Ürün Depolanmasında Atmosfer Kontrollü Depoların

2 6. T a r ı m s a l M e k a n i z a s y o n U l u s a l K o n g r e s i, 2 2 – 2 3 E y l ü l 2 0 1 0, H a t a y
Ürün Depolanmasında Atmosfer Kontrollü Depoların Kullanımı
1
Ahmet KILIÇKAN1, Necmiye ÜÇER1, M. Bülent COġKUN1
Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları Bölümü, Aydın
akilickan@hotmail.com
ÖZET: Meyve ve sebze gibi tarımsal ürünlerin olgunlaĢması ve hasadı belirli bir mevsimde
olmaktadır. Buna karĢın bu ürünlere yıl boyunca gereksinim duyulmaktadır. Belirli mevsimde hasat
edilen tarımsal ürünler hasattan sonra birçok etmenin etkisi ile yavaĢ veya hızlı Ģekilde niteliklerini
kaybederek hasat zamanındaki tazeliğini koruyamamaktadır. Gerektiği gibi planlanmıĢ ve yapılmıĢ
depolarda etkili bir depolama ile ürünlerin besin değeri ve diğer özellikleri korunarak yıl boyunca iyi
bir Ģekilde yararlanma olanağı sağlanır. Bu çalıĢmada, bu tip depolardan öne çıkan atmosfer
kontrollü soğuk hava depolarının özellikleri ve çalıĢma prensipleri ortaya konulmaya çalıĢılmıĢtır.
Anahtar kelimeler: Atmosfer Kontrollü Depolar, Soğuk hava depoları, soğutma
Use of Controlled Atmosphere Storage in Product Storage
ABSTRACT: Although fruits and vegetables are consumed all year-long, their ripening and harvest
are realized only in a certain period of the year. Agricultural products harvested in this certain
season, lose their qualities gradually or quickly during the post-harvest season under the effects of
several parameters. Storage and preservation of fruits and vegetables are relatively complex,
difficult and specific issues. Storages with proper conditions for the preservation of fruits can easily
prevent and decrease quality losses. With properly designed and constructed storages, an all yearlong efficient storage and preservation can be provided for products without losing their nutritional
and other qualitative characteristics. In this study, properties and working methods of controlled
atmosphere cold storages, which are beginning to be more commonly used in our country, have
been put forward.
KControlled atmosphere storage, Cold Store, Refrigeration
GĠRĠġ
Depolama, malların yönetimi ve depo içinde
Gerek üretim gerekse pazarlamadan doğacak
kayıpları en aza indirebilecek alternatiflerin baĢında
muhafazası demektir. Soğuk depolar ise, daha çok
bozulabilir nitelikteki gıda maddeleri için ve genellikle
bir veya birden fazla ürün türünün muhafazasına göre
ürünlerin muhafazası gelmektedir. Kayıpların en aza
indirilmesi yanında depolamanın ön plana çıkmasında
birçok nedenler bulunmaktadır. Üretim alanının
donatılmıĢ ve tesis edilmiĢ özel amaçlı depolardır.
Bahçe ürünleri genel olarak hasattan sonra yavaĢ veya
hızlı bir Ģekilde kalitelerini kaybederler. Depolanan
üründe ise kalite kaybı çok yavaĢ olur (Sayılı et al,
tüketici birimlerinden uzakta olması, istenilen miktar
ve kalitedeki ürünlerin istenilen zaman ve yerde satıĢa
hazır bulundurulması, pazarda fazla miktarda ürün
yığılmasının önüne geçilmesi ve bu sayede ürünlerin
2006).
