXGZK\LO QGT IK`G ZGQJOXOTOT (KRKJO_K +TI½SKTOTOT \G`OLKRKXO JGNOROTJK H[R[TJ[à[ YG_ϙRϙ ;S[X[(KRKJO_K_K3½ZKGRROQ'NQGSϙ)K`GO_K.GQQϙTJG4OYGT:GXON\KT[ SGXGRϙQGT[T[THG`ϙSGJJKRKXOTOS[GJJOR1GT[T[T\KSGJJKYOTJK(KRKJO_K3KIROY \K KTI½SKTRKXOTOT QKTJORKXOTK QGT[T TO`GS \K ZGROSGZTGSKRKXOT \KXJOàO \G`OLK \K YKRGNO_KZ JGOXKYOTJK OZZONG` KZZOQRKXO QGXGXRGXG S[NGROL NGXKQKZ KJKTRKXRK (KRKJO_K QGT[T \KTO`GS\KZGROSGZTGSKRKXOT SKT\K_GKSXKZZOàO LOORRKXOOĄRK_KTRKXK\K_G _GVSG_GTRGXG \KXJOàOIK`GQGXGXRGXϙTGZKHROàZGXONOTJKTOZOHGXKTHKĄM½TO¨OTJKSGNY[YNGQOSRKXKH[ R[TSG_GT _KXRKXJK 9[RN .GQOSROàOTK S½XGIGGZRG OZOXG` UR[TGHORKIKàOTO J½`KTRKTJOàO IO NKZRKJG\G_GHGQSGTϙT9[RN)K`G3GNQKSKYOTKGOZURGIGàϙTG`GXGGRϙTGXGQKYGYNGQQϙT JGHOXQGXGX\KXORSKYOMKXKQOXQKT_G`ϙRϙĄKQORJKM·XK\YO`ROQQGXGXϙ\KXORSKYO )* YG_ϙRϙ (KRKJO_K 1GT[T[TG G_QϙXϙRϙQ Y[¨[TJGT YGTϙQ 3KNSKZ 'XYRGTȑϙT GTϙRGT QGT[T[T\KSGJJKRKXO\KLϙQXGRGXϙ[_GXϙTIG:2OJGXOVGXGIK`GYϙ ORK IK`GRGTJϙXϙRSGYϙTG JGOX .OQSKZO_K (KRKJO_K +TI½SKTOTIK \KXORKT M½T \K YG_ϙRϙQGXGXG\GQOOZOXG`ϙTXKJJOTKOROĄQOT1UIGKRO9[RN)K`G3GNQKSKYOTOT M½T \K *ϘĄ YG_ϙRϙ QGXGX GRK_NOTK ?½QYKQ 'JGRKZ (GQGTRϙàϙTJGT \KXORKT M½T\KYG_ϙRϙ_G`ϙRϙKSXKS½YZKTOJKTJG\GJUY_GYϙ)[SN[XO_KZ(GĄYG\ IϙRϙàϙTϙT M½T \K ?+ YG_ϙRϙ ONHGXTGSKYO ORK JGOXK_K \KXORSKQRK UQ[TJ[ 3K`Q[XONHGXTGSKJK! 259 :½S JUY_G QGVYGSϙTG M·XK *GTϙĄZG_ *GOXKYOTOT ZGXON \K YG_ϙRϙ QGXGXϙTJG JG G¨ϙQRGTJϙàϙ ½`KXK OR¨K \K OR S½RQO YϙTϙXRGXϙ O¨OTJKQO LGXQRϙ OJGXOHOXOSRKXGXGYϙTJG¨GRϙĄGTZOIGXOGXG¨RGXϙTJ[XGQ_KXRKXOTOT\K_URI[GRϙVGRGSG_GIGQRG XϙTϙT HKROXRKTSKYOTJK 1GXG_URRGXϙ :XGLOQ ?·TKZSKROàOTOT I SGJJKYO MKXKàOTIK ORMORO ZXGLOQ QUSOY_UT[ _KZQORO URJ[à[ NGRJK .OQSKZO_K (KRKJO_K +TI½SKTOTOT (GRGHGT \K ăOXOTY[RNO_K Q·_RKXO _URI[ UZUH½YRKXOTOT .OQSKZO_KȑJKTϘ`SOZ _URI[Y[ GRϙVOTJOXKSK_K IKQRKXO H[T[T JϙĄϙTJGQO _URI[RGXϙ JG (KRKJO_KȑTOT QGXGXJG HKROXRKJOàO J[XGQZG OTJOXOV HOTJOXKHORKIKQRKXOTKOROĄQOTZGXONYG_ϙRϙQGXGXϙ[_GXϙTIGZGXON TUR[ ȔϘ`SOZ _·T½TK J[XGQ NGXOIO _URI[ GRϙTJϙàϙȕ _UR[TJGQO Z[ZGTGàG JG_GTϙRGXGQ +TI½SKTIKȔ(KRKJO_KKSOX\K_GYGQRGXϙTGG_QϙXϙURGXGQ_URI[OTJOXOVHOTJOXJOàOȕMKXKQ ¨KYO_RK OJGXO VGXG IK`GYϙ [_M[RGTSGYϙTJGQO SK\`[GZG G_QϙXϙRϙQ \K OJGXO _GXMϙ SKXIOOTOT QUT[_GOROĄQOTOVZGRQGXGXϙJGM·`KZORSKQYO`OT YG_ϙRϙQGT[T[TSGJJKYOTJK·TM·X½RKTYG_ϙRϙQGT[TRGJKàOĄOQIK`GYϙTϙXϙ GĄϙRGXGQ \KXORKT OJGXO VGXG IK`GYϙTG OZOXG`ϙT QGH[R½ _KXOTK XKJJOTK QGXGX \KXORSKYOTJK OYGHKZM·X½RSKSOĄ\K)3;1T[TSGJJKYO[_GXϙTIGGTϙRGTQGXGXϙTHU`[RSGYϙR½`[S[ _G`ϙRϙKSXKGZLKTONHGXUR[TS[ĄH[R[TSGQRGMKXKàOM·X½Ą½R½VJ½Ą½T½RJ½ )[SN[XO_KZ (GĄYG\IϙRϙàϙTϙT _G`ϙRϙ KSXK JG_GTGT ONHGXTGSK S½TJKXKIGZϙ _KXOTJK M·X½RJ½à½TJKT1UIGKRO9[RN)K`G3GNQKSKYOTOTM½T\KJKàOĄOQOĄ YG_ϙRϙQGXGXϙTϙT)?;?TϙTSGJJKYO[_GXϙTIG(5@;23'9/4'IK`GTϙT¨KQZOXORSKSKYO TKU_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO )* ϘZOXG`JORKQ¨KYOTJKZGXONROZ[ZGTGQZGȔ[S[SGGOZ_URȕURGXGQTOZKRKTJO XORKT _KXOT UXZGQ S½RQO_KZ QUT[Y[ NGT G\R[Y[ URJ[à[ ORKXO Y½X½RS½Ą URSGYϙTG M·XK H[ N[Y[Y GXGĄZϙXϙRϙV _GVϙRGIGQ QKĄOLRK YGVZGTGIGQ J[X[S JKàKXRKTJOXORSKQ Y[XKZO_RK OZOXG`ϙT YUT[¨RGTJϙXϙRSGYϙ _KXOTK _G`ϙRϙ HO¨OSJKQO MKXKQ¨K ORK XKZ QGXGXϙ \KXORSKYOTJK OYGHKZ M· X½RSKJOàOTJKT)3;1T[TSGJJKYO[_GXϙTIGQGXGXϙTHU`[RSGYϙTG )* :½SJUY_GQGVYGSϙTGM·XKYG_ϙRϙQGT[T[TSGJJKYO[_GXϙTIGZG_OTUR[ TGT LGGRO_KZZKT SKT IK`GYϙTϙT OJGXO ZGYGXX[LG QUT[ ZKĄQORKZSKYOTK M·XK OZOXG`ϙ OTIKRKSK _KZQOYOTOT OJGXK SGNQKSKYOTK GOZ URJ[à[ M·`KZORSKJKT M·XK\YO`ROQ QGXGXϙ _KXOTK _G`ϙRϙ ĄKQORJK QGXGX \KXORSKYOTJK OYGHKZ M·X½RSKJOàOTJKT )3;1T[T SGJJKYO [_GXϙTIG QGXGXϙTHU`[RSGYϙTG )* :½S JUY_G QGVYGSϙTG M·XK OĄ_KXOTOT X[NYGZ GRϙTIG_G QGJGX QGVGZϙRSGYϙTG OROĄQOT (KRKJO_K+TI½SKTQGXGXϙTϙTYG_ϙRϙQGT[T[TSGJJKYOTK[_M[TURSGYϙTG\KOJGXO ZGYGXX[LG QUT[ ZKĄQOR KZSKYOTK TG`GXGT OZOXG`ϙ OTIKRKSK _KZQOYOTO OJGXK SGNQKSKYOTK GOZ H[R[TJ[à[M·`KZORSKJKTH[QUT[JGM·XK\YO`ROQQGXGXϙ_KXOTK_G`ϙRϙURJ[à[ĄKQORJKQGXGX 260 \KXORSKYOTJK OYGHKZ M·X½RSKJOàOTJKT )3;1T[T SGJJKYO [_GXϙTIG QGXGXϙT HU`[R SGYϙTG )* (KRKJO_KIK GXG`O Y[RGSGYϙ ORK ORMORO _GVϙRGT J½`KTRKSKJK H[ J½`KTRKSK_K G_QϙXϙ NGXKQKZKJKTRKXJKTSOR_UTROXGVGXGIK`GYϙGRϙTGIGàϙHKROXZORSOĄURSGYϙTGM·XK_GVZϙXϙ SϙT HKRKJO_KIK [_M[RGTSGYϙ MKXKQKIKàO OZOXG` NGROTJK YG_ϙRϙ _GYG_G M·XK OĄRKS _GVϙRSGYϙTϙT S½SQ½T URJ[à[ KYGYKT QUĄ[RRGXϙ UR[ĄZ[à[ ZGQJOXJK K_RKSOT 'SKRO_GZϙ ϘYQGO_KϘĄRKZSK1GT[T[3[\GQQGZϙTϙTSGJJKYOTOTLϙQXGYϙ¨KX¨K\KYOTJKJKàKXRKTJO XORSKYOMKXKQZOàOM·`KZORSKJKTURG_JG[_M[RGSG_KXOURSG_GT:)1T[TSGJJKYOORK N½Q½SZKYOYO )* (KRKJO_K SK\`[GZϙTG G_QϙXϙRϙQ TKJKTO_RK .OQSKZO_K (KRKJO_K +TI½SKTOȑTOT M½T\KYG_ϙRϙQGXGXϙORK;à[X+XZ[àȑG[_M[RGTGTOJGXOVGXGIK`GYϙTGOZOXG`ϙT XKJJOTKOROĄQOT15)'+2Ϙ9[RN)K`G3GNQKSKYOȑTOTM½T\KYG_ϙRϙ QGXGXGRK_NOTK?½QYKQ'JGRKZ(GQGTRϙàϙȑTJGT\KXORKTM½T\KYG_ϙRϙ_G`ϙRϙ KSXKS½YZKTOJKTJG\GJUY_GYϙ)[SN[XO_KZ(GĄYG\IϙRϙàϙȑTϙTM½T\K?+ YG_ϙRϙONHGXTGSKYOORKJGOXK_K\KXORSKQRKUQ[TJ[ 3K`Q¼XONHGXTGSKJK! *UY_G QGVYGSϙTJGQO *GTϙĄZG_ *GOXKYOȑTOT ZGXON YG_ϙRϙ QGXGXϙTJG JG G¨ϙQRGTJϙàϙ ½`KXK OR¨K \K OR S½RQO YϙTϙXRGXϙ O¨OTJKQO LGXQRϙ OJGXOHOXOSRKXGXGYϙTJG¨GRϙĄGTZOIGXOGXG¨RGXϙTJ[XGQ_KXRKXOTOT\K_URI[GRϙVGRGSG_GIGQRG XϙTϙT HKROXRKTSKYOTJK 1GXG_URRGXϙ :XGLOQ ?·TKZSKROàOȑTOT I SGJJKYO MKXKàOTIK ORMORO ZXGLOQ QUSOY_UT[ _KZQORO URJ[à[ NGRJK .OQSKZO_K (KRKJO_K +TI½SKTOȑTOT (GRGHGT \K ăOXOTY[RNO_K Q·_RKXO _URI[ UZUH½YRKXOTOT .OQSKZO_KȑJKT Ϙ`SOZ _URI[Y[ GRϙV OTJOXKSK_K IKQRKXOH[T[TJϙĄϙTJGQO_URI[RGXϙJGHKRKJO_KTOTQGXGXJGHKROXRKJOàOJ[XGQZGOTJOXOVHOT JOXKHORKIKQRKXOTKOROĄQOTZGXON\KYG_ϙRϙQGXGXϙ[_GXϙTIGM½T \K TUR[ Z[ZGTGàG JG_GTϙRGXGQ +TI½SKTIK Ȕ(KRKJO_K +SOX \K ?GYGQRGXϙTG '_QϙXϙ URGXGQ *[XGQ .GXOIO ?URI[ (OTJOXJOàOȕ MKXKQ¨KYO_RK OJGXO VGXG IK`GYϙ [_M[RGTSGYϙTJGQO SK\`[GZGG_QϙXϙRϙQ\KOJGXO_GXMϙSKXIOOTOTQUT[_GOROĄQOTOVZGRQGXGXϙJGM·`KZORSKQYO`OT! YG_ϙRϙ QGT[T[T SGJJKYOTJK ·TM·X½RKT YG_ϙRϙ QGT[TRG JKàOĄOQ IK`G YϙTϙXϙGĄϙRGXGQ\KXORKTOJGXOVGXGIK`GYϙTGOZOXG`ϙTQGH[R½_KXOTKXKJJOTKQGXGX\KXORSKYOTJK ϘYGHKZM·X½RSKSOĄ\K)3;1ȑ[TSGJJKYO[_GXϙTIGGTϙRGTQGXGXϙTHU`[RSGYϙ R½`[S[_G`ϙRϙKSXKGZLKTONHGXUR[TS[ĄH[R[TSGQRGMKXKàOM·X½Ą½R½VJ½Ą½T½RJ½ )[SN[XO_KZ(GĄYG\IϙRϙàϙȑTϙT_G`ϙRϙKSXKJG_GTGTONHGXTGSKS½TJKXKIGZϙ_KXOT JK M·X½RJ½à½TJKT 1UIGKRO 9[RN )K`G 3GNQKSKYOȑTOT M½T \K JKàOĄOQOĄYG_ϙRϙQGXGXϙTϙT)?;?ȑ[TSGJJKYO[_GXϙTIG(5@;23'9/4'IK`GTϙT¨KQ ZOXORSKSKYOTKU_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO )* 261 *'4/Ā:'?1'8'82'8/ YG_ϚRϚ ;S[X[ (KRKJO_K_K 3ºZKGRROQ 'NQGSϚ )K`GO_K .GQQϚTJG ?GYG [_GXϚTIG \KXORKT Oā_KXO QGVGZSG IK`GYϚ \K VGXG IK`GYϚTJGT JUÝGT [_[āSG`RϚQRGXG HGQSGM´XK\OTOTOJGXO_GXMϚ_KXOTKGOZURJ[Ý[NGQQϚTJG σYZKSOT`KZO ,ϙXϙTOĄRKZSKIOYOURGTJG\GIϙTϙTOĄ_KXOTJK_GVϙRGTJKTKZOSYUT[I[ OĄRKZSKTOT MKTKR ZKSO`ROàOTOT URSGJϙàϙ \K _KTO LO_GZ ZGXOLKYOTOT OĄRKZSKJK H[R[TSGJϙàϙ MKXKQ¨KYO_RKYG_ϙRϙ?GYG[_GXϙTIG?:2VGXGIK`GYϙORKIK`GRGTJϙXϙRSGYϙTG\K M½T Y½XK_RK OĄ_KXOTOT QGVGZϙRSGYϙTG OROĄQOT ăKNOZQGSOR (KRKJO_K +TI½SKTOTOT M½T \K YG_ϙRϙ QGXGXϙTϙT OVZGRO OYZKSO_RK G¨ϙRGT JG\GJG!JG\G QUT[Y[KJORKT QGXGXRGXϙT YG_ϙRϙ ?GYG_G JG_GTϙRGXGQ ZKYOY KJORJOàO GTRGĄϙRJϙàϙTJGT JG\G QUT[Y[ [_[ĄSG`RϙàϙT 3GNQKSKRKXOTOT M·XK\ GRGTϙ JϙĄϙTJG H[R[TJ[à[ IK`GRGXG OZOXG` GJRO _GXMϙ SKXIOORKXOTK _GVϙRGIGàϙTJGTYG_ϙRϙ?GYGTϙTGHKTJO[_GXϙTIGJG\G_ϙM·XK\_·T½TJKTXKJ JKJKT -G`OGTZKV ϘJGXK 3GNQKSKYOTOT M½T \K + 1 YG_ϙRϙ QGXGXϙTϙT! JG\G QUT[Y[ OĄRKSRKXOT JKTKZOSOTOT OJGXO _GXMϙTϙT M·XK\ GRGTϙTG MOXJOàO ·TKY½X½RKXKQYG_ϙRϙ?GYGTϙTSGJJKYO[_GXϙTIGZKS_O`KTOTIKRKTKXKQHU`[RSGYϙ OYZKSOJOX .½Q½S\KXKT*GTϙĄZG_9KQO`OTIO*GOXKYOTIKOĄOTMKXKàOM·X½Ą½RJ½ ;_[ĄSG`RϙQLϙXϙTOĄRKZSKIOYOURGTJG\GIϙTϙTOĄ_KXOTJK_GVϙRGTJKTKZOSYUT[I[OĄ RKZSKTOT MKTKR ZKSO`ROàOTOT URSGJϙàϙ \K _KTO LO_GZ ZGXOLKYOTOT OĄRKZSKJK H[R[TSGJϙàϙ MKXKQ¨KYO_RKYG_ϙRϙ?GYG[_GXϙTIG?:2VGXGIK`GYϙORKIK`GRGTJϙXϙRSGYϙTG\K M½T Y½XK_RK OĄ_KXOTOT QGVGZϙRSGYϙTG OROĄQOT ăKNOZQGSOR (KRKJO_K +TI½SKTOTOT M½T\KYG_ϙRϙQGXGXϙTϙTOVZGROOYZKSOTJKTQG_TGQRGTSϙĄZϙX ;S[X[(KRKJO_K_K3½ZKGRROQ'NQGSϙ)K`GO_K.GQQϙTJG4OYGT:G XON \K 4[SGXGRϙ 1GT[T[T (G`ϙ 3GJJKRKXOTO 3[GJJOR ZGXON \K YG_ϙRϙ ?GYGTϙTZGXON\KYG_ϙRϙ?GYG_RGJKàOĄOQSGJJKYOTJK!Ȕ(KRKJO_KSKIROY\K KTI½SKTRKXOTOTQKTJORKXOTKQGT[TTO`GS\KZGROSGZTGSKRKXOT\KXJOàO\G`OLK\KYGRGNO_KZ JGOXKYOTJK OZZONG` KZZOQRKXO QGXGXRGXG S[NGROL NGXKQKZ KJKTRKXRK HKRKJO_K QGT[T \K TO`GS \KZGROSGZTGSKRKXOTOTSKT\K_GKSXKZZOàOLOORRKXOOĄRK_KTRKXK\K_G_GVSϙ_GTRGXGKRROROXG_G QGJGXNGLOLVGXGIK`GYϙZKXZOHOTK\K½¨M½TJKTUTHKĄM½TKQGJGXZOIGXKZ\KYGTGZOIXGYϙT JGT SKTȑK \K :½XQ )K`G 1GT[T[T[T \K ȑTIO SGJJKRKXO_RK ȑ½TI½SGJJKYOTOTHOXOTIOLϙQXGYϙTJG_G`ϙRϙIK`GRGXϙZG_OTKHKRKJO_KKTI½SKTRKXOYGRG NO_KZZGXJϙX ă[HKRKXK G_XϙRGT HKRKJO_KRKXJK H[ IK`GRGXϙ KTI½SKT TGSϙTG \K _KXOTK Ą[HK S½J½XRKXOZG_OTKJKXRKXȕN½QS½!ZGXON\KYG_ϙRϙ?GYGORKJKàOĄOQSGJJK YOTOT HOXOTIO LϙQXGYϙTJG OYK! Ȕ)K`G QGXGXRGXϙTG ZKHROàO ZGXONOTJKT OZOHGXKT HKĄ M½T O¨OTJK SGNY[YNGQOSRKXK\KH[R[TSG_GT_KXRKXJKY[RNNGQOSROàOTKS½XGIGGZRGĄOLGNO\K_G_G`ϙRϙ OZOXG` UR[TGHOROX ϘZOXG` ĄOLGNO OYK HOX `GHϙZ Z[Z[RGXGQ S[ZKXO`K OS`G KZZOXOROXȕ N½QS½ _KX GR SϙĄZϙX 262 YG_ϙRϙ ?GYGTϙT ZGXON \K YG_ϙRϙ 8KYSO -G`KZKJK _G_ϙSRGTGT ZGXONRO\KYG_ϙRϙ:KSKR)K`G1GT[TRGXϙTG;_[S'SGIϙ_RGKĄOZRO1GT[TRGX JG\K*OàKX(G`ϙ1GT[TRGXJG*KàOĄOQROQ?GVϙRSGYϙTG*GOX?GYGTϙTSGJJKYOORKJKàOĄOQ SGJJKYOTJK! Ȕ(KRKJO_K SKIROY \K KTI½SKTRKXOTOT QKTJORKXOTK QGT[T TO`GS \K ZGRO SGZTGSKRKXOT \KXJOàO \G`OLK \K YGRGNO_KZ JGOXKYOTJK OZZONG` KZZOQRKXO QGXGXRGXG S[NGROL NGXKQKZ KJKTRKXRK HKRKJO_K QGT[T \K TO`GS \K ZGROSGZTGSKRKXOTOT SKT \K_G KSXKZZOàO LOORRKXO OĄRK_KTRKXK \K_G _GVSG_GTRGXG HKRKJO_K KTI½SKTOTIK 1GHGNGZRKX 1GT[T[T[T TIOSGJJKYON½QS½TKM·XKOJGXOVGXGIK`GYϙ\K_GYGQRGTGTLGGRO_KZOTSKTOTKQGXGX\KXO ROX([QGXGXJGORMOROQOĄO_KHOXY½XKJK\KXORKHOROX (KRKJO_KKTI½SKTOQGXGXϙTJGHKRROHOXLOOROTS[G__KTHOXY½XK`GXLϙTJG_GVϙRSGYϙTϙ JGKSXKJKHOROX+SXKJORKTLOOROTORMOROQOĄOZGXGLϙTJGT_GVϙRSGSGYϙNGROTJKSGYXGLRGXϙ_½` JK_OXSO`GSSϙORKHOXROQZKZGNYORKJORSKQ½`KXKHKRKJO_KZGXGLϙTJGT_KXOTKMKZOXOROX ([ SGJJK N½Q½SRKXO ORMORO QGT[TJG G_XϙIG N½Q½S H[R[TSG_GT NGRRKXJK [_M[RG TϙXȕN½QS½_KXGRSϙĄ!YG_ϙRϙ?GYGTϙTSGJJKYOTOTMHKTJOORKJKYG_ϙRϙ ?GYGTϙTKQ\KKQSGJJKRKXO_½X½XR½QZKTQGRJϙXϙRSϙĄZϙX YG_ϙRϙ?GYGN½Q½SRKXOOYKZGXONOTJK_½X½XR½àKMOXSOĄZOX ([NGRO_RKYG_ϙRϙ?GYGJGOJGXOVGXGIK`GYϙTG\KQGVGZSGQGXGXϙTGQGXĄϙQGT[T _UR[TGOROĄQOTHOXJ½`KTRKSK_KXGRSGSGQZGJϙX ZGXON \K YG_ϙRϙ 8KYSO -G`KZKJK _G_ϙSRGTGXGQ _½X½XR½àK MOXKT YG_ϙRϙ 1GHGNGZRKX ?GYGYϙTϙT Ȕ-KTKR QGT[T TOZKROàOȕ HGĄRϙQRϙ ZGXONRO \K YG_ϙRϙ?GYGORKJKàOĄOQSGJJKYOTJK!ȕ([1GT[T[T!GϘJGXO_GVZϙXϙSQGXGXRGXϙTG QGXĄϙ QGT[T _UR[TG OROĄQOT N½Q½SRKXOJOàKXQGT[TRGXJG GQYOTK N½Q½SH[R[TSGSGYϙ NG ROTJK H *OàKX MKTKR N½Q½SRKXO OJGXO VGXG IK`GYϙ \K_G S½RQO_KZOT QGS[_G MK¨OXORSKYO _GVZϙXϙSϙTϙMKXKQZOXKTH½Z½TLOORRKXNGQQϙTJG[_M[RGTϙXȔN½QS½_KXGRSϙĄZϙX '_Tϙ?GYGTϙTȔ9GQRϙZ[Z[RGTN½Q½SRKXȕHGĄRϙàϙTϙZGĄϙ_GTSGJJKYOTJKJK! *OàKXQGT[TRGXJGQGHGNGZQGXĄϙRϙàϙTJG·TM·X½RKTHKROXROHOXY½XKO¨OT! a) (OXSKYRKQ\KYGTGZϙT_KXOTKMKZOXORSKSKYO b) ϘĄ_KXOTOTQGVGZϙRSGYϙ c) 8[NYGZ\K_GKNRO_KZOTMKXOGRϙTSGYϙ d) 1GXGJKTO`\K_GNG\GTGQORGXGIϙTϙTZXGLOQZKT\K_GYK_X½YKLKXJKTGRϙQUT[RSGYϙ -OHO _GVZϙXϙSRGXG OROĄQOT N½Q½SRKX ORMORO QGT[TRGXJG H[ 1GT[T N½Q½SRKXOTK [_M[T JKàO ĄOQROQ_GVϙRϙTIG_GQGJGXYGQRϙJϙXȕJKTORSKQY[XKZO_RKOĄ_KXOTOTQGVGZϙRSGYϙQUT[Y[TJGMK¨OIO OYZOYTGMKZOXORSOĄZOX -·XK\Q[XGRRGXϙQGS[J½`KTOTKOROĄQOTURJ[à[TJGTM·XK\QUT[Y[TJGZGXGLRGXO¨OT HOXS½QZKYKVNGQJUàSG_GIGàϙ!H[TKJKTRK_KTOHOX_GYG_RGQGH[RKJORKTM·XK\Q[XGRRG XϙTϙTMK¨SOĄKJKKZQOROURGIGàϙHOROTKTHOXMKTKRN[Q[QORQKYOJOX *G\GTϙTG¨ϙRJϙàϙGTJGQOQ[XGRRGXGM·XKM·XK\ROURGTSGNQKSK_KTOHOX_GYGORKM· XK\YO`NGRKMKRSOĄOYKJG\GTϙTG¨ϙRJϙàϙGTJGM·XK\ROURGTLGQGZ_KTO_GYG_GM·XKM·XK\YO` 263 NGRK MKRKT SGNQKSKTOT M·XK\YO`ROQ QGXGXϙ \KXSKYO MKXKQKIKàO! GTIGQ _KTO _GYGJGQO M·XK\ Q[XGRϙTϙT JKàOĄOQROàOT _½X½XR½àK MOXSKYOTJKT YUTXG G¨ϙRGIGQ JG\GRGXJG [_M[RGTG IGàϙTGJGOXOTZOQGRN½Q½SRKXOTOT\GXRϙàϙNGROTJKSGNQKSKIKM·XK\YO`ROQQGXGXϙ\KXORKSK _KIKàOG¨ϙQZϙX ([ J[X[SJG OĄ_KXOTOT M½T Y½XK ORK QGVGZϙRSGYϙTG OROĄQOT QGXGXϙT OJGXO JG\G_G QUT[KJORKHORKIKQQKYOT\K_½X½Z½RSKYO`UX[TR[OJGXOHOXOĄRKSURJ[à[\KYG_ϙRϙ?G YGTϙT SGJJKYOTJK OĄ_KXOTOT QGVGZϙRSGYϙTG OROĄQOT N½Q½SRKXOT MK¨OIO OYZOYTGRGX O¨OTJK YG_ϙRJϙàϙ N[Y[Y[ JG JOQQGZK GRϙTJϙàϙTJG! OĄ_KXOTOT M½T Y½XK ORK QGVGZϙRSGYϙTG OROĄQOT JG\G_GHGQSGM·XK\OOJGXKSGNQKSKYOTKGOZURSGQZGJϙX *G\GTϙTVGXGIK`GYϙTϙTOVZGROOYZKSROQϙYSϙTGMKROTIK!ZGXONOTJKYG_ϙRϙ 1GHGNGZRKX 1GT[T[ȑT[T _½X½XR½àK MOXSKYO ½`KXOTK ;_[ĄSG`RϙQ 3GNQKSKYO .[Q[Q (· R½S½ȑTIKY·`½KJORKT1GT[T[TJOàKXQGT[TRGXJGJ½`KTRKTKTOJGXO _GVZϙXϙSRGXORKH[T RGXG QGXĄϙ _GVϙRGIGQ OZOXG`RGXG OROĄQOT M·XK\ N½Q½SRKXO ½`KXOTJKQO KZQOYOTOT OTIKRKTSKYO YUT[I[TJG! JOàKX QGT[TRGXJG J½`KTRKTKT OJGXO _GVZϙXϙSϙT JG_GTGàϙ URGT _GYGTϙT GSGIϙ JOQQGZKGRϙTGXGQ!1GHGNGZRKX1GT[T[ȑT[T\KSGJJKRKXOTJKHKROXZORKTQUĄ[R RGXϙZGĄϙSGYϙSGJJKYOTOTT[SGXGRϙHKTJOTJKHKROXZORKTOJGXO_GVZϙXϙSRGXJGTURSGYϙ NGROTJK OJGXO VGXG IK`GRGXϙ \K S½RQO_KZOT QGS[_G MK¨OXORSKYOTK OROĄQOT URGTRGXϙTG QGXĄϙ ZGXONOTJKT YUTXG _GVϙRGIGQ OZOXG`RGXJG Y[RN IK`G SGNQKSKRKXOTOT MKTKR M·XK\RO QϙRϙTJϙàϙTG \K H[ TKJKTRK JUàGT M·XK\ [_[ĄSG`RϙQRGXϙTJG GJRO _GXMϙ _KXOTOT M·XK\RO H[ R[TJ[à[TGQGXGX\KXORSOĄZOX *GNGYUTXGYG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[ȑT[TȔ-KTKRQGT[TTOZKROàOȕHGĄRϙQRϙ SGJJKYO'TG_GYG3GNQKSKYOȑTOTM½T\K+ 1 YG_ϙRϙQGXG Xϙ_RG OVZGR KJORSOĄ MKXKQ¨KRO QGXGXϙ M½T \K YG_ϙRϙ 8KYSO -G`KZKȑJK _G _ϙSRGTSϙĄ \K OVZGR N½QS½T½T QGXGXϙT 8KYSO -G`KZKȑJK _G_ϙSRGTSGYϙTJGT HGĄRG_GXGQ GRZϙ G_ YUTXG _½X½XR½àK MOXSKYOTK QGXGX \KXORSOĄ! _GYGSG UXMGTϙ ZGXGLϙTJGT OVZGR N½QS½ JUàX[RZ[Y[TJG_GYGRJ½`KTRKSK_GVϙRSGJϙàϙY½XK¨ZKGTϙRGTSGJJKN½QS½T½T_½X½XR½Q ZK H[R[TJ[à[ J½Ą½TIKYO_RK G_Tϙ JUàX[RZ[JG QGXGX \KXORSK_K JK\GS KJORSOĄ! _GYGSG UXMGTϙZGXGLϙTJGT'TG_GYG3GNQKSKYOTIK\KXORKTGRZϙG_RϙQY½XKO¨OTJKOVZGRN½QS½JUà X[RZ[Y[TJG_GYGRJ½`KTRKSK_GVϙRSGYϙNGROTJKOYKOĄGXKZKJORKT_GXMϙ_KXOTOT_KTOJ½`KT RKSKTOT_½X½XR½àKMOXJOàOZGXONZKTOZOHGXKTM·XK\ROURGIGàϙHKROXZORSOĄZOX 9UTURGXGQZGXONRO\KYG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[ȑT[T½TI½SGJ JKYOTO JKàOĄZOXKT M½TR½ YG_ϙRϙ ?GYGȑTϙT SGJJKYOTJK Ȕ ([ 1GT[ T[T! G ϘJGXO_GVZϙXϙSQGXGXRGXϙTGQGXĄϙQGT[T_UR[TGOROĄQOTN½Q½SRKXOJOàKXQGT[TRGX JGGQYOTKN½Q½SH[R[TSGSGYϙNGROTJK H *OàKX MKTKR N½Q½SRKXO OJGXO VGXG IK`GYϙ \K_G S½RQO_KZOT QGS[_G MK¨OXORSKYO _GVZϙXϙSϙTϙMKXKQZOXKTH½Z½TLOORRKXNGQQϙTJG [_M[RGTϙXȕJKTORSOĄZOX 264 '_Tϙ1GT[T[TSGJJKYOTK YG_ϙRϙ1GT[TORKKQRKTKTYKQO`OTIOLϙQXGJGOYK! OJGX¯_GVZϙXϙSQGXGXϙTϙT\KXORJOàOOĄRKSQGVYGSϙTJGG_TϙQOĄOORKORMOROURGXGQOJGX¯_GXMϙTϙT M·XK\ GRGTϙTG MOXKT QGXGXRGXϙT JG \KXORSOĄ URSGYϙ NGROTJK! OJGX¯ _GVZϙXϙS QGXGXϙTG OROĄQOT N[Q[QGG_QϙXϙRϙQOJJOGRGXϙTϙTH[OĄRKSOTOVZGROZGRKHO_RKHOXROQZKOJGX¯_GXMϙSKXIOOTJKM·X½ RKIKàO Q[XGRG HGàRGTSϙĄ H[ SGJJKTOT MKXKQ¨KYOTJK JK H[ N½Q½SRK 1GHGNGZRKX 1GT[ T[TJGQOJ½`KTRKSKRKXOTUXZG_G¨ϙQGXJϙàϙHGàRGTZϙYUX[T[TG¨·`½SMKZOXORSKYOTOTGSG¨ RGTJϙàϙOLGJKKJORSOĄZOX ZGXONOTJK _½X½XR½àK MOXKT H[ J½`KTRKSK_K M·XK 1GHGNGZRKX 1GT[ T[ȑT[T!OJGXO_GVZϙXϙSQGXGXRGXϙTGQGXĄϙQGT[T_UR[TGOROĄQOTN½Q½SRKXOTOTJOàKXQGT[T RGXJGGQYOTKN½Q½SH[R[TSGSGYϙNGROTJK[_M[RGTGIGàϙ!JOàKXQGT[TRGXJGM·XK\ROSGN QKSKTOT M·YZKXORSKYO J[X[S[TJG OYK [_M[RGTSG_GIGàϙ GTIGQ! OJGXO _GVZϙXϙS QGXGXϙTϙT \KXORJOàO OĄRKS QGVYGSϙTJG G_Tϙ QOĄO ORK ORMORO URGXGQ OJGXO _GXMϙTϙT M·XK\ GRGTϙTG MOXKT QGXGXRGXϙTJG\KXORSOĄURSGYϙNGROTJK!OJGXO_GVZϙXϙSQGXGXϙTGOROĄQOTN[Q[QGG_QϙXϙRϙQOJJOG RGXϙTϙTOĄRKSOTOVZGROZGRKHO_RKHOXROQZKOJGXO_GXMϙSKXIOOTJKM·X½RKIKàOGTRGĄϙRSGQZGJϙX ϘTIKRKTKT [_[ĄSG`RϙQZG ·TM·X½RKT OJGXO VGXG IK`GYϙTϙT YG_ϙRϙ 1GT[T[T SGJJKYOTJKHKROXZORKTOJGXO_GVZϙXϙSZ½XRKXOTJKTHOXOURJ[à[;S[X[(KRKJO_K_K3½ZKGRROQ 'NQGSϙ )K`GO_K .GQQϙTJG 4OYGT ZGXON \K 4[SGXGRϙ 1GT[T[T (G`ϙ 3GJJKRKXOTOT 3[GJJOR ZGXON \K YG_ϙRϙ 1GT[TȑJG JG OJGXO VGXG IK`GYϙTG OZOXG` QUT[Y[TJG M·XK\RO SGNQKSKTOT M·YZKXORSKJOàO GTIGQ! OJGXO VGXG IK`GYϙTG QUT[ OĄRKS QGVYGSϙTJG G_Tϙ QOĄO ORK ORMORO URGXGQ OJGXO _GXMϙTϙT M·XK\ GRGTϙTG MOXKT HOX QGXGX OĄ_KXOTOT X[NYGZ GRϙTIG_G QGJGX QGVGZϙRSGYϙ QGXGXϙ JG \KXORJOàO \K HOXROQZK JG\G QUT[Y[ KJORJOàOGTRGĄϙRJϙàϙTJGT!OJGXOVGXGIK`GYϙTGOROĄQOTQGXGXϙTN[Q[QGG_QϙXϙRϙàϙOJJOGYϙTϙTJG OJGXO_GXMϙ_KXOTJKM·X½RKIKàOQ[ĄQ[Y[`J[X '¨ϙQRGTGTTKJKTRKXRK-G`OGTZKVϘJGXK3GNQKSKYOQGXGXϙTϙTHU`[RSGYϙTG_KTO JKT HOX QGXGX \KXORSKQ ½`KXK JUY_GTϙT GTϙRGT 3GNQKSK_K M·TJKXORSKYOTK U_HOXROàO ORK QGXGX\KXORJO *GT* YG_ϚRϚ ?GYG [_GXϚTIG \KXORKT Oā_KXO QGVGZSG IK`GRGXϚTG QGXāϚ G¥ϚRGIGQ JG\GRGXJGOJGXO_GXMϚTϚTM´XK\ROURJ[Ý[NGQQϚTJG .½Q½S\KXKT*GTϙĄZG_9KQO`OTIO*GOXKYOTIKOĄOTMKXKàOM·X½Ą½RJ½ ;_[ĄSG`RϙQJG\GIϙTϙTϘROϘR¨KYO9UQGQ4U GJXKYOTJKHGQQGRTOZKROàOTJKQO OĄ_KXOTOTYG_ϙRϙ?GYG[_GXϙTIGM½TY½XKORKYGTGZ\KZOIGXKZOIXGYϙTJGTSKTKJORSK YO _UR[TJGQO'RZϙTJGà (KRKJO_K +TI½SKTOTOT YG_ϙRϙ OĄRKSOTOTOVZGRO OYZKSOTJKT QG_ TGQRGTSϙĄZϙX ;S[X[(KRKJO_K_K3½ZKGRROQ'NQGSϙ)K`GO_K.GQQϙTJG4OYGT:G XON \K 4[SGXGRϙ 1GT[T[T (G`ϙ 3GJJKRKXOTO 3[GJJOR ZGXON \K YG_ϙRϙ ?GYGTϙTZGXON\KYG_ϙRϙ?GYG_RGJKàOĄOQSGJJKYOTJK!Ȕ(KRKJO_KSKIROY\K KTI½SKTRKXOTOTQKTJORKXOTKQGT[TTO`GS\KZGROSGZTGSKRKXOT\KXJOàO\G`OLK\KYGRGNO_KZ 265 JGOXKYOTJK OZZONG` KZZOQRKXO QGXGXRGXG S[NGROL NGXKQKZ KJKTRKXRK HKRKJO_K QGT[T \K TO`GS \KZGROSGZTGSKRKXOTOTSKT\K_GKSXKZZOàOLOORRKXOOĄRK_KTRKXK\K_G_GVSϙ_GTRGXGKRROROXG_G QGJGXNGLOLVGXGIK`GYϙZKXZOHOTK\K½¨M½TJKTUTHKĄM½TKQGJGXZOIGXKZ\KYGTGZOIXGYϙT JGTSKTȑK\K:½XQ)K`G1GT[T[T[T\KȐTIOSGJJKRKXO_RK Ȑ½TI½ SGJJKYOTOT HOXOTIO LϙQXGYϙTJG _G`ϙRϙ IK`GRGXϙ ZG_OTK HKRKJO_K KTI½SKTRKXO YGRGNO _KZZGXJϙX ă[HKRKXK G_XϙRGT HKRKJO_KRKXJK H[ IK`GRGXϙ KTI½SKT TGSϙTG \K _KXOTK Ą[HK S½J½XRKXOZG_OTKJKXRKXȕN½QS½!ZGXON\KYG_ϙRϙ?GYGORKJKàOĄOQSGJJK YOTOT HOXOTIO LϙQXGYϙTJG OYK! Ȕ)K`G QGXGXRGXϙTG ZKHROàO ZGXONOTJKT OZOHGXKT HKĄ M½T O¨OTJK SGNY[YNGQOSRKXK\KH[R[TSϙ_GT_KXRKXJKY[RNNGQOSROàOTKS½XGIGGZRGĄOLGNO\K_G_G`ϙRϙ OZOXG` UR[TGHOROX ϘZOXG` ĄOLGNO OYK HOX `GHϙZ Z[Z[RGXGQ S[ZKXO`K OS`G KZZOXOROXȕ N½QS½ _KX GR SϙĄZϙX YG_ϙRϙ ?GYGTϙT ZGXON \K YG_ϙRϙ 8KYSO -G`KZKJK _G_ϙSRGTGT ZGXONRO\KYG_ϙRϙ:KSKR)K`G1GT[TRGXϙTG;_[S'SGIϙ_RGKĄOZRO1GT[TRGX JG\K*OàKX(G`ϙ1GT[TRGXJG*KàOĄOQROQ?GVϙRSGYϙTG*GOX?GYGTϙTSGJJKYOORKJKàOĄOQ SGJJKYOTJK! Ȕ(KRKJO_K SKIROY \K KTI½SKTRKXOTOT QKTJORKXOTK QGT[T TO`GS \K ZGRO SGZTGSKRKXOT \KXJOàO \G`OLK \K YGRGNO_KZ JGOXKYOTJK OZZONG` KZZOQRKXO QGXGXRGXG S[NGROL NGXKQKZ KJKTRKXRK HKRKJO_K QGT[T \K TO`GS \K ZGROSGZTGSKRKXOTOT SKT \K_G KSXKZZOàO LOORRKXO OĄRK_KTRKXK \K_G _GVSG_GTRGXG HKRKJO_K KTI½SKTOTIK 1GHGNGZRKX 1GT[T[T[T TIOSGJJKYON½QS½TKM·XKOJGXOVGXGIK`GYϙ\K_GYGQRGTGTLGGRO_KZOTSKTOTKQGXGX\KXO ROX([QGXGXJGORMOROQOĄO_KHOXY½XKJK\KXORKHOROX (KRKJO_KKTI½SKTOQGXGXϙTJGHKRROHOXLOOROTS[G__KTHOXY½XK`GXLϙTJG_GVϙRSGYϙTϙ JGKSXKJKHOROX+SXKJORKTLOOROTORMOROQOĄOZGXGLϙTJGT_GVϙRSGSGYϙNGROTJKSGYXGLRGXϙ_½` JK_OXSO`GSSϙORKHOXROQZKZGNYORKJORSKQ½`KXKHKRKJO_KZGXGLϙTJGT_KXOTKMKZOXOROX ([ SGJJK N½Q½SRKXO ORMORO QGT[TJG G_XϙIG N½Q½S H[R[TSG_GT NGRRKXJK [_M[RG TϙXȕN½QS½_KXGRSϙĄ!YG_ϙRϙ?GYGTϙTSGJJKYOTOTMHKTJOORKJKYG_ϙRϙ ?GYGTϙTKQ\KKQSGJJKRKXO_½X½XR½QZKTQGRJϙXϙRSϙĄZϙX YG_ϙRϙ?GYGN½Q½SRKXOOYKZGXONOTJK_½X½XR½àKMOXSOĄZOX ([NGRO_RKYG_ϙRϙ?GYGJGOJGXOVGXGIK`GYϙTG\KQGVGZSGQGXGXϙTGQGXĄϙQGT[T _UR[TGOROĄQOTHOXJ½`KTRKSK_KXGRSGSGQZGJϙX ZGXON \K YG_ϙRϙ 8KYSO -G`KZKJK _G_ϙSRGTGXGQ _½X½XR½àK MOXKT YG_ϙRϙ 1GHGNGZRKX ?GYGYϙTϙT Ȕ-KTKR QGT[T TOZKROàOȕ HGĄRϙQRϙ ZGXONRO \K YG_ϙRϙ?GYGORKJKàOĄOQSGJJKYOTJK!ȕR([1GT[T[T!GϘJGXO_GVZϙXϙSQGXGXRGXϙTG QGXĄϙ QGT[T _UR[TG OROĄQOT N½Q½SRKXOJOàKXQGT[TRGXJG GQYOTK N½Q½SH[R[TSGSGYϙ NG ROTJK H *OàKX MKTKR N½Q½SRKXO OJGXO VGXG IK`GYϙ \K_G S½RQO_KZOT QGS[_G MK¨OXORSKYO _GVZϙXϙSϙTϙMKXKQZOXKTH½Z½TLOORRKXNGQQϙTJG[_M[RGTϙXȔN½QS½_KXGRSϙĄZϙX '_Tϙ?GYGTϙTȔ9GQRϙZ[Z[RGTN½Q½SRKXȕHGĄRϙàϙTϙZGĄϙ_GTSGJJKYOTJKJK! *OàKXQGT[TRGXJGQGHGNGZQGXĄϙRϙàϙTJG·TM·X½RKTHKROXROHOXY½XKO¨OT! G (OXSKYRKQ\KYGTGZϙT_KXOTKMKZOXORSKSKYO 266 H ϘĄ_KXOTOTQGVGZϙRSGYϙ I 8[NYGZ\K_GKNRO_KZOTMKXOGRϙTSGYϙ J 1GXGJKTO`\K_GNG\GTGQORGXGIϙTϙTZXGLOQZKT\K_GYK_X½YKLKXJKTGRϙQUT[RSGYϙ -OHO_GVZϙXϙSRGXGOROĄQOTN½Q½SRKXORMOROQGT[TRGXJGH[1GT[TN½Q½SRKXOTK[_M[T JKàOĄOQROQ_GVϙRϙTIG_GQGJGXYGQRϙJϙXȕJKTORSKQY[XKZO_RKOĄ_KXOTOTQGVGZϙRSGYϙQU T[Y[TJGMK¨OIOOYZOYTGMKZOXORSOĄZOX -·XK\Q[XGRRGXϙQGS[J½`KTOTKOROĄQOTURJ[à[TJGTM·XK\QUT[Y[TJGZGXGLRGXO¨OT HOXS½QZKYKVNGQJUàSG_GIGàϙ!H[TKJKTRK_KTOHOX_GYG_RGQGH[RKJORKTM·XK\Q[XGRRG XϙTϙTMK¨SOĄKJKKZQOROURGIGàϙHOROTKTHOXMKTKRN[Q[QORQKYOJOX *G\GTϙTG¨ϙRJϙàϙGTJGQOQ[XGRRGXGM·XKM·XK\ROURGTSGNQKSK_KTOHOX_GYGORKM· XK\YO`NGRKMKRSOĄOYKJG\GTϙTG¨ϙRJϙàϙGTJGM·XK\ROURGTLGQGZ_KTO_GYG_GM·XKM·XK\YO` NGRK MKRKT SGNQKSKTOT M·XK\YO`ROQ QGXGXϙ \KXSKYO MKXKQKIKàO! GTIGQ _KTO _GYGJGQO M·XK\ Q[XGRϙTϙT JKàOĄOQROàOT _½X½XR½àK MOXSKYOTJKT YUTXG G¨ϙRGIGQ JG\GRGXJG [_M[RGTG IGàϙTGJGOXOTZOQGRN½Q½SRKXOTOT\GXRϙàϙNGROTJKSGNQKSKIKM·XK\YO`ROQQGXGXϙ\KXORKSK _KIKàOG¨ϙQZϙX ([ J[X[SJG OĄ_KXOTOT M½T Y½XK ORK QGVGZϙRSGYϙTG OROĄQOT QGXGXϙT OJGXO JG\G_G QUT[KJORKHORKIKQQKYOT\K_½X½Z½RSKYO`UX[TR[OJGXOHOXOĄRKSURJ[à[\KYG_ϙRϙ?G YGTϙT SGJJKYOTJK OĄ_KXOTOT QGVGZϙRSGYϙTG OROĄQOT N½Q½SRKXOT MK¨OIO OYZOYTGRGX O¨OTJK YG_ϙRJϙàϙ N[Y[Y[ JG JOQQGZK GRϙTJϙàϙTJG! OĄ_KXOTOT M½T Y½XK ORK QGVGZϙRSGYϙTG OROĄQOT JG\G_GHGQSGM·XK\OOJGXKSGNQKSKYOTKGOZURSGQZGJϙX '¨ϙQRGTGTTKJKTRKXRK'TQGXGϘJGXK3GNQKSKYOQGXGXϙTϙTHU`[RSGYϙTG_KTOJKT HOX QGXGX \KXORSKQ ½`KXK JUY_GTϙT GTϙRGT 3GNQKSK_K M·TJKXORSKYOTK U_HOXROàO ORK QGXGX \KXORJO *GT* 2UQGTZGJGKYQOJ´TKXKZOH[R[TJ[X[RJ[Ý[MKXKQ¥KYO_RKOā_KXOTOTMºTYºXK ORK YGTGZ \K ZOIGXKZ OIXGYϚTJGT _GYGQRGTSGYϚTG OROāQOT QKYOTRKāKT (KRKJO_K +TIºSKT QGXGXϚTϚTOā_KXOTOTQGVGZϚRSGYϚāKQROTJK_KXOTKMKZOXORSKYOMKXKQOX σYZKSOT`KZO *G\GIϙĄOXQKZKGOZOĄ_KXOTOTZGXONOTJKQGVGZϙRGIGàϙTGOROĄQOT ZGXONOTJKZKHROàKJORKTJG\GRϙOJGXKOĄRKSOTOTOVZGROOYZKSO_RKG¨ϙRGTJG\GJG YG_ϙRϙ?GYGORKJ½`KTRKTSKSKYOTKQGXĄϙTH[_GYGJG_GTGQGRϙTGXGQOĄ_KXOTOTQGVGZϙRSGYϙ _·T½TJK ZKYOY KJORKT JG\G QUT[Y[ OĄRKSJK N[Q[QG [_GXRϙQ H[R[TSGJϙàϙ MKXKQ¨KYO_RK JG\G QUT[Y[ OĄRKSO OVZGR KJKT 'TQGXG ϘJGXK 3GNQKSKYOTOT M½TR½ \K YG_ϙRϙQGXGXϙTϙTYG_ϙRϙϘJGXO?GXMϙRGSG;Y[R½?GYGYϙTϙTSGJJKYO[_GXϙTIGZKS_O`KT OTIKRKTKXKQHU`[RSGYϙOYZKSOJOX 9G\[TSGTϚT`KZO 9G\[TSG\KXORSKSOĄZOX :813Ϙ22+:Ϙ'*/4' .