21-Ayak ve Ayak Bileği
Transkript
21-Ayak ve Ayak Bileği
KİNEZYOLOJİ ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK 1 AYAK - AYAK BİLEĞİ 2 AYAK - AYAK BİLEĞİ Ayağın en temel fonksiyonu stabilitenin sağlanması ve devam ettirilmesidir. Ayağın stabilite ve denge fonksiyonlarını yerine getirebilmesi için çeşitli düzlemlerde hareket kabiliyeti olan pek çok eklemden söz edilmelidir. Bunlar: - Tibiotalar Eklem - Subtalar Eklem - Midtarsal Eklem - Tarsometatarsal Eklem - Metatarsofalangeal Eklem - İnterfalangeal Eklem 3 AYAK - AYAK BİLEĞİ 1) Tibiotalar Eklem; Menteşe tipi eklemdir. Dorsifleksiyon ve plantar fleksiyon hareketlerine izin verir. Lateral hareketlere izin vermez. Statik ayakta duruş pozisyonunda her bir ayak bileği eklemi vücut ağırlığını yarısını taşır. 70ºlik dorsifleksiyon hareketinden 120-140ºlik plantar fleksiyona izin verilir. 4 AYAK - AYAK BİLEĞİ Dorsifleksiyonun kontrolü: a) Aşil tendonundaki gerilim b) Kapsülün posteriorundaki gerilim c) Kollateral bağların posteriorundaki gerilim ile sağlanır. 5 AYAK - AYAK BİLEĞİ Plantar fleksiyonun kontrolü: a) Ekstansör tendonlardaki gerilim b) Kapsülün ön kısmındaki gerilim c) Kollateral bağların ön kısmındaki gerilim ile sağlanır. 6 AYAK - AYAK BİLEĞİ 2) Subtalar Eklem: Talusun alt yüzü ile talusu üzerinde taşıyan calcaneusun üç artiküler faseti arasındadır. Eklemin esas hareketi pronasyon-supinasyondur (20-45º). 7 AYAK - AYAK BİLEĞİ 3) Midtarsal Eklem (Chopart Eklemi=Transvers Tarsal Eklem) En önemli özelliği ayağı ön ve arka olmak üzere 2 kısma ayırır. Eklem abduksiyon-adduksiyon, fleksiyonekstansiyon, pronasyon-supinasyon hareketlerine izin verir. 8 AYAK - AYAK BİLEĞİ 4) Tarsometatarsal Eklem (Lisfrank): Medialde 3 cuneiform kemik ilk 3 metatarsla, lateralde ise cuboid kemik 4. ve 5. metatarsla eklemleşir. Hareketleri bağlarla sınırlandırılan bu eklem stabilite sağlaması açısından önemlidir. 9 AYAK - AYAK BİLEĞİ 5) Metatarsofalangeal Eklemler: Metatars başları ile proksimal falankslar arasındadır. Aktif dorsifleksiyon 50-60º ve aktif plantar fleksiyon 30-40ºdir. 10 AYAK - AYAK BİLEĞİ 6) İnterfalangeal Eklemler: Menteşe tipi eklemlerdir. Fleksiyon-ekstansiyon hareketlerine izin verir. 11 AYAK - AYAK BİLEĞİ Ayağın arkları; 1) Medial Longitudinal Ark: Calcaneus, talus, navicula, 3 cuneiform, 1-2-3. metatarsal kemikler oluşturmuştur. Apeksi naviculadır ve yerden yüksekliği 15-18 mm’dir. 2) Lateral Longitudinal Ark: Calcaneus, cuboid, 45.metatarslar tarafından oluşturulur. Apeksi cuboiddir ve yerden yüksekliği 3-5 mm’dir. 12 AYAK - AYAK BİLEĞİ 3) Transvers Ark: a) Anterior Transvers Ark: 1. ve 5. metatars başları arasındadır. İntermetatarsal bağlar ve m.adductor hallucis’in transvers başı destekler. b) Midtransvers Ark: 3 cuneiform ve cuboid arasındadır. M.peroneus longus tarafından desteklenir. c) Posterior Transvers Ark: Cuboid ve navicula arasındadır. M.tibialis posterior tarafından desteklenir. 13 AYAK - AYAK BİLEĞİ Tibiotalar Eklemin Bağları: a) Medial Kollateral: Pronasyon hareketinde gerilerek eklemi kontrol eder. b) Lateral Kollateral: Dış malleol ortasından başlar. Hem tibiotalar hem de subtalar eklemin hareketlerini kontrol eder. Eklemi supinasyon hareketinde gerilerek kontrol eder ve 3 kısımdan oluşur: - Lig. Talofibulare Anterior: Talusun anterolateraline yapışır. İnversiyonda en fazla kopan ligamenttir. Lig. Talofibulare Posterior: Subtalar eklemin posterolateraline yapışır. Lig. Calcaneofibulare: Calcaneusun dış yüzüne uzanır. 14 AYAK - AYAK BİLEĞİ Pes ekinovarus (Konjenital Club Foot): Ayak bileği ekinde, subtalar eklem varusta ve ayağın ön kısmı adduksiyondadır. Bilateral vakalarda yürüme başladıktan sonra yana salınımlar artar (Reel Gait: İskoç dansı salınımı). Tedavide alçı, korreksiyon, cerrahi yöntemler, ortez ve fizyoterapiden yararlanılır. Akkiz olarak karşımıza çıktığında ise poliomyelit, serebral palsi, kırıklar, charcot-marie-tooth hastalığı, tibianın distal epifiz lezyonları, osteomyelit gibi nedenleri vardır. 15 TEŞEKKÜRLER ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK 16