Tarım Ürünlerinin çoğu hasat edildikten hemen
sonra tüketilemezler. Bu ürünlerin tüketilinceye kadar
ya da iĢleninceye kadar geçen süre içinde
depolanmaları gerekir. Depolama sırasında ürün,
pazarlama süresinin uzatılması, üreticinin ürününü
değer fiyattan sattığı için daha kaliteli ürün üretmeye
teĢvik edilmesi gibi birçok nedenler muhafazayı gerekli
kılmaktadır (Karaman ve Cemek, 2006).
gerek üzerinde taĢıdığı mikroorganizmalar ve böcekler
gerekse canlılığını koruduğu için devam eden
metabolizma faaliyetleri nedeniyle bozulur. Bu
nedenlerle depolama sırasında ürünün özelliklerinden
ÜRÜN DEPOLAMA SĠSTEMLERĠ
Tarım ürünlerinin depolanmasında yaygın olarak
basit ve modern yapılı depolar kullanılmaktadır. Depo
tipleri; basit depolar, termomekanik yolla soğutulan
en az kayıpla korunmasına çalıĢılır (Yağcıoğlu, 2009).
324
2 6. T a r ı m s a l M e k a n i z a s y o n U l u s a l K o n g r e s i, 2 2 – 2 3 E y l ü l 2 0 1 0, H a t a y
depolar (soğuk hava depoları) ve kontrollü atmosfer
2. Kondenser (yoğuĢturucu)
depolarıdır (Karaman ve Cemek, 2006).
3. GenleĢme Valfı
4. Evaporatör (buharlaĢtırıcı)
Basit Depolama Sistemleri
Basit depolar toprak altında, üstünde ve kısmen
toprak içinde yapılabilir. Sistemin esası soğuk olan dıĢ
5. Soğutucu akıĢkan (Anonim, 2010a)(ġekil 1).
ortam havasının, doğal veya zorunlu konveksiyonla
depo içerisine alınıp ürünün soğutulmasına dayanır.
Basit yapılarda ilk yapım ve depolama giderleri
düĢüktür. Fakat ürün kaybı fazla ve depolama süresi
kısadır (Karaman ve Cemek, 2006). Meyve ve
sebzelerin saklanmasında kullanılan depolar; kiler,
samanlık ve toprak altında bulunan doğal veya yapay
mağaralardır.
Bağıl
nem,
toprağın
neminden
yararlanılarak veya su serpilerek yüksek tutulur. Ancak
havalandırma konveksiyonla olur ve sınırlı ölçüde kalır.
Depo sıcaklığı dıĢ sıcaklığa bağlı olduğu için yüksek
konumlu iç bölgelerde baĢarılı olur. Bu depolar düĢük
gece
sıcaklıklarından
yararlanılacak
Ģekilde
havalandırma ve nemlendirme düzenleri ile donatılırsa
bazı dayanıklı çeĢitlerin depolanmasında baĢarılı olur
(Sayılı et al, 2006).
Soğuk Hava Depoları
Soğuk depo, gıda maddelerinin normal Ģartlarda
saklanabilir
sürelerinden
daha
uzun
süre
saklanabilmesi için ihtiyaca uygun Ģartlarda soğutulan
ve nem durumu kontrol edilen, dıĢ atmosferden ısı ve
nem kazancına karĢı yalıtılmıĢ olarak tanımlanabilir.
Soğuk depolarda kimyasal enzim tepkimelerini
yavaĢlatıp, mikroorganizma geliĢimini geciktirerek
besin maddeleri ilk hallerine çok yakın halde
saklanabilir (Üçüncü, Ö., 2009)
Soğuk hava depolarında tarım ürünlerinin
dayanma sürelerinin artırılabilmesi için en önemli
faktör, depo sıcaklık derecesidir. Soğuk hava deposu
sıcaklık derecesini düĢürmek için depoyu uygun
Ģartlarda soğutmak gerekmektedir.
Soğutma, bir ortamdaki ısının, diğer bir ortama
iletilmesiyle, ilk ortamdaki sıcaklığın düĢürülmesidir.
Diğer bir deyiĢle muhafaza edilmesi amacıyla besin
maddelerinin içerdikleri sıcaklığı, bu maddelerin içinde
bulundukları ortam sıcaklığının altına düĢürülmesidir
(Bingöl, ġ. 1980).
Basit bir soğutma sistemi aĢağıdaki elemanlardan
meydana gelmektedir.
ġekil 1.soğutma Sistemi Temel Elemanları (Kırmacı ve
Özdemir, 2005).