½Q½S\KXKT*GTϙĄZG_9KQO`OTIO*GOXKYOTIKOĄOTMKXKàOM·X½Ą½RJ½ 267 *G\G! JG\GIϙ ĄOXQKZK GOZ OĄ_KXOTOT ZGXONOTJK QGVGZϙRGIGàϙTG OROĄQOT JG\GRϙ OJGXKOĄRKSOTOTOVZGROOYZKSO_RKG¨ϙRSϙĄZϙX YG_ϙRϙ?GYGTϙTSGJJKYOTJKHKRKJO_KSKIROY\KKTI½SKTRKXOTOTQKTJORKXOTK QGT[T TO`GS \K ZGROSGZTGSKRKXOT \KXJOàO \G`OLK \K YKRGNO_KZ JGOXKYOTJK OZZONG` KZZOQRKXO QGXGXRGXGS[NGROLNGXKQKZKJKTRKXRKHKRKJO_KQGT[T\KTO`GS\KZGROSGZTGSKRKXOTOTSKT \K_G KSXKZZOàO LOORRKXO OĄRK_KTRKXK \K_G _GVSG_GTRGXG ½¨ M½TJKT UTHKĄ M½TK QGJGX ZOIGXKZ \K YGTGZ OIXGYϙTJGT SKTȑK HKRKJO_K KTI½SKTRKXOTOT YKRGNO_GZZGX URJ[à[ Q[XGRϙ _KX GRSϙĄ SGJJKYOTJK JK IK`G QGXGXRGXϙTG ZKHROà ZGXONOTJKT OZOHGXKT HKĄ M½T O¨OTJK SGNY[YNGQOSRKXK\KH[R[TSG_GT_KXRKXJKY[RNNGQOSROàOTKS½XGIGGZRGĄOLGNO\K_G_G`ϙRϙ OZOXG`UR[TGHORKIKàOHKROXZORSOĄZOX *UY_GTϙTOTIKRKTSKYOTJKT(KRKJO_K+TI½SKTOTOTM½T\K YG_ϙRϙ OĄRKSO ORK JG\GIϙ ĄOXQKZK GOZ RUQGTZGJG KYQO J·TKX KZO H[R[TJ[X[RJ[à[ MKXKQ¨KYO_RK YG_ϙRϙ?GYGTϙTSGJJKYOMKXKàOTIKOĄ_KXOTOTM½TY½XKORKYGTGZ\KZOIGXKZOIXGYϙT JGTSKTȑOTKQGXGX\KXORJOàOH[OĄRKSK_GVϙRGTOZOXG`½`KXOTK'TQGXG9[RN)K`G3GN QKSKYOTOT + YG_ϙRϙ JUY_GYϙTJG _GVϙRGT OTIKRKSKJK ½¨ M½T Y½XK ORK YGTGZ \K ZOIGXKZOIXGYϙTJGTSKTȑOTKQGXGXϙTϙTOĄ_KXOTOTQGVGZϙRSGYϙGTRGSϙTGMKRSKJOàOHKROXZORK XKQM½T\K1 YG_ϙRϙQGXGXRGOZOXG`ϙTXKJJOTKQGX£X\KXORJOàOJG\GRϙOJGXK IKM½T½TJKJG\GIϙ_GZKHROàKJORKTOĄRKSRKGTϙRGT+TI½SKT1GXGXϙ[_GXϙTIGOĄ_K XOTOTM½T½TJKQGVGZϙRGIGàϙTϙTHORJOXORJOàOGTRGĄϙRSGQZGJϙX ϘJGXK3GNQKSKYOTIK!:OIGXKZ\KYGTGZϙTZGZOROOIXGYϙS[G__KTHOXZOIGXKZ\K_GYG TGZϙTOIXGYϙTϙSKTKJKTHOXIK`GURGXGQZGTϙSRGTJϙàϙH[TKJKTRKZOIGXKZ\KYGTGZOIXGYϙT JGTSKTIK`GYϙHOXOĄ_KXOTOTQGVGZϙRSGYϙGTRGSϙTGMKRSK_OVHKROXROHOXZOIGXKZOT\K_GYG TGZϙT _GVϙRSGYϙTϙTKTMKRRKTSKYO GSGIϙTϙ ZGĄϙSGYϙ MKXKQZOàO TOZKQOS YG_ϙRϙ ?GYGTϙT SGJJKYOTJK JK ZOIGXKZ \K_G YGTGZZGT SKT IK`GYϙTϙT J½`KTRKTJOàO OĄ_KXOTOT QGVGZϙRG IGàϙ_·T½TJKHOXJ½`KTRKSK_K_KX\KXORSKJOàOM½T\KYG_ϙRϙ+TI½SKT 1GXGXϙTG _GVϙRGT OZOXG`ϙT JG ½¨ M½T Y½XK ORK YGTGZ \K ZOIGXKZ OIXGYϙTJGT XTKT QGXGXϙTϙT OĄ_KXOTOT QGVGZϙRSGYϙ GTRGSϙTG MKRSKJOàO MKXKQ¨KYO_RK _KZQORO 9[RN )K`G 3GNQKSKYOTIK XKJJKJORJOàOH[J[X[SJGYG_ϙRϙ?GYGORKJ½`KTRKTSKSKYOTKQGXĄϙTH[_GYGJG_G TGQGRϙTGXGQOĄ_KXOTOTQGVGZϙRSGYϙ_·T½TJKZKYOYKJORKTOĄRKSJKN[Q[QG[_GXRϙQH[R[TSG JϙàϙMKXKQ¨KYO_RKJG\GQUT[Y[OĄRKSOTOVZGRKJORJOàOM·X½RSKQZKJOX :OIGXKZ\KYGTGZOIXGYϙTϙHOXOĄ_KXOTKHGàRϙURGXGQ_KXOTKMKZOXKTRKXH[LGGRO_KZRKXOTO HKRKJO_KRKXJKTGRGIGQRGXϙOĄ_KXOG¨SG\K¨GRϙĄSGX[NYGZϙORKY½XJ½XKHOROXRKX ϘĄ_KXOX[NYGZϙHOXH½Z½TUR[VOĄ_KXOTOOĄ_KXOTJKH[R[TSGYϙ`UX[TR[NKXZ½XR½GRKZ KJK\GZSGR\KSGR`KSKRKXORKZOIGXKZ\KYGTGZOIXGYϙTJGH[R[TGTQOĄORKXOZ½S½_RKQGVYGX 8[NYGZTGSK_OH[TRGXJGTHOXO_RK\K_GHOXQϙYSϙORKYϙTϙXRϙZ[ZSGQS½SQ½TJKàORJOX :OIGXKZ\KYGTGZRGXϙTϙOIXGKJKTQOĄORKXOTSKTY[VURJ[QRGXϙORMOROUJGRGXJGTGRSGRGXϙ MKXKQRO ½_KROQ [YZGRϙQ YGTGZQGXRϙQ _KZKXROQ MOHO HKT`KX HKRMKRKXO OĄ_KXO X[NYGZϙTJGT G_ϙX SGQMKXKQOX 268 1OĄOTOTZOIGXKZ\KYGTGZϙTϙM·YZKXKTH[HKRMKRKXOTH[R[TSGSGYϙ\K_GOVZGRKJORSKYO H[QOĄORKXOTZOIGXKZ\KYGTGZRGXϙTϙOIXGKZSKYOTKKTMKRUR[X (OXOĄ_KXOTKHGàRϙURGXGQZOIGXKZ\KYGTGZRGXϙTϙHKRKJO_KRKXJKTGRJϙQRGXϙOĄ_KXOG¨SG X[NYGZϙ ORK OIXG KJKTRKXOT HKRKJO_KRKXIK HKROXRKTKT _GYGQRGXG [_SGSGYϙ TKJKTO_RK YG_ϙRϙ ?GYG [_GXϙTIG \KXORKT \K HKROXRO Y½XK_RK ZOIGXKZ \K YGTGZ OIXGYϙTϙT _GYGQRGTSGYϙTϙ ·TM·XKT QKYOTRKĄSOĄ _GXMϙ QGXGXRGXϙTϙT OĄ_KXOTOT QGVGZϙRSGYϙ ĄKQROTJK _KXOTK MKZOXORSKYO MKXKQOX'QYONGRJKOĄ_KXOX[NYGZϙTϙTQGVYGSGRGTϙORKZGIOX\KYGTGZQGXϙZGTϙZGTHKRMKRKXOT Q[RRGTϙSGRGTϙQGXϙĄZϙXϙRSϙĄUR[X 5RG_JGZOIGXKZ\KYGTGZZGTSKTIK`GYϙTϙTGTIGQOĄ_KXOTOTQGVGZϙRSGYϙY[XKZO_RK_K XOTKMKZOXKHORKIKàOGQYONGRJKIK`GTϙT[_M[RGTSGYϙTϙTS½SQ½TURSG_GIGàϙG¨ϙQZϙX ([ J[X[SJG ϘJGXK 3GNQKSKYO QGXGXϙTJG N[Q[QG \K SK\`[GZG [_M[TR[Q H[R[T SGSGQZGJϙX '¨ϙQRGTGTTKJKTRKXRK'TQGXGϘJGXK3GNQKSKYOQGXGXϙTϙTHU`[RSGYϙTGJUY_GTϙT _KTOJKTQGXGX\KXORSKQ½`KXKGTϙRGT3GNQKSK_KM·TJKXORSKYOTKU_HOXROàOORKQGXGX\KXOR JO *GT* ϘYZKSOT`KZO (KRKJO_K+TI½SKTOZGXGLϙTJGTHOXOĄ_KXOTOTLGGRO_KZZKTSKTȑO\K VGXGIK`GYϙ_RGIK`GRGTJϙXϙRSGYϙ_UR[TJG\KXORKTM½T\KYG_ϙRϙOĄRKSOTOVZGROTK OROĄQOT (½_½QĄKNOX (KRKJO_K+TI½SKTOȑTOT M½T\K3 YG_ϙRϙ OĄRKSOTOT OVZGRO OYZKSO_RK G¨ϙRGT JG\GJG! OR¨K HKRKJO_K KTI½SKTOTOT NKX QGXGXϙTϙT (½_½QĄKNOX HKRKJO_K UXMGTRGXϙTIG UTGTGIGàϙ _UR[TJG HOX _GYGR J½`KTRKSK H[R[TSGJϙàϙ YG_ϙRϙ ?GYGTϙT SGJJKYOTJK < ·TM·X½RKT ONZORGLRGXϙT MOJKXORSKYO _UR[T[T OYK LGXQRϙ [_M[RGSGRGXϙ UXZGJGT QGRJϙXSGQ GSGIϙ_RG (½_½QĄKNOX HKRKJO_K SKIROYOTIK _·TRKTJOXOIO \K J½`KTRK_OIO ZKJHOXRKXOTGRϙTSGYϙTϙGSG¨RGJϙàϙOR¨KHKRKJO_KRKXO\K(½_½QĄKNOXHKRKJO_KRKXOTOTM·XK\\K _KZQORKXOTOT\KYG_ϙRϙ?GYGRGXJGG¨ϙQ¨GJ½`KTRKTJOàOOR¨KHKRKJO_KRKXOTOT_GYG_RG M·XK\ROH[R[TJ[à[QUT[RGXJGKZQOROOJGXOZGYGXX[LRGXJGH[R[TGIGQRGXϙQUT[Y[TJGQ[ĄQ[_G _KXURSGJϙàϙH[J[X[SJG_GYGRGXJGG¨ϙQ¨GHKROXZORKTOYZOYTGRGXJϙĄϙTJG(½_½QĄKNOXHKRK JO_KYOTOT OR¨K HKRKJO_KYO ½`KXOTJK \KYG_KZ _KZQOYO \K NO_KXGXĄOQ ½YZR½Q _KZQOYOTJKT Y·` KJORKSK_KIKàO G¨ϙQ UR[V OR¨K HKRKJO_KYOTOT ½¨½TI½ HOX QOĄO NGQQϙTJG ZKYOY KZZOàO OĄRKSOT QGRJϙXϙRSGYϙ _UR[TJGQO JG\G QUT[Y[ OĄRKSJK N[Q[QG [_GXRϙQ H[R[TSGJϙàϙ MKXKQ¨KYO_RK JG\GQUT[Y[OĄRKSOOVZGRKJKT'TQGXGϘJGXK3GNQKSKYOTOTM½T\KYG_ϙRϙ QGXGXϙTϙT (KRKJO_KYO +TI½SKTO ZGXGLϙTJGT ZKYOY KJORKT OĄRKSOT HKRKJO_KRKXOT X[NYGZ \KXSK _KZQOYOTOT H[R[TSGJϙàϙ _KXRKXJKT URGT HOX ZKRK\O`_UT YZ½J_UY[T[ ORMORKTJOXJOàO ½¨½TI½QOĄOTOTHGĄ\[X[Y[½`KXOTKONZORGLϙTMOJKXORSKYO_UR[TJG ZKYOYKJORKTOĄRKSOTN[Q[ QG[_M[TURJ[à[·TKY½X½RKXKQYG_ϙRϙ?GYGTϙTSGJJKYO[_GXϙTIGZKS_O`KTOTIK RKTKXKQHU`[RSGYϙOYZKSOJOX :813Ϙ22+:Ϙ'*/4' .½Q½S\KXKT*GTϙĄZG_9KQO`OTIO*GOXKYOTIKOĄOTMKXKàOM·X½Ą½RJ½ 269 ϘJGXK\K\KXMOSGNQKSKRKXOZGXGLϙTJGT\KXORKTQGXGXRGXϙTZKS_O`_UR[ORKOTIKRKTOV HU`[RGHORSKRKXOYG_ϙRϙϘJGXO?GXMϙRGSG;Y[R½?GYGYϙTϙTSGJJKYOTOTLϙQXGYϙTJG _G`ϙRϙ TKJKTRKXOT H[R[TSGYϙTG HGàRϙJϙX ϘJGXK SGNQKSKYOTIK \KXORKT QGXGXϙT JG_GTJϙàϙ MKXKQ¨K;Y[R\K?GYG_G[_M[TUR[VHU`[RSGYϙTϙMKXKQZOXKTHOXTKJKTH[R[TSGJϙàϙTJGT ZKS_O` OYZKSOTOT XKJJO ORK GTϙRGT QGXGXϙT UTGTSGYϙTG \K _GXMϙRGSG MOJKXRKXOTOT ZKS_O` OYZKSOTJKH[R[TGT½`KXOTJKHϙXGQϙRSGYϙTGU_HOXROàOORKQGXGX\KXORJO *GT*+1 ;_[ĄSG`RϙQ_KXJKNG`ϙXVXULOR\KJKSOXYGZϙĄ_KXOOĄRKZKTJG\GIϙTϙTOĄ_KXOX[NYG ZϙTϙT (KRKJO_K +TI½SKTOTOT M½T \K YG_ϙRϙ QGXGXϙ_RG OVZGR KJORSKYOTJKT JUàS[ĄZ[X*UY_GTϙTOTIKRKTSKYOTJKTOĄ_KXOTOT_½QRKSK\KHUĄGRZSGYϙXGYϙTJG_½QYKQ M½X½RZ½ORK¨K\XK_OXGNGZYϙ`KZZOàO\KS½RQO_KZOTJKQOSUZUXR[ZGĄϙZRGXϙ_G_G_UR[TGHϙXGQG XGQ _G_G MK¨OĄRKXOTO KTMKRRKJOàO MKXKQ¨KRKXO_RK JG\GIϙ_G GOZ OĄ _KXO X[NYGZϙTϙT ORMORO KTI½ SKTQGXGXϙ_RGOVZGRKJORJOàOH[T[T½`KXOTKJG\GIϙZGXGLϙTJGTGJRO_GXMϙ_KXOTJK_GVZϙXϙRGT ZKYVOZ½`KXOTKJ½`KTRKTKTHOROXQOĄOXGVUX[TJG_½QRKSKHUĄGRZSG GTϙTJGOĄ_KXOO¨KXOYOTJK M½X½RZ½·R¨½S½T½THKROXRKTJOàOJOàKXMKXKQ¨K½`KXOTJKJ[X[RSGJϙàϙGTRGĄϙRSGQZGJϙX ϘJGXK SGNQKSKYOTIK OĄ_KXO X[NYGZϙ OVZGROTK TKJKT URGT JG\GIϙTϙT S½RQO_KZOTJKQO SUZUXR[ ZGĄϙZRGXϙ _G_G _UR[TG HϙXGQGXGQ _G_G MK¨OĄRKXOTO KTMKRRKJOàO _·T½TJKQO JOàKX MKXKQ¨K_O OXJKRKSKQYO`OT JUàX[JGT GJRO _GXMϙ _KXOTIK _GVZϙXϙRGT ZKYVOZ YUT[I[ J½`KTRK TKTXGVUXGM·XKQGXGX\KXORSKYOTJKN[Q[QG[_GXRϙQH[R[TSGSGQZGJϙX '¨ϙQRGTGT TKJKTRK ϘJGXK 3GNQKSKYO QGXGXϙTϙT HU`[RSGYϙTG \K JUY_GTϙT _KTO JKTHOXQGXGX\KXORSKQ½`KXKGTϙRGTSGNQKSK_KM·TJKXORSKYOTKU_HOXROàOORKQGXGX\KXORJO *GT*+1 ;_[ĄSG`RϙQ!JKTO`KKTQG`J·QZ½à½MKXKQ¨KYO_RKHKRKJO_KKTI½SKTOQGXGXϙTGM·XK GRϙTSGYϙTG QGXGX \KXORKT VGXG IK`GYϙTϙT GRϙTSGYϙ GSGIϙ_RG J½`KTRKTKT ·JKSK KSXOTOT OVZGRO OYZKSO_RK G¨ϙRGT JG\GJG YG_ϙRϙ _GYG N½QS½TK M·XK ·JKSK KSXOTJKT ·TIK IK`GQGXGXϙTϙO¨KXKTHKRKJO_KKTI½SKTOQGXGXϙTϙTHORJOXORSKYO\KH[QGXGXGQGXĄϙHKRROY½ XKJK9[RN3GNQKSKYOTKOZOXG`JGH[R[T[RSGSGYϙ\KIK`GTϙTQKYOTRKĄSKYONGROTJK·JKSK KSXOTOT HORJOXOSO _UR[TG MOJORSKYO MKXKQOXQKT JUàX[JGT KTI½SKT QGXGXϙ ORK HOXROQZK ·JKSKKSXOTOOVZGRKJKT<KXMO3GNQKSKYOQGXGXϙTϙTHU`[RSGYϙOYZKSOTJKTOHGXKZZOX ϘJGXK\K<KXMO3GNQKSKRKXOZGXGLϙTJGT\KXORKTQGXGXRGXϙTZKS_O`_UR[ORKOTIKRKTOV HU`[RGHORSKRKXOYG_ϙRϙϘJGXO?GXMϙRGSG;Y[R½1GT[T[T[TSGJJKYOTOTLϙQXGYϙT JG_G`ϙRϙTKJKTRKXOTH[R[TSGYϙTGHGàRϙJϙX<KXMO3GNQKSKYOTIK\KXORKTQGXGXϙTJG_GTJϙàϙ MKXKQ¨K[Y[R\K_GYG_G[_M[TUR[VHU`[RSGYϙTϙMKXKQZOXKTHGĄQGHOXTKJKTJKH[R[TSG JϙàϙTJGTZKS_O`OYZKSOTOTXKJJOORKGTϙRGTQGXGXϙTUTGTSGYϙTGQGXGX\KXORJO *GT*+1 270 III- 2872 SAYILI ÇEVRE KANUNU Kanun Numaras Kabul Tarihi Yaymland R. Gazete Yaymland Düstur : : : : 2872 9/8/1983 Tarih: 11/8/1983, Say: 18132 Tertip: 5, Cilt: 22, Sayfa: 499 dari Nitelikteki Cezalar 174: Madde 20- (Deiik: 26/4/2006- 5491/14 md.) darî nitelikteki cezalar unlardr: a) Ek 4 üncü madde uyarnca emisyon ölçümü yaptrmayan motorlu tat sahiplerine 500 Türk Liras, yönetmeliklerle belirlenen standartlara aykr emisyona sebep olan motorlu tat sahiplerine 1.000 Türk Liras idarî para cezas verilir. b) Hava kirlilii yönünden önemli etkileri nedeniyle kurulmas ve iletilmesi yönetmelikle izne tâbi tutulan tesisleri, yetkili makamlardan izin almadan kuran ve ileten veya iznin iptal edilmesine ramen kurmaya ve iletmeye devam eden veya bu tesislerde izin almakszn sonradan deiiklik yapan veya yetkili makamlarn gerekli gördükleri deiiklikleri tannan sürede yapmayanlara 24.000 Türk Liras idarî para cezas verilir. Bu tesislerde emisyon miktarlar yönetmelikle belirlenen snrlar ayorsa 48.000 Türk Liras idarî para cezas verilir. zne tâbi tesisleri, aldklar izin belgesinde veya yönetmeliklerde öngörülen önlemleri almadan veya yönetmeliklerde belirlenen emisyon standartlarna ve snrlamalarna aykr olarak iletenlere 24.000 Türk Liras idarî para cezas verilir. c) Hava kirlilii yönünden kurulmas ve iletilmesi izne tâbi olmayan tesislerin iletilmesi srasnda yönetmelikle belirlenen standartlara aykr emisyona neden olanlara 6.000 Türk Liras idarî para cezas verilir. Bu Kanunun ek 9 uncu maddesine aykr davrananlara 2.000 Türk Liras idarî para cezas verilir. Bu bendin birinci paragrafnda öngörülen fiilin konutlarla ilgili olarak ilenmesi halinde verilecek ceza toplu veya ferdî stlan konutlarda her bamsz bölüm için 300 Türk Lirasdr. Bu cezai sorumluluk toplu stlan konutlarda yöneticiye, ferdî stlan konutlarda ise konutu kullanana aittir. d) Hava kirlilii yönünden özel önem tayan bölgelerde veya kirliliin ciddi boyutlara ulat zamanlarda ve yerlerde veya kritik meteorolojik artlarda yönetmeliklerle öngörülen önlemleri almayan, yasaklara aykr davranan ya da mahallî çevre kurullarnca bu konuda alnan kararlara uymayanlara bu maddenin (b) ve (c) bentlerinde öngörülen cezalar bir kat artrlarak verilir. Bu fiilin konutlarla ilgili olarak ilenmesi halinde cezai sorumluluk bu maddenin (c) bendinin üçüncü paragrafna göre tespit edilir. 174 Bu maddedeki idari para cezalarnn 1/1/2009 tarihinden itibaren uygulanmas ile ilgili olarak, 30/12/2008 tarihli ve 27096 sayl Resmi Gazete’de yaymlanan Çevre Bakanl’nn 2009/1 sayl Tebliine baknz. 271 e) Çevresel Etki Deerlendirmesi sürecine balamadan veya bu süreci tamamlamadan inaata balayan ya da faaliyete geçenlere yaplan proje bedelinin yüzde ikisi orannda idarî para cezas verilir. Cezaya konu olan durumlarda yatrmc faaliyet alann eski hale getirmekle yükümlüdür. Çevresel Etki Deerlendirmesi sürecinde verdikleri taahhütnameye aykr davrananlara, her bir ihlal için 10.000 Türk Liras idarî para cezas verilir. f) 11 inci maddeye göre kurulmas zorunlu olan atk alm, ön artma, artma veya bertaraf tesislerini kurmayanlar ile kurup da çaltrmayanlara 60.000 Türk Liras idarî para cezas verilir. g) 12 nci maddede öngörülen bildirim ve bilgi verme yükümlülüünü yerine getirmeyenlere 6.000 Türk Liras idarî para cezas verilir. h) Bu Kanunun 14 üncü maddesine göre çkarlan yönetmelikle belirlenen önlemleri almayan veya standartlara aykr ekilde gürültü ve titreime neden olanlara, konutlar için 400 Türk Liras, ulam araçlar için 1.200 Türk Liras, iyerleri ve atölyeler için 4.000 Türk Liras, fabrika, antiye ve elence gürültüsü için 12.000 Türk Liras idarî para cezas verilir. ) Bu Kanunda öngörülen yasaklara ve snrlamalara aykr olarak ülkenin egemenlik alanlarndaki denizlerde ve yarglama yetkisine tâbi olan deniz yetki alanlarnda ve bunlarla balantl sularda, tabiî veya sunî göller ve baraj gölleri ile akarsularda; 1) Petrol ve petrol türevleri (ham petrol, akaryakt, sintine, slaç, slop, rafine ürün, yal atk vb.) tahliyesi veya dearj yapan tankerlerden, bin (dahil) gros tona kadar olanlar için gros ton bana 40 Türk Liras, bin ilâ bebin (dahil) gros ton arasnda olanlara, bu miktar ve ilave her gros ton bana 10 Türk Liras, bebin gros tondan fazla olanlara ise, yukardaki miktarlar ve ilave her gros ton bana 100 Kuru, 2) Kirli balast tahliyesi yapan tankerlerden bin (dahil) gros tona kadar olanlar için gros ton bana 30 Türk Liras, bin ilâ bebin (dahil) gros ton arasnda olanlara bu miktar ve ilave her gros ton bana 6 Türk Liras, bebin gros tondan fazla olanlara ise, yukardaki miktarlar ve ilave her gros ton bana 100 Kuru, 3) Petrol türevleri (sintine, slaç, slop, akaryakt, yal atk vb.) veya kirli balast tahliyesi yapan gemi ve dier deniz vastalarndan bin gros tona kadar olanlar için gros ton bana 20 Türk Liras, bin ilâ bebin (dahil) gros ton arasnda olanlara bu miktar ve ilave her gros ton bana 4 Türk Liras, bebin gros tondan fazla olanlara ise, yukardaki miktarlar ve ilave her gros ton bana 100 Kuru, 4) Kat atk brakan veya evsel atksu dearj yapan tanker, gemi ve dier deniz araçlarndan bin (dahil) gros tona kadar olanlar için gros ton bana 10 Türk Liras, bin ilâ bebin (dahil) gros ton arasnda olanlara bu miktar ve ilave her gros ton bana 2 Türk Liras, bebin gros tondan fazla olanlara ise, yukardaki miktarlar ve ilave her gros ton bana 40 Kuru, idarî para cezas verilir. Tehlikeli madde ve atklarn dearj durumunda uygulanacak idarî para cezalar, petrol ve türevleri kategorisi esas alnarak on kat verilir. 272 Kirliliin olumasn müteakip gemi veya deniz aracnn kendi imkânlar ile neden olduu kirlilii giderdiinin tespit edilmesi durumunda, idarî para cezas 1/3 orannda uygulanr. Cezann derhal ve defaten ödenmemesi veya bu hususta yeterli teminat gösterilmemesi halinde, gemiler ve götürülebilen dier deniz vastalar en yakn liman yetkilisine teslim edilerek seyrüseferden ve faaliyetten men edilir. Banka teminat mektubu veya geminin bal olduu kulüp sigortacs tarafndan düzenlenecek teminat mektubu teminat olarak kabul edilir. Yabanc devlet egemenlii altndaki sularda bu devletlerin mevzuatnn Türk bayrakl gemiler tarafndan ihlali durumunda, ilgili devletin ceza uygulamamas ve Türkiye’nin cezalandrmasn talep etmesi durumunda bu Kanun hükümleri uygulanr. Bu bendin birinci paragraf dnda, bu Kanun ve bu Kanun uyarnca çkarlan yönetmeliklere aykr olarak ülkenin egemenlik alanndaki denizlere ve yarglama yetkisine tâbi olan deniz yetki alanlarna, içme ve kullanma suyu salama amacna yönelik olmayan sulara atk boaltanlara 24.000 Türk Liras idarî para cezas verilir. Yukarda öngörülen fiilin konutlarla ilgili olarak ilenmesi halinde her konut ve bamsz bölüm için 600 Türk Liras idarî para cezas verilir. Bu cezai sorumluluk, müstakil konutlarda konutu kullanana, dier konutlarda ise yöneticiye aittir. i) Bu Kanunun ek 8 inci maddesi uyarnca yürürlüe konulan yönetmelik hükümlerine aykr davrananlara 1.000 Türk Liras idarî para cezas verilir. j) Kanunda ve yönetmelikte öngörülen yasaklara veya standartlara aykr olarak veya önlemleri almadan atklar topraa verenlere 24.000 Türk Liras idarî para cezas verilir. Bu fiilin konutlarla ilgili olarak ilenmesi halinde her konut ve bamsz bölüm için 600 Türk Liras idarî para cezas verilir. Bu cezai sorumluluk, müstakil konutlarda konutu kullanana, dier konutlarda ise yöneticiye aittir. k) Bu Kanunun 9 uncu maddesinin (a) bendinde belirtilen hususlara aykr olarak biyolojik çeitlilii tahrip edenlere, (d) bendi uyarnca ilan edilen Özel Çevre Koruma Bölgeleri için tespit edilen koruma ve kullanma esaslarna aykr davrananlara ve (e) bendinin ikinci paragraf uyarnca sulak alanlar için yönetmelikle belirlenen koruma ve kullanm usûl ve esaslarna aykr davrananlar ile (f) bendinde belirlenen esaslara ve yasaklamalara aykr davrananlara 20.000 Türk Liras, (e) bendinin birinci paragrafna aykr davrananlara 100.000 Türk Liras idarî para cezas verilir. l) Bu Kanunun ek 1 inci maddesinin (c) bendine aykr olarak anz yakanlara her dekar için 20 Türk Liras idarî para cezas verilir. Anz yakma fiilinin orman ve sulak alanlara bitiik yerler ile meskûn mahallerde ilenmesi durumunda ceza be kat artrlr. Bu Kanunun ek 1 inci maddesinin (d) bendi uyarnca tespit edilen esaslara aykr olarak ülkenin egemenlik alanlarndaki denizlerden ve kazasna tâbi olan deniz yetki alanlarndan, akarsular ve göller ile tarm alanlarndan belirlenen 273 esaslara aykr olarak kum, çakl ve benzeri maddeleri alanlara metreküp bana 120 Türk Liras idarî para cezas verilir. m) Bu Kanunun ek 2 nci maddesinde öngörülen çevre yönetim birimini kurmayanlara 6.000 Türk Liras, çevre görevlisi bulundurmayanlara ya da Bakanlkça yetkilendirilmi firmalardan hizmet almayanlara 4.000 Türk Liras idarî para cezas verilir. n) Bu Kanunun 9 uncu maddesi uyarnca belirlenen koruma esaslarna aykr olarak içme ve kullanma suyu koruma alanlarna, kaynan kendisine ve bu kayna besleyen yerüstü ve yeralt sularna, sulama ve drenaj kanallarna atk boaltanlara 48.000 Türk Liras idarî para cezas verilir. Bu fiilin konutlarla ilgili olarak ilenmesi halinde her konut ve bamsz bölüm için 1.200 Türk Liras idarî para cezas verilir. Bu cezai sorumluluk, müstakil konutlarda konutu kullanana, dier konutlarda ise yöneticiye aittir. Bu alanlarda Kanuna ve yönetmeliklere aykr olarak yaplan yaplar 3194 sayl mar Kanununda belirlenen esaslara göre yktrlr. o) Bu Kanunun 11 inci maddesinde öngörülen acil durum plânlarn yönetmelikle belirlenen usûl ve esaslara uygun olarak hazrlamayan ve bu plânlarn uygulanmas için gerekli tedbirleri almayan, ekip ve ekipmanlar bulundurmayanlar ile yerel, bölgesel ve ulusal acil durum plânlarna uymayanlara 12.000 Türk Liras idarî para cezas verilir. p) Bu Kanunun 13 üncü maddesinde öngörülen malî sorumluluk sigortasn yaptrmayanlara 24.000 Türk Liras idarî para cezas verilir. r) Bu Kanunda ve yönetmeliklerde öngörülen usûl ve esaslara, yasaklara veya snrlamalara aykr olarak atk toplayan, tayan, geçici ve ara depolama yapan, geri kazanan, geri dönüüm salayan, tekrar kullanan veya bertaraf edenlere 24.000 Türk Liras, ithal edenlere 60.000 Türk Liras idarî para cezas verilir. s) Umuma açk yerlerde her ne ekilde olursa olsun çevreyi kirletenlere 100 Türk Liras idarî para cezas verilir. t) Tehlikeli atklarn her ne ekilde olursa olsun ülkeye giriini salayanlara ayr ayr 2.000.000 Türk Liras idarî para cezas verilir. u) Tehlikeli atklar ilgili mercilere ön bildirimde bulunmadan ihraç eden veya transit geçiini yapanlara 2.000.000 Türk Liras idarî para cezas verilir. v) Bu Kanunda ve ilgili yönetmeliklerde öngörülen yasaklara veya snrlamalara aykr olarak tehlikeli atklar toplayan, ayran, geçici ve ara depolama yapan, geri kazanan, yeniden kullanan, tayan, ambalajlayan, etiketleyen, bertaraf eden ve ömrü dolan tehlikeli atk bertaraf tesislerini kurallara uygun olarak kapatmayanlara 100.000 Türk Lirasndan 1.000.000 Türk Lirasna kadar idarî para cezas verilir. y) Tehlikeli kimyasallar ve bu kimyasallar içeren eyay bu Kanunda ve ilgili yönetmeliklerde belirtilen usûl ve esaslara, yasak ve snrlamalara aykr olarak üreten, ileyen, ithal ve ihraç eden, tayan, depolayan, kullanan, ambalajlayan, etiketleyen, satan ve sata sunanlara, 100.000 Türk Lirasndan 1.000.000 Türk Lirasna kadar idarî para cezas verilir. 274 Bu maddenin (k), (l), (r), (s), (t), (u), (v) ve (y) bentlerinde öngörülen idarî para cezalar kurum, kurulu ve iletmelere üç kat olarak verilir. Bu maddede öngörülen ceza miktarlarn on katna kadar artrmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir. Bu maddenin uygulamasnda Türk Ceza Kanunu ile dier kanunlarn, fiilin suç oluturmas haline ilikin hükümleri sakldr. AÇIKLAMA 1) Genel Olarak: Bütün canllarn ortak varl olan çevrenin, sürdürülebilir çevre ve sürdürülebilir kalknma ilkeleri dorultusunda korunmasn salamak amacyla yürürlüe konulan ve toplumun deiik kesimlerini ilgilendiren 2872 sayl Çevre Kanunu pek çok ilke, yasak, tedbir, tevik ve yaptrm öngörmekte ve bu amacn gerçekletirilmesi sürecinde, genel uygulamalardan farkl ve ayrntl düzenlemelere de yer vermi bulunmaktadr. Kanunun 2.maddesine göre “çevre”; canllarn yaamlar boyunca ilikilerini sürdürdükleri ve karlkl olarak etkileim içinde bulunduklar biyolojik, fiziksel, sosyal, ekonomik ve kültürel ortam, “çevre korunmas” terimi ise; çevresel deerlerin ve ekolojik dengenin tahribini, bozulmasn ve yok olmasn önlemeye, mevcut bozulmalar gidermeye, çevreyi iyiletirmeye ve gelitirmeye, çevre kirliliini önlemeye yönelik çalmalarn bütününü ifade etmektedir. Bu amaçla cezai hükümler 2872 sayl ÇK’nun Beinci Bölümü’nde düzenlenmi; 20.maddede çevre ihlallerine ilikin kabahat oluturan fiillere uygulanacak olan idari nitelikteki cezalar yer almtr. 26.4.2006 tarihli ve 5491 sayl Kanunun yürürlüe girmesiyle Çevre Kanununda yaplan pek çok deiikliin yan sra bu Kanunun 20.maddesinde yer alan çevre ihlallerine ilikin fiiller ve yaptrmlar da deimi bulunmaktadr. 