Sistemde; kompresör buharlaĢtırıcıdan gelen,
düĢük basınçtaki doymuĢ buhar halinde olan soğutucu
akıĢkanı sıkıĢtırarak basıncını ve sıcaklığını yükseltir.
Kompresörden yüksek basınçta çıkan akıĢkan
yoğunlaĢtırıcıya gelir, burada soğutucu akıĢkandan
çevreye ısı aktarımı gerçekleĢerek soğutucu akıĢkan
yoğunlaĢır. YoğunlaĢtırıcıdan sıvı olarak çıkan akıĢkan
genleĢme vanasından geçirilerek basıncı düĢürülür.
DüĢük basınçta buharlaĢtırıcıya giren akıĢkan burada
buharlaĢır. BuharlaĢma gerçekleĢirken soğutulan
ortamdan buharlaĢma gizli ısısı çekilir ve böylece
soğutma olayı gerçekleĢmiĢ olur (Kırmacı ve Özdemir,
2005).
Kontrollü Atmosferde Depolama (KA)
Kontrollü
atmosferde
depolama,
mevsimlik
bozulabilen ürünlerin depolama ömrünü uzatmak için
kullanılır. Bu yöntem, depolamada sıcaklığın kontrolü
yanında depolamada bazı gazların düzeylerinin kontrol
edilmesini içerir. 1918, Ġngiltere‟de, Kidd and West
Kontrollü atmosferli depolamanın ticari kullanımına
yönelik bilimsel çalıĢmalara baĢlamıĢlardır. Elmaların,
atmosfer havasından daha az oksijen (O2) ve daha
fazla karbondioksit (CO2) ile daha iyi koĢullarda
muhafaza edilebildiğini bulmuĢlardır (Batu et al,
1996).
Kontrollü atmosferli (KA) depolarda ortam
havasının bileĢiminde bulunan O2 ve CO2 miktarını
değiĢtirmek mümkündür. Bu değiĢim genellikle O2‟i
azaltıp CO2‟i arttırmak yönünde olmaktadır (Karaçalı,
1. Kompresör
325
2 6. T a r ı m s a l M e k a n i z a s y o n U l u s a l K o n g r e s i, 2 2 – 2 3 E y l ü l 2 0 1 0, H a t a y
1990). Depoda meyve ve sebzelerin devam eden
metabolik
aktiviteleri
nedeniyle
depodaki
gaz
Ortam havasının bileĢimini değiĢtirmek birçok
seviyeleri periyodik olarak ölçülür ve istenilen seviyede
olacak Ģekilde taze hava, azot veya CO2 ilave edilir.
Atmosferdeki O2 seviyesinde en hızlı azalma, Azot
jeneratörleri veya sıvı azot kullanarak olmaktadır. Azot
meyve ve sebzenin dayanma süresini normal soğuk
depolamaya göre arttırmaktadır. Bu artıĢ birçok
üründe % 25-40‟a kadar çıkmaktadır(Karaçalı, 1990).
O2 ve CO2 birleĢtirildiğinde, iki gazın etkileri ürünün
jeneratörleri, zenginleĢtirilmiĢ bir azot sistemi üretmek
depolama ömrünü artırmaktadır. KA koĢullarında
için havadaki bileĢenleri ayırabilir (Anonim, 2010b)
(ġekil 2).
depolamanın avantajları aĢağıda verilmiĢtir (Anonim,
2010b);
1. Solunum hızında önemli bir azalma olmakta ve
klimakterik yükseliĢ gerilemektedir.
2. O2 ve etilenin etkileĢimi sonucu, etilenin
metabolizmadaki etkisi ile olgunlaĢma belirtilerinin
ortaya çıkması azalır.
3. OlgunlaĢma belirtilerinin gecikmesi ile depolama
ömrü uzar.
4. CO2 konsantrasyonunun etkisi nedeniyle hücre
zarındaki enzim aktivasyonu azalır.
5. Ürünler daha sulu ve taze olmaktadır.
ġekil 2. bir azot jeneratörü örneği (Anonim,
2010c)
Depoda O2 seviyesinin azalması meyve solunumu
yoluyla biyolojik olarak ya da O2‟nin yanması veya azot
ilavesi ile havanın değiĢtirilmesi yoluyla elde edilir. Ġlk
durumda O2 düzeyinin azalması yavaĢ ve sürekli bir
Ģekilde 15–20 gün içinde olmaktadır. Biyolojik
olmayan yöntemler kullanıldığında O2 seviyesi 24 saat
içinde %6-8 oranında düĢmekte ve istenilen düzeye
getirilebilmektedir (Anonim, 2010b).
KA-depolarda gaz seviyelerinin düzenlenmesi için
gaz yıkama sistemleri (scrubber) kullanılmaktadır. Gaz
yıkama sistemleri, gazların temizlenmesi iĢleminde
kullanılan ekipmanları tanımlayan bir terimdir. Gaz
yıkayıcılar hem partikül tutmak hem de gaz kirleticileri
uzaklaĢtırmak için kullanılabilir (Anonim, 2010d) (ġekil
3).
ġekil 3. gaz yıkama sistemi (Anonim, 2010c).
326
6. Klorofilin sınırlı azaltılması, renk stabilitesinde daha
yüksek kalite ile sonuçlanır.
7. Üründe yaralanma, çürüme, soğuk zararı, kararma,
benek, su kaybı önlenir veya büyük ölçüde kısıtlanır.
8. Ürünün küflenmesi özellikle düĢük O2, yüksek CO2
atmosfer altında azaltılabilir.
9. Depolama sonrasında üründe daha uzun bir raf
ömrü sağlar.
Her ürün kendisine özgü tolere edebileceği en
düĢük O2 ve en yüksek CO2 konsantrasyonlarına
sahiptir. Depolama ortamlarında bulunan O2 veya CO2
miktarlarının tolerans sınırlarının altında veya üzerinde
olmaları durumunda urun fizyolojik olarak bozulur
(Batu, 2009). Birçok meyve ve sebze için uygun CO2
ve O2 konsantrasyonu ayarlanarak rahatlıkla KAdepolarda depolanabilmektedir (Çizelge 1).
2 6. T a r ı m s a l M e k a n i z a s y o n U l u s a l K o n g r e s i, 2 2 – 2 3 E y l ü l 2 0 1 0, H a t a y
Çizelge 1. Bazı meyve ve sebzelerin KA-depolanma koĢuları (Kader, 1980a, Kader, 1980b, Anonim, 2010d)
% CO2
% O2
Depolama süresi (ay)
Sıcaklık (C0)
Elma
2-4
2-3
± 5-10
0-4
Armut
2-4
2-3
± 5-8
0-4
ġeftali
5
1
± 2-3
0-5
Nektarin
5
1
± 2-3
0-5
Sofralık üzüm
3
2
± 1-2
10-15
Kiraz
10-15
3-10
± 1-1.5
0-5
Çilek
15-20
10
± 1-1.5
0-5
Muz
Meyve - Sebze
5-8
3-4
± 1-1.5
12-15
Fasulye
3
2
± 1-3
5-10
Bezelye
3
2
± 1-3
5-10
Hıyar
5
2
± 2-3
8-12
Havuç
5
2
± 2-3
5-10
Enginar
3
3
± 1-2
0-5
Pırasa
3
3
±5
0-5
Karnabahar ve Lahana
5
3
± 1-2
5-10
Kereviz - kuĢkonmaz
3
4
± 2-3
0-5
Domates
3
2
± 1-1.5
12-15
KA-depolar hava bileĢimlerine göre üç grupta
incelenebilmektedir.

Hava bileĢimi, havalandırma ile kontrol
edilenler (tek yönlü).
Depo içi havasında O2 ve CO2 konsantrasyonu
toplamı % 21 dir. Depo içerisinde bulunan O2 ve CO2
konsantrasyonları birbirine bağlı olarak fakat ters
yönde değiĢir (ġekil 4). O2‟nin azalması ve CO2‟in
artması ürünün kendi solunumu ile sağlanır.
dıĢ hava alınmasıyla sağlanır. Böylelikle, oda içindeki
havanın CO2 oranı geriler, O2‟i biraz artar. Bu iĢlem,
depolama
döneminde
CO2
miktarı
ölçülüp
düzenlenerek sürdürülür (Karaçalı, 1990).