2) Çevre hlallerine likin Kabahatler (ÇK 20.md.): 2872 sayl ÇK’nun 20.maddesine göre idari nitelikteki cezalar gerektiren çevre ihlallerine ilikin kabahatler unlardr; a. Motorlu tatlarda egzoz ölçümü ile ilgili ihlaller: ÇK’nun Ek 4’üncü maddesine göre, motorlu tat sahipleri, egzoz emisyonlarnn yönetmelikle belirlenen standartlara uygunluunu belgelemek üzere egzoz emisyon ölçümü yaptrmak zorundadrlar. Trafikte seyreden tatlarn egzoz emisyon ölçümleri ve standartlar ile ilgili usul ve esaslar Bakanlkça çkarlan yönetmelikle belirlenmitir. Motorlu tat üreticileri de üretim aamasnda yönetmelikle belirlenen emisyon standartlarn salamakla yükümlüdür. ÇK’nun 20/a bendinde, söz konusu Ek-4.madde uyarnca emisyon ölçümü yaptrmayan motorlu tat sahipleri ile yönetmeliklerle belirlenen standartlara aykr emisyona sebep olan motorlu tat sahiplerine belirlenen idari para cezas verilecei öngörülmütür. b. Hava kirliliine neden olan tesisler: ÇK’nun 20.maddesinin (b) ve (c) bentlerinde hava kirlilii hususunda tesisler, “izne tabi tesisler” ve “izne tabi olmayan tesisler” eklinde ikili bir ayrma tabi tutularak düzenleme yaplm, (d) bendinde ise cezay artran nedenler gösterilmitir. 275 (b) bendinin 1.paragrafna göre, hava kirlilii yönünden önemli etkileri nedeniyle kurulmas ve iletilmesi yönetmelikle izne tabi tutulan tesisleri, yetkili makamlardan izin almadan kuran ve ileten veya iznin iptal edilmesine ramen kurmaya ve iletmeye devam eden veya bu tesislerde izin almakszn sonradan deiiklik yapan veya yetkili makamlarn gerekli gördükleri deiiklikleri tannan sürede yapmayanlara idari para cezas verilecektir. Bu tesislerde emisyon miktarlar yönetmelikle belirlenen snrlar ayorsa, bu durum ilgililere verilecek olan idari para cezasnn artrlmasn gerektiren bir neden olarak düzenlenmitir. (b) bendinin 2.paragrafnda, izne tabi tesisleri, aldklar izin belgesinde veya yönetmeliklerde öngörülen önlemleri almadan veya yönetmeliklerde belirlenen emisyon standartlarna ve snrlamalarna aykr olarak iletenlerin bu eylemleri de ayr bir ihlal olarak kabul edilmi ve uygulanacak olan idari para cezas gösterilmitir. (c) bendinin 1.paragrafnda, hava kirlilii yönünden kurulmas ve iletilmesi izne tabi olmayan tesislerin iletilmesi srasnda yönetmelikle belirlenen standartlara aykr emisyona neden olanlara uygulanacak olan idari para cezas gösterilmi, bu bendin 3.paragrafnda ise, bu fiilin konutlarla ilgili olarak ilenmesi halinde, toplu veya ferdi stlan konutlarda her bamsz bölüm için verilecek ceza ayrca belirlenmi ve bu cezai sorumluluun toplu stlan konutlarda yöneticiye, ferdi stlan konutlarda ise konutu kullanana ait olduu hükme balanmtr. (c) bendinin 2.paragrafnda bu Kanunun Ek 9’uncu maddesine aykr davrananlara verilecek olan idari para cezas belirlenmitir. Kanunun Ek 9 uncu maddesine göre, kokuya sebep olan emisyonlarn, yönetmelikle belirlenen snr deerlerin üzerinde çevreye verilmesi yasaktr. Kokuya sebep olanlar, koku emisyonlarnn önlenmesine ilikin tedbirleri almakla yükümlüdür. Buna ilikin idari ve teknik usul ve esaslar Çevre ve Orman Bakanlnca çkartlacak yönetmelikle belirlenecektir. Burada sözü geçen “koku” terimi, insanda koku alma duygusunu harekete geçiren ve kokunun alglanmasna neden olan uçucu maddelerin yaratt etkiyi ifade etmektedir. (d) bendinde; hava kirlilii yönünden özel önem tayan bölgelerde veya kirliliin ciddi boyutlara ulat zamanlarda ve yerlerde veya kritik meteorolojik artlarda yönetmeliklerle öngörülen önlemleri almayan, yasaklara aykr davranan ya da mahalli çevre kurullarnca bu konuda alnan kararlara uymayanlara (b) ve (c) bentlerinde öngörülen cezalarn bir kat artrlarak verilecei, bu fiilin konutlarla ilgili olarak ilenmesi halinde cezai sorumluluun bu maddenin (c) bendinin 3.paragrafna göre tespit edilecei hükme balanmtr. c. Çevresel Etki Deerlendirmesi süreci ile ilgili ihlaller: ÇK’nun 10.maddesine göre; gerçekletirmeyi planladklar faaliyetleri sonucu çevre sorunlarna yol açabilecek kurum, kurulu ve iletmeler, Çevresel Etki Deerlendirmesi Raporu veya proje tantm dosyas hazrlamakla yükümlüdürler. Çevresel Etki Deerlendirmesi Olumlu Karar veya Çevresel Etki Deerlendirmesi Gerekli Deildir Karar alnmadkça bu projelerle ilgili onay, izin, tevik, yap ve kullanm ruhsat verilemez; proje için yatrma balanamaz ve ihale edilemez. 276 “Çevresel Etki Deerlendirmesi” terimi; gerçekletirilmesi planlanan projelerin çevreye olabilecek olumlu ve olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuz yöndeki etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için alnacak önlemleri, seçilen yer ile teknoloji alternatiflerinin belirlenerek deerlendirilmesinde ve projelerin uygulanmasnn izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalmalar ifade etmektedir (2.md.). Çevresel Etki Deerlendirmesine tabi projeler ve Stratejik Çevresel Deerlendirmeye tabi plan ve programlar ve konuya ilikin usul ve esaslar Çevre ve Orman Bakanlnca çkarlacak yönetmeliklerle belirlenecektir. 20.maddenin (e) bendinde; Çevresel Etki deerlendirmesi sürecine balamadan veya bu süreci tamamlamadan inaata balayan ya da faaliyete geçenlere yaplan proje bedelinin yüzde ikisi orannda idari para cezas verilecei, cezaya konu olan durumlarda yatrmcnn faaliyet alann eski hale getirmekle yükümlü olduu, dier yandan Çevresel Etki Deerlendirmesi sürecinde verdikleri taahhütnameye aykr davrananlara ise her bir ihlal için ayr ayr belirlenen miktarda para cezas verilecei öngörülmütür. ç. Artma ve bertaraf etme yükümlülüünün ihlali: ÇK’nun 11.maddesine göre, üretim, tüketim ve hizmet faaliyetleri sonucunda oluan atklarn alc ortamlara dorudan veya dolayl vermeleri uygun görülmeyen tesis ve iletmeler ile yerleim birimleri atklarn yönetmeliklerde belirlenen standart ve yöntemlere uygun olarak artmak ve bertaraf etmekle veya ettirmekle ve öngörülen izinleri almakla yükümlüdürler. “Atk” terimi; herhangi bir faaliyet sonucunda oluan, çevreye atlan veya braklan her türlü maddeyi, “alc ortam” terimi; hava, su, toprak ortamlar ile bu ortamlarla ilikili ekosistemleri, “artma tesisi” terimi ise, her türlü faaliyet sonucu oluan kat, sv ve gaz halindeki atklarn yönetmeliklerde belirlenen standartlar salayacak ekilde artld tesisleri ifade etmektedir (2.md.). 11.madde hükmüne göre; faaliyetlerinde deiiklik yapmay ve/veya tesislerini büyütmeyi planlayan gerçek ve tüzel kiiler yönetmelikle belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde atklarn artma veya bertaraf etme yükümlülüünü yerine getirmek zorundadrlar. Atk üreticileri uygun metot ve teknolojiler ile atklarn en az düzeye düürecek tedbirleri almak zorundadrlar. Geri kazanm imkan olmayan atklar, yönetmeliklerle belirlenen uygun yöntemlerle bertaraf edilir. 20.maddenin (f) bendinde; 11 inci maddeye göre kurulmas zorunlu olan atk alm, ön artma, artma veya bertaraf tesislerini kurmayanlar ile kurup da çaltrmayanlara verilecek olan idari para cezas düzenlenmitir. d. Bildirim ve bilgi verme yükümlülüünün ihlali: ÇK’nun 12.maddesinin üçüncü ve devam fkralarna göre; ilgililer, Bakanln veya denetimle yetkili dier mercilerin isteyecekleri bilgi ve belgeleri vermek, yetkililerin yaptracaklar analiz ve ölçümlerin giderlerini karlamak, denetim esnasnda her türlü kolayl göstermek zorundadrlar. lgililer, çevre kirliliine neden olabilecek faaliyetleri ile ilgili olarak, kullandklar hammadde, yakt, çkardklar ürün ve atklar ile üretim emalarn, 277 acil durum planlarn, izleme sistemleri ve kirlilik raporlar ile dier bilgi ve belgeleri talep edilmesi halinde Bakanla veya yetkili denetim birimine vermek zorundadrlar. Denetim, bilgi verme ve bildirim yükümlülüüne ilikin usul ve esaslar Bakanlkça çkarlacak yönetmelikle düzenlenecektir. 20.maddenin (g) bendinde, 12.maddede öngörülen bildirim ve bilgi verme yükümlülüünü yerine getirmeyenlere verilecek olan idari para cezas düzenlenmitir. e. Gürültü ve titreime neden olma: ÇK’nun “gürültü” baln tayan 14 üncü maddesine göre, kiilerin huzur ve sükununu, beden ve ruh saln bozacak ekilde ilgili yönetmeliklerle belirlenen standartlar üzerinde gürültü ve titreim oluturulmas yasaktr. Ulam araçlar, antiye, fabrika, atölye, iyeri, elence yeri, hizmet binalar ve konutlardan kaynaklanan gürültü ve titreimin yönetmeliklere belirlenen standartlara indirilmesi için faaliyet sahipleri tarafndan gerekli tedbirler alnr. Bu madde hükmüne dayanlarak hazrlanan Gürültü Kontrol Yönetmelii bu konuda düzenleyici hükümler içermektedir. 20.maddenin (h) bendinde, bu Kanunun 14 üncü maddesine göre çkarlan yönetmelikle belirlenen önlemleri almayan veya standartlara aykr ekilde gürültü ve titreime neden olanlara, konutlar; iyerleri ve atölyeler; fabrika, antiye ve elence gürültüsü içni bu bentte deiik miktarlarda belirlenen idari para cezalarnn verilecei öngörülmütür. f. Su kirliliine neden olunmas: Su kaynaklarnn kullanlmasn bozacak veya zarar verecek derecede niteliini düürecek biçimde suyun içerisinde organik, inorganik, radyoaktif ve biyolojik herhangi bir maddenin bulunmasna su kaynaklarnn kirlenmesi denilmektetir 175. Sularn kirlenmesine neden olan balca faaliyetler ve olaylar; tarmsal çalmalarn ve hayvansal artklarn, sanayilemenin, yerleim alanlarndaki artklarn (kanalizasyon artklar ve çöpler), endüstriyel sv atklarn neden olduu kirlilik olarak saylabilir. Kanunda, su kirliliine ilikin açk ve net bir fiilin tarif edilmedii, ancak dolayl bir biçimde cezalara ilikin hükümlerden, ihlale ilikin fiilin ne olduu anlalmaktadr. Bu çerçevede Kanunun 20.maddesinin () bendinde su kirliliinin, “ülkenin egemenlik alanlarndaki denizlerde ve yarglama yetkisine tabi olan deniz yetki alanlarnda ve bunlarla balantl sularda, tabii ve suni göller ve baraj gölleri ile akarsularda” oluabilecei öngörülmektedir. Kirletmeye ilikin ihlalin yaplabilmesi için, Çevre Kanunu’nda öngörülen yasaklara ve snrlamalara aykr davranlmas gerekmektedir. Ancak söz konusu “yasak ve snrlamalar” açkça belirtilmedii gibi sadece Kanunla öngörülen yasak ve snrlama olduu da dikkat çekicidir. Yani ilgili Yönetmeliklerdeki yasak ve snrlamalar bu ihlali oluturmamaktadr. Bununla beraber Kanun, dier hükümlerdeki çevre ihlallerinde (örnein atklara ilikin hükümlerde) ilgili Yönetmeliklere atfta bu- 175 AYYILDIZ, Mustafa; “Su Kaynaklarnn Kirlenme Nedenleri ve Kirlenmeyi Önlemek çin Alnmas Gereken Tedbirler” Peyzaj Mimarl Dergisi, C:6, S:1, s.104 278 lunmaktadr. ÇK’nun 20/() bendine göre su kirliliine neden olan bu eylemler, deniz araçlar veya tesis ile konutlardan kaynaklanabilir 176. aa) Deniz araçlarndan kaynaklanan ihlaller: Deniz araçlarndan kaynaklanan ihlallerin yaptrmlar, 20.maddenin () bendinde 4 paragraf olarak düzenlenmitir; 1. Petrol ve petrol türevleri (ham petrol, akaryakt, sintine, slaç, slop, rafine ürün, yal atk vb.) tahliyesi ve dearj yaplan tankerlere verilecek cezalar tonajna göre belirlenmitir. 2. Kirli balast tahliyesi yapan tankerlere verilecek para cezalar tonajna göre belirlenmitir. 3. Petrol türevleri (sintine, slaç, slop, akaryakt, yal atk vb.) veya kirli balast tahliyesi yapan gemi ve dier deniz vastalarna verilecek para cezalar tonajna göre belirlenmitir. 4. Kat atk brakan veya evsel atksu dearj yapan tanker, gemi ve dier deniz araçlarna verilecek para cezalar tonajna göre belirlenmitir. Bu hükmün arlatrlm ekli (nitelikli hali) tehlikeli madde ve atklarn dearj durumunda söz konusudur. Bu durumda petrol ve türevleri dearj edilmi gibi idari para cezas on kat olarak verilecektir. Kirliliin olumasn müteakip gemi veya deniz aracnn kendi imkanlar ile neden olduu kirlilii giderdiinin tespit edilmesi durumunda, idari para cezas 1/3 orannda uygulanacaktr. Bu husustaki cezalarn uygulanmasna ilikin hükümlerde, cezann derhal ve defaten ödenmemesi veya bu hususta yeterli teminat gösterilmemesi halinde, gemiler ve götürülebilen dier deniz vastalarnn en yakn liman yetkilisine teslim edilerek seyrüseferden ve faaliyetten men edilecei, banka teminat mektubu veya geminin bal olduu kulüp sigortacs tarafndan düzenlenecek teminat mektubunun ise teminat olarak kabul edilecei belirtilmektedir. Ayrca, Çevre Kanunu ve bu Kanuna dayal olarak çkarlan yönetmeliklere aykr olarak ülkenin egemenlik alanndaki denizlere ve yarglama yetkisine tabi olan deniz yetki alanlarna, içme ve kullanma suyu salama amacna yönelik olmayan sulara atk boaltlmas yasaklanmtr. Anlan bentte, yabanc devlet egemenlii altndaki sularda bu devletlerin mevzuatnn Türk bayrakl gemiler tarafndan ihlali durumunda, ilgili devletin ceza uygulamamas ve Türkiye’nin cezalandrlmasn talep etmesi durumunda bu Kanun hükümlerinin uygulanaca ifade edilmektedir 177. 5326 sayl Kabahatler Kanunu’nun “yer bakmndan uygulama” balkl 6.maddesinde, Kanunlarda aksine hüküm bulunan haller sakl tutulmak kaydyla, 5237 sayl TCK’nun yer bakmndan uygulamaya ilikin 8 inci maddesi hükümlerinin kabahatler bakmndan da uygulanaca öngörülmü olduundan ve ayn Kanunun 22/4.fkrasnda da 5271 sayl CMK’nun yer bakmndan yetki kurallarnn kabahatler açsndan da geçerli olduu belirtildiinden, ÇK’nun 176 177 ALICA, Süheyla; “Türkiye’de Çevre Suçlar”; Uur Alacakaptan’a Armaan, stanbul Bilgi Üniversitesi Yaynlar, C:1, Derleyen: Mehmet Murat nceolu, 1.Bask, stanbul, Haziran-2008, s.77 vd ALICA, Süheyla; a.g.e., s.77-78 279 20/() bendinde öngörülen yetki kurallarnn bu çerçevede anlalmas ve yollama yaplan yasa hükümlerinin uygulamada gözetilmesi gerekir. ÇK’nun 20.maddesinin () bendinde geçen terimlerden, “kat atk”; üreticisi tarafndan atlmak istenen ve toplumun huzuru ile özellikle çevrenin korunmas bakmndan, düzenli bir ekilde bertaraf edilmesi gereken kat atk maddeleri, “tehlikeli atk”; fiziksel, kimyasal ve/veya biyolojik yönden olumsuz etki yaparak ekolojik denge ile insan ve dier canllarn doal yaplarnn bozulmasna neden olan atklar ve bu atklarla kirlenmi maddeleri, “kirli balast” ise; duran veya seyir halindeki tankerden gemiden veya dier deniz araçlarndan su üzerine brakldnda; su üstünde veya bitiik sahil hattnda petrol, petrol türevi veya ya izlerinin görülmesine neden olan veya su üstünde ya da su altnda renk deiiklii oluturan veya askda kat madde/emülsiyon halinde maddelerin birikmesine yol açan balast suyunu ifade etmektedir (2.md.). bb) Sanayi tesislerinden ve konutlardan kaynaklanan ihlaller: ÇK ve bu Kanun uyarnca çkarlan yönetmeliklere aykr olarak ülkenin egemenlik alanndaki denizlere ve yarglama yetkisine tabi olan deniz yetki alanlarna, içme ve kullanma suyu salama amacna yönelik sulara atk boaltlmas eylemi, konutlardan kaynaklanrsa verilecek idari para cezas her konut ve bamsz bölüm için belirlenmitir. Bu cezai sorumluluk, müstakil konutlarda konutu kullanana, dier konutlarda ise yöneticiye aittir. 20.maddenin (n) bendine göre, bu Kanunun 9 uncu maddesi uyarnca belirlenen koruma esaslarna, kaynan kendisine ve bu kayna besleyen yerüstü ve yer alt sularna, sulama ve drenaj kanallarna atk boaltanlarn bu eylemleri kabahat olarak tanmlanm ve idari para cezas verilecei öngörülmütür. Bu fiilin konutlarla ilgili olarak ilenmesi halinde her konut ve bamsz bölüm için idari para cezas öngörülmü ve bu cezai sorumluluun, müstakil konutlarda konutu kullanana, dier konutlarda ise yöneticiye ait olduu hükme balanmtr. Bu alanlarda Kanuna ve yönetmeliklere aykr olarak yaplan yaplar 3194 sayl mar Kanununda (32.md.) belirlenen esaslara göre yktrlr. g. yonlatrc olmayan radyasyon yaylm: ÇK’nun Ek 8’inci maddesinde, iyonlatrc olmayan radyasyon yaylm sonucu oluan elektromanyetik alanlarn çevre ve insan sal üzerindeki olumsuz etkilerinin önlenmesi için usul ve esaslarn ilgili kurum ve kurulularn görüleri alnarak Bakanlkça çkarlacak yönetmelikle belirlenecei öngörülmütür. “yonlatrc olmayan radyasyon” terimi; iyonlamaya neden olmayan elektromanyetik dalgalar, “elektromanyetik alan” terimi ise, elektrik ve manyetik alan bileenleri olan dalgalarn oluturduu alan ifade etmektedir (2.md.). 20.maddenin (i) bendinde, bu Kanunun Ek 8’inci maddesi uyarnca yürürlüe konulan yönetmelik hükümlerine aykr davrananlara verilecek olan idari para cezas düzenlenmitir. h. Atklar topraa verme: Kanunun 20.maddesinin (j) bendinde, Kanunda ve yönetmelikte öngörülen yasaklara ve standartlara aykr olarak veya önlemleri almadan atklar topraa verenlere ve bu fiilin konutlarla ilgili olarak ilenmesi halinde her konut ve bamsz bölüm için idari para cezas verilecei öngörül- 280 mütür. Konutlarla ilgili olarak ilenen fiillerde cezai sorumluluk, müstakil konutlarda konutu kullanana, dier konutlarda ise yöneticiyi aittir. . Biyolojik çeitliliin tahrip edilmesi ve ekosistemi korumaya yönelik kurallarn ihlali: ÇK’nun 9 uncu maddesinin (a) bendinde, “doal çevreyi oluturan biyolojik çeitlilik ile bu çeitlilii barndran ekosistemin korunmas esastr. Biyolojik çeitlilii koruma ve kullanm esaslar, yerel yönetimlerin, üniversitelerin, sivil toplum kurulularn görüleri alnarak belirlenir” hükmü yer almaktadr. Burada sözü edilen “biyolojik çeitlilik” terimi; ekosistemlerin, türlerin, genlerin ve bunlarn arasndaki ilikilerin tamamn, “ekosistem” terimi ise; canllarn kendi aralarnda ve cansz çevreleriyle ilikilerini bir düzen içinde yürüttükleri biyolojik, fiziksel ve kimyasal sistemi ifade etmektedir (2.md.). Anlan 9.maddenin (d) bendinin birinci paragrafna göre; ülke ve dünya ölçeinde ekolojik önemi olan, çevre kirlenmeleri ve bozulmalarna duyarl toprak ve su alanlarn, biyolojik çeitliliin doal kaynaklarn ve bunlarla ilgili kültürel kaynaklarn gelecek kuaklara ulamasn emniyet altna almak üzere gerekli düzenlemelerin yaplabilmesi amacyla Özel Çevre Koruma Bölesi olarak tespit ve ilan etmeye, bu alanlarda uygulanacak koruma ve kullanma esaslar ile plan ve projelerin hangi bakanlkça hazrlanp yürütüleceini belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkilidir. Anlan maddenin (e) bendinin ikinci paragrafnda, sulak alanlarn korunmas ve yönetimine ilikin usul ve esaslarn ilgili kurum ve kurulularn görüü alnarak Bakanlkça çkarlacak yönetmelikle belirlenecei, (f) bendinde ise; biyolojik çeitliliin sürdürülebilirliinin salanmas bakmndan nesli tehlike ve tehdit altnda olanlar ile nadir bitki ve hayvan türlerinin korunmasnn esas olduu, mevzuata aykr biçimde ticarete konu edilmelerinin yasak olduu öngörülmütür. Kanunun 20.maddesinin (k) bendinde yukarda belirtilen 9.maddenin (a) bendinde öngörülen hususlara aykr olarak biyolojik çeitlilii tahrip edenlere, (d) bendi uyarnca ilan edilen Özel Çevre Koruma bölgeleri için tespit edilen koruma ve kullanma esaslarna aykr davrananlara ve (e) bendinin ikinci paragraf uyarnca sulak alanlar için yönetmelikle belirlenen koruma ve kullanm usul ve esaslarna aykr davrananlar ile (f) bendinde belirlenen esaslara ve yasaklamalara aykr davrananlara 20.000 Türk Liras, (e) bendinin ikinci paragrafna aykr davrananlara ise 100.000 Türk Liras idari para cezas verilecei öngörülmütür. Yasa koyucu yerinde olarak, sulak alanlarn doal yaplarnn ve ekolojik dengenin korunmasn esas alarak bu durumda idari para cezasn dier eylemlere nazaran daha arlatrlm miktarda belirlemitir. Anlan 9.maddenin (e) bendinin birinci paragrafna göre, sulak alanlarn doldurulmas ve kurutulmas yolu ile arazi kazanlamaz. Bu hükme aykr olarak arazi kazanlmas halinde söz konusu olan faaliyet sahibince eski haline getirilir. i. Anz yakma: ÇK’nun Ek 1.maddesinin (c) bendine göre, anz yaklmas, çayr ve mer’alarn tahribi ve erozyona sebebiyet verecek her türlü faaliyet yasaktr. Ancak, ikinci ürün ekilen yörelerde valiliklerce hazrlanan eylem plan çerçevesinde ve valiliklerin sorumluluunda kontrollü anz yakmaya izin verilebilir. 281 20.maddenin (l) bendinin birinci paragrafna göre; bu Kanunun Ek 1 inci maddesinin (c) bendine aykr olarak anz yakanlara her dekar için hesaplanacak miktarda idari para cezas verilecei öngörülmütür. Anz yakma fiilinin orman ve sulak alanlara bitiik yerler ile meskun mahallerde ilenmesi durumunda ceza be kat artrlr. j. Kum, çakl ve benzeri maddeleri alma: ÇK’nun Ek 1 inci maddesinin (d) bendine göre; ülkenin egemenlik alanlarndaki denizlerden, akar ve kuru dere yataklarndan, göl yataklarndan ve tarm arazilerinden kum, çakl ve benzeri maddelerin alnmas ile ilgili esaslar ilgili kurum ve kurulularn görüleri alnarak Çevre ve Orman Bakanlnca çkarlacak yönetmelikle belirlenir. 20.maddenin (l) bendinin ikinci paragrafnda; bu Kanunun Ek 1 inci maddesinin (d) bendi uyarnca tespit edilen esaslara aykr olarak ülkenin egemenlik alanlarndaki denizlerden ve kazasna tabi olan deniz yetki alanlarndan, akarsular ve göller ile tarm alanlarndan belirlenen esaslara aykr olarak kum, çakl ve benzeri maddeleri alanlara metreküp bana verilecek olan idari para cezas belirlenmitir. k. Çevre yönetim birimi kurma ve çevre görevlisi bulundurma yükümlülüünün ihlali: ÇK’nun Ek 2 nci maddesine göre, faaliyetleri sonucu çevre kirliliine neden olacak veya çevreye zarar verecek kurum, kurulu ve iletmeler çevre yönetim birimi kurmak, çevre görevlisi istihdam etmek veya Bakanlkça yetkilendirilmi, kurum ve kurululardan bu amaçla hizmet satn almakla yükümlüdürler. Bu konuyla ilgili usul ve esaslar Bakanlkça çkarlacak yönetmelikle belirlenir. 