Tek yönlü KA- depolarda yüksek CO2‟e dayanıklı
ürünlerin saklanması uygundur. Hava bileĢimi genel
olarak % 5±0.5 CO2; % 16±0.5 O2 olarak uygulanır.
Ancak ürün dayanıklılığına göre bileĢim % 10±0.5
CO2; % 11±0.5 O2 kadar değiĢtirilebilir. Azot
konsantrasyonu her iki durum için % 79 dur (Karaçalı,
1990).

Hava bileĢimi özel sistemlerle ile kontrol
edilenler (çift yönlü);
Bu tip depolarda CO2 konsantrasyonu uygun
düzeye çıkarılırken, O2 konsantrasyonunu da istenen
düzeyde düĢük tutulur. Depodaki ürün solunum
sırasında O2‟i tüketir, CO2‟i artırır. Bu durumda CO2‟i
absorbe eden sistem çalıĢır ve bir kısmını ortamdan
çekerek uygun CO2 konsantrasyonu elde edilir. Bu olay
ġekil 4. Tek yönlü KA- depolarda gaz bileĢimi değiĢimi
(Karaçalı, 1990)
Ġstenen CO2 konsantrasyonu elde edildikten sonra
yükselmesi kısa süreli havalandırmalarla önlenir. Bu
iĢlem CO2‟ce zenginleĢmiĢ havanın dıĢarı atılıp yerine
327
esnasında odanın hava basıncı düĢer ve bunu
karĢılamak için yeterli miktarda hava içeri alınır ve
içerdeki O2 miktarı az da olsa yükselir. Çünkü absorbe
edilen 1 hacim CO2‟e karĢılık hava ile 0.2 hacim O2
girer. Ancak yinede depodaki O2 sürekli azalır ve bir
süre sonra istenen düĢük konsantrasyon elde edilir. Bu
2 6. T a r ı m s a l M e k a n i z a s y o n U l u s a l K o n g r e s i, 2 2 – 2 3 E y l ü l 2 0 1 0, H a t a y
sınırın altına düĢmemesi için tek yönlü KA-depolardaki
havalandırma sisteminin düzgün çalıĢıp çalıĢmadığı
gibi havalandırma yapılır ve yeterli miktarda hava içeri
kontrol edilmelidir (Anonim, 2010b).
alınır.
Böylece depo içindeki
O2
ve
CO2
konsantrasyonları birbirine ters yönde değiĢerek ilerler
(Karaçalı, 1990) (ġekil 5).
ġekil 6. O2, CO2 ve etilen miktarlarını ölçen
taĢınabilir ölçüm cihaz örnekleri (Anonim, 2010b,
Anonim 2010c).
KA‟de depolamanın, normal atmosferli depolama
ile karĢılaĢtırıldığında sağladığı avantajlardan biri
muhafaza süresi ve sonrasında üründe meydana gelen
ağırlık kaybının azaltılmasıdır. KA‟de muhafazada,
ġekil 5. Çift yönlü KA-depolarda uygun gaz bileĢimi
değiĢimi (Karaçalı, 1990)

Karbondioksitin tamamen alındığı depolar;
Bu tip depolar çift yönlü kontrol edilen depoların
özel bir Ģeklidir. Karbondioksite duyarlı ürünlerde
uygulanır ve karbondioksitin % 1‟in üzerinde
birikmesine izin verilmez. Bu nedenle bu depolarda
karbon dioksitin bir etkisi olmaz (Karaçalı, 1990).
Kontrollü Atmosferde Depolamada ÇalıĢma
Faktörleri
ortam atmosferindeki O2 oranının azaltılmasına bağlı
olarak,
ürünlerin
solunum
hızının
düĢtüğü,
metabolizmanın yavaĢladığı, sonuçta olgunlaĢma ve
Sıcaklık: KA-depolama sadece düĢük sıcaklıklarda
uygulandığında baĢarılı olmaktadır. Bu yüzden
standart soğutma üniteleri KA-depoların önemli
yaĢlanmanın geciktirildiği bilinmektedir.
KA‟in ağırlık kaybının azaltılması yanında, solunum
oranının düĢürülmesi, meyve eti sertliği ve renk
değerlerinin korunması sonucunda depolama ömrünün
uzatılması gibi çeĢitli avantajları bünyesinde topladığı
görülmektedir (Özer, 2002). KA-depolama, depoda
muhafaza edilen çiçekler, bazı taze ve kuru meyveler
için de böcek kontrolünde yararlı olabilmektedir
(Kader, 1980a)
bileĢenleridir. Sıcaklık kontrolü, depoda soğutucu
borular içeren soğutma sistemi ile sağlanır. Amonyak
veya kloroflorokarbonlar en yaygın soğutuculardır
Kontrollü Atmosferde Depolamada Tasarım ve
Ġmalat Kriterleri
(Anonim, 2010b).
Nem: KA-depolarda gaz yalıtımı olduğundan soğuk
zamanlarda dıĢarı su buharı kaçıĢı kesinlikle
önlenmiĢtir. Sıcaklık değiĢimi de az olduğundan yüzde
nem değiĢme sınırı da azdır. Bu depolarda yüksek
karbondioksit ve yavaĢ olgunlaĢma nedeniyle mantar
zararları da azaldığından, iç nemi yüksek tutmak sorun
olmamaktadır (Karaçalı, 1990).
Havalandırma ve Hava Hareketi: KA-depolarda O2
ve CO2 düzeyleri sürekli analiz edilmelidir. Modern KAdepolarda, gaz içeriğini ölçmek için kızılötesi gaz
ölçerler kullanılmaktadır. Ayrıca depoda etilen miktarı
da sürekli ölçülmelidir (ġekil 6). KA-depolarda, düĢük
etilen
seviyesi
için,
havalandırma
yapılmalı
ve
328
KA-depolar imal edilirken baĢlangıçta normal bir
soğuk hava deposu gibi tasarlanır ve imal edilir.
Atmosfer kontrolünün sağlanabilmesi için özel
sistemler gereklidir. Bunlardan en önemlisi gaz
yalıtımıdır. Depo duvarlarına ısı yalıtım tabakası
üzerine gaz geçirmeyen bir kaplama yapılır. Bu amaçla
ince metal levhalar veya özel boyalar kullanılır. Tavan
ve taban da aynı Ģekilde kaplanır yada boyanır. Kapılar
ve her türlü giriĢ-çıkıĢ delikleri özel önem verilerek
yalıtılır. Böylece dıĢ atmosferin depo içi hava
bileĢimine yapacağı etki yok edilmiĢ olur. Kullanılan
materyal kimyasal bakımdan nötr, ısısal ve mekanik
etkilere dirençli, kokusuz ve paslanmaz olmalı, ayrıca
kolay yapıĢmalı ve onarılmalıdır (Karaçalı, 1990).
2 6. T a r ı m s a l M e k a n i z a s y o n U l u s a l K o n g r e s i, 2 2 – 2 3 E y l ü l 2 0 1 0, H a t a y
Kapılar sürgülü ray üzerine veya dikey raylar üzerine
Batu, 2009, Kayısının Modifiye Atmosferde Paketlenerek
Depolanması Önerisi, Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi
monte edilebilir (ġekil 7).
Cilt: 4, No: 1, 2009 (9-19)
Bingöl, ġ., 1980, Türkiye‟de Soğuk Hava Deposu Varlığı ve
Soğuk Teknolojisi Konusunda Bilgiler, Ege ve Marmara
Bölegelrindeki ĠĢletmelere ĠliĢkin AraĢtırma Bulguları,
MPM Yayınları:232.
Kader A., 1980a. Prevention of Ripening in Fruits by Use of
Controlled Atmospheres, Food Technology, pp 51-55.
Kader
A.,
1980b.
http://www.ba.ars.usda.gov/hb66
/013ca.pdf;
Karaçalı,
1990.