20.maddenin (m) bendinde bu Kanunun Ek 2 nci maddesinde öngörülen çevre yönetim birimini kurmayanlara, çevre görevlisi bulundurmayanlara ya da Bakanlkça yetkilendirilmi firmalardan hizmet almayanlara verilecek idari para cezalar düzenlenmitir. l. Acil durum planlar yapma yükümlülüünün ihlali: ÇK’nun 11.maddesinde, faaliyetleri nedeniyle çevreye olumsuz etkileri olabilecek kurum, kurulu ve iletmeler tarafndan, faaliyetlerine ilikin olas bir kaza durumunda, kazann çevreye olumsuz etkilerini kontrol altna almak ve azaltmak üzere acil durum planlar hazrlanmas zorunluluu getirilmitir. 20.maddenin (o) bendinde, söz konusu acil durum planlarn yönetmelikle belirlenen usul ve esaslara uygun olarak hazrlanmayan ve bu planlarn olarak hazrlamayan ve bu planlarn uygulanmas için gerekli tedbirleri almayan, ekip ve ekipmanlar bulundurmayanlar ile yerel, bölgesel ve ulusal acil durum planlarna uymayanlara idari para cezas verilecei öngörülmütür. m. Mali sorumluluk sigortasn yaptrmamak: ÇK’nun 13.maddesinin altnc ve devam fkralarnda belirtilen mesleki faaliyetleri nedeniyle kurum, kurulu ve iletmelere mali sorumluluk sigortas yaptrma faaliyeti getirilmitir. Buna göre; Tehlikeli kimyasallarn üretimi, sat, depolanmas, kullanlmas ve tanmas faaliyetleri ile tehlikeli atklarn toplanmas, tanmas, geçici ve ara depolanmas, geri kazanm, yeniden kullanlmas ve bertaraf faaliyetlerinde bulu- 282 nanlar, bu Kanun ile getirilen yükümlülükler açsndan müteselsilen sorumludurlar. Sorumlular bu Kanunda belirtilen mesleki faaliyetleri nedeniyle oluacak bir kaza dolaysyla üçüncü ahslara verebilecekleri zararlara kar tehlikeli kimyasal ve tehlikeli atk mali sorumluluk sigortas yaptrmak zorunda olup faaliyetlerine balamadan önce Bakanlkta gerekli izni alrlar. Sigorta yaptrma zorunluluuna uymayan kurum, kurulu ve iletmelere bu faaliyetler için izin verilmez. Bu maddede öngörülen mali sorumluluk sigortas, mali yeterliliklerine göre, Hazine Müstearlnca belirlenen sigorta irketleri tarafndan ya da bal olduu Bakann onay ile Hazine Müstearlnca çkarlacak bir yönetmelikle oluturulacak bir havuz tarafndan temin edilir. Havuzun yönetim ve ileyii ile ilgili usul ve esaslar da ayn yönetmelikle belirlenir. Havuz, sigorta ve/veya reasürans havuzu eklinde oluturulur. Kamu adna havuzda belirli bir payn korunmasna karar verilmesi hususunda Hazine Müstearlnn bal bulunduu Bakan yetkilidir. Havuzun balangç giderleri için geri ödenmek için Hazine Müstearl bütçesinden avans kullandrlabilir. Havuzun yükümlülükleri, prim gelirleri ve bunlarn getirileri, piyasalardan salayaca reasürans ve benzeri korumalar ve ödeme gücüyle snrldr. Bakanlk, Hazine Müstearlnn uygun görüünü almak kaydyla, tehlikeli kimyasallar ve tehlikeli atklarla ilgili faaliyetlerde bulunanlarn mali sorumluluk sigortas yaptrma zorunluluunu, bu sigortaya ilikin genel artlar ile tarife ve talimatlarn yürürlüe girmesinden itibaren en çok bir yl ertelemeye yetkilidir. Her bir sorumlu tarafndan yaptrlacak mali sorumluluk sigortasna ilikin sigorta genel artlar Hazine Müstearlnca onaylanr. Mali sorumluluk sigortas tarife ve talimatlar Hazine Müstearlnn bal olduu Bakan tarafndan tespit edilir. Hazine Müstearlnn bal olduu Bakan tarifeyi serbest brakmaya yetkilidir. Bu maddede öngörülen mali sorumluluk sigortasn yaptrmayanlara Kanunun 20.maddesinin (p) bendi uyarnca idari para cezas verilir. n. Kat atk ve evsel kat atklarla ilgili yasaklara veya snrlamalara aykr davranlar: ÇK’nun 11.maddesinde atklarla ilgili yasaklara veya snrlamalara yer verilmitir. Buna göre; evsel atklar hariç olmak üzere, atk tama ve/veya toplama ilerini yapan kurum veya kurulular Bakanlktan lisans almak zorundadr. Evsel atklarn tama ve toplama ilerini yapan kurum ve kurulular Bakanlkça kayt altna alnr. Tehlikeli atk üreticileri, yönetmelikle belirlenecek esaslara göre atklarn bertaraf etmek veya ettirmekle yükümlüdürler. Atk üreticileri uygun metot ve teknolojileri ile atklarn en alt düzeye düürecek tedbirleri almak zorundadrlar. Atklarn üretiminin ve zararlarnn önlenmesi veya azaltlmas ile atklarn geri kazanlmas ve geri kazanlabilen atklarn kaynanda ayr toplanmas esastr. Atk yönetim planlarnn hazrlanmasna ilikin esaslar, Bakanlkça çkarlacak yönetmelikle düzenlenir. Bu yasaklara veya snrlamalara aykrlklarn yaptrm ÇK’nun 20.maddesinin (r) bendinde gösterilmitir. Buna göre bu Kanunda ve yönetme- 283 liklerde öngörülen usul ve esaslara, yasaklara veya snrlamalara aykr olarak atk toplayan, tayan, geçici ve ara depolama yapan, geri kazanan, geri dönüüm salayan, tekrar kullanan veya bertaraf edenlere ve ithal edenlere idari para cezas verilecektir. o. Umuma açk yerlerde çevreyi kirletmek: 20.maddenin (s) bendinde, salkl ve dengeli bir çevrede yaama hakkn koruyucu bir düzenlemeye yer verilmitir. Buna göre, umuma açk yerlerde her ne ekilde olursa olsun çevreyi kirletenlere 100 Türk Liras idari para cezas verilecektir. Kanunun 2.maddesindeki tanma göre, “kirleten” terimi; faaliyetleri srasnda veya sonrasnda dorudan veya dolayl olarak çevre kirliliine, ekolojik dengenin ve çevrenin bozulmasna neden olan gerçek ve tüzel kiileri ifade etmektedir. ö. Tehlikeli atklar ve tehlikeli kimyasallar ile ilgili yasaklara ve snrlamalara aykrlklar: Tehlikeli atklar ve tehlikeli kimyasallarn ortak özellikleri; fiziksel, kimyasal ve/veya biyolojik yönden olumsuz etki yaparak ekolojik denge ile insan ve dier canllarn doal yaplarnn bozulmasna neden olmalardr. Kanunun 13.maddesinin 1-6.fkralarnda tehlikeli kimyasallar ve atklarla ilgili yasaklar ve snrlamalar getirilmitir. Buna göre; tehlikeli kimyasallarn belirlenmesi, üretimi, ithalat, atk konumuna gelinceye kadar geçen süreçte kullanm alanlar ve miktarlar, etiketlenmesi, ambalajlanmas, snflandrlmas, depolanmas, risk deerlendirilmesi, tanmas ile ihracatna ilikin usul ve esaslar ilgili kurum ve kurulularn görüleri alnarak Bakanlkça çkarlacak yönetmelikle belirlenir. Yönetmelik hükümlerine aykr olarak piyasaya sürüldüü tespit edilen tehlikeli kimyasallar ile bu kimyasallar içeren eya, bunlar sat ve kullanm amacyla piyasaya süren kurum, kurulu ve iletmelere toplattrlr ve imha ettirilir. Nakil ve imha için gereken masraflar ilgililerince karlanr. Bu yükümlülüün yerine getirilmemesi halinde bu masraflar, ilgili kurum, kurulu ve iletmelerden 6183 sayl Amme Alacaklarnn Tahsil Usulü Hakknda Kanun hükümlerine göre tahsil edilir. Babakanlk D Ticaret Müstearl baz yaktlarn, maddelerin, atklarn, tehlikeli kimyasallar ile bu kimyasallar içeren eyalarn ithalini, Bakanln görüünü alarak yasaklayabilir veya kontrole tabi tutabilir. Tehlikeli atklarn ithalat yasaktr. Tehlike atklarn tanm ile tehlikeli atklarn oluum aamasndan itibaren depolanmas, ayrlmas, geçici ve ara depolanmas, geri kazanlmas, yeniden kullanlmas, tanmas, bertaraf, bertaraf sonras kontrolü, ihracat, transit geçii, ambalajlanmas, etiketlenmesi, denetimi ve atk yönetim planlarnn hazrlanmas ile ilgili usul ve esaslar Bakanlkça yaymlanacak yönetmelikle belirlenir. Dier yandan, 5607 sayl Kaçakçlkla Mücadele Kanununun “yasak eyann geri gönderilmesi” baln tayan 12.maddesinin 2.fkrasnda; “kaçakçlk suçunun konusunu, toplum ve çevre sal yönünden tehlikeli ve zararl eya ile atk maddelerin oluturmas halinde, ilgililer hakknda soruturma ilemleri 284 balatlmakla birlikte, bunlar gümrük yetkilileri tarafndan derhal getirildii ülkeye iade edilir.” hükmüne yer verilmitir. ÇK’nun 20.maddesinin (t) bendinde; tehlikeli atklarn her ne ekilde olursa olsun ülkeye giriini salayanlara (ayr ayr), (u) bendinde; tehlikeli atklar ilgili mercilere ön bildirimde bulunmadan ihraç eden veya transit geçiini yapanlara, (v) bendinde; bu Kanununda ve ilgili yönetmeliklerde öngörülen yasaklara veya snrlamalara aykr olarak tehlikeli atklar toplayan, ayran, geçici ve ara depolama yapan, geri kazanan, yeniden kullanan, tayan, ambalajlayan, etiketleyen, bertaraf ede ve ömrü dolan tehlikeli atk bertaraf tesislerini kurallara uygun olarak kapatmayanlara idari para cezalar verilecei hükme balanmtr. Maddenin (y) bendinde ise, tehlikeli kimyasallar ve bu kimyasallar içeren eyay bu Kanunda ve ilgili yönetmeliklerde belirtilen usul ve esaslara, yasak ve snrlamalara aykr olarak üreten, ileyen, ithal ve ihraç eden, tayan, depolayan, kullanan, ambalajlayan, etiketleyen, satan ve sata sunanlara idari para cezas verilecei öngörülmütür. 3) Cezalar Etkileyen Nedenler: 20.maddenin 2.fkrasna göre, bu maddenin (k), (l), (r), (s), (t), (u), (v) ve (y) bentlerinde öngörülen idari para cezalar kurum, kurulu ve iletmelere üç kat olarak verilir. letme, özel veya tüzel iki veya daha fazla kiinin belirli bir amaç etrafnda birleerek oluturduklar ekonomik ve ticari bir faaliyettir. Kurulu; ticari bir oluum, toplumsal, üretimsel bir görevle oluturulmu örgütlenme, kurum ise; resmi, yasal veya geleneksel olarak benimsenmi kurallar ve uygulamalar bütünü ile bunlarn sürdürülmesi, yaatlmas amacyla oluturulmu, kamu hizmeti gören örgütlenmeler eklinde tanmlanabilir. 20.maddenin 3.fkrasna göre; bu maddede öngörülen ceza miktarlarn on katna kadar artrmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir. Maddenin son fkrasnda bir içtima kuralna yer verilmitir. Buna göre, bu maddenin uygulanmasnda Türk Ceza Kanunu ile dier kanunlarn, fiilin suç oluturmas haline ilikin hükümleri sakldr. Dier bir anlatmla idari ceza verilmesi ayn fiilden dolay TCK ve özel kanunlar uyarnca suç tanm yaplan hallerde soruturma ve kovuturma yaplmasna engel oluturmayacaktr. Nitekim ÇK’nun 27.maddesinde, bu Kanunda yazl fiiller hakknda verilecek idari nitelikteki cezalarn bu fiiller için dier kanunlarda yazl cezalarn uygulanmasna engel olmayaca hükme balanmtr. *'4/Ā:'?1'8'82'8/ 3K\`[GZGG_QϚXϚNKYGVRGTGT¥K\XKVGXGIK`GYϚTϚTOVZGROMKXKQZOÝOTJKTOJGXK _KXOTK MK¥KXKQ VGXG IK`GYϚTϚT QϚYSKT OVZGROTK QϚYSKT XKJJOTK QGXGX \KXORSKYOTJK N[Q[QG[_GXRϚQH[R[TSGJϚÝϚNGQQϚTJG 1GXGX\KXKT*GTϙĄZG_'RZϙTIϙ*GOXKYOTIK:KZQOQ.GQOSOTOTG¨ϙQRGSGRGXϙJOTRKTJOQZKT \KJUY_GJGQOHKRMKRKXOTIKRKTJOQZKTYUTXGOĄOTMKXKàOM·X½Ą½RJ½ *G\GYG_ϙRϙK\XK1GT[T[[_GXϙTIGVGXGIK`GYϙ\KXORSKYOTKOROĄQOT M½TR½ OĄRKSOT OVZGRO OYZKSO_RK G¨ϙRSϙĄ! ϘJGXK 3GNQKSKYOTIK ZGXONRO Z[ZGTGQRG ¨K\XK_OQOXRKZZOàOZKYHOZKJORKTJG\GIϙ_GYG_ϙRϙ?GYGTϙTSGJJKYOTOTHOXOTIOLϙQXGYϙTϙ 285 ONRGRKZSKYOTKJKTO_RK_OTKG_Tϙ?GYGTϙT\KSGJJKRKXO[_GXϙTIGROXG VGXG IK`GYϙ \KXORSKYO MKXKQZOàOTJKT H[ SOQZGXG OROĄQOT VGXG IK`GYϙTJG N[Q[QG G_QϙXϙRϙQ H[R[TSGJϙàϙ MKXKQ¨KYO_RK JG\GTϙT H[ QϙYSϙTϙT XKJJOTK LG`RG_G OROĄQOT ROXG VGXGIK`GYϙTϙTOYKOVZGROTKQGXGX\KXORSOĄH[QGXGXZGXGLRGXIGZKS_O`KJORSOĄZOX YG_ϙRϙ ϘJGXO ?GXMϙRGSG ;Y[R½ ?GYGYϙTϙT SGJJKYOTOT LϙQXGYϙTJG OJGXO _GXMϙ _KZQOYOTOT OJGXO K_RKS \K OĄRKSRKXOT N[Q[QG [_M[TR[à[T[T JKTKZOSO ORK YϙTϙXRϙ URJ[à[ OJGXO SGNQKSKRKXOT _KXOTJKROQ JKTKZOSO _GVGSG_GIGQRGXϙ _½X½ZSK M·XK\OTOT _GYGRGXJG M·YZKXORKTĄKQRK\KKYGYRGXG[_M[TURGXGQ_KXOTKMKZOXORSKYOTOQϙYϙZRG_GIGQOJGXOK_RKS\K OĄRKSTOZKROàOTJK\K_GOJGXKTOTZGQJOX_KZQOYOTOTQGRJϙXϙRGIGQHO¨OSJK_GXMϙQGXGXϙ\KXKSK _KIKQRKXON½QSKHGàRGTSϙĄZϙX ϘJGXK3GNQKSKYOTIKOJGXKIK\KXORKTVGXGIK`GYϙZ[ZGXϙTϙTHKROXRKTSKYOTJKNGTMO QXOZKXRKXOT JOQQGZK GRϙTSGYϙTϙT MKXKQZOàO N[Y[YRGXϙ G¨ϙQRGTJϙQZGT YUTXG SK\`[GZG G_QϙXϙ NKYGVRGTGTVGXGIK`GYϙTGOROĄQOTOĄRKSOTOVZGROTKQGXGX\KXORSKYOMKXKQOXQKTOJGXK_KXOTK MK¨KXKQVGXGIK`GYϙTϙTROXGRϙQQϙYSϙTϙTN[Q[QG[_M[TH[R[TSG_GXGQOVZGRO TKGXZGTQϙYϙSO¨OTJG\GTϙTXKJJOTKQGXGX\KXORSKYOTJKOYGHKZM·X½RSKSOĄZOX '¨ϙQRGTGTTKJKTRKXRKZKS_O`KQUT[3[àRGϘJGXK3GNQKSKYOTOTM½TR½ + 1 YG_ϙRϙ QGXGXϙTϙT (5@;23'9/4' ?:2 QGXGX NGXIϙ ORK LG`RG _GZϙXϙRGT ?:2 NGXIϙT ZKS_O` OYZKSOTJKH[R[TGT JG\GIϙ_G OGJKYOTKJUY_GTϙT GJϙ MK ¨KTSGNQKSK_KM·TJKXORSKYOTKM½T½TJKU_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO *GT* K\XK1OXROROÝOTKTKJKTURGTJG\GIϚYOZK_KYG_ϚRϚ?GYGTϚTSGJJKYO TOTONRGROTKJKTO_RKVGXGIK`GYϚ\KXORSKYOTJKN[Q[QGG_QϚXϚRϚQH[R[TSGSGQZGOYKJK! 6GXGIK`GYϚNKYGVRGTϚXQKTYOZK_KQ[X[R[ā\KOāRKZSKRKXO¥OT´TM´XºRKTSOQZGXº`KXOT JKTIK`G\KXORSKYOTJKOYGHKZYO`ROQM´XºRSKJOÝONGQQϚTJG .½Q½S\KXKT*GTϙĄZG_ϘJGXO*G\G*GOXKRKXO1[X[R[TIGJUY_GTϙTZKQKSS½RKZZOàO M·X½RSKQRKJG\GIϙTϙT_½X½ZSKTOTJ[XJ[X[RSGYϙOYZKSOM·X½Ą½RSK_KXKQJUY_GOTIKRKTJO MKXKàOM·X½Ą½RJ½ *G\G!Ϙ`SOXϘROϘR¨KYO(KRJKYOSK\QOOTJKH[R[TGT_G`RϙQYOZKTOTGXϙZSGZKYO YOTOT URSGJϙàϙ _GVϙRGT [_GXϙRGXG XGàSKT JK Q[X[RSGJϙàϙ MKXKQ¨KYO_RK YG_ϙRϙ K\XK 1GT[T[T[T SGJJKYOTOT LϙQXGYϙTG G_QϙXϙRϙQ TKJKTO_RK G_Tϙ 1GT[T[T SGJJKYO [_GXϙTIG :2 VGXG IK`GYϙ \KXORSKYOTK OROĄQOT M½TR½ YG_ϙRϙ OĄRKSOT OVZGRO OYZKSO_RKG¨ϙRSϙĄZϙX Ϙ`SOXϘJGXK3GNQKSKYOM½TR½+ 1 YG_ϙRϙQGXGXϙ_RG! JG\GIϙYOZKJKGZϙQY[RGXϙTLUYKVZOQZKZUVRGTJϙàϙ¨K\XKSK\`[GZϙN½Q½SRKXOTKM·XKGZϙQY[ ZKYOYOTOTQ[X[RSGYϙ`UX[TR[URSGYϙTGQGXĄϙTZ½S[_GXϙRGXGQGXĄϙTGZϙQY[ZKYOYOQ[X[ZSG_G XGQ ¨K\XK QOXROROàOTO ·TRKSK QUT[Y[TJG MKXKQRO ZKJHOXRKX GRϙTSGJϙàϙTJGT JG\G QUT[Y[ OĄRKSJKSK\`[GZGG_QϙXϙRϙQH[R[TSGJϙàϙMKXKQ¨KYO_RKJG\GTϙTXKJJOTKQGXGX\KXSOĄZOX 286 ([QGXGXQGXGXJ½`KRZSKGĄGSGYϙTJG*GTϙĄZG_'RZϙTG*GOXKYOTOTM½TR½ + 1 YG_ϙRϙ QGXGXϙ_RG! JG\GIϙTϙT LOORO TKJKTO_RK YG_ϙRϙ K\XK 1GT[T[TJG·TM·X½RKTVGXGIK`GYϙTϙTYG_ϙRϙ:½XQ)K`G1GT[T[T[TYG_ϙRϙ?GYG_ RGJKàOĄZOXORKTN½Q½SRKXO[_GXϙTIGGXZZϙXϙRSGYϙY[XKZO_RKNKYGVRGTSGYϙTϙTMKXKQZOàOURG_JG JG\GIϙYOZKTOTGXϙZSGZKYOYOTOTH[R[TSGJϙàϙ\K_GVϙRGT[_GXϙRGXGXGàSKTJKQ[X[RSGJϙàϙ H[ TKJKTRK JK ¨K\XK QOXROROàOTK YKHKHO_KZ \KXORJOàO HKROXZORKXKQ YG_ϙRϙ ?GYGTϙT G \K YUT SGJJKRKXO [_GXϙTIG Q[X[R[Ą \K OĄRKZSKRKX O¨OT ·TM·X½RKT VGXG IK`GYϙ \KXORJOàOTOT GTRGĄϙRJϙàϙ H[ J[X[SJG ¨K\XK QOXROROàOTK YKHKHO_KZ \KXKT JG\GIϙ_G YG_ϙRϙ 1GT[T [_GXϙTIG VGXG IK`GYϙ \KXORSKYOTJK N[Q[QG G_QϙXϙRϙQ H[R[TSGSGQZG OYK JK YG_ϙRϙ1GT[TOJGXOVGXGIK`GRGXϙTϙTNKYGVRGSG_·TZKSOTOJKàOĄZOXJOàOMOHOZGZORYOZK RKXOQ[X[R[Ą\KOĄRKZSKRKXQGVYGSϙTGJGMOXSKJOàOTJKTH[N[Y[YRGXϙTM·`·T½TJKH[R[T J[X[RSGYϙ Y[XKZO_RK _KTOJKT HOX QGXGX \KXORSKYO MKXKQZOàO MKXKQ¨KYO_RK HU`[RS[Ą! ϘJGXK 3GNQKSKYO! JGNG YUTXG ¨ϙQGXϙRGT HOX 1GT[TRG :½XQ )K`G 1GT[T[TJG JKàOĄOQROQ _GVϙRJϙ àϙTJGT JGNG ·TIK :½XQ )K`G 1GT[T[TJG JKàOĄOQROQ _GVGT YG_ϙRϙ 1GT[TG M·XK NK YGVRGTGT¨K\XKVGXGIK`GRGXϙTϙTGXZZϙXϙRSGYϙTϙ·TM·XKT(GQGTRGX1[X[R[1GXGXϙTϙT[_M[RG TGSG_GIGàϙJG\GIϙTϙTLOOROTKJKTO_RKYG_ϙRϙK\XK1GT[T[TJG·TM·X½RKTVGXGIK`G YϙTϙTYG_ϙRϙ:½XQ)K`G1GT[T[T[TYG_ϙRϙ1GT[TRGJKàOĄZOXORKTN½Q½SRKXO[_GXϙTIG GXZZϙXϙRSGYϙY[XKZO_RKNKYGVRGTSGYϙMKXKQKIKàOTJKTHGNOYRKHU`SGQGXGXϙTϙTH[H·R½S½ TK [_GXGQ VGXG IK`GYϙTϙT H[ H·R½S½TK _·TKROQ JG\GTϙT! XKJJOTK QGXGX \KXSOĄ H[TG QGXĄϙRϙQ! K\XK 1GT[T[TJG ȔOĄRKZSKRKXȕ _GTϙTJG GXϙZSG ZKYOYO \K YOYZKSOTO Q[XSGQRG _½Q½SR½Z[Z[RGTGTIGQ?GYGJGZGTϙSϙ_GVϙRSGSϙĄȔQ[X[Sȕ\KȔQ[X[R[ĄȕZKXOSRKXO_RK TK_OT GSG¨RGTJϙàϙTϙT GXGĄZϙXϙRSGYϙ MKXKQZOàO! HOX GXYG ½`KXOTJK K\RKX _GVGXGQ QUSĄ[R[Q OROĄQOYOTKMOXSOĄK\YKRGZϙQYUX[T[T[¨·`SKQO¨OTHOXGXG_GMKRSOĄKSKQ\KVGXGRGXϙTϙHOX GXG_G QU_S[Ą H[T[ YGàRGSGQ O¨OT _·TKZOS UR[ĄZ[XS[Ą HOX UXMGTO`K HOXROàOT Q[X[S \K Q[X[R[Ą QGVYGSϙTJG ZGTϙSRGTSGYϙ MKXKQZOàO QGZ S½RQO_KZO QGT[T[ QGVYGSϙTJG HOX GXYG ½`KXOTJKQOHOXJKT¨UQ_GVϙ_GOROĄQOTURGXGQQ[X[RGTY·`RKĄSK_KHGàRGTGT_·TKZOSVRGTϙ UR[ĄZ[X[RSGYϙ`UX[TR[H[R[TGT_·TKZOSOQGZSGROQRKXOQ[X[R[ZGXGLϙTJGT_GVϙRGT\KOĄRKZ SKVXUPKYO_GVϙRSGYϙ`UX[TR[R[à[URGTHOXUR[Ą[S[TQ[X[S\KQ[X[R[ĄURJ[à[TJGQ[ĄQ[ URSGJϙàϙ H[ N[Y[YRGX JOQQGZK GRϙTJϙàϙTJG HOX _·TKZOSO H[R[TGT \K QUT[ZZGT UR[ĄGT JG\GIϙ _G`RϙQ QUT[Z YOZKYOTOT YG_ϙRϙ ?GYGTϙT SGJJKYOTJK HKROXZORKT GXϙZSG ZKYOYO Q[XSGQRG_½Q½SR½Q[X[S\KQ[X[R[ĄQGVYGSϙTJGURJ[à[T[TQGH[R½MKXKQZOàOTJKTVGXG IK`GYϙTϙT NKYGHϙTJG QGZϙ Z[ZGXϙTJGQO GXZZϙXϙSϙT [_M[RGTSGYϙ MKXKQZOàO MKXKQ¨KYO_RK HU`SGQGXGXϙTϙTH[QϙYSϙTG[_SG_GXGQORQQGXGXϙTJGϙYXGXKZSOĄ\KVGXGIK`GYϙTϙT½¨QGZ GXZZϙXϙRSGYϙ Y[XKZO_RK NKYGVRGTGXGQ :2ȑ_K _·TKROQ JG\GTϙT XKJJOTK GXZG QGRGTIK`GTϙTOVZGROTKQGXGX\KXSOĄZOX *G\GIϙϘ`SOXϘJGXK3GNQKSKYOTOTM½TR½+ 1 YG_ϙRϙϙYXGXQGXGXϙTϙTZKS_O`KTOTIKRKTKXKQHU`[RSGYϙTϙOYZKSKQZKJOX 287 YG_ϙRϙK\XK1GT[T[T[TSGJJKYOTJKQOXRKZSK_GYGàϙJ½`KTRKTSOĄLϙQ XGYϙTJG ȔQOXRKTSK ONZOSGROTOT H[R[TJ[à[ J[X[SRGXJG ORMORORKX QOXRKTSK_O ·TRKSKQRK QOXRKTSKTOTSK_JGTGMKRJOàONGRRKXJKQOXRKZKTQOXRKTSK_OJ[XJ[XSGQQOXRKTSKTOTKZQO RKXOTOMOJKXSKQ\K_GG`GRZSGQO¨OTMKXKQROZKJHOXRKXOGRSGQRG_½Q½SR½J½XRKXȕN½QS½_KX GRSϙĄ\KG_Tϙ?GYGTϙTSGJJKYOTOTGHKTJOTJKJKH[_½Q½SR½R½à½_KZQOROSKXIORKXIK [Y[R½TK M·XK _GVϙRGT HORJOXOSK XGàSKT _KXOTK MKZOXSK_KT MKX¨KQ QOĄORKXK HOT ROXG VGXGIK`GYϙ\KXORKIKàOJ½`KTRKTSOĄZOX *G\GQUT[Y[OĄRKSJKJG\GIϙYOZKTOTGXϙZSGZKYOYOTOTH[R[TSGJϙàϙ[_GXϙRGXGQGXĄϙT JGQ[XSGJϙàϙH[Y[XKZRK¨K\XKQOXROROàOTKTKJKTURJ[à[HKROXZORKXKQK\XK1GT[T[T[T SGJJKYOTOTLϙQXGYϙTϙONRGROTKJKTO_RKSGJJKTOTGHKTJO[_GXϙTIGVGXGIK`GYϙ\K XORJOàO ș HKROXZORSOĄYK JK VGXG IK`GYϙTϙT NKYGVRGTSGYϙTJG G_Tϙ SGJJKTOT YUT LϙQXGYϙTJG _KX GRGT GTϙRGT LOORRKXOT Q[X[R[Ą \K OĄRKZSKRKXIK OĄRKTSKYO NGROTJK IK`GTϙT ½¨ QGZϙ URGXGQ \KXORKIKàON½QS½[_GXϙTIG½¨QGZGXZZϙXϙRSGQY[XKZO_RKNKYGVRGTGXGQQ[X[R[Ą\KOĄRKZSKRKX O¨OT·TM·X½RKTIK`GSOQZGXϙTϙTOYZKTORJOàOGTRGĄϙRSGQZGJϙX ([ J[X[SJG [_[ĄSG`RϙàϙT ¨·`½SRKTKHORSKYO O¨OT JG\GIϙ _G`RϙQ QUT[Z YOZKYOTOT YZGZ½Y½T½T HKROXRKTSKYO \K Q[X[S \K Q[X[R[Ą QGVYGSϙTJG UR[V URSGJϙàϙTϙT ZKYVOZO MK XKQSKQZKJOX ϘJGXK3GNQKSKYOTIK·`KR\K_GZ½`KROQO\K_GJGNGLG`RGQOĄOTOTHKROXROHOXGSG¨KZ XGLϙTJGHOXRKĄKXKQUR[ĄZ[XJ[QRGXϙGTIGQKQUTUSOQ\KZOIGXOHOXLGGRO_KZURGXGQZGTϙSRGTG SG_GT \K H[ TKJKTRK ȔOĄRKZSKȕ URGXGQ GJRGTJϙXϙRGSG_GT UR[Ą[SRGXϙT ȔQ[X[Sȕ \K ȔQ[X[R[Ąȕ ZKXOSO ORK ZGTϙSRGTSGYϙTϙT `UX[TR[ URJ[à[ HKROXZORKXKQ JG\GIϙ YOZKTOT YG_ϙRϙ ?GYGTϙT SGJJKYO QGVYGSϙTJG ȔQ[X[Sȕ \K ȔQ[X[R[Ąȕ URJ[à[ YUT[I[TG \GXϙRSϙĄZϙX YG_ϙRϙ ?GYGJG ȔQ[X[Sȕ \K ȔQ[X[R[Ąȕ ZGTϙSϙ _GVϙRSGSϙĄ UR[V N[Q[Q[T NKX GRGTϙ O¨OT MK¨KXRO ZGTϙSRGSGRGX JG H[R[TSGJϙàϙTJGT GTϙRGT ZKXOSRKXOT Q[RRGTϙRϙĄϙ \K ?GYGRGXJG_KX\KXORSKGSG¨RGXϙJOQQGZKGRϙTGXGQZGTϙSRGTSGRGXϙMKXKQSKQZKJOX 9·`R½QGTRGSϙURGXGQQ[X[S K\ROROQGORKUXZGQRϙQS½RQO_KZMOHOOTYGTRGXZGXGLϙTJGT UR[ĄZ[X[RGT ĄK_ S½KYYKYK! Q[X[R[Ą OYK ZUVR[SG NO`SKZ GSG¨ \K M·XK\O_RK Q[X[RGT NKX ĄK_Q[X[SZKYOYS½KYYKYKURGXGQZGTϙSRGTSGQZGJϙX:½XQ¨KY·`R½QZK_KXGRGTH[ZGTϙS RGX GTϙRGT ZKXOSRKXOT N[Q[QO GTRGSRGXϙ ORK HOXKHOX ·XZ½ĄSKJOàOTJKT N[Q[Q GRGTϙTJG H[ ZKXOSRKXOT QGXĄϙRϙQRGXϙ UXZG_G QUT[R[XQKT _GYGRGXJG _KX \KXOROĄ GSG¨RGXϙ H[ QGVYGSJG YG_ϙRGTZ½`KRQOĄOROQRKXJOQQGZKGRϙTGXGQ_UX[SRGTϙVHOXYUT[IG\GXϙRGHORKIKQZOXKĄOZRO_GYG RGXJG Q[X[S \K Q[X[R[ĄRGX TOZKROQRKXOTK M·XK LGXQRϙ J½`KTRKSKRKXRK _KX GRSGQRG HOXROQZK MKTKRURGXGQHOXZGTϙSRGSG_GVSGQMKXKQOXYK!Q[X[R[Ą ZOIGXOHOXUR[Ą[SZUVR[SYGR½XK ZOSYKR HOX M·XK\RK UR[ĄZ[X[RS[Ą ·XM½ZRKTSK Q[X[S JG! XKYSO _GYGR \K_G MKRKTKQYKR URGXGQ HKTOSYKTSOĄ Q[XGRRGX \K [_M[RGSGRGX H½Z½T½ ORK H[TRGXϙT Y½XJ½X½RSKYO _GĄGZϙR SGYϙ GSGIϙ_RG UR[ĄZ[X[RS[Ą QGS[ NO`SKZO M·XKT ·XM½ZRKTSKRKX ĄKQROTJK ZGTϙSRGTSGYϙ S½SQ½TJ½X 288 ([ HGàRGSJG HOXJKT ¨UQ MKX¨KQ QOĄOTOT HOX GXYG ½`KXOTJK QϙYG Y½XKJK \K J½Ą½Q SGRO_KZRK S½ĄZKXKQKT K\ _GVSGQ GSGIϙ_RG HOXGXG_G MKRKXKQ QUT[Z QUUVKXGZOLO ĄKQROTJK UXZGQRϙQ Q[XSGYϙ QUUVKXGZOLOT GSGIϙ MKX¨KQRKĄZOQZKT YUTXG JG QGZ S½RQO_KZOTK MK¨ORSKQ Y[XKZO_RK UXZGQ ONZO_G¨RGXϙT YOZK _·TKZOSO_RK QGXĄϙRGTSG_G JK\GS KJORSKYOTOT _[QGXϙJG ZGTϙSRGTGTLGGRO_KZRKXQGVYGSϙTJGJKàKXRKTJOXORSKYOTKN[Q[QKTURGTGQH[R[TSGSGQZG JϙX *OàKXZGXGLZGTQ[X[S\KQ[X[R[ĄGYG_ϙRϙ?GYGJGTKĄKQORJK_KX\KXORJOàO\K_G YGQU_[I[T[TGSGIϙJGJKàKXRKTJOXORSKQMKXKQOXYK!YG_ϙRϙK\XK1GT[T[ORK¨K\XK TOT QUX[TSGYϙTG OROĄQOT ·TRKSRKX _GYGQRGX _½Q½SR½R½QRKX \K _GVZϙXϙSRGX J½`KTRKTOXQKT LGGRO_KZRKXOT\KH[TRGXϙMKX¨KQRKĄZOXKTRKXOTTOZKROQRKXOTKM·XKLGXQRϙJ½`KTRKSKRKX_GVϙRSϙĄ H[ QGVYGSJG ?GYGTϙT OĄRKZSK O`TO \K NGHKX \KXSK _½Q½SR½R½à½ HGĄRϙàϙTϙ ZGĄϙ_GT SGJJKYOTJK Q[X[S Q[X[R[Ą \K OĄRKZSKRKX O¨OT ·`KR HOX J½`KTRKSK ORK MKX¨KQRKĄZOXORSKYO VRGTRGTGTQ[X[SQ[X[R[Ą\KOĄRKZSKRKXOTGXϙZSGZKYOYRKXOTO_GVSGJGTOĄRKZSK\KQ[RRGTϙS O`TO\KXORSK_KIKàOHKROXZORKXKQ_[QGXϙJGY·`½KJORKTLGGRO_KZRKXK_·TKROQURGXGQ_KTOQ[X[ RGIGQQ[X[SQ[X[R[Ą\KOĄRKZSKRKXOTZKYOYRKXOTKOROĄQOTJ½`KTRKSKRKXMKZOXORSOĄZOX([HGà RGSJG ?GYGTϙT SGJJKYO \K JOàKX SGJJKRKXOTJK _KX \KXORKT Q[X[S Q[X[R[Ą \K OĄRKZ SKRKXOLGJKYOORK_GYGQU_[I[ZGXGLϙTJGTQUT[ZQUUVKXGZOLRKXOTOTJURG_ϙYϙ_RG_G`RϙQQUT[Z YOZKRKXOTOTGSG¨RGTSGJϙàϙG¨ϙQZϙX 'QYONGRJKJG\GIϙYOZKTOTGXϙZSGZKYOYOTOTURSGSGYϙJ[X[S[?GYGTϙTSGJJK YOTOTONRGROYUT[I[T[JUà[XGIGQZϙX\KH[LOOROTYUT[I[URGXGQJG_GYGTϙTSGJJKN½Q S½ [_GXϙTIG VGXG IK`GYϙ \KXORSKYO Y·`QUT[Y[ URGIGQZϙX 5_YG URG_JG GTϙRGT SGJJK_K G_QϙXϙRϙQ TKJKTO_RK JKàOR ZGZOR YOZKRKXOTOT GXϙZSG ZKYOYRKXO Q[XSGRGXϙ MKXKQZOàOTK OROĄQOT ZGXONRO K\XK (GQGTRϙàϙ -KTKRMKYOTK JG_GTϙRGXGQ ¨K\XKTOT QOXRKZORSKYOTOT HKXZGXGLϙTG_·TKROQ_½Q½SR½R½à½TONR£ROTKJKTO_RKOĄRKSZKYOYKJORSOĄZOX ([ J[X[SJG ¨K\XK QOXROROàOTK TKJKT URGT JG\GIϙ YOZK_K YG_ϙRϙ ?GYGTϙT SGJJKYOTOTONRGROTKJKTO_RKVGXGIK`GYϙ\KXORSKYOTJKN[Q[QGG_QϙXϙRϙQH[R[TSGSGQZG OYKJK!VGXGIK`GYϙNKYGVRGTϙXQKTYOZK_KQ[X[R[Ą\KOĄRKZSKRKXO¨OT·TM·X½RKTSOQZGX½`K XOTJKT IK`G \KXORSKYOTJK OYGHKZ M·X½RSKJOàOTJKT ϘJGXK 3GNQKSKYOTIK H[ N[Y[Y M·`·T½TJKH[R[TJ[X[RGXGQJG\GQUT[Y[VGXGIK`GYϙNGQQϙTJG_KTOJKTHOXQGXGX\KXORSK YOMKXKQSKQZKJOX '¨ϙQRGTGTTKJKTRKXRKJG\GIϙTϙTZKS_O`OYZKSOTOTQϙYSKTQGH[R½ORKZKS_O`KQUT[ Ϙ`SOX ϘJGXK 3GNQKSKYOTOT M½TR½ + 1 YG_ϙRϙ VGXG IK`GYϙTϙT½¨QGZGXZZϙXϙRSGYϙTGOROĄQOTϙYXGXQGXGXϙTϙT*GTϙĄZG_'RZϙTIϙ*GOXKYOQGXGXϙJUàX[R Z[Y[TJG(5@;23'9/4'JUY_GTϙTGTϙRGTϘJGXK3GNQKSKYOTKM·TJKXORSKYOTK M½T½U_¨UQR[à[ORKQGXGX\KXORJO 1'8Ā/5? > :KS_O` JORKQ¨KYOTJK ORKXO Y½X½RKT N[Y[YRGX Ϙ`SOX ϘJGXK 3GNQKSKYOTOT M½TR½+ 1 YG_ϙRϙϙYXGXQGXGXϙTϙTHU`[RSGYϙTϙMKXKQZOXK 289 IKQTOZKROQZKH[R[TSGJϙàϙTJGTZKS_O`OYZKSOTOTXKJJO_RKGTϙRGTQGXGXϙTUTGTSGYϙU_[_ RGQGXGXGQGXĄϙ_ϙ` >>*G\GϘ`SOXϘROϘR¨KYO(KRJKYOSK\QOOTJKH[R[TGTJG\GIϙ_G_G`RϙQYOZKTOT GXϙZSG ZKYOYOTOT URSGJϙàϙ \K [_GXϙRGXG XGàSKT JK _GVϙRSGJϙàϙ MKXKQ¨KYO_RK YG_ϙRϙ K\XK 1GT[T[T[T SGJJKYOTOT ONRGRO TKJKTO_RK G_Tϙ ?GYGTϙT SGJJKYO [_GXϙTIG VGXGIK`GYϙ\KXORSKYOTKOROĄQOTOĄRKSOTOVZGROOYZKSO_RKG¨ϙRSϙĄZϙX (½Z½T\GZGTJGĄRGXϙTUXZGQ\GXRϙàϙURGT¨K\XKTOTQUX[TSGYϙO_ORKĄZOXORSKYOQϙXYGR\K QKTZYKRGRGTJGGXG`OTOT\KJUàGRQG_TGQRGXϙTKT[_M[TĄKQORJKQ[RRGTϙRSGYϙ\KQUX[TSGYϙ Y[ ZUVXGQ \KNG\G QOXRKTSKYOTOT ·TRKTSKYO GSGIϙ_RG _½X½XR½àK QUT[RGT K\XK 1GT[T[ H[ GSGIϙT MKX¨KQRKĄZOXORSKYOY½XKIOTJKMKTKR[_M[RGSGRGXJGTLGXQRϙQ[XGRRGXGJG_KX\KX SOĄH[R[TSGQZGJϙX ([GSG¨RGIK`GON½Q½SRKXYG_ϙRϙ1GT[T[THKĄOTIOH·R½S½TJKJ½`KTRKTSOĄ! SGJJKJK OJGXO TOZKROQZKQO IK`GRGX _KX GRSϙĄ! OJGXO IK`GRGXG OZOXG` QUT[Y[TJG JG SGJJKJKJ½`KTRKSK_GVϙRSϙĄH[R[TSGQZGJϙX SGJJKJK OJGXO IK`GRGXG QGXĄϙ IK`GTϙT ZKHROà ZGXONOTJKT OZOHGXKT KT MK¨ _KJO M½TO¨OTJK_KZQOROOJGXKSGNQKSKYOTKOZOXG`KJORKHORKIKàOOZOXG`ϙTOJGXKIK\KXORKTIK`GTϙT _KXOTKMKZOXORSKYOTOJ[XJ[XSG_GIGàϙOZOXG`ϙT`GX[XKZM·X½RSK_KTNGRRKXJKK\XGQ½`KXOT JKOTIKRKSK_GVϙRGXGQKTQϙYGY½XKJKYUT[¨RGTJϙXϙRGIGàϙHKROXRKTSOĄ!OZOXG`½`KXOTK\KXORKT IK`GTϙTQKYOTURJ[à[N½QSKHGàRGTSϙĄZϙX ([SGJJKORKOJGXOTOZKROQZKQOVGXGIK`GRGXϙTG_·TKROQURGXGQ_GXMϙ_G_GVϙRGIGQHGĄ \[X[ OZOXG` URGXGQ TOZKRKTJOXORSOĄ H[ TKJKTRK HGĄ\[X[ Y½XKYO JG\G Y½XKYOTJKT LGXQRϙ HO ¨OSJK _KJO M½T URGXGQ YGVZGTSϙĄ \K OZOXG` ½`KXOTK \KXORKT IK`GRGXϙT QKYOT URJ[à[ OLGJK KJORSOĄ H[R[TJ[à[TJGT Ϙ`SOX ϘJGXK 3GNQKSKYOTIK \KXORKT QGXGXϙT ZKS_O` _UR[_RG OTIKRKTSKYOURGTGàϙH[R[TSGSGQZGJϙX '¨ϙQRGTGT TKJKTRKXRK Ϙ`SOX ϘJGXK 3GNQKSKYOTIK \KXORKT M½TR½ + 1 YG_ϙRϙ QGXGXG QGXĄϙ JG\GIϙ ZGXGLϙTJGT _GVϙRGT ZKS_O` HGĄ\[X[ Y[T[TOTIKRKTSKQYO`OTXKJJOMKXKQZOàOU_[_RGQGXGXGQGZϙRSϙ_UX[S *GTσ**1 *G\GIϚ_GGOZZKYOYOTGZϚQY[RGXϚTϚTLUYKVZOQZKZUVRGTSGYϚTKJKTO_RKURGHORKIKQ QOXROROÝOT ´TRKTSKYO GSGIϚ_RG K\XK (GQGTRϚÝϚȍTϚT MKTKRMKYO [_GXϚTIG GXϚZSG ZKYOYO Q[X[RSGYϚ \K H[TG OROāQOT Oā ZKXSOT VRGTϚTϚT ORKZORSKYO MKXKQZOÝOTOT HKROXZORSKYOTK QGXāϚT H[ MKXKÝOT YºXKYO O¥KXOYOTJK _KXOTK MKZOXORSKSKYO º`KXOTK YG_ϚRϚ K\XK 1GT[T[T[TSGJJKYOTOTONRGRKJORSKYOTKJKTO_RKVGXGIK`GYϚ \KXORSKYOTJKSK\ `[GZG\KN[Q[QGG_QϚXϚRϚQM´XºRSKJOÝONGQQϚTJG .½Q½S\KXKT*GTϙĄZG_ϘJGXO*G\G*GOXKRKXO-KTKR1[X[R[TIGMKXKàOM·X½Ą½RJ½ *G\G ϘRO ϘR¨KYO SK\QOOTJK H[R[TGT JG\GIϙ_G GOZ KàOZOS \K JOTRKTSK ZKYOYRKXO GXϙZSGZKYOY½TOZKYOOTĄGGYϙTG_·TKROQOĄZKXSOTVRGTRGXϙTϙTJG\GRϙOJGXK_K`GSGTϙTJG\K XORSK_KXKQ YG_ϙRϙ K\XK 1GT[T[T[T SGJJKYOTOT LϙQXGYϙTG G_QϙXϙ LGGRO_KZZK H[ 290 R[TSGYϙTKJKTO_RKG_Tϙ?GYGTϙTSGJJKYO[_GXϙTIGROXGVGXGIK`GYϙ\KXOR SKYOTKOROĄQOTOĄRKSOTOVZGROOYZKSO_RKG¨ϙRSϙĄZϙX Ϙ`SOXϘJGXK3GNQKSKYOM½TR½+ 1 YG_ϙRϙQGXGXϙ_RG! ZGXONOTJK_GVϙRGTZKYVOZZKOĄRKZSKTOTGXϙZSGZKYOYOTOTH[R[TSGJϙàϙTϙTYGVZGTJϙ àϙ OĄ ZKXSOT VRGTRGXϙTϙT ORKZORSKYO O¨OT Y½XK \KXORSKYOTK QGXĄϙT H[ MKXKàOT _KXOTK MKZOXOR SKJOàOZGXONOTJKGXϙZSGZKYOYOZGSGSRGTSϙĄYGJGORQZKYVOZZKTYUTXGQUT[_G OROĄQOT¨GRϙĄSG\KZKXSOTVRGTRGXϙTϙTY½XKYOO¨OTJKJG\GRϙOJGXK_KORKZORSKJOàOGTRGĄϙRJϙàϙT JGT!JG\GQUT[Y[OĄRKSJKSK\`[GZGG_QϙXϙRϙQH[R[TSGJϙàϙMKXKQ¨KYO_RKJG\GTϙTXKJJOTK QGXGX\KXSOĄZOX ([QGXGXQGXGXJ½`KRZSKGĄGSGYϙTJG*GTϙĄZG_'RZϙTIϙ*GOXKYOTOTM½TR½ + 1 YG_ϙRϙ QGXGXϙ_RG! YG_ϙRϙ K\XK 1GT[T[T[T \K SGJJK N½Q½SRKXO [_GXϙTIG ¨K\XKTOT QOXRKZORSKYO _GYGQ URJ[à[ MOHO QOXRKTSK ONZOSGROTOT H[R[T J[à[J[X[SRGXJGORMORORKXOTQOXRKTSK_O·TRKSKQRKQOXRKTSKTOTSK_JGTGMKRJOàONGRRKXJK QOXRKTSK_O J[XJ[XSGQRG _½Q½SR½ URJ[QRGXϙ H[ _GYGQ \K _½Q½SR½R½QRKXK [_[RSGSGYϙ J[X[S[TJG¨K\XKVGXGIK`GYϙ\KXORKIKàO!GTIGQGXϙZSGZKYOYOQ[XSG`UX[TR[R[à[T[TQ[ X[S Q[X[R[Ą \K OĄRKZSKRKX O¨OT MKZOXORJOàOTOT G¨ϙQ URJ[à[ [_[ĄSG`RϙàG QUT[ ¨K\XK VGXG IK`GYϙTϙT JG_GTGàϙ M½TR½ Z[ZGTGQZG YOZKTOT GXϙZSG ZKYOYOTOT H[R[TSGJϙàϙTϙT HKROXZORJOàO\KGTϙRGTZ[ZGTGQZG ¨K\XKQOXROROàOTKTKJKTUR[TJ[à[TGOROĄQOTHOXOLGJK_K_KX \KXORSKJOàO [_[ĄSG`RϙàG QUT[ ZKYOYK GZϙQY[RGXϙTϙ LUYKVZOQRKXJK HOXOQZOXSKYO \K GXϙZSG ZKYOYOQ[XSGSGYϙTKJKTO_RKYG_ϙRϙ?GYGTϙTSGJJKYOTOTLϙQXGYϙ\KG_TϙQGT[T[T GSGJJKYO[_GXϙTIGVGXGIK`GYϙ\KXORKHORSKYOO¨OTLUYKVZOQ¨[Q[XRGXϙTϙT\GXRϙàϙTϙT¨K\XK QOXROROàOONZOSGROTOHKXGHKXOTJKMKZOXJOàOTOTHOROSYKRURGXGQZKYVOZOTOTMKXKQZOàO·ZK_GTJGT M½TR½ YG_ϙRϙ 8KYSO -G`KZKȑJK _G_ϙSRGTGT 2GàϙS 3KIXGYϙ ϘTĄGGYϙ 3½SQ½T5RSG_GT?KXRKXJK?GVϙRGIGQ[Q[XRGXG'OZ?·TKZSKROQORKY[ZUVXGQ\K_O_KIKQ SGJJKRKXOTOT VOY Y[RGXRG QOXRKTSKYOTO ·TRK_KXKQ GORK \K ZUVR[S YGàRϙàϙTϙ QUX[SGQ GSG¨ KJOTORJOàOTJKT \K H[T[TYGàRGTSGYϙTG OROĄQOT URGXGQ _GVϙRSGYϙ MKXKQKTRKX H[?·TKZSK ROQZKYG_ϙRJϙàϙTJGTURG_JG¨K\XK_OQOXRKZZOàO\K_GQOXRKZSKONZOSGROTOTURJ[à[QUT[Y[TJG HOROSYKR HOX ZKYVOZ H[R[TSGQYϙ`ϙT YGRZ GXϙZSG ZKYOYOTOT URSGJϙàϙTJGT HGNOYRK JG\GIϙ_G \KXORKT VGXG IK`GYϙTJG N[Q[QG [_GXRϙQ M·X½RSKJOàO JG\GRϙ OJGXKIK K\XK (GQGTRϙàϙȑTϙT M½TR½ YG_ϙRϙ -KTKRMKYO [_GXϙTIG _G`RϙQRGXJG \K YOZKRKXJK GXϙZSG ZKYOYO Q[XSG `UX[TR[R[à[ MKZOXORJOàO H[ _½Q½SR½R½à½T½ _KXOTK MKZOXSK_KT JG\GIϙ_G JG OJGXO VGXG IK`GYϙ \KXORJOàO ORKXO Y½X½RSKQZK OYK JK QGT[TO JG_GTGàϙ URSGQYϙ`ϙT MKTKRMK \K_G ZKHROàKJG_GTϙRGXGQVGXGIK`GYϙ\KXORSKYOTOTJKN[Q[QKTS½SQ½TURSGJϙàϙMKXKQ¨KYO_RK HU`[RS[ĄOYKJKϘJGXK3GNQKSKYOHU`SGQGXGXϙTG[_SG_GXGQ[_[ĄSG`RϙàGQUT[ZKYO YOTYG_ϙRϙ?GYGTϙTSGJJKYOTJKHKROXZORKTGXϙZSGZKYOYOQ[XSGQRG_½Q½SR½Q[X[S \KQ[X[R[ĄQGVYGSϙTJGURJ[à[GTϙRGTSGJJKORKGZϙQY[RGXϙT¨K\XKQOXROROàOTK_URG¨SG_G IGQHO¨OSJKGRϙIϙUXZGSG\KXORSKYOGSG¨RGTJϙàϙTJGTGXϙZSGZKYOYOQ[XSG`UX[TR[R[à[T[T JG\GIϙ YOZK O¨OT JK MKZOXORSKYOTOT ?GYGTϙT GSGIϙTG [_M[T URJ[à[ JG\GIϙ YOZKTOT 291 GZϙQY[RGXϙTϙTLUYKVZOQRKXJKZUVRGTGXGQJURG_Rϙ_URJGTGRϙIϙUXZGSG\KXORSKYOY[XKZO_RK¨K\XK QOXROROàOTK TKJKT UR[TGIGàϙ G¨ϙQ URJ[à[TJGT GXϙZSG ZKYOYO Q[X[RSG_GXGQ ¨K\XK QOXROROàOTO ·TRKSKQO¨OTMKXKQROZKJHOXRKXOTGRϙTSGSGYϙTKJKTO_RKZKYOYKJORKTJG\GQUT[Y[OĄRKSJK SK\`[GZGG_QϙXϙRϙQH[R[TSGJϙàϙTϙJGHKROXZSKQY[XKZO_RKORQQGXGXϙTJGϙYXGXKZSOĄZOX *G\GIϙϘ`SOXϘJGXK3GNQKSKYOTOTM½TR½+ 1 YG _ϙRϙϙYXGXQGXGXϙTϙTZKS_O`KTOTIKRKTKXKQHU`[RSGYϙTϙOYZKSKQZKJOX *UY_GTϙTOTIKRKTSKYOTJKT JG\GRϙ OJGXKIKJG\GIϙ OJGXK_K GOZ ZKYOYOT GZϙQY[RGXϙTϙT LUYKVZOQZK ZUVRGTJϙàϙTϙT M½TR½ Z[ZGTGQRG YGVZGTJϙàϙ K\XK 1GT[T[ \K K\XK (GQGTRϙàϙTϙT M½TR½ YG_ϙRϙ -KTKRMKYO [_GXϙTIG GXϙZSG ZKYOYO ORK ORMORO OĄ ZKXSOTVRGTϙTϙTY[T[RSGYϙO¨OTZGXONOTKQGJGXY½XK\KXORJOàOJGNGYUTXG\K _ϙRRGXϙTJG_KTOJKTY½XK\KXORJOàOKTYUTȑKQGJGX\KXORKTY½XKO¨OTJKJK MKXKàOTOT _KXOTK MKZOXORSKSKYO ½`KXOTK YG_ϙRϙ K\XK 1GT[T[T[T SGJJKYOTOT ONRGRO TKJKTO_RK G_Tϙ 1GT[T[T SGJJKYO [_GXϙTIG VGXG IK`GYϙ \KXORSKYOTK JGOX JG\G QUT[Y[OĄRKSOTZKYOYKJORJOàOGTRGĄϙRSGQZGJϙX YG_ϙRϙK\XK1GT[T[ȑT[TSGJJKYOTJKH[1GT[T[TGSGIϙTϙTH½Z½T\G ZGTJGĄRGXϙTUXZGQ\GXRϙàϙURGT¨K\XKTOTQUX[TSGYϙO_ORKĄZOXORSKYO!QϙXYGR\KQKTZYKRGRGTJG GXG`OTOT\KJUàGRQG_TGQRGXϙTKT[_M[TĄKQORJKQ[RRGTϙRSGYϙ\KQUX[TSGYϙ!Y[ZUVXGQ\K NG\G QOXRKTSKYOTOT ·TRKTSKYO O¨OT _GVϙRGIGQ J½`KTRKSKRKXOT \K GRϙTGIGQ ·TRKSRKXOT KQUTUSOQ\KYUY_GRQGRQϙTSGNKJKLRKXO_RK[_[SR[URGXGQHKROXRON[Q[QO\KZKQTOQKYGYRGXG M·XK J½`KTRKTSKYO URJ[à[ HKROXZORSOĄZOX ([ GSGIϙT MKX¨KQRKĄZOXORSKYO ¨KX¨K\KYOTJK ?G YGTϙTSGJJKYOORKORQKRKXHKROXRKTSOĄSGJJKYOTJKJK!QOXROGZϙQ\KGXZϙàϙ¨K\XK_K`GXGX \KXKIKQ ĄKQORJK ORMORO _·TKZSKROQRKXJK HKROXZORKT YZGTJGXZRGXG _·TZKSRKXK G_QϙXϙ URGXGQ JUàX[JGT\KJURG_RϙHO¨OSJKGRϙIϙUXZGSG\KXSKQJKVURGSGQZGĄϙSGQ[`GQRGĄZϙXSGQ\K HKT`KXOLGGRO_KZRKXJKH[R[TSGTϙT_GYGQURJ[à[QOXRKTSKONZOSGROTOTH[R[TJ[à[J[X[S RGXJG ORMORORKXOT QOXRKTSK_O ·TRKSKQRK QOXRKTSKTOT SK_JGTG MKRJOàO NGRRKXJK QOXRKZKTOT QOXRKTSK_OJ[XJ[XSGQQOXRKTSKTOTKZQORKXOTOMOJKXSKQ\K_GG`GRZSGQO¨OTMKXKQROZKJHOX RKXOGRSGQRG_½Q½SR½URJ[à[SGJJKYOTJKMKX¨KQRKĄZOXORSKYOVRGTRGTGTQ[X[SQ[X[ R[Ą \K OĄRKZSKRKXOT SK\`[GZZG ·TM·X½RKT GXϙZSG ZKYOYO \K_G YOYZKSRKXOTO S½YZGQOR \K_G UXZGQURGXGQQ[XSGQRG_½Q½SR½H[R[TJ[à[GXϙZSGZKYOY\K_GYOYZKSRKXOQ[X[R[VOĄRKZSK _K NG`ϙX NGRK MKZOXORSKJOQ¨K Q[X[S Q[X[R[Ą \K OĄRKZSKRKXK OĄRKZSK \K Q[RRGTϙS O`TOTOT \KXORSK_KIKàO ·TM·X½RS½Ą G_Tϙ ?GYGTϙT \K SGJJKRKXOTJK JK H[ SGJJKRKXJKQO _½Q½SR½R½à½_KXOTKMKZOXSK_KTRKXKVGXGIK`GYϙ\KXORKIKàON½QSKHGàRGTSϙĄZϙX YG_ϙRϙK\XK(GQGTRϙàϙȑTϙT1[X[R[Ą\K-·XK\RKXO.GQQϙTJG1GT[T.½QS½TJK 1GXGXTGSKȑTOT SGJJKYOTJK K\XK (GQGTRϙàϙȑTϙT M·XK\RKXO YG_ϙRSϙĄZϙX ([ M·XK\RKX GXGYϙTJG ¨K\XKTOT QUX[TSGYϙ ¨K\XK QOXROROàOTOT ·TRKTSKYO \K ¨K\XKTOT O_ORKĄZOXORSKYO O¨OT VXKTYOV\KVUROZOQGRGXϙZKYVOZKZSKQVXUMXGSRGXNG`ϙXRGSGQH[¨KX¨K\KJKGXGĄZϙXSGRGX\K VXUPKRKX_GVSGQ\K_GVZϙXSGQH[TRGXϙT[_M[RGSGKYGYRGXϙTϙZKYVOZKZSKQ[_M[RGTSGYϙTϙ YGàRG_GIGQZKJHOXRKXOGRSGQ!¨K\XKTOTQUX[TSGYϙ\K¨K\XKQOXROROàOTOT·TRKTSKYOGSGIϙ_RG 292 ½RQKĄGXZRGXϙTG[_M[TURGTZKQTURUPO_OHKROXRKSKQH[SGQYGZRG Q[X[RGIGQZKYOYRKXOT\GYϙL RGXϙTϙ ZKYVOZ KZSKQ! GZϙQ GXZϙQ \K _GQϙZRGX ORK KQURUPOQ JKTMK_O HU`GT NG\GJG Y[JG \K ZUVXGQZG QGRϙIϙ ·`KRROQ M·YZKXKT QOXRKZOIORKXOT ¨K\XK_K `GXGX \KXSK_KIKQ ĄKQORJK HKXZGXGLϙTϙT YGàRGTSGYϙ O¨OT JKTKZOSRKX _GVSGQ! ZKNROQKRO NGRRKXJK \K_G MKXKQRO J[X[S RGXJGLGGRO_KZRKXOTJ[XJ[X[RSGYϙORKORMORO[Y[R\KKYGYRGXϙHOX_·TKZSKROQRKHKROXRKSKQ!½RQK MKTKROTJKZ½S[_M[RG_ϙIϙQ[X[S\KQ[X[R[ĄRGXϙTH[QUT[JGQOZGRKVRKXOTOJKàKXRKTJOXKXKQ YUT[¨RGTJϙXSGQ½RQKTOTGZϙQ_·TKZOSOVUROZOQGYϙTϙHKROXRKSKQ\KH[QUT[JGMKXKQROZKJ HOXRKXOGRSGQYG_ϙRSϙĄH[R[TSGQZGJϙX YG_ϙRϙ1GT[T.½QS½TJK1GXGXTGSKM½TR½YG_ϙRϙ8KYSO-G`K ZKȑJK_G_ϙSRGTGTYG_ϙRϙK\XK\K5XSGT(GQGTRϙàϙ:KĄQORGZ\K-·XK\RKXO.GQQϙTJG 1GT[T ORK _½X½XR½QZKT QGRJϙXϙRSϙĄ OYK JK YG_ϙRϙ ?GYGȑTϙT SGJJKYOTJK K\XK \K 5XSGT (GQGTRϙàϙȑTϙT M·XK\RKXO YG_ϙRϙXQKT YG_ϙRϙ 1GT[T .½QS½TJK 1GXGXTGSK ORK VGXGRKRHOXJ½`KTRKSKMKZOXORSOĄZOX YG_ϙRϙ ?GYG ORK YG_ϙRϙ 1GT[T .½QS½TJK 1GXGXTGSK N½Q½SRKXO [_GXϙTIG ¨K\XKJKàKXRKXOTOTZKYVOZO¨K\XKTOTQUX[TSGYϙO_ORKĄZOXORSKYO\KQOXROROàOT·TRKTSKYOGSG Iϙ_RG MKXKQKT NKX Z½XR½ ZKJHOXOT GRϙTSGYϙTϙT K\XK (GQGTRϙàϙȑTϙT GYRO M·XK\RKXOTJKT UR J[à[H[QGVYGSJG[_M[RGSGKYGYRGXϙTGOROĄQOTMKXKQROJ½`KTRKSKRKX_GVGHORKIKàOG¨ϙQ ZϙX K\XK(GQGTRϙàϙȑTIGM½TR½YG_ϙRϙ-KTKRMKORK!½RQKMKTKROTJK HGĄZGYGNORRKXURSGQ½`KXKUZKRSUZKR_G`RϙQYOZKMOHOZKYOYRKXJKGXϙZSGZKYOYO\K_GYOYZKS RKXO_GVϙRSGJϙàϙTJGT¨K\XKJKàKXRKXOTOTHU`[RSGYϙTGTKJKTUR[TJ[à[T[TZKYVOZKJORJOàO HKROXZORSKQY[XKZO_RKGXϙZSGZKYOYOH[R[TSG_GTUZKRSUZKR_G`RϙQYOZKZGZORQ·_½QGSV[Y \KHKT`KXOZKYOYRKXOTKTQϙYGY½XKJK9[1OXROROàO1UTZXUR½?·TKZSKROàOȑTOTSGJJKYOT JK HKROXZORKT JKĄGXP YZGTJGXZRGXϙTϙ YGàRG_GIGQ ĄKQORJK GXϙZSG ZKYOYO Q[XSGRGXϙ MKXKQZOàO! GXϙZSGZKYOYOSK\I[ZURGTOĄRKZSKRKXOTJKJKTKZOSRKXOTOT_GVϙRGXGQSK\`[GZG[_M[T¨GRϙĄ ZϙXϙRSGYϙTϙT YGàRGTSGYϙ \K JKĄGXPG OROĄQOT G¨ϙQRGSGRGX MKZOXORKXKQ ORMORO <GROROQRKXOT [_SGYϙ MKXKQKTN[Y[YRGXHKROXRKTSOĄH[R[TSGQZGJϙX 'TϙRGT -KTKRMKTOT ¨K\XK QOXROROàOTK TKJKT URJ[à[ YGVZGTGT HOX LGGRO_KZOT KTMKR RKTSKYO \K ¨K\XKTOT QUX[TSGYϙ GSGIϙ_RG K\XK (GQGTRϙàϙȑTϙT _GYGR _½Q½SR½R½à½T½T _KXOTKMKZOXORSKYOHGàRGSϙTJG\K?GYG\K?·TKZSKROàOT[_M[RGTSGYϙ`ϙSTϙTJGZKYOYKJOR JOàO GTRGĄϙRJϙàϙTJGT -KTKRMKTOT _GYGR JG_GTGàϙTϙT H[R[TSGJϙàϙTJGT Y·`KJORKSK_KIKàO G¨ϙQZϙX M½TR½ -KTKRMK ORK HKROXZORKT ZKYOYRKXJK GXϙZSG ZKYOYOTOT Q[X[RSGSGYϙ NGROTJKHU`[RGHORKIKQURGT¨K\XKJKàKXOTOTQUX[TSGYϙGSGIϙ_RG·TM·X½RKT_½Q½SR½R½Q RKXKORMORORKXOT[_SGYϙMKXKQSKQZKUR[VGQYOJ[X[SJGYG_ϙRϙ?GYGTϙTSGJJKYOT JKHKROXZORKTQOXRKTSKONZOSGROTOTH[R[TJ[à[NGRRKXJKORMORORKXOTMKXKQROZKJHOXRKXOGRSGQRG _½Q½SR½URJ[à[Q[XGRϙTϙTONRGROY·`QUT[Y[URGIGQZϙX 293 ([ J[X[SJG URG_JG JG\GIϙ_G GOZ ZKYOYOT GZϙQY[RGXϙTϙT LUYKVZOQZK ZUVRGTSGYϙ TK JKTO_RKURGHORKIKQQOXROROàOT·TRKTSKYOGSGIϙ_RGK\XK(GQGTRϙàϙȑTϙTMKTKRMKYO[_GXϙTIG GXϙZSGZKYOYOQ[X[RSGYϙ\KH[TGOROĄQOTOĄZKXSOTVRGTϙTϙTORKZORSKYOMKXKQZOàOTOTHKROXZORSK YOTK QGXĄϙT H[ MKXKàOT Y½XKYO O¨KXOYOTJK _KXOTK MKZOXORSKSKYO ½`KXOTK YG_ϙRϙ K\XK 1GT[T[ȑT[TSGJJKYOTOTONRGRKJORSKYOTKJKTO_RKJG\GQUT[Y[OĄRKSRKVGXGIK`GYϙ \KXORSOĄURJ[à[TJGTOĄRKSJKSK\`[GZG\KN[Q[QGG_QϙXϙRϙQM·X½RSKSOĄZOX '¨ϙQRGTGT TKJKTRKXRK JG\GIϙTϙT ZKS_O` OYZKSOTOT XKJJO ORK ZKS_O`K QUT[ Ϙ`SOX ϘJGXK3GNQKSKYOTOTM½TR½+ 1 YG_ϙRϙϙYXGXQGXGXϙTϙT_[QG XϙJGHKROXZORKTMKXKQ¨K_RK54'43'9/4'JUY_GTϙTGTϙRGTϘJGXK3GNQKSKYOTKM·TJKXOR SKYOTKU_¨UQR[à[ORKQGXGX\KXORJO 1'8Ā/5? *G\GϘ`SOXϘROϘR¨KYOSK\QOOTJKH[R[TGTJG\GIϙ_GGOZKàOZOS\KJOTRKTSKZK YOYRKXO GXϙZSG ½TOZKYO OTĄGGYϙTG _·TKROQ OĄ ZKXSOT VRGTRGXϙTϙT JG\GRϙ OJGXK_K `GSGTϙTJG \KXORSK_KXKQYG_ϙRϙK\XK1GT[T[T[TSGJJKYOTOTONRGROTKJKTO_RKG_Tϙ?GYGTϙT SGJJKYO[_GXϙTIGVGXGIK`GYϙ\KXORSKYOTKOROĄQOTOĄRKSOTOVZGROOYZKSO_RKG¨ϙRSϙĄZϙX (½Z½T\GZGTJGĄRGXϙTUXZGQ\GXRϙàϙURGT¨K\XKTOTQUX[TSGYϙO_ORKĄZOXORSKYOQϙXYGR\K QKTZYKRGRGTJGGXG`OTOT\KJUàGRQG_TGQRGXϙTKT[_M[TĄKQORJKQ[RRGTϙRSGYϙ\KQUX[TSGYϙ Y[ ZUVXGQ \KNG\G QOXRKTSKYOTOT ·TRKTSKYO GSGIϙ_RG _½X½XR½àK QUT[RGT K\XK 1GT[T[ H[ GSGIϙT MKX¨KQRKĄZOXORSKYOY½XKIOTJKMKTKR[_M[RGSGRGXJGTLGXQRϙQ[XGRRGXGJG_KX\KX SOĄH[R[TSGQZGJϙX ([GSG¨RGIK`GON½Q½SRKXYG_ϙRϙ1GT[T[THKĄOTIOH·R½S½TJKJ½`KTRKTSOĄ! SGJJKJK OJGXO TOZKROQZKQO IK`GRGX _KX GRSϙĄ! OJGXO IK`GRGXG OZOXG` QUT[Y[TJG JG SGJJKJKJ½`KTRKSK_GVϙRSϙĄH[R[TSGQZGJϙX SGJJKJK OJGXO IK`GRGXG QGXĄϙ IK`GTϙT ZKHROà ZGXONOTJKT OZOHGXKT KT MK¨ _KJO M½TO¨OTJK_KZQOROOJGXKSGNQKSKYOTKOZOXG`KJORKHORKIKàOOZOXG`ϙTOJGXKIK\KXORKTIK`GTϙT _KXOTKMKZOXORSKYOTOJ[XJ[XSG_GIGàϙOZOXG`ϙT`GX[XKZM·X½RSK_KTNGRRKXJKK\XGQ½`KXOT JKOTIKRKSK_GVϙRGXGQKTQϙYGY½XKJKYUT[¨RGTJϙXϙRGIGàϙHKROXRKTSOĄ!OZOXG`½`KXOTK\KXORKT IK`GTϙTQKYOTURJ[à[N½QSKHGàRGTSϙĄZϙX ([SGJJKORKOJGXOTOZKROQZKQOVGXGIK`GRGXϙTG_·TKROQURGXGQ_GXMϙ_G_GVϙRGIGQHGĄ \[X[ OZOXG` URGXGQ TOZKRKTJOXORSOĄ H[ TKJKTRK HGĄ\[X[ Y½XKYO JG\G Y½XKYOTJKT LGXQRϙ HO ¨OSJK _KJO M½T URGXGQ YGVZGTSϙĄ \K OZOXG` ½`KXOTK \KXORKT IK`GRGXϙT QKYOT URJ[à[ OLGJK KJORSOĄ H[R[TJ[à[TJGT Ϙ`SOX ϘJGXK 3GNQKSKYOTIK \KXORKT QGXGXϙT ZKS_O` _UR[_RG OTIKRKTSKYOURGTGàϙH[R[TSGSGQZGJϙX '¨ϙQRGTGT TKJKTRKXRK Ϙ`SOX ϘJGXK 3GNQKSKYOTIK \KXORKT M½TR½ + 1 YG_ϙRϙ QGXGXG QGXĄϙ JG\GIϙ ZGXGLϙTJGT _GVϙRGT ZKS_O` HGĄ\[X[Y[ T[TOTIKRKTSKQYO`OTXKJJOMKXKQZOàOU_[_RGQGXGXGQGZϙRSϙ_UX[` *GTσ**1 294 *G\GYG_ϙRϙK\XK1GT[T[T[TSGJJKYOTKG_QϙXϙJG\XGTGXGQ¨K\XK_K`G XGX\KXORJOàOTJKTHGNOYRKVGXGIK`GYϙ\KXORSKYOTKOROĄQOTM½TR½YG_ϙRϙOĄRKSOT OVZGROOYZKSO_RKG¨ϙRSϙĄϘJGXK3GNQKSKYOTIK!JG\GIϙLOXSG_GGOZ_GQϙZZGTQKXOTJKTGRϙTGT Yϙ\ϙ_GQϙZϙTGTGRO`OYUT[I[TJGϘR3GNGRROK\XK1[X[R[QGXGXϙORKHKROXRKTKTYZGTJGXZJKàKX RKXKG_QϙXϙURJ[à[YGVZGTJϙàϙTJGTVGXGIK`GYϙ\KXORSKYOTJKN[Q[QGG_QϙXϙRϙQH[R[TSGJϙàϙ MKXKQ¨KYO_RK JG\GTϙT XKJJOTK Yϙ\ϙ _GQϙZ T[S[TKYO GRSG Z[ZGTGàϙTϙT ZKQ HGĄϙTG N[Q[QO YUT[¨JUà[XGTQKYOT\K_½X½Z½RSKYO`UX[TR[HOXOĄRKSURSGJϙàϙTJGTHGNOYRKJG\GTϙTH[ QϙYSϙTϙT OTIKRKTSKQYO`OT XKJJOTK QGXGX \KXORSOĄ \K QGXGXϙT JG\GTϙT XKJJOTK OROĄQOT QϙYSϙ JG\GIϙ\KQOROTIKZKS_O`KJORSOĄZOX *UY_GTϙTOTIKRKTSKYOTJKT_ϙRϙQϙĄYK`UT[TJG¨K\XK\KNG\GQOXROROàOTOT ·TRKTSKYOGSGIϙ_RG3GNGRROK\XK1[X[R[T[TM½T\KYG_ϙRϙ8KYSO-G`K ZKJK_G_ϙSRGTGTM½TR½YG_ϙRϙQGXGXϙORK1G_YKXOOROTJKQ[RRGTϙRSGQ½`KXKMKZOXO RKT H½Z½T Yϙ\ϙ _GQϙZRGXϙT (½_½QĄKNOX (KRKJO_KYO ?GQϙZ 'TGRO` RGHUXGZ[GXϙTJG GTGRO` KZZOXOR SKYO ONZORGL NGROTJK T[S[TK GTGRO`RKXOTOT K\XK (GQGTRϙàϙ 8KLKXGTY 2GHUXGZ[GXϙ 3:' 'XGĄZϙXSG+TYZOZ½Y½\K_G5*:6KZXUR'XGĄZϙXSG3KXQK`ORGHUXGZ[GXϙTJG_GVZϙXϙRSGYϙTϙT QGXGXRGĄZϙXϙRJϙàϙJG\GIϙ6KZXUR,OXSGYϙTϙT_GQϙZZGTQKXOTJKTQKTJOOYZKàO½`KXOTK M½TR½ `GHϙZ Z[ZGTGàϙ ORK GRϙTGT ½¨ ĄOĄKROQ Yϙ\ϙ _GQϙZ 1'2?'1 T[S[TKYOTJK 1G_YKXO (½ _½QĄKNOX(KRKJO_KYO_GQϙZGTGRO`RGHUXGZ[GXϙTJGGTGRO`_GVZϙXϙRJϙàϙ_GVZϙXϙRGTGTGRO`YUT[ I[TJG ZUVRGS Q½Q½XZ JKàKXOTOT YZGTJGXZ JKàKXJKT LG`RG URJ[à[T[T HKROXRKTSKYO TKJK TO_RKYG_ϙRϙ?GYGTϙT\KȑϙϙIOSGJJKRKXO[_GXϙTIGJG\GIϙLOXSGGJϙTGJG\GQUT[ Y[KJORKTVGXGIK`GYϙTϙT[_M[RGTJϙàϙGTRGĄϙRSGQZGJϙX 5RG_JG JG\GIϙ VKZXUR ĄOXQKZOTOT OYZKàO ORK T[S[TK GRSG KQOHO ZGXGLϙTJGT GRϙTGT T[S[TKRKXOT _GQϙZ GTGRO` RGHUXGZ[GXϙTJG _GVϙRGT Yϙ\ϙ _GQϙZ GTGRO`RKXOTOT YϙTϙX JKàKXRKXO YGàRGSGJϙàϙTϙTZKYVOZKJORSKYO½`KXOTKYG_ϙRϙ?GYG[_GXϙTIGVGXGIK`GYϙ\KXORSOĄOYK JK Y·` QUT[Y[ _GQϙZ 1ϙXϙQQGRK :½VXGĄ 6KZXUR 8GLOTKYOTJKT GRϙTGTHOX½X½TJ½X M½T½ ZGTQKXK _½QRKTSOĄ XKYSO S½N½XR½ \K OXYGRO_KRO _GQϙZZGT G_Tϙ M½T JG\GIϙ OYZKSO_RK GRϙTGTT[S[TKRKXJKQOQOXROROQUXGTϙTϙT_½QYKQROàOTKJKTO_RKVGXGIK`GYϙ\KXORSOĄZOX ([ J[X[SJG GTϙRGT ½X½T½ XGLOTKXOJKT YZGTJGXZRGXG [_M[T URJ[à[ J½Ą½TIKYO_RK XKYSOS½N½XR½URGXGQGRGTJG\GIϙ_GT[S[TKRKXJKQOQOXROROQTKJKTO_RKVGXGIK`GYϙ\KXORSK YOTJKN[Q[QG[_GXRϙQH[R[TSGSGQZGJϙX '¨ϙQRGTGT TKJKTRKXRK 1G_YKXO ϘJGXK 3GNQKSKYOTOT M½TR½ + 1 YG_ϙRϙQGXGXϙTϙT(5@;23'9/4'ROXGQGXGXNGXIϙORKLG`RGJGT_GZϙ XϙRGT ROXG NGXIϙT ZKS_O` OYZKSOTJK H[R[TGTG OGJKYOTK JUY_GTϙT GJϙ MK¨KT SGNQKSK_KM·TJKXORSKYOTKU_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO *GT*+1 *G\G Ȝ SK\QOOTJK H[R[TGT Ȝ 9OZKYOTOT GXϙZSG ZKYOYO URSGJϙàϙ _GVϙRGT [_GXϙRGXG XGàSKT JK Q[X[RSGJϙàϙ MKXKQ¨KYO_RK YG_ϙRϙ K\XK 1GT[T[T[T SGJJKYOTOT LϙQXGYϙTGG_QϙXϙRϙQTKJKTO_RKG_Tϙ1GT[T[TSGJJKYO[_GXϙTIG2OXGVGXG 295 IK`GYϙ \KXORSKYOTK OROĄQOT OĄRKSOT OVZGRO OYZKSO_RK G¨ϙRSϙĄZϙX Ϙ`SOX ϘJGXK 3GNQKSKYO M½TR½ + 1 YG_ϙRϙ QGXGXϙ_RG! QUT[Z[T H[R[TJ[à[ Ȝ YOZK YOTJK GZϙQY[RGXϙT LUYYKVZOQRKXJK ZUVRGTJϙàϙ ¨K\XK SK\`[GZϙ N½Q½SRKXOTK M·XK GZϙQY[ ZKYOYOTOTQ[X[RSGYϙ`UX[TR[URSGYϙTGQGXĄϙTZ½S[_GXϙRGXGXGàSKTGZϙQY[ZKYOYOQ[X[ZSG _GXGQ¨K\XKQOXROROàOTO·TRKSKQQUT[Y[TJGMKXKQROZKJHOXRKXGRϙTSGJϙàϙTJGTJG\GQUT[Y[ OĄRKSJKSK\`[GZGG_QϙXϙRϙQH[R[TSGJϙàϙMKXKQ¨KYO_RKJG\GTϙTXKJJOTKQGXGX\KXSOĄZOX ([ QGXGX ZKS_O` OTIKRKSKYO YUT[I[TJG *GTϙĄZG_ 'RZϙTIϙ *GOXKYOTOT M½TR½+ 1 YG_ϙRϙQGXGXϙ_RG!YG_ϙRϙK\XK1GT[T[T[T\K SGJJK N½Q½SRKXO [_GXϙTIG ¨K\XKTOT QOXRKZORSKYO _GYGQ URJ[à[ MOHO QOXRKTSK ONZOSGROTOT H[R[TJ[à[ J[X[SRGXJG ORMORORKXOT QOXRKTSK_O ·TRKSKQRK QOXRKTSKTOT SK_JGTG MKRJOàO NGRRKXJK QOXRKTSK_O J[XJ[XSGQRG _½Q½SR½ URJ[QRGXϙ H[ _GYGQ \K _½Q½SR½R½QRKXK [_[R SGSGYϙJ[X[S[TJG¨K\XKVGXGIK`GYϙ\KXORKIKàO!GTIGQGXϙZSGZKYOYOQ[XSG`UX[TR[R[à[ T[TQ[X[SQ[X[R[Ą\KOĄRKZSKRKXO¨OTMKZOXORJOàOTOTG¨ϙQURJ[à[[_[ĄSG`RϙàGQUT[¨K\XK VGXGIK`GYϙTϙTJG_GTGàϙM½TR½Z[ZGTGQZGYOZKTOTQUT[ZZGTUR[ĄZ[à[QUT[Z RGXϙTGZϙQY[RGXϙTϙTYOZK_KGOZGJKZLUYYKVZOQZKZUVRGTJϙàϙGXϙZSGZKYOYOTOTH[R[TSGJϙàϙ TϙTHKROXZORJOàO\KGTϙRGTZ[ZGTGQZG¨K\XKQOXROROàOTKTKJKTUR[TJ[à[TGOROĄQOTHOXOLGJK_K _KX \KXORSKJOàO ·ZK _GTJGT JG\GRϙ OJGXKIK YG\[TSG JORKQ¨KYOTJK GZϙQY[RGXϙT LUYYKVZOQ RKXJK ZUVRGTSGYϙTϙT HOX GXϙZSG _·TZKSO URSGJϙàϙ LUYYKVZOQRKXJKQO GZϙQY[RGXϙT HOX Y½XK YUTXG GRϙIϙ UXZGSG HUĄGRZϙRJϙàϙ H[ GĄGSGJG HG`ϙ LUYYKVZOQRKXOT Yϙ`JϙXSGRϙ URSGYϙTϙT GZϙQY[RGXϙT _KX GRZϙ Y[RGXϙTG QGXϙĄSG ONZOSGROTO GXZZϙXJϙàϙ \K LUYYKVZOQRKXOT SK\I[Z NGRO_RK MKXKQ H[R[TJ[à[ UXZGSJG MKXKQYK ZGĄϙTSGYϙ \K HUĄGRZϙRSGYϙ YϙXGYϙTJG ¨K\XK QOXROROàOTK TKJKTURJ[à[H[_½`JKTGXϙZSGZKYOYOQ[X[RSGJGTGZϙQY[RGXϙTLUYYKVZOQRKXJKZUVRGTSG YϙTϙT ¨K\XK QOXROROàOTK _UR G¨GIGàϙTϙT ORKXO Y½X½RJ½à½T½T GTRGĄϙRJϙàϙ K\XK 1GT[T[ T[TSGJJKYO[_GXϙTIGGXϙZSGZKYOYOQ[X[RSGSGYϙTKJKTO_RKJUàX[JGTVGXGIK`GYϙTϙT GTIGQ Q[X[S Q[X[R[Ą \K OĄRKZSKRKXK \KXORKHORKIKàO ZGZOR YOZKRKXOTOT OYK H[ QGVYGSG MOX SKSKYO TKJKTO_RK ZGZOR YOZKRKXOTOT GZϙQY[RGXϙTϙ LUYYKVZOQRKXJK HOXOQZOXSKYO \K GXϙZSG ZKYOYO Q[XSGSGYϙTKJKTO_RKYG_ϙRϙ?GYGTϙTSGJJKYOTOTLϙQXGYϙ\KG_TϙQGT[T[TG SGJJKYO [_GXϙTIG VGXG IK`GYϙ \KXORKHORSKYO O¨OT LUYYKVZOQ ¨[Q[XRGXϙTϙT \GXRϙàϙTϙT ¨K\XK QOXROROàOONZOSGROTOHKXGHKXOTJKMKZOXJOàOTOTHOROSYKRURGXGQZKYVOZOTOTMKXKQZOàO·ZK_GTJGT M½TR½ YG_ϙRϙ 8KYSO -G`KZKȑJK _G_ϙSRGTGT 2GàϙS 3KIXGYϙ ϘTĄGGYϙ 3½SQ½T5RSG_GT?KXRKXJK?GVϙRGIGQ[Q[XRGXG'OZ?·TKZSKROQORKY[ZUVXGQ\K_O_KIKQ SGJJKRKXOTOT VOY Y[RGXRG QOXRKTSKYOTO ·TRK_KXKQ GORK \K ZUVR[S YGàRϙàϙTϙ QUX[SGQ GSG¨ KJOTORJOàOTJKT \K H[T[TYGàRGTSGYϙTG OROĄQOT URGXGQ _GVϙRSGYϙ MKXKQKTRKX H[?·TKZSK ROQZKYG_ϙRJϙàϙTJGTURG_JG¨K\XK_OQOXRKZZOàO\K_GQOXRKZSKONZOSGROTOTURJ[à[QUT[Y[TJG HOROSYKR HOX ZKYVOZ H[R[TSGQYϙ`ϙT YGRZ GXϙZSG ZKYOYOTOT URSGJϙàϙTJGT HGNOYRK JG\GIϙ_G \KXORKT VGXG IK`GYϙTJG N[Q[QG [_GXRϙQ M·X½RSKJOàO JG\GRϙ OJGXKIK K\XK (GQGTRϙàϙȑTϙT M½TR½ YG_ϙRϙ -KTKRMKYO [_GXϙTIG _G`RϙQRGXJG \K YOZKRKXJK GXϙZSG ZKYOYO Q[XSG `UX[TR[R[à[ MKZOXORJOàO H[ _½Q½SR½R½à½T½ _KXOTK MKZOXSK_KT JG\GIϙ_G JG OJGXO 296 VGXG IK`GYϙ \KXORJOàO ORKXO Y½X½RSKQZK OYK JK QGT[TO JG_GTGàϙ URSGQYϙ`ϙT MKTKRMK \K_G ZKHROàKJG_GTϙRGXGQVGXGIK`GYϙ\KXORSKYOTOTJKN[Q[QKTS½SQ½TURSGJϙàϙMKXKQ¨KYO_RK HU`[RS[Ą OYK JK ϘJGXK 3GNQKSKYO HU`SG QGXGXϙTG [_SG_GXGQ [_[ĄSG`RϙàG QUT[ QUT[ZZGTUR[ĄGT_G`RϙQYOZKTOTYG_ϙRϙ?GYGTϙTSGJJKYOTJKHKROXZORKTGXϙZSGZKYOYO Q[XSGQRG _½Q½SR½ Q[X[S \K Q[X[R[Ą QGVYGSϙTJG URJ[à[ GTϙRGT SGJJK ORK GZϙQY[RGXϙT ¨K\XK QOXROROàOTK _UR G¨SG_GIGQ HO¨OSJK GRϙIϙ UXZGSG \KXORSKYO GSG¨RGTJϙàϙTJGT GXϙZSG ZKYOYO Q[XSG `UX[TR[R[à[T[T JG\GIϙ YOZK O¨OT JK MKZOXORSKYOTOT ?GYGTϙT GSGIϙTG [_M[T URJ[à[JG\GIϙYOZKTOTGZϙQY[RGXϙTϙTLUYYKVZOQRKXJKZUVRGTGXGQJURG_Rϙ_URJGTGRϙIϙUXZGSG \KXORSKYO Y[XKZO_RK ¨K\XK QOXROROàOTK TKJKT UR[TGIGàϙ G¨ϙQ URJ[à[TJGT GXϙZSG ZKYOYO Q[ X[RSG_GXGQ ¨K\XK QOXROROàOTO ·TRKSKQ O¨OT MKXKQRO ZKJHOXRKXOT GRϙTSGSGYϙ TKJKTO_RK ZKYOY KJORKTJG\GQUT[Y[OĄRKSJKSK\`[GZGG_QϙXϙRϙQH[R[TSGJϙàϙTϙJG HKROXZSKQY[XKZO_RKORQ QGXGXϙTJGϙYXGXKZSOĄZOX *G\GIϙRGXϘ`SOXϘJGXK3GNQKSKYOTOTM½TR½+ 1 YG _ϙRϙ ϙYXGX QGXGXϙTϙT ZKS_O`KT OTIKRKTKXKQ HU`[RSGYϙTϙ OYZKSKQZKJOXRKX *UY_GTϙT OTIKRKT SKYOTJKTJG\GRϙOJGXKIKJG\GIϙRGXGGOZYOZKTOTGZϙQY[RGXϙTϙTLUYYKVZOQZKZUVRGTJϙàϙGTIGQ K\XK 1GT[T[ 9[ 1OXROROàO 1UTZXUR ?·TKZSKROàO \K K\XK (GQGTRϙàϙTϙT M½TR½ YG_ϙRϙ -KTKRMKYO [_GXϙTIG GXϙZSG ZKYOYO Q[XSGYϙ MKXKQZOàO HKROXZORKXKQ H[ QUT[JG _GVϙRGT [_GXϙRGXG QGXĄϙT GXϙZSG ZKYOYO Q[X[RSGSGYϙ TKJKTO_RK M½T½TJK K\XK 1GT[T[[_GXϙTIGVGXGIK`GYϙ\KXORJOàOJGNGYUTXG_GVϙRGTZKYVOZRKXJKJKGXϙZSGZKYOYOTOT H[R[TSGJϙàϙ \K [_GXϙRGXG QGXĄϙT _GVϙRSGJϙàϙTϙT YGVZGTSGYϙ ½`KXOTK YG_ϙRϙ K\XK 1GT[T[T[T SGJJKYOTOT ONRGRO TKJKTO_RK G_Tϙ 1GT[T[T SGJJKYO [_GXϙTIG VGXG IK`GYϙ\KXORSKYOTKJGOXJG\GQUT[Y[OĄRKSOTZKYOYKJORJOàOGTRGĄϙRSGQZGJϙX YG_ϙRϙK\XK1GT[T[ȑT[TSGJJKYOTJKH[1GT[T[TGSGIϙTϙTH½Z½T\G ZGTJGĄRGXϙTUXZGQ\GXRϙàϙURGT¨K\XKTOTQUX[TSGYϙO_ORKĄZOXORSKYO!QϙXYGR\KQKTZYKRGRGTJG GXG`OTOT\KJUàGRQG_TGQRGXϙTKT[_M[TĄKQORJKQ[RRGTϙRSGYϙ\KQUX[TSGYϙ!Y[ZUVXGQ\K NG\G QOXRKTSKYOTOT ·TRKTSKYO O¨OT _GVϙRGIGQ J½`KTRKSKRKXOT \K GRϙTGIGQ ·TRKSRKXOT KQUTUSOQ\KYUY_GRQGRQϙTSGNKJKLRKXO_RK[_[SR[URGXGQHKROXRON[Q[QO\KZKQTOQKYGYRGXG M·XK J½`KTRKTSKYO URJ[à[ HKROXZORSOĄZOX ([ GSGIϙT MKX¨KQRKĄZOXORSKYO ¨KX¨K\KYOTJK ?G YGTϙTSGJJKYOORKORQKRKXHKROXRKTSOĄSGJJKYOTJKJK!QOXROGZϙQ\KGXZϙàϙ¨K\XK_K`GXGX \KXKIKQ ĄKQORJK ORMORO _·TKZSKROQRKXJK HKROXZORKT YZGTJGXZRGXG _·TZKSRKXK G_QϙXϙ URGXGQ JUàX[JGT\KJURG_RϙHO¨OSJKGRϙIϙUXZGSG\KXSKQJKVURGSGQZGĄϙSGQ[`GQRGĄZϙXSGQ\K HKT`KXOLGGRO_KZRKXJKH[R[TSGTϙT_GYGQURJ[à[QOXRKTSKONZOSGROTOTH[R[TJ[à[J[X[S RGXJG ORMORORKXOT QOXRKTSK_O ·TRKSKQRK QOXRKTSKTOT SK_JGTG MKRJOàO NGRRKXJK QOXRKZKTOT QOXRKTSK_OJ[XJ[XSGQQOXRKTSKTOTKZQORKXOTOMOJKXSKQ\K_GG`GRZSGQO¨OTMKXKQROZKJHOX RKXOGRSGQRG_½Q½SR½URJ[à[SGJJKYOTJKMKX¨KQRKĄZOXORSKYOVRGTRGTGTQ[X[SQ[X[ R[Ą \K OĄRKZSKRKXOT SK\`[GZZG ·TM·X½RKT GXϙZSG ZKYOYO \K_G YOYZKSRKXOTO S½YZGQOR \K_G UXZGQURGXGQQ[XSGQRG_½Q½SR½H[R[TJ[à[GXϙZSGZKYOY\K_GYOYZKSRKXOQ[X[R[VOĄRKZSK _K NG`ϙX NGRK MKZOXORSKJOQ¨K Q[X[S Q[X[R[Ą \K OĄRKZSKRKXK OĄRKZSK \K Q[RRGTϙS O`TOTOT 297 \KXORSK_KIKàO ·TM·X½RS½Ą G_Tϙ ?GYGTϙT \K SGJJKRKXOTJK JK H[ SGJJKRKXJKQO _½Q½SR½R½à½_KXOTKMKZOXSK_KTRKXKVGXGIK`GYϙ\KXORKIKàON½QSKHGàRGTSϙĄZϙX YG_ϙRϙK\XK(GQGTRϙàϙȑTϙT1[X[R[Ą\K-·XK\RKXO.GQQϙTJG1GT[T.