Bahçe
Ürünlerinin
Muhafazası
ve
Pazarlanması, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları
ġekil 7. KA-depolarda kapı sistemleri (Anonim
No:494, Ġzmir.
2010c).
Karaman,
Bu depolarda kapı üzerinde açılır kapanır Ģekilde
bir pencere konur. Bu pencere depoya girmeyi
gerektirmeden bazı kontrolleri gerçekleĢtirmeyi sağlar.
Bu depoların hava bileĢimi insan yaĢamına uygun
değildir. Zorunlu giriĢlerde O2 tüpü kullanılmalı yada
uzun süre giriĢ yapılacaksa depo içinde normal
atmosfere dönülmelidir (Anonim, 2010b).
S.,
Cemek,
B.,
2006.
Üzümsü
meyvelerin
depolanması, II. Ulusal Üzümsü Meyveler Sempozyumu,
Tokat.
Kırmacı, V., Özdemir, MB., 2005. Soğuk Depolar Ġçin R-404a
Alternatif Soğutucu AkıĢkanlı Buhar ġıkıĢtırmalı Soğutma
Sistem Eleman Kapasitelerinin Bilgisayar Programıyla
Belirlenmesi, BAÜ Fen Bil. Enst. Dergisi 7.2
Sayılı, M., Batu, A., Tokatlı, M., Yıldız, M., 2006. Tokat Ġlinde
Meyve
ve
Sebze
Depoculuğunun
Mevcut
Durumu,Sorunları ve Cözüm Önerileri, Gıda Teknolojileri
Elektronik Dergisi, (3) 27-36
SONUÇ
Kaliteyi yüksek tutup kayıpları azaltan KA-depoların
Üçüncü, Ö. 2009. Soğuk Depo Sistemleri, Tesisat Dergisi,
iĢletilmeleri güç ve giderleri yüksektir. Ancak çeĢit,
yetiĢtirme bölgesi, olgunlukları birbirine yakın olan
çeĢitlerin depolanmaları bazı fizyolojik bozuklukları ve
Üstünel,
düĢük sıcaklık zararlarının ortaya çıkmasını engellediği
için avantajlıdır. Genel itibari ile bu tip depolarda;
elma, armut gibi meyve türlerinin baĢarılı bir Ģekilde
depolanabildiği görülmektedir. Yüksek CO2‟e dayanıklı
ürünler için tek yönlü kontrollü atmosferli depoların
kullanımı rekabet kurallarını
üreticilere önerilebilir.
artırmak
yönü
ile
LĠTERATÜR LĠSTESĠ
Anonim, 2010a,http://arsiv.mmo.org.tr/pdf/11004.pdf
Anonim 2010b,http://www.unido.org/fileadmin/import
/32113_20ControlledAtmosphereStorage.2.pdf
Anonim 2010c,http://www.storagecontrol.com/
documents/SALCO_CA_Doors.pdf
Anonim, 2010d, http://www.tikta.com.tr/Default .asp?id=21
Anonim, 2010d, http://www.prosesmuhendisi.com/
index.asp?PageID=30
Batu, A., Rahman, NAA, Ghafir, SAM, 1996. Controlled and
Modified Atmosphere Storage of Fruits and Vegetables,
Gıda, 21 (2), s:95-101.
329
http://www.alarkocarrier.com.tr/Yayin/Makaleler/Makale
_OUcuncu.pdf
MA,
Estürk,
O,
Ayhan,
Z.,
2008.
Modifiye
Atmosferde Paketlemenin Kirazın Fiziksel Özelliklerine
(Renk ve Tekstür) Etkisi Türkiye 10. Gıda Kongresi; 2123 Mayıs, Erzurum 241
Özer, MH, 2002. Elma ÇeĢidinin Kontrollü Atmosferde (KA)
Muhafazası, Uludağ Üniversitesi, Zir. Fak. Derg., 16(2):
189-202
Yağcıoğlu, A., 2009. Tarım Makinaları Kitabı, Hasat Sonrası
ĠĢlemler Teknolojisi, (10), s:536