½QS½TJK 1GXGXTGSKTOT SGJJKYOTJK K\XK (GQGTRϙàϙȑTϙT M·XK\RKXO YG_ϙRSϙĄZϙX ([ M·XK\RKX GXGYϙTJG ¨K\XKTOT QUX[TSGYϙ ¨K\XK QOXROROàOTOT ·TRKTSKYO \K ¨K\XKTOT O_ORKĄZOXORSKYO O¨OT VXKTYOV\KVUROZOQGRGXϙZKYVOZKZSKQVXUMXGSRGXNG`ϙXRGSGQH[¨KX¨K\KJKGXGĄZϙXSGRGX\K VXUPKRKX_GVSGQ\K_GVZϙXSGQH[TRGXϙT[_M[RGSGKYGYRGXϙTϙZKYVOZKZSKQ[_M[RGTSGYϙTϙ YGàRG_GIGQZKJHOXRKXOGRSGQ!¨K\XKTOTQUX[TSGYϙ\K¨K\XKQOXROROàOTOT·TRKTSKYOGSGIϙ_RG ½RQKĄGXZRGXϙTG[_M[TURGTZKQTURUPO_OHKROXRKSKQH[SGQYGZRG Q[X[RGIGQZKYOYRKXOT\GYϙL RGXϙTϙ ZKYVOZ KZSKQ! GZϙQ GXZϙQ \K _GQϙZRGX ORK KQURUPOQ JKTMK_O HU`GT NG\GJG Y[JG \K ZUVXGQZG QGRϙIϙ ·`KRROQ M·YZKXKT QOXRKZOIORKXOT ¨K\XK_K `GXGX \KXSK_KIKQ ĄKQORJK HKXZGXGLϙTϙT YGàRGTSGYϙ O¨OT JKTKZOSRKX _GVSGQ! ZKNROQKRO NGRRKXJK \K_G MKXKQRO J[X[S RGXJGLGGRO_KZRKXOTJ[XJ[X[RSGYϙORKORMORO[Y[R\KKYGYRGXϙHOX_·TKZSKROQRKHKROXRKSKQ!½RQK MKTKROTJKZ½S[_M[RG_ϙIϙQ[X[S\KQ[X[R[ĄRGXϙTH[QUT[JGQOZGRKVRKXOTOJKàKXRKTJOXKXKQ YUT[¨RGTJϙXSGQ½RQKTOTGZϙQ_·TKZOSOVUROZOQGYϙTϙHKROXRKSKQ\KH[QUT[JGMKXKQROZKJ HOXRKXOGRSGQYG_ϙRSϙĄH[R[TSGQZGJϙX YG_ϙRϙ1GT[T.½QS½TJK1GXGXTGSKM½TR½YG_ϙRϙ8KYSO-G`K ZKȑJK_G_ϙSRGTGTYG_ϙRϙK\XK\K5XSGT(GQGTRϙàϙ:KĄQORGZ\K-·XK\RKXO.GQQϙTJG 1GT[T ORK _½X½XR½QZKT QGRJϙXϙRSϙĄ OYK JK YG_ϙRϙ ?GYGȑTϙT SGJJKYOTJK K\XK \K 5XSGT (GQGTRϙàϙȑTϙT M·XK\RKXO YG_ϙRϙXQKT YG_ϙRϙ 1GT[T .½QS½TJK 1GXGXTGSK ORK VGXGRKRHOXJ½`KTRKSKMKZOXORSOĄZOX YG_ϙRϙ ?GYG ORK YG_ϙRϙ 1GT[T .½QS½TJK 1GXGXTGSK N½Q½SRKXO [_GXϙTIG ¨K\XKJKàKXRKXOTOTZKYVOZO¨K\XKTOTQUX[TSGYϙO_ORKĄZOXORSKYO\KQOXROROàOT·TRKTSKYOGSG Iϙ_RG MKXKQKT NKX Z½XR½ ZKJHOXOT GRϙTSGYϙTϙT K\XK (GQGTRϙàϙȑTϙT GYRO M·XK\RKXOTJKT UR J[à[H[QGVYGSJG[_M[RGSGKYGYRGXϙTGOROĄQOTMKXKQROJ½`KTRKSKRKX_GVGHORKIKàOG¨ϙQ ZϙX K\XK (GQGTRϙàϙȑTIG M½TR½ YG_ϙRϙ -KTKRMK ORK! ½RQK MKTKROTJK HGĄZGYGNORRKXURSGQ½`KXKUZKRSUZKR_G`RϙQYOZKMOHOZKYOYRKXJKGXϙZSGZKYOYO\K_GYOYZKS RKXO_GVϙRSGJϙàϙTJGT¨K\XKJKàKXRKXOTOTHU`[RSGYϙTGTKJKTUR[TJ[à[T[TZKYVOZKJORJOàO HKROXZORSKQY[XKZO_RKGXϙZSGZKYOYOH[R[TSG_GTUZKRSUZKR_G`RϙQYOZKZGZORQ·_½QGSV[Y \KHKT`KXOZKYOYRKXOTKTQϙYGY½XKJK9[1OXROROàO1UTZXUR½?·TKZSKROàOȑTOTSGJJKYOT JK HKROXZORKT JKĄGXP YZGTJGXZRGXϙTϙ YGàRG_GIGQ ĄKQORJK GXϙZSG ZKYOYO Q[XSGRGXϙ MKXKQZOàO! GXϙZSGZKYOYOSK\I[ZURGTOĄRKZSKRKXOTJKJKTKZOSRKXOTOT_GVϙRGXGQSK\`[GZG[_M[T¨GRϙĄ ZϙXϙRSGYϙTϙT YGàRGTSGYϙ \K JKĄGXPG OROĄQOT G¨ϙQRGSGRGX MKZOXORKXKQ ORMORO <GROROQRKXOT [_SGYϙ MKXKQKTN[Y[YRGXHKROXRKTSOĄH[R[TSGQZGJϙX 'TϙRGT -KTKRMKTOT ¨K\XK QOXROROàOTK TKJKT URJ[à[ YGVZGTGT HOX LGGRO_KZOT KTMKR RKTSKYO \K ¨K\XKTOT QUX[TSGYϙ GSGIϙ_RG K\XK (GQGTRϙàϙȑTϙT _GYGR _½Q½SR½R½à½T½T _KXOTKMKZOXORSKYOHGàRGSϙTJG\K?GYG\K?·TKZSKROàOT[_M[RGTSGYϙ`ϙSTϙTJGZKYOYKJOR JOàOGTRGĄϙRJϙàϙTJGT-KTKRMKTOT_GYGRJG_GTGàϙTϙTH[R[TSGJϙàϙTJGTY·`KJORKSK_KIKàO 298 G¨ϙQZϙX M½TR½ -KTKRMK ORK HKROXZORKT ZKYOYRKXJK GXϙZSG ZKYOYOTOT Q[X[RSGSGYϙ NGROTJKHU`[RGHORKIKQURGT¨K\XKJKàKXOTOTQUX[TSGYϙGSGIϙ_RG·TM·X½RKT_½Q½SR½R½Q RKXKORMORORKXOT[_SGYϙMKXKQSKQZKUR[VGQYOJ[X[SJGYG_ϙRϙ?GYGTϙTSGJJKYOT JKHKROXZORKTQOXRKTSKONZOSGROTOTH[R[TJ[à[NGRRKXJKORMORORKXOTMKXKQROZKJHOXRKXOGRSGQRG _½Q½SR½URJ[à[Q[XGRϙTϙTONRGROY·`QUT[Y[URGIGQZϙX ([J[X[SJGURG_JGJG\GIϙRGXϙTH[R[TJ[à[YOZKTOTGZϙQY[RGXϙTϙTLUYYKVZOQZKZUV RGTSGYϙTKJKTO_RKURGHORKIKQQOXROROàOT·TRKTSKYOGSGIϙ_RGK\XK(GQGTRϙàϙȑTϙTMKTKRMK YO[_GXϙTIGGXϙZSGZKYOYOQ[X[RSGYϙMKXKQZOàOTOTHKROXZORSKYOTKQGXĄϙTQ[X[RSGSGYϙ½`KXO TKYG_ϙRϙK\XK1GT[T[ȑT[TSGJJKYOTOTONRGRKJORSKYOTKJKTO_RKJG\GQUT[Y[ OĄRKSRK VGXG IK`GYϙ \KXORSOĄ URJ[à[TJGT OĄRKSJK SK\`[GZG \K N[Q[QG G_QϙXϙRϙQ M·X½R SKSOĄZOX '¨ϙQRGTGTTKJKTRKXRKJG\GIϙRGXϙTZKS_O`OYZKSRKXOTOTXKJJOORKZKS_O`KQUT[Ϙ`SOX ϘJGXK3GNQKSKYOTOTM½TR½+ 1 YG_ϙRϙϙYXGXQGXGXϙTϙT_[QG XϙJGHKROXZORKTMKXKQ¨K_RKUTGTSGYϙTGJUY_GTϙTGTϙRGTOJGXK3GNQKSKYOTKM·TJKXORSK YOTKU_¨UQR[à[ORKQGXGX\KXORJO 1'8Ā/5? *GTϙĄZG_ 'RZϙTIϙ *GOXKYOTOT M½TR½ + 1 YG_ϙRϙ ϘJGXK 3GNQKSKYO QGXGXϙTϙT HU`[RSGYϙTG OROĄQOT H[R[TGT QGXGXϙTJG _KX GRGT MKXKQ¨KRKX JUàX[RZ[Y[TJG JG\GIϙRGXϙT ZKS_O` OYZKSOTOT QGH[R½ ORK Ϙ`SOX ϘJGXK 3GNQKSKYOTOT M½TR½ + 1 YG_ϙRϙ ϙYXGX QGXGXϙTϙT HU`[RSGYϙ U_[_RG QGXGXG QGXĄϙ_ϙ` *G\GJG\GIϙRGXϙTQUT[ZRGXϙTϙTH[R[TJ[à[YOZKGJϙTGYG_ϙRϙK\XK1GT[T[T[T SGJJKYOTOT LϙQXGYϙTϙT ONRGR KJORSKYO TKJKTO_RK G_Tϙ ?GYGTϙT SGJJKYO [_GXϙTIG VGXGIK`GYϙ\KXORSKYOTKOROĄQOTOĄRKSOTOVZGROOYZKSO_RKG¨ϙRSϙĄZϙX YG_ϙRϙK\XK1GT[T[ȑT[TSGJJKYOTJKQOXRKTSKONZOSGROTOTH[R[TJ[à[ J[X[SRGXJGORMORORKXOTQOXRKTSK_O·TRKSKQRKQOXRKTSKTOTSK_JGTGMKRJOàONGRRKXJKQOXRK ZKTOTQOXRKTSK_OJ[XJ[XSGQQOXRKTSKTOTKZQORKXOTOMOJKXSKQ\K_GG`GRZSGQO¨OTMKXKQRO ZKJHOXRKXOGRSGQRG_½Q½SR½URJ[QRGXϙQ[XGRGHGàRGTSϙĄZϙX 'TϙRGTSGJJKTOTONRGROTKJKTO_RKVGXGIK`GYϙ\KXORKHORSKYOO¨OTSGJJKJK_KXGRGT _½Q½SR½R½QRKXK[_[RSGJϙàϙTϙTYGVZGTSGYϙMKXKQSKQZKJOX5RG_JG VGXGIK`GYϙ\KXORSKYO _UR[TJGQOOĄRKS\KOĄRKSKKYGYGRϙTGTZ[ZGTGQRGXϙTOTIKRKTSKYOTJKTȜYOZKYOTOTSK\`[GZG M·XKGXϙZSGZKYOYOQ[XSGYϙMKXKQSKYOTKQGXĄϙTQ[XSGSGYϙTKJKTO_RKYG_ϙRϙ?GYGTϙT SGJJKYOTOTONRGRKJORJOàOYUT[I[TG[RGĄϙRJϙàϙGTIGQQOXROROàOT\K_GQOXRKTSKONZOSGRO TOTUR[ĄSGYϙTGTKJKTURGIGQHOXLOOROTYGVZGTSGYϙY·`QUT[Y[URSGJϙàϙTJGTGTϙRGTLOOROT SGJJKJK_KXGRGT_½Q½SR½R½QRKXKG_QϙXϙRϙàϙOLGJKKZSKJOàOGTRGĄϙRSGQZGJϙX ([ J[X[SJG YGVZGTGT LOOROT ?GYGTϙT SGJJKYO QGVYGSϙTJG URSGSGYϙ TKJK TO_RK H[ SGJJKTOT ONRGRO NGROTJK \KXORKIKQ VGXG IK`GYϙTG OROĄQOT SGJJKTOT [_M[RGT SGYϙS½SQ½TURSGJϙàϙTJGTOĄRKSJKH[TKJKTRKSK\`[GZG[_GXRϙQM·X½RSKSOĄZOX 299 '¨ϙQRGTGT TKJKTRKXRK ϘJGXK 3GNQKSKYO QGXGXϙTϙT HU`[RSGYϙ _UR[TJGQO *GTϙĄZG_ 'RZϙTIϙ *GOXKYO QGXGXϙ YUT[I[ OZOHGXO_RK _KXOTJK URJ[à[TJGT ZKS_O`K QUT[ ϙYXGX QGXGXϙTϙT H[MKXKQ¨K_RKHU`[RSGYϙU_[_RGQGXGXGQGXĄϙ_ϙS *GTσ**1+1 YG_ϙRϙK\XK1GT[T[[_GXϙTIGJG\GIϙĄOXQKZKGOZMKSOTOTJKTO`OQOXRKZZOàOTJKT HGNOYRKVGXGIK`GYϙZGNGQQ[Q[TGOROĄQOTOĄRKSOTOVZGROOYZKSO_RKG¨ϙRGTJG\G_ϙ!_GVZϙXϙRGT HOROXQOĄO OTIKRKSKYO_RK XGYVG _GVSGTϙT JKTO` QOXROROàOTK TKJKT URJ[à[T[T YGVZGTJϙàϙ XGYVG _GVSGQ Y[XKZO_RK JKTO`OT QOXRKZORJOàO YGHOZ URJ[à[TJGT VGXG IK`GYϙ ZGNGQQ[Q[TJG SK\`[GZG G_QϙXϙRϙQ H[R[TSGJϙàϙ MKXKQ¨KYO_RK XKJJKJKT ϘYZGTH[R ϘJGXK 3GNQKSKYOTOT YG_ϙRϙQGXGXϙTϙT!ZKS_O`KTOTIKRKTOVHU`[RSGYϙOYZKTORSKQZKJOX ϘJGXK\K <KXMO 3GNQKSKRKXOTOTTONGO QGXGXRGXϙTϙT ZKS_O`KTHU`[RSGYϙ YG_ϙRϙ ϘJGXO?GXMϙRGSG;Y[R½1GT[T[T[TYG_ϙRϙ1GT[TORKJKàOĄOQSGJJKYOTJK_KXGRGT YKHKVRKXJKTHOXOTOT\GXRϙàϙNGROTJKS½SQ½TJ½X (U`[RSGYϙOYZKTKTQGXGX[Y[R\KN[Q[QG[_M[TUR[VJORKQ¨KJKORKXOY½X½RKTZKS_O` YKHKVRKXO QGXGXϙT HU`[RSGYϙTϙ MKXKQZOXKIKQ TOZKROQZK M·X½RSKJOàOTJKT ZKS_O` OYZKSOTOT XKJJOORKHU`[RSGYϙOYZKTKTQGXGXϙTUTGTSGYϙTGQGXGX\KXORJO *GT*+1 *G\GIϙOJGXKZGXGLϙTJGT¨K\XKVGXGIK`GYϙTϙTOVZGROOYZKSO_RKG¨ϙRGTJG\GTϙTXKJJO TK OROĄQOT SGNQKSK QGXGXϙTϙT ZKS_O`O ½`KXOTK ϘJGXK 3GNQKSKYOTIK SGNQKSK QGXGXϙTϙT JG\GRϙOJGXK_KZGXONOTJKZKHROàKJORSKYOTKXGàSKTZKS_O`JORKQ¨KYOTOTM½TR½Q_GYGR Y½XK MK¨OXORJOQZKT YUTXG ZGXONOTJK \KXORJOàO MKXKQ¨KYO_RK ZKS_O` OYZKSOTOT Y½XKGĄϙSϙ TKJKTO_RKXKJJOTKQGXGX\KXORSOĄQGXGXJG\GIϙOJGXK\KQOROTIKZKS_O`KJORSOĄZOX YG_ϙRϙ:KHROMGZ1GT[T[T[TSGJJKYOTJKȔ\KQOR\GYϙZGYϙ_RGZGQOVKJORKTOĄ RKXJK ZKHROMGZ \KQORK _GVϙRϙXȕ N½QS½ _KX GRSGQZGJϙX *UY_GTϙT OTIKRKTSKYOTJKT OYK JG\GIϙ OJGXKTOT Y·` QUT[Y[ JG\G_ϙ \KQOR GXGIϙRϙàϙ_RG ZGQOV KZSKYOTK XGàSKT SGNQKSK QGXGXϙTϙTJG\GIϙOJGXK_KZKHROàKJORJOàO\KQOROTOYKQGXGXϙ·àXKTSKYO½`KXOTKZKS_O`OYZK SOTJKH[R[TJ[à[GTRGĄϙRSGQZGJϙX ([J[X[SJG_[QGXϙJGGTϙRGT_GYGN½QS½[_GXϙTIGJG\GIϙOJGXK_K_GVϙRGT[Y[RY½` ZKHROMGZKYGYGRϙTSGQY[XKZO_RKZKS_O`OYZKSOTOTY½XKGĄϙSϙTKJKTO_RKXKJJOTKQGXGX\KXOR SKYOTJKSK\`[GZG[_GXRϙQM·X½RSKSOĄZOX '¨ϙQRGTGT TKJKTRKXRK ϘJGXK 3GNQKSKYOTOT M½TR½ YG_ϙRϙ QGXGXϙTϙT (5@;23'9/4'U_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO *GT*+1 *G\G JG\GIϙ_G KSOY_UT V[R[ GRSGJϙàϙ MKXKQ¨KYO_RK YG_ϙRϙ ?GYGTϙT LϙQXGYϙ [_GXϙTIGROXGVGXGIK`GYϙ\KXORSKYOTKOROĄQOTOĄRKSOTOVZGROOYZKSO_RKG¨ϙRSϙĄ!OJGXK3GN QKSKYOTIK KM`U` S[G_KTKYO _GVZϙXSG_GTRGXG IK`GO S½K__OJK [_M[RGTSGYϙ N[Q[QG [_M[TURSGQRGHOXROQZKJG\GRϙOJGXKIK\KXORKTY½XKJKS[G_KTK_GVZϙXϙRGXGQKSOY_UTV[R[T 300 JUY_G_G OHXG` KJORJOàOTJKT OĄRKSJK N[Q[QG [_GXRϙQ H[R[TSGJϙàϙ MKXKQ¨KYO_RK OVZGROTK QGXGX\KXORSOĄH[QGXGXJG\GRϙOJGXKIKZKS_O`KJORSOĄZOX YG_ϙRϙ K\XK 1GT[T[T[T SGJJKYOTOT LϙQXGYϙTJG NKX Z½XR½ GZϙQ \K GXZϙàϙ ¨K\XK_K`GXGX\KXKIKQĄKQORJKORMORO_·TKZSKROQRKXJKHKROXRKTKTYZGTJGXZRGXG\K_·TZKSRK XK G_QϙXϙ URGXGQ JUàX[JGT \K JURG_Rϙ HO¨OSJK GRϙIϙ UXZGSG \KXSKQ JKVURGSGQ ZGĄϙSGQ [`GQRGĄZϙXSGQ \K HKT`KXO LGGRO_KZRKXJK H[R[TSGTϙT _GYGQ URJ[à[ LϙQXGYϙTJG QOXRKTSK ONZOSGROTOTH[R[TJ[à[J[X[SRGXJGORMORKXOTQOXRKTSK_O·TRKSKQRK!QOXRKTSKTOTSK_JGTG MKRJOàO NGRRKXJK QOXRKZKTOT QOXRKTSK_O J[XJ[XSGQ QOXRKTSKTOT KZQORKXOTO MOJKXSKQ \K_G G`GRZSGQ O¨OT MKXKQRO ZKJHOXRKXO GRSGQRG _½Q½SR½ URJ[à[ G_Tϙ 1GT[T[T SGJJKYOTOT G HKTJOTJK SGJJKTOT HOXOTIO LϙQXGYϙTJGQO _GYGàG [_SG_GTRGXG HOT ROXG OQOTIO LϙQXGYϙTJGQO _½Q½SR½R½à½ _KXOTK MKZOXSK_KTRKXK HOT ROXG VGXG IK`GYϙ \KXORKIKàO YUT LϙQXGYϙTJGOYKH[LOORRKXQ[X[R[Ą\KOĄRKZSKRKXZGXGLϙTJGTOĄRKTJOàOZGQJOXJKIK`GTϙT½¨QGZ YG_ϙRϙ<KXMO;Y[R1GT[T[TSGJJKYOMKXKàOTIKHORGT¨UKYGYϙTGM·XKJKLZKXZ[ZSG YϙMKXKQKTQ[X[R[Ą\KOĄRKZSKRKXZGXGLϙTJGTOĄRKTJOàOZGQJOXJKOYKHKĄQGZURGXGQ[_M[RG TGIGàϙN½QS½_KXGRSϙĄZϙX 'TϙRGTN½Q½SRKXOTHOXROQZKJKàKXRKTJOXORSKYOTJKTYG_ϙRϙK\XK1GT[T[T[T SGJJKYOTJK·TM·X½RKT_½Q½SR½R½QRKXOT_KXOTKMKZOXORSKSKYOTKJKTO_RKG_Tϙ1GT[T[TJG SGJJKYO [_GXϙTIG VGXG IK`GYϙ \KXORKHORSKYO O¨OT IK`G [_M[RGTGT QOĄOTOT K_RKSO ORK ¨K\XKQOXROROàOTKTKJKTURSGYϙ\KH[J[X[S[T_GVϙRGT·R¨½SRKXRKYUS[ZHOXĄKQORJKYGV ZGTSGYϙMKXKQSKQZKJOX *UY_GTϙT OTIKRKTSKYOTJKT JG\GIϙ ĄOXQKZK GOZ GXGIϙT KM`U` ·R¨½S½T½T _GVZϙXϙR SGSϙĄ URJ[à[T[T M½TR½ Z[ZGTGQRG ZKYVOZ KJORSKYO ½`KXOTK Y·` QUT[Y[ OĄRKS O¨OTM½TY½XK\KXORSKYOTKQGXĄϙT\KXORKTY½XKO¨OTJKKSOY_UTS[G_KTKYOTOT_GVZϙXϙRJϙ àϙTGJGOXHKRMKTOTOHXG`KJORSKSKYOTKJKTO_RKJG\GIϙ_GYG_ϙRϙK\XK1GT[T[T[T SGJJKYOTOONRGRKZZOàOTJKTHGNOYRK_OTKG_Tϙ1GT[T[TG\KYUTSGJJKYOMKXKàOTIK ROXGVGXGIK`GYϙ\KXORJOàOGTRGĄϙRSGQZGJϙX ([J[X[SJGGXGIϙTKM`U`MG`ϙKSOY_UT·R¨½S½T½T_GVZϙXϙRSGSϙĄURSGYϙTϙTK\ XK1GT[T[[_GXϙTIGVGXGIK`GYϙ\KXORKHORSKYOO¨OT_KZKXROHOXTKJKTURSGSGYϙZGĄϙZϙT¨K\XK QOXROROàOTKTKJKTURJ[à[TGOROĄQOTURGXGQ_GVϙRSϙĄHOXZKYVOZOTJKH[R[TSGSGYϙQGXĄϙYϙTJG YGJKIKKM`U`MG`ϙ·R¨½S½T½T_GVZϙXϙRSGSϙĄURSGYϙ_·T½TJK_GVϙRGTZKYVOZKJG_GRϙURG XGQK\XK1GT[T[[_GXϙTIGVGXGIK`GYϙ\KXORSKYOTJKSK\`[GZG[_GXRϙQH[R[TSGJϙàϙTJGT ϘJGXK 3GNQKSKYOTIK OVZGROTK QGXGX \KXORSKYOTJK YUT[I[ OZOHGXO_RK OYGHKZYO`ROQ M·X½RSK SOĄZOX *G\GQUT[Y[OĄRKSOTOVZGRO_UR[TJGQOZKS_O`KQUT[ϘJGXK3GNQKSKYOTOTM½T R½ YG_ϙRϙ QGXGXϙTϙT _[QGXϙJG HKROXZORKT MKXKQ¨K_RK 54'43'9/4' U_HOXROàO_RK QGXGX \KXORJO *GT*+1 301 *G\G YG_ϙRϙ K\XK 1GT[T[ [_GXϙTIG \KXORKT VGXG IK`GYϙTG OROĄQOT M½TR½ YG_ϙRϙ OĄRKSOT OVZGRO OYZKSO_RK G¨ϙRSϙĄ! ϘJGXK 3GNQKSKYOTIK JG\GRϙ OJGXK KRK SGTRGXϙTIG_GVϙRGTJKTKZOSJK9[1OXROROàO1UTZXUR½?·TKZSKROàOTOTSGJJKYO[_GXϙTIG GRϙTSGYϙ `UX[TR[ URGT JKĄGXP O`TOTOT GRϙTSGJϙàϙTϙT ZKYVOZKJORJOàO \KXORKT Y½XK O¨OTJK JK GTϙRGT _½Q½SR½R½à½T _KXOTK MKZOXORSKJOàOTOT GTRGĄϙRSGYϙ ½`KXOTK ZKYOY KJORKT OĄRKSJK SK\`[GZG G_QϙXϙRϙQ H[R[TSGJϙàϙ MKXKQ¨KYO_RK JG\GTϙT XKJJOTK QGXGX \KXORSOĄ H[ QGXGX JG\GIϙZGXGLϙTJGTZKS_O`KJORSOĄZOX *G\GJUY_GYϙTϙTOTIKRKTSKYOTJKTOĄRKZSKTOTGXϙZSGZKYOYOTOT¨GRϙĄSGJϙàϙ¨GRϙĄZϙ XϙRGXGQGTGRO`RKXOT_GVZϙXϙRSGYϙ\KJKĄGXPO`TOGRϙTSGYϙO¨OTM½TY½XK\KXORSKYOTKOROĄQOT M½TR½Z[ZGTGàϙTZ[Z[RJ[à[JG\GIϙTϙTH[\KXORKTY½XKO¨OTJKM½T½T JK JKĄGXP O`OT HKRMKYO GRSGQ O¨OT HGĄ\[X[JG H[R[TJ[à[ M½TR½ JKTKZOSJK OYK GXϙZSGZKYOYOTOTLGGRO_KZNGROTJKURJ[à[T[TZKYVOZKJORJOàOG_XϙIGM½TR½GZϙQY[ GTGRO` XGVUX[TJG T[S[TKTOT YZGTJGXZ JKàKXRKXK [_M[T URJ[à[T[T HKROXZORJOàO GTIGQ JG\GIϙ_GJKĄGXPO`TOGRϙTSGSGYϙTKJKTO_RKYG_ϙRϙK\XK1GT[T[T[TSGJJKYOTOT LϙQXGYϙTϙTONRGRKJORJOàOTJKTHGNOYRK[_[ĄSG`RϙàGQUT[M½TR½¨K\XKVGXGIK`G YϙTϙT\KXORJOàOGTRGĄϙRSϙĄZϙX 5RG_JG M½TR½ Z[ZGTGQ ½`KXOTK JG\GIϙTϙT MKXKQRO HKRMKRKXO JK KQRKSKQ Y[XKZO_RKJKĄGXPO`TOGRSGQO¨OTJG\GRϙOJGXK_KHGĄ\[X[JGH[R[TSGYϙQGXĄϙYϙTJGH[HGĄ\[ X[T[TJKàKXRKTJOXORKXKQUR[SR[_GJGUR[SY[`YUT[¨RGTJϙXϙRSGYϙMKXKQOXQKTJG\GQUT[ Y[ OĄRKSOT ZKYOY KJORSKYOTJK N[Q[QG [_GXRϙQ H[R[TSGSGQZGJϙX ([ J[X[SJG JG\GIϙTϙT HGĄ\[X[Y[T[T_KZKXROTOZKROQZKUR[VURSGJϙàϙOJGXKIKGTϙRGTHGĄ\[X[½`KXOTKTKMOHOHOX OĄRKS_GVϙRJϙàϙN[Y[Y[GXGĄZϙXϙRJϙQZGTYUTXG[_[ĄSG`RϙQNGQQϙTJGQGXGX\KXORSKYOMKXKQZO àOTJKT JKĄGXP O`TO GRϙTSGJϙàϙ MKXKQ¨KYO_RK JG\GTϙT XKJJOTK OROĄQOT SGNQKSK QGXGXϙTJG OYGHKZM·X½RSKSOĄZOX '¨ϙQRGTGTTKJKTRKXRKZKS_O`KQUT[ϘJGXK3GNQKSKYOTOTM½TR½YG_ϙRϙQGXG XϙTϙT(5@;23'9/4'U_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO *GT*+1 *G\G1GXZGR)GJJKYO9UQGQT[SGXGRϙVGLZGGJGVGXYKRYG_ϙRϙ_KXJK H[R[TGTOTĄGGZϙTHOXOTIOQGZϙTGQG\ĄGàϙTJGLGGRO_KZM·YZKXKTJG\GIϙĄOXQKZKGOZQGS_UT JGT YGGZ ȑZK HKZUT J·Q½RJ½à½T½T ZKYVOZO ½`KXOTK YG_ϙRϙ K\XK 1GT[T[T[T ȑ½TI½ \K -½X½RZ½ 1UTZXUR ?·TKZSKROàOTOT ȑOTIO SGJJKYOTOT ONRGR KJORJOàOTJKT HGNOYRKYG_ϙRϙ?GYGTϙTJYUTSGJJKYOMKXKàOROXGVGXGIK`GYϙ\KXORSKYOTKOROĄQOT M½TR½YG_ϙRϙOĄRKS\KJG_GTGàϙ_·TKZSKROQSGJJKYOTOTOVZGROOYZKSO_RKG¨ϙRSϙĄZϙX YG_ϙRϙK\XK1GT[T[T[Tȑ½TI½SGJJKYOTJK!Ȕ1OĄORKXOTN[`[X\KY½Q[T[ HKJKT \K X[N YGàRϙàϙTϙ HU`GIGQ ĄKQORJK _·TKZSKROQRK HKROXRKTKT YZGTJGXZRGX ½`KXOTJK M½X½RZ½¨ϙQGXϙRSGYϙ_GYGQZϙX,GHXOQGGZ·R_KOĄ_KXOKàRKTIK_KXONO`SKZHOTGRGXϙQUT[ZRGX \K[RGĄϙSGXG¨RGXϙTJGM½X½RZ½T½TGYMGXO_KOTJOXORSKYOO¨OTMKXKQRO·TRKSRKXGRϙTϙXȕN½Q S½! GTϙRGT SGJJK N½QS½TK JG_GTϙRGXGQ NG`ϙXRGTGT -½X½RZ½ 1UTZXUR ?·TKZSKROàOTOT 302 SGJJKYOTJK OYK Ȕ1UT[Z H·RMKRKXO O¨OTJK \K _GQϙT ¨K\XKYO ORK M½X½RZ½_K NGYYGY JOàKX H·RMKRKXJK _GVϙS OĄRKXOTJK Q[RRGTϙRGT \K +Q JK HKROXZORKT M½X½RZ½ ¨ϙQGXGT GRKZ \K SGQOTGRGXϙTOĄM½TRKXOTJKYGGZRKXOJϙĄϙTJGZGZORM½TRKXOTJKOYKGTIGQHKRKJO _KRKXIKGRϙTGIGQ·`KRO`OTRKXRKHKROXRKTKTY½XKRKXJKQ[RRGTϙRSGYϙS½SQ½TJ½XȕN½QS½_KX GRSGQZGJϙX YG_ϙRϙK\XK1GT[T[T[Tȑ½TI½SGJJKYOTKJG_GTϙRGXGQQOĄORKXOTN[`[X\K Y½Q[T[T[HKJKT\KX[NYGàRϙàϙTϙM½X½RZ½ORKHU`SG_GIGQHOX¨K\XKTOTMKROĄZOXORSKYOGSG Iϙ_RG¨ϙQGXϙRGT\KH[GSGIG[_M[TURGXGQM½X½RZ½ORKORMOROZKXOSRKXOTZGXOLOORKM½X½RZ½QUTZ XUR½T½T[_M[RGTGIGàϙYϙTϙXRGXϙT HKROXRKTSKYOKYGYRGXϙTϙQGVYG_GT-½X½RZ½1UTZXUR?·TKZ SKROàOTOTȑTIOSGJJKYO_RK!1UT[ZH·RMKRKXOO¨OTJK\K_GQϙT¨K\XKYOORKM½X½RZ½_KNGY YGYJOàKXH·RMKRKXJK_GVϙSOĄRKXOTJKQ[RRGTϙRGTM½X½RZ½¨ϙQGXϙIϙGRKZ\KSGQOTGRGXϙTOĄ\K ZGZORM½TRKXOTJKQOQ[RRGTϙSϙ_RG ORMOROURGXGQ`GSGTG¨ϙYϙTJGTYϙTϙXRGSGMKZOXORSKYOTJKN[ Q[QGG_QϙXϙRϙQH[R[TSGSGQZGJϙX *OàKX ZGXGLZGT YG_ϙRϙ K\XK 1GT[T[T[T ϘJGXO 4OZKROQZK )K`GRGX HGĄRϙQRϙ SGJJKYOTOTJHKTJOTJKH[1GT[T[Tȑ½TI½SGJJKYOTKG_QϙXϙJG\XGTϙĄZGH[R[TGT\K ·TRKSRKXOGRSG_GTRGXGROXGVGXGIK`GYϙ\KXORKIKàOYUTLϙQXGYϙTJGJGY·`QUT[Y[LOORRKXOT Q[X[R[Ą\KOĄRKZSKRKXIKOĄRKTSKYONGROTJKIK`GRGXϙT½¨QGZϙTϙTYG_ϙRϙ<KXMO;Y[R1GT[ T[T[TȑTIOSGJJKYOMKXKàOTIKHORGT¨UKYGYϙTGM·XKJKLZKXZ[ZSGYϙMKXKQKTQ[X[R[Ą \KOĄRKZSKRKXKOYKH[IK`GRGXϙTQGZϙTϙT\KXORKIKàON½QSKHGàRGTSϙĄ:½XQ)K`G1GT[T[ T[TYG_ϙRϙ1GT[TRGJKàOĄOQ+QSGJJKYOORKZGXONOTJKTZGXONOTK QGJGX_½X½XR½àKMOXKTQGT[TRGXJGQOVGXGIK`GRGXϙSOYROTK¨ϙQGXϙRSϙĄZϙX *UY_GTϙT OTIKRKTSKYOTJKT OYK JG\GIϙ ĄOXQKZK GOZ QGS_UT ZGXGLϙTJGT YGGZ ȑZK HKZUT SGQOTGYϙ_RG QGS_UTRG HKZUT J·Q½RKXKQ M½X½RZ½ _GVϙRJϙàϙTϙT M½TR½ Z[ZGTGQRGZKYVOZO½`KXOTKJG\GQUT[Y[OĄRKSRKROXGVGXGIK`GYϙ\KXORJOàOGTRGĄϙRSGQZGJϙX ([J[X[SQGXĄϙYϙTJGJG\GIϙZGXGLϙTJGT_[QGXϙJG_KXGRGT?GYG\K?·TKZSKROQN½Q½SRKXO TK G_QϙXϙ LGGRO_KZZK H[R[T[RJ[à[T[T ZKYVOZO ½`KXOTK VGXG IK`GYϙ \KXORSKYOTJK SK\`[GZG G_QϙXϙRϙQH[R[TSGSGQRGHOXROQZKIK`GSOQZGXϙTϙTYG_ϙRϙ?GYGTϙTȑTIOSGJJKYOTOTJ HKTJO ORK YUT LϙQXGYϙ \K YG_ϙRϙ 1GT[TRG MKZOXORKT GXZϙĄ JOQQGZK GRϙTSGQ Y[XKZO_RK ROXG URGXGQ NKYGVRGTSGYϙ MKXKQZOàOTJKT JG\G QUT[Y[ M½TR½ YG_ϙRϙ OĄRKSOT ROXG_G _·TKROQQϙYSϙTJGN[Q[QGG_QϙXϙRϙQH[R[TSGSGQZGJϙX '¨ϙQRGTGT TKJKTRKXRK -½X½RZ½ 1UTZXUR ?·TKZSKROàOTOT ȑOTIO SGJJKYOTOT OVZGRO OYZKSO_RKG¨ϙRGTJG\GTϙT8+**Ϙ4+JG\GQUT[Y[M½TR½YG_ϙRϙOĄRKSOTROXGOROĄQOTQϙY SϙTϙT Ϙ6:'2Ϙ4+ ROXG_G OROĄQOT QϙYSϙ G¨ϙYϙTJGT OYK JG\GTϙT 8+**Ϙ4+ U_HOXROàO_RK QGXGX \KXORJO *GT*+1 Fiillerin Tekrar: Madde 23- (Deiik: 26/4/2006- 5491/15 md.) 303 Bu Kanunda belirtilen idarî para cezalar, bu cezalarn verilmesini gerektiren fiillerin ilenmesinden itibaren üç yl içinde birinci tekrarnda bir kat, ikinci ve müteakip tekrarnda iki kat artrlarak verilir. AÇIKLAMA 2872 sayl Kanunun 23.maddesinde, 20.maddede gösterilen çevre ihlallerine ilikin ceza hukuku kurumu olan tekerrüre benzeyen bir düzenlemeye yer verilmitir. Buna göre, bu Kanunda belirtilen idari para cezalar, bu cezalarn verilmesini gerektiren fiillerin, ilenmesinden itibaren üç yl içinde birinci tekrarnda bir kat, ikinci ve müteakip tekrarnda ise iki kat artrlarak verilecektir. dari Cezalarda Yetki: Madde 24- (Deiik: 26/4/2006- 5491/16 md.) Bu Kanunda öngörülen idarî yaptrm kararlarn verme yetkisi Bakanla aittir. Bu yetki, 12 nci maddenin birinci fkras uyarnca denetim yetkisinin devredildii kurum ve merciler tarafndan da kullanlr. Bu Kanunda öngörülen idarî yaptrm kararlar Bakanlk merkez tekilâtnda genel müdürler, tara tekilâtnda il çevre ve orman müdürlerince verilir. Bu Kanunun 12 nci maddesinin birinci fkras uyarnca denetim yetkisi verilen kurum ve merciler tarafndan verilen idarî para cezalarnn yüzde ellisi, bu Kanun uyarnca yaplacak denetimlerle ilgili harcamalar karlamak ve dier çevre hizmetlerinde kullanlmak üzere bu kurumlarn bütçesine gelir kaydedilir, yüzde ellisi ise genel bütçeye gelir kaydedilir. Bu Kanun uyarnca yaplacak denetimlerle ilgili harcamalar karlamak ve dier çevre hizmetlerinde kullanlmak üzere, Bakanlk bütçesine, genel bütçeye gelir kaydedilecek idarî para cezalar karl gerekli ödenek öngörülür. AÇIKLAMA Kanunun 24. maddesinde idari yaptrm kararlarn vermeye yetkili idari makamlar gösterilmitir. Maddenin birinci fkrasna göre, bu konuda öngörülen idari yaptrm kararlarn verme yetkisi Çevre ve Orman Bakanlna aittir. Maddenin üçüncü fkrasnda, bu Kanunda öngörülen idari yaptrm kararlarnn Bakanlk merkez tekilatnda genel müdürler, tara tekilatnda il çevre ve orman müdürlerince verilecei hükme balanmtr. Maddenin ikinci fkrasna göre bu yetki, 12’nci maddenin birinci fkras uyarnca denetim yetkisinin devredildii kurum ve merciler tarafndan da kullanlr. Maddenin yollama yapt 12’nci maddenin birinci fkrasnda; bu Kanun hükümlerine uyulup uyulmadn denetleme yetkisinin Bakanla ait olduu, gerektiinde bu yetkinin, Bakanlkça; il özel idarelerine, çevre denetim birimlerini kuran belediye bakanlklarna, Denizcilik Müstearlna, Sahil Güvenlik Komutanlna, 13.10.1983 tarihli ve 2918 sayl Karayollar Trafik Kanununa göre belirlenen denetleme görevlilerine veya Bakanlkça uygun görülen dier kurum ve kurululara devredilecei denetimlerin, Bakanln belirledii denetim usul ve esaslar çerçevesinde yaplaca öngörülmütür. 304 Bu Kanunun 12’nci maddesinin birinci fkras uyarnca denetim yetkisi verilen kurum ve merciler tarafndan verilen idari para cezalarnn yüzde ellisi, bu Kanun uyarnca yaplacak denetimlerle ilgili harcamalar karlamak ve dier çevre hizmetlerinde kullanlmak üzere bu kurumlarn bütçesine gelir kaydedilir, yüzde ellisi ise genel bütçeye gelir kaydedilir (24/4.f.). Maddenin son fkrasna göre, bu kanun uyarnca yaplacak denetimlerle ilgili harcamalar karlamak ve dier çevre hizmetlerinde kullanlmak üzere, Bakanlk bütçesine, genel bütçeye gelir kaydedilecek idari para cezalar karl gerekli ödenek öngörülür. ?'8-/:'?1'8'8/ ?KZQOROSKXIORKXOTKSOXRKXOTKG_QϙXϙRϙQY[¨[TJGTYGTϙQRGXϘHXGNOS\K3[YZGLGNGQRG XϙTJG G¨ϙRGT JG\GJG 3GRGZ_G 9[RN )K`G 3GNQKSKYOTIK M½T \K YG_ϙ ORK!K_RKSOTYG_ϙRϙK\XK?GYGYϙTϙT\KSGJJKRKXOTK[_J[à[\KG_Tϙ?GYGTϙT SGJJKYOTKM·XK[_M[RGSG_GVSGM·XK\OTOTOJGXOSKXIORKXKGOZURJ[à[HKROXZORKXKQM·XK\ YO`ROQQGXGXϙ\KXORSOĄ 3GRGZ_G<GROROàOOYKM½T\KYG_ϙRϙ_G`ϙORK!YGTϙQRGXϙTYG_ϙRϙ?G YGJG HKROXZORKT QOĄORKXJKT URSGSGYϙ TKJKTO_RK NGQRGXϙTJG MKTKR N½Q½SRKXK M·XK OĄRKS _GVϙRSGYϙMKXKQZOàOTJKTHGNOYRKJUY_G_ϙOGJKKZSOĄZOX ([Y[XKZRKUR[SY[`M·XK\[_[ĄSG`RϙàϙJUàJ[à[OLGJKYO_RKM·TJKXORKTJUY_G?GX MϙZG_ )(GĄYG\IϙRϙàϙTϙT M½TR½ \K ȔJUY_GTϙT OTIKRKTSKQYO`OT OGJK KJORSKYOȕ M·X½Ą½T½O¨KXKTZKHROàTGSKYOORK(OXOTIO(GĄQGTRϙàGM·TJKXORSKQRK)K`G-KTKR1[X[R[TIG UQ[TJ[MKXKàOQUT[Ą[R[VJ½Ą½T½RJ½ )+@'-+4+21;8;2;1'8'8/ 9GTϙQRGXϙT_·TKZOIOYOH[R[TJ[QRGXϙ:KQKR,GHXOQGYϙTJG3GRGZ_GK\XK1[X[R[QGXG XϙTJG·TM·X½RKTJKTJGNGLG`RGQ½Q½XZ¨ϙQGXZGT_GQϙZQ[RRGTJϙQRGXϙOJJOGYϙORK_KZQOROSKXIO RKXOT KSXOTK G_QϙXϙRϙQ Y[¨[TJGT G¨ϙRGT JG\GJG 3GRGZ_G 9[RN )K`G 3GNQKSKYO K_RKSOT YG_ϙRϙK\XK?GYGYϙTϙT\KSGJJKRKXOTK[_J[à[T[G_Tϙ?GYGTϙTSGJJKYOTK M·XKH[K_RKSRKORMOROURGXGQOĄRKS_GVSGM·XK\OTOTOJGXOSKXIORKXKGOZURJ[à[T[HKROXZK XKQ M·XK\YO`ROQ QGXGXϙ \KXSOĄZOX 3GRGZ_G <GROROàOTOT JK! YGTϙQRGXϙT YG_ϙRϙ ?GYGJG ·T M·X½RKTQOĄORKXJKTURSGSGYϙTKJKTO_RKNGQRGXϙTJGMKTKRN½Q½SRKXKM·XKOĄRKS_GVϙRSGYϙ MKXKQZOàO HORJOXSKYO ½`KXOTK JUY_G H[ QK` ?KXKR 3GNQKSK ORK <GROROQ GXGYϙTJG UR[SY[` M·XK\[_[ĄSG`RϙàϙJUàJ[à[HKROXZORKXKQ)K`G-KTKR1[X[R[TGM·TJKXORSOĄZOX YG_ϙRϙ ;S[SO 3GNQKSKRKX \K 1GXGX .GQOSRKXO \K 3½YZGTZOQRKXRK ;S[SO \K .[Y[YO 1G`G 9KRGNO_KZOTO .GO` 3GQGSRGX 'XGYϙTJGQO ϘNZORGLϙT .GRRO .GQQϙTJG ?GYGTϙT SGJJKYOTJKȔ;S[SO3GNQKSKRKXQGXGXNGQOSRKXO\KS½YZGTZOQRKXRKOJGXKNK_KZRKXO\K YGOXQG`GYKRGNO_KZOTONGO`SGQGSRGXGXGYϙTJG\G`OLK\KYKRGNO_KZYKHKHO_RKNGJOYURGIGQ ONZORGLRGXϙTNGRRO:KS_O`3GNQKSKYO)K`G.K_KZO;S[SO_KYOTKGOZZOXȕN½QS½_KXGRSGQ ZGJϙX 305 ([ N½Q½S MKXKàOTIK )K`G -KTKR 1[X[R[TIG ¨·`½RSKYO MKXKQKT HOX M·XK\ \K_G _KZQO [_[ĄSG`RϙàϙTJGT Y·` KJORKHORSKYO O¨OT [_[ĄSG`RϙàϙT SGNQKSKRKX ORK OR \K_G OR¨K OJGXK Q[X[RRGXϙ _G JG _GXMϙ _KZQOYO H[R[TGT JOàKX SGQGSRGX GXGYϙTJG JUàSGYϙ MKXKQOX )[SN[XO_KZ(GĄYG\IϙRϙàϙ1G_SGQGSRϙQ<GROROQMOHOSGQGSRGXOYKSGJJKJKHKROXZORKT_GXMϙ _KZQOYOTONGO`SGQGSRGXJGTJKàORJOX .KX TK QGJGX YGTϙQRGXϙT K_RKSO YG_ϙRϙ K\XK ?GYGYϙTϙT Ȕ1OXRKZSK ?GYGàϙȕ HGĄRϙQRϙ ȑOTIO SGJJKYOTK [_SGQZG H[ _GYGàϙT _GVZϙXϙSϙ G_Tϙ ?GYGTϙT ȑTIO SGJJK YOTJKOJGXOVGXGIK`GYϙURGXGQHKROXZORSKQZKȑ½TI½SGJJKYOTJKJKH[IK`GRGXϙTJUà X[JGT SGNGRROT KT H½_½Q GSOXO ZGXGLϙTJGT \KXORKIKàO ·TM·X½RSKQZK OYK JK <GROROQ YG_ϙRϙ?GYGTϙTSGJJKYOTJKHKROXZORKT_GXMϙ_KZQOYOTONGO`SKXIORKXJKTURSGJϙàϙTJGTH[ GĄGSGJG)K`G-KTKR1[X[R[S[`IG¨·`½SRKTKIKQHOXM·XK\[_[ĄSG`RϙàϙTJGTY·`KZSK_K URGTGQ _UQZ[X ([ OZOHGXRG MKXKàO SGNGRROTJK _KXOTK MKZOXORSKQ ½`KXK JUY_GTϙT OTIKRKT SKQYO`OTSGNQKSKYOTKOGJKYOTKQGXGX\KXORSKROJOX 954; '¨ϙQRGTGT TKJKTRKXRK )K`G -KTKR 1[X[R[TIG ¨·`½SRKTSKYO MKXKQKT HOX [_[ĄSG`RϙQH[R[TSGJϙàϙTJGTJUY_GTϙTOTIKRKTSKQYO`OTSGNGRROTKϘ'*+9Ϙ4+ M½T½ZKHROàTGSKJKQOOYZKSK[_M[TURGXGQU_HOXROàOORKQGXGX\KXORJO )-1+??(1 *'4/Ā:'?1'8'82'8/ *G\G *KTO` QOXROROàOTK TKJKT UR[TJ[à[ O¨OT YG_ϙRϙ K\XK 1GT[T[T[T \K SGJJKRKXO [_GXϙTIG ROXG VGXG IK`GYϙ \KXORSKYOTK OROĄQOT M½TR½ YG_ϙRϙ (½_½QĄKNOX (KRKJO_K (GĄQGTRϙàϙ OĄRKSOTOT \K M½TR½ YG_ϙRϙ8KYSO-G`KZKJK_G_ϙSRGTGTȔ-KSO\K*KTO`'XG¨RGXϙTG<KXORKIKQ)K`GRGXJG 9[¨[T:KYVOZO\K)K`GTϙT1KYORSKYO;Y[RRKXOORK1[RRGTϙRGIGQ3GQH[`RGXG*GOX?·TKZSKROQ OT SGJJKYOTOT OVZGRO ORK ·JKTKT VGXG IK`GYϙTϙT _GYGR LGO`O ORK HOXROQZK OGJKYOTK QGXGX \KXORSKYOOYZKSO_RKG¨ϙRSϙĄZϙX YG_ϙRϙ ?GYGTϙT SGJJKYO [_GXϙTIG NG`ϙXRGTGT *KTO` 'XG¨RGXϙTG <KXORKIKQ )K`GRGXJG 9[¨[T :KYVOZO \K )K`GTϙT 1KYORSKYO ;Y[RRKXO ORK 1[RRGTϙRGIGQ 3GQH[`RGXG *GOX ?·TKZSKROQȑOTOVZGROOYZKTORKTSGJJKYOTJKȔ1OXRKZSK\KQOXRKTSKRKXKOROĄQOTURGXGQ T[S[TK GRϙTSGYϙ LUZUàXGL LORS \K \OJKU ¨KQOSO MKXKQRO URSGQRG HOXROQZK Y[¨[T :KYVOZO O¨OTZ[ZGTGQZGT`OSO_KZKXROJOXȕN½QS½_KXGRSϙĄZϙX *G\GIϙZGXGLϙTJGTGTϙRGT_·TKZSKROàOTSGJJKYOTJKY[¨[T:KYVOZOO¨OTHOX[Y[R ·TM·X½RJ½à½SGJJK_KM·XKZ[ZGTGQZ[Z[RSGYϙTϙTY[¨[TZKYVOZOTJK_GVϙRGIGQOĄRKS RKXJKTYUTXGQOKTYUTGĄGSGURJ[à[H[TKJKTRKSGJJKJK_KXGRGTZ[ZGTGQZGT`OSO TOT_KZKXROURJ[à[_UR[TJGQON½QS½TSGJJKORK¨KROĄZOàOJG\GQUT[Y[IK`G[_M[RG SGYϙTJGJGMKSOTOTĄGLZϙTJGTJKTO`K_GàYϙ`ϙTZϙYϙURJ[à[O¨OTT[S[TKGRϙTGXGQLUZUàXGL ¨KQORJOàOTO HKROXZOX ĄKQORJK ZKQ ZGXGLRϙ ZKYVOZ Z[ZGTGàϙ ZGT`OS KJORJOàO GTGRϙ` YUT[¨RGXϙTϙT HKQRKTSKJOàO MKSOTOT ĄGLZϙTJGT _Gà Yϙ`SGYϙTϙT S½SQ½T URSGJϙàϙ YUà[ZSGTϙT JKTO` 306 Y[_[_RG _GVϙRGXGQ G_Tϙ Y[_[T NO¨ HOX QGZQϙ _GVϙRSGQYϙ`ϙT _KTOJKT JKTO`K \KXORJOàO ORKXO Y½X½RKXKQGTϙRGTSGJJKN½QS½T½TOVZGROOYZKTORSKQZKJOX *KTO` \GYϙZGRGXϙTϙT ·`KRROQRKXO QOXRKZSK URG_ϙTϙT SK_JGTG MKRSKYOTJKT NKSKT YUTXG MKSO \K_G ZKQTKTOT URG_ SGNGRROTJKT [`GQRGĄGHORKIKàO JKTO`K J·Q½RKT GZϙàϙT JGàϙRGHORKIKàO \K_G HKT`KT TKJKTRKXRK GTGRϙ` LUZUàXGL \OJKU ¨KQOSO MOHO OĄRKSRKXOT _G VϙRSGYϙTϙT S½SQ½T URGSG_GIGàϙ M·` ·T½TK GRϙTJϙàϙTJG Z[ZGTGQ ZGT`OSO ORK _KZOTORSK YOTJK\KH[GSG¨RGZ[ZGTGQZGT`OSOTOT_KZKXROURJ[à[_UR[TJGJ½`KTRKSKMKZOXORSKYOTJK N[Q[QGG_QϙXϙRϙQM·X½RSKSOĄZOX YG_ϙRϙ?GYGTϙTSGJJKYOTJKNKXZ½XR½GZϙQ\KGXZϙàϙ¨K\XK_K`GXGX\KXKIKQ ĄKQORJKORMORO_·TKZSKROQRKXJKHKROXRKTKTYZGTJGXZRGXG\K_·TZKSRKXKG_QϙXϙURGXGQJUàX[ JGT\KJURG_RϙHO¨OSJKGRϙIϙUXZGSG\KXSKTOTJKVURGSGTϙTZGĄϙSGTϙT[`GQRGĄZϙXSGTϙT \K HKT`KXO LGGRO_KZRKXJK H[R[TSGTϙT _GYGQ URJ[à[ N½QSK HGàRGTSϙĄ! OJGXO )K`GRGXJG ?KZQOHGĄRϙQRϙG\KORMORO?·TKZSKROàOTSGJJKYOTJKOYK(½_½QĄKNOX(KRKJO_KN[J[Z RGXϙO¨OTJKQGRGTYGNORRKXOSO`HUàG`RGXϙSϙ`ORKROSGT\KQ·XLK`RKXOSO`JK!M·R\KGQGXY[RG XϙSϙ`JG _GVϙRGT QOXRKZSKRKX O¨OT IK`GRGX (½_½QĄKNOX (KRKJO_K (GĄQGTRϙQRGXϙ ZGXGLϙTJGT \KXOROXȕN½QS½_KXGRSϙĄZϙX *G\G JUY_GYϙTϙT OTIKRKTSKYOTJKTȕ //ȕ -KSOYOTOT ?KĄOR_[XZ G¨ϙQRGXϙTJG HGàRϙ OQKT JKTO`K MKSOTOT ĄGLZϙTJGT _Gà Yϙ`ϙTZϙYϙ URJ[à[TJGT JKTO` QOXROROàOTK TKJKT UR[TJ[ à[T[T (½_½QĄKNOX (KRKJO_KYO K\XK 1UX[SG 1UTZXUR 3½J½XR½à½ JKTO` KQOVRKXOTIK _GVϙRGTQUTZXURYUT[I[:KYVOZO½`KXOTKIK`G[_M[RGTSGYϙTGQGXGX\KXORJOàOGTRGĄϙRSGQZG JϙX YG_ϙRϙ ?GYGTϙT ȔϘJGXO )K`GRGXJG ?KZQOȕ HGĄRϙQRϙ G \K Ȕ*KTO` 'XG¨RGXϙTG <KXORKIKQ)K`GRGXJG9[¨[T:KYVOZO\K)K`GTϙT1KYORSKYO;Y[RRKXOORK1[RRGTϙRGIGQ3GQH[` RGXG *GOX ?·TKZSKROQȕOT SGJJKYO! YG_ϙRϙ (KRKJO_K 1GT[T[T[T SGJJKYO! (KRKJO_K @GHϙZG 6KXYUTKR ?·TKZSKROàOTOT SGJJKYO \K YG_ϙRϙ ?GYGTϙT H½_½QĄKNOX HKRKJO_K HGĄQGTϙTϙT M·XK\RKXOTO J½`KTRK_KT SGJJKYOTOT L \K V HKTZRKXOTJK _KX GRGT N½Q½SRKXOT HOXROQZK JKàKXRKTJOXORSKYOTJKT YG_ϙRϙ ?GYGTϙT \K Ȕ*KTO` 'XG¨RGXϙTG <KXORKIKQ)K`GRGXJG9[¨[T:KYVOZO\K)K`GTϙT1KYORSKYO;Y[RRKXOORK1[RRGTϙRGIGQ3GQH[` RGXG *GOX ?·TKZSKROQȕ S SGJJKYOTJK _KX GRGT H½_½QĄKNOX HKRKJO_K HGĄQGTRϙQRGXϙ OLGJKYOTOTH½Z½THOXHKRKJO_KZKĄQORGZϙTϙO¨SKGRGTZ½`KRQOĄOROàOOLGJKKZZOàOHKRKJO_KHGĄ QGTϙTϙTOYKH[Z½`KRQOĄOROàOZKSYORKZSK_K_KZQOROURGTQOĄOURJ[à[GTRGĄϙRSGQZGJϙX YG_ϙRϙ ?GYGTϙT G SGJJKYOTJK H½_½QĄKNOX HKRKJO_K HGĄQGTRϙQRGXϙ ZGHOXO ORK H½_½QĄKNOX HKRKJO_K HGĄQGTRϙàϙTϙT Z½`KR QOĄOROàO OLGJK KJORSOĄ \K H[ IK`GTϙT H½_½QĄKNOX HKRKJO_KHGĄQGTRϙQRGXϙZGXGLϙTJGT\KXORSKYOGSG¨RGTSϙĄZϙX ?KZQOJK\XO_GYGRJ½`KTRKSKRKXOTG¨ϙQ¨G·TM·XJ½à½\K_G_GYGQRGSGJϙàϙQUT[RGXJG HOXM·XK\_KXSKGOZ_KZQOTOTHGĄQGHOXM·XK\_KXSKGQZGXϙRSGYϙJϙX(OXZ½`KRQOĄOROQO¨OTJK _KZQOJK\XO_GVϙRSGYϙYUT[I[TJG_GVϙRGTOĄRKS\KK_RKSRKXUZ½`KRQOĄOROàKSGRKJOROX+àKX 307 _GYG HKRRO HOX QUT[JG OJGXO SGQGSϙ JKàOR JK U QGS[ NO`SKZOTO _½X½ZKT QOĄO_O _KZQORO QϙR SϙĄYG_KZQOTOTJUàX[JGTJUàX[_GH[QϙĄϙZGXGLϙTJGTQ[RRGTϙRSGYϙMKXKQOX ([J[X[SM·`·T½TJKH[R[TJ[X[RJ[à[TJGH½_½QĄKNOXHKRKJO_KHGĄQGTRϙQRGXϙZG HOXO ORK H½_½QĄKNOX HKRKJO_K HGĄQGTϙ QGYZKJORSKJOàOTJKT H½_½QĄKNOX HKRKJO_K HGĄQGTϙTG HGàRϙURGTMKTKRYKQXKZKX_GXJϙSIϙYϙZGXGLϙTJGTH½_½QĄKNOXHKRKJO_KHGĄQGTϙTϙTJK\XKZZOàO _KZQO_KJG_GTGXGQYG_ϙRϙ?GYGTϙT\KSGJJKRKXO[_GXϙTIGVGXGIK`GYϙ\KXORSKYO OĄRKSOTJK_KZQO_·T½TJKTSK\`[GZGG_QϙXϙRϙQH[R[TSGSGQZGJϙX ?·TKZSKROàOTȔ9[¨[T:KYVOZOȕHGĄRϙQRϙSGJJKYOTOT'LϙQXGYϙTJG1OXRKZKTMKSO \KJKTO`\GYϙZGYϙTϙTURG_SGNGRROTJKH[R[TJ[à[J[X[SRGXJGQUTZXUR\KZKYVOZKQOVRKXOTIK QOXRKTSKSGNGRROTJK_GVϙRGIGQZKYVOZRKXKOROĄQOTN[Y[YRGXJ½`KTRKTKXKQQOXRKTKTSGNGRROT \K QOXRKZOIOTOT _KZKT QGJGX LUZUàXGL LORS \K \OJKU ¨KQOSO ORK ZKYVOZ KJORKIKàO! QOXRKTKT SGNGRJKT\KQOXRKZOIOJKT_KZKXOQGJGXT[S[TKGRϙTGIGàϙ!GRϙTGTT[S[TKRKXOT·`KRQGVRG XϙTG QUT[RGXGQ ½`KXRKXOTOT S½N½XRKTKIKàO! MKSOTOT \K JKTO` \GYϙZGYϙTϙT ZUTGPϙTG M·XK LUXSJURJ[X[RGIGàϙ!GRϙTGTT[S[TKRKXOTKT_GQϙT_KZQOROYZGTJGXZRGHUXGZ[\GXGZGNRORO¨OT \GQOZMK¨OXSKQYO`OTORKZORKIKàO!GRϙTGTT[S[TKRKXOTYZGTJGXZRGHUXGZ[\GXJGJKXNGRJKàKX RKTJOXORKXKQ YUT[I[T HOX XGVUX ORK HORJOXORKIKàO ZKYVOZ Z[ZGTGàϙTϙT J½`KTRKTKIKàO HKROXZOR SOĄZOX .KXTKQGJGX?·TKZSKROàOTSGJJKYOTJKY[¨[TZKYVOZOO¨OTZ[ZGTGQZGT`OSOTOT _KZKXROURJ[à[J½`KTRKTSOĄOYKJKH[N½Q½SSGJJKTOTZGSGSϙJOQQGZKGRϙTJϙàϙTJG SGJJKN½QS½T½T[_M[RGTSGYϙTGKTMKRZKĄQORKZSKSKQZKJOX *G\GQUT[Y[URG_JGMKSOTOT?KĄOR_[XZG¨ϙQRGXϙTJGHGàRϙURJ[à[\KURG_SGNGRROT JKH[R[TJ[à[G¨ϙQURJ[à[TJGTGTϙRGTMKSOTOTJKTO`QOXROROàOTKTKJKTURJ[à[_UR[TJGQO OJJOGTϙT ?·TKZSKROàOT _[QGXϙJG O¨KXOàO _G`ϙRϙ SGJJKYO N½QS½ [_M[RGTSGQ Y[XKZO_RK SGJJKJKHKROXZORJOàOĄKQORJK[Y[R½TK[_M[TURGXGQZKYVOZRKXOT_GVϙRSGYϙT[S[TKRKXOT GTGRO` YUT[¨RGTϙRϙT GRϙTSGYϙ \K H[ YUT[¨RGXG M·XK JKTO` QOXROROàOTK TKJKT UR[TJ[à[T[T QKYOTURGXGQYGVZGTSGYϙMKXKQSKQZKJOX *KTO`QOXROROàOTKTKJKTUR[TJ[à[ORKXOY½X½RKTJ[X[S[TQKYOTURGXGQHKROXRKTSKYO TK_·TKROQURGXGQJG?·TKZSKROàOTSGJJKYOTJK·TM·X½RKT[Y[RK[_M[TĄKQORJKZKYVOZ _GVϙRϙV QOXRKTKT SGNGRJKT \K QOXRKZOIOJKT _KZKXO QGJGX T[S[TK GRϙTSGJϙàϙTJGT VGXG IK`GYϙ\KXORSKYO_UR[TJGQOOĄRKSJKSK\`[GZG[_GXRϙQH[R[TSGSGQZGJϙX 3K\`[GZGG_QϙXϙOĄRKSTKJKTO_RKJG\GIϙZGXGLϙTJGT·JKTKTVGXGIK`GYϙTϙTJGJG \GRϙ(½_½QĄKNOX(KRKJO_K(GĄQGTRϙàϙTIGJG\GIϙ_G_GYGRLGO`OORKHOXROQZKOGJKYOMKXKQSKQ ZKJOX '¨ϙQRGTGTTKJKTRKXRKJG\GTϙT_·TKZSKROQN½QS½T½TOVZGROOYZKSOTKOROĄQOTQϙYSϙ TϙT 8+**Ϙ4+! VGXG IK`GYϙ \KXORSKYOTK OROĄQOT OĄRKSOT Ϙ6:'2Ϙ4+ ·JKTKT VGXG IK`GYϙTϙT JG\GIϙ_G _GYGR LGO`O ORK HOXROQZK OGJKYOTK M½T½TJK QGXGXϙT JG\GTϙT XKJJOTK OROĄQOT QϙYSϙTJG U_HOXROàO_RK VGXG IK`GYϙ OĄRKSOTOT OVZGRO \K ·JKTKT VGXG IK`GYϙTϙT _GYGR LGO`OORKHOXROQZKOGJKYOTKOROĄQOTQϙYSϙTJGU_¨UQR[à[_RGQGXGX\KXORJO 308 1'8Ā/5? YG_ϙRϙ?GYGTϙTSGJJKYOTJKȔNKXZ½XR½GZϙQ\KGXZϙàϙ¨K\XK_K`GXGX\KXKIKQ ĄKQORJKORMORO_·TKZSKROQRKXJKHKROXRKTKTYZGTJGXZRGXG\K_·TZKSRKXKG_QϙXϙURGXGQJUàX[ JGT\KJURG_RϙHO¨OSJKGRϙIϙUXZGSG\KXSKTOTJKVURGSGTϙTZGĄϙSGTϙT[`GQRGĄZϙXSGTϙT \K HKT`KXO LGGRO_KZRKXJK H[R[TSGTϙT _GYGQ URJ[à[ N½QSK HGàRGTSϙĄ! ϘJGXO )K`GRGXJG ?KZQOHGĄRϙQRϙG\KORMORO?·TKZSKROàOTSGJJKYOTJKOYK(½_½QĄKNOX(KRKJO_KN[J[Z RGXϙO¨OTJKQGRGTYGNORRKXOSO`HUàG`RGXϙSϙ`ORK2OSGT\K1·XLK`RKXOSO`JK!M·R\KGQGXY[RG XϙSϙ`JG_GVϙRGTQOXRKZSKRKXO¨OTIK`GRGX(½_½QĄKNOX(KRKJO_K(GĄQGTRϙQRGXϙZGXGLϙTJGT\KXO ROXȕN½QS½_KXGRSϙĄZϙX *UY_GYϙTϙTOTIKRKTSKYOTJKT!Ȕ//ȕGJRϙMKSOTOT?KĄOR_[XZG¨ϙQRGXϙTJGHGàRϙOQKT MKSOTOTĄGLZϙTJGT_GàYϙ`JϙXGXGQJKTO`QOXROROàOTKTKJKTURJ[à[T[T(½_½QĄKNOX(KRKJO _KYOK\XK1UX[SG1UTZXUR3½J½XR½à½JKTO`KQOVRKXOTIK_GVϙRGTQUTZXURYUT[I[:KYVOZO ½`KXOTKIK`G[_M[RGTSGYϙTGQGXGX\KXORJOàOGTRGĄϙRSGQZGJϙX ϘRMORO?·TKZSKROQZKHKROXZORKT[Y[RK[_M[TURGXGQ_GVϙRGTZKYVOZ½`KXOTKGRϙTGTT[ S[TKRKXOT GTGRO`O ORK T[S[TKRKXJK SK\`[GZZG HKROXRKTKT JKàKXRKXOT ½`KXOTJK _Gà UXGTϙ TϙTYGVZGTSGYϙ YUT[I[TJGJG\GIϙ_G VGXG IK`GYϙ \KXORSKYOTJK SK\`[GZG G_QϙXϙRϙQH[R[T SGJϙàϙTJGTJG\GTϙTVGXGIK`GYϙTG\K·JKTKTVGXGIK`GYϙTϙT_GYGRLGO`OORKHOXROQZKOGJKYO OYZKSOTK _·TKROQ QϙYSϙTϙT JG XKJJOTK QGXGX \KXORSKYO MKXKQZOàO U_[_RG QGXGXG QGZϙRSϙ_U X[` *GT*+1 *G\GIϙĄOXQKZZKYG_ϙRϙK\XK1GT[T[[_GXϙTIGROXGVGXGIK`GYϙ\K XORSKYOTK OROĄQOT M½TR½ YG_ϙRϙ +JOXTK <GROROàO OĄRKSOTOT OVZGRO OYZKSO_RK G¨ϙRGT JG\GJG +JOXTK ϘJGXK 3GNQKSKYOTIK \KXORKT \K OĄRKSOT _KZQO _·T½TJKT OVZGROTK OROĄQOT H[R[TGTYG_ϙRϙQGXGX!ZKS_O`OTIKRKSKYOYUT[I[TJG*GTϙĄZG_'RZϙTIϙ*GOXKYOTOT YG_ϙRϙ QGXGXϙ_RG HU`[RS[Ą OYK JK! +JOXTK ϘJGXK 3GNQKSKYO HU`SG QGXGXSG [_SG_GXGQORQQGXGXϙTJGϙYXGXKZSOĄZOX *G\GRϙOJGXKH[QK`+JOXTKϘJGXK3GNQKSKYOTOTOĄRKSOT_KZQO_·T½TJKTOVZGROTK JGOXORQQGXGXϙTJGϙYXGXϙTGOROĄQOTH[R[TGTYG_ϙRϙQGXGXϙTϙZKS_O`KZSKQZK\KHU `[RSGYϙTϙ OYZKSKQZKJOX +JOXTK ϘJGXK 3GNQKSKYO YG_ϙRϙ K\XK 1GT[T[T[T ORMORO SGJJKRKXOTJK·TM·X½RKTOJGXOTOZKROQZKQOVGXGIK`GRGXϙTϙ\KXSK _KZQOYOTOTG_Tϙ1GT[T[T ȑ½TI½SGJJKYO[_GXϙTIGSGNGRROTKTH½_½QS½RQOGSOXOTKGOZH[R[TJ[à[H[TGM·XK IK`G \KXSK _KZQOYOTO ORJK \GROTOT OR¨KJK QG_SGQGSϙT HO``GZ Q[RRGTSGYϙTϙT _GYG MKXKàO URJ[à[! HGQϙRGT JG\GJG JG\GIϙ ĄOXQKZK GOZ LGHXOQGTϙT +JOXTK ϘROTK HGàRϙ 3KXO¨ ϘR¨KYOTJK LGGRO_KZM·YZKXJOàOM½TR½JKTKZRKSKYUT[I[J½`KTRKTKTXGVUXGOYZOTGJKTVGXG IK`GYϙTϙTOYK+JOXTK<GROROàOTIK\KXORJOàOTOTGTRGĄϙRJϙàϙ!H[J[X[SJGYG_ϙRϙ1GT[T[T ȑ½TI½SGJJKYO[_GXϙTIG3KXO¨1G_SGQGSRϙàϙTIGQ[RRGTϙRSGYϙMKXKQKT_KZQOTOT+JOXTK <GROROàOTIK Q[RRGTϙRSGYϙTϙT _KZQO _·T½TJKT N[Q[QG G_QϙXϙRϙQ UR[ĄZ[XJ[à[ MKXKQ¨KYO_RK OĄRKSOT_KZQO_·T½TJKTOVZGROTKOROĄQOTQGXGXϙTJGϙYXGXKZSOĄZOX 309 *GTϙĄZG_ 'RZϙTIϙ *GOXKYOTOT M½TR½ YG_ϙRϙ HU`SG QGXGXϙTJG JG HKROXZORJOàO ½`KXK! YG_ϙRϙ ϘR ϘJGXKYO 1GT[T[T[T \K ȑTIO SGJJKRKXO ORK YG_ϙRϙ K\XK 1GT[T[T[T ȑ½TI½ SGJJKYON½Q½SRKXOTOT OTIKRKTSKYO \K HOXROQZK JKàKX RKTJOXORSKYOTJKT OR¨KRKXOT OR YϙTϙXRGXϙ O¨KXOYOTJK _KX GRSGYϙ \K \GROTOT OROT MKTKR OJGXKYOTOT HGĄϙURSGYϙOZOHGXO_RKK\XK1GT[T[T[T[_M[RGTSGYϙQGVYGSϙTJGOR¨KYϙTϙXRGXϙO¨KXOYOTJK KTH½_½QS½RQO_KGSOXOURGXGQQG_SGQGSϙT_GTϙYϙXG\GROTOTJK_KZQOROURJ[à[T[TQGH[R KJORSKYO MKXKQSKQZKJOX 1GRJϙ QO H½Z½T \GZGTJGĄRGXϙT UXZGQ \GXRϙàϙ URJ[à[ YG_ϙRϙ 1GT[T[T ȑOTIO SGJJKYOTJK G¨ϙQ¨G HKROXRKTKT ¨K\XKTOT QUX[TSGYϙ \K QOXRKZORSKYOTOT ·TRKTSKYO QUT[Y[TJG G_Tϙ 1GT[T[T \K ȑ[TI[ SGJJKRKXO_RK H½Z½T \GZGTJGĄRGXϙT MKX¨KQ\KZ½`KRQOQRKXOTJ[_GXRϙURSG_G¨GàXϙRJϙàϙM·XK\ROQϙRϙTJϙàϙ\KGRϙTGIGQ·TRKSRKXK [_SGQRG_½Q½SR½Z[Z[RJ[à[M·`·T½TJKH[R[TJ[X[RJ[à[TJG\KG_XϙIGȑ[TI[SGJ JKJKQOOLGJKYO_RK¨K\XK_OQOXRKZKT\K_GHU`GTHOXLGGRO_KZZKT `GXGXM·XKT\K_GNGHKXJGX URGT MKX¨KQ \K Z½`KR QOĄORKXOT OJGXO SGQGSRGXG HGĄ\[XGXGQ H[ LGGRO_KZOT J[XJ[X[RSGYϙTϙ OYZK_KHORKIKQRKXOTOT N½QSK HGàRGTJϙàϙ HOX QUT[JG OR YϙTϙXRGXϙ O¨OTJK SGNGRROT KT H½_½Q S½RQOGSOXOURGT\GROTOTH[OROTHOXOR¨KYOTJK_KZQOYO`URJ[à[T[·TKY½XSKQK\XK1GT[ T[TG [_M[T M·X½RSKJOàO MOHO ¨K\XK_K `GXGXRϙ LGGRO_KZO ZKYVOZ KJKT OJGXO HOXOSOT \GROROQ URSGYϙJ[X[S[TJGOJGXOVGXGIK`GYϙTϙTJG\GROROQ¨K\KXORSKYOMKXKQZOàOQ[ĄQ[Y[`J[X '¨ϙQRGTGT TKJKTRKXRK YG_ϙRϙ K\XK 1GT[T[[_GXϙTIGVGXG IK`GYϙ\KXORSKYOTK OROĄQOTOĄRKSOTOVZGROOYZKSO_RK G¨ϙRGTJG\GJG3GNQKSKIKOĄOTKYGYϙOTIKRKTKXKQHOXQGXGX \KXORSKYO MKXKQOXQKT OĄRKSOT _KZQO _·T½TJKT OVZGROTK JGOX ORQ QGXGXJG ϙYXGX KJORSKYOTJK _GYGR OYGHKZ H[R[TSGJϙàϙTJGT JG\GRϙ OJGXKTOT ZKS_O` OYZKSOTOT QGH[R½ ORK +JOSK ϘJGXK 3GNQKSKYOTIK\KXORKTM½TR½YG_ϙRϙϙYXGXQGXGXϙTϙTHU`[RSGYϙTGQGXGX \KXORJO *GTσ**1+1 *G\GIϙTϙT GIKTZKYO URJ[à[ *GTOSGXQG HG_XGQRϙ 'XQZOY :XGJKX MKSOYO QGVZGTRϙàϙT JGTYG_ϙRϙK\XK1GT[T[T[TSGJJKYO[_GXϙTIG¨ϙQGXϙRGT_·TKZSKROàOTSGJ JKYOMKXKàOTIK<GROROQOĄRKSOORKZGNYORKJORKTVGXGIK`GYϙTG_GVϙRGTOZOXG`½`KXOTK'TZGR_G ϘJGXK 3GNQKSKYOTIK YG_ϙRϙ K\XK 1GT[T[T[T SGJJKYOTOT YUT LϙQXGYϙ N½QS½ [_GXϙTIG NG`ϙXRGTGT ZGXON \K YG_ϙRϙ8KYSO -G`KZKȑJK _G_ϙSRGTGXGQ _½ X½XR½àK MOXKT )GSO \K *KTO` 'XG¨RGXϙTG \KXORKIKQ )K`GRGXJG 9[¨[T :KYVOZO \K )K`GTϙT 1KYORSKYO ;Y[RRKXO ORK 1[RRGTϙRGIGQ 3GQH[`RGXG *GOX ?·TKZSKROàOT SGJJKYOTOT ' LϙQXGYϙTϙT H HKTJOTJKT YG_ϙRϙ _GYGTϙT SGJJKYO MKXKàOTIK QOXRKZSK _GYGàϙTG [_SG_GT QOXRO HGRGYZ ZGNRO_KYO _GVGT ZGTQKXRKXJKT ORG JGNOR MXUYZUT GXGYϙT JGQORKXK3OR_UTROXGVGXGIK`GYϙ\KXORKIKàOTOTN½QSKHGàRGTJϙàϙ_·TKZSKROàOT(KĄOTIO H·R½S½TJKY[¨[TZKYVOZOTOTTKĄKQORJKURGIGàϙTϙTHKROXZORJOàO SGJJKJKQOXRKZSK\K QOXRKTSKRKXKOROĄQOTURGXGQT[S[TKGRϙTSGYϙLUZUàXGLLORS\K\OJKU¨KQOSOMKXKQROURSGQ RG HOXROQZK Y[¨[T :KYVOZO O¨OT Z[ZGTGQ ZGT`OSOTOT _KZKXRO YG_ϙRJϙàϙ URG_JG JG\GIϙTϙT GIKTZGYϙURJ[à[*GTOSGXQGHG_XGQRϙ'XQZOY:XGJKXMKSOYOTOTYOTZOTKYOTOJKTO`KHUĄGRZSGQ 310 Y[XKZO_RKJKTO`OQOXRKZSKYOTKYKHKVURJ[à[T[TUYϙXGJGG_Tϙ_KXJKH[R[TGT3<;TKX R MKSOYOTOTQGVZGTϙZGXGLϙTJGT¨KQORKTLUZUàXGL\KH[QOĄOTOTM·XM½Y½ORKG_XϙIG_·TKZSK ROQZK·TM·X½RKTĄKQRK[_M[TZ[ZGTGQRGXRGZKYVOZKJORJOàOH[HORMO\KHKRMKRKXϙĄϙàϙTJGY·` QUT[Y[VGXGIK`GYϙTϙTYG_ϙRϙ?GYGTϙTSGJJKYO[_GXϙTIG\KXSK_K_KZQOROZGXGLϙT JGT GJϙ MK¨KT MKSO_K \KXORJOàO GTRGĄϙRSϙĄ UR[V OZOXG`G QUT[ OĄRKSJK N[Q[QG \K [Y[RK G_QϙXϙRϙQ M·X½RSKJOàO MKXKQ¨KYO_RK OZOXG`ϙT XKJJO _UR[TJG \KXORKT QGXGXϙT HU`[RSGYϙ OYZK TORSKQZKJOX ϘJGXK \K <KXMO3GNQKSKRKXOTOTTONGO QGXGXRGXϙTϙT ZKS_O`KT HU`[RSGYϙ YG_ϙRϙϘJGXO?GXMϙRGSG;Y[R½1GT[T[T[TYG_ϙRϙ1GT[TORKJKàOĄOQSGJJKYOTJK_KX GRGT YKHKVRKXJKT HOXOTOT \GXRϙàϙ NGROTJK S½SQ½TJ½X (U`[RSGYϙ OYZKTKT QGXGX [Y[R \K N[Q[QG[_M[TUR[VJORKQ¨KJKORKXOY½X½RKTZKS_O`YKHKVRKXOQGXGXϙTHU`[RSGYϙTϙMKXKQZO XKIKQ TOZKROQZK M·X½RSKJOàOTJKT ZKS_O` OYZKSOTOT XKJJO ORK HU`[RSGYϙ OYZKTKT QGXGXϙT UTGTSGYϙTGQGXGX\KXORJO *GT*+1 darî Yaptrmlarn Uygulanmas, Tahsil Usûlü ve tiraz 178 Madde 25- (Deiik: 26/4/2006- 5491/17 md.) Bu Kanunda öngörülen idarî yaptrmlarn uygulanmasn gerektiren fiillerle ilgili olarak yetkili denetleme elemanlarnca bir tutanak tanzim edilir. Bu tutanak denetleme elemanlarnn bal bulunduu ve idarî yaptrm kararn vermeye yetkili mercie intikal ettirilir. Bu merci, tutana deerlendirerek gerekli idarî yaptrm kararn verir. darî yaptrm karar, 11/2/1959 tarihli ve 7201 sayl Tebligat Kanunu hükümlerine göre idarî yaptrm kararn veren merci tarafndan ilgiliye tebli edilir. darî yaptrm kararlarna kar tebli tarihinden itibaren otuz gün içinde idare mahkemesinde dava açlabilir. Dava açm olmak idarece verilen cezann tahsilini durdurmaz. darî para cezalarnn tahsil usûlü hakknda 30/3/2005 tarihli ve 5326 sayl Kabahatler Kanunu hükümleri uygulanr. Ceza vermeye yetkili kurum ve merciler tarafndan tahsil edilen idarî para cezalar, Maliye Bakanlndan izin alnarak Bakanlkça bastrlan ve datlan makbuz karlnda tahsil edilir. Bu Kanuna göre verilecek idarî para cezalarnda ihlalin tespiti ve cezann kesilmesi usûlleri ile ceza uygulamasnda kullanlacak makbuzlarn ekli, datm ve kontrolüne ilikin usûl ve esaslar Maliye Bakanlnn görüü alnarak Bakanlkça çkarlacak yönetmelikle belirlenir. AÇIKLAMA 25.maddede idari yaptrmlarn uygulanmas, tahsil usulü ve itiraz konular düzenlenmitir. 178 Bu madde bal "dari cezalara itiraz:" iken, 26/4/2006 tarihli ve 5491 sayl Kanunun 17 nci maddesiyle metne ilendii ekilde deitirilmitir. 311 Maddenin birinci fkrasna göre, bu Kanunda öngörülen idari yaptrmlarn uygulanmasn gerektiren fiillerle karlaan yetkili denetleme elemanlar, bu fiillerle ilgili olarak bir tutanak tanzim edeceklerdir. Bu tutanakta, ilgili yönetmelikte belirtildii ekilde ihlalin tespit edilmesi ve maddi kantlarn gösterilmesi gerekir. Bu tutanak denetleme elemanlarnn bal bulunduu ve idari yaptrm kararn vermeye yetkili mercie intikal ettirilir. Bu merci, tutana deerlendirerek gerekli idari yaptrm kararn verir. dari yaptrm karar, 11.12.1959 tarihli ve 7201 sayl Tebligat Kanunu hükümlerine göre idari yaptrm kararn veren merci tarafndan cezann muhatab olan ilgiliye tebli edilir. Maddenin ikinci fkrasnda, idari yaptrm kararlarna kar, tebli tarihinden itibaren otuz gün içinde idari dava açlabilecei öngörülmütür. 5326 sayl Kabahatler Kanununun 19.12.2006 ünlü RG’de yaymlanan 5560 sayl Kanunla deiik 3.maddesinin 1/a bendinde, bu Kanunun idari yaptrm kararlarna kar kanun yoluna ilikin hükümlerinin, dier kanunlarda aksine hüküm bulunmamas halinde uygulanaca kural altna alnmtr. Bu yasal düzenlemeler bir arada deerlendirildiinde, 2872 sayl Çevre Kanunu uyarnca verilen idari para cezalarna kar açlacak davalarn çözümünde idari yargnn görevli olduu açkça anlalmaktadr. Maddenin üçüncü fkrasnda, idari para cezalarnn tahsil usulü hakknda 30.3.2005 tarihli ve 5326 sayl Kabahatler Kanunu hükümlerinin uygulanaca öngörülmütür. Buna göre, idari para cezalar Kabahatler Kanununun 17.maddesinde öngörülen biçimde 6183 sayl AATUHK hükümlere göre tahsil edilecektir. Ceza vermeye yetkili kurum ve merciler tarafndan tahsil edilen idari para cezalar, Maliye Bakanlndan izin alnarak Bakanlkça bastrlan ve datlan makbuz karlnda tahsil edilir (25/4.f.). Bu Kanuna göre verilecek idari para cezalarnda ihlalin tespiti ve cezann kesilmesi usulleri ile ceza uygulamasnda kullanlacak makbuzlarn ekli, datm ve kontrolüne ilikin usul ve esaslar Maliye Bakanlnn görüü alnarak Bakanlkça çkarlacak yönetmelikle belirlenir (25/5.f.). *'4/Ā:'?1'8'82'8/ `KR_GYGRGXJGMKTKRJG\GG¥SGYºXKRKXOJϚāϚTJGG_XϚJG\GG¥SGYºXKRKXOTOT ´TM´XºRSºā URSGYϚ NGROTJK OJGXK ZGXGLϚTJGT OJGXO OāRKSRKXOT TOZKROQRKXO \K ZGHO UR J[QRGXϚJG\GG¥SGYºXKRKXOM´YZKXORSKJOQ¥K´`KRJG\GG¥SGYºXKRKXOTOTOāRKZORSKYOTK URGTGQH[R[TSGJϚÝϚH[NGRJKMºTRºQMKTKRJG\GG¥SGYºXKYOTOT[_M[RGTSGYϚ MKXKQZOÝONGQQϚTJG .½Q½S \KXKT *GTϙĄZG_ ϘJGXO *G\G *GOXKRKXO 1[X[R[TIG MKXKàO M·X½Ą½RJ½ *G\G JG\GIϙTϙT *OĄ 6XUZK` 3KXQK`OTK \KXKIKàO Yϙ\ϙ _GQϙZϙT SGNGRRO ¨K\XK Q[X[R[TIG HKROXRKTKT YVKQZRKXOT ½`KXOTJK URSGYϙ TKJKTO_RK YG_ϙRϙ K\XK 1GT[T[ [_GXϙTIG VGXG IK`GYϙ \KXORSKYOTKOROĄQOTM½TR½YG_ϙRϙOĄRKSOTOVZGROOYZKSO_RKG¨ϙRSϙĄZϙX 1UT_GϘJGXK3GNQKSKYOM½TR½+ 1 YG_ϙRϙQGXGXϙ_ RG JG\GIϙRGXϙT ¨K\XK QOXROROàO _GYGàϙTG [_SGJϙàϙTϙT YUS[Z QKYOT \K OTGTJϙXϙIϙ JKRORRKXRK 312 UXZG_G QUT[RSGJϙàϙ YUT[I[TG \GXϙRJϙàϙ MKXKQ¨KYO_RK JG\G QUT[Y[ OĄRKSOT OVZGROTK QGXGX \KXSOĄZOX ([QGXGXZKS_O`OTIKRKSKYOYUT[I[TJG*GTϙĄZG_'RZϙTIϙ*GOXKYOTOTM½T R½ + 1 YG_ϙRϙ QGXGXϙ_RG! K\XK 1GT[T[ [_GXϙTIG \KXORKT OJGXO VGXG IK`GYϙTGQGXĄϙM½TO¨OTJKOJGXKSGNQKSKYOTJKJG\GG¨ϙRSGYϙMKXKQOXQKT_GYGJG·TM· X½RSKSOĄ \K QGT[T QU_[I[T[T GSGIϙTG G_QϙXϙ HOX _UR O`RKTKXKQ OJGXK_K OZOXG` KJORSOĄ URSGYϙTϙTJG\GG¨SGY½XKYOTOJ[XJ[XSG_GIGàϙ·`KRQGT[TJG·TM·X½RKTM½TR½QY½XK JKT¨UQYUTXGZGXONOTJKG¨ϙRGTJG\GJGY½XKGĄϙSϙH[R[TJ[à[MKXKQ¨KYO_RKHU `[RS[ĄOYKJKϘJGXK3GNQKSKYOHU`SGQGXGXϙTG[_SG_GXGQYG_ϙRϙK\XK1GT[T[ T[TSGJJKYOTJKH[QGT[TGM·XK\KXORKTOJGXOVGXGIK`GRGXϙTGQGXĄϙYG_ϙRϙ1GT[ T[TSGJJKYO[_GXϙTIGOJGXK_KHGĄ\[X[OSQGTϙTϙTURSGJϙàϙ_·T½TJKG¨ϙQHOXJ½`KT RKSKH[R[TSGJϙàϙTJGTJG\GIϙTϙTJG\GG¨SGJGT·TIKOJGXK_K_GVZϙàϙHGĄ\[X[T[TJG\G G¨SGY½XKYOTOJ[XJ[XGIGàϙ\KHGQϙRGTJG\GTϙTY½XKYOO¨OTJKG¨ϙRJϙàϙQGRJϙQOJG\GQUT[Y[ URG_JG 'TG_GYGȑTϙT SGJJKYO MKXKàOTIK JG\GRϙ OJGXKIK JG\G QUT[Y[ OĄRKSJK JG \GIϙTϙTH[OĄRKSKQGXĄϙNGTMOQGT[T_URRGXϙTGNGTMOY½XKJKHGĄ\[XGHORKIKàOTOHKROXZSKYO MKXKQRO OQKT JG\G QUT[Y[ OĄRKSJK JG\GRϙ OJGXKIKH[ `UX[TR[R[àG JG [_[RSGJϙàϙTϙTM· X½RJ½à½HKROXZORKXKQOĄOTKYGYϙOTIKRKTSKQY[XKZO_RKJG\GQUT[Y[OĄRKSOTOVZGRO_UR[TJGQO ORQQGXGXϙTJGϙYXGXKZSOĄZOX *G\GRϙOJGXKM½TR½+ 1 YG_ϙRϙH[ϙYXGXQGXGXϙTϙZKS_O` KZSKQZK\KHU`[RSGYϙTϙOYZKSKQZKJOX YG_ϙRϙ K\XK 1GT[T[T[T SGJJKYOTJK OJGXO IK`GRGXG QGXĄϙ IK`GTϙT ZKHROà ZGXONOTJKTOZOHGXKTKTMK¨_KJOM½TO¨OTJK_KZQOROOJGXKSGNQKSKYOTJKOZOXG`KJORKHORKIK àOOZOXG`ϙTOJGXKIK\KXORKTIK`GTϙT_KXOTKMKZOXORSKYOTOJ[XJ[XSG_GIGàϙJ½`KTRKTSOĄZOX YG_ϙRϙ ϘJGXO ?GXMϙRGSG;Y[R½ 1GT[T[T[T SGJJKYOTOT LϙQXGYϙTJGJG\G G¨ SG Y½XKYOTOT ·`KR QGT[TRGXJG G_Xϙ Y½XK M·YZKXORSK_KT NGRRKXJK *GTϙĄZG_ȑJG \K OJGXK SGNQKSKRKXOTJK GRZSϙĄ M½T URJ[à[ N½Q½S GRZϙTG GRϙTSϙĄ SGJJKJK JK ȔϘRMORORKX ZGXGLϙTJGT OJGXO JG\G G¨ϙRSGJGT ·TIK OJGXO OĄRKSOT QGRJϙXϙRSGYϙ MKXO GRϙTSGYϙ JKàOĄZOXOR SKYO\K_G_KTOHOXOĄRKS_GVϙRSGYϙ½YZSGQGSJGT½YZSGQGS_UQYGOĄRKSO_GVSϙĄURGT SGQGSJGTOJGXOJG\GG¨SGY½XKYOO¨OTJKOYZKTKHOROX([HGĄ\[X[OĄRKSK_KHGĄRGSϙĄURGT OJGXO JG\G G¨SG Y½XKYOTO J[XJ[X[X 'RZSϙĄ M½T O¨OTJK HOX IK\GV \KXORSK`YK OYZKQ XKJJK JORSOĄYG_ϙRϙXϘYZKàOTXKJJKJORSKYO\K_GXKJJKJORSOĄYG_ϙRSGYϙNGROTJKJG\GG¨SGY½XKYO _KTOJKT OĄRKSK_K HGĄRGX \K HGĄ\[XSG ZGXONOTK QGJGX MK¨SOĄ Y½XK JK NKYGHG QGZϙRϙXȕ N½QS½TK_KX\KXORSOĄZOX YG_ϙRϙ ϘJGXO ?GXMϙRGSG ;Y[R½ 1GT[T[TJG G¨ϙQ¨G HKROXZORKT MKTKR JG\G G¨SG Y½XKYOTKZGHOURGTOJGXOOĄRKSRKXNGQQϙTJGOJGXOJG\GG¨ϙRSGJGT·TIK?GYGȑTϙTSGJ JKYO[_GXϙTIGOJGXK_KHGĄ\[XSGURGTGàϙH[R[TSGQZGOYKJK·`KR _GYGRGXϙTJG·TM·X½RKT JG\GG¨SGY½XKYOTK_·TKROQURGXGQ_GYGYϙTJG_KXGRSG_GTHOXJ½`KTRKSKTOT_UX[S_U R[_RG[_M[RGTSGYϙTGURGTGQH[R[TSGSGQZGJϙX 313 ([J[X[SJGK\XK1GT[T[[_GXϙTIG\KXORKTOJGXOVGXGIK`GYϙTGQGXĄϙM½TO¨OTJK OJGXKSGNQKSKYOTJKJG\GG¨ϙRSGYϙMKXKQOXQKT_GYGJG·TM·X½RSK_KT\KQGT[TQU_[I[ T[T GSGIϙTG G_QϙXϙ HOX _UR O`RKTKXKQ OJGXK_K OZOXG` KJORSOĄ URSGYϙ JG\G G¨SG Y½XKYOTO J[XJ[XSG_GIGàϙTJGT ϘJGXK 3GNQKSKYOTIK GQYO _·TJK \KXORKT QGXGXJG OYGHKZ M·X½RSK SOĄZOX *OàKXZGXGLZGTJG\GQUT[Y[OĄRKSOTOTIKRKTSKYOTJKTOĄRKSORK YG_ϙRϙK\XK 1GT[T[ [_GXϙTIG VGXG IK`GYϙ [_M[RGTSGYϙTG QGXGX \KXORJOàO IK`GTϙT ZKHROà ZGXONOTJKT OZOHGXKTM½TO¨OTJK_GZϙXϙRSGSGYϙNGROTJKYG_ϙRϙ?GYGN½Q½SRKXO[_GXϙTIGZGNYOR KJORKIKàOTOT HORJOXORSKQRK _KZOTORJOàO GTIGQ OĄRKSOT ZGHO URJ[à[ JG\G G¨SG Y½XKYOTOT M·YZKXORSKJOàOGTRGĄϙRSGQZGJϙX 'TG_GYGȑTϙT SGJJKYOTJK 'TG_GYG N½Q½SRKXOT _GYGSG _½X½ZSK \K _GXMϙ UXMGTRGXϙTϙOJGXKSGQGSRGXϙTϙ\KJOàKXQ[X[R[Ą\KQOĄORKXOHGàRG_GTZKSKRN[Q[QQ[XGRRGXϙ URJ[à[ OLGJK KJORSOĄ SGJJKYOTOT LϙQXGYϙTJG Ȕ*K\RKZ OĄRKSRKXOTJK ORMORO QOĄORKXOT NGTMO QGT[T _URRGXϙ \K SKXIORKXK HGĄ\[XGIGàϙTϙ \K Y½XKRKXOTO HKROXZSKQ `UX[TJGJϙXȕ N½QS½_KXGRSϙĄZϙX ϘJGXOOĄRKSRKXKQGXĄϙHGĄ\[X[_URRGXϙTϙTG_XϙTZϙRϙJ½`KTRKSKRKXJK_KXGRSGYϙHGĄ\[ X[ Y½XKYOTOT QϙYG URSGYϙ \K_G URGàGT HGĄ\[X[ _URRGXϙTG OYZOYTG MKZOXORKHORSKYO TKJKTO_RK OĄRKSRKXK QGXĄϙ NGTMO OJGXO HOXOSK NGTMO Y½XKJK HGĄ\[X[RGIGàϙTϙT OJGXKRKXIK OĄRKSJK HKROXZORSKYO N[Q[Q M½\KTROàO ORQKYOTOT MKXKàOJOX 'TϙRGT 'TG_GYG N½QS½ ORK JK HOXK_RKXOT _GXMϙ_GJGOJGXOSGQGSRGX·T½TJKNGQRGXϙTϙGXG_GHORSKRKXOTKQURG_RϙQ\KURGTGQYGàRGT SGYϙGSG¨RGTSϙĄ!OJGXK_KOĄRKSRKXOTJKORMORORKXOTQG¨M½TO¨OTJKNGTMOSKXIORKXKHGĄ\[ XGHORKIKQRKXOTOHORJOXSK_½Q½SR½R½à½MKZOXORSOĄZOX ϘJGXKTOT 'TG_GYGȑJGT QG_TGQRGTGT _½Q½SR½R½à½T½ _KXOTK MKZOXSKYO KYGY UR SGQRG HOXROQZK HKROXZORKT _½Q½SR½R½à½T _KXOTK MKZOXORSKSKYO OJGXO OĄRKSRKXK QGXĄϙ G¨ϙRGT JG\GRGXJG JG\G G¨SG Y½XKYOTOT OĄRKZORSK_OV ONSGRKJORSKYOYUT[I[T[JG JUà[XSGSGRϙ JϙX'TG_GYGȑTϙTSGJJKYOTJKOJGXOOĄRKSRKXKQGXĄϙG¨ϙRGIGQJG\GRGXJGY½XKTOT_G`ϙRϙ HORJOXOS ZGXONOTJKT HGĄRG_GIGàϙTϙT HKROXZORSKYO QGXĄϙYϙTJG [Y[R½TK [_M[T ZKHROà UR[TGT \K_G H½Z½T [TY[XRGXϙ_RG ORMORORKX ZGXGLϙTJGT ·àXKTORKT OJGXO OĄRKSRKX ½`KXOTK YG_ϙRϙ ϘJGXO ?GXMϙRGSG ;Y[R½ 1GT[T[ȑTJG G¨ϙQ¨GHKROXZORKT\K ORMORORKXIK JKHOROTJOàOTOT QGH[R½ MKXKQKTMKTKRJG\GG¨SGY½XKRKXOTOTOĄRKZORSKYO`UX[TR[J[X 'TIGQ ϘJGXO OĄRKSRKXOTTOZKROQRKXOMKXKàO ·`KR _GYGRGXJG MKTKR JG\G G¨SG Y½XKRKXO JϙĄϙTJG G_Xϙ JG\G G¨SG Y½XKRKXOTOT ·TM·X½RS½Ą URSGYϙ NGROTJK OJGXK ZGXGLϙTJGT OJGXO OĄRKSRKXOTTOZKROQRKXO\KZGHOURJ[QRGXϙJG\GG¨SGY½XKRKXOM·YZKXORSKJOQ¨K·`KRJG\GG¨SG Y½XKRKXOTOTOĄRKZORSKYOTKURGTGQH[R[TSGJϙàϙTJGT'TG_GYGȑTϙTSGJJKN½QS½[_G XϙTIG·`KRJG\GG¨SGY½XKYOTKZGHOURSGYϙTGXGàSKTH[N[Y[Y[TOJGXOOĄRKSJKG¨ϙQRGT SGSGYϙ NGROTJK JG\G QUT[Y[ OJGXO OĄRKSOT ZKHROàO ZGXONOTJKT OZOHGXKT ·`KR JG\G G¨SG Y½XKYOTOT JKàOR M½TR½Q MKTKR JG\G G¨SG Y½XKYOTOT [_M[RGTSGYϙ MKXKQZOàO YUT[I[TG \GXϙRSGQZGJϙX 314 *UY_GTϙTOTIKRKTSKYOTJKT¨K\XKVGXGIK`GYϙTGOROĄQOTOĄRKSOTZGXONOTJK JG\GIϙTϙTQGXJKĄOTKZKHROàKJORSKQOYZKTORJOàOGTϙRGTĄGNYϙTZKHROMGZϙGRSGQZGTQG¨ϙTJϙàϙ \K JG\GIϙTϙT JG ZKHROMGZϙ VUYZG OJGXKYOTJKT GRSG_G MOZSKSKYO ½`KXOTK ZKHROMGZϙT OGJK KJORJOàOJG\GIϙTϙTZGXONOTJK<GROROQQG_JϙTGMK¨KTM½TR½JORKQ¨KYO ORK ¨K\XK VGXG IK`GYϙTϙT OVZGRO OYZKSOTJK H[R[TJ[à[ JG\GRϙ OJGXKIK M½TR½ _G`ϙ_RG VGXG IK`GYϙTG OZOXG`ϙT M½T O¨OTJK OJGXK SGNQKSKYOTK _GVϙRSGYϙ MKXKQZOàOTOT HORJOXORSKYO ½`KXOTK ZGXONOTJK OĄRKSOT M½T½TJK ZKHKRR½à KJORJOàO HKROXZORKXKQHGQϙRSGQZGURGTJG\GTϙTG¨ϙRJϙàϙGTRGĄϙRSGQZGJϙX ([J[X[SJG·`KR_GYGYϙTJG_KXGRGTJ½`KTRKSKMKXKàOZKHROàZGXONOTJKTOZOHGXKT M½T O¨OTJK OVZGRO OYZKSO_RK JG\G G¨ϙRSGYϙ MKXKQKT JG\G QUT[Y[ VGXG IK`GYϙTG OROĄQOT OĄRKSOT O¨KXOàOTJK 'TG_GYGȑTϙT SGJJKYOTJK _KX GRGT J½`KTRKSK_K [_M[T URGXGQ QGT[T _UR[T[T \K Y½XKYOTOT M·YZKXORSKSOĄ URSGYϙ TKJKTO_RK OĄRKSOT ZKHROà ZGXONOTJKT OZOHGXKT MKTKR JG\G G¨SG Y½XKYO URGT GRZSϙĄ M½T O¨OTJK HGQϙRSGQZG URGT JG\GTϙT G¨ϙRJϙàϙGTRGĄϙRSGQRGJG\GTϙTY½XKYOTJKURJ[à[T[TQGH[R½MKXKQZOàOTJKTϘJGXK3GNQK SKYOQGXGXϙTJGH[TKJKTRKYUT[I[OZOHGXO_RKOYGHKZYO`ROQH[R[TSGSGQZGJϙX '¨ϙQRGTGTTKJKTRKXRK1UT_GϘJGXK3GNQKSKYOTOTM½TR½+ 1 YG_ϙRϙϙYXGXQGXGXϙTϙTJG\GTϙTY½XKYOTJKG¨ϙRJϙàϙ_UR[TJGQOH·R½S½T½T_[QGXϙJG HKROXZORKT MKXKQ¨K_RK UTGTSGYϙTG [_[ĄSG`RϙàϙT KYGYϙ NGQQϙTJG QGXGX \KXORSKQ ½`KXK JUY_GTϙT*GTϙĄZG_'RZϙTIϙ*GOXKYOTKM·TJKXORSKYOTKU_¨UQR[à[ORKQGXGX\KXORJO 1'8Ā/5? >'TG_GYGȑTϙTȔ:KSKR.GQ\K.½XXO_KZRKXOT1UX[TSGYϙȕHGĄRϙàϙGRZϙTJGJ½`KT RKTKTSGJJKYOTKYG_ϙRϙ1GT[Tȑ[TSGJJKYO_RKKQRKTKTOQOTIOLϙQXGORKȔ*K\ RKZOĄRKSRKXOTJKORMOROQOĄORKXOTNGTMOQGT[T_URRGXϙ\KSKXIORKXKHGĄ\[XGIGàϙTϙ\KY½XKRKXO TOHKROXZSKQ`UX[TJGJϙXȕN½QS½MKZOXORSOĄ!Y·`QUT[Y[N½Q½SORKHOXK_RKXOT_GXMϙ_GJG OJGXOSGQGSRGX·T½TJKNGQRGXϙTϙGXG_GHORSKRKXOTKQURG_RϙQYGàRGTSGYϙGSG¨RGTSϙĄZϙX ϘJGXO JG\G G¨SG Y½XKRKXO YG_ϙRϙϘJGXO?GXMϙRGSG ;Y[R½ 1GT[T[ ORKJOàKX ·`KR QGT[TRGXJG J½`KTRKTSOĄZOX ϘJGXO ?GXMϙRGSG ;Y[R½ 1GT[T[ȑTJG JG\GTϙT G¨ϙRGIGàϙ _KXK M·XK HKROXRKTKT JG\G G¨SG Y½XKRKXO ½RQK MKX¨KQRKXO M·` ·T½TJK H[R[TJ[XGXGQ ZKYVOZ KJORKT MKTKR Y½XKRKXJOX `KR QGT[TRGXJG HKROXRKTKT JG\G G¨SG Y½XKRKXO OYK QGT[TRGXϙT J½`KTRKTSKGRGTϙTGMOXKTQGS[NO`SKZRKXOTOT·`KRROQRKXOTKM·XKZKYVOZKJORSOĄZOX1GT[T QU_[I[T[TQGS[NO`SKZRKXOTOT·`KRROQRKXO_GTϙTJGH[NO`SKZRKXOTJOàKXQGS[NO`SKZRK XOTKM·XK·TKSRKXOTOJKM·`·T½TJKZ[ZGXGQHKROXRKJOàOH[Y½XKRKXϘJGXO?GXMϙRGSG;Y[R½ 1GT[T[ȑTJG HKROXRKTKT JG\G G¨SG Y½XKRKXOTJKT LGXQRϙ G_Xϙ HOX ·TKS \K ·`KRROQ ZGĄϙ_GT Y½XKRKXJOX'TG_GYGȑTϙTϙTIϙSGJJKYOTOTOQOTIOLϙQXGYϙORKOJGXK_KMKZOXORKT_½Q½SR½R½ à½T _KXOTK MKZOXORSK_KXKQ ·`KR QGT[TRGXG JG_GRϙ URGXGQ Q[X[RGT OĄRKSRKXJK _GXMϙ _KXOTOT \KJG\GG¨SGY½XKYOTOTM·YZKXORSKSOĄURSGYϙNGROTJK·`KRQGT[TRGXJGJ½`KTRKTKTY½XK RKXOT M·`GXJϙ KJORKXKQ YG_ϙRϙ 1GT[T[ȑTJG ·TM·X½RKT MKTKR JG\G G¨SG Y½XKRKXOTOT [_M[RGTSGYϙ QGT[T QU_[I[T[T GSGIϙTϙT GĄϙRSGYϙ YUT[I[T[ JUà[XGIGàϙ MOHO QGS[ 315 NO`SKZOTOT OĄRK_OĄOTO GQYGZGXGQ OJGXO OYZOQXGXϙT HU`[RSGYϙ YUT[I[T[ JG JUà[XGHOROX @OXG ·`KRQGT[TRGXJGQOLGXQRϙJG\GG¨SGY½XKRKXOTKOROĄQOTQ[XGRRGXN[Q[QKTG_GQZGJϙX\KSK\ I[ZN[Q[QOJ½`KTRKSKRKXJKOJGXKIK'TG_GYGR_½Q½SR½R½à½T_KXOTKMKZOXORSK_KXKQOĄRKS JKQGT[T_UR[T[T\KJG\GG¨SGY½XKYOTOTM·YZKXORSKSOĄURSGYϙJ[X[S[TJGϘJGXO?GXMϙ RGSG ;Y[R½ 1GT[T[ȑTJG ·TM·X½RKT MKTKR JG\G G¨SG Y½XKYOTOT [_M[RGTGIGàϙTG OROĄQOT NKXNGTMOHOXQ[XGR_KXGRSGSGQZGJϙX '¨ϙQRGTGTTKJKTRKXRKJG\GQUT[Y[OJGXOVGXGIK`GYϙTGQGXĄϙYG_ϙRϙK\XK1G T[T[ȑT[T SGJJKYOTJK HKROXRKTKT M½TR½Q JG\G G¨SG Y½XKYO MK¨OXORJOQZKT YUTXG G¨ϙRGT JG\GJG Y½XK GĄϙSϙ H[R[TJ[à[ 3GNQKSKȑIK \KXORKT ϙYXGX QGXGXϙTϙT HU`[RSGYϙ MKXKQZOàOM·X½Ą½_RKQGXGXGQGXĄϙ_ϙS *GTσ**1 YG_ϚRϚ K\XK 1GT[T[ [_GXϚTIG \KXORKT VGXG IK`GYϚTJGT QG_TGQRGTGT [_[āSG`RϚÝϚT ¥´`ºSºTJK OJGXO _GXMϚTϚT M´XK\RO URJ[Ý[ Y´` QUT[Y[ VGXG IK`GYϚTϚT YG_ϚRϚ1GHGNGZRKX1GT[T[QGVYGSϚTGMOXSKJOÝONGQQϚTJG :KS_O`σYZKSOTJK([R[TGT ȕȕ-KSOYO*UTGZGTϙ*KTO`IOROQ\K:OI'ă <KQORO '\ 1GXāϚ:GXGL Ϙ`SOX(½_½QĄKNOX(KRKJO_K(GĄQGTRϙàϙ <KQORO '\'\ σYZKSOT `KZO Ϙ`SOX ϘJGXK 3GNQKSKYOTOT M½TR½ + 1 YG_ϙRϙ QGXGXϙTϙT [Y[R \K _GYG_G G_QϙXϙ URJ[à[ ORKXO Y½X½RKXKQ HU`[RSGYϙ OYZK TORSKQZKJOX 9G\[TSGTϚT `KZO :KS_O` KJORKT QGXGXJG HU`SG TKJKTRKXOTJKT NO¨HOXO H[R[T SGJϙàϙTJGT[Y[R\KQGT[TG[_M[TURGTQGXGXϙTUTGTSGYϙMKXKQZOàOYG\[T[RSGQZGJϙX *GTϚāZG_ :KZQOQ .GQOSO 'NSKZ (KXHKXUÝR[ȍT[T *ºāºTIKYO *G\G YG_ϙRϙ K\XK 1GT[T[ [_GXϙTIG VGXG IK`GYϙ \KXORSKYOTK OROĄQOT OĄRKSOT OVZGRO OYZKSO_RK G¨ϙRSϙĄ ϘJGXK3GNQKSKYOTIK[_[ĄSG`RϙàϙT¨·`½S½TJKYG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[[_GXϙTIG GJRO _GXMϙTϙT M·XK\RO URJ[à[TJGT HGNOYRK YG_ϙRϙ ?GYGTϙT G SGJJKYO [_GXϙTIG JG\GTϙTXKJJOTKQGXGX\KXORSOĄZOX YG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[ȑT[TM½TR½YG_ϙRϙ8KYSO-G`K ZKȑJK_G_ϙSRGTGTYG_ϙRϙ1GT[TORKJKàOĄOQSGJJKYOTOTRGHKTJOTJKH[1GT[T[T OJGXO_GVZϙXϙSQGXGXRGXϙTGQGXĄϙQGT[T_UR[TGOROĄQOTN½Q½SRKXOTOTJOàKXQGT[TRGXJGGQYO TK N½Q½S H[R[TSGSGYϙ NGROTJK [_M[RGTGIGàϙ Q[XGR GRZϙTG GRϙTSϙĄ YG_ϙRϙ K\XK 1GT[T[ȑT[TYG_ϙRϙ1GT[TRGJKàOĄOQSGJJKYOTOTOQOTIOLϙQXGYϙTJGJGOJGXO_GVZϙ XϙS QGXGXRGXϙTG QGXĄϙ ZKHROà ZGXONOTJKT OZOHGXKT UZ[` M½T O¨OTJK OJGXK SGNQKSKYOTJK JG\GG¨ϙRGHORKIKàOJ½`KTRKTSOĄZOX ([OZOHGXRG_[QGXϙJGHKROXZORKT _GYGRJ½`KTRKSKRKXHOXGXGJGJKàKXRKTJOXORJOàOTJK YG_ϙRϙK\XK1GT[T[[_GXϙTIG\KXORKTVGXGIK`GRGXϙTGQGXĄϙG¨ϙRGIGQJG\GRGXϙT¨·`½ S½TJKOJGXO_GXMϙTϙTM·XK\ROURJ[à[YUT[I[TG\GXϙRSϙĄZϙX 316 '¨ϙQRGTGT TKJKTRK ZKS_O` OYZKSOTOT QGH[R½_RK OJGXK SGNQKSKYO QGXGXϙTϙT (U `[RSGYϙMKXKQZOàOJ½Ą½T½RSKQZKJOX *GTϚāZG_9G\IϚYϚ:ºROT`MKT¥ȍOT*ºāºTIKYO YG_ϙRϙK\XK1GT[T[[_GXϙT IGVGXGIK`GYϙ\KXORSKYOTKOROĄQOTOĄRKSOTOVZGROOYZKSO_RKG¨ϙRGTJG\GTϙTM·XK\_·T½TJKT XKJJOTKOROĄQOTOJGXKSGNQKSKYOQGXGXϙTϙTZKS_O`KTOTIKRKTKXKQHU`[RSGYϙOYZKTORSKQZK JOX YG_ϙRϙ 1GHGNGZRKX 1GT[T[ȑT[T YG_ϙRϙ 1GT[T ORK JKàOĄOQ SGJJKYOTOT RGHKTJOTJKH[1GT[T[TOJGXO_GVZϙXϙSQGXGXRGXϙTGQGXĄϙQGT[T_UR[TGOROĄQOTN½Q½SRK XOTOT JOàKX QGT[TRGXJG GQYOTK N½Q½S H[R[TSGSGYϙ NGROTJK [_M[RGTGIGàϙ N½QSK HGà RGTSϙĄ! YG_ϙRϙ 1GT[T[T YG_ϙRϙ 1GT[TRG JKàOĄOQ SGJJKYOTOT LϙQXGYϙTJG JG OJGXO_GVZϙXϙSQGXGXRGXϙTGQGXĄϙZKHROàZGXONOTJKTOZOHGXKTUZ[`M½TO¨OTJKOJGXKSGNQKSK YOTJKJG\GG¨ϙRGHORKIKàON½QS½MKZOXORSOĄZOX ([J[X[SJG_[QGXϙJGHKROXZORKT_GYGRJ½`KTRKSK[_GXϙTIGYG_ϙRϙ1GT[TGM· XK \KXORKIKQ VGXG IK`GRGXϙTG QGXĄϙ G¨ϙRGIGQ JG\GRGXϙT ¨·`½S½TJK OJGXO _GXMϙ M·XK\RO H[ R[TSGQZGJϙX '¨ϙQRGTGTTKJKTRKZKS_O`KQUT[QGXGXϙTHU`[RSGYϙMKXKQZOàOJ½Ą½T½RS½ĄZ½X :813σ22+:σ'*/4' 1GXGX\KXKT*GTϙĄZG_'RZϙTIϙ*GOXKYOTIK:KZQOQ.GQOSOTOTG¨ϙQRGSGRGXϙJOTRKTJOQZKT \KJUY_GJGQOHKRMKRKXOTIKRKTJOQZKTYUTXGOĄOTMKXKàOM·X½Ą½RJ½ *G\GYG_ϙRϙK\XK1GT[T[[_GXϙTIGVGXGIK`GYϙ\KXORSKYOTKOROĄQOTOĄRKSOTOV ZGRO OYZKSO_RK G¨ϙRSϙĄ ϘJGXK 3GNQKSKYOTIK [_[ĄSG`RϙàϙT ¨·`½S½TJK YG_ϙRϙ 1GHG NGZRKX 1GT[T[ [_GXϙTIG GJRO _GXMϙTϙT M·XK\RO URJ[à[ MKXKQ¨KYO_RK YG_ϙRϙ ?GYGTϙT GSGJJKYO[_GXϙTIGJG\GTϙTXKJJOTKQGXGX\KXORSOĄH[QGXGXJG\GIϙ\KQOROZGXGLϙTJGT ZKS_O`KJORSOĄZOX YG_ϙRϙ1GHGNGZRKX1GT[T[ȑT[TM½TR½YG_ϙRϙ8KYSO-G`K ZKȑJK_G_ϙSRGTGTYG_ϙRϙ1GT[TORKJKàOĄOQSGJJKYOTOTRGHKTJOTJKH[1GT[T[T OJGXO_GVZϙXϙSQGXGXRGXϙTGQGXĄϙQGT[T_UR[TGOROĄQOTN½Q½SRKXOTOTJOàKXQGT[TRGXJGGQYO TK N½Q½S H[R[TSGSGYϙ NGROTJK [_M[RGTGIGàϙ Q[XGR GRZϙTG GRϙTSϙĄ YG_ϙRϙ K\XK 1GT[T[ȑT[TYG_ϙRϙ1GT[TRGJKàOĄOQSGJJKYOTOTOQOTIOLϙQXGYϙTJGJGOJGXO_GVZϙ XϙS QGXGXRGXϙTG QGXĄϙ ZKHROà ZGXONOTJKT OZOHGXKT UZ[` M½T O¨OTJK OJGXK SGNQKSKYOTJK JG\GG¨ϙRGHORKIKàO·TM·X½RS½ĄZ½X ?[QGXϙJGHKROXZORKT_GYGRJ½`KTRKSKRKXHOXGXGJGJKàKXRKTJOXORJOàOTJKYG_ϙRϙ K\XK1GT[T[[_GXϙTIG\KXORKTVGXGIK`GRGXϙTGQGXĄϙG¨ϙRGIGQJG\GRGXϙT¨·`½S½TJKOJGXO _GXMϙTϙTM·XK\ROURJ[à[YUT[I[TG\GXϙRSϙĄZϙX '¨ϙQRGTGT TKJKTRKXRK Ϙ`SOX ϘJGXK 3GNQKSKYOTOT M½TR½ + 1 YG_ϙRϙ QGXGXϙTϙT (5@;23'9/4' ?:2 QGXGX NGXIϙTϙT ZKS_O` OYZKSOTJK H[R[TGTG OGJKYOTK JUY_GTϙT GJϙ MK¨KT SGNQKSK_K M·TJKXORSKYOTK U_HOXROàO_RKQGXGX\KXORJO 317 *GT* Adlî Nitelikteki Cezalar 179 Madde 26- (Deiik: 26/4/2006- 5491/18 md.) Bu Kanunun 12 nci maddesinde öngörülen bildirim ve bilgi verme yükümlülüüne aykr olarak yanl ve yanltc bilgi verenler, alt aydan bir yla kadar hapis cezas ile cezalandrlr. Bu Kanunun uygulanmasnda yanl ve yanltc belge düzenleyenler ve kullananlar hakknda 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayl Türk Ceza Kanununun belgede sahtecilik suçuna ilikin hükümleri uygulanr. Bu maddeye göre yargya intikal eden çevresel etki deerlendirmesine ilikin ihtilaflarda çevresel etki deerlendirmesi süreci yarglama sonuna kadar durur. AÇIKLAMA 2872 sayl Çevre Kanunu’nun ‘adli nitelikteki cezalar’ baln tayan 26. maddesinde iki ayr suç tanmlanm ve yaptrm gösterilmitir. a) Bildirim ve bilgi verme yükümlülüüne aykr olarak yanl ve yanltc bilgi vermek: 26. maddenin birinci fkrasnda, bu Kanunun 12 nci maddesinde öngörülen bildirim ve bilgi verme yükümlülüüne aykr olarak yanl ve yanltc bilgi verenlerin, alt aydan bir yla kadar hapis cezas ile cezalandrlaca öngörülmütür. Kanunun bilgi verme ve bildirim yükümlülüünü düzenleyen 12’nci maddesinin 3, 4 ve 5. fkralarna göre; ilgililer Bakanln (Çevre ve Orman Bakanlnn) veya denetimle yetkili dier mercilerin isteyecekleri bilgi ve belgeleri vermek, yetkililerin yaptracaklar analiz ve ölçümlerin giderlerini karlamak, denetim esnasnda her türlü kolayl göstermek zorundadrlar. lgililer, çevre kirliliine neden olabilecek faaliyetleri ile ilgili olarak, kullandklar hammadde, yakt, çkardklar ürün ve atklar ile üretim emalarn, acil durum planlarn, izleme sistemleri ve kirlilik raporlar ile dier bilgi ve belgeleri talep edilmesi halinde Bakanla veya yetkili denetim birimine vermek zorundadrlar. Denetim, bilgi verme ve bildirim yükümlülüüne ilikin usul ve esaslar Bakanlkça çkarlacak yönetmelikle düzenlenir. Bu suçla korunmak istenilen hukuksal yarar, kamu güvenidir. Çevre kirliliine neden olabilecek faaliyetleri ile ilgili olarak Bakanla veya yetkili denetim birimine gerçek ve doru bilgi verme yükümlülüü olan ilgilinin (failin) yanl ve yanltc bilgi vermesiyle salkl ve dengeli bir çevrede yaama hakkna sahip olan toplumun bireylerinin ortak yararlar zedelenmekte ve hukuki ilikilerde bulunmas gereken güven sarslmaktadr. Suçun maddi konusu, denetimle yetkili mercilerin, çevre kirliliine neden olabilecek faaliyetleri ile ilgili olarak failden isteyecekleri kullanlan hammadde, 179 Bu madde bal "Mahkemece verilecek cezalar:" iken, 26/4/2006 tarihli ve 5491 sayl Kanunun 18 inci maddesiyle metne ilendii ekilde deitirilmitir. 318 yakt, çkarlan ürün ve atklar ile üretim emalar, acil durum planlar, izleme sistemleri ve kirlilik raporlar ile dier bilgilerdir. Failin ilgili merciye kasten yanl ve yanltc bilgi vermesi gerekir. Suçun faili bildirim ve bilgi verme yükümlülüü olan, çevre kirliliine neden olabilecek faaliyetlerde bulunan bir kimse olabilir. Dava sulh ceza mahkemesinde görülür. b) Yanl ve yanltc belge düzenleme ve kullanma suçu: 26. maddenin ikinci fkrasna göre, bu Kanunun uygulanmasnda yanl ve yanltc belge düzenleyenler ve kullananlar hakknda 26.9.2004 tarihli ve 5237 dayl Türk Ceza Kanunu’nun belgede sahtecilik suçuna ilikin (204-212. md.) hükümleri uygulanr. Bu suçla korunan yarar kamu güvenidir. Kamunun güveni bütün ispat vastalarnn dokunulmazlna güvenmekten baka bir ey deildir. Yanl ve yanltc (sahte) belge düzenleme ve kullanma fiilleri, kantlama vastas olan belgelerin doruluunda ve gerçekliinde garantisini bulan toplumun ortak yararlarn zedelemektedir 180. Bu suçun maddi konusu, Çevre Kanununu uygulanmasnda kullanlan herhangi bir belge olabilir. Bu belge, çevre kirliliine neden olabilecek faaliyetleri ile ilgili olarak yükümlüden istenilen ve onun tarafndan Bakanla veya denetimle yetkili dier mercilere verilen acil durum plan, kirlilik raporu, kullanlan hammadde, yakt ve atklarla ilgili vb. bir belge olabilecei gibi, denetimle yetkili görevlilerce düzenlenen resmi bir belge de olabilir. Dolaysyla bu suçun faili, faaliyetleri denetlenen ve bununla ilgili bir belge düzenleyen veya düzenlenmi bir belgeyi kullanan kimse olabilecei gibi, örnein yanl ve yanltc içerikte kirlilik veya analiz raporu düzenleyen kurumun mensuplar ya da denetlenen kurum, kurulu veya iletmenin çevre kirlilii ile durumunu düzenledii tutanaa yanl ve yanltc biçimde yanstan denetleme görevlileri de olabilir. Suçun maddi unsuru, Çevre Kanunun uygulanmasnda kullanlan bir belgenin yanl ve yanltc biçimde düzenlenmesi veya böyle bir belgenin kullanlmasdr. Özel bir belge söz konusu ise böyle bir belgenin ayrca kullanlmas da gerekir. Suçun manevi unsurunun oluabilmesi için failde genel kast bulunmas yeterlidir. Suçun kantlanmas ve unsurlarnn olumas halinde fail eyleminin niteliine göre TCK’nun belgede sahtecilik suçlarn düzenleyen 204-212. maddeleri çerçevesinde cezalandrlacaktr. c) Çevresel etki deerlendirmesi sürecinin durmas: 26. maddenin üçüncü fkrasna göre, bu maddeye göre yargya intikal eden çevresel etki deerlendirmesine ilikin ihtilaflarda çevresel etki deerlendirmesi süreci yarglama sonuna kadar durur. Çevresel etki deerlendirmesi, gerçekletirilmesi planlanan projelerin çevreye olabilecek olumlu ve olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuz yöndeki 180 EREM/TOROSLU: Ceza Hukuku Özel Hükümler, 7. Bas-1999, s.251 319 etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için alnacak önlemlerin, seçilen yer ile teknoloji alternatiflerinin belirlenerek deerlendirilmesinde ve projelerin uygulanmasnn izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalmalar ifade etmektedir. Bu itibarla, çevresel etki deerlendirmesi sürecinden salkl bir sonuca varlabilmesi için ‘yanl ve yanltc bilgi verme’ ya da ‘yanl ve yanltc belge düzenleme ve kullanma’ fiillerinden dolay ilgililer hakknda yaplmakta olan soruturma ve kovuturmann (yarglamann) sonuçlanmasnn beklenmesi gerekmektedir. Yarglamann sonuçlanmasndan sonra çevresel etki deerlendirmesi süreci kald yerden devam edecektir. Dier Kanunlarda Yazl Cezalar: Madde 27- Bu Kanunda yazl fiiller hakknda verilecek idari nitelikteki cezalar, bu fiiller için dier kanunlarda yazl cezalarn uygulanmasna engel olmaz. AÇIKLAMA Kanunun 27.maddesinde özel bir içtima kuralna yer verilmitir. Buna göre, bu Kanunda yazl fiiller hakknda verilecek idari nitelikteki cezalar, bu fiiller için dier Kanunlarda (örnein, Su Ürünleri Kanunu, Maden Kanunu, Ky Kanunu, Orman Kanunu, Milli Parklar Kanunu gibi) yazl cezalarn uygulanmasna engel olmaz. Geçici Madde 4- Atksu artma ve evsel nitelikli kat atk bertaraf tesisini kurmam belediyeler ile, halihazrda faaliyette olup, atksu artma tesisini kurmam organize sanayi bölgeleri, dier sanayi kurulular ile yerleim birimleri, bu tesislerin kurulmasna ilikin i termin plânlarn bu Kanunun yürürlüe girdii tarihten itibaren bir yl içinde Bakanla sunmak ve aada belirtilen sürelerde iletmeye almak zorundadr. letmeye alma süreleri, i termin plânnn Bakanla sunulmasndan itibaren; belediyelerde nüfusu, 100.000’den fazla olanlarda 3 yl, 100.000 ilâ 50.000 arasnda olanlarda 5 yl, 50.000 ilâ 10.000 arasnda olanlarda 7 yl, 10.000 ilâ 2.000 arasnda olanlarda 10 yl, organize sanayi bölgeleriyle bunlarn dnda kalan endüstri tesislerinde ve atksu üreten her türlü tesiste 2 yldr. Halen inaat devam eden atksu artma ve kat atk bertaraf tesisleri için i termin plân hazrlanmas art aranmaz. Tesisin iletmeye alnma süresi bu maddede belirlenen iletmeye alnma sürelerini geçemez. Belediyeler, organize sanayi bölgeleri, dier sanayi kurulular ile yerleim yerleri bu hükümden yararlanmak için bu Kanunun yaym tarihinden itibaren üç ay içinde Bakanla bavurmak zorundadr. Bu Kanunun 8 inci maddesi ile atksu altyap sistemlerinin ve kat atk bertaraf tesisleri kurma yükümlülüü verilen kurum ve kurulularn, bu yükümlülüklerini, bu maddede belirtilen süre içinde yerine getirmemeleri halinde; belediyelerde nüfusu 100.000’den fazla olanlara 50.000 Türk Liras, 100.000 ilâ 50.000 arasnda olanlara 30.000 Türk Liras, 50.000 ilâ 10.000 arasnda olanlara 20.000 Türk Liras, 10.000 ilâ 2.000 arasnda olanlara 10.000 Türk Liras, organize sanayi 320 bölgelerinde 100.000 Türk Liras, bunlarn dnda kalan endüstri tesislerine ve atksu üreten her türlü tesise 60.000 Türk Liras idarî para cezas verilir 181. AÇIKLAMA Çevre Kanununun 11. maddesinin 4. vd. fkralarnda belediyelere, sanayi kurulularna ve yerleim birimlerine atk su altyap tesislerini ve ayrca belediyelere kat atk bertaraf tesisini kurma yükümlülüü getirmitir. Buna göre; Atk sular toplayan kanalizasyon sistemi ile atksularn artrld ve artlm atksularn bertarafnn salad atksu altyap sistemlerinin kurulmas, bakm, onarm, slah ve iletilmesinden; Büyükehirlerde 20.11.1981 tarihli ve 2560 sayl stanbul Su ve Kanalizasyon daresi genel Müdürlüü Kurulu ve Görevleri Hakknda belirlenen kurulular, belediye ve mücavir alan snrlar içinde belediyeler, bunlarn dnda iskana konu her türlü kullanm alannda valiliin denetiminde bu alanlar kullananlar sorumludur. Serbest ve/veya endüstri bölgelerinde bölge müdürlükleri kültür ve turizm koruma ve gelime bölgelerinde, tanzim merkezlerinde Kültür ve Turizm Bakanl ve/veya yetkili kld birimler, organize sanayi bölgelerinde organize sanayi bölgesi yönetimi, küçük sanayi sitelerinde kooperatif bakanlklar, mevcut yerleim alanlarndan kopuk olarak münferit yaplm tatil köyü, tatil sitesi, turizm tesis alanlar vb. kullanm alanlarnda ise site yönetimleri veya tesis iletmecileri atksu altyap sistemlerinin kurulmas, bakm, onarm ve iletilmesinden sorumludurlar. Büyükehir belediyeleri ve belediyeler evsel kat atk bertaraf tesislerini kurmak, kurdurmak, iletmek veya ilettirmekle yükümlüdürler. ‘Atksu’ terimi, evrensel, endüstriyel, tarmsal ve dier kullanmlar sonucunda kirlenmi veya özellikleri ksmen veya tamamen deimi sular, ‘atksu altyap tesisleri’ ; evrensel ve/veya endüstriyel atksular toplayan kanalizasyon sistemi ile atksularn artrld ve alc ortama verilmesinin saland sistem ve tesislerin tamamn, ‘evsel kat atk’ terimi ise; tehlikeli ve zararl atk kapsamna girmeyen konut, sanayi, iyeri, piknik alanlar gibi yerlerden gelen kat atklar ifade etmektedir (2. md.). ÇK’nun geçici 4. maddesi; atksu artma ve evsel nitelikli kat atk bertaraf tesisini kurmam belediyeler ile, halihazrda faaliyette olup, atksu artma tesisini kurmam organize sanayi bölgeleri, dier sanayi kurulular ile yerleim birimlerine, bu tesislerin kurulmasna ilikin i terimin planlarn bu Kanunun yürürlüe girdii tarihten itibaren bir yl içinde Çevre ve Orman Bakanlna sunma ve aada belirtilen sürelerde iletmeye alma zorunluluu getirmitir. letmeye alma süreleri, i temrin plannn Bakanla sunulmasndan itibaren; belediyelerde nüfusu, 100.000’den fazla olanlarda 3 yl